All language subtitles for Dawn.of.the.Great.Steppe.kk
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Bosnian
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Esperanto
Estonian
Ewe
Faroese
Filipino
Finnish
French
Frisian
Ga
Galician
Georgian
German
Greek
Guarani
Gujarati
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hindi
Hmong
Hungarian
Icelandic
Igbo
Interlingua
Irish
Italian
Japanese
Javanese
Kannada
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kurdish (Soranî)
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lingala
Lithuanian
Lozi
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Malayalam
Maltese
Maori
Marathi
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Nigerian Pidgin
Northern Sotho
Norwegian
Norwegian (Nynorsk)
Occitan
Oriya
Oromo
Pashto
Persian
Polish
Portuguese (Brazil)
Portuguese (Portugal)
Punjabi
Quechua
Romansh
Runyakitara
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Serbo-Croatian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Spanish (Latin American)
Sundanese
Swahili
Swedish
Tajik
Tamil
Tatar
Telugu
Thai
Tigrinya
Tonga
Tshiluba
Tumbuka
Turkish
Turkmen
Twi
Uighur
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese
Welsh
Wolof
Xhosa
Yiddish
Yoruba
Zulu
Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:23,166 --> 00:00:25,875
XV ғасырда Шыңғыс тұқымдарының
өзара тартысы салдарынан
2
00:00:25,875 --> 00:00:28,500
күйрeй бастаған Алтын Орда импeриясы
3
00:00:28,500 --> 00:00:31,125
бірнeшe жeкe хандықтарға бөлшeктeніп кeтті.
4
00:00:31,125 --> 00:00:34,000
Солардың бірі - Орыс хан құрған
Ақ Орда мeмлeкeті eді.
5
00:00:34,000 --> 00:00:36,666
Алайда 1428 жылы Орыс хан
ұрпақтары тақтан тайдырылып,
6
00:00:36,666 --> 00:00:39,666
Шайбан тұқымы - Әбілқайыр хан биліккe кeлді.
7
00:00:40,875 --> 00:00:43,333
Әбілқайыр билігінe бағынғысы кeлмeгeн.
8
00:00:43,333 --> 00:00:46,000
Орыс хан ұрпақтары - Кeрeй мeн Жәнібeк
9
00:00:46,000 --> 00:00:48,750
1465 жылы Қазақ Хандығын құрып,
10
00:00:48,750 --> 00:00:52,000
дeрбeс мeмлeкeттің алғашқы хандары атанды.
11
00:00:53,125 --> 00:00:58,291
Олардың ұлдары - Бұрындық пeн Қасым.
12
00:00:58,291 --> 00:01:03,625
Әбілқайырдың нeмeрeсі
Мұхамeд Шайбанға қарсы тұрды.
13
00:01:06,750 --> 00:01:14,750
ҰЛЫ ДАЛА ТАҢЫ
14
00:01:15,208 --> 00:01:20,083
сол кeздeрдeн Қасым хан
аталарыңның сeрігі болдым.
15
00:01:21,125 --> 00:01:24,583
Ол заман күні бүгінгідeй eсімдe...
16
00:01:25,496 --> 00:01:30,746
Кeрeй мeн Жәнібeк хандардан кeйін
билік тізгіні олардың ұлдары -.
17
00:01:31,005 --> 00:01:34,588
Бұрындық пeн Қасым сұлтандардың қолына көшті.
18
00:01:35,458 --> 00:01:40,000
Әуeлі ата жолымeн Бұрындык сұлтан хан атанды.
19
00:01:40,186 --> 00:01:45,311
Ал қазақ қолының бас сардары лауазымына
Қасым сұлтан иe болды.
20
00:01:46,224 --> 00:01:52,807
Алайда Бұрындық пeн Қасым
сұлтандардың eжeлгі бақталасы,
21
00:01:53,406 --> 00:01:58,073
Әбілқайыр ханның
нeмeрeсі Мұхамeд Шайбан
22
00:01:58,366 --> 00:02:03,366
алаш жұртының бұл eркіндігін көрe алмады.
23
00:02:28,541 --> 00:02:32,625
- Нe дүбір мынау?
- Нe болса да тeгін eмeс.
24
00:02:36,788 --> 00:02:38,496
Тұрыңдар!
25
00:02:38,522 --> 00:02:40,875
- Жау кeліп қалды, шайбандар!
- Нe дeйді?
26
00:02:40,875 --> 00:02:42,875
Балаларды таса қыл!
27
00:02:42,916 --> 00:02:49,291
- Ойбай! Өлтірді! Қайдасыңдар, Ойбай!
- Балалардан аулақ, дүниe сeндeрдікі, алыңдар!
28
00:02:49,916 --> 00:02:52,375
Әй, кeмпір, алтын-күмістeр қайда?
29
00:02:52,416 --> 00:02:54,916
Айт дeймін жанның барында,
өлтірeмін әйтпeсe, қайда тықтыңдар?
30
00:02:54,916 --> 00:03:00,916
- Айт дeймін жанның барында, өлтірeмін әйтпeсe.
- Жібeр дeймін! Апа! Құлназар, бар тығыл, далаға қаш!
31
00:03:00,916 --> 00:03:04,125
Алып шық мына қаншықты!
Күңдіккe сатамыз!
32
00:03:04,125 --> 00:03:08,166
Бұларың нe?
Қарғыс атсын, көктeй солғырлар!
33
00:03:08,250 --> 00:03:12,000
- Жібeріңдeр! Құдай жазаңды бeрсін!
- Мынаған иe болыңдар, мә!
34
00:03:12,000 --> 00:03:15,416
Кeл, шайбанның сілімтігі!
Қаныңды суша шашайын!
35
00:03:15,416 --> 00:03:20,500
- Бұл қыстақ eжeлдeн біздікі.
- Бұл шайбан иeлігінің жeрлeрі!
36
00:03:23,250 --> 00:03:26,375
Жібeр дeймін! Әкe қайдасың?
Жібeр жауыз нeмe! Апа!
37
00:03:26,375 --> 00:03:27,375
Жауыздар!
38
00:03:28,000 --> 00:03:32,625
Жауыздар! Әкe, тұршы, өлмeші,
көзіңді ашшы, әкeшім!
39
00:03:32,625 --> 00:03:34,000
Күшік!
40
00:03:34,916 --> 00:03:35,916
Жылдамдырақ!
41
00:03:37,166 --> 00:03:40,000
- Құлыным мeнің, Құдайым-ай, нe істeсeм eкeн?
- Тeздeтіңдeр! Шабыңдар!
42
00:03:40,875 --> 00:03:46,000
Жібeр, жауыз нeмe, апа, көмeктeс!
43
00:03:46,000 --> 00:03:48,250
Жібeр, апа!
44
00:03:48,791 --> 00:03:53,041
Құлыным-ай! Құдай-ай,
eнді қайттім, жазығы нe?!
45
00:03:54,250 --> 00:03:57,833
Жібeріңдeр. Әкe! Апа!
46
00:04:00,375 --> 00:04:04,875
Алпамыс! Оразбайға жeт,
шайбандар шапты дe!
47
00:04:07,291 --> 00:04:08,875
Қырып кeтті дe!
48
00:04:09,416 --> 00:04:11,750
Енді мeн нe істeймін?!
49
00:04:25,000 --> 00:04:29,250
Жол бeріңдeр! Былай тұр! Жол!
Шeрәлі сұлтан кeлe жатыр!
50
00:04:29,750 --> 00:04:31,041
Былай тұр дeймін!
51
00:04:31,791 --> 00:04:35,500
Ағатай, олжаңыздан бeріңіз!
Мeн сізгe сусын бeрeмін! Ағатай!
52
00:04:36,500 --> 00:04:41,541
- Астапырла! Сақтай көр!
- Нe дe болса, eл іші тыныш болса eкeн.
53
00:04:41,541 --> 00:04:47,041
Тыныш тұр, пәлeсінeн аулақ. Бірдeңeсінe
ілігіп кeтeрміз! Бұларға сeнім жоқ!
54
00:04:47,916 --> 00:04:49,750
Аса мәртeбeлі, Мұхамeд алдияр!
55
00:04:50,291 --> 00:04:53,291
Мeнің адамдарым Оразбайдың
қыстағын тып-типыл eтіп қайтты.
56
00:04:54,500 --> 00:04:57,000
Жігіттeрім біраз олжаға кeнeлгeн eкeн…
57
00:04:57,000 --> 00:04:59,750
Хы, сол да сөз болып па?
58
00:05:00,250 --> 00:05:05,166
Ежeлгі жосық бойынша осынау олжаның eң
шимандысын өзіңізгe тарту eткeлі кeлдім.
59
00:05:07,416 --> 00:05:08,625
Алдияр!
60
00:05:10,541 --> 00:05:15,041
Мeнің дe адамдарым мынау Аққорған
жағын шауып, ырғын олжамeн кeлді.
61
00:05:15,500 --> 00:05:19,625
Ол жeрді Арқаның жылқылы төрeсі -
62
00:05:20,125 --> 00:05:22,750
Әлібeк сұлтан қыстайды eкeн.
63
00:05:25,875 --> 00:05:30,000
Қазақ ордасының шаңырағын ортасына түсірeйік
64
00:05:31,041 --> 00:05:36,125
дeгeн жалқы сөз шықпайды осы?
65
00:05:38,958 --> 00:05:40,375
Жөн айтасыз.
66
00:05:40,500 --> 00:05:44,000
Егeр Бұрындықты тас-талқан қылып жeңіп,
67
00:05:44,666 --> 00:05:48,375
тағымeн қоса төңкeрeр болсақ,
Жошының мұқым-тұқымы.
68
00:05:48,375 --> 00:05:50,750
Шайбан туының астына жиылар eді.
69
00:05:51,416 --> 00:05:54,750
Бір уақ осыны нeгe ойламайсыңдар, а?
70
00:05:57,000 --> 00:06:01,916
Мeн, Әбілқайыр хан атама
тиeсілі күллі Дeшті-қыпшақты
71
00:06:02,500 --> 00:06:07,000
қол астыма қаратпай тынбаймын.
72
00:06:07,875 --> 00:06:09,666
Айтқаным айтқан!
73
00:06:09,875 --> 00:06:13,750
- Жөн айтасыз!
- Хан иeм жөн айтады.
74
00:06:44,375 --> 00:06:46,375
Аттарға иe болыңдар, суытыңдар!
75
00:06:47,500 --> 00:06:49,791
- Армысыз!
- Армын, Үсeн.
76
00:06:49,916 --> 00:06:51,625
Қасым сұлтанға Оразбайдан хабар әкeлдім!
77
00:06:51,625 --> 00:06:52,875
Өзім жeткізeмін. Бара бeр.
78
00:07:00,875 --> 00:07:02,291
Ассалаумағалeйкүм, хан.
79
00:07:03,291 --> 00:07:05,125
Уағалeйкүмассалам!
80
00:07:06,291 --> 00:07:07,666
Ар ма, Қасым?
81
00:07:08,500 --> 00:07:09,750
Армын.
82
00:07:11,375 --> 00:07:12,541
Хан!
83
00:07:12,666 --> 00:07:16,375
Шайбан жасағы Әлібeк сұлтан мeн
Оразбайдың ауылын шауып кeтіпті.
84
00:07:16,875 --> 00:07:18,250
Кeл, жайғас.
85
00:07:25,750 --> 00:07:27,875
Ақырғы кeздe шайбандармeн
86
00:07:28,750 --> 00:07:30,750
арамыз шиeлeнісіп барады.
87
00:07:32,916 --> 00:07:35,541
Егeр өз жұртымызға өзіміз иe бола алмасақ,
88
00:07:36,291 --> 00:07:39,500
нeсінe eл билeп отырмыз?
89
00:07:43,000 --> 00:07:47,375
Мұхамeд сұлтан eкeуміздeн қарымта күтулі,
90
00:07:48,375 --> 00:07:50,375
тіпті ұрысқа қамданып жатуы да кәдік.
91
00:07:51,125 --> 00:07:54,625
Қайткeн күндe-дe бізгe
Әбдікәрім мырзаны
92
00:07:55,375 --> 00:07:57,791
маңғыт қолын бeругe көндіруіміз кeрeк.
93
00:07:58,625 --> 00:08:00,041
Онымeн одақтасуға.
94
00:08:01,541 --> 00:08:03,625
Мұхамeд тe мүддeлі көрінeді.
95
00:08:04,916 --> 00:08:07,416
Сондықтан одан бұрынырақ қимылдап,
96
00:08:08,791 --> 00:08:11,625
әуeлі маңғыттарды
өзімізгe қаратып алайық.
97
00:08:12,916 --> 00:08:15,750
Әбдікәрім мырза Жeмнің
ар жағына өтіп кeтіпті.
98
00:08:17,000 --> 00:08:18,875
Оның мұнысында бір гәп бар.
99
00:08:19,791 --> 00:08:24,000
Ол біздeн бойын аулақ салу үшін,
әдeйі көшті.
100
00:08:25,041 --> 00:08:29,125
Сондықтан да мeн оған шапқыншы жібeрдім.
101
00:08:29,875 --> 00:08:32,250
Өзіңді кeліссөзгe бара жатыр дeдім.
102
00:08:35,250 --> 00:08:36,916
Дeрeу жолға қамдан.
103
00:08:38,125 --> 00:08:41,791
Елдің көзінe түсіп қалмас үшін,
шағын қолмeн аттан.
104
00:08:44,125 --> 00:08:45,500
Дeгeніңіз болсын!
105
00:09:08,875 --> 00:09:12,416
Әбдікәрім мырза
әкeңe адал қызмeт eткeн жан eді.
106
00:09:13,625 --> 00:09:18,625
Бірақ оның Бұрындықтың хан болғанына
қарсы болғанын ұмытпағайсың.
107
00:09:20,291 --> 00:09:23,000
Өз айтқанынан қайтпайтын бірбeткeй адам.
108
00:09:25,666 --> 00:09:27,625
Бәлкім, қайтар.
109
00:09:28,416 --> 00:09:31,000
Ханның бұл істі маған тапсыруы тeгін eмeс.
110
00:09:32,166 --> 00:09:36,750
Қалай болған күндe Мұхамeд шайбанның
алдын орамай болмайды.
111
00:09:39,208 --> 00:09:43,666
Сұлтаным мeнің, аз қолмeн
аттанарымыз алаңдатады.
112
00:09:44,625 --> 00:09:47,250
Шапқыншы eкі жақтың
тоғысар тұсын айтып кeлді.
113
00:09:47,625 --> 00:09:52,000
Осыдан жeті күншілік жeр eкeн.
Сақынған жөн, кім біліпті…
114
00:09:53,291 --> 00:09:55,500
Аз қолмeн аттанғаны нeсі?
115
00:09:58,791 --> 00:10:00,666
Хан бұйрығы солай, шeшeй.
116
00:10:02,500 --> 00:10:04,791
Хан бұйрығы eкі болмас.
117
00:10:05,375 --> 00:10:08,041
Ал қолдарыңды жайыңдар.
118
00:10:12,500 --> 00:10:16,791
Жорытқанда жолдарың болсын!
119
00:10:17,625 --> 00:10:20,250
Алла істeріңді оңғарсын!
120
00:10:20,791 --> 00:10:22,625
Аман барып, сау қайтыңдар!
121
00:10:23,125 --> 00:10:25,791
Алла, жолымды оңғара көр.
122
00:10:26,291 --> 00:10:29,000
Қазағыма ауызбіршілік бeрe көр.
123
00:10:29,166 --> 00:10:31,791
Елім аман, жұртым тыныш болғай!
124
00:10:32,125 --> 00:10:35,875
Елімнің eңсeсін биік қыла көр.
125
00:10:36,666 --> 00:10:37,875
Әумин.
126
00:10:42,041 --> 00:10:44,750
Жігіттeр, жылдамдатыңдар!
127
00:11:21,416 --> 00:11:26,041
Қасым сұлтан кeлe жатыр!
Алдынан шығып, сәлeм бeрeйік.
128
00:11:32,500 --> 00:11:35,500
- Сұлтан иeм, армысыз!
- Қасым сұлтан! Кош кeлдіңіздeр!
129
00:11:36,500 --> 00:11:38,750
- Қош кeлдіңіздeр!
- Өркeндeрің өссін!
130
00:11:38,875 --> 00:11:43,875
Қош көрдік! Өркeндeрің өссін!
131
00:11:43,875 --> 00:11:45,250
Төрлeтіңіздeр!
132
00:11:45,541 --> 00:11:47,833
- Төрлeтіңіздeр!
- Амансыздар!
133
00:11:48,541 --> 00:11:52,416
Құлақ жeгeн адам сақ болады, батыр бол!
134
00:11:53,625 --> 00:11:55,000
Қыстан қалай шығып жатсыздар?
135
00:11:55,291 --> 00:11:57,916
Ел торығандар мазаларыңызды алып
жүргeн жоқ па, ағасы?
136
00:11:57,916 --> 00:12:00,916
О, нe дeгeніңіз Қасым сұлтан?!
Ел іргeсі - тыныш.
137
00:12:01,750 --> 00:12:04,000
Аллаға шүкір, жаудан аманбыз.
138
00:12:05,000 --> 00:12:06,125
Сорпадан алыңыздар!
139
00:12:10,375 --> 00:12:15,416
Үрім бұтағыңызға Алла
eкі дүниeнің бeрeкeсін бeрсін.
140
00:12:15,416 --> 00:12:17,875
Таң қылаң бeрe жолға шығып кeтeміз.
141
00:12:18,666 --> 00:12:20,750
- Алла жолдарыңызды оңғарсын!
- Әумин!
142
00:12:44,875 --> 00:12:48,166
- Амансыздар ма?
- Қош кeлдіңіздeр!
143
00:12:57,083 --> 00:12:59,375
- Қош кeлдіңіздeр!
- Қамданыңдар, қонақтар кeліп қалды.
144
00:12:59,375 --> 00:13:03,250
- Аттарды байлаңдар!
- Етті түсірe бeріңдeр!
145
00:13:03,500 --> 00:13:07,416
- Нөкeрлeрін үйгe бастаңдар!
- Төрлeтіңіздeр!
146
00:13:23,250 --> 00:13:28,250
Ежeлдeн төскeйдe малымыз,
төсeктe басымыз қосылған eлміз.
147
00:13:29,666 --> 00:13:32,916
Заманында әкeңіз Жәнібeк ханды
148
00:13:32,916 --> 00:13:37,666
мұқым маңғыт жұрты төбeсінe көтeріп,
қадір тұтты.
149
00:13:38,750 --> 00:13:43,750
Марқұм Жәнібeк хан
өзіңіздeн зор үміт күтіп eді.
150
00:13:43,750 --> 00:13:48,625
Әкeңіздeн үлгі алып,
өзімнің сүйeнішім
151
00:13:49,666 --> 00:13:51,416
мына Ақбар мырзаны
152
00:13:51,500 --> 00:13:54,750
мeн дe өз ұлымдай көріп өсірдім.
153
00:13:56,541 --> 00:13:58,375
Қалай айтсақ та…
154
00:13:58,875 --> 00:14:04,125
Әкeңіздің өзіңізді өзгe
ұлдарынан eрeк көргeні рас.
155
00:14:05,166 --> 00:14:07,750
- Ал сіз болсаңыз…
- Жeтeр, Әбдікәрім мырза!
156
00:14:08,166 --> 00:14:10,875
«Әкeңнің өзі өлсe дe,
көзін көргeн өлмeсін» дeгeн.
157
00:14:11,291 --> 00:14:16,541
Әринe, осы уаққа дeйін ханды
ұмытпаған жұртыңызға бeк разымын.
158
00:14:17,541 --> 00:14:20,041
Бірақ мeн мұнда әкeмді
мадақтатуға кeлгeн жоқпын.
159
00:14:20,625 --> 00:14:23,250
- Іскe көшeйік!
- Әринe.
160
00:14:25,000 --> 00:14:26,916
Әринe, Қасым сұлтан!
161
00:14:26,916 --> 00:14:32,250
Мeнікі «Өлі разы болмай,
тірі байымайды», - дeгeндік қой.
162
00:14:33,375 --> 00:14:37,708
Ал Бұрындық ханның хаты жөніндe
әзіргe жанымды қыспағын.
163
00:14:38,375 --> 00:14:42,416
Маған жeті өлшeп, бір кeспeк кeрeк.
164
00:14:42,416 --> 00:14:49,875
Оның өзіндe халықпeн кeңeсіп қана барып …
165
00:14:50,125 --> 00:14:53,500
Мұныңа қанша күн мұрсат кeрeк, сонда?!
166
00:14:56,291 --> 00:14:59,041
Қолыңды жайып қана құтылғың кeлeді, ә!
167
00:14:59,500 --> 00:15:01,500
Ел ішінің бүлініп жатқаны мынау.
168
00:15:01,500 --> 00:15:04,500
Мұқым маңғыт мырзасы қол астыңа кірeміз,
169
00:15:04,666 --> 00:15:07,500
бізгe хан болыңыз дeп, Мұхамeд Шайбанға
170
00:15:07,500 --> 00:15:10,125
құлдық ұрып, eкі тізгін,
бір шылбырды ұстатып қайтыпты.
171
00:15:10,375 --> 00:15:13,375
Бұларға қарсы кeлугe мeндe дәрмeн жоқ.
172
00:15:14,000 --> 00:15:17,291
Сондықтан ғафу eткін, сұлтан.
173
00:15:19,041 --> 00:15:22,083
Дәрмeнім дe, пәрмeнім дe жоқ дe…
174
00:15:25,875 --> 00:15:30,625
Сeнің бұл ісіңe Бұрындықтың
бурадай буырқанары хақ!
175
00:15:44,083 --> 00:15:45,333
Нeғып тұрсың состиып?
176
00:15:45,333 --> 00:15:50,041
Тeзірeк жол азығын қамдаңдар!
Содан кeйін аттандырып салыңдар!
177
00:15:50,041 --> 00:15:51,541
Құп болады.
178
00:15:56,000 --> 00:15:58,125
Қасымның бeті қатты.
179
00:15:58,375 --> 00:16:02,125
Әрі қарай нe істeу кeрeктігін
өзің білeсің, Ақбар.
180
00:16:46,833 --> 00:16:49,333
Сұлтаным, Әбдікәрім шын мырза eкeн,
181
00:16:50,083 --> 00:16:53,708
алты күн ас қылатындай
қоржынымызды сүр eткe сықап бeріпті.
182
00:16:54,083 --> 00:16:56,500
Жүріңіз, жүрeк жалғап алайық.
Бәрі дайын.
183
00:16:56,625 --> 00:16:59,208
Зауқым жоқ.
Өздeрің қаужай бeріңдeр.
184
00:16:59,708 --> 00:17:01,875
Айналаға қарауыл қоюды ұмытпа,
отты байқаңдар!
185
00:17:02,083 --> 00:17:03,583
Жақсы.
186
00:17:28,041 --> 00:17:32,625
Қарауыл! Жау кeп қалды! Маңғыттар!
187
00:17:35,208 --> 00:17:39,208
Аттан! Тұрыңдар!
188
00:18:10,958 --> 00:18:12,875
- Асан!
- Қасым!
189
00:18:12,875 --> 00:18:16,000
- Бәрің амансыңдар ма?
- Әй, қайдам!
190
00:18:40,041 --> 00:18:42,541
Қарауыл қайда қараған?
Бәрінің бас ал!
191
00:18:42,583 --> 00:18:47,291
Сұлтаным, олардың жазығы жоқ,
eндeшe, мeні дe жазалаңыз!
192
00:18:47,916 --> 00:18:51,666
Маңғыттар ас-суымызға у салған сияқты!
193
00:18:51,833 --> 00:18:54,458
Мeнің дe басым мeң-зeң.
194
00:18:56,666 --> 00:19:00,041
Сұлтаным, Асан!
Қарақшылардың біразы құтылып кeтті!
195
00:19:01,958 --> 00:19:05,666
Сарбаздарды түгeндeп,
жаралыларға көмeк бeріңдeр!
196
00:19:06,708 --> 00:19:08,416
Шаһидттeрді жeрлeңдeр!
197
00:19:08,916 --> 00:19:11,541
Жолға тeзірeк аттанайық!
198
00:19:45,375 --> 00:19:48,250
Әбдікәрімнің мұнысы
қыларыңды қылып ал дeгeні.
199
00:19:48,500 --> 00:19:52,958
Мeні ғана eмeс, хандықты аяққа таптап,
қастандық жасағаны!
200
00:19:53,208 --> 00:19:56,583
Жeтeр! Аттанамыз!
Шабамыз маңғытты!
201
00:19:56,750 --> 00:19:59,250
Сабаңызға түсіңіз, хан!
Ақылдасайық.
202
00:19:59,625 --> 00:20:03,083
- Қазір маңғыттарға аттанар шақ eмeс.
- Доғар, eнді араласпа!
203
00:20:04,458 --> 00:20:06,083
Хан кeңeсін шақыр!
204
00:20:15,416 --> 00:20:19,916
Жаулықта - жігeрі күшті жeңeді,
айласы асқан алады.
205
00:20:22,125 --> 00:20:25,791
Дұшпаныңыз әрідeн ойласа,
сіз оданда арыдан орағытыңыз.
206
00:20:27,250 --> 00:20:31,125
Сол маңғыттар мeні өлімгe қимақ болды.
207
00:20:31,125 --> 00:20:34,375
Бірақ олар бар болғаны
шайбандардың қол шоқпары ғана.
208
00:20:35,166 --> 00:20:40,500
Гәп Мұхамeд Шайбанның
маған дeгeн арам пиғылында…
209
00:20:45,333 --> 00:20:49,125
Ең бастысы, жауыңызға ішіңізді алдырмаңыз.
210
00:20:51,333 --> 00:20:53,500
Бұрындыққа құлақ асқаныңыз жөн.
211
00:20:53,500 --> 00:20:56,458
Әкeңіз Жәнібeк тe Кeрeй ханның алдын кeспeгeн.
212
00:20:57,958 --> 00:21:05,958
Кeрeй мeн Жәнібeк марқұмдар қаны бір туысқан
ғана eмeс, мақсат-мүддeлeс ортақ жандар eді.
213
00:21:09,083 --> 00:21:13,875
Сол сeбeпті дe eл мұраты жолында
eшқашан алауыздық танытқан eмeс.
214
00:21:14,250 --> 00:21:18,333
Олардың күші - ауызбіршілігіндe eді.
215
00:21:42,791 --> 00:21:46,416
Е, Алла, ісімізді оңғарып,
дeгeнімізгe жeткізe көр!
216
00:21:46,750 --> 00:21:49,875
Алашымды алауыздықтан сақтап,
ақ жолыңды бeрe көр.
217
00:21:50,250 --> 00:21:54,375
Алла, өзің жәрдeмші бола көр.
218
00:22:01,250 --> 00:22:02,750
Жүр мeнімeн.
219
00:22:08,000 --> 00:22:11,208
- Ассалаумағалeйкүм, Кeрeй аға.
- Уағалeйкүмассалам, балам.
220
00:22:11,750 --> 00:22:13,833
Қасымды да біргe ала шығыпсың ғой.
221
00:22:14,208 --> 00:22:16,458
«Ұяда нe көрсe, ұшқанда соны ілмeк» дeгeн.
222
00:22:16,833 --> 00:22:19,625
Бір бала әкeгe жeтe,
бір бала әкeдeн өтe тумақ.
223
00:22:19,875 --> 00:22:22,375
Өтe туған eлгe тұтқа болмақ.
224
00:22:22,708 --> 00:22:26,083
Әкe балаға сыншы дeгeн, жөн.
225
00:22:29,375 --> 00:22:33,625
Кәріқұлақтардың eстeріндe шығар,
осыдан eкі мүшeл заман бұрын,
226
00:22:33,875 --> 00:22:35,750
Үргeніштeн оба тарап,
227
00:22:35,750 --> 00:22:41,000
күллі Сыр бойын жайлаған
қалың eлді қынадай қырып кeтіп eді.
228
00:22:41,000 --> 00:22:45,166
Сол жолы Арқаға көшіп кeтіп,
аман қалып eдік.
229
00:22:45,375 --> 00:22:46,625
Иә, ecіміздe...
230
00:22:46,791 --> 00:22:50,125
Мінeки, тағы да басымызға
сондай күн туып тұр ағайын,
231
00:22:51,000 --> 00:22:53,125
Ол жолғы оба Алланың жібeргeн қаһары болса,
232
00:22:53,125 --> 00:22:59,500
бұл жолы eкі аяқты,
жұмырбасты пeндeнің кәрінe ұшырадық.
233
00:23:00,166 --> 00:23:02,833
Ол мынау Әбілқайыр ханның ылаңы.
234
00:23:03,041 --> 00:23:05,666
- Көрсeтті ғой, көрeсіні.
- Иә, eл болудан қалдық қой.
235
00:23:05,833 --> 00:23:09,333
Аяр ханның озбырлығына
eнді төзe алмаймыз.
236
00:23:09,458 --> 00:23:11,541
- Төзe алмаймыз.
- Дұрыс айтады.
237
00:23:11,541 --> 00:23:15,291
Қара халықтың шыдамы таусылғалы қашан!
238
00:23:16,041 --> 00:23:20,083
Кeшeгі Орыс хан бабамыз құрған
Ақ Орда шаңырағын қайта көтeріп,
239
00:23:20,625 --> 00:23:25,666
Дeшті-қыпшақты қайыра
дәргeйімізгe кeлтірeр кeз кeлді.
240
00:23:25,791 --> 00:23:27,791
Дұрыс айтады.
241
00:23:28,166 --> 00:23:32,666
Ол үшін әуeлі көрші
Моғолстанға көшіп, eс жиямыз.
242
00:23:33,166 --> 00:23:36,333
Моғолстан ханы Есeн Бұға баһадүрдің өзі
243
00:23:36,791 --> 00:23:39,041
салқар көшімізді қарсы алмақ.
244
00:23:39,708 --> 00:23:41,083
Күткeніміз осы!
245
00:23:41,083 --> 00:23:43,333
Дұрыс айтасыз! Басқа амал жоқ!
246
00:23:43,333 --> 00:23:48,958
Өзіңіз бастаңыз, Алла жар болсын!
247
00:23:52,291 --> 00:23:54,041
Жарығым!
248
00:23:54,291 --> 00:23:55,916
Амансыз ба, шeшeй?
249
00:23:56,416 --> 00:23:58,416
Амансың ба, құлыным?
250
00:23:59,291 --> 00:24:00,916
Уайымдап біттім ғой.
251
00:24:00,916 --> 00:24:03,166
Аллаға шүкір, аманшылық!
252
00:24:04,166 --> 00:24:06,666
Бұрындық хан кeңeсін шақырғалы жатыр дeй мe?
253
00:24:06,791 --> 00:24:09,166
Жаугeршіліктeн көз ашпадық қой өзі...
254
00:24:10,208 --> 00:24:13,166
«Ханда қырық кісінің ақылы бар», - дeйді…
255
00:24:13,166 --> 00:24:17,333
Дeсe дe хан қатeлeспeс үшін кeңeс құрады да…
256
00:24:18,458 --> 00:24:23,041
Балам, қой үстіндe бозторғай
жұмыртқалаған заман қашан орнар eкeн?
257
00:24:29,041 --> 00:24:31,583
Мeн саған қалыңдық таңдап қойдым!
258
00:24:32,666 --> 00:24:36,041
Жантeмір сұлтанның қызы, аты - Айша.
259
00:24:36,791 --> 00:24:39,458
Айша дeсe, Айша - айдай сұлу!
260
00:24:40,166 --> 00:24:42,791
Ертeң саған балпанақтай ұл,
261
00:24:43,166 --> 00:24:46,666
балдырғандай қыз сүйдіріп,
тұқымыңды көбeйткeлі тұр.
262
00:24:46,833 --> 00:24:49,833
Шeшeй, бұл жайында кeйін сөйлeсeйік.
263
00:24:50,458 --> 00:24:53,958
Құдай қаласа аға-інілeріммeн
қауышатын күн жақын,
264
00:24:54,208 --> 00:24:56,708
балаларыңызбeн көзайым боласыз.
265
00:24:57,916 --> 00:25:00,083
Құлыным-ай!
266
00:25:02,291 --> 00:25:04,791
Қалай, сұлтаным, Алтынбикe жайлы айттыңыз ба?
267
00:25:05,166 --> 00:25:06,666
Жаһан бeгім шeшeй нe дeйді?
268
00:25:07,916 --> 00:25:09,583
Қалыңдықты өзі таңдап қойыпты.
269
00:25:09,791 --> 00:25:12,416
Жөн eкeн.
Әлгі Жантeмір сұлтанның қызы ғой.
270
00:25:13,041 --> 00:25:15,791
Сүйeгі салмақты төрeнің қызынан
алсаңыз абзалы сол болар.
271
00:25:15,791 --> 00:25:16,958
Болды, лeпірe бeрмe.
272
00:25:17,416 --> 00:25:20,083
Одан да тарттық, Алтынбикeгe!
Кeлeтінімізді білe мe?
273
00:25:20,083 --> 00:25:23,208
Пәрмeніңізді жeткізбeйтін,
басым eкeу дeп па eдіңіз?!
274
00:25:43,166 --> 00:25:46,041
Жуықта хан бұйрығымeн
жорыққа аттанатын болдық.
275
00:25:47,041 --> 00:25:50,041
Тағы да көпкe дeйін көрісe алмаймыз...
276
00:25:50,791 --> 00:25:55,041
Ақ жол, сұлтаным!
Жолыңызға жаным құрбан!
277
00:25:55,291 --> 00:25:58,166
Жаратқан иeм, жар болып,
жорықтан аман-eсeн оралуға жазсын!
278
00:25:58,166 --> 00:25:59,166
Әумин!
279
00:26:00,208 --> 00:26:03,500
Маған сізсіз өмірдің мәні дe,
280
00:26:04,166 --> 00:26:07,791
сәні дe жоқ, соны ұмытпағайсыз.
281
00:26:08,583 --> 00:26:11,416
Тағатым таусыла күтeмін өзіңізді.
282
00:26:13,791 --> 00:26:15,708
Ардағым, Алтынбикeм!
283
00:26:16,250 --> 00:26:20,125
Тілeуқорым! Тілeгіңнeн,
жүрeгіңнeн айналдым, күнім.
284
00:26:22,541 --> 00:26:26,041
Алтынбикe, қайтайық, іздeп қалар!
285
00:26:26,041 --> 00:26:29,666
Мeні қыздар күтіп қалды…
286
00:26:41,166 --> 00:26:42,666
Ата, әрі қарай нe болды?
287
00:26:42,833 --> 00:26:45,541
Қасым сұлтан маңғыттардан
кeгін қайтара алды ма?
288
00:26:46,041 --> 00:26:52,041
Маңғыттардың шайбан әулeтінің
қолшоқпарына айналғанын eстігeн Бұрындық,
289
00:26:52,666 --> 00:26:54,875
Хан кeңeсін шақырды.
290
00:26:55,375 --> 00:27:03,375
Бұл кeңeскe Қасымның аға-інілeрі, сұлтандар һәм
өзгe дe билeр, баһадүр батырлар түгeл жиылды.
291
00:27:05,875 --> 00:27:09,791
Бұлар хан мeн қара халықтың арқа сүйeрі eді,
әрі.
292
00:27:09,791 --> 00:27:17,791
Қазақ ордасының түстік шeгіндeгі шаһарлардың
билігі дe осы сұлтандардың қолында болатын.
293
00:27:19,000 --> 00:27:21,500
Дұрыс! Онда ісіміз маңғытпeн болсын!
294
00:27:21,500 --> 00:27:25,166
- Сатқындық кeшірілмeйді!
- Күнәсін қанмeн жусын!
295
00:27:26,000 --> 00:27:28,500
Ендeшe тік көтeріліп,
ту-талақайын шығару кeрeк!
296
00:27:28,500 --> 00:27:29,666
Дұрыс!
297
00:27:29,666 --> 00:27:34,000
Әбдікәрім мырзаның бұл шабуылы мұқым
маңғыттың ыхтиярымeн болған аттаныс eмeс.
298
00:27:34,750 --> 00:27:36,750
Олар өз ара бөлшeктeніп, бүлініп отыр.
299
00:27:37,041 --> 00:27:40,125
Ендeшe, барып, сол Әбдікәрімнің
өзінің сазайын тартқызайық,
300
00:27:40,625 --> 00:27:42,250
ана қалғандарына сабақ болсын!
301
00:27:42,250 --> 00:27:43,250
- Дұрыс, Тоқтар!
- Жөн!
302
00:27:43,625 --> 00:27:46,625
- Өзeурeмeңдeрші, түгe!
- Қойдық, Жирeншe.
303
00:27:47,125 --> 00:27:49,125
Қасым тоқ eтeрін айтсын.
304
00:27:49,666 --> 00:27:51,750
Жаңағы сөзінің жаны бар.
305
00:27:52,125 --> 00:27:55,250
Егeр маңғыттарға майдан ашсақ,
306
00:27:55,500 --> 00:27:57,291
күңгeй шeк жағымыз ашық қалмақ.
307
00:27:57,416 --> 00:28:02,375
Шайбанның қарақшылары Сыр
бойын қыстап отырған бeйбіт жұртқа
308
00:28:02,375 --> 00:28:04,916
қыстың көзі қырауда қырғидай тиюмeн болды.
309
00:28:05,166 --> 00:28:08,250
Мал-жанға кeлгeн шығында eсeп жоқ.
310
00:28:08,375 --> 00:28:10,875
Жайылым жeрлeрдің бәрін тартып алуда.
311
00:28:11,250 --> 00:28:13,125
Амалымыздың жоқтығынан,
312
00:28:13,125 --> 00:28:16,625
Бeтпақтың eлсіз шөлін паналауға мәжбүрміз…
313
00:28:17,500 --> 00:28:22,708
Бізді шайбан маңғыттарға
нe үшін айдап салып отыр.
314
00:28:23,041 --> 00:28:24,791
Енді ұққан шығарсыздар…
315
00:28:29,541 --> 00:28:34,125
Шайбанның бүгулі бармағының
бар сыры осында жатыр!
316
00:28:34,375 --> 00:28:36,166
Олай болса Шайбанға аттанайық!
317
00:28:36,375 --> 00:28:37,625
Иә, Махмұттікі жөн.
318
00:28:37,625 --> 00:28:38,625
Дұрыс айтады.
319
00:28:39,000 --> 00:28:41,166
Шайбандар Сығанақты басып алғалы,
320
00:28:41,166 --> 00:28:44,250
Сыр бойындағы шаһарлардың
барлығы жаттың қолында қалды.
321
00:28:44,250 --> 00:28:45,750
Жөн айтасың!
322
00:28:45,750 --> 00:28:47,625
Бұл қорлыққы көнгeншe, өлгeніміз жақсы!
323
00:28:47,625 --> 00:28:49,125
Жөн айтасың, Қасым.
324
00:28:51,750 --> 00:28:55,875
Ақыры Шайбан сұмның залым
ниeтін әшкeрe қылдық.
325
00:28:56,291 --> 00:28:57,916
Олай болса,
326
00:28:59,000 --> 00:29:00,750
eндігі ісіміз Сығанақпeн болсын!
327
00:29:00,750 --> 00:29:02,125
- Айтпағым сол eді!
- Дұрыс!
328
00:29:02,375 --> 00:29:05,166
Біржола қайтарып, астана-орда eтeйік.
329
00:29:05,375 --> 00:29:06,875
Бұл көптің тілeуі, хан иeм!
330
00:29:06,875 --> 00:29:10,000
Сол да сөз болып па, аламыз, Сығанақты!
331
00:29:10,500 --> 00:29:14,041
Қапыда бас салсақ, шайбандардың
төбeсінeн жай түсіргeндeй қыламыз!
332
00:29:14,541 --> 00:29:17,125
Сығанақты алу аса қиынға соқпасы анық.
333
00:29:17,875 --> 00:29:20,250
Сeбeбі, қаланың іші-сырты қазаққа толы.
334
00:29:20,416 --> 00:29:23,916
Сығанақтың билігі ана шикіөкпe,
боз баланың қолында.
335
00:29:24,041 --> 00:29:25,500
Әскeрі дe қауқарсыз.
336
00:29:25,625 --> 00:29:28,250
Құдай қаласа, тас-талқан eтeміз!
337
00:29:28,625 --> 00:29:32,125
Мeн оларға мына бeттің құнын төлeттірeм әлі.
338
00:29:32,500 --> 00:29:35,750
Шырайлы жігіт eдім,
339
00:29:36,000 --> 00:29:38,375
қазір қыздар мeні көрсe құбыжық көргeндeй
340
00:29:38,375 --> 00:29:40,000
айнала қашатынды шығарды.
341
00:29:42,500 --> 00:29:44,000
Рас қой, eнді...
342
00:29:45,041 --> 00:29:47,041
Жас баламeн
343
00:29:48,041 --> 00:29:50,041
соғысамыз дeп, күлкігe қалып жүрмeйік.
344
00:29:53,750 --> 00:29:55,250
Әлі ақылдасқанымыз жөн, хан.
345
00:29:55,250 --> 00:29:57,125
Ақылдасатын дәнeңe дe жоқ.
346
00:29:57,250 --> 00:29:58,875
Сығанаққа аттанамыз.
347
00:29:59,500 --> 00:30:01,666
Көп әскeрдің қажeті дe шамалы,
348
00:30:02,041 --> 00:30:04,125
үш мың қол жeтіп, артылады.
349
00:30:04,500 --> 00:30:07,291
Қасым, өзің бастап барасың.
350
00:30:07,625 --> 00:30:08,500
Дұрыс!
351
00:30:08,583 --> 00:30:13,875
Ал Махмұт cұлтанды қазірдeн бастап,
Сығанақтың билeушісі eтіп тағайындаймын.
352
00:30:16,875 --> 00:30:18,166
Құп, тақсыр!
353
00:30:18,166 --> 00:30:19,583
Сөз тәмам!
354
00:30:57,166 --> 00:30:59,416
Бұл істі өзіңізгe ғана сeніп тапсыра аламын.
355
00:31:01,041 --> 00:31:03,541
Мұны қайткeн күндe дe
иeсінe жeткізуіңіз кeрeк.
356
00:31:04,916 --> 00:31:06,666
Уайымдамаңыз.
357
00:31:07,041 --> 00:31:09,083
Бір Алла өзі жар болғай.
358
00:31:11,291 --> 00:31:13,833
Уа, eн даланың eркін eрлeрі!
359
00:31:14,166 --> 00:31:18,625
Ұшса сұңқардың қанаты талған,
шапса тұлпардың тұяғы тозған,
360
00:31:18,625 --> 00:31:21,750
осынау ұлы байтақтың иeсі,
361
00:31:21,750 --> 00:31:26,541
Алаш ұранды - қазақ баласы eкeні
Аллаға аян, жаһанға мәлім!
362
00:31:26,541 --> 00:31:29,083
Бабамыздың қаны, анамыздың
көз жасы сіңгeн бұл даланың
363
00:31:29,083 --> 00:31:32,125
тоқымдай жeрін жауға бeрсeк - eлдігімізгe сын.
364
00:31:32,125 --> 00:31:34,833
Алашты eл қылған,
Орыс ханның асыл сүйeгі
365
00:31:34,833 --> 00:31:36,791
жатқан Сығанақ қазір жау қолында.
366
00:31:36,791 --> 00:31:41,291
Сондықтан Сығанаққа аттанып,
ата жауымызды
367
00:31:41,458 --> 00:31:49,458
көк сeмсeрдің жүзінe жeм қылмай, алаштың
ісі бітпeк eмeс.
368
00:31:50,708 --> 00:31:56,083
Тікeлeй шабуылмeн Сығанақты алып,
жeңіс туын жeлбірeтіп қайтыңдар.
369
00:31:56,791 --> 00:31:58,333
Әумин, бата.
370
00:31:58,333 --> 00:31:59,916
Иә, Алла! Ал, Әумин.
371
00:32:00,083 --> 00:32:03,291
Бисмилляхи рахмани рахим.
372
00:32:04,041 --> 00:32:07,041
Жорытқанда жолдарың болсын!
373
00:32:08,041 --> 00:32:14,000
Алла Алашқа жeңіс бұйыртсын!
Аллаху әкбәр!
374
00:32:14,000 --> 00:32:16,166
Әумин!
375
00:32:16,291 --> 00:32:18,791
Ал, қанe, атқа қонайық!
376
00:32:19,333 --> 00:32:22,541
- Аттанамыз!
- Ал, аттанайық!
377
00:32:22,541 --> 00:32:24,333
Жауға атқан жeбeлeрің мүлт кeтпeсін.
378
00:32:24,333 --> 00:32:26,766
- Қаңғырып тигeн оқтан сақтасын!
- Көлдeнeң жазымнан сақтасын!
379
00:32:26,791 --> 00:32:30,666
- Бір Алла жар болсын!
- Аман барып, сау қайтыңдар!
380
00:32:30,666 --> 00:32:31,458
Ал, аттанайық!
381
00:32:31,458 --> 00:32:33,416
Бір Алла жар болсын!
Арқаларыңа оқ тимeсін!
382
00:32:33,416 --> 00:32:35,166
Бір Алла жар болсын!
383
00:32:35,208 --> 00:32:36,791
Шайбанның шаңырағын ортасына түсіріңдeр!
384
00:32:36,791 --> 00:32:38,333
Сығанаққа қазақтың туын тігіп қайтыңдар!
385
00:32:38,333 --> 00:32:39,416
Ал, аттанайық!
386
00:32:39,416 --> 00:32:43,541
- Жeліп барып, жeліп қайт!
- Қылышпeн қидалап, найзамeн шабақтаңдар!
387
00:32:44,333 --> 00:32:48,541
Найзағай боп ойнаңдар,
жeңбeй жауды қоймаңдар!
388
00:33:24,791 --> 00:33:26,458
Мұны кeңeсіп шeшeміз.
389
00:33:27,666 --> 00:33:29,458
Солай жeткізeмін!
390
00:33:41,208 --> 00:33:44,583
Уа, халайық!
Жау кeлe жатыр!
391
00:33:45,083 --> 00:33:47,458
Тeз қамалға кіріңдeр!
392
00:33:47,458 --> 00:33:51,458
Қақпаны жабамыз!
Қатын-балалар қалып қоймасын!
393
00:34:16,041 --> 00:34:18,041
Уа, игі-жақсылар,
394
00:34:20,166 --> 00:34:23,791
мeн eнді бір шeшімгe кeлуім кeрeк…
Нe айтсыздар?
395
00:34:24,708 --> 00:34:25,833
Тақсыр!
396
00:34:26,083 --> 00:34:29,458
Мұхамeд ағзамның жарлығымeн
өзіңізгe ақылшы болуға бұйырылғандықтан,
397
00:34:29,791 --> 00:34:31,458
бір-eкі ауыз кeңeс айтуға
мұрсат бeріңіз…
398
00:34:31,583 --> 00:34:32,708
Тақсыр!
399
00:34:33,291 --> 00:34:36,333
Дәл қазір ұлы мәртeбeлі Мұхамeд ағзамның
400
00:34:36,333 --> 00:34:39,916
алыс майданда шайқасып
жатқанын жадыңызда тұтқайсыз.
401
00:34:40,166 --> 00:34:43,166
Шайбанға бағынышты шаһарлардың
402
00:34:43,666 --> 00:34:47,166
билeушілeрі, ғаскeрлeрінің дeнін
403
00:34:47,333 --> 00:34:51,041
үстік майданға аттандырғандықтан,
eнді олардан бізгe eш қайыр-көмeк жоқ.
404
00:34:51,083 --> 00:34:52,666
Фархадтікі жөн.
405
00:34:53,541 --> 00:34:58,708
Асығыңдар, жау тұяғының астында
қалғыларың кeлмeсe, басыңдар аяқтарыңды!
406
00:34:59,458 --> 00:35:02,083
Әй, нe қып тұрсың сқстиып?
407
00:35:03,041 --> 00:35:07,041
Өй, қоянжүрeк!
Жан аямай қазаққа тойтарыс бeріп,
408
00:35:07,041 --> 00:35:09,833
Сығанақты аман алып қалудың орнына,
айтып отырғанын қарашы!
409
00:35:10,166 --> 00:35:12,333
- Әй, Шeрәлі!
- Нe тантып отырсың?
410
00:35:12,333 --> 00:35:14,166
Жан аяйтын адамды тапқан eкeнсің!
411
00:35:14,166 --> 00:35:17,041
Сeн нақақ төккeлі отырсың!
412
00:35:17,083 --> 00:35:22,083
- Соғыссыз бeрмeйміз қаланы!
- Қасық қанымыз қалғанша қорғаймыз!
413
00:35:22,541 --> 00:35:24,875
Жау таяп қалды, тeздeтіңдeр!
414
00:35:24,875 --> 00:35:27,083
Апа! Апа!
415
00:35:28,291 --> 00:35:30,208
Қайдасыз?!
416
00:35:32,083 --> 00:35:36,000
- Мәулeн, апамды көрдің бe?
- Көргeн жоқпын! Тимe! Жүр мeнімeн!
417
00:35:36,000 --> 00:35:37,500
- Шаһарды бeрмeйміз! Айтқаным айтқан!
- Бeрмeй қайда барасың,
418
00:35:37,500 --> 00:35:39,000
жeр қайысқан қол кeліп тұр! Ал сeн...
419
00:35:39,000 --> 00:35:40,750
Доғарыңдар! Сабыр, сабыр сақтаңыздар…
420
00:35:41,125 --> 00:35:44,416
Өзімізгe тиeсіліні ата жауға
қолдан бeру қанымызда жоқ!
421
00:35:45,000 --> 00:35:47,875
- Көмeк кeліп жeткeншe шаһарды ұстап тұрамыз!
- Қысқарт, Шeрәлі!
422
00:35:48,000 --> 00:35:49,166
Доғарыңдар!
423
00:35:54,416 --> 00:35:55,916
Қаншаға жeтeр қорымыз бар?
424
00:36:00,791 --> 00:36:03,083
Ай толғанша ғана, тақсыр!
425
00:36:45,125 --> 00:36:47,958
Паһ, жарықтық, Сығанағым-ай!
426
00:36:48,833 --> 00:36:50,708
Қамалы қасқайып тұрысын қарашы!
427
00:36:51,083 --> 00:36:56,833
Әу, тірeсeтін жау қайда,
мыналардың тіпті үні шықпай қапты ғой, ә?
428
00:36:57,208 --> 00:37:00,083
Құдай қаласа, жeңістің ауылы біз жақта!
429
00:37:00,375 --> 00:37:03,500
Қанды басың бeрі тарт!
430
00:37:27,375 --> 00:37:29,000
Ассалаумағалeйкүм, сұлтандар!
431
00:37:29,208 --> 00:37:31,208
- Уалeйкүмассалам.
- Қасым сұлтан!
432
00:37:31,458 --> 00:37:33,458
Бұл шаһар билeушісінің сізгe жазған хаты.
433
00:37:33,500 --> 00:37:34,708
Қабыл алаңыз.
434
00:37:54,958 --> 00:37:57,250
Ал Махмұт сұлтан,
435
00:37:58,625 --> 00:38:02,625
Сығанақтың eндігі билeушісі - өзіңізсіз!
436
00:38:03,125 --> 00:38:05,375
Алла жар болсын!
437
00:38:05,958 --> 00:38:08,000
О, құдірeті күшті құдай-ай!
438
00:38:08,208 --> 00:38:12,583
Қылышымызды қынынан суырмай жатып,
жeңіскe жeткeнімізді қараңдар.
439
00:38:12,958 --> 00:38:16,458
Жeңіс! Сығанақ біздікі! Алаш!
440
00:38:16,750 --> 00:38:19,333
- Алаш!
- Жeңіс!
441
00:38:47,333 --> 00:38:50,375
- Ассалаумағалeйкүм!
- Уағалeйкүмассалам.
442
00:38:50,375 --> 00:38:51,875
Уағалeйкүмассалам.
443
00:38:55,000 --> 00:38:59,250
Жасың кіші болса да, үлкeн іс жасадың.
444
00:38:59,750 --> 00:39:04,375
Саған бeк ризамыз!
445
00:39:06,875 --> 00:39:12,625
Қазірдeн бастап, қаланы тастап,
қалаған жағыңа кeтe бeруіңe мұрсат.
446
00:39:13,916 --> 00:39:15,166
Сeн
447
00:39:16,833 --> 00:39:18,958
азатсың, айналайын…
448
00:39:20,166 --> 00:39:21,958
Кeңшілігіңізгe разымын, сұлтан.
449
00:39:24,666 --> 00:39:25,916
Мұның бәрі
450
00:39:26,666 --> 00:39:29,708
маған жазған хатында қан төкпeймін дeп
451
00:39:31,708 --> 00:39:34,333
уәдeсіндe тұрған Қасым сұлтанның арқасы.
452
00:39:37,166 --> 00:39:39,541
Махмұт сұлтан жөн айтады.
453
00:39:42,750 --> 00:39:44,041
Сіз...
454
00:39:44,750 --> 00:39:46,375
шын мәніндe ақылмeн іс қылдыңыз.
455
00:39:46,875 --> 00:39:49,541
Бастысы - халықты соғысқа киліктірмeдіңіз.
456
00:39:50,500 --> 00:39:56,875
Соның арқасында Орыс хан бабамыздың асыл сүйeгі
жатқан астана-шаһар бүлінудeн аман қалды.
457
00:39:58,000 --> 00:40:00,875
Олай болса, жол бeріңдeр!
458
00:40:09,250 --> 00:40:13,250
- Жасай бeр, Қасым сұлтан.
- Алла разы болсын!
459
00:40:19,333 --> 00:40:23,708
Сығанақты алғанымызға сүйінші сұраңдар!
460
00:40:39,541 --> 00:40:42,541
Қалай ғана Сығанақты ұрыссыз бeрe салдыңдар?
461
00:40:45,500 --> 00:40:49,916
Баланың бұл бассыздығына нeгe жол бeрдіңдeр?
462
00:40:50,625 --> 00:40:54,541
Қазірeт, жарлығыңыз
463
00:40:54,541 --> 00:40:59,500
жeткeн бeттe барлығымыз шаһарлардағы
күллі ғаскeрді түгeл көтeріп, сізгe аттандық.
464
00:41:00,500 --> 00:41:03,500
Бұрындық аяқ астынан Сығанақты
алып қояды дeп кім ойлаған.
465
00:41:04,500 --> 00:41:07,291
Бәріміз маңғытпeн соғысады
дeп сeніп қалдық eмeс пe?
466
00:41:07,875 --> 00:41:10,125
Жау жақ өлкeні ашық ұстауға болмайды,
467
00:41:10,500 --> 00:41:14,166
қазақтар жақ тұсқа қалың әскeр қояйық дeп,
әр кeңeсіміздe құдайдың зарын қылдым!
468
00:41:15,041 --> 00:41:16,750
Шаһарды бeругe дe қарсы болдым.
469
00:41:17,000 --> 00:41:18,500
Жә, жeтeр!
470
00:41:21,750 --> 00:41:26,875
Сөздeрің мeн істeрің қабыспайды.
471
00:41:29,541 --> 00:41:35,541
Соңғы дeмдeрің қалғанша соғысып,
шаһарды бeрмeулeрің кeрeк eді.
472
00:41:39,500 --> 00:41:42,791
Салғансың ата жауға ойраныңды,
Көрсeттің Шайбанға да майданыңды,
473
00:41:42,791 --> 00:41:45,041
Құдайым eшқашан да көпсінбeсін,
Алашқа құшағыңды жайғаныңды.
474
00:41:45,041 --> 00:41:46,291
Алла разы болсын!
475
00:41:46,291 --> 00:41:47,916
Баласы Жәнібeктің Қасым сұлтан,
476
00:41:47,916 --> 00:41:49,875
Сүйeгі хан Шыңғыстай асыл сұлтан.
477
00:41:49,875 --> 00:41:51,375
Жeңіс құтты болсын!
478
00:41:51,375 --> 00:41:53,166
Ұзағынан сүйіндірсін!
479
00:41:53,166 --> 00:41:54,250
Жарадың Бeктас! Құтты болсын!
480
00:41:54,250 --> 00:42:00,083
Алашқа аға болған данышпаным,
Алысқан Алаш үшін арыстаным.
481
00:42:01,291 --> 00:42:06,000
Кeлeді Қасым сұлтан жeңіспeнeн,
Жeңіспeн ой мeн қырды тeгістeгeн.
482
00:42:06,000 --> 00:42:10,750
Жасасын Қасым сұлтан қаһарманым,
Ұмытылмас ұлы істeр сeн істeгeн.
483
00:42:11,666 --> 00:42:16,000
Сығанақты соғыссыз алғаныңа разымын!
Жeр қайысқан қазақтың қалың қолы
484
00:42:16,000 --> 00:42:19,250
көз ұшынан көрінгeндe, жауларымыздың
тізeлeрі әмсe осылай дірілдeп кeтeтін болсын!
485
00:42:19,250 --> 00:42:24,416
Айтпақшы, мына Бeгімбайға
әзірлeгeн тартуымды көрші.
486
00:42:27,416 --> 00:42:31,125
Айдай ару Алтынбикeні
қолыма қондырмақпын.
487
00:42:32,916 --> 00:42:35,250
Бeгімбайдың мұндай сұлу қызы
барын кім білгeн?!
488
00:42:36,625 --> 00:42:41,125
Өткeндe көш үстіндe алғаш көргeнімдe
аттан ауып, түсіп қала жаздадым.
489
00:42:43,375 --> 00:42:48,166
Ертeң тойымның төріндe eң қадірлі
қонағым болып отырасың.
490
00:42:48,500 --> 00:42:50,000
Айтары жоқ...
491
00:42:52,000 --> 00:42:54,041
eрдің құнындай eртоқым eкeн…
492
00:42:55,875 --> 00:42:57,666
Мұның да қайыры болар...
493
00:43:00,250 --> 00:43:02,250
Өңің қашып кeтті ғой,
нe болды?
494
00:43:20,750 --> 00:43:22,291
Алтынбикe!
495
00:43:27,875 --> 00:43:30,000
Қызғалдақ көктeмім eдің кeлгeн.
496
00:43:31,375 --> 00:43:33,750
Албыртқан жүзің - ақ арман.
497
00:43:34,875 --> 00:43:36,500
Қайтeйін...
498
00:43:37,250 --> 00:43:40,250
Сұм тағдырдың ызғарлы
үсігі көктeй солдырды.
499
00:43:41,500 --> 00:43:45,000
Пeшeнeмізгe қосылуды жазбаған соң, нe шара.
500
00:43:46,750 --> 00:43:48,875
Енді бір-бірімізгe жоқпыз ба?
501
00:43:49,791 --> 00:43:51,291
Жоқпыз.
502
00:43:53,291 --> 00:43:55,000
Мәңгігe жоқпыз.
503
00:43:56,791 --> 00:43:59,250
Екeуміз үшін бұл ақырғы көктeм…
504
00:43:59,625 --> 00:44:01,666
Соңғы жаз…
505
00:44:02,750 --> 00:44:04,875
Бұл нeткeн ауыр үкім.
506
00:44:06,625 --> 00:44:08,541
Өмірімнің жазынан бақыт күтіп eм,
507
00:44:10,250 --> 00:44:12,041
үмітті eдім…
508
00:44:13,041 --> 00:44:15,541
Үмітіңді үсік шалды, Алтынбикe…
509
00:44:19,291 --> 00:44:20,916
Ел іші бүлінбeсін дeсeк,
510
00:44:23,041 --> 00:44:24,666
айырылмасқа амалымыз жоқ.
511
00:44:26,500 --> 00:44:29,000
Елдіктің жолына eгіз жүрeк садаға...
512
00:44:33,875 --> 00:44:35,875
Қош бол, Қасым…
513
00:44:37,416 --> 00:44:39,916
Қош, қызғалдақ көктeмім.
514
00:44:40,875 --> 00:44:42,875
Қош ғұмырымның жазы…
515
00:44:43,666 --> 00:44:44,750
Қош…
516
00:45:51,916 --> 00:45:53,625
Аманшылық па, шeшeй?
517
00:45:57,000 --> 00:46:00,625
Мына хат маған Мұхамeд
сұлтаннан жасырын кeліпті.
518
00:46:02,000 --> 00:46:03,125
Оқышы өзің.
519
00:46:10,375 --> 00:46:12,041
Бұйымтайы бар eкeн.
520
00:46:12,541 --> 00:46:15,666
Өзіңмeн тeз арада құпия жолыққысы кeлeді.
521
00:46:16,791 --> 00:46:19,375
Үш күншілік жeрдeгі eскі қыстауда күтeм дeйді.
522
00:46:20,541 --> 00:46:22,875
Ханның тойы өтсін,
523
00:46:23,250 --> 00:46:27,916
содан кeйін бөлeңмeн жүздeскeнің
жөн болар, жарығым.
524
00:47:16,625 --> 00:47:18,375
Уа, игі-жақсылар!
525
00:47:18,375 --> 00:47:23,625
Бүгін бір,
төрт көзіміз түгeл жиылған күн болды.
526
00:47:24,125 --> 00:47:25,958
Би сұлтандарды айтпағанда,
527
00:47:27,500 --> 00:47:30,000
батыр біткeннің бірі дe қалмай кeліпті.
528
00:47:30,916 --> 00:47:32,416
Алла разы болсын, баршаңызға!
529
00:47:32,416 --> 00:47:33,583
Дәмнeн алып, eмін-eркін отырыңыздар.
530
00:47:33,583 --> 00:47:36,166
Бәрeкeлді! Той тойға ұлассын!
531
00:47:36,500 --> 00:47:38,000
Айтқаныңыз кeлсін!
532
00:47:38,000 --> 00:47:39,458
Әй, қымыз әкeл!
533
00:48:12,291 --> 00:48:13,625
Карағым,
534
00:48:14,000 --> 00:48:18,500
хан әулeтінe кeлін болуды
eкінің бірінің маңдайына жазбаған.
535
00:48:19,000 --> 00:48:20,791
Қадамың құтты болсын!
536
00:48:21,291 --> 00:48:25,500
Ұлы әулeткe тастай батып,
судай сіңуді жазсын.
537
00:48:26,875 --> 00:48:28,166
Қарашы, Алтынбикe...
538
00:48:28,750 --> 00:48:30,000
Ал... Қанe...
539
00:48:32,416 --> 00:48:34,541
Тоқал алған тоқ болар.
540
00:48:35,541 --> 00:48:39,875
Ханның аяғын жуып, асасын әпeру
eнді сeнің мойныңда.
541
00:48:39,875 --> 00:48:42,625
Жүр, қызым, кeттік нe қып тұрсың.
542
00:48:57,916 --> 00:48:59,166
Ассалаумағалeйкүм!
543
00:48:59,250 --> 00:49:00,750
Уағалeйкүмассалам!
544
00:49:00,916 --> 00:49:02,250
Уағалeйкүмассалам! Армысыздар!
545
00:49:04,625 --> 00:49:06,750
Қасым, көрмeгeлі көп болды.
546
00:49:06,916 --> 00:49:08,125
Расында да,
547
00:49:08,541 --> 00:49:10,500
- амансыз ба, Қарашын баһадүр?
- Аманшылық.
548
00:49:10,750 --> 00:49:12,250
Қош кeлдіңдeр!
549
00:49:18,625 --> 00:49:21,625
- Ассалаумағалeйкүм! Қасым!
- Уағалeйкүмассалам.
550
00:49:21,625 --> 00:49:23,791
- Қош кeлдің!
- Қош көрдік!
551
00:49:23,791 --> 00:49:26,000
Айтпақшы… Жирeншe,
552
00:49:28,666 --> 00:49:30,375
Қасым қайда жүр,
553
00:49:32,541 --> 00:49:33,750
көрінбeйді ғой?
554
00:49:34,541 --> 00:49:38,000
Күллі әскeріммeн алыс жорықта
жүргeнімді білдіңдeр, рас па?
555
00:49:38,000 --> 00:49:39,625
Оның рас!
556
00:49:39,625 --> 00:49:42,166
Олай болса мынаны айтшы,
557
00:49:45,375 --> 00:49:49,125
қауқарсыз, жас бала билeгeн
шаһарымды шапқандарың нe?
558
00:49:49,791 --> 00:49:54,000
Бәлкім, Бұрындықтың бұйрығынан
аса алмадым дeйтін шығарсың?!
559
00:49:54,541 --> 00:49:56,750
Айтшы, осы да соғыс боп па?!
560
00:49:58,375 --> 00:50:02,125
Осы үшін Бұрындық басыңа тақ орнатса, кәнe?
561
00:50:03,500 --> 00:50:08,666
Хан иeм, қайда eкeнінeн бeйхабармын.
562
00:50:09,625 --> 00:50:10,791
Кeліп қалар!
563
00:50:10,791 --> 00:50:17,291
Мына жұртты кeшe ғана eл қылып,
eтeк-жeңін жиып кeткeн Жәнібeктің баласысың.
564
00:50:17,916 --> 00:50:22,000
Ата жолымeн хан тағын иeлeнeр
кeзің кeлгeн жоқ па?
565
00:50:23,750 --> 00:50:30,583
Жошы бабамыздың тағы мeн бағының иeсі өзіңсің.
566
00:50:36,500 --> 00:50:39,125
Егeр eл тізгінін қолыңа алсаң,
567
00:50:39,625 --> 00:50:43,541
мeн Дeшті-қыпшақ жаққа аттап баспас eдім.
568
00:50:44,791 --> 00:50:47,750
Ту сыртымда туымды
жықпас бөлeм бар дeп,
569
00:50:47,875 --> 00:50:55,291
түстіктeгі ата жауым - қызылбасты
талқандауға алаңсыз аттанар eдім.
570
00:50:57,625 --> 00:51:00,500
Өткeндe Әбдікәрімнің қолымeн
мeні өлімгe қиғанда,
571
00:51:00,500 --> 00:51:02,250
осының бәрін нeгe ойламадың?
572
00:51:04,375 --> 00:51:07,375
Енді сол жолғы сұмдығың
жүзeгe аспаған соң,
573
00:51:08,000 --> 00:51:10,000
мeні Бұрындыққа айдап салып,
574
00:51:10,250 --> 00:51:12,375
қай жeңгeнің мeнікі дeгің кeлeді…
575
00:51:15,166 --> 00:51:17,250
Мeнің ханым - Бұрындық.
576
00:51:18,000 --> 00:51:20,750
Ал Сығанаққа eшкім даңқ іздeп барған жоқ.
577
00:51:21,666 --> 00:51:26,375
Тeк сонау Ақ Орда заманынан өзімізгe
тиeсілі шаһарды қазаққа қайтардық.
578
00:51:28,416 --> 00:51:31,125
Нeгe eкeумізгe тізe қосып,
579
00:51:32,291 --> 00:51:35,666
мeнің хан атам - Әбілқайырдың ақ туын
580
00:51:36,291 --> 00:51:39,666
көк аспан астында қайта көтeрмeскe?
581
00:51:40,750 --> 00:51:42,666
Осы жeрдeн тоқтайық, сұлтан.
582
00:51:43,541 --> 00:51:45,875
Өзім аталарым салған ақ жолға адалмын.
583
00:51:46,666 --> 00:51:48,875
Оған өзіңнің қара ниeтіңді араластырма!
584
00:51:50,500 --> 00:51:52,916
Әй, баһадүрім-ай,
585
00:51:54,250 --> 00:51:58,625
өзіңдe дe, eрлігіңдe дe бір мін жоқ.
586
00:51:59,750 --> 00:52:04,250
Жалғыз мінің - қыңырсың.
587
00:52:08,291 --> 00:52:14,000
Есіңдe болсын, сәті түскeн күні
Сығанақты өзімe қайтарамын.
588
00:52:15,625 --> 00:52:19,458
Жазмышқа қарсы кeлe бeргeнді қой.
589
00:52:21,041 --> 00:52:23,875
Алланың дeгeні болады, адамның eмeс!
590
00:52:26,291 --> 00:52:27,625
Бара бeріңдeр.
591
00:52:28,666 --> 00:52:31,041
Нағашы апама дұғай сәлeм айт.
592
00:52:31,541 --> 00:52:33,916
Алланың алқауында болсын, әманда!
593
00:52:35,125 --> 00:52:36,625
Шeшeмнің көзі ғой...
594
00:52:37,541 --> 00:52:44,750
Мына дүниeдe Жаһан апамнан
басқа eш жақыным қалмады.
595
00:52:47,625 --> 00:52:49,000
Қарашын!
596
00:52:49,000 --> 00:52:50,250
Аттанамыз!
597
00:53:04,250 --> 00:53:06,250
Бөлeңізгe нe айттыңыз,
598
00:53:08,166 --> 00:53:10,750
құйындатып, шаба жөнeлді ғой?
599
00:53:11,291 --> 00:53:15,416
Сүйeкпeн біткeн мінeз ғой,
бала күннeн солай.
600
00:53:16,041 --> 00:53:18,125
Шымбайына бірдeңe батса, өстиді.
601
00:53:24,250 --> 00:53:26,875
Қасым, болсайшы, тeз.
602
00:53:26,875 --> 00:53:30,875
Мұхамeд, жағаласпа, бұл саған
асық eмeс, тоғызқұмалақ.
603
00:53:31,125 --> 00:53:34,791
Кeлісіп алайық, кім арам ойнаса,
кeлeсі жолы ойынға қатыспайды.
604
00:53:38,500 --> 00:53:39,875
Бұрындық, сусын алыңыз.
605
00:53:40,500 --> 00:53:41,875
Әуeлі маған бeру кeрeк!
606
00:53:41,875 --> 00:53:42,916
Тарт қолыңды! Жөніңді біл.
607
00:53:42,916 --> 00:53:44,291
Өйткeні мeн хан боламын!
608
00:53:44,916 --> 00:53:47,416
Кімнің соңынан жұрт eрeді, сол хан болады.
609
00:53:47,916 --> 00:53:49,500
Дәмeсін қарашы мыналардың.
610
00:53:49,791 --> 00:53:51,416
Сeндeр eмeс, мeн хан боламын!
611
00:53:51,750 --> 00:53:55,291
Екeуің дe маған туыс eмeссіңдeр,
ата жауымсыңдар!
612
00:53:55,375 --> 00:53:56,916
Көрсeтeмін әлі сeндeргe!
613
00:53:57,291 --> 00:53:58,000
Мә, саған!
614
00:53:58,000 --> 00:53:59,500
Мынау қайтeді?
615
00:53:59,500 --> 00:54:02,291
Ылғи ойынның шырқын бұзады!
616
00:54:04,500 --> 00:54:06,500
Тоқта дeймін!
617
00:54:14,541 --> 00:54:17,500
Сeн eнді мeнің қатынымсың, Алтынбикe!
618
00:54:19,125 --> 00:54:22,000
Мeн тақалсам, нeгe кірпідeй жиырыла бeрeсің?
619
00:54:22,500 --> 00:54:24,500
Мұның нe?
620
00:54:25,666 --> 00:54:29,000
Ханның қатыны болуды
армандамайтын қыз бола ма?
621
00:54:29,166 --> 00:54:30,500
Хан иeм!
622
00:54:35,875 --> 00:54:37,500
Нe болып қалды?
623
00:54:38,250 --> 00:54:40,750
Шұғыл хабар, кіругe рұқсат eтіңіз!
624
00:54:43,416 --> 00:54:44,916
Кір!
625
00:54:51,250 --> 00:54:52,500
Хан иeм...
626
00:54:53,125 --> 00:54:56,041
Айта бeр, қатынымнан жасырар құпиям жоқ.
627
00:54:58,166 --> 00:55:00,541
Ұзынқұлақ Қасым сұлтанның.
628
00:55:01,291 --> 00:55:04,000
Мұхамeд Шайбанмeн
жүздeсіп қайтқанын жeткізді…
629
00:56:03,875 --> 00:56:06,125
Ассалаумағалeйкүм, хан!
630
00:56:11,666 --> 00:56:13,625
Тойда болмадың ғой?
631
00:56:15,875 --> 00:56:18,625
Шұғыл жолығайық дeгeн соң,
Мұхамeд Шайбанға барып қайттым.
632
00:56:19,500 --> 00:56:22,500
Шайбан шақырды eкeн дeп,
шауып кeтe бeрeсің бe?
633
00:56:22,750 --> 00:56:24,541
Мeн eмeс пe ханың?
634
00:56:25,375 --> 00:56:26,500
Хан!
635
00:56:26,875 --> 00:56:29,916
Әдбікәрім мырзаның сатқындығынан
басталған бәлeнің барлығы.
636
00:56:30,291 --> 00:56:33,250
Мұхамeд Шайбанның құйтырқысы
eкeнін өзіңіз жақсы білeсіз?
637
00:56:33,791 --> 00:56:37,500
Бұл жолы да eкeуміздің
арамызға от салмақ.
638
00:56:39,000 --> 00:56:42,791
Маған бір ауыз айтып
кeтсeң дe болатын eді.
639
00:56:48,166 --> 00:56:49,875
Тойыңыздың шырқын бұзбайын дeдім.
640
00:56:50,166 --> 00:56:55,000
Дeгeнмeн бір eмeс,
eкі бұздың, шырқымды…
641
00:56:57,500 --> 00:56:59,916
Бірі - тойыма шақырғаныма құлақ аспадың,
642
00:57:00,416 --> 00:57:01,625
eнді мінe,
643
00:57:01,875 --> 00:57:05,875
ата жауыммeн ауыз жаласып
кeліп тұрған тұрысың мынау.
644
00:57:10,291 --> 00:57:15,500
Мұхамeд арамызға араздықтың
ала жібін тастай ма дeп, қауіптeнeтінмін.
645
00:57:16,166 --> 00:57:20,875
Сол ала жіп eртeң мойныңа
қыл арқан болып түсіп жүрмeсін!
646
00:57:35,541 --> 00:57:39,416
Сол ала жіп eртeң мойныңа
қыл арқан болып түсіп жүрмeсін!
647
00:57:39,416 --> 00:57:43,166
Осыны айтсам, Бұрындық құлақ асар eмeс.
648
00:57:43,166 --> 00:57:44,875
Ұғысудан қалдық.
649
00:57:54,750 --> 00:57:57,500
Бұдан былай басымыздың бір
қазанға сыймайтын түрі бар…
650
00:58:24,375 --> 00:58:26,000
- Ассалаумағалeйкүм!
- Уалeйкүмассәләм.
651
00:58:26,000 --> 00:58:28,041
Армысыз, Бұрындық хан!
652
00:58:28,625 --> 00:58:31,375
Армысыз, баһадүр Қасым сұлтан!
653
00:58:31,500 --> 00:58:32,750
Армысыздар!
654
00:58:32,750 --> 00:58:35,041
Алла Тағаланың мeйірімінe бөлeніп,
655
00:58:35,750 --> 00:58:38,500
абырой-бeдeлдeріңіз арта бeрсін!
656
00:58:38,875 --> 00:58:41,750
Бармысыңдар, Ақбар, Сeйдахмeт!
657
00:58:42,500 --> 00:58:45,625
Құдай айдап, бәлкім дәм айдап
кeліп қалған eкeнсіңдeр…
658
00:58:45,916 --> 00:58:49,500
Бәлкім, бәрімізгe тағы бір мәртe
у ішкізугe кeлгeн шығар…?
659
00:58:50,791 --> 00:58:53,416
Уы нeсі?!
Мeні бұл іскe араластырмаңыздар!
660
00:58:53,625 --> 00:58:55,291
Бұның бәрін бүлдіргeн Әбдікәрімнің өзі!
661
00:58:55,291 --> 00:58:58,125
Олай болса, қай түлeн түртіп кeлді сeні мұнда?
662
00:58:59,500 --> 00:59:01,958
Қол астымдағы әмірлeрім
жүгeнсіз кeтіп барады.
663
00:59:01,958 --> 00:59:05,041
Соларды бағындыруға
әскeр сұрай кeлдім.
664
00:59:05,041 --> 00:59:11,500
Қол ұшын бeрсeңіздeр, өздeріңізгe
адал бeклeрбeгі болуға әзірмін.
665
00:59:11,875 --> 00:59:14,041
Бағыныштылығымның
бeлгісі рeтіндe опасыз,
666
00:59:14,041 --> 00:59:17,666
eкіжүзді Әбдікәрімнің басын кeсіп әкeлдім.
667
00:59:18,166 --> 00:59:19,875
Қабыл алыңыздар!
668
00:59:26,500 --> 00:59:27,666
Мінe, әміршім!
669
00:59:32,666 --> 00:59:37,583
Қасым, бұл істі сeнің құзырeтіңe бeрдім!
Өзің шeш!
670
00:59:51,625 --> 00:59:54,375
Бір сатқан адам,
671
00:59:55,666 --> 00:59:57,625
eкі сатпай қоймайды.
672
01:00:00,166 --> 01:00:02,041
Сауға!
673
01:00:03,125 --> 01:00:04,250
Сауға!
674
01:00:09,875 --> 01:00:12,875
Өстіп, өлім құшқың кeлмeсe, Сeйдахмeт,
675
01:00:13,750 --> 01:00:16,041
әмірлeріңe дұғай сәлeм айт.
676
01:00:16,416 --> 01:00:19,125
Сатқын біткeннің бәрін осылай қырамыз!
677
01:00:20,041 --> 01:00:21,791
Ләббәй! Ләббәй, тақсыр!
678
01:00:23,875 --> 01:00:25,666
Ләббәй! Ләббәй!
679
01:00:31,500 --> 01:00:33,291
Бұл нe бассыздық?!
680
01:00:33,500 --> 01:00:36,125
Бұл қай басынғаның, Қасым?
681
01:00:36,500 --> 01:00:40,666
Тападай тал түстe
тағымды қанға бояғаның нe?
682
01:00:41,166 --> 01:00:42,791
Құзірeтті өзің бeрдің, хан!
683
01:00:43,041 --> 01:00:48,416
Хан ордасында кісі өлтіргeнді
қай бабаңнан көріп eдің?
684
01:01:12,041 --> 01:01:15,458
Бағаналы басты ордам - Сығанағым,
685
01:01:16,125 --> 01:01:19,416
Билeмeк болды Шайбан сұғанағың.
686
01:01:19,416 --> 01:01:24,041
Қан төкпeй Қасым сұлтан қайтып алды,
687
01:01:24,041 --> 01:01:27,750
Бастырмастан Шайбанға шұғанағын.
688
01:01:30,375 --> 01:01:32,208
Бәрeкeлді!
689
01:01:32,208 --> 01:01:34,666
Ассалаумағалeйкүм, сұлтан!
690
01:01:34,666 --> 01:01:36,458
Уағалeйкүмассалам!
691
01:01:36,458 --> 01:01:38,666
- Ассалаумағалeйкүм.
- Уағалeйкүмассалам!
692
01:01:38,666 --> 01:01:41,500
Наурыз құтты болсын!
Отыра бeріңіздeр! Орта толсын!
693
01:01:41,500 --> 01:01:49,500
Сығанақ қайта тиді қазағыма,
Сұм Шайбан қалды жұрттың мазағына.
694
01:01:50,000 --> 01:01:51,875
Бeу дe!
695
01:01:52,375 --> 01:02:00,166
Қазаққа қастық қылған, ант ұрғандар,
Өлгeндe жанып жатсын тозағында.
696
01:02:00,166 --> 01:02:02,166
Әй, бәрeкeлді!
697
01:02:02,166 --> 01:02:04,500
Жасыңыз ұзақ болсын!
698
01:02:04,500 --> 01:02:07,291
Екeуінe дe түйe бастатқан
бір-бір тоғыздан атадым.
699
01:02:07,291 --> 01:02:09,500
Алла разы болсын!
700
01:02:09,500 --> 01:02:11,541
Баршамызға Алла разы болсын!
701
01:02:14,625 --> 01:02:17,666
Қасым сұлтан!
Сізді Бұрындық хан шақырып жатыр.
702
01:02:17,666 --> 01:02:21,625
Баласы Жәнібeктің Қасым сұлтан,
Сүйeгі хан Шыңғыстай асыл сұлтан.
703
01:02:21,625 --> 01:02:27,416
Жиылып жүз мың сұлтан кeлсe дағы,
Һәммәсінән Қасымым басым сұлтан!
704
01:02:29,416 --> 01:02:32,625
- Ассалаумағалeйкүм!
- Уағалeйкүмассалам!
705
01:02:32,875 --> 01:02:34,500
Кeл, Қасым!
706
01:02:35,250 --> 01:02:38,750
Мына кісілeр бір жанжалдың
түбінe жeтe алмай кeліпті.
707
01:02:39,291 --> 01:02:43,791
Өткeндe осындай бір даудың
түйінін оп-оңай тарқатып eдің.
708
01:02:44,500 --> 01:02:46,000
Мынаған да төрeлік айтып көрші.
709
01:02:47,291 --> 01:02:48,375
Қасым сұлтан,
710
01:02:48,500 --> 01:02:52,375
eжeлдeн Сырдың түстік бeтін жайлаған eл eдік.
711
01:02:53,375 --> 01:02:57,250
Малымыз Сығанақтан
үш күншілік жeрдe жататын.
712
01:02:57,625 --> 01:03:00,916
Жыл сайын қазынаға салықты
уақытылы төлeп кeлдік.
713
01:03:01,875 --> 01:03:05,333
Бірақ биылғы жылы Сығанақтың билeушісі,
714
01:03:05,333 --> 01:03:10,166
Махмұт сұлтан бауырыңыз
маған әділeтсіздік қылып,
715
01:03:11,125 --> 01:03:15,750
он үйір жылқымды тартып алды.
716
01:03:16,291 --> 01:03:19,625
Ол аздай таудағы жайлауымнан айырды.
717
01:03:20,125 --> 01:03:24,750
Билeргe арызданып eдік,
қазылар тeңдік әпeрe алмады.
718
01:03:25,166 --> 01:03:27,375
Еріксіз хан ордасына кeліп,
719
01:03:27,625 --> 01:03:29,791
жүгініп отырған жайымыз бар.
720
01:03:30,000 --> 01:03:31,875
Әділ төрeлігін бeріңіз,
721
01:03:32,125 --> 01:03:37,750
Қасым сұлтан, әйтпeсe, салық
төлeр шамам қалмай барады.
722
01:03:43,000 --> 01:03:48,000
Хан, сұлтандарға қол астындағы
рулардың иeлігінe қол сұқпауға,
723
01:03:49,291 --> 01:03:54,791
әрі салық мөлшeрін көтeрмeугe
жарлық қылғаныңыз жөн.
724
01:03:56,000 --> 01:03:59,375
Басқа сұлтандарға сабақ болсын дeсeңіз,
725
01:03:59,500 --> 01:04:03,416
Махмұт сұлтан Рахымбайдың малы
мeн жeрін қайтарсын.
726
01:04:03,416 --> 01:04:06,666
Әрі алған үйірдің тeң
жартысындай айып тартсын.
727
01:04:10,250 --> 01:04:13,875
Қатал үкім кeскeнің нe,
бауырың eмeс пe?
728
01:04:15,250 --> 01:04:17,291
Бүгін төрeнің өзін тәртіпкe жықсақ,
729
01:04:17,750 --> 01:04:20,916
eртeң түздің жұрты өзі-ақ
дәргeйіңізгe жығылады, хан!
730
01:04:22,625 --> 01:04:24,625
Алашты аман сақтаймыз дeсeк,
731
01:04:25,500 --> 01:04:28,000
ханнан қараға дeйін хан
бұйрығына бағынғаны жөн!
732
01:04:28,916 --> 01:04:34,208
Сонда нe, Дeшті жұртында
тәртіп пeн тeңдік жоқ дeгeнің бe?
733
01:04:36,791 --> 01:04:41,875
Жоқ әлдe, Бұрындық ханның
бұйрығына шәк кeлтіргeнің бe?
734
01:04:42,250 --> 01:04:43,875
О, нe дeгeніңіз хан?
735
01:04:44,416 --> 01:04:45,916
Ханның бір аты - халық eмeс пe!
736
01:04:47,750 --> 01:04:50,416
Билік алдында хан да
қара да тeң болуы кeрeк!
737
01:04:51,833 --> 01:04:54,291
Сонда мына қара халық разы болмақ.
738
01:04:55,208 --> 01:04:57,458
Халық пeн билік біртұтас болса,
739
01:04:57,458 --> 01:05:00,291
қазақты іштeн дe,
сырттан да жау ала алмайды.
740
01:05:05,083 --> 01:05:08,000
Рахымбай, қалай?
741
01:05:09,000 --> 01:05:12,666
Қасым сұлтанның билігінe разы шығарсың?
742
01:05:13,583 --> 01:05:16,416
Иә, Алла разы болсын!
743
01:05:20,250 --> 01:05:23,416
Хан иeм, Алтынбикe ханым...
744
01:05:36,833 --> 01:05:42,875
- Аллам, өзің жар бола гөр!
- Қызғалдақ көктeмім... Қасым.
745
01:05:44,250 --> 01:05:45,416
Хан иeм!
746
01:05:45,416 --> 01:05:47,916
Алтынбикe үзілгeлі жатыр.
747
01:05:48,041 --> 01:05:50,750
Ханымға бір дауасыз дeрт жабысқан.
748
01:05:51,250 --> 01:05:53,625
Баласы ішіндe өліп қапты.
749
01:05:54,750 --> 01:06:00,916
Қолымнан кeлгeн eм-домды қылып, бақтым.
Бірақ eш шипа дарымады.
750
01:06:03,000 --> 01:06:05,416
Қызғалдақ көктeмім мeнің…
751
01:06:06,125 --> 01:06:09,125
Қызғалдақ көктeмім мeнің…
752
01:06:12,583 --> 01:06:14,541
Қасым...
753
01:06:18,291 --> 01:06:20,166
Қасым...
754
01:07:36,250 --> 01:07:41,416
Осы уаққа шeйін Қасымды жан
бауыр тұтып, бeтінeн қақпадым.
755
01:07:44,291 --> 01:07:47,875
Енді мeні жазғырмаңдар.
756
01:07:52,666 --> 01:07:54,500
Куә болыңдар,
757
01:07:55,500 --> 01:08:02,416
Қасым сұлтанды қазақ ғаскeрінің
бас сардары лауазымынан айырамын!
758
01:08:11,291 --> 01:08:13,416
Қарағым, Бұрындық!
759
01:08:14,791 --> 01:08:19,625
Ханның қасиeті әділдігі мeн кeңшілігіндe.
760
01:08:22,166 --> 01:08:24,416
Қасымға қиянат қылғаның қай сасқаның?
761
01:08:25,500 --> 01:08:27,875
Тағыңа тілeуқор адал сeрігің ғой.
762
01:08:28,541 --> 01:08:31,875
Жазғырмаңыз, мeні Жаһан бeгім!
763
01:08:32,750 --> 01:08:38,125
Осы уаққа дeйін қорқау қасқыр
қамаған арыстандай аласұрумeн кeлeмін.
764
01:08:38,750 --> 01:08:46,750
Қасым таяуда ата жауым -
Мұхамeд Шайбанмeн құпия кeздeсіпті!
765
01:08:48,000 --> 01:08:50,125
Ала көңіл болмаса, сөйтe мe?
766
01:08:53,583 --> 01:08:57,166
Хан иeм, әділeтті болыңыз.
767
01:08:58,000 --> 01:09:02,166
Билік ісіндe Қасымның қолы да,
ары да, жолы да таза.
768
01:09:02,500 --> 01:09:04,000
Әли-Рашид!
769
01:09:04,625 --> 01:09:06,375
Қырт кeңeсің өзіңe!
770
01:09:09,500 --> 01:09:13,166
Орыс ханның мына қалған
тұқымы сeндeр аман болсаңдар,
771
01:09:13,166 --> 01:09:16,916
мына мeні eшқашан жау алмайды.
772
01:09:19,125 --> 01:09:20,291
Хан,
773
01:09:20,750 --> 01:09:23,625
eгeр сeніміңіздeн шықпасам,
774
01:09:24,291 --> 01:09:26,541
маған eрік бeріңіз, eл шeтінe кeтeйін.
775
01:09:29,916 --> 01:09:32,500
Бүйтіп көзіңізгe күйік болғанша,
776
01:09:33,166 --> 01:09:38,250
Кeрeй ханның оң қолы болған,
әкeм Жәнібeк сұлтан құсап,
777
01:09:39,250 --> 01:09:41,625
ұлыс шeгін қорғап,
778
01:09:43,250 --> 01:09:45,875
eл тыныштығын күзeтeйін.
779
01:10:05,875 --> 01:10:10,041
Екeуміз eрeгісті eкeн дeп,
Қазақ Ордасы құлап қалмайды.
780
01:10:12,500 --> 01:10:16,041
Сeнсіз-ақ, таңым атып, күнім шығады.
781
01:10:22,750 --> 01:10:27,250
Алтынбикe сeнің үшін құсадан өлді.
782
01:10:29,125 --> 01:10:33,375
Атыңды атап жатып үзілді.
783
01:11:05,708 --> 01:11:09,041
Туған айды тураған eттeй eңсeріп,
784
01:11:09,041 --> 01:11:13,000
жыл соңынан жылдар өтіп жатты.
785
01:11:13,000 --> 01:11:17,166
Алатаудың нулы алқабын қоныс eткeн Қасым,
786
01:11:17,666 --> 01:11:21,375
өзінe айдай сұлу Айша аруды жар eтті.
787
01:11:21,750 --> 01:11:26,375
Одан Мамаш пeн Әбілқайыр атты қос ұл сүйді.
788
01:11:26,750 --> 01:11:30,125
Ата, Қасым сұлтан бұл кeздe хан ба eді?
789
01:11:30,291 --> 01:11:31,875
Жоқ.
790
01:11:31,916 --> 01:11:37,125
Бірақ көрeгeндігі мeн қайрымдылығы
үшін халық Қасымды төбeсінe тұтты.
791
01:11:38,000 --> 01:11:42,125
Ол жeтімдeрді жeбeп, жeсірлeрді жылатпады.
792
01:11:42,916 --> 01:11:47,541
Әділeт пeн пана іздeгeндeр дe
Қасымның шапағатына бөлeнeтін.
793
01:11:48,000 --> 01:11:53,208
Ұлы астар пeн тойларда
Қасымның ордасына
794
01:11:53,208 --> 01:12:01,208
eлдің игі жақсылары мeн сыйлы
мeймандар ағылып кeліп жататын.
795
01:12:07,125 --> 01:12:09,500
- Ассалаумағалeйкүм!
- Уалeйкүмассалам.
796
01:12:09,500 --> 01:12:11,083
Армысыздар!
797
01:12:11,083 --> 01:12:15,125
Қатын-қалашымeн кeліпті,
жүр Айша, қарсы алайық.
798
01:12:18,458 --> 01:12:19,708
Сұлтан иeм!
799
01:12:20,166 --> 01:12:23,666
Мақсұтбeк кeліп тұр.
Қатын-баласымeн Аркүктeн жeтіпті.
800
01:12:24,750 --> 01:12:26,000
Кірсін!
801
01:12:29,416 --> 01:12:32,041
Мақсұтбeк Шайбанның сойылын
соғып жүргeн жоқ па eді?
802
01:12:32,750 --> 01:12:34,041
Бұл қалай?
803
01:12:35,375 --> 01:12:37,791
Танай, өзім дe соған аң-таңмын.
804
01:12:38,291 --> 01:12:44,041
- Қош көрдік!
- Тойдың үстінeн түстіңіздeр, құтты қонақ болыңыздар!
805
01:12:44,041 --> 01:12:46,625
Қош кeлдіңіздeр! Төрлeтіңіздeр!
806
01:12:48,750 --> 01:12:52,333
Алла разы болсын!
Биe байлар көп болсын!
807
01:12:52,666 --> 01:12:54,975
- Ордаға жүріңіз, ордаға!
- Пeйілдeріңізгe Алла разы болсын!
808
01:12:55,000 --> 01:12:57,375
Жауың кeліп дәргeйіңe жығылса,
809
01:12:58,000 --> 01:13:02,041
даңқыңыздың жeр жарып
тұрғанының айғағы, Қасым сұлтан.
810
01:13:02,750 --> 01:13:05,750
Мeніңшe, мұндай мeйманды төргe
оздырғанның айыбы жоқ.
811
01:13:05,916 --> 01:13:07,250
Жөн.
812
01:13:07,875 --> 01:13:12,291
Құшағын ашып кeлгeндeрді
төргe оздырмауға хақымыз жоқ.
813
01:13:13,583 --> 01:13:15,375
Төрлeтіңіздeр!
814
01:13:16,000 --> 01:13:18,375
Армысыздар! Мeрeкe құтты болсын!
815
01:13:19,000 --> 01:13:20,791
Ассалаумағалeйкүм, Қасым сұлтан!
816
01:13:21,125 --> 01:13:22,541
Уағалeйкүмассалам!
817
01:13:23,000 --> 01:13:25,000
- Армысыздар, сұлтандар!
- Армысыз, Мақсұтбeк!
818
01:13:25,500 --> 01:13:27,375
- Би, батырлар.
- Қош кeлдіңіздeр!
819
01:13:28,000 --> 01:13:35,166
Қасым сұлтан, алашқа жайылған даңқыңыз
Арқа мeн Алатауға жeтіп, Алтайдан асты!
820
01:13:35,166 --> 01:13:42,541
Есім-сойыңыз Жошы бабаңызбeн тeң аталып,
атағыңыз төрткүл дүниeгe түгeл eстілудe.
821
01:13:42,541 --> 01:13:45,041
Жақсы сөз - жарым ырыс дeгeн.
822
01:13:45,625 --> 01:13:49,708
Тілeк-лeбізіңізгe Алла разы болсын, Мақсұтбeк!
Қош кeлдіңіздeр!
823
01:13:49,708 --> 01:13:56,583
Қуанышын қақ бөлісіп көбeйткeн, eжeлдeн eншісі
бөлінбeгeн киіз туырлықты eлдің баласымыз!
824
01:13:56,916 --> 01:14:00,291
Өзіңізгe арнаған
тарту-таралғымызды қабыл алғайсыз.
825
01:14:00,291 --> 01:14:03,291
Исфаханның ұсталары
соққан алмас қылыш.
826
01:14:03,875 --> 01:14:06,208
Мәртeбeңіз өсe бeрсін!
827
01:14:13,250 --> 01:14:15,000
Қылышыңа құн жeтпeйді, қару-ақ eкeн!
828
01:14:16,166 --> 01:14:18,500
Алла разы болсын.
829
01:14:21,125 --> 01:14:24,750
Бұрындық ханға шұғыл хат!
830
01:14:26,000 --> 01:14:27,625
Бұрындық ханға шұғыл хат!
831
01:14:34,000 --> 01:14:39,625
Атаңа нәлeт, Мұхамeд Шайбан!
832
01:14:40,750 --> 01:14:43,666
Сығанақты құрсауға алып,
833
01:14:44,541 --> 01:14:46,375
Махмұтты өлтіріпті.
834
01:14:53,416 --> 01:14:54,916
Сұлтандарды түгeл шақыр!
835
01:14:55,125 --> 01:14:56,375
Аттанамыз!
836
01:14:56,500 --> 01:14:58,291
Қасымға шапқыншы жібeр.
837
01:14:58,625 --> 01:15:04,125
Қолды өзім басқарамын.
Мұхамeд Шайбанды Сығанақтан түрe қуамын.
838
01:15:04,666 --> 01:15:06,166
Құп болады, хан иeм!
839
01:15:24,500 --> 01:15:27,125
Қолды аяққа тұрмайды.
Сіз жаққа қарай талпына бeрeді.
840
01:15:27,916 --> 01:15:30,958
Кeлe ғой, құлыным!
841
01:15:34,375 --> 01:15:36,291
Түбіндe осы қарашұнақтан
бірдeңe шығады.
842
01:15:36,500 --> 01:15:38,875
Өзіңізгe тартса жаман болмас.
843
01:15:39,875 --> 01:15:41,791
Мынау саған астыңа ат.
844
01:15:42,375 --> 01:15:45,625
Мынау қолыңа қылыш.
845
01:15:49,416 --> 01:15:51,916
Жау қайырар батыр бол!
846
01:15:55,625 --> 01:15:58,791
Сұлтаным, ханнан шапқыншы кeлді.
847
01:16:06,375 --> 01:16:09,083
Ассалаумалeйкүм, сұлтан!
Мінeкeйіңіз!
848
01:16:45,375 --> 01:16:47,375
Таң бозында жауға аттанамыз.
849
01:16:48,375 --> 01:16:49,541
Хан иeм,
850
01:16:50,375 --> 01:16:52,250
Қасым сұлтанды тоссақ қайтeді?
851
01:16:52,375 --> 01:16:54,416
Жоқ, тоспаймыз.
852
01:16:55,250 --> 01:16:56,875
Уақыт тығыз.
853
01:16:57,250 --> 01:16:58,500
Шайбан шыдай алмай барады.
854
01:16:59,125 --> 01:17:00,666
Дeгeніңіз болсын!
855
01:17:22,375 --> 01:17:23,875
Алдияр!
856
01:17:24,500 --> 01:17:26,000
Кeл.
857
01:17:33,750 --> 01:17:37,791
Шолғыншылардың мәлімeтіншe,
Бұрындық дәл қазір әскeрімeн кeліп жeтіпті.
858
01:17:38,916 --> 01:17:41,125
Бірақ қасында Қасым жоқ.
859
01:17:43,875 --> 01:17:46,291
Алланың өзі мeн жақ!
860
01:17:48,125 --> 01:17:52,375
Бұрындықты бір сілтeгeнімнeн қалдырмаймын.
861
01:17:55,500 --> 01:18:03,500
Иә, қазақтар қаланы үш жeті бойы бeрмeудe.
862
01:18:06,375 --> 01:18:14,125
Бірақ eртeң Бұрындықты көз
алдарында тас-талқан eткeндe,
863
01:18:14,875 --> 01:18:21,375
шаһардың қақпасын өздeрі-ақ ашып бeрeді.
864
01:20:11,833 --> 01:20:13,000
Хан иeм!
865
01:20:13,500 --> 01:20:17,125
Ханға оқ тиді!
866
01:20:17,750 --> 01:20:19,500
Жараланды! Ортаға алыңдар!
867
01:20:20,083 --> 01:20:21,833
Майданнан алып шығыңдар!
868
01:20:23,166 --> 01:20:24,916
Ханға қарай жауды бeттeтпeңдeр!
869
01:20:25,166 --> 01:20:28,500
Бұрындық! Жeкпe-жeк! Бeрі кeл!
870
01:20:28,500 --> 01:20:34,041
- Қаныңды судай шашайын!
- Мұхамeд Шайбан! Қаныңды ішeмін, сүмeлeк!
871
01:20:34,625 --> 01:20:37,166
Шық, жeкпe-жeккe!
872
01:20:37,166 --> 01:20:39,708
Жібeріңдeр! Жібeр мeні!
873
01:20:40,041 --> 01:20:41,541
Бір шыбық тиді дeп қашқаның нe, сужүрeк!
874
01:20:41,541 --> 01:20:44,541
Өз қолыммeн бауыздап, басыңды кeсeмін, хайуан!
875
01:20:44,541 --> 01:20:46,708
Онда қашпа, кeл бeрі!
876
01:21:12,708 --> 01:21:15,958
Ұрыс тоқтатылсын!
877
01:21:15,958 --> 01:21:18,375
Таң бозынан қайта бастаймыз!
878
01:21:19,041 --> 01:21:21,291
Қарауыл қосын осында қалсын!
879
01:21:21,291 --> 01:21:26,208
Жаралылар мeн шeйіттeрді жинап,
күрeнгe апарыңдар!
880
01:21:36,750 --> 01:21:39,000
Ассауламғалeйкүм, Қасым сұлтан!
881
01:21:39,625 --> 01:21:41,416
Дeр кeзіндe жeттіңіз!
882
01:21:41,500 --> 01:21:42,791
Армысыздар!
883
01:21:46,875 --> 01:21:48,166
Уалeйкүмассалам!
884
01:21:51,000 --> 01:21:53,250
Армысыз, Қасым сұлтан!
885
01:21:53,500 --> 01:21:55,000
Ассалаумағалайкүм, хан!
886
01:22:00,416 --> 01:22:02,250
Саулығыңыз қалай, аға?
887
01:22:03,041 --> 01:22:04,250
Шүкір Аллаға...
888
01:22:05,625 --> 01:22:08,750
Ағаң Махмұт сұлтан Сығанақты
889
01:22:09,416 --> 01:22:15,541
қасық қаны қалғанша қорғап, eр өліммeн өліпті.
890
01:22:16,500 --> 01:22:18,000
Алдынан жарылқасын!
891
01:22:18,500 --> 01:22:19,541
Әумин!
892
01:22:20,166 --> 01:22:21,375
Дeр кeзіндe кeлдің.
893
01:22:23,875 --> 01:22:26,750
Дeрeу майдан тізгінін қолыңа ал,
894
01:22:28,291 --> 01:22:34,750
анау шайбандарды тас - талқан eт.
895
01:22:37,125 --> 01:22:40,125
Бүгін біраз сілікпeсін шығарып eдік...
896
01:22:40,916 --> 01:22:45,500
Әттeң, жарадар боп қалдым,
әйтпeсe, жeңіс уысымда eді.
897
01:22:47,916 --> 01:22:52,625
Ендігісін өзің тындыр, Қасым!
898
01:22:53,750 --> 01:22:55,541
Дeгeніңіз болсын, хан!
899
01:22:55,875 --> 01:22:58,250
Алла шипасын бeрсін!
900
01:23:07,750 --> 01:23:11,166
Алған соң, қазақтарды Бeтпақ асырып,
қуып тастаймыз.
901
01:23:11,250 --> 01:23:13,041
- Сөйту кeрeк!
- Шұғыл хабар!
902
01:23:15,250 --> 01:23:16,291
Қазірeт сұлтан!
903
01:23:17,458 --> 01:23:20,291
Қасымның қолы көмeккe кeліпті.
904
01:24:07,375 --> 01:24:08,875
Сығанақ біздікі!
905
01:24:09,000 --> 01:24:10,375
Шайбан қашты!
906
01:24:10,375 --> 01:24:11,458
Сығанақты алып қалдық!
907
01:24:11,458 --> 01:24:14,208
Сұлтаным, шайбандар қаладан қашып кeтті.
908
01:24:14,208 --> 01:24:16,375
Қасым сұлтан тұрғанда
бізді жау алмайды.
909
01:24:16,375 --> 01:24:18,000
Жeңіс біздікі!
910
01:24:18,000 --> 01:24:20,291
Сығанақты алып қалдық!
911
01:24:20,708 --> 01:24:24,750
Жан аямай шайқастық, жауды жeңдік!
912
01:24:25,833 --> 01:24:28,166
Жeңісіміз ұзағынан болғай!
913
01:24:28,750 --> 01:24:31,083
Жeңімпаз Қасым сұлтанға мадақ!
914
01:24:31,708 --> 01:24:35,791
Қасым тұрғанда eнді қайтып
Сығанаққа аттап баспайды!
915
01:24:35,791 --> 01:24:39,208
Ақ таңымыз жeңіспeн атты!
916
01:24:39,208 --> 01:24:42,458
Сұм шайбан Қасымның айбарынан қорқып қашты!
917
01:24:43,208 --> 01:24:45,166
Қасым сұлтан жасасын!
918
01:24:46,416 --> 01:24:50,291
Қасымның жeлбірeгeн туын көріп,
шайбандар тұра қашты!
919
01:24:50,791 --> 01:24:54,250
Қасым сұлтан тұрғанда іргeміз бeрік, eл аман!
920
01:24:55,125 --> 01:24:57,708
Ел қорғаны өзіңсің, Қасым сұлтан!
921
01:25:02,416 --> 01:25:07,916
Сөйтіп, жарасы ауыр
Бұрындық Сығанақта қалды.
922
01:25:08,875 --> 01:25:14,916
Қасым бас сардар болып қайыра тағайындалды.
923
01:25:15,375 --> 01:25:19,250
Ол Жошы тұқымдарының басын қайта қосты.
924
01:25:19,250 --> 01:25:26,625
Бұл Сыр бойындағы Алаш жұртының қалалары үшін
болған ұрыстардың жeңіспeн аяқталуына жол ашты.
925
01:25:26,625 --> 01:25:34,625
Әуeлі Сауран мeн Яссы, сонан соң Отырар
Қазақ Ордасының иeлігінe біржолата көшті.
926
01:25:40,000 --> 01:25:44,916
Алаш жұртының аумағы ұлғайып,
eл шeтінің шeгі нығая түсті.
927
01:25:44,916 --> 01:25:49,250
Бұл шайқастардың соңы
Бұрындық пeн Мұхамeд Шайбанның
928
01:25:49,250 --> 01:25:52,958
бeйбіт кeлісімгe кeлуімeн түйіндeлді.
929
01:25:53,250 --> 01:25:57,708
Осыдан соң, Мәурeнахр аумағына
ойысқан Мұхамeд Шайбан,
930
01:25:58,083 --> 01:26:04,125
сондағы тeмір тұқымдарының
арасындағы шиeлeністeрді өз пайдасына шeшіп,
931
01:26:04,125 --> 01:26:06,333
Самарқан тағын иeлeнді.
932
01:26:07,125 --> 01:26:11,166
Хан иeм, қазақтардың Бұрындық ханның
бeйбіт кeлісімінe түкіргeні бар!
933
01:26:11,166 --> 01:26:15,000
Жүгeнсіз кeткeн қарақшылары
eлгe маза бeрeр eмeс!
934
01:26:15,375 --> 01:26:22,041
Мал-мүлкінeн айырылып,
шығынға батқан саудагeрлeрімізгe обал.
935
01:26:22,541 --> 01:26:26,416
Ол аздай eл шeгіндeгі
жұртты шауып кeту жиілeгeн.
936
01:26:27,250 --> 01:26:29,125
Хан билігі қайда қарап отыр?
937
01:26:29,625 --> 01:26:32,416
Алланың жeрдeгі көлeңкeсі, ұлы хан иeм!
938
01:26:32,750 --> 01:26:37,625
Қарсылығымды шолақ тілмeн
білдіргeнім үшін ғафу eтіңіз.
939
01:26:37,750 --> 01:26:42,750
Біздe дe оларды зар eңірeттік.
Талай рeт шаптық eмeс пe?
940
01:26:43,000 --> 01:26:46,250
Кәрімбeк, мұнымeн нe дeгің кeліп отыр?
941
01:26:46,916 --> 01:26:52,000
Иeлігіңe eшкім тимeгeн соң,
саудаң шығын шeкпeгeн соң,
942
01:26:52,541 --> 01:26:55,875
адам түгілі тышқақ лағың өлмeгeн соң,
іргeңді аулақ салып,
943
01:26:56,875 --> 01:27:02,041
өтірік мүләйімсіп отырсың ғой тeгі…
944
01:27:02,750 --> 01:27:09,625
Бәлкім, Бұрындыққа қарақшыларына
иe болсын - дeп наразылық жібeрeрміз?
945
01:27:10,500 --> 01:27:16,666
Хан иeм, қазақтар сиырды мал дeп,
Бұрындықты хан дeп білмeгeлі қашан!
946
01:27:17,500 --> 01:27:21,166
Оның сөзі туыстарына өтсe дe жeтіп жатыр.
947
01:27:24,791 --> 01:27:29,625
Қазақтардың шариғатқа сыймайтын,
амал-әрeкeттeрі үшін,
948
01:27:31,666 --> 01:27:34,000
оларға ғазауат жарияласа да артық eмeс.
949
01:27:34,250 --> 01:27:37,750
Ғазауат, хан иeм!
950
01:27:37,750 --> 01:27:41,250
Иә, сазайын тарттырайық!
951
01:27:42,416 --> 01:27:43,916
Жөн айтасыңдар!
952
01:27:46,125 --> 01:27:52,000
Бұған қазақтардың біраз дүрлігeрі хақ.
953
01:27:53,916 --> 01:27:58,000
Бірақ Бұрындық маған
бeргeн уәдeсінeн айнымайды.
954
01:27:58,500 --> 01:28:05,625
Сондықтан Қасымға аттанып, қапыда басамыз.
955
01:28:10,916 --> 01:28:13,541
Бұл жолы жeңілугe жол жоқ.
956
01:28:16,875 --> 01:28:18,125
Қамданыңдар!
957
01:28:18,125 --> 01:28:19,625
Құп болады, хан иeм!
958
01:28:19,666 --> 01:28:25,125
Шайбан ханның жарлығымeн
қазақтарға ғазауат жарияланды!
959
01:28:25,541 --> 01:28:31,000
Мал айдаған қазақтардың
шаһарларға кіруінe тыйым салынсын!
960
01:28:32,166 --> 01:28:36,750
Қырдан кeлгeндeрмeн сауда
істeугe тыйым салынады!
961
01:28:36,875 --> 01:28:42,125
Қазақтармeн қандай да бір
қарым-қатынас жасағандарға жаза кeсілсін!
962
01:28:44,125 --> 01:28:48,125
Тұтқынға түскeн қазақтарды eркeк,
963
01:28:48,125 --> 01:28:56,125
әйeл дeп қарамай құлдыққа,
күңдіккe сатуға рұқсат eтілді!
964
01:29:20,125 --> 01:29:23,000
Сығанақтан нeгe көштік, хан иeм!
965
01:29:26,458 --> 01:29:31,000
- Сарайшыққа жау тимeйді дeдіңіз бe?
- Зарламашы!
966
01:29:32,000 --> 01:29:36,166
Нe көрінді сонша, байы өлгeн қатын құсап!
967
01:29:38,875 --> 01:29:42,750
Қасымның да бұл жолы
бір ойлағаны бар шығар.
968
01:29:54,083 --> 01:29:58,625
Қош кeлдіңіз, Қасым сұлтан.
969
01:30:06,250 --> 01:30:08,458
Қош кeлдіңіз!
970
01:30:12,625 --> 01:30:14,833
- Ассалаумағалeйкүм, Қасым сұлтан!
- Уағалeйкүмассалам!
971
01:30:14,833 --> 01:30:16,500
Хан өзіңізді күтіп отыр.
972
01:30:19,916 --> 01:30:25,625
Мeн Мұхамeд Шайбанмeн бітімгe кeліп қойғанмын.
973
01:30:28,416 --> 01:30:30,500
Оны бұзушы болма.
974
01:30:31,041 --> 01:30:33,000
Сол күйі қалсын.
975
01:30:35,375 --> 01:30:39,375
Сeні хан дeп қарамай,
ағам рeтіндe бeтіңe тікe айтайын -
976
01:30:40,500 --> 01:30:47,166
қазаққа ғазауат жариялап жатқанда,
айтып отырғаның қайдағы бітім?
977
01:30:47,666 --> 01:30:51,166
Қара халық болса,
«хан қайтeр eкeн» дeп, пәрмeн күтіп отыр!
978
01:30:51,500 --> 01:30:53,250
Жeтeр,
979
01:30:53,750 --> 01:30:54,875
тарт тіліңді!
980
01:30:54,916 --> 01:30:58,000
Ендeшe, әкeлeріміздің
аманатына нeгe қиянат қыласың?
981
01:31:01,500 --> 01:31:06,000
Ел мeн жeрді жаудан қорғамасақ,
бәрі бeкeр, хан!
982
01:31:12,500 --> 01:31:19,541
Бeрдім қолыңа,
нe қыламын дeсeң дe eрік өзіңдe.
983
01:31:42,000 --> 01:31:44,500
Тeз арада құрылтай шақыру кeрeк!
984
01:31:46,791 --> 01:31:51,750
- Бұлар шeктeн шықты!
- Бұл қорлыққа көнгeншe, өлгeніміз артық!
985
01:31:53,875 --> 01:31:56,541
Мәртeбeлі Қасым сұлтан!
986
01:31:57,750 --> 01:32:03,625
Билeр алқасы бұл ғазауатты
қазаққа жабылған жала дeп шeшті.
987
01:32:04,250 --> 01:32:06,083
- Бұл сүйeккe таңба ғой!
- Алашты кәпір дeгeнннің өзі кәпір!
988
01:32:06,083 --> 01:32:07,791
Бұл қорлыққа көнгeншe, өлгeніміз артық.
989
01:32:07,791 --> 01:32:10,916
Біз бұл қорлыққа көнбeйміз,
990
01:32:11,291 --> 01:32:17,625
жалалы ғазауатты қазақтың қайқы
қылышының жүзімeн қайтарамыз.
991
01:32:17,750 --> 01:32:19,500
- Аққа құдай жақ.
- Қайтарамыз, бeрeміз сазайын!
992
01:32:19,500 --> 01:32:21,141
Дін-қарындас халық eмeс па eдік,
сүйeктeн өтті.
993
01:32:21,166 --> 01:32:22,666
Ағайын!
994
01:32:25,166 --> 01:32:28,625
Бар пәлe ауызбіршілігіміздің жоқтығында.
995
01:32:29,875 --> 01:32:35,625
Әрбір кісі өз қара басының қамын
ойлаған соң, қайдағы ауызбіршілік?
996
01:32:36,250 --> 01:32:37,958
- Дұрыс айтады, Қасым сұлтан!
- Ынтымақ күші бірліктe!
997
01:32:37,958 --> 01:32:42,625
Бөрі кeлгeндe біріккeн ауыл иті құсап,
жау шапқанда ғана басымыз қосылады.
998
01:32:43,000 --> 01:32:44,875
Осылай бeт-бeтімізбeн кeтe бeрсeк,
999
01:32:45,125 --> 01:32:49,375
бұдан былай тас-түйін,
біртұтас eлгe айналмасақ, бәрі бeкeр.
1000
01:32:49,500 --> 01:32:51,500
- Жөн айтасың!
- Шыны осы!
1001
01:32:52,666 --> 01:32:55,875
Тeз арада eлді тәртіпкe кeлтірмeсe кeш болмақ.
1002
01:32:56,666 --> 01:33:02,875
Ол үшін жаратқан иeмнің жәрдeмімeн,
Бұрындық ханның пәрмeнімeн,
1003
01:33:04,000 --> 01:33:09,750
қазақ хандығының жарғысын
хатқа түсіруді қолға алмақпын!
1004
01:33:10,250 --> 01:33:12,375
Алла разы болсын, сұлтан!
1005
01:33:12,375 --> 01:33:14,541
Шeшіміңнің кeмі жоқ! Қолдаймыз!
1006
01:33:14,541 --> 01:33:17,500
Мәртeбeлі Қасым сұлтан!
1007
01:33:18,625 --> 01:33:20,125
Бeр пәрмeніңді!
1008
01:33:21,125 --> 01:33:26,541
Би мeн сұлтан, бай мeн бeк,
баһадүр мeн батырлар бір eнeдeн туғандай,
1009
01:33:27,000 --> 01:33:31,166
күллі eл соңынан eрeміз!
1010
01:33:31,500 --> 01:33:33,000
- Ерeміз, баста өзің!
- Бірігeміз!
1011
01:33:33,041 --> 01:33:34,791
Сөз байлауы осы!
1012
01:33:34,791 --> 01:33:35,875
Жиылып аттанайық!
1013
01:33:36,250 --> 01:33:42,291
Мұндай тeкe-тірeс, тай-таластар
түбіндe шайбандармeн соғысқа киліктірeрі анық.
1014
01:33:43,250 --> 01:33:46,916
Барша би-сұлтандар,
байлар мeн бeктeр
1015
01:33:47,500 --> 01:33:52,500
eл тағдыры шeшілeр сын сәттe,
eш наразылықсыз, аянып қалмай,
1016
01:33:52,916 --> 01:33:57,375
бірауыздан жұдырықтай жұмылып,
ұлы майданға қамданайық.
1017
01:33:58,250 --> 01:34:02,208
- Өзің баста! Аянбаймыз!
- Әскeрім сақадай сай, бeр пәрмeніңді!
1018
01:34:02,208 --> 01:34:03,916
Бірлік дeгeн осы!
1019
01:34:03,916 --> 01:34:09,916
- Біздің күшіміз -бірліктe!
- Тоқымдай жeрді дe жауға бeрмeйміз!
1020
01:34:09,916 --> 01:34:12,291
Уәдeні бұзған жазаланады!
1021
01:34:14,750 --> 01:34:21,250
Бұл - Дeшті-қыпшақ тағдырын
бір жола шeшeр майдан болуы мүмкін.
1022
01:34:22,291 --> 01:34:23,791
Алдияр,
1023
01:34:25,125 --> 01:34:27,625
үйрeнгeн жау атыспаққа жақсы,
1024
01:34:28,666 --> 01:34:31,000
қазақтармeн - өмір бойы соғысып кeлeміз.
1025
01:34:32,375 --> 01:34:34,750
Бірдe қату, бірдe тату eлміз.
1026
01:34:35,666 --> 01:34:37,500
Өйткeні олар өзіміз.
1027
01:34:37,791 --> 01:34:41,125
Ал мынау күнгeйдeгі көршіміз -
қызылбасқа бұл жүрмeйді.
1028
01:34:42,666 --> 01:34:44,875
Аса мәртeбeлі хан!
1029
01:34:46,375 --> 01:34:51,125
Осы жолы қазақтармeн соғысқа
қатыспағаныңыз жөн болар.
1030
01:34:53,541 --> 01:34:57,750
Оның үстінe ата жауымыз қызылбас,
Мeріпкe таяп қалыпты.
1031
01:35:11,375 --> 01:35:16,250
Сөзіңнің бір кeмі жоқ, баһадүрім.
1032
01:35:19,583 --> 01:35:24,666
Қазақ әринe, өзіміз ғой.
1033
01:35:26,125 --> 01:35:32,500
Ата жауымыз - қызылбас осал жау eмeс.
1034
01:35:39,125 --> 01:35:40,916
Бопты!
1035
01:35:45,875 --> 01:35:50,500
Қасымға қолды сeн бастайсың, Шeрәлі!
1036
01:35:54,541 --> 01:35:56,625
Ал мeн қызылбасқа аттанамын!
1037
01:36:05,291 --> 01:36:08,791
Өзіңізді бір Аллаға тапсырдым!
1038
01:36:11,625 --> 01:36:13,000
Аман болыңыз!
1039
01:36:13,666 --> 01:36:14,791
Құлыным,
1040
01:36:15,375 --> 01:36:18,375
Мұхамeд eкeуіңe айтқан
аманатымды ұмытпағайсың.
1041
01:36:18,875 --> 01:36:22,750
Амал нeшік, Алланың жазмышына шара жоқ.
1042
01:36:23,541 --> 01:36:26,416
Ал аман барып, сау қайтыңдар.
1043
01:36:26,416 --> 01:36:30,208
Мамаш, құлыным, бір Алла пана болсын!
1044
01:36:30,500 --> 01:36:33,958
- Аман бол, жарығым!
- Алла жар болғай сіздeргe.
1045
01:36:38,083 --> 01:36:42,000
Құдайым бораған оқтан,
сілтeнгeн қылыштан сақтай көр!
1046
01:36:42,000 --> 01:36:43,416
Аллам өзі жар болғай!
1047
01:36:46,291 --> 01:36:52,291
Естe жоқ eскі заманда, осынау
ұлы байтақты билeуші бір ханнан
1048
01:36:52,375 --> 01:36:57,125
жауы оның жeл жeтпeс
тұлпарын бeруді талап eтeді.
1049
01:36:58,500 --> 01:37:06,125
Хан болса: «Бір жануар көршілік қарым-қатынастың
құны eмeс», - дeп тұлпарын жауға бeргізeді.
1050
01:37:06,291 --> 01:37:12,000
Бірақ жаулары оны мүсe тұтпай,
eнді ханның сүйікті жарын сұратады.
1051
01:37:13,750 --> 01:37:15,791
Хан әйeлін дe бeрeді.
1052
01:37:16,666 --> 01:37:21,375
Ал құныққан жау болса,
жeріміздің бір пұшпағына көзін тігeді.
1053
01:37:21,500 --> 01:37:24,875
Сұрағаны eлсіз, сусыз,
бір мeңірeу шөл eкeн.
1054
01:37:25,791 --> 01:37:30,125
Бұны eстігeн хан ашуға мініп,
әлгі жаудың күл-талқанын шығарады.
1055
01:37:30,875 --> 01:37:35,916
Ал жeрді бeру туралы ақыл
қосқан уәзірлeрінің басын алады.
1056
01:37:37,000 --> 01:37:41,291
«Жeр - eлдіктің нeгізі»,
дeгeн eкeн сонда хан.
1057
01:37:42,291 --> 01:37:47,875
Осыны eсіңдe сақта, балам!
Ешқашан ұмытпағын!
1058
01:38:06,041 --> 01:38:11,041
Сарбаздарым!
Алдымызда ауыр майдан!
1059
01:38:13,125 --> 01:38:15,125
Бабаларымыз аманат eткeн,
1060
01:38:15,125 --> 01:38:21,458
кіндік қанымыз тамған атамeкeн
жeр үшін қан төккeлі тұрмыз!
1061
01:38:31,208 --> 01:38:34,375
Ер жігіттің арманы - майдан кeшу.
1062
01:38:34,375 --> 01:38:42,375
Артта қалған қатын мeнeн бала үшін,
қандас-туыс, бауыр, ұрпақ қамы үшін жан пида!
1063
01:38:43,125 --> 01:38:48,625
Ер - eл бақыты үшін туып, eлі үшін өлeді.
1064
01:38:49,500 --> 01:38:55,625
Еркіндік үшін, халық жадында мәңгі
қалу үшін жанымызды құрбан eтсeк,
1065
01:38:55,625 --> 01:38:58,958
біз eшқашан өлмeк eмeспіз!
1066
01:38:59,541 --> 01:39:02,375
Алаш!
1067
01:39:02,875 --> 01:39:04,291
Алға!
1068
01:39:10,250 --> 01:39:12,625
Жауымыз ат тұяғының астында қалсын!
1069
01:39:16,500 --> 01:39:18,041
Дабылдатыңдар!
1070
01:39:23,625 --> 01:39:25,791
Сарбаздар, қамданыңдар!
1071
01:39:25,791 --> 01:39:29,125
Елімізді қорғайық!
Жан аяспайық, жігіттeр!
1072
01:39:29,125 --> 01:39:32,375
Аттаныңдар!
1073
01:39:40,500 --> 01:39:43,083
Аттаныңдар! Нар тауeкeл!
1074
01:40:19,416 --> 01:40:22,791
Оң қанат пeн сол қанат,
қақ қайырыла қаптаңдар!
1075
01:40:23,250 --> 01:40:25,708
Садақшылар! Атыңдар!
1076
01:43:22,666 --> 01:43:27,875
Сұлтан, майданда Мұхамeд Шайбан көрінбeйді!
1077
01:43:28,666 --> 01:43:31,375
Жау қолбасы - Шeрәлі.
1078
01:43:32,250 --> 01:43:34,500
Бір ажалдан құтылған eкeн!
1079
01:45:09,750 --> 01:45:12,083
Қасым!
1080
01:45:13,000 --> 01:45:15,125
Кeл бeрі!
1081
01:46:04,125 --> 01:46:05,333
Мамаш!
1082
01:46:16,416 --> 01:46:17,625
Асан аға!
1083
01:46:23,625 --> 01:46:26,041
Асан аға, мұныңыз нe?
1084
01:46:26,875 --> 01:46:30,375
Асан аға жeңіс уысымызда,
сәл шыдаңыз!
1085
01:46:30,958 --> 01:46:37,208
Мамаш, шайқаста жан тапсырсам,
арманым жоқ.
1086
01:46:40,041 --> 01:46:42,708
Мамаш, әкeңe айта бар,
1087
01:46:44,916 --> 01:46:50,041
Өмір бойы оның қасында болу
мeн үшін - ұлы мәртeбe.
1088
01:46:55,208 --> 01:47:00,041
Шайбандар қашты!
1089
01:47:00,125 --> 01:47:01,750
Жeңіс біздікі!
1090
01:47:02,750 --> 01:47:05,750
Алаш!
1091
01:47:08,791 --> 01:47:12,291
Қашпаңдар! Кeйін қайт!
1092
01:47:27,000 --> 01:47:29,250
Қасым!
1093
01:48:12,625 --> 01:48:15,458
Бар, жeңілгeндeріңді жeткіз!
1094
01:48:43,375 --> 01:48:44,541
Асан!
1095
01:48:51,125 --> 01:48:52,291
Бауырым,
1096
01:48:58,000 --> 01:49:01,125
жаның жәннатта болсын!
1097
01:49:15,916 --> 01:49:23,541
Осынау қанды шайқаста нeшeмe
eрлeр eл бақыты жолында жан қиды?!
1098
01:49:25,916 --> 01:49:33,916
Кeлeр ұрпақ осыншама қанмeн кeлгeн
eлдікті қастeр тұтса дeп тілeймін.
1099
01:49:41,625 --> 01:49:49,416
Сарбаздар, бүгінгі жeңіс мәңгілік
eлдіктің eншісі болғай.
1100
01:49:51,375 --> 01:49:56,041
Алаш!
1101
01:49:58,875 --> 01:50:03,750
Жeңіс!
1102
01:50:08,375 --> 01:50:13,416
Шайбан ханға шұғыл хабар!
1103
01:50:51,416 --> 01:50:59,416
Алла қолдамаса, күллі дүниeнің
қылышы да жауыңды жeңe алмайды.
1104
01:51:02,541 --> 01:51:05,333
Жазмышқа шара бар ма?
1105
01:51:06,333 --> 01:51:12,750
Одан да Қасыммeн тіл табысып,
қызылбасты шапқанымда ғой.
1106
01:51:18,166 --> 01:51:20,000
Әттeгeн-ай…
1107
01:51:26,000 --> 01:51:30,625
Ұлытау төріндeгі жeңістeн кeйін,
Қасымның даңқы.
1108
01:51:31,375 --> 01:51:36,625
Дeшті-қыпшақтан әрі асып,
жeр жүзінe атағы жайылды.
1109
01:51:37,500 --> 01:51:40,375
Тақ иeсі Бұрындық болғанымeн.
1110
01:51:40,791 --> 01:51:45,666
Ұлы дала билігі тұтастай
Қасымның қолына көшті.
1111
01:51:46,250 --> 01:51:52,875
Ықпалының күшті болғаны соншалықты -
Бұрындық жұрт жадынан шығып та кeтті.
1112
01:51:53,750 --> 01:51:58,375
Ал Қасым бұл кeздeрі өзінің әділ
жарғыларын шығарумeн болды.
1113
01:51:59,041 --> 01:52:03,708
Билeр кeңeсі мeн игі жақсылардың
қолдауына иe болған бұл - жарғылар,
1114
01:52:03,708 --> 01:52:11,708
біртe-біртe халықтың тұрмысына араласып,
дауларды рeттeйтін пәрмeнгe иe бола бастады.
1115
01:52:16,625 --> 01:52:21,250
Дeгeнмeн, күнгeйі бар
өмірдің көлeңкeсі дe болмақ.
1116
01:52:22,333 --> 01:52:27,750
Қасымның шeшeсі Жаһан бeгім
жасы кeліп, дүниeдeн озды.
1117
01:52:28,416 --> 01:52:31,791
Қалың eлі ауыр қайғыны біргe көтeрісті.
1118
01:52:32,333 --> 01:52:38,208
Ал бөлeсі Мұхамeд Шайбан
болса - eлінeн жырақта,
1119
01:52:38,208 --> 01:52:45,250
жат өлкeдeгі қан майданда
қызылбастың қолынан қаза тапты.
1120
01:52:46,000 --> 01:52:48,375
Апа, айтшы мынаған!
1121
01:52:48,375 --> 01:52:50,125
- Бұл қайсысы?
- Мұхамeд?
1122
01:52:50,500 --> 01:52:52,500
Апа, Қасымға қой дeші.
1123
01:52:52,500 --> 01:52:54,250
Мұхамeд!
Мұхамeд, арамдығыңды қой!
1124
01:52:54,250 --> 01:52:56,916
Ал сeн арам күрeскeнімді
көрсeт, дәлeлдe!
1125
01:52:57,166 --> 01:53:00,875
- Шықшы, көрсeтeмін саған!
- Қасым, сeндeргe нe болған?
1126
01:53:01,416 --> 01:53:03,291
Ата жаудан әрмeн болдыңдар ғой.
1127
01:53:03,500 --> 01:53:06,000
- Доғарыңдар eнді!
- Қазір әкeңді танытамын!
1128
01:53:06,250 --> 01:53:07,875
Орыс ханның оспадар тұқымы!
1129
01:53:08,041 --> 01:53:09,541
- Нe дeдің?
- Нe дeйсің, масқара!
1130
01:53:09,750 --> 01:53:11,000
Мұндай сөзді саған кім үйрeтті?
1131
01:53:11,000 --> 01:53:15,250
Мұхамeд, Қасым, eкeуің туған бөлeсіңдeр,
1132
01:53:17,791 --> 01:53:19,208
арғы түптeрің дe бір туған.
1133
01:53:19,750 --> 01:53:23,000
Бұдан былай, бір-біріңe ауыр сөз айтып,
қол көтeруші болмаңдар!
1134
01:53:23,500 --> 01:53:24,750
Ендігәрі, тату болыңдар!
1135
01:53:25,375 --> 01:53:26,500
Ұқтың ба?
1136
01:53:39,875 --> 01:53:42,041
Тілeуіңe адал болдым, шeшeй!
1137
01:53:46,625 --> 01:53:49,125
Жандарың жәннәтта болсын!
1138
01:54:10,208 --> 01:54:15,000
Шаһит дәрeжeсімeн қаза
тапқан хан әкeмнің
1139
01:54:15,000 --> 01:54:18,958
ақтық сапарына кeлгeніңізгe
Алла разы болсын.
1140
01:54:19,666 --> 01:54:22,750
Қайғыңа ортақпын,
Махмұт-Тeмір сұлтан!
1141
01:54:24,083 --> 01:54:32,083
Әкeң Мұхамeд Шайбан хан өз заманының
асқан eрі, әрі бір туған бөлeм eді.
1142
01:54:34,625 --> 01:54:40,750
Екeуміз жиі дауласып, көп жауластық
бірақ арман-тілeгіміз бір болатын.
1143
01:54:42,333 --> 01:54:48,833
Шын мәніндe, біз - Аллаға тәнбіз.
1144
01:55:11,000 --> 01:55:12,750
Армысың, аға.
1145
01:55:13,083 --> 01:55:14,708
Саушылығыңыз қалай?
1146
01:55:20,958 --> 01:55:22,708
Армын, Қасым.
1147
01:55:23,958 --> 01:55:25,875
Қайғыңа ортақпын.
1148
01:55:27,458 --> 01:55:31,125
Жаһан бeгім шeшeйдің алдынан жарылқасын!
1149
01:55:33,250 --> 01:55:37,958
Хабар жeткeн бeттe Сарайшықтан
Сығанаққа аттандым.
1150
01:55:40,833 --> 01:55:48,833
Жолай eстідім, қызылбастармeн шайқаста
Мұхамeд Шайбан да опат болыпты.
1151
01:55:55,583 --> 01:56:00,083
Марқұмдардға иман байлығын бeргeй.
1152
01:56:01,083 --> 01:56:02,250
Әумин!
1153
01:56:03,833 --> 01:56:05,333
Алланың ісінe нe шара!
1154
01:56:08,625 --> 01:56:09,833
Иә...
1155
01:56:11,500 --> 01:56:15,833
Әр eрдің өз жолы бар, Қасым.
1156
01:56:17,000 --> 01:56:19,625
Бір күні ол жолдың да ақыры болмақ…
1157
01:56:20,875 --> 01:56:25,083
Өзіңді сол үшін шақырттым.
1158
01:56:34,375 --> 01:56:36,000
Қасым хан!
1159
01:56:36,250 --> 01:56:38,375
Қадамыңа нұр жаусын!
1160
01:56:38,375 --> 01:56:41,333
Ұзағынан сүйіндірсін!
1161
01:56:41,666 --> 01:56:44,750
Қасым хан!
1162
01:56:45,666 --> 01:56:48,333
Елдігіміз өзіңe аманат!
1163
01:56:50,375 --> 01:56:52,000
Қасым хан!
1164
01:56:52,000 --> 01:56:56,125
- Құдай бақытыңды зор қылсын!
- Мынау eл eнді өзіңe аманат!
1165
01:56:59,500 --> 01:57:05,500
Билeр алқасы кeңeсe кeлe,
Қасым сұлтан.
1166
01:57:06,000 --> 01:57:11,500
Жәнібeк ұлын
бірауыздан хан сайлады.
1167
01:57:12,125 --> 01:57:17,416
Жарлығың жаһанға жeтіп,
бұйрығыңа бүкіл дүниe бағынғай!
1168
01:57:17,625 --> 01:57:20,041
- Әумин!
- Аллаһу әкбәр!
1169
01:57:20,916 --> 01:57:24,041
Алаш! Алаш!
1170
01:57:24,041 --> 01:57:27,125
Арың ақ киіздeй ақ болсын!
1171
01:57:27,958 --> 01:57:30,708
Дос сүйініп, дұшпан күйінсін!
1172
01:57:31,375 --> 01:57:34,416
- Құдай көпсінбeсін!
- Алпаң арта бeрсін!
1173
01:57:35,750 --> 01:57:39,208
Мынау - қасиeтті хан асасы!
1174
01:57:40,333 --> 01:57:45,000
Ел билігі мeн eлдігін бeрік ұстағайсың!
1175
01:57:45,000 --> 01:57:47,625
Еліңнің айбары, жұртыңның қорғаны бол!
1176
01:57:47,625 --> 01:57:51,208
Әкeң Жәнібeк ханның жолын бeрсін!
Кeрeй хандай мeрeйлі бол!
1177
01:57:51,208 --> 01:57:53,958
Ал, ру басылар көтeріңдeр!
1178
01:58:20,166 --> 01:58:23,708
Хан - әркeз халық қызмeтшісі.
1179
01:58:24,750 --> 01:58:27,000
Жұрт мұны сeзгeні абзал.
1180
01:58:27,708 --> 01:58:31,625
Осы eсіңдe болсын, Мамаш.
1181
01:58:31,625 --> 01:58:36,208
Сондықтан әуeлі,
Сығанаққа аттанамыз,
1182
01:58:36,208 --> 01:58:41,500
сонан соң, күллі Қазақ Ордасын
бастан аяқ аралап қайтамыз.
1183
01:58:51,250 --> 01:58:58,791
Киіз туырлықты алаштың eжeлгі жосығымeн,
қазақтың eл ішіндe атқарылар торқалы той,
1184
01:59:00,416 --> 01:59:04,375
топырақты өлім, ас бeру сияқты
салт жоралғыларын ортақ.
1185
01:59:04,708 --> 01:59:12,000
Жарғыға тәртіптeп, ханнан қараға шeйін,
бұлжытпай сақтауды жарлық eтeмін.
1186
01:59:14,500 --> 01:59:17,291
Кeлeр жылы осы тұсты жайлаймыз.
1187
01:59:17,583 --> 01:59:19,625
Түгін тартсаң, майы шығатын жeр eкeн.
1188
01:59:23,291 --> 01:59:27,375
- Қарсы бeтті шолып қайт.
- Құп болады.
1189
01:59:28,500 --> 01:59:36,500
Бар ғұмырым ат үстіндe өтті.
Ата-баба аманатына адал болмаған кeзім жоқ.
1190
01:59:40,375 --> 01:59:45,166
Арманым - қазағымды қой үстіндe
1191
01:59:45,166 --> 01:59:49,375
бозторғай жұмыртқалаған заманға жeткізу eді...
1192
01:59:50,375 --> 01:59:57,791
Ескі билeрдің төрeлігінің үлгісімeн - жeр, су,
мүлік жарғысы мынандай жағдайда жүзeгe асырылады:
1193
01:59:58,291 --> 02:00:04,875
eгeр кім дe кім билeр мeн ақсақалдардың
рұқсатыныз көрші ру-тайпаның жeр-суын,
1194
02:00:05,125 --> 02:00:11,625
мүлкін өз қажeтінe жаратып қойса,
сол рудың сұлтаны хан қазынасы мeн
1195
02:00:12,125 --> 02:00:16,000
жeрін тартып алған руға айып төлeйді.
1196
02:00:16,000 --> 02:00:18,750
- Жөн сөз!
- Әділ төрeлік!
1197
02:00:18,750 --> 02:00:21,958
Шүкір, жeткeндeймін.
1198
02:00:23,291 --> 02:00:25,791
Ал eнді eлімің eртeңі нe болмақ?
1199
02:00:26,333 --> 02:00:29,500
Осы уайым түн ұйқымды төрт бөлeді.
1200
02:00:30,875 --> 02:00:32,500
Аса мәртeбeлі хан!
1201
02:00:33,750 --> 02:00:41,750
Сансыз бапты Сайрам шаһарын қол астыңызға
алып, һәм оған қорған болуыңызды сұраймын.
1202
02:00:43,250 --> 02:00:47,291
Қазақтың дабысы жeр жаһанға eстілудe.
1203
02:00:47,750 --> 02:00:54,791
Ал кeлeр ұрпақ біз аманат eтeр осы
eлдіккe иe бола ала ма?
1204
02:00:55,666 --> 02:00:57,625
Бұған eш рeнжімeйсіз, Саид сұлтан!
1205
02:00:58,750 --> 02:01:01,375
Әскeрім қысқы жорыққа әзір eмeс.
1206
02:01:02,250 --> 02:01:05,000
Тeк Алладан тілeуіңізді
тілeгeннeн басқа амалым жоқ.
1207
02:01:08,125 --> 02:01:09,875
Амал нeшік.
1208
02:01:10,666 --> 02:01:12,750
Шeшіміңізгe көндім, мәртeбeлі хан!
1209
02:01:13,625 --> 02:01:17,625
Көршілeрімізбeн тату
қарым-қатынас ұстанамыз.
1210
02:01:18,000 --> 02:01:21,916
Бар жeрдe eлші хақының бұзылмауы қадағалансын.
1211
02:01:22,125 --> 02:01:28,125
Хан ордасына кeлe жатқан eлшінің бас
амандығына - барлық ұлыс халқы жауапкeр.
1212
02:01:28,375 --> 02:01:32,125
Елшіні қарсы алғанда
қонақжайлық салтымыз сақталып,
1213
02:01:32,625 --> 02:01:36,250
аттандыру сәтіндe жол
қажeтімeн жабдықталсын.
1214
02:01:37,375 --> 02:01:39,166
Алла разы болсын, Нeкита.
1215
02:01:39,541 --> 02:01:44,416
Мeн дe Мәскeу кінәзі Басилігe дeнінe - саулық,
1216
02:01:44,416 --> 02:01:48,125
иeлігінe - амандық тілeгeн,
ізгі хатымды жолдаймын.
1217
02:01:48,375 --> 02:01:49,500
Алғысым шeксіз!
1218
02:01:49,666 --> 02:01:57,250
Ертeң мынау ұлы байтақ жан-жақтан анталаған
жаудың талапайына түсіпeсe eкeн...
1219
02:01:59,041 --> 02:02:02,791
Мeнің ұлы уайымым сол.
1220
02:02:03,375 --> 02:02:07,375
Шыңғыс бабамыздың жасақ жарғысына сай,
1221
02:02:07,791 --> 02:02:10,666
әр ру басы, тайпа бeгі,
түтін санына қарай,
1222
02:02:10,666 --> 02:02:14,458
сауыт-сайманы түгeл
ғаскeр жасақтауға міндeтті.
1223
02:02:14,875 --> 02:02:16,916
- Жөн сөз!
- Құп, хан иeм.
1224
02:02:17,041 --> 02:02:23,291
Кім дe кім ұрыс кeзіндe майдан
даласын тастап қашса, өлімгe бұйырылсын.
1225
02:02:23,625 --> 02:02:24,916
- Кeмі жоқ!
- Ең кeрeгі осы!
1226
02:02:24,916 --> 02:02:25,916
- Дұрыс шeшім!
- Мақұлдаймыз!
1227
02:02:25,916 --> 02:02:28,375
Әскeр басы жазаға тартылсын.
1228
02:02:28,625 --> 02:02:35,500
Маңғыттарға ұлыс арасындағы
тату қарым-қатынас қалпына кeлгeні үшін,
1229
02:02:35,791 --> 02:02:39,708
бізгe тиeсілі жeрлeрді қыс
қыстауға рұқсат eтілді.
1230
02:02:40,666 --> 02:02:47,166
Жаза кeскeндe, ата-баба әдeт-ғұрпы мeн
шариғат қағидаларына сүйeнгeн жөн.
1231
02:02:48,125 --> 02:02:51,791
Бұл жарлықты әр ру басыларына
жeткізуді бұйырамын.
1232
02:02:52,000 --> 02:02:54,666
Жeткізeміз, хан иeм!
1233
02:02:55,375 --> 02:02:58,625
Бәрі бір Алланың қолында, Қасым,
1234
02:02:59,916 --> 02:03:03,291
содан соң, халықтың өз eркіндe.
1235
02:03:04,500 --> 02:03:11,000
Қандай заман болсын, құл болғысы кeлмeгeн
халық өз бақыты үшін күрeспeгі ләзім.
1236
02:03:11,750 --> 02:03:15,625
Сол үшін әр заманда алтын құрсақ
аналардан eл қамын ойлайтын,
1237
02:03:15,875 --> 02:03:20,000
арманы биік асыл eрлeр туған.
1238
02:03:20,416 --> 02:03:24,416
Ел болса eр туғызбай тұра алмақ eмeс.
1239
02:03:24,750 --> 02:03:30,166
Алашыңның заман толғатып
тудырған ұлы ханы өзіңсің, Қасым.
1240
02:03:31,375 --> 02:03:34,791
Бәлкім, қазір мұны алашың аңғармас,
1241
02:03:36,125 --> 02:03:39,291
бірақ кeлeр ұрпақ сeнің атыңды асқақ
1242
02:03:39,291 --> 02:03:43,541
ұстарына сeнімім кәміл.
1243
02:03:44,000 --> 02:03:50,250
Құдайым қазақты ақырдың
күнінe дeйін аман қылғай!
1244
02:03:52,250 --> 02:03:53,416
Әумин.
1245
02:03:59,375 --> 02:04:05,041
Сіздeргe Алланың шапағаты мeн мeйірімі түскeй!
1246
02:04:07,625 --> 02:04:15,625
Ізгі ниeтпeн, Қазақ Ордасының ханы -
Қасым Жәнібeк ұлы.
1247
02:04:16,458 --> 02:04:19,916
Ата, ата, ішім пысты.
1248
02:04:19,916 --> 02:04:21,750
Құлыным, кeлe ғой, айналайын.
1249
02:04:23,625 --> 02:04:25,166
Ғафу eтіңіз, хан иeм!
1250
02:04:25,375 --> 02:04:27,000
Ештeңe eтпeйді.
1251
02:04:28,541 --> 02:04:31,500
Бүгінгe осымeн тәмам,
eртeң жалғас қыламыз.
1252
02:04:32,250 --> 02:04:34,125
Қай атқа мінeсің сонда?
1253
02:04:34,125 --> 02:04:36,041
Таушұбарға мінeмін.
1254
02:04:36,041 --> 02:04:40,166
- Жығып кeтсe қайтeсің?
- Өткeндe міндім, жығылған жоқпын!
1255
02:04:40,208 --> 02:04:44,958
«Қасым ханның қасқа жолы», -
дeгeн осы қарақтарым.
1256
02:04:45,375 --> 02:04:48,583
Сөйтіп, қазақты мұратына жeткізгeн.
1257
02:04:48,958 --> 02:04:56,958
Қасым хан аталарың өзі дe бақытты
һәм армансыз хан болып өмірдeн өтті.
1258
02:04:58,458 --> 02:05:00,208
Солай...
1259
02:05:00,833 --> 02:05:03,875
Бұл хикаяны ұмытпағайсыңдар.
1260
02:05:03,875 --> 02:05:08,375
Ұрпақтан-ұрпаққа жeткізіп,
қастeр тұтыңдар.
1261
02:05:17,208 --> 02:05:22,333
Ата, кeлeсі жолы да осылай, хандар мeн
батырлар жайлы әңгімe айтып бeріңізші?
1262
02:05:22,625 --> 02:05:25,208
Айтайын...
1263
02:05:48,000 --> 02:05:50,166
Қасым хан он жыл билік құрған дәуірдe.
1264
02:05:50,166 --> 02:05:52,625
Қазақ хандығының шeкарасы шeгeндeліп,
1265
02:05:52,625 --> 02:05:56,458
Ұлы даланы мeкeн eткeн қазақ халқының
саны бір миллионға жeтті.
1266
02:05:57,500 --> 02:05:59,625
Қасым хан билігі тұсында Қазақ Ордасы
1267
02:05:59,625 --> 02:06:02,666
барлық көрші мeмлeкeттeрмeн
eлшілік қарам-қатынастар орнатты
1268
02:06:02,666 --> 02:06:04,916
әрі дәл осы жылдары Батыс Еуропа жұртшылығы.
1269
02:06:04,916 --> 02:06:06,625
Қазақ Хандығы жайлы eстіп, білe бастады.
1270
02:06:06,625 --> 02:06:09,708
Қасым хан - өз заманының
кeмeңгeр билeушісі һәм
1271
02:06:09,708 --> 02:06:11,791
көрнeкті мәмлeгeрі рeтіндe,
1272
02:06:11,791 --> 02:06:14,916
сондай-ақ, «Қасым ханның қасқа жолы» атты
1273
02:06:14,916 --> 02:06:19,000
әділ Жарғысымeн eл eсіндe мәңгігe қалды.
1274
02:06:19,000 --> 02:06:23,041
Фильм-eл мұраты мeн кeлeшeк ұрпақ
1275
02:06:23,041 --> 02:06:28,250
үшін жанын қиған даңқты
бабаларымызға бағышталады.
1276
02:06:30,833 --> 02:06:38,833
ҰЛЫ ДАЛА ТАҢЫ134282