Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:03,000 --> 00:00:09,485
Er dreigt overal gevaar voor kleine
dieren in 'n angstaanjagende wereld.
2
00:00:09,560 --> 00:00:13,565
Voor kleine dieren was het Krijt
een vreselijke periode.
3
00:00:13,640 --> 00:00:16,928
Elke dag is voor jonge dieren
weer een gevecht om te overleven.
4
00:00:17,000 --> 00:00:21,130
Ze mogen zich niet in moeilijkheden
brengen en moeten snel opgroeien.
5
00:00:21,200 --> 00:00:27,207
Iedere grote herbivoor in de omgeving
wil jonge dinosauriërs verpletteren.
6
00:00:27,280 --> 00:00:34,402
Ze ontwikkelen interne en externe
hulpmiddelen om te overleven.
7
00:00:34,480 --> 00:00:38,610
Voor het eerst in 65 miljoen jaar
kan de technologie...
8
00:00:38,720 --> 00:00:43,089
eindelijk voorbij huid, spieren
en botten kijken...
9
00:00:43,200 --> 00:00:47,250
om de geheimen van deze
succesvolle dieren onthullen.
10
00:00:55,400 --> 00:01:01,442
De grootste dinosauriërs worden zes
verdiepingen hoog en wegen 50 ton.
11
00:01:01,520 --> 00:01:05,570
Geen enkel landdier komt
tegenwoordig zelfs maar in de buurt.
12
00:01:05,640 --> 00:01:10,487
De T. rex kan 'n bijtwond achterlaten
van meer dan een meter diep.
13
00:01:10,560 --> 00:01:15,248
30 centimeter lange tanden
kunnen vlees diep doorboren.
14
00:01:15,320 --> 00:01:21,248
Maar elke dinosaurus, groot of sterk,
begint klein. Heel klein.
15
00:01:29,560 --> 00:01:33,645
Oklahoma, 110 miljoen jaar geleden.
16
00:01:36,640 --> 00:01:40,565
Een kudde Sauroposeidons
trekt voorbij.
17
00:01:40,680 --> 00:01:47,131
Dit dier was 24 tot 27 meter lang
waarvan twaalf meter uit nek bestond.
18
00:01:47,240 --> 00:01:52,201
Als hij die nek uitstak, kon hij zo'n
achttien meter in de lucht reiken.
19
00:01:52,280 --> 00:01:57,684
Deze reuzen reizen naar broedplaatsen
die generaties lang worden gebruikt.
20
00:01:58,680 --> 00:02:02,810
Daar worden
honderden eieren gelegd.
21
00:02:02,880 --> 00:02:07,647
Dit is de toekomst van een soort
die 15 miljoen jaar blijft bestaan.
22
00:02:07,720 --> 00:02:12,521
Dat is 75 keer langer
dan de moderne mens bestaat.
23
00:02:12,600 --> 00:02:16,924
Toch is elk ei maar zo groot
als een meloen.
24
00:02:17,000 --> 00:02:21,722
Het is een mooi gegeven
dat uit zo'n verrassend klein ei...
25
00:02:21,800 --> 00:02:25,043
een baby Sauroposeidon komt
ter grootte van een konijn.
26
00:02:25,120 --> 00:02:29,489
Die groeit binnen 20 tot 30 jaar uit
tot een volwassen dier van 50 ton.
27
00:02:30,520 --> 00:02:34,969
Waarom legt zo'n gigantisch dier
zulke kleine eieren?
28
00:02:36,840 --> 00:02:44,201
Hun eieren laten via kleine poriën
zuurstof en kooldioxide door.
29
00:02:45,560 --> 00:02:48,325
Grotere eieren hebben
meer luchtgaten nodig.
30
00:02:48,440 --> 00:02:51,808
Maar als ze te groot worden,
dan vallen ze uit elkaar.
31
00:02:52,880 --> 00:02:57,124
Daarom leggen vogels nooit eieren
groter dan een struisvogelei...
32
00:02:57,200 --> 00:03:00,204
dat iets zwaarder is dan 1½ kilo.
33
00:03:06,080 --> 00:03:10,961
Elk vrouwtje legt ongeveer 500 eieren
per seizoen.
34
00:03:11,040 --> 00:03:16,604
Een geboortegolf van Sauroposeidons
lijkt op komst, maar dat is niet zo.
35
00:03:17,560 --> 00:03:22,600
Op het moment dat het ei uitkomt,
begint de overlevingsstrijd al.
36
00:03:23,160 --> 00:03:26,801
Een strijd die ze vrijwel allemaal
zullen verliezen.
37
00:03:28,280 --> 00:03:34,731
De jongen hebben geen hoorns
of een vorm van pantser...
38
00:03:34,800 --> 00:03:37,804
dus in feite kan elk beest
ze opslokken.
39
00:03:39,960 --> 00:03:45,330
Vele weerloze pasgeborenen belanden
in een wereld vol wrede roofdieren.
40
00:03:49,760 --> 00:03:53,082
Het is een meedogenloze manier
om een gezin te stichten.
41
00:03:53,160 --> 00:03:59,008
Ze krijgen zoveel mogelijk baby's in
de hoop dat er een paar overleven.
42
00:04:02,640 --> 00:04:07,282
Planteneters komen de wreedste
jagers tegen in het Krijt.
43
00:04:09,800 --> 00:04:13,691
Geen enkele heeft een ergere
reputatie dan de T. rex...
44
00:04:13,800 --> 00:04:17,964
waarschijnlijk het grootste roofdier
dat ooit op land leefde.
45
00:04:20,720 --> 00:04:26,170
De T. rex is het ultieme monster.
- Een dinosaurus met een 'attitude'.
46
00:04:26,240 --> 00:04:30,643
Een T. rex kan 5½ meter hoog
en 12 meter lang worden.
47
00:04:30,760 --> 00:04:33,286
Z'n kaken kunnen vlees
aan flarden scheuren.
48
00:04:35,640 --> 00:04:40,009
Dit beest zaait dood en verderf
als geen ander.
49
00:04:41,680 --> 00:04:47,050
Een T. rex komt als een van
de weinigen beschermd ter wereld.
50
00:04:48,680 --> 00:04:52,844
De woorden 'Tyrannosaurus rex' doen
me denken aan zachtaardigheid.
51
00:04:52,920 --> 00:04:58,848
Aan buitengewoon moederschap en
de strijd om je jongen te beschermen.
52
00:05:00,000 --> 00:05:07,009
De gevreesde T. rex blijkt één van
de meest zorgzame ouders te zijn.
53
00:05:07,080 --> 00:05:13,201
Ze verzorgen de eieren, beschermen
het nest en houden het in de gaten.
54
00:05:15,040 --> 00:05:18,840
'Tyrannosaurus rex' betekent
koninklijke tiranhagedis.
55
00:05:18,920 --> 00:05:25,246
Om te overleven geldt in zijn wereld
het fysieke boven intelligentie.
56
00:05:26,320 --> 00:05:32,680
De T. rex bezit een uitmuntende bouw
en een superieur intellect.
57
00:05:33,960 --> 00:05:39,683
Hij was het resultaat van vele
miljoenen jaren van specialisatie.
58
00:05:39,760 --> 00:05:44,527
Hij richtte zich op een grotere bouw
en op z'n prooi...
59
00:05:44,600 --> 00:05:50,084
z'n zintuigen en de vaardigheid
om een grote herbivoor te doden.
60
00:05:51,080 --> 00:05:56,120
De T. rex heeft grotere hersenen en
vertoont daarom complexer gedrag...
61
00:05:56,200 --> 00:05:59,124
vooral wat betreft
de ouderlijke zorg.
62
00:05:59,200 --> 00:06:02,568
Een volwassene beschermt
drie maanden het nest...
63
00:06:02,680 --> 00:06:07,561
om te zorgen dat de jongen overleven
en hun genen worden overgebracht.
64
00:06:08,480 --> 00:06:13,646
Je moet heel goed opletten
tijdens het uitkomen van de eieren.
65
00:06:14,640 --> 00:06:20,204
Het embryo ademt zuurstof in
en kooldioxide uit.
66
00:06:22,080 --> 00:06:26,165
De kooldioxide wordt vloeistof
en verandert in koolzuur.
67
00:06:26,240 --> 00:06:29,403
Dit koolzuur maakt de eierschaal
steeds dunner.
68
00:06:30,080 --> 00:06:34,051
Plotseling gebeurt er iets
wonderbaarlijks.
69
00:06:34,120 --> 00:06:37,488
Een T. rex van bijna één meter lang
komt vrij.
70
00:06:37,560 --> 00:06:42,646
Een volwassene helpt het jong,
zelfs met zijn gigantische kaken.
71
00:06:43,640 --> 00:06:48,885
Het pasgeboren jong is minuscuul
vergeleken met zijn kolossale ouders.
72
00:06:50,560 --> 00:06:55,009
En deze erfgenaam
wordt al meteen bedreigd.
73
00:06:56,520 --> 00:07:00,127
Als we aan de Tyrannosaurus rex
denken...
74
00:07:00,200 --> 00:07:05,411
denken we aan volwassenen dieren,
want die skeletten zien we meestal.
75
00:07:05,640 --> 00:07:08,371
Maar we weten dat ze niet
in dat formaat uit het ei komen.
76
00:07:08,440 --> 00:07:15,767
Pasgeborenen zijn mogelijk één meter
lang en wegen twee tot drie kilo.
77
00:07:16,440 --> 00:07:22,766
Als je weet dat de volwassenen,
ongeveer zeven ton wegen...
78
00:07:22,920 --> 00:07:29,610
en 12 m lang zijn, vraag je je af of
ze niet op hun kleintjes gaan staan.
79
00:07:29,720 --> 00:07:34,282
En hoe ze hen gaan beschermen
en voor hen gaan zorgen.
80
00:07:35,280 --> 00:07:41,367
Er is niks engs aan. Later misschien,
maar nu zijn ze nog een lekker hapje.
81
00:07:43,280 --> 00:07:47,649
Waar de T. rex ook gaat,
hij komt overal gevaar tegen.
82
00:07:53,120 --> 00:07:58,047
Er waren krokodillen,
normaal, groot of gigantisch...
83
00:07:58,120 --> 00:08:04,241
die een jonge Tyrannosaurus als een
cocktailkersje achterover sloegen.
84
00:08:05,040 --> 00:08:11,525
Een jong kan worden opgepeuzeld
door elke vleeseter in de buurt.
85
00:08:13,600 --> 00:08:16,649
En gevaar ligt niet alleen op de loer
op het grond.
86
00:08:17,640 --> 00:08:20,530
Soms komt het ook
uit de lucht gedoken.
87
00:08:20,600 --> 00:08:25,083
Deze Quetzalcoatlus, een vleesetend
reptiel van 180 kilo...
88
00:08:25,160 --> 00:08:29,404
vliegt rond en wacht op het
juiste moment om toe te slaan.
89
00:08:29,480 --> 00:08:35,362
De Quetzalcoatlus trekt de aandacht
van alle anderen dieren in het Krijt.
90
00:08:36,240 --> 00:08:40,882
Met een spanwijdte van 13 meter
kunnen ze het zonlicht afweren.
91
00:08:42,720 --> 00:08:48,124
Dit reptiel is zo doeltreffend
vanwege z'n hoogontwikkelde oogbal.
92
00:08:49,080 --> 00:08:55,087
Hij heeft ogen als een havik. Ze zijn
vier keer scherper dan die van ons.
93
00:08:56,080 --> 00:09:01,689
Zijn netvlies is ruim 10 cm breed
en bevat een miljard lichtreceptoren.
94
00:09:02,680 --> 00:09:07,242
Dan krijg je een reptiel
dat de wereld ziet in HD.
95
00:09:09,160 --> 00:09:15,202
Als je nu een ooievaar aan de Nijl
een jonge krokodil ziet eten...
96
00:09:15,280 --> 00:09:19,285
...kun je je voorstellen hoe een
Quetzalcoatlus 'n Tyrannosaurus opat.
97
00:09:20,280 --> 00:09:23,727
De moeder Tyrannosaurus
was vast verbaasd...
98
00:09:23,840 --> 00:09:26,605
dat ze opeens maar vijf jongen had
in plaats van zes.
99
00:09:26,720 --> 00:09:29,530
En die ene valt nergens
te bekennen.
100
00:09:30,440 --> 00:09:34,604
Er loert overal gevaar
voor een jonge Tyrannosaurus...
101
00:09:34,680 --> 00:09:39,686
omdat hij de kleinste van de
familie is.
102
00:09:40,680 --> 00:09:47,484
Iedere herbivoor in de omgeving zal
een baby Tyrannosaurus verpletteren.
103
00:09:49,840 --> 00:09:55,961
Alsof er een vreselijk beeld ontstaat
in de hersenen van een Triceratops.
104
00:09:57,160 --> 00:10:02,405
Dit kleine jonkie zal op een dag
uitgroeien tot een wreed monster.
105
00:10:03,520 --> 00:10:07,081
En dan kan hij deze planteneter
aan stukken rijten.
106
00:10:09,120 --> 00:10:13,250
Maar hun grootste vijand
komt hen wat bekender voor.
107
00:10:16,240 --> 00:10:20,450
Het grootste gevaar voor een baby
T. rex is een soortgenoot.
108
00:10:20,560 --> 00:10:22,642
De familie die verderop woont.
109
00:10:22,720 --> 00:10:29,649
Je schakelt concurrerende roofdieren
uit wanneer je de kans krijgt.
110
00:10:31,920 --> 00:10:35,561
Leeuwen verdedigen hun jongen
tegen mannetjes...
111
00:10:35,680 --> 00:10:39,002
die de jongen zien
als toekomstige concurrenten.
112
00:10:41,440 --> 00:10:46,446
Zou een slim roofdier zoals de T. rex
niet dezelfde overweging maken?
113
00:10:48,280 --> 00:10:55,243
Zijn cerebrum, voor strategisch
denken, is heel goed ontwikkeld.
114
00:10:56,400 --> 00:11:00,803
Dat geldt ook voor het cerebellum
dat de spieren aanstuurt.
115
00:11:00,880 --> 00:11:05,966
Dit dier kan een verwoestende aanval
plannen en uitvoeren.
116
00:11:08,640 --> 00:11:12,804
Er loert overal gevaar
voor een jonge Tyrannosaurus.
117
00:11:12,880 --> 00:11:16,202
Maar hij heeft een redelijke kans
het te overleven.
118
00:11:17,200 --> 00:11:21,091
Dat geldt niet
voor de Sauroposeidons.
119
00:11:21,160 --> 00:11:26,371
Ze worden weerloos geboren en ze
worden ook nog eens alleen geboren.
120
00:11:29,080 --> 00:11:33,961
Als je ze aandacht wilt geven, moet
je niet te veel kinderen hebben.
121
00:11:34,040 --> 00:11:37,726
Als je veel nakomelingen wilt,
dan kun je ze niet verzorgen.
122
00:11:37,840 --> 00:11:40,127
De Sauroposeidons kozen die weg.
123
00:11:41,040 --> 00:11:44,931
De Sauroposeidons moeten
zichzelf zien te redden.
124
00:11:45,000 --> 00:11:49,562
Slechts één op de 3000 jongen
wordt uiteindelijk volwassen.
125
00:11:50,960 --> 00:11:56,649
Om dat te bereiken, moet hij
zichzelf jarenlang zien te redden.
126
00:11:56,720 --> 00:12:02,568
De toekomstige kolos kent maar
één regel: Groeien of sterven.
127
00:12:03,400 --> 00:12:08,486
Op sommige plekken zien we sporen
van honderden dieren bij elkaar.
128
00:12:08,560 --> 00:12:13,327
In die grote groepen zitten altijd
alleen maar volwassen dieren...
129
00:12:13,400 --> 00:12:17,883
tot dieren die ongeveer
een derde volgroeid zijn.
130
00:12:17,960 --> 00:12:23,842
Een jonge Sauroposeidon die
alleen opgroeit, loopt altijd gevaar.
131
00:12:23,920 --> 00:12:27,845
Stel je zo'n jong voor.
Hij is net zo groot als een pony.
132
00:12:27,920 --> 00:12:32,482
Hij heeft geen scherpe tanden,
geen hoorns of pantser.
133
00:12:32,600 --> 00:12:34,648
Hij is niet eens snel.
134
00:12:34,760 --> 00:12:40,608
Wat gebeurt er met zo'n Sauroposeidon
die Deinonychosauriërs tegenkomt?
135
00:12:40,680 --> 00:12:43,001
Die gaat eraan.
136
00:12:44,280 --> 00:12:49,320
Sauroposeidons wonen in
een wereld vol hongerige jagers.
137
00:12:49,400 --> 00:12:54,167
Als je net uit het ei komt,
en maar 60 cm lang bent...
138
00:12:54,240 --> 00:12:59,326
en je bevindt je in een omgeving
vol roofdieren die op je jagen...
139
00:12:59,400 --> 00:13:02,768
dan moet je heel snel
groot zien te worden.
140
00:13:02,840 --> 00:13:07,323
Het lijkt alsof de toekomstige
reus alles tegen heeft.
141
00:13:09,080 --> 00:13:13,722
Hoe kan dit enorme dier overleven
onder die omstandigheden?
142
00:13:18,320 --> 00:13:23,326
Tyrannosaurus rex, zijn schedel
is bijna 1½ meter lang.
143
00:13:23,400 --> 00:13:27,007
Hij heeft tot wel 60
gekartelde tanden.
144
00:13:27,080 --> 00:13:30,846
Hij kan met één stap
4½ meter afleggen.
145
00:13:32,120 --> 00:13:37,001
Het is een van de grootse vleeseters
die ooit op aarde rondliep.
146
00:13:37,240 --> 00:13:41,882
Zijn tanden kunnen botten breken.
Ze zijn enorm.
147
00:13:41,960 --> 00:13:47,205
Ze zijn tot wel drie keer zo krachtig
als die van andere vleeseters.
148
00:13:49,640 --> 00:13:53,964
Maar een T. rex wordt geboren
in een vijandige wereld.
149
00:13:58,240 --> 00:14:03,451
Zelfs voor een koning is hier
overleven niet vanzelfsprekend.
150
00:14:04,760 --> 00:14:06,888
Herbivoren zijn niet achterlijk.
151
00:14:06,960 --> 00:14:13,286
Ze proberen gevaren te vermijden
door preventief aan te vallen.
152
00:14:17,480 --> 00:14:20,768
Voor een T. rex zijn de eerste jaren
het gevaarlijkst.
153
00:14:20,880 --> 00:14:24,327
Maar deze vleeseter heeft
een groot voordeel.
154
00:14:24,440 --> 00:14:29,685
Trouwe ouders die bereidt zijn
om te sterven voor hun kinderen.
155
00:14:36,640 --> 00:14:39,769
Een gedrag dat voortkomt
uit de hersenen.
156
00:14:39,880 --> 00:14:44,408
Een extreem grote voorkwab:
het cerebrum.
157
00:14:44,520 --> 00:14:48,047
Een T. rex is in staat na te denken
over complexe dingen.
158
00:14:48,160 --> 00:14:53,291
Dit beest is in staat om zijn kinderen
te beschermen.
159
00:14:54,120 --> 00:14:59,650
Als je je wilt ontwikkelen, moet je
meer nakomelingen in leven houden.
160
00:14:59,720 --> 00:15:05,204
Dat kun je het beste doen door
te zorgen voor je nakomelingen.
161
00:15:05,280 --> 00:15:10,411
Eieren leggen kost veel energie en
het vrouwtje heeft voedsel nodig.
162
00:15:10,480 --> 00:15:13,484
En dat betekent vlees.
163
00:15:13,560 --> 00:15:19,010
Terwijl zij op jacht gaat,
bewaakt het mannetje het nest.
164
00:15:22,600 --> 00:15:28,801
Een Tyrannosaurus maakt gebruik
van hele scherpe zintuigen.
165
00:15:28,880 --> 00:15:32,601
Zijn gezichtsvermogen
was heel erg goed.
166
00:15:32,680 --> 00:15:36,924
Zijn ogen zijn enorm.
Zo groot als een softbal.
167
00:15:37,000 --> 00:15:41,085
Een groot netvlies vangt meer licht
op en meer visuele informatie.
168
00:15:41,160 --> 00:15:46,644
Een T. rex kan prooi zien van
een afstand van wel 6½ kilometer.
169
00:15:48,160 --> 00:15:53,564
Beide ogen zijn naar voren gericht
en het blikveld overlapt.
170
00:15:53,640 --> 00:15:58,931
Leder oog kijkt vanuit een iets
andere hoek naar een voorwerp.
171
00:15:59,000 --> 00:16:03,324
Een Tyrannosaurus kan de wereld
dus driedimensionaal zien.
172
00:16:06,840 --> 00:16:12,688
Maar weinig dingen in z'n omgeving
ontgaan een T. rex.
173
00:16:12,760 --> 00:16:16,321
De jager heeft honger na
maandenlang eieren aanmaken.
174
00:16:16,400 --> 00:16:21,440
Een prooi verschalken kan 't verschil
betekenen tussen leven en dood.
175
00:16:22,120 --> 00:16:29,049
De T. rex heeft verfijnde zintuigen
die hem naar 'n maal kunnen leiden.
176
00:16:29,160 --> 00:16:34,451
Hij heeft 'n scherp reukvermogen.
Achter de neusgaten liggen ruimtes...
177
00:16:34,520 --> 00:16:38,366
met weefsel
dat geuren kan opvangen.
178
00:16:38,440 --> 00:16:42,729
Die informatie gaat vanuit
de reukkolf naar de hersenen.
179
00:16:42,800 --> 00:16:47,567
Een van de grote verrassingen
was de omvang van de reukkolf.
180
00:16:47,640 --> 00:16:53,329
Dat is het deel van de hersenen
dat informatie over geuren verwerkt.
181
00:16:53,400 --> 00:17:00,727
Om het aantal sensoren te vergroten,
ligt het weefsel als een radiator.
182
00:17:01,800 --> 00:17:08,001
Een T. rex kan het kleinste geurtje
oppikken dat voorbij komt drijven.
183
00:17:08,120 --> 00:17:14,162
Een T. rex kan net zo goed ruiken
als honderd bloedhonden bij elkaar.
184
00:17:14,240 --> 00:17:19,167
Ze hadden de grootste reukkolf
van ieder dier op aarde.
185
00:17:20,160 --> 00:17:23,767
Een superreukvermogen
is de droom van iedere jager.
186
00:17:23,840 --> 00:17:28,801
Een T. rex kan z'n prooi
van grote afstand ruiken.
187
00:17:28,880 --> 00:17:33,169
En de specifieke geur
van hun jongen ruiken.
188
00:17:34,520 --> 00:17:40,129
Als je naar z'n gezicht kijkt,
dan wordt nog iets duidelijk.
189
00:17:40,200 --> 00:17:45,650
De neusgaten liggen 25 centimeter
uit elkaar. Maar waarom?
190
00:17:46,880 --> 00:17:50,566
Dit betekent dat de T. rex
in stereo kan ruiken.
191
00:17:50,640 --> 00:17:54,201
Hij kan precies bepalen
waar een geur vandaan komt...
192
00:17:54,320 --> 00:17:57,563
en precies achterhalen
wat de bron is.
193
00:17:57,640 --> 00:18:02,601
Hij kan in een volle zaal stappen
en binnen een paar seconden...
194
00:18:02,680 --> 00:18:09,211
kan hij ieder individu herkennen
aan z'n specifieke geur.
195
00:18:11,120 --> 00:18:14,010
Dit vrouwtje is wanhopig
en moet eten.
196
00:18:15,640 --> 00:18:18,450
Ze kan haar maaltijd al ruiken.
197
00:18:18,520 --> 00:18:24,527
Maar het is een dier dat alleen
de sterkste Tyrannosaurus aandurft.
198
00:18:25,720 --> 00:18:31,648
Het is de allergrootste uitdaging
voor een grote vleeseter:
199
00:18:31,720 --> 00:18:35,361
Een Triceratops die z'n kop
heen en weer schudt.
200
00:18:35,440 --> 00:18:39,809
Hij lijkt wel een enorme neushoorn
die steroïden gebruikt.
201
00:18:42,160 --> 00:18:45,004
Hij is acht meter lang
en drie meter hoog.
202
00:18:45,080 --> 00:18:49,165
Een volwassen Triceratops
kan wel zes ton wegen.
203
00:18:49,240 --> 00:18:53,723
Als er één dier is dat een T. rex
angst kan aanjagen...
204
00:18:54,880 --> 00:18:57,087
dan is het de Triceratops.
205
00:18:59,480 --> 00:19:02,245
De T. rex kent de gevaren.
206
00:19:03,960 --> 00:19:09,842
In haar cerebrum zit informatie
over voorgaande ontmoetingen.
207
00:19:12,840 --> 00:19:15,047
Om de Triceratops te verorberen...
208
00:19:15,160 --> 00:19:21,042
moet ze hoorns van 90 cm overwinnen
die zijn gevat in keihard keratine...
209
00:19:21,160 --> 00:19:24,482
en een lijf dat wordt beschermd
door een schild.
210
00:19:30,880 --> 00:19:37,240
De strijd voor de overleving van haar
genen is misschien net begonnen.
211
00:19:39,680 --> 00:19:44,971
Je kunt je voorstellen dat een
Tyrannosaurus en Triceratops...
212
00:19:45,040 --> 00:19:49,728
de machtigste gevechten voerden
die we ooit hebben gezien.
213
00:19:50,600 --> 00:19:53,604
Deze herbivoor komt overal voor.
214
00:19:54,120 --> 00:20:00,082
In het Krijt komt de Triceratops tien
keer vaker voor dan de Tyrannosaurus.
215
00:20:00,160 --> 00:20:03,243
Ze danken hun succes
aan één ding:
216
00:20:03,320 --> 00:20:09,327
Met één stoot van z'n hoorns kan
hij het hart of de longen doorboren.
217
00:20:09,400 --> 00:20:16,602
Als je zo'n hoorn in een T. rex stoot
dan richt je wel wat schade aan.
218
00:20:28,800 --> 00:20:32,441
De Tyrannosaurus
is in z'n oog gestoken.
219
00:20:32,560 --> 00:20:36,531
Een planteneter heeft de koning
van het Krijt overwonnen.
220
00:20:36,600 --> 00:20:42,801
Een jager moet snel toeslaan
en zelf niet gewond raken.
221
00:20:44,440 --> 00:20:49,844
Een oog verliezen kan fataal
zijn voor een vleeseter.
222
00:20:51,680 --> 00:20:55,924
De jongen worden ondertussen
alleen bewaakt door het mannetje.
223
00:20:56,000 --> 00:21:00,210
Een Quetzalcoatlus
ruikt ondertussen bloed.
224
00:21:00,280 --> 00:21:05,650
Eén ouder is gewond en de ander
dreigt te verhongeren.
225
00:21:06,080 --> 00:21:11,564
Voor een baby Tyrannosaurus
kan het nauwelijks erger worden.
226
00:21:18,920 --> 00:21:23,244
De Sauroposeidon is het
hoogste landdier aller tijden.
227
00:21:23,320 --> 00:21:28,884
Hij was 18 m hoog en 30 m lang,
groter dan welk dier huidig dan ook.
228
00:21:30,720 --> 00:21:37,968
Maar desondanks heeft hij slechts
minuscule hersenen van 110 gram.
229
00:21:38,040 --> 00:21:42,523
Z'n hersenen waren ongeveer
net zo groot als een hamburger.
230
00:21:43,440 --> 00:21:48,207
Hij had relatief de kleinste hersenen
van welk groot dier dan ook.
231
00:21:48,280 --> 00:21:51,409
Een grote, domme bruut.
232
00:21:51,480 --> 00:21:56,281
De hersenen van 'n Sauroposeidon
zijn 1000 keer kleiner dan z'n lijf.
233
00:21:56,360 --> 00:22:00,160
Slechts een achtste
van die van een T. rex.
234
00:22:00,240 --> 00:22:05,929
Z'n cerebrum, voor strategisch
denken, is nauwelijks ontwikkeld.
235
00:22:07,840 --> 00:22:11,128
Ze waren gewoon
zo dom als een prei.
236
00:22:12,560 --> 00:22:17,282
Sauroposeidons
volgen in vrijwel alles hun instinct.
237
00:22:17,360 --> 00:22:22,651
Dat geldt ook voor het feit dat ze
niet zorgen voor hun nageslacht.
238
00:22:22,720 --> 00:22:26,964
Het lijkt wreed om een gat te graven
en je eieren daar achter te laten.
239
00:22:27,040 --> 00:22:32,570
Het is een effectieve methode, als
je veel nakomelingen kunt krijgen.
240
00:22:33,560 --> 00:22:38,122
We weten dat ze niet
voor hun jongen zorgden.
241
00:22:38,200 --> 00:22:42,250
Die vinden we nergens
bij de volwassen dieren.
242
00:22:42,320 --> 00:22:49,761
Vanwege z'n omvang zou hij
z'n eieren niet kunnen uitbroeden.
243
00:22:49,840 --> 00:22:56,405
Ze zijn 18 tot 24 meter lang en de
eieren zijn zo groot als een meloen.
244
00:22:56,560 --> 00:23:01,009
Door het verschil in omvang
is het lastig om voorzichtig te zijn.
245
00:23:01,080 --> 00:23:07,247
Ze zijn te groot om hun lichaam goed
onder controle te kunnen houden.
246
00:23:07,320 --> 00:23:09,243
Ze zijn niet...
247
00:23:09,360 --> 00:23:15,003
Ze hebben niet de hersenen om
precies te bepalen waar alles is.
248
00:23:16,440 --> 00:23:20,126
De enorme, maar niet zo slimme
Sauroposeidons...
249
00:23:20,200 --> 00:23:24,683
gebruiken een andere methode dan
de T. rex om jongen groot te brengen.
250
00:23:24,760 --> 00:23:30,608
Een Sauroposeidon legt in haar hele
leven misschien duizenden eieren.
251
00:23:30,680 --> 00:23:33,889
Maar slechts twee of drie
daarvan worden volwassen.
252
00:23:33,960 --> 00:23:39,683
Dat betekent dat vrijwel alle
nakomelingen worden opgegeten.
253
00:23:41,560 --> 00:23:46,168
Je biedt die roofdieren
gewoon zoveel voedsel aan...
254
00:23:46,240 --> 00:23:50,928
dat ze niet alles kunnen opeten
en dan overleven er wel een paar.
255
00:23:52,280 --> 00:23:57,286
De Sauroposeidons lijken
wreed tegenover hun jongen.
256
00:23:57,360 --> 00:24:02,924
Iets uit een ver verleden,
maar dat is niet zo.
257
00:24:03,000 --> 00:24:09,804
Net als zeeschildpadden kiezen
ze voor grote aantallen nakomelingen.
258
00:24:09,880 --> 00:24:13,726
Ze leggen hun eieren
niet binnen enkele weken.
259
00:24:13,800 --> 00:24:17,247
Ze proberen allemaal om hun eieren
dezelfde nacht te leggen.
260
00:24:17,320 --> 00:24:21,962
Zo kunnen ze roofdieren
overweldigen.
261
00:24:22,040 --> 00:24:28,002
Als je een hele korte tijd
enorm veel voedsel aanbiedt...
262
00:24:28,080 --> 00:24:32,404
dan kunnen roofdieren
ze niet allemaal opeten.
263
00:24:32,480 --> 00:24:36,371
Als de zeeschildpadden uitkomen,
staan ze er alleen voor.
264
00:24:36,440 --> 00:24:40,490
Voor jagers vormen ze
een feestmaaltje.
265
00:24:43,240 --> 00:24:49,088
Maar de strategie werkt.
Ze worden bijna allemaal opgegeten.
266
00:24:49,160 --> 00:24:51,925
Maar een paar redden het wel.
267
00:24:52,000 --> 00:24:57,131
Zelfs niets de meest bloeddorstige
jagers krijgen ze allemaal te pakken.
268
00:24:57,200 --> 00:25:02,889
Ze leefden tussen de jagers dus
veel nesten zijn vast verwoest...
269
00:25:02,960 --> 00:25:05,930
voor de jongen
zelfs maar uitkwamen.
270
00:25:07,480 --> 00:25:10,723
Sauroposeidons verdedigen
zich door met omvang.
271
00:25:10,800 --> 00:25:15,727
Niets kan een volwassen dier
van 50 ton iets maken.
272
00:25:17,000 --> 00:25:22,450
Maar bij zo'n omvang
moet je bijna constant eten.
273
00:25:22,520 --> 00:25:25,729
Een volwassen dier
at vrijwel alles.
274
00:25:25,800 --> 00:25:32,843
Ze aten 330.000 calorieën,
een ton planten, per dag.
275
00:25:32,920 --> 00:25:37,369
De kuddes trokken rond
om zoveel voedsel te vinden.
276
00:25:38,560 --> 00:25:41,643
Ook al hadden ze de hersenen
om voor hun jongen te zorgen...
277
00:25:41,720 --> 00:25:46,760
er is gewoon niet genoeg eten
in de buurt van hun nest.
278
00:25:53,200 --> 00:25:57,967
Hoeveel energie stop je
in de volgende generatie?
279
00:25:58,040 --> 00:26:04,810
Het is altijd een keuze: Veel zorg
betekent meteen weinig jongen.
280
00:26:04,880 --> 00:26:10,330
Of je krijgt heel veel jongen,
maar je kunt niet voor hen zorgen.
281
00:26:14,040 --> 00:26:20,321
Voor je jongen zorgen vereist
hersenen en goede zintuigen.
282
00:26:20,400 --> 00:26:24,007
De Sauroposeidons
hadden geen van beide.
283
00:26:25,800 --> 00:26:30,089
Z'n ogen bevinden zich
aan weerszijden van z'n kop.
284
00:26:30,160 --> 00:26:33,084
Hierdoor kan hij
geen diepte inschatten.
285
00:26:36,920 --> 00:26:41,721
Z'n kleine hersenen hebben
kleine gezichts- en reukcentra.
286
00:26:42,720 --> 00:26:49,001
Z'n gehoor is matig aangezien
de buis in z'n binnenoor erg smal is.
287
00:26:49,440 --> 00:26:52,569
Hij had de hersenomvang
van een jong katje.
288
00:26:52,640 --> 00:26:59,285
Hij hoefde niet slim te zijn. Hij was
een voedselverwerkingsfabriek.
289
00:27:01,600 --> 00:27:05,844
Z'n zintuigen zijn
net voldoende...
290
00:27:05,920 --> 00:27:10,050
om de grootste maag
aller tijden in leven te houden.
291
00:27:10,160 --> 00:27:14,245
De situatie is nog lastiger
voor een pasgeboren jong.
292
00:27:15,560 --> 00:27:20,407
Ze hebben zelfs niet eens door
dat er ergens gevaar dreigt.
293
00:27:20,520 --> 00:27:27,529
Hoe wist een Sauroposeidons jong
te overleven...
294
00:27:27,640 --> 00:27:31,770
...in een wereld geregeerd
doorjagers?
295
00:27:33,000 --> 00:27:38,086
Het antwoord:
Groeien, en snel.
296
00:27:38,720 --> 00:27:44,250
Planteneters groeien snel,
anders worden ze opgepeuzeld.
297
00:27:45,520 --> 00:27:52,085
Maar het zal nog een jaar of 20 duren
voor hij bij een kudde kan.
298
00:27:52,160 --> 00:27:55,164
En al die jaren
brengt hij alleen door.
299
00:27:55,240 --> 00:28:00,451
Waar zijn de kleine dieren? Wat
deden ze voor ze volwassen waren?
300
00:28:00,520 --> 00:28:05,242
Ze waren niet bij de kuddes. Ze aten
waarschijnlijk zoveel mogelijk...
301
00:28:05,320 --> 00:28:10,770
om zo snel mogelijk groot te worden
en zich bij de kudde te voegen.
302
00:28:10,840 --> 00:28:16,085
Dat is de beste verdediging. Ook
al heb je hoorns of een pantser...
303
00:28:16,160 --> 00:28:22,770
niets is beter dan omvang, en dat was
het enige dat de Sauropodiërs hadden.
304
00:28:25,360 --> 00:28:29,888
Maar iedere dag dat een
Sauroposeidon nog moest groeien...
305
00:28:29,960 --> 00:28:33,601
was een dag waarop ze
deze jongen moesten vermijden.
306
00:28:33,680 --> 00:28:37,401
Een Deinonychus
is een moordmachine.
307
00:28:37,480 --> 00:28:40,802
Hij was klein en snel.
308
00:28:40,880 --> 00:28:46,205
De Deinonychus was een van
de meest opmerkelijke jagers ooit.
309
00:28:46,280 --> 00:28:51,571
Een allround vechter. Een dinosaurus
die aan kickboksen deed.
310
00:28:51,680 --> 00:28:56,368
Voor een jonge Sauroposeidon, zelfs
als die zo groot is als 'n ijsbeer...
311
00:28:56,440 --> 00:29:00,001
betekent de Deinonychus
slecht nieuws.
312
00:29:00,080 --> 00:29:05,450
En een groep Deinonychosauriërs
betekent ernstige problemen.
313
00:29:05,560 --> 00:29:09,849
Ik kan me voorstellen dat een groep
Deinonychosauriërs...
314
00:29:09,960 --> 00:29:14,966
...rennen door het bos waar de jongen
zich schuil hielden..
315
00:29:15,240 --> 00:29:22,362
...van de een op de ander sprongen
en ze levend opeten.
316
00:29:26,200 --> 00:29:32,810
Ik zou het niet eens willen zien. Het moet
een hele nare ervaring zijn geweest.
317
00:29:35,440 --> 00:29:38,887
Het is bijna niet te bedenken
hoe de Sauroposeidon...
318
00:29:39,000 --> 00:29:42,891
...het overleefd heeft midden
tussen deze moordmachines.
319
00:29:44,480 --> 00:29:50,567
Maar ze hebben het overleefd en werden
bijna onverwoestbaar.
320
00:29:55,600 --> 00:29:59,810
Voor de Tyrannosaurus rex,
de hoogst ontwikkelde jager ooit...
321
00:30:00,000 --> 00:30:03,163
zijn de kansen zelfs nog kleiner.
322
00:30:10,320 --> 00:30:15,645
Een Tyrannosaurusnest.
De jongen worden snel groot.
323
00:30:15,760 --> 00:30:20,846
Het vrouwtje is ver weg. Ze probeert
weer op krachten te komen.
324
00:30:21,480 --> 00:30:24,484
Het mannetje bewaakt de jongen.
325
00:30:24,560 --> 00:30:29,521
We denken vaak dat Tyrannosaurus
vrouwtjes heel zorgzaam zijn.
326
00:30:29,600 --> 00:30:32,251
Maar misschien zei het vrouwtje:
327
00:30:32,360 --> 00:30:35,807
Dit is jouw schuld,
dus jij mag voor hen zorgen.
328
00:30:37,840 --> 00:30:44,041
Het mannetje moet eten. Hij is
warmbloedig en kan niet lang wachten.
329
00:30:45,800 --> 00:30:48,690
Er drijft een geurspoor
mee op de wind.
330
00:30:49,560 --> 00:30:53,360
Een geur die z'n hersenen
onmiddellijk herkennen:
331
00:30:53,440 --> 00:30:57,365
Een dode en rottende Triceratops.
332
00:30:57,440 --> 00:31:00,444
Z'n maaltijd ligt net om de hoek.
333
00:31:00,520 --> 00:31:04,969
Het voordeel van een karkas
is dat het niet terugvecht.
334
00:31:06,680 --> 00:31:11,527
Als beide ouders voedsel gaan zoeken,
blijft het nest onbewaakt achter.
335
00:31:12,000 --> 00:31:15,288
Het is blootgesteld aan gevaar.
336
00:31:17,360 --> 00:31:19,806
De Triceratops
is een planteneter...
337
00:31:19,880 --> 00:31:25,046
maar voor een weerloze T. rex
maakt hij graag een uitzondering.
338
00:31:25,120 --> 00:31:30,001
De Quetzalcoatlus is de grootste
vliegende vleeseter aller tijden.
339
00:31:30,080 --> 00:31:35,530
Hij eet dagelijks 4½ kilo vlees,
het gewicht van twee jongen.
340
00:31:36,240 --> 00:31:40,928
Deze jongen moeten zich gedeisd
houden om het te overleven.
341
00:31:42,160 --> 00:31:45,243
Het mannetje is een maaltijd
op het spoor.
342
00:31:46,880 --> 00:31:51,329
Een tyrannosaurus kan de bron
van een geur precies bepalen.
343
00:31:51,400 --> 00:31:55,689
Hij loopt recht af
op de dode Triceratops.
344
00:31:55,760 --> 00:31:57,762
De T. rex had een goed
reukvermogen.
345
00:31:57,880 --> 00:32:02,283
De zenuw die naar het reukcentrum
loopt, is de grootste in z'n kop.
346
00:32:02,520 --> 00:32:06,366
Ze konden niet alleen ruiken dat
er een dinosaurus was geweest...
347
00:32:06,440 --> 00:32:10,968
maar ze wisten waarschijnlijk ook
dat het 2½ uur was geleden.
348
00:32:13,000 --> 00:32:18,962
De neus van de T. rex leidt hem
als een geleidelaser naar z'n doel.
349
00:32:19,040 --> 00:32:25,321
Maar z'n zintuigen vertellen hem niet
hoe de Triceratops is gestorven.
350
00:32:27,520 --> 00:32:31,969
Dat antwoord vinden we
in de bek van een andere T. rex.
351
00:32:34,680 --> 00:32:38,890
De krachtige kaken
met hun enorme tanden...
352
00:32:38,960 --> 00:32:44,888
waarmee ze zelfs staal konden
verbuigen, zijn nog maar het begin.
353
00:32:44,960 --> 00:32:51,445
Tussen de tanden van vleeseters
zitten soms stukjes rottend vlees.
354
00:32:51,520 --> 00:32:55,730
Daardoor zitten er veel bacteriën
en brengen ze infecties over.
355
00:32:56,800 --> 00:33:00,805
Hierdoor had de T. rex
permanent last van slechte adem.
356
00:33:00,880 --> 00:33:05,920
Er zijn veel redenen om de bek
van een T. rex te vermijden.
357
00:33:06,000 --> 00:33:08,970
En de geur was één van die redenen.
358
00:33:09,440 --> 00:33:14,048
Door die bacteriën kan iedere
beet waarbij bloed vloeit...
359
00:33:14,120 --> 00:33:17,203
leiden tot een levensgevaarlijke
ontsteking.
360
00:33:18,200 --> 00:33:23,161
Als het dier de beetwonden
overleeft...
361
00:33:23,240 --> 00:33:29,361
wordt hij snel zwakker en zieker
en kan de jager hem alsnog afmaken.
362
00:33:30,440 --> 00:33:35,765
Als je wordt gebeten door een T. rex
dan ga je eraan. Nu of later.
363
00:33:41,840 --> 00:33:47,131
En als je machteloos bent, dan zal de
Tyrannosaurus je vinden en opeten.
364
00:33:48,560 --> 00:33:53,691
Het probleem is dat rottend vlees
ook veel andere dieren aantrekt.
365
00:33:53,760 --> 00:33:58,766
En terwijl een hongerig mannetje
vecht voor zijn aandeel...
366
00:33:58,840 --> 00:34:02,561
wachten zijn onbeschermde
jongen op z'n terugkomst.
367
00:34:02,640 --> 00:34:06,884
Terwijl een Quetzalcoatlus
boven hen rondvliegt.
368
00:34:13,280 --> 00:34:16,807
50 miljoen jaar voor
de Tyrannosaurus rex bestond...
369
00:34:16,920 --> 00:34:21,050
stonden jonge Sauroposeidons
er al alleen voor.
370
00:34:23,040 --> 00:34:26,522
Er kwamen ieder jaar
enorm veel jongen uit.
371
00:34:26,600 --> 00:34:31,606
Maar slechts drie op de tienduizend
werden uiteindelijk volwassen.
372
00:34:31,680 --> 00:34:37,084
De eerste weken vormen
de gevaarlijkste periode.
373
00:34:37,160 --> 00:34:41,882
Ze moeten zo snel mogelijk
zo groot mogelijk worden.
374
00:34:42,880 --> 00:34:45,804
Om snel heel groot te worden...
375
00:34:45,880 --> 00:34:51,125
doen ze iets dat ingaat tegen een
fundamentele biologische regel.
376
00:34:52,320 --> 00:34:57,326
Tijdens de eerste jaren van hun leven
eten deze planteneters vlees.
377
00:34:59,480 --> 00:35:03,929
Ze aten waarschijnlijk insecten
en kleine dieren voor de eiwitten.
378
00:35:04,000 --> 00:35:08,688
Veel planteneters eten ook vlees
als ze de kans krijgen.
379
00:35:08,760 --> 00:35:14,005
Het is een voedingsbron die ze maar
moeilijk uit planten kunnen halen.
380
00:35:14,080 --> 00:35:19,689
Een jonge Sauroposeidon verwerkt
z'n eten anders dan 'n volwassene.
381
00:35:19,760 --> 00:35:23,845
Hij verteert z'n eten
in z'n maag en dunne darm.
382
00:35:23,920 --> 00:35:29,609
Dit lijkt meer op de spijsvertering
van de vleeseters die hij vreest.
383
00:35:29,680 --> 00:35:33,844
En hij heeft nog een truc
achter de hand om groot te worden:
384
00:35:33,960 --> 00:35:35,689
Holle botten.
385
00:35:37,720 --> 00:35:42,442
Z'n ruggengraat, nek en ribben
hebben flinterdunne wanden.
386
00:35:43,880 --> 00:35:49,125
Zelfs de botten in z'n poten zijn
veel lichter dan die van zoogdieren.
387
00:35:49,200 --> 00:35:54,843
Die enorme Sauroposeidons
worden 20 tot 50 ton zwaar...
388
00:35:54,920 --> 00:35:58,003
en dat doen ze
in slechts 20 tot 30 jaar.
389
00:35:59,400 --> 00:36:01,289
Ze hebben groeispurten.
390
00:36:01,400 --> 00:36:07,646
Die hangen af van hun leeftijd,
het seizoen en het aanwezige voedsel.
391
00:36:07,760 --> 00:36:12,926
Dit weten we omdat hun groei
als ringen wordt opgeslagen.
392
00:36:13,000 --> 00:36:16,288
Net als de ringen in een boomstam.
393
00:36:19,320 --> 00:36:25,043
Tijdens de eerste jaren liggen er
overal jagers op de loer.
394
00:36:28,440 --> 00:36:33,844
De Deinonychus is een van de meest
gangbare en meest dodelijke jagers.
395
00:36:33,920 --> 00:36:38,164
Listig, dat zeker.
Hij heeft grote hersenen. Slim.
396
00:36:38,280 --> 00:36:44,845
Voor de Sauroposeidon is zo'n dood
niet aangenaam en ook niet pijnloos.
397
00:36:44,960 --> 00:36:51,081
Met hun stoten maken ze
het beest kapot.
398
00:36:51,200 --> 00:36:54,682
Door hun enorme schokken.
399
00:36:54,960 --> 00:37:00,842
Ze doden zoals hyena's, zeer
effectieve jagers op de Serengeti.
400
00:37:00,920 --> 00:37:06,723
Als een hyena in de buik van een
antiloop bijt, is het afgelopen.
401
00:37:06,800 --> 00:37:09,406
Dan is hij in principe al dood.
402
00:37:09,520 --> 00:37:13,366
Ze worden gegeten terwijl
hun hersenen nog werken.
403
00:37:15,840 --> 00:37:20,880
Ondertussen doen de volwassen
Sauroposeidons wat ze altijd doen:
404
00:37:20,960 --> 00:37:23,770
Ze zijn op zoek naar eten.
405
00:37:24,440 --> 00:37:28,684
Door hun kleine hersenen
is hun wereld beperkt.
406
00:37:28,760 --> 00:37:32,367
Ze lijken zich onbewust
van het lot van hun nakomelingen.
407
00:37:37,480 --> 00:37:42,042
De Tyrannosaurus rex
leeft echter in een andere wereld.
408
00:37:42,120 --> 00:37:46,011
Een mannetje schrokt het vlees
van een dode Triceratops op.
409
00:37:46,080 --> 00:37:50,563
Z'n krachtige kaken boren zich
in het vlees van dat dier.
410
00:37:50,640 --> 00:37:54,725
Die enorme tanden
doorboren het vlees.
411
00:37:54,800 --> 00:37:59,044
Met hun stevige tanden
breken ze botten.
412
00:37:59,120 --> 00:38:04,206
De T. rex overleeft het als aaseter.
Hij moet op krachten blijven.
413
00:38:04,280 --> 00:38:06,760
Zijn jongen zijn van hem
afhankelijk.
414
00:38:06,840 --> 00:38:11,926
Alleen zijn ze net zo kwetsbaar
als jonge Sauroposeidons.
415
00:38:14,600 --> 00:38:18,082
En de Quetzalcoatlus
heeft een enorme eetlust.
416
00:38:20,440 --> 00:38:25,241
Op 3000 meter hoogte is een
goed reukvermogen zinloos.
417
00:38:26,200 --> 00:38:33,084
Dit reptiel vertrouwt op z'n ogen
om kwetsbare dieren te vinden.
418
00:38:34,040 --> 00:38:38,443
Het kan het verschil betekenen
tussen wel of niet eten.
419
00:38:38,520 --> 00:38:41,251
Hij krijgt een prooi in de gaten.
420
00:38:42,240 --> 00:38:47,007
Een 90 cm lange baby Tyrannosaurus
verschijnt op z'n radar.
421
00:38:49,320 --> 00:38:54,326
Hij moet goede ogen hebben om
te kunnen zien waar hij heen gaat...
422
00:38:54,400 --> 00:38:57,085
en waar z'n prooi zich bevindt.
423
00:38:58,080 --> 00:39:02,085
Deze T. rex
is nog geen dodelijke jager.
424
00:39:02,160 --> 00:39:08,566
En deze jongen zijn net zo smakelijk
als iedere andere dinosaurus.
425
00:39:08,640 --> 00:39:13,646
Ze waren een perfecte snack
voor een Quetzalcoatlus.
426
00:39:15,200 --> 00:39:20,843
De kans om te scoren voor dit vliegende
reptiel wordt steeds groter.
427
00:39:24,560 --> 00:39:27,803
Opgroeien als dinosaurus
is niet altijd even gemakkelijk.
428
00:39:27,920 --> 00:39:32,164
Van alle kanten zijn er
bedreigingen...
429
00:39:32,720 --> 00:39:34,882
...vanuit de lucht...
430
00:39:35,040 --> 00:39:37,202
...vanaf de grond...
431
00:39:37,320 --> 00:39:40,324
...zelfs van soortgenoten...
432
00:39:44,080 --> 00:39:49,484
Als een van de kleinere dieren
was het niet altijd even gemakkelijk.
433
00:39:49,640 --> 00:39:56,444
Van alle kanten werd je bedreigd.
434
00:40:01,760 --> 00:40:07,164
Zeker een Quetzalcoatlus
is te vrezen.
435
00:40:07,240 --> 00:40:12,087
Net wanneer het grote reptiel
het nest nadert...
436
00:40:12,160 --> 00:40:15,084
ruikt het mannetje
moeilijkheden.
437
00:40:16,720 --> 00:40:22,284
Zijn gevoelige neus pikt de geur op
van een Quetzalcoatlus.
438
00:40:23,600 --> 00:40:27,286
Hierdoor worden er chemicaliën
naar de hersenen gestuurd.
439
00:40:27,360 --> 00:40:30,682
Hij spoedt zich meteen
naar z'n nest.
440
00:40:31,920 --> 00:40:36,244
Maar een Quetzalcoatlus is snel.
En het duurt maar een ogenblik...
441
00:40:36,320 --> 00:40:41,167
om het lijf van 180 kg
de lucht in te krijgen.
442
00:40:41,680 --> 00:40:46,527
De andere jongen
redden het misschien wel.
443
00:40:51,520 --> 00:40:55,366
Dinosauriërs regeerden
miljoenen jaren over de aarde.
444
00:40:55,440 --> 00:41:02,210
Ze werden onvoorstelbaar groot
en pasten zich overal aan.
445
00:41:02,280 --> 00:41:08,287
Het waren succesvolle dieren,
een hoogtepunt van de evolutie.
446
00:41:09,280 --> 00:41:13,285
En dat is ze gelukt
zonder al te veel hersencapaciteit.
447
00:41:14,400 --> 00:41:18,962
Dinosauriërs hoefden geen
vergelijkingen op te lossen...
448
00:41:19,040 --> 00:41:22,328
en ze hoefden ook geen raketten
naar de maan te sturen.
449
00:41:22,960 --> 00:41:27,443
Ze moesten kunnen doen,
wat dinosauriërs doen.
450
00:41:27,600 --> 00:41:32,447
Je moet alleen net even iets slimmer
zijn dan de andere dieren.
451
00:41:32,600 --> 00:41:37,288
Ze hadden één taak: De geavanceerde
machine aan de gang houden...
452
00:41:37,360 --> 00:41:40,409
die hun lichaam vormde.
453
00:41:40,480 --> 00:41:43,882
En dat deden ze
buitengewoon goed.
454
00:41:47,400 --> 00:41:53,601
Ze konden de wereld oneindig
veel beter zien en ruiken dan wij.
455
00:41:53,680 --> 00:41:58,402
Dat is ook hersencapaciteit,
maar dan op een ander vlak.
456
00:42:00,720 --> 00:42:07,365
Hun hersencapaciteit,
specifieke eigenschappen...
457
00:42:07,440 --> 00:42:11,604
en hun instinct
werkten allemaal samen.
458
00:42:11,680 --> 00:42:17,722
Hierdoor hebben dinosauriërs
het 165 miljoen jaar lang gered.
459
00:42:17,800 --> 00:42:21,771
Dat is 800 keer langer
dan onze aanwezigheid op aarde.
460
00:42:21,840 --> 00:42:26,289
Ze waren hier ruim 100 miljoen jaar.
Ze waren heel succesvol.
461
00:42:26,360 --> 00:42:31,002
Ze gingen alleen maar ten onder
door buitenaardse invloeden.
462
00:42:32,720 --> 00:42:35,803
Een meteoriet betekende
het einde van de dinosauriërs.
463
00:42:35,880 --> 00:42:40,681
Dat getuigt van hun fantastische
overlevingsvermogen.
464
00:42:41,960 --> 00:42:45,726
Met hun fantastische lijven
en kleine hersenen...
465
00:42:45,840 --> 00:42:51,563
waren ze succesvoller dan welke soort
dan ook voor of na hen.
466
00:42:51,680 --> 00:42:54,570
Inclusief de mensheid.44387
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Esperanto
Estonian
Faroese
Finnish
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Guarani
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hmong
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lithuanian
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Norwegian
Pashto
Persian
Polish
Portuguese (Brazil)
Portuguese (Portugal)
Quechua
Romanian
Romansh
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swedish
Tajik
Thai
Tigrinya
Tonga
Turkish
Turkmen
Ukrainian
Uzbek
Vietnamese
Welsh
Wolof