Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:22,647 --> 00:00:26,818
Napisy przygotował: Quohog
Napisy do tej wersji dopasował: Niereformowalny
2
00:00:27,902 --> 00:00:34,868
KTO SIEJE WIATR
3
00:00:34,951 --> 00:00:46,212
Dajcie mi tę starą dobrą wiarę,
4
00:00:46,713 --> 00:00:51,217
żadnej innej mi nie trzeba.
5
00:00:54,721 --> 00:01:11,196
Dajcie mi tę starą dobrą wiarę,
6
00:01:11,279 --> 00:01:16,242
żadnej innej mi nie trzeba.
7
00:01:18,745 --> 00:01:32,550
Była dobra dla małego Dawida,
8
00:01:32,634 --> 00:01:36,596
więc dobra jest i dla mnie...
9
00:03:06,603 --> 00:03:08,605
Dzień dobry dziewczęta i chłopcy.
10
00:03:15,612 --> 00:03:16,613
Witam naszych gości.
11
00:03:25,622 --> 00:03:28,583
Na dzisiejszej lekcji,
12
00:03:28,667 --> 00:03:32,587
będziemy kontynuować naszą dyskusję na temat
13
00:03:32,671 --> 00:03:34,631
darwinowskiej teorii pochodzenia człowieka.
14
00:03:36,132 --> 00:03:37,092
Jak mówiłem wczoraj,
15
00:03:37,175 --> 00:03:38,593
teoria Darwina dowodzi,
16
00:03:38,677 --> 00:03:41,638
że człowiek wykształcił się
z bardziej prymitywnych istot,
17
00:03:42,138 --> 00:03:45,100
od morskich pierwotniaków,
18
00:03:45,183 --> 00:03:49,604
poprzez małpy, aż w końcu powstał człowiek.
19
00:03:49,688 --> 00:03:51,690
Pewnie powiecie, że to dlatego czasami ludzie
20
00:03:51,773 --> 00:03:53,733
zachowują się jak małpy.
21
00:03:55,235 --> 00:03:58,697
Ale tym co Pan Charles Darwin
usiłuje w ten sposób dowieść...
22
00:03:58,780 --> 00:04:00,240
Bertram T. Cates?
23
00:04:01,241 --> 00:04:02,200
Ależ, Sam.
24
00:04:02,283 --> 00:04:04,202
Przecież znasz mnie od dziecka.
25
00:04:04,285 --> 00:04:07,247
Bert, jesteś oskarżony
26
00:04:07,747 --> 00:04:13,712
o naruszenie ustawy nr 31428 prawa stanowego,
27
00:04:13,795 --> 00:04:15,213
która czyni niezgodnym z prawem,
28
00:04:15,296 --> 00:04:16,715
nauczanie w publicznych szkołach
29
00:04:16,798 --> 00:04:18,717
teorii dotyczących stworzenia człowieka,
30
00:04:18,800 --> 00:04:20,218
które są sprzeczne z biblią
31
00:04:20,301 --> 00:04:22,721
oraz nauczania, że człowiek pochodzi
32
00:04:22,804 --> 00:04:25,724
od prymitywnych gatunków zwierząt.
33
00:04:25,807 --> 00:04:29,269
Bertramie Cates, jesteś aresztowany.
34
00:04:30,812 --> 00:04:33,690
"Nauczyciel aresztowany za teorię ewolucji"
35
00:04:33,773 --> 00:04:34,899
"Jesteśmy ludźmi czy małpami?"
36
00:04:34,983 --> 00:04:37,819
"Święte Hillsboro wraca do średniowiecza"
37
00:04:37,902 --> 00:04:40,405
"Małpi proces w Hillsboro"
38
00:04:40,530 --> 00:04:41,990
Małpi proces!
39
00:04:42,073 --> 00:04:42,991
Tu to samo...
40
00:04:43,074 --> 00:04:45,493
"Małpi rozum w Hillsboro."
41
00:04:45,577 --> 00:04:47,537
Cały świat się z nas śmieje.
42
00:04:48,038 --> 00:04:49,039
Ta jest z Chicago...
43
00:04:49,539 --> 00:04:50,540
"Święte Hillsboro -
44
00:04:51,041 --> 00:04:54,044
"głupota czy ciemnota?"
45
00:04:54,544 --> 00:04:56,504
Mówię wam, posunęliśmy się za daleko.
46
00:04:56,588 --> 00:04:58,006
Niech się śmieją.
47
00:04:58,089 --> 00:04:59,507
Toczymy walkę w imię Pana, prawda, pastorze?
48
00:04:59,591 --> 00:05:02,010
Wolę, aby jakiś poganin śmiał się ze mnie,
49
00:05:02,093 --> 00:05:04,054
niż aby moi synowie śmiali się z biblii.
50
00:05:04,554 --> 00:05:06,014
Z Chrystusa też się śmiali,
51
00:05:06,097 --> 00:05:07,515
bili go i opluwali,
52
00:05:07,599 --> 00:05:09,017
a on nadstawiał drugi paluszek.
53
00:05:09,100 --> 00:05:10,060
Amen.
54
00:05:10,560 --> 00:05:12,520
Pastorze, my nie chcemy im oddawać.
55
00:05:12,604 --> 00:05:14,522
Chcemy tylko ich powstrzymać.
56
00:05:14,606 --> 00:05:15,565
Tom, jesteś prokuratorem.
57
00:05:16,066 --> 00:05:17,025
Co możemy zrobić?
58
00:05:17,108 --> 00:05:19,027
Postawcie się w mojej pozycji...
59
00:05:19,110 --> 00:05:21,529
Etyka zawodowa nie pozwala mi
wypowiadać się w tej sprawie.
60
00:05:21,613 --> 00:05:23,073
Więc lepiej wracaj na studia.
61
00:05:23,573 --> 00:05:24,574
Panowie, pytam was...
62
00:05:25,075 --> 00:05:27,535
co nas właściwie obchodzi
opinia reszty świata.
63
00:05:27,619 --> 00:05:30,080
Frank, czy w twoim hotelu
mieszkał kiedyś jakiś Francuz?
64
00:05:31,081 --> 00:05:33,041
Albo kiedy ty ostatnio
sprzedałeś funt kaszy
65
00:05:33,124 --> 00:05:34,542
jakiemuś mądrali z Nowego Jorku?
66
00:05:34,626 --> 00:05:36,544
Niebiosa wybrały nas abyśmy
sprowadzili zbłąkanych,
67
00:05:36,628 --> 00:05:40,548
z powrotem do pasterza,
z powrotem do owczarni.
68
00:05:40,632 --> 00:05:42,050
Nie jesteśmy owcami, pastorze.
69
00:05:42,133 --> 00:05:44,552
Wolę być raczej owcą niż judaszową kozą.
70
00:05:44,636 --> 00:05:46,596
Chwileczkę.
Chwileczkę.
71
00:05:47,597 --> 00:05:49,057
Jako burmistrz Hillsboro,
72
00:05:49,140 --> 00:05:50,600
będę popierał prawo obowiązujące
w tutejszej społeczności,
73
00:05:51,101 --> 00:05:53,561
obojętnie jak to wpłynie
na moją karierę polityczną.
74
00:05:53,645 --> 00:05:56,064
Zamierzam zignorować te...
te zniewagi,
75
00:05:56,147 --> 00:05:58,066
tak jak ignoruję muchy na ścianie.
76
00:05:58,149 --> 00:06:00,568
Twoja kadencja i tak kończy się
za 2 miesiące,
77
00:06:00,652 --> 00:06:03,071
a na pewno nie zostaniesz znów wybrany.
78
00:06:03,154 --> 00:06:04,614
Byłeś fatalnym burmistrzem.
79
00:06:07,617 --> 00:06:08,618
Przyjaciele,
80
00:06:10,120 --> 00:06:12,080
jak wiecie moją domeną są cyfry...
81
00:06:12,163 --> 00:06:14,582
rachunki, czeki, bilanse.
82
00:06:14,666 --> 00:06:17,585
Mój bank kieruje się zasadą
praktycznego realizmu...
83
00:06:17,669 --> 00:06:19,087
i ja też.
84
00:06:19,170 --> 00:06:20,588
Czy jesteście świadomi, moi przyjaciele,
85
00:06:20,672 --> 00:06:23,133
że żaden szanujący się uniwersytet w tym kraju
86
00:06:23,633 --> 00:06:26,094
nie przyjmie do siebie
żadnego naszego ucznia,
87
00:06:26,177 --> 00:06:28,638
jako nienadającego się,
i to właśnie z powodu tego prawa?
88
00:06:29,139 --> 00:06:30,098
Nie wiem czyj to był pomysł,
89
00:06:30,181 --> 00:06:32,600
aby zawiesić nad Hillsboro
90
00:06:32,684 --> 00:06:34,144
szyld z napisem "Skansen".
91
00:06:34,644 --> 00:06:37,605
Ale ja nie zamierzam inwestować w antyki.
92
00:06:37,689 --> 00:06:39,607
Chcę, aby mój bank miał kredyty
93
00:06:39,691 --> 00:06:43,611
w Nowym Jorku, Pensylwanii, Illinois,
94
00:06:43,695 --> 00:06:47,115
i chcę, aby mój syn studiował kiedyś w Yale.
95
00:06:47,198 --> 00:06:50,118
Wierzę, jak każdy z was,
96
00:06:50,201 --> 00:06:53,621
w podstawowe zasady zawarte w biblii,
97
00:06:53,705 --> 00:06:56,666
ale nie możemy przymykać oczu na wszelki postęp,
98
00:06:57,167 --> 00:06:58,168
na wszystko co reprezentuje...
99
00:06:58,668 --> 00:07:01,046
Chwileczkę!
100
00:07:01,129 --> 00:07:03,590
"Matthew Harrison Brady chce wystąpić
jako oskarżyciel
101
00:07:04,090 --> 00:07:05,592
w małpim procesie."
102
00:07:08,678 --> 00:07:11,139
Matthew Harrison Brady.
103
00:07:11,222 --> 00:07:13,141
Bóg zsyła nam swoją prawą rękę.
104
00:07:13,224 --> 00:07:14,642
A ja mu będę asystował.
105
00:07:14,726 --> 00:07:16,144
Ludzie będą walili do nas z całego kraju.
106
00:07:16,227 --> 00:07:19,147
Miasto będzie pękało w szwach.
107
00:07:19,230 --> 00:07:21,649
Zrobi się większe niż Chattanooga.
108
00:07:21,733 --> 00:07:24,152
Ludzie będą potrzebowali noclegów...
109
00:07:24,235 --> 00:07:25,653
i będą chcieli jeść.
110
00:07:25,737 --> 00:07:29,157
To uczyni Hillsboro sławnym.
111
00:07:29,240 --> 00:07:31,659
Dziękujmy Panu.
112
00:07:31,743 --> 00:07:33,244
Módlmy się.
113
00:07:33,328 --> 00:07:35,747
Lepiej zacznij się modlić, synu.
114
00:07:35,830 --> 00:07:39,250
Wyobraź sobie... jedzie tu
sam Matthew Harrison Brady.
115
00:07:39,334 --> 00:07:41,252
Głosowałem na niego w wyborach prezydenckich,
116
00:07:41,336 --> 00:07:42,253
dwa razy...
117
00:07:42,337 --> 00:07:46,257
najpierw w 1900, a potem znów w 1908
118
00:07:46,341 --> 00:07:49,260
Byłem zbyt młody i nie mogłem głosować,
kiedy startował po raz pierwszy,
119
00:07:49,344 --> 00:07:51,262
ale mój ojciec wtedy głosował.
120
00:07:51,346 --> 00:07:55,266
Raz go nawet widziałem w Chattanoodze.
121
00:07:55,350 --> 00:07:57,811
Kiedy przemawiał ziemia się trzęsła.
122
00:07:59,813 --> 00:08:01,272
Kto cię będzie bronił, synu?
123
00:08:01,356 --> 00:08:02,273
Jeszcze nie wiem.
124
00:08:02,357 --> 00:08:04,275
Napisałem do gazety w Baltimore.
125
00:08:04,359 --> 00:08:05,777
mają kogoś przysłać.
126
00:08:05,860 --> 00:08:08,822
Oby miał donośny głos.
127
00:08:10,824 --> 00:08:14,828
Pewnie kolejny dziennikarz.
128
00:08:15,829 --> 00:08:17,330
Stałeś się sławny.
129
00:08:18,832 --> 00:08:21,292
Och, Bert, nie obraź się.
130
00:08:21,376 --> 00:08:23,294
Trzeba zachować pozory.
131
00:08:23,378 --> 00:08:25,296
Czort wie, kto idzie.
132
00:08:25,380 --> 00:08:27,340
W porządku, Mort.
133
00:08:55,118 --> 00:08:56,077
Kto tam?
134
00:08:56,161 --> 00:08:57,120
Mort.
135
00:08:58,621 --> 00:09:01,583
Rachel. Wejdź.
136
00:09:02,125 --> 00:09:04,627
Masz prezent dla Berta.
137
00:09:05,628 --> 00:09:08,590
Mort, nie mów mojemu ojcu,
że tu byłam.
138
00:09:08,673 --> 00:09:10,592
Pastor nie opowiada mi o swoich sprawach.
139
00:09:10,675 --> 00:09:13,094
Więc i ja jemu nie muszę.
140
00:09:13,178 --> 00:09:14,137
Czy Bert dobrze się czuje?
141
00:09:14,637 --> 00:09:15,638
Jasne.
142
00:09:16,139 --> 00:09:18,099
Areszt to najbezpieczniejsze miejsce na świecie.
143
00:09:18,183 --> 00:09:20,643
Chodź.
144
00:09:32,155 --> 00:09:34,115
Powiesz im, że ci przykro.
145
00:09:34,199 --> 00:09:36,618
Powiedz im, że się pomyliłeś.
146
00:09:36,701 --> 00:09:38,161
Proszę pow...
147
00:09:39,662 --> 00:09:41,164
Mam obiecać, że jeśli uwolnią moje ciało,
148
00:09:41,664 --> 00:09:43,166
to ja aresztuję swój umysł?
149
00:09:46,169 --> 00:09:48,630
Zniosła byś to, Rachel?
150
00:09:48,713 --> 00:09:49,673
Przynajmniej bylibyśmy razem.
151
00:09:50,173 --> 00:09:51,675
To nie byłoby...
152
00:09:53,677 --> 00:09:55,679
To nie byłoby to samo.
153
00:10:05,188 --> 00:10:08,650
Rachel, czy pamiętasz
154
00:10:08,733 --> 00:10:12,696
te ciepłe, ciemne noce nad rzeką,
155
00:10:14,197 --> 00:10:16,658
patrzenie w wodę,
156
00:10:16,741 --> 00:10:20,203
rozmowy o... cudzie istnienia,
157
00:10:20,704 --> 00:10:22,706
o tym, po co są gwiazdy...
158
00:10:23,206 --> 00:10:26,167
i co jest po drugiej stronie księżyca?
159
00:10:26,251 --> 00:10:28,670
Tego by już nie było, Rach.
160
00:10:28,753 --> 00:10:30,171
Mogłoby być.
161
00:10:30,255 --> 00:10:31,715
Nie.
162
00:10:32,215 --> 00:10:35,176
To by zostało w tej aresztowanej części mózgu...
163
00:10:35,260 --> 00:10:36,720
Cóż...
164
00:10:41,224 --> 00:10:43,727
Więc to tu rozstrzygnie się
165
00:10:44,227 --> 00:10:46,187
los nauki na następne 10.000 lat.
166
00:10:46,271 --> 00:10:48,732
O tempora, o mores.
167
00:10:49,733 --> 00:10:52,193
widzę, że mamy...
168
00:10:52,277 --> 00:10:55,697
po swojej stronie i naukę, i urodę.
169
00:10:55,780 --> 00:10:56,698
Kim Pan jest?
170
00:10:56,781 --> 00:10:58,199
To twoje pismo?
171
00:10:58,283 --> 00:10:59,242
Tak.
172
00:10:59,743 --> 00:11:00,702
A to moje.
173
00:11:00,785 --> 00:11:02,203
Jestem Hornbeck. E.K. Hornbeck,
174
00:11:02,287 --> 00:11:03,705
Z redakcji Baltimore Herald.
175
00:11:03,788 --> 00:11:04,706
Nareszcie.
176
00:11:04,789 --> 00:11:06,708
Czytaj.
177
00:11:06,791 --> 00:11:08,209
Moja maszyna wyśpiewała
178
00:11:08,293 --> 00:11:11,713
słodką, smutną pieśń
o heretyku z Hillsboro...
179
00:11:11,796 --> 00:11:14,257
B. Cates, współczesny Dreyfus.
180
00:11:14,758 --> 00:11:16,760
Ok. Romeo z podręcznikiem biologii.
181
00:11:17,761 --> 00:11:19,262
Skosztujesz?
182
00:11:19,763 --> 00:11:20,722
Nie bój się.
183
00:11:20,805 --> 00:11:21,765
Mała Ewo, nie jestem wężem.
184
00:11:22,265 --> 00:11:24,225
A to nie jest owoc z drzewa mądrości.
185
00:11:24,309 --> 00:11:25,727
O, nie.
186
00:11:25,810 --> 00:11:26,770
Ono nie rośnie...
187
00:11:27,270 --> 00:11:29,230
w "Świętym Hillsboro."
188
00:11:29,314 --> 00:11:30,732
Najwyżej parę krzewów ignorancji,
189
00:11:30,815 --> 00:11:33,276
ale nie drzewo mądrości.
190
00:11:33,777 --> 00:11:35,278
Spytaj Adama.
191
00:11:35,779 --> 00:11:37,739
Robi Pan tu ze mnie męczennika.
192
00:11:37,822 --> 00:11:39,240
Czemu nie?
193
00:11:39,324 --> 00:11:40,784
Męczennicy zawsze maja rację,
194
00:11:41,284 --> 00:11:42,243
tak jak ty,
195
00:11:42,327 --> 00:11:45,246
ale na aureolę jeszcze za wcześnie.
196
00:11:45,330 --> 00:11:48,500
Najpierw rzucą cię na arenę...
197
00:11:48,583 --> 00:11:50,293
z lwem.
198
00:11:51,294 --> 00:11:52,253
Czyli z Brady'm?
199
00:11:52,337 --> 00:11:54,255
Nie chcę, aby Bert był męczennikiem.
200
00:11:54,339 --> 00:11:56,299
Co ty chcesz w ogóle udowodnić?
201
00:11:56,800 --> 00:11:58,259
Rach, niczego nie chcę udowadniać.
202
00:11:58,343 --> 00:11:59,803
Chcę jedynie uczyć młodzież,
203
00:12:00,303 --> 00:12:01,763
że człowiek nie został zasadzony na ziemi,
204
00:12:01,846 --> 00:12:03,765
jak Geranium w doniczce.
205
00:12:03,848 --> 00:12:05,767
Że powstanie świata to nie cud,
206
00:12:05,850 --> 00:12:07,268
który dokonał się w zaledwie 7 dni.
207
00:12:07,352 --> 00:12:08,812
Ale to łamanie prawa.
208
00:12:09,312 --> 00:12:11,272
Zawód nauczyciela to służba publiczna.
209
00:12:11,356 --> 00:12:14,776
Musimy wykonywać
zalecenia władz szkolnych.
210
00:12:14,859 --> 00:12:17,278
Czy oskarżony ma coś na swoją obronę?
211
00:12:17,362 --> 00:12:21,783
Jeśli nie, zostajesz skazany...
212
00:12:21,866 --> 00:12:24,828
na dożywotnią służbę
na rzecz społeczeństwa.
213
00:12:25,328 --> 00:12:28,790
Śmietnik na zbędne myśli
znajduje się w hallu.
214
00:12:28,873 --> 00:12:31,793
Nie widzę w tym nic śmiesznego,
Panie Hornbeck.
215
00:12:31,876 --> 00:12:33,795
Sprzeciw przyjęty. Ja też nie.
216
00:12:33,878 --> 00:12:36,297
Więc niech Pan nas zostawi w spokoju.
217
00:12:36,381 --> 00:12:39,801
Prasa już i tak zatruła Bertowi życie.
218
00:12:39,884 --> 00:12:42,303
Po co Pan tu przyjechał?
219
00:12:42,387 --> 00:12:45,807
Żeby powiedzieć naszemu młodemu Sokratesowi,
220
00:12:45,890 --> 00:12:48,852
że Baltimore Herald nie popiera cykuty,
221
00:12:49,352 --> 00:12:50,854
i przysyła mu obrońcę.
222
00:12:51,354 --> 00:12:52,814
Kogo?
223
00:12:52,897 --> 00:12:53,815
Kogo?
224
00:12:53,898 --> 00:12:56,317
Nie wiem, ale co za różnica?
225
00:12:56,401 --> 00:12:58,862
Każdy adwokat ma swoje sztuczki.
226
00:13:00,613 --> 00:13:02,615
Obudź się, Koperniku.
227
00:13:03,116 --> 00:13:05,076
Prawo nadal broni ustawodawców,
228
00:13:05,160 --> 00:13:08,079
a ich terra firma
jest nadal pępkiem świata.
229
00:13:08,163 --> 00:13:10,623
więc dlaczego wy, Pan i redakcja,
zawracacie sobie głowę?
230
00:13:12,125 --> 00:13:14,085
Bo ja wiem, że wschód słońca
231
00:13:14,169 --> 00:13:15,628
to złudzenie optyczne.
232
00:13:17,130 --> 00:13:19,090
Mój nauczyciel mi to powiedział.
233
00:13:19,174 --> 00:13:21,593
Nie wygląda Pan na takiego,
który chce walczyć.
234
00:13:21,676 --> 00:13:22,594
Jest Pan taki...
235
00:13:22,677 --> 00:13:24,637
Cyniczny?
Prawda.
236
00:13:25,138 --> 00:13:27,098
Na tym polega mój geniusz.
237
00:13:27,182 --> 00:13:28,099
Robię okropne rzeczy,
238
00:13:28,183 --> 00:13:29,601
za który ludzie mnie kochają...
239
00:13:29,684 --> 00:13:32,604
i miłe rzeczy, za które mnie nienawidzą.
240
00:13:32,687 --> 00:13:35,148
Uwielbiają mnie za to,
że mogą mnie nie znosić.
241
00:13:37,650 --> 00:13:40,111
Ale nie martw się, mała Ewo.
242
00:13:40,195 --> 00:13:45,158
Przynajmniej jestem
po twojej stronie barykady.
243
00:13:55,502 --> 00:14:02,425
Dajcie mi tę starą dobrą wiarę,
244
00:14:02,509 --> 00:14:04,511
żadnej innej mi nie trzeba.
245
00:15:52,369 --> 00:15:55,330
Panie Matthew Harrison Brady...
246
00:15:55,413 --> 00:15:59,084
jako burmistrz Hillsboro
chcę powiedzieć,
247
00:15:59,167 --> 00:16:01,628
że miasto to jest dumne,
iż może gościć
248
00:16:02,128 --> 00:16:06,091
wielkiego wojownika, który zawsze
walczył o sprawy zwykłych ludzi.
249
00:16:06,174 --> 00:16:08,134
Nasze kobiety nie mogłyby głosować,
250
00:16:08,635 --> 00:16:13,098
gdyby nie wywalczył Pan
dla nich praw wyborczych.
251
00:16:13,181 --> 00:16:15,642
Pan Prezydent Wilson nie zasiadłby w Białym Domu
252
00:16:16,142 --> 00:16:17,102
i nie wygrał wojny,
253
00:16:17,185 --> 00:16:22,107
gdyby Pan nie był jego Sekretarzem Stanu.
254
00:16:22,190 --> 00:16:26,611
Na koniec, chciałbym ogłosić,
że gubernator...
255
00:16:26,695 --> 00:16:29,864
upoważnił mnie do nadania Panu Brady'emu
256
00:16:29,948 --> 00:16:35,662
honorowego stopnia pułkownika
naszej stanowej milicji.
257
00:16:37,664 --> 00:16:41,876
- Śpiewajmy!
- Jeśli jest dobra dla Pana Brady...
258
00:16:41,960 --> 00:16:44,421
więc jest i dobra dla mnie.
259
00:16:51,011 --> 00:16:53,471
Pułkownik Brady...
260
00:16:53,555 --> 00:16:55,515
Brzmi ładnie.
261
00:16:58,018 --> 00:17:02,981
Przyjaciele, Pani Brady i ja jesteśmy zachwyceni
262
00:17:03,064 --> 00:17:04,274
mogąc przebywać wśród was.
263
00:17:05,275 --> 00:17:08,486
Wszyscy na Pana głosowaliśmy...
3 razy!
264
00:17:08,570 --> 00:17:11,531
Mam nadzieję, że nie w jednych wyborach.
265
00:17:14,034 --> 00:17:16,494
Szkoda tylko...
266
00:17:16,578 --> 00:17:20,040
że zgotowaliście mi
aż tak gorące powitanie.
267
00:17:21,166 --> 00:17:22,167
Panie Brady!
268
00:17:23,209 --> 00:17:24,127
To dla Pana.
269
00:17:24,210 --> 00:17:25,628
Och, Bóg zapłać.
270
00:17:25,712 --> 00:17:26,629
I dla Pani Brady.
271
00:17:26,713 --> 00:17:28,131
Dziękuję.
272
00:17:28,214 --> 00:17:30,133
A teraz...
273
00:17:30,216 --> 00:17:34,137
czy mogę zapytać, kto tu jest
waszym duchowym przywódcą?
274
00:17:34,220 --> 00:17:36,181
Pastor Jeremiah Brown.
275
00:17:37,724 --> 00:17:38,641
Witam, pastorze.
276
00:17:38,725 --> 00:17:41,186
Proszę stanąć obok mnie.
277
00:17:43,063 --> 00:17:45,065
Drodzy przyjaciele z Hillsboro...
278
00:17:46,566 --> 00:17:50,028
wiecie po co tu przyjechałem.
279
00:17:50,111 --> 00:17:53,031
Nie tylko po to, by oskarżyć przestępcę,
280
00:17:53,114 --> 00:17:56,534
młodego człowieka,
który podważył Słowo Boże.
281
00:17:56,618 --> 00:17:58,036
Przyjechałem tu...
282
00:17:58,119 --> 00:18:00,038
ponieważ to, co się stało
w tutejszej szkole
283
00:18:00,121 --> 00:18:04,042
wywołało na was nagonkę w całym kraju.
284
00:18:04,125 --> 00:18:06,544
My nie chcieliśmy tej walki.
285
00:18:06,628 --> 00:18:08,546
Jesteśmy prostymi ludźmi,
286
00:18:08,630 --> 00:18:11,549
którzy pragną żyć w braterstwie i pokoju,
287
00:18:11,633 --> 00:18:14,052
kochać naszych bliskich,
288
00:18:14,135 --> 00:18:18,056
i uczyć nasze dzieci,
aby żyły zgodnie z nakazami Boga.
289
00:18:18,139 --> 00:18:21,559
A czego uczą ich ci bałwochwalcy,
290
00:18:21,643 --> 00:18:24,062
kapłani "złolucji"?
291
00:18:24,145 --> 00:18:28,066
Chcą by nasze dzieci mierzyły
odległości pomiędzy gwiazdami,
292
00:18:28,149 --> 00:18:30,819
nie pamiętając o Tym,
który umieścił je na niebie.
293
00:18:30,902 --> 00:18:32,821
Czeka ich zguba!
294
00:18:32,904 --> 00:18:36,324
Gdyż człowiek, który wierzy,
że pochodzi od zwierzęcia,
295
00:18:36,408 --> 00:18:38,326
na zawsze pozostaje zwierzęciem!
296
00:18:38,410 --> 00:18:40,829
I jak młody wilk zwraca się przeciwko staremu,
297
00:18:40,912 --> 00:18:44,332
tak te niewinne, zagubione dzieci,
298
00:18:44,416 --> 00:18:46,334
zwrócą się przeciwko swoim ojcom,
299
00:18:46,418 --> 00:18:48,962
a na Ziemi zapanuje Sodoma i Gomora
300
00:18:49,045 --> 00:18:51,464
zaleją ją plagi ognia, nienawiści i śmierci.
301
00:18:51,548 --> 00:18:53,008
Nieprawda.
302
00:18:55,010 --> 00:18:56,136
Kim Pan jest?
303
00:18:57,637 --> 00:18:59,139
Jestem Hornbeck.
304
00:18:59,639 --> 00:19:02,142
E.K. Hornbeck z Baltimore Herald.
305
00:19:03,685 --> 00:19:05,645
Tak, znam Pańską gazetę...
306
00:19:06,646 --> 00:19:08,606
i Pańskie artykuły.
307
00:19:08,690 --> 00:19:10,608
Panie i Panowie,
308
00:19:10,692 --> 00:19:12,152
moja redakcja z radością donosi,
309
00:19:12,652 --> 00:19:14,154
że przesyła swoich dwóch przedstawicieli
310
00:19:14,654 --> 00:19:17,115
do "świętego Hillsboro"...
311
00:19:17,198 --> 00:19:19,617
najbardziej utalentowanego dziennikarza Ameryki...
312
00:19:19,701 --> 00:19:20,660
czyli mnie...
313
00:19:21,661 --> 00:19:26,624
i najsprytniejszego prawnika XX wieku,
314
00:19:26,708 --> 00:19:28,793
Henry'ego Drummonda.
315
00:19:29,794 --> 00:19:30,503
Kim jest Henry Drummond?
316
00:19:30,587 --> 00:19:32,505
Wyślemy go do piekła!
317
00:19:32,589 --> 00:19:34,549
Wygonimy z miasta!
318
00:19:34,674 --> 00:19:36,134
Nie wpuścimy go!
319
00:19:36,217 --> 00:19:37,177
Nigdy!
320
00:19:46,353 --> 00:19:49,272
Przyjmiemy Henry'ego Drummonda.
321
00:19:49,356 --> 00:19:51,274
Jeśli wróg przysyła swojego Goliata,
322
00:19:51,358 --> 00:19:53,318
to znaczy, że jest o co walczyć.
323
00:19:53,818 --> 00:19:57,781
Henry Drummond od 40 lat
budzi grozę na salach sądowych.
324
00:19:57,864 --> 00:20:00,283
O jego procesach piszą wszystkie gazety.
325
00:20:00,367 --> 00:20:04,287
Cały świat będzie światkiem
naszego zwycięstwa nad Drummondem.
326
00:20:04,371 --> 00:20:07,290
Gdyby Święty Jerzy zabił jaszczurkę
zamiast smoka,
327
00:20:07,374 --> 00:20:08,833
kto by o nim pamiętał?
328
00:20:10,377 --> 00:20:14,297
Pokonamy tu, w Hillsboro,
nie tylko zwolenników szatana,
329
00:20:14,381 --> 00:20:16,299
ale samego szatana osobiście!
330
00:20:16,383 --> 00:20:19,344
Jeśli jest dobra dla Pana Brady...
331
00:20:25,892 --> 00:20:27,852
więc jest i dobra dla mnie.
332
00:20:42,992 --> 00:20:44,953
Pan jest tu obcy, prawda?
333
00:20:45,036 --> 00:20:48,456
Szuka Pan miłego, czystego kąta?
334
00:20:48,540 --> 00:20:51,459
Miałem miły i czysty kąt, proszę Pani,
335
00:20:51,543 --> 00:20:54,004
ale opuściłem go przyjeżdżając tutaj.
336
00:21:25,452 --> 00:21:26,453
Rachel.
337
00:21:32,959 --> 00:21:35,462
Przygotowałem ci kolację.
Jest na stole.
338
00:21:46,473 --> 00:21:48,933
Znów zapanuje pokój, moja córko.
339
00:21:49,017 --> 00:21:50,435
Dziękujmy Bogu,
340
00:21:50,518 --> 00:21:52,479
że grzesznik stoi nagi i odkryty.
341
00:21:52,979 --> 00:21:54,439
Nie wygłaszaj kazania.
342
00:21:54,522 --> 00:21:55,440
Muszę ci coś powiedzieć.
343
00:21:55,523 --> 00:21:56,983
Jesteś zdenerwowana, córko.
344
00:21:57,484 --> 00:21:58,443
Zjedz coś teraz i porozmawiajmy rano.
345
00:21:58,526 --> 00:22:01,988
Nie. Teraz. Ja nie opuszczę Berta.
346
00:22:04,491 --> 00:22:06,951
Nie rozumiem.
347
00:22:07,035 --> 00:22:08,953
Słyszałaś, co powiedział Pan Brady.
348
00:22:09,037 --> 00:22:11,456
Kocham go, tato. Kocham.
349
00:22:11,539 --> 00:22:13,958
Nie. To miłość Judasza.
350
00:22:14,042 --> 00:22:15,960
Ten człowiek nie może ci dać nic prócz grzechu.
351
00:22:16,044 --> 00:22:17,962
Mówiłem ci to od początku.
352
00:22:18,046 --> 00:22:19,005
Co on zrobił...
353
00:22:19,506 --> 00:22:20,965
Co on zrobił takiego strasznego?
354
00:22:21,049 --> 00:22:23,510
Dlaczego tak go nienawidzisz?
355
00:22:24,010 --> 00:22:28,014
Bo kocham Boga i nienawidzę jego wrogów.
356
00:22:28,515 --> 00:22:29,474
Bert też kocha Boga.
357
00:22:29,557 --> 00:22:32,018
Więc po mu Henry Drummond?
358
00:22:32,519 --> 00:22:34,479
Po co tu przywiódł Henry'ego Drummonda?
359
00:22:34,562 --> 00:22:38,983
Aby sączył ten swój ateistyczny jad
w uszy naszych obywateli.
360
00:22:39,067 --> 00:22:40,485
Jesteś nauczycielką.
361
00:22:40,568 --> 00:22:43,988
Wiesz, jak łatwo jest
wpoić ludziom dobro
362
00:22:44,072 --> 00:22:45,490
i jak łatwo ich nakłonić do złego.
363
00:22:45,573 --> 00:22:46,991
Bert nic takiego nie robił.
364
00:22:47,075 --> 00:22:49,494
Ten agnostyk zatruł ci umysł.
365
00:22:49,577 --> 00:22:51,538
Padnij na kolana i proś o przebaczenie.
366
00:22:52,038 --> 00:22:52,997
Przebaczenie za co?
367
00:22:53,081 --> 00:22:55,500
Bo zdradziłaś mnie i swoją wiarę.
368
00:22:55,583 --> 00:22:57,544
Nikogo nie zdradzam.
369
00:22:59,045 --> 00:23:02,007
Całe szczęście, że matka tego nie doczekała.
370
00:23:02,090 --> 00:23:03,049
Tato, proszę, posłuchaj.
371
00:23:03,550 --> 00:23:05,510
Jeśli patrzy na nas z nieba,
372
00:23:05,593 --> 00:23:10,015
błagam ją aby ci przebaczyła
... i mnie też.
373
00:23:10,098 --> 00:23:12,517
Tato, kiedy byłam mała,
374
00:23:12,600 --> 00:23:16,021
budziłam się przerażona w środku nocy
375
00:23:16,104 --> 00:23:18,023
i wydawało mi się, że cały dom
jest przewrócony do góry nogami
376
00:23:18,106 --> 00:23:19,566
i jeśli nie będę trzymała się łóżka,
377
00:23:20,066 --> 00:23:22,527
to spadnę prosto do nieba...
378
00:23:22,610 --> 00:23:24,029
Wybacz jej, matko.
379
00:23:24,112 --> 00:23:25,530
Wybacz jej, Panie...
380
00:23:25,613 --> 00:23:27,032
chciałam biec do ciebie,
381
00:23:27,115 --> 00:23:31,036
abyś mi powiedział, że nic mi nie grozi.
382
00:23:31,119 --> 00:23:34,039
ale zawsze bardziej bałam się
ciebie niż tego upadku.
383
00:23:34,122 --> 00:23:36,082
Teraz jest tak samo.
384
00:23:41,087 --> 00:23:43,048
Panie, powiedz mi, co mam zrobić!
385
00:23:43,131 --> 00:23:44,549
Wskaż mi drogę!
386
00:23:44,632 --> 00:23:45,592
Tato, tato!
387
00:23:46,092 --> 00:23:47,594
Kocham swoją córkę.
Jak ją mam ratować?
388
00:23:48,094 --> 00:23:50,055
Tato, proszę cię, wstań.
389
00:23:50,138 --> 00:23:52,098
I pokropię was czystą wodą,
390
00:23:52,599 --> 00:23:54,559
abyście stali się czystymi.
391
00:23:54,642 --> 00:23:59,064
I oczyszczę was od wszelkiej zmazy
i wszystkich waszych bożków,
392
00:23:59,147 --> 00:24:01,566
i dam wam serce nowe,
393
00:24:01,649 --> 00:24:04,110
i ducha nowego tchnę do waszego wnętrza,
394
00:24:04,611 --> 00:24:09,074
i odbiorę wam serce kamienne,
395
00:24:09,157 --> 00:24:12,619
a dam wam serce z ciała.
396
00:24:53,785 --> 00:24:55,745
Witaj, szatanie. Witaj w piekle.
397
00:24:55,829 --> 00:24:57,247
Witaj, Hornbeck.
398
00:24:57,330 --> 00:24:58,790
Hillsboro, Święte Hillsboro
399
00:24:59,290 --> 00:25:01,292
Klamra u biblijnego pasa.
400
00:25:03,795 --> 00:25:05,755
Gdzie nocujemy?
401
00:25:05,839 --> 00:25:08,258
W hotelu, który jak wszystko w tym mieście
402
00:25:08,341 --> 00:25:10,760
nie zasługuje na swoje miano.
403
00:25:10,844 --> 00:25:12,262
Za mną, a ja odkryję przed tobą
404
00:25:12,345 --> 00:25:15,265
jego skrzypiące i cieknące pułapki.
405
00:25:15,348 --> 00:25:16,808
Może biblię?
406
00:25:17,308 --> 00:25:19,269
Hot dogi, tylko 5 centów!
407
00:25:19,352 --> 00:25:20,770
Oto dylemat.
408
00:25:20,854 --> 00:25:23,815
Co nakarmić - żołądek czy duszę
409
00:25:24,816 --> 00:25:25,817
Hot doga.
410
00:25:26,860 --> 00:25:29,779
co Pan sądzi o tym procesie?
411
00:25:29,863 --> 00:25:32,323
Nic. Wygłaszanie opinii nie służy interesom.
412
00:25:33,366 --> 00:25:34,784
Jest Pan ewolucjonistą?
413
00:25:34,868 --> 00:25:36,828
Niewiernym? Grzesznikiem?
414
00:25:37,328 --> 00:25:39,789
Najgorszym z możliwych.
Pisuję do prasy.
415
00:25:39,873 --> 00:25:41,291
Chcesz hot doga?
416
00:25:41,374 --> 00:25:42,792
Nie, dziękuję.
417
00:25:42,876 --> 00:25:45,337
Zatem Pan musi mieć Boga w sercu.
418
00:25:45,837 --> 00:25:47,339
Nie, nie, wrzody na żołądku.
419
00:25:52,344 --> 00:25:53,803
Panie i Panowie,
420
00:25:53,887 --> 00:25:58,808
degeneracja nie jest teorią
lecz dowiedzionym faktem.
421
00:25:58,892 --> 00:26:03,813
Moi przyjaciele, to nie człowiek
wywodzi się z małpy,
422
00:26:03,897 --> 00:26:08,818
to małpa w drodze degeneracji
powstała z człowieka.
423
00:26:08,902 --> 00:26:11,363
Spójrzcie na tę tu istotę.
424
00:26:11,863 --> 00:26:15,825
Oto widzicie przykład niełaski,
425
00:26:15,909 --> 00:26:19,329
w jaką człowiek może popaść
w wyniku swego zezwierzęcenia.
426
00:26:19,412 --> 00:26:20,872
Spójrzcie na te krzaczaste brwi.
427
00:26:21,373 --> 00:26:22,832
Spójrzcie na te kaprawe oczka.
428
00:26:22,916 --> 00:26:26,878
Wiemy, że Bóg wyrzucił z nieba szatana...
429
00:26:27,379 --> 00:26:31,341
i wiemy też, że zdegenerował
człowieka do tej oto istoty.
430
00:26:31,424 --> 00:26:33,843
Nie gap się na mnie, synu.
431
00:26:33,927 --> 00:26:36,846
Taka jest cena grzechu, przyjaciele.
432
00:26:36,930 --> 00:26:38,390
Niech to będzie dla was nauczką.
433
00:26:38,890 --> 00:26:40,392
Patrzcie i strzeżcie się.
434
00:26:40,892 --> 00:26:42,852
Dziękuję wam.
435
00:26:42,936 --> 00:26:46,147
Wasze datki będą mile widziane.
436
00:26:46,648 --> 00:26:47,649
Dziadku.
437
00:26:48,149 --> 00:26:49,609
Witam Pana w Hillsboro.
438
00:26:49,693 --> 00:26:53,154
Wystąpisz jako świadek oskarżenia czy obrony?
439
00:26:59,661 --> 00:27:00,662
Pan.
440
00:27:01,663 --> 00:27:03,665
To Pan jest Henry Drummond?
441
00:27:04,165 --> 00:27:05,125
Tak.
442
00:27:05,208 --> 00:27:08,169
Jestem Royce McHenry, farmer.
443
00:27:08,670 --> 00:27:10,130
Miło mi, Panie McHenry.
444
00:27:10,213 --> 00:27:13,633
Chcę Panu powiedzieć, że jesteśmy prostymi ludźmi.
445
00:27:13,717 --> 00:27:15,635
Ale nie potrzebujemy obcych,
którzy chcą nam mówić,
446
00:27:15,719 --> 00:27:18,054
jak i co mamy myśleć.
447
00:27:18,555 --> 00:27:21,516
Nie mam takiego zamiaru, Panie McHenry.
448
00:27:21,599 --> 00:27:24,561
Więc niech Pan wraca tam,
skąd Pan przyjechał.
449
00:27:30,567 --> 00:27:31,526
Krewki facet.
450
00:27:31,609 --> 00:27:34,070
Wczoraj przyjechał ich mesjasz.
451
00:27:34,571 --> 00:27:38,074
Drummond, daj swojemu wrzodowi
odpocząć i wracaj do domu.
452
00:27:38,575 --> 00:27:40,535
Tu nie wygrasz.
453
00:27:40,618 --> 00:27:44,039
Jako stary prawnik wiem,
że człowiek właściwie nigdy nie wygrywa.
454
00:27:44,122 --> 00:27:46,541
W tym miasteczku jest tylko
jeden myślący facet,
455
00:27:46,624 --> 00:27:48,043
ale siedzi w areszcie.
456
00:27:48,126 --> 00:27:50,086
Dlatego przyjechałem.
457
00:28:06,603 --> 00:28:09,606
Prości ludzie, drugie pokolenie.
458
00:28:21,743 --> 00:28:24,204
Panie Drummond...
459
00:28:24,287 --> 00:28:27,207
jesteśmy uczniami Pana Cates'a.
460
00:28:27,290 --> 00:28:29,250
Wszyscy go bardzo lubimy.
461
00:28:31,753 --> 00:28:34,714
Mamy nadzieję, że Pan go obroni.
462
00:28:34,798 --> 00:28:36,758
Ja tez, synu, ja też.
463
00:28:51,773 --> 00:28:52,732
Sarah!
464
00:28:52,816 --> 00:28:55,402
Miło cię widzieć, Henry.
465
00:28:55,902 --> 00:28:58,863
Szkoda tylko, że spotykamy się
w takich okolicznościach.
466
00:28:58,947 --> 00:29:02,117
Sarah, wyglądasz prześlicznie.
467
00:29:02,200 --> 00:29:04,119
Znasz Pana Hornbecka?
468
00:29:04,202 --> 00:29:05,620
Dzień dobry, Pani Brady.
469
00:29:05,704 --> 00:29:06,663
Dzień dobry, Panie Hornbeck.
470
00:29:12,168 --> 00:29:13,169
Wybaczcie.
471
00:29:15,672 --> 00:29:17,674
Henry! Henry Drummond!
472
00:29:18,174 --> 00:29:19,134
Jak się masz, Henry.
473
00:29:19,217 --> 00:29:21,636
Witaj, Matt.
474
00:29:21,720 --> 00:29:23,638
Widzę, że masz już przyjaciół
wśród młodzieży.
475
00:29:23,722 --> 00:29:25,640
Tak, lubię dzisiejszą młodzież.
476
00:29:25,724 --> 00:29:27,142
Pokój 206, Panie Drummond.
477
00:29:27,225 --> 00:29:28,643
Dziękuję.
478
00:29:28,727 --> 00:29:30,145
Przybyło nam lat, co, Henry?
479
00:29:30,228 --> 00:29:31,646
Matt, wiesz, że lekarz zabronił ci
480
00:29:31,730 --> 00:29:34,149
objadać się w czasie upałów.
481
00:29:34,232 --> 00:29:35,650
Nie martw sie, mamo.
482
00:29:35,734 --> 00:29:37,652
Muszę nabrać sił przed walką.
483
00:29:37,736 --> 00:29:39,154
Zabiorę Pana bagaż.
484
00:29:39,237 --> 00:29:40,155
Dziękuję.
485
00:29:40,238 --> 00:29:43,158
Och, to znów Pan, Hornbeck.
486
00:29:43,241 --> 00:29:45,160
Czytałem wczoraj Pański artykuł.
487
00:29:45,243 --> 00:29:47,704
Muszę powiedzieć, że szalenie stronniczy.
488
00:29:48,204 --> 00:29:50,206
Panie Brady, obowiązkiem prasy
489
00:29:50,707 --> 00:29:54,210
jest pocieszać zaniepokojonych...
i niepokoić zadowolonych.
490
00:29:56,713 --> 00:29:58,214
Nie lubię tego faceta.
491
00:29:58,715 --> 00:30:02,177
Henry, poznaj paru mieszkańców Hillsboro.
492
00:30:02,260 --> 00:30:04,179
Pan Carter, burmistrz.
493
00:30:04,262 --> 00:30:05,221
Witamy w Hillsboro.
494
00:30:06,765 --> 00:30:09,684
Prokurator, Pan Davenport.
495
00:30:09,768 --> 00:30:11,186
Będzie mi pomagał.
496
00:30:11,269 --> 00:30:13,188
Panie Drummond, zapewniam Pana,
497
00:30:13,271 --> 00:30:15,190
że choć nie podzielamy Pana poglądów,
498
00:30:15,273 --> 00:30:17,233
przyznajemy, iż ma Pan prawo je głosić.
499
00:30:19,277 --> 00:30:21,196
Henry Drummond i ja...
500
00:30:21,279 --> 00:30:23,740
stoczyliśmy wiele bojów o prawa
prostych ludzi w tym kraju.
501
00:30:24,240 --> 00:30:25,742
Dwa razy był szefem mojego
stanu wyborczego.
502
00:30:26,242 --> 00:30:27,202
Prawda, Henry?
503
00:30:27,285 --> 00:30:28,203
Tak, Matt.
504
00:30:28,286 --> 00:30:29,704
A teraz, po tylu latach,
505
00:30:29,788 --> 00:30:33,249
stajemy po przeciwnych stronach barykady.
506
00:30:33,750 --> 00:30:35,752
Na tym polega ewolucja.
507
00:30:37,253 --> 00:30:38,213
Dobrego dnia, Panowie.
508
00:30:38,296 --> 00:30:40,715
Dobrego dnia, chłopcy i... dziękuję.
509
00:30:40,799 --> 00:30:41,758
Sarah.
510
00:30:42,258 --> 00:30:43,760
Dobrego dnia, Henry.
511
00:31:22,674 --> 00:31:27,679
Przerwijmy na razie fotografowanie.
512
00:31:29,180 --> 00:31:31,182
Panie Drummond, czy obrona może już przystapić
513
00:31:31,683 --> 00:31:34,144
do wyboru następnego członka ławy Przysięgłych?
514
00:31:34,227 --> 00:31:35,186
Obrona jest gotowa, Wysoki Sądzie.
515
00:31:35,687 --> 00:31:38,648
Pułkowniku Brady, czy oskarżenie jest gotowe?
516
00:31:38,732 --> 00:31:40,150
Oskarżenie jest gotowe, Wysoki Sądzie.
517
00:31:40,233 --> 00:31:41,693
Dobrze, Mort, wezwij kandydata
518
00:31:42,193 --> 00:31:44,696
na ostatnie, dwunaste, miejsce w ławie.
519
00:31:47,699 --> 00:31:49,200
Jessie H. Dunlup.
520
00:31:54,748 --> 00:31:56,207
Proszę o spokój!
521
00:31:58,209 --> 00:31:59,210
Proszę o spokój!
522
00:32:00,712 --> 00:32:01,713
Uprzedzam publiczność,
523
00:32:02,213 --> 00:32:03,214
że sąd nie będzie tolerował
524
00:32:03,715 --> 00:32:06,217
żadnego zamieszania na sali.
525
00:32:08,261 --> 00:32:10,180
Mam nadzieję, że wyrażam się jasno.
526
00:32:10,263 --> 00:32:12,724
Nie będę się powtarzał.
527
00:32:14,267 --> 00:32:18,229
Daję dziennikarzom jedną minutę
na zakończenie rozmów telefonicznych.
528
00:32:23,234 --> 00:32:26,196
Przez cała noc i dzisiejszy ranek,
529
00:32:26,279 --> 00:32:28,740
legiony maluczkich i świętych
530
00:32:29,240 --> 00:32:31,242
napływają zewsząd polnymi drogami
531
00:32:31,743 --> 00:32:35,205
jak ich tłuściutki mesjasz grzmi i grucha.
532
00:32:35,288 --> 00:32:37,707
Arcykapłan i bożyszcze tłumów,
533
00:32:37,791 --> 00:32:39,709
Matthew Harrison Brady,
534
00:32:39,793 --> 00:32:43,213
na zmianę, opycha się pieczonymi kurczętami
535
00:32:43,296 --> 00:32:45,215
i czka frazesami.
536
00:32:45,298 --> 00:32:47,258
odkąd tylko tu przyjechał.
537
00:32:48,802 --> 00:32:50,762
Możemy kontynuować, pułkowniku Brady?
538
00:32:51,262 --> 00:32:53,723
Wysoki Sądzie, zanim zaczniemy,
539
00:32:53,807 --> 00:32:55,725
czy Sąd przyjmie wniosek
540
00:32:55,809 --> 00:32:57,727
w sprawie procedury?
541
00:32:57,811 --> 00:33:01,773
Zechce Pan przedstawić ten wniosek?
542
00:33:02,273 --> 00:33:05,276
Zauważyłem, że temperatura w sali
543
00:33:05,777 --> 00:33:09,739
wynosi aktualnie 36 stopni Celsjusza...
544
00:33:09,823 --> 00:33:11,783
i może jeszcze wzrosnąć!
545
00:33:16,788 --> 00:33:19,749
Chyba powaga Sądu nie ucierpi,
546
00:33:19,833 --> 00:33:23,294
jeśli pozbędziemy się nadmiaru wierzchnich okryć.
547
00:33:24,295 --> 00:33:26,756
Czy obrona ma jakieś zastrzeżenia
548
00:33:26,840 --> 00:33:29,259
do wniosku pułkownika Brady'ego?
549
00:33:29,342 --> 00:33:32,262
Nie wiem, czy Sąd zdoła zachować powagę
550
00:33:32,345 --> 00:33:35,265
na widok moich szelek.
551
00:33:35,348 --> 00:33:39,310
Zaryzykujemy, Panie Drummond.
552
00:33:39,811 --> 00:33:42,814
Ci, którzy mają ochotę,
mogą zdjąć marynarki.
553
00:33:50,321 --> 00:33:53,283
Czy szanowny obrońca
554
00:33:53,366 --> 00:33:54,826
prezentuje nam tu najnowszą modę
555
00:33:55,326 --> 00:33:58,329
wielkiej metropolii Chicago?
556
00:34:00,373 --> 00:34:01,791
Cieszę się, że Pan spytał.
557
00:34:01,875 --> 00:34:03,835
Specjalnie je włożyłem.
558
00:34:04,336 --> 00:34:07,297
Tak się składa,
że te szelki kupiłem
559
00:34:07,380 --> 00:34:09,299
w pańskim rodzinnym mieście, Panie Brady...
560
00:34:09,382 --> 00:34:11,343
Weeping Water, Nebraska.
561
00:34:19,351 --> 00:34:22,854
Panowie, kontynuujmy wybór
ostatniego członka Ławy.
562
00:34:24,397 --> 00:34:26,816
Podaj nazwisko i zawód, Jess.
563
00:34:26,900 --> 00:34:29,361
Jessie H. Dunlap, farmer.
564
00:34:30,862 --> 00:34:32,364
Panie Davenport.
565
00:34:34,366 --> 00:34:37,369
Wierzy Pan w biblię, Panie Dunlap?
566
00:34:38,370 --> 00:34:40,872
Wierzę w Słowo Boże,
567
00:34:41,373 --> 00:34:43,750
i wierzę w Matthew Harrison Brady'ego.
568
00:34:46,252 --> 00:34:47,754
Alleluja, bracia.
569
00:34:50,799 --> 00:34:53,259
Oskarżenie akceptuje tego człowieka.
570
00:34:54,761 --> 00:34:56,262
Panie Drummond?
571
00:34:56,763 --> 00:34:58,264
Nie mam pytań. Nie przyjmuję go.
572
00:35:01,643 --> 00:35:05,105
Czy Pan Drummond odmawia
temu człowiekowi miejsca w Ławie
573
00:35:05,188 --> 00:35:07,107
tylko dlatego, że wierzy w biblię?
574
00:35:07,190 --> 00:35:09,109
Jeśli znajdzie Pan tu ewolucjonistę,
575
00:35:09,192 --> 00:35:11,653
też go Pan odrzuci.
576
00:35:12,153 --> 00:35:16,116
Sprzeciwiam się odrzucaniu
zacnego obywatela
577
00:35:16,199 --> 00:35:18,159
bez zadawania mu choćby jednego pytania.
578
00:35:20,662 --> 00:35:22,664
Dobrze. Zadam mu pytanie.
579
00:35:35,051 --> 00:35:36,511
Jak się Pan miewa?
580
00:35:36,594 --> 00:35:38,555
Cóż... trochę gorąco.
581
00:35:39,055 --> 00:35:40,515
Mnie też.
582
00:35:40,598 --> 00:35:42,058
Jest Pan wolny.
583
00:35:51,568 --> 00:35:53,528
Jesteś wolny, Jessie.
584
00:35:53,611 --> 00:35:54,529
Możesz zejść.
585
00:35:54,612 --> 00:35:55,572
Wysoki Sądzie,
586
00:35:56,948 --> 00:35:59,951
nie podoba mi się ta...
587
00:36:00,452 --> 00:36:01,911
żartobliwa nuta, jaką obrona
588
00:36:01,995 --> 00:36:03,913
wnosi do rozprawy.
589
00:36:03,997 --> 00:36:06,416
Sąd się z Panem zgadza pułkowniku Brady.
590
00:36:06,499 --> 00:36:09,419
A ja się nie zgadzam
na tytułowanie go pułkownikiem.
591
00:36:09,502 --> 00:36:13,423
Pierwsze słyszę,
aby Pan Brady był w wojsku.
592
00:36:13,506 --> 00:36:15,425
Nadano mu honorowy stopień
593
00:36:15,508 --> 00:36:18,928
pułkownika stanowej milicji,
tu, w Hillsboro.
594
00:36:19,012 --> 00:36:21,973
Używanie tego tytułu
działa na niekorzyść mojego klienta.
595
00:36:22,474 --> 00:36:24,934
Przywołuje na myśl oskarżyciela,
jako wodza,
596
00:36:25,018 --> 00:36:26,436
jadącego na białym koniu,
597
00:36:26,519 --> 00:36:30,440
na czele armii bojowników,
598
00:36:30,523 --> 00:36:33,818
walczących o prawo i moralność.
599
00:36:37,489 --> 00:36:38,948
Proszę mi wierzyć,
chcemy aby Pański klient
600
00:36:39,032 --> 00:36:40,492
został sprawiedliwie osądzony.
601
00:36:40,992 --> 00:36:44,496
Bez żadnych uprzedzeń.
602
00:36:44,996 --> 00:36:46,956
co Pan proponuje?
603
00:36:47,040 --> 00:36:49,959
Zdegradujcie go. Do szeregowca.
604
00:36:50,043 --> 00:36:51,461
Nie będę oponował,
605
00:36:51,544 --> 00:36:53,505
jeśli Sąd będzie go nazywał
szeregowym Brady.
606
00:37:07,519 --> 00:37:09,521
Załatw to jakoś, Jason.
607
00:37:11,022 --> 00:37:12,482
Wezwij go tutaj.
608
00:37:12,565 --> 00:37:14,025
Panie Drummond.
609
00:37:18,530 --> 00:37:19,989
Zna Pan naszego burmistrza, Panie Drummond?
610
00:37:20,073 --> 00:37:21,032
Tak.
611
00:37:21,533 --> 00:37:22,992
Ma pewną propozycję.
612
00:37:23,076 --> 00:37:26,996
Z upoważnienia...
613
00:37:27,080 --> 00:37:30,000
Jestem pewien, że gubernator
nie wniósłby sprzeciwu...
614
00:37:30,083 --> 00:37:31,543
mianuje Pana, Panie Drummond,
615
00:37:32,043 --> 00:37:35,046
tymczasowym honorowym pułkownikiem
stanowej milicji.
616
00:37:36,548 --> 00:37:37,507
Cóż...
617
00:37:37,590 --> 00:37:40,051
Panowie, co mogę powiedzieć...
618
00:37:41,052 --> 00:37:44,514
Nieczęsto nadają człowiekowi tytuł
619
00:37:44,597 --> 00:37:47,017
tymczasowego honorowego pułkownika.
620
00:37:47,100 --> 00:37:48,560
Dziękuję.
621
00:37:52,063 --> 00:37:54,524
Pułkowniku Brady,
pułkowniku Drummond,
622
00:37:54,607 --> 00:37:56,568
Przesłuchamy teraz następnego kandydata.
623
00:38:00,071 --> 00:38:01,573
George Sillers!
624
00:38:02,073 --> 00:38:04,075
Teraz ty, George.
625
00:38:10,081 --> 00:38:12,542
Podaj nazwisko i zawód, George.
626
00:38:12,625 --> 00:38:16,087
George Sillers.
Pracuję w magazynie pasz.
627
00:38:19,090 --> 00:38:22,552
Czy uważa się Pan za człowieka religijnego?
628
00:38:22,635 --> 00:38:24,554
Tak, jak każdy z nas.
629
00:38:24,637 --> 00:38:27,599
W Hillsboro to oznacza bardzo wiele.
630
00:38:30,101 --> 00:38:31,603
Panie Sillers,
631
00:38:32,103 --> 00:38:33,688
czy ma Pan dzieci?
632
00:38:33,772 --> 00:38:36,107
Nic mi o tym nie wiadomo.
633
00:38:38,151 --> 00:38:41,071
Załóżmy, że ma Pan syna lub córkę.
634
00:38:41,154 --> 00:38:43,073
Co by Pan pomyślał,
gdyby Pana dziecko powiedziało,
635
00:38:43,156 --> 00:38:44,574
po powrocie ze szkoły,
636
00:38:44,657 --> 00:38:46,117
że jego bezbożny nauczyciel...
637
00:38:46,618 --> 00:38:49,579
Sprzeciw! Wybieramy dopiero przysięgłych.
638
00:38:49,662 --> 00:38:51,581
A oskarżenie orzeka o winie,
639
00:38:51,664 --> 00:38:53,625
jeszcze przed rozpoczęciem rozprawy.
640
00:38:54,751 --> 00:38:56,252
Podtrzymuję sprzeciw.
641
00:38:58,254 --> 00:39:00,256
Panie Sillers, czy istnieją
jakieś osobiste względy
642
00:39:00,757 --> 00:39:05,220
który mogłyby ustosunkować Pana
pozytywnie do oskarżonego?
643
00:39:05,303 --> 00:39:06,262
Do Catesa?
644
00:39:07,305 --> 00:39:09,766
Właściwie go nie znam.
645
00:39:10,266 --> 00:39:12,727
Raz kupił u mnie trochę torfu.
646
00:39:12,811 --> 00:39:14,479
Zapłacił.
647
00:39:14,562 --> 00:39:17,649
Pan Sillers wygląda na uczciwego
i bogobojnego człowieka.
648
00:39:17,732 --> 00:39:19,484
Akceptuję go.
649
00:39:19,567 --> 00:39:21,486
Dziękuję, pułkowniku Brady.
650
00:39:21,569 --> 00:39:23,279
Pułkowniku Drummond?
651
00:39:29,786 --> 00:39:31,246
Panie Sillers,
652
00:39:31,329 --> 00:39:34,749
Usłyszeliśmy tu, że jest Pan
człowiekiem religijnym.
653
00:39:34,833 --> 00:39:36,292
Jak wiele czasu poświęca Pan religii?
654
00:39:36,793 --> 00:39:39,754
Cóż, mam sporo pracy w składzie pasz.
655
00:39:39,838 --> 00:39:41,756
Żona zajmuje się religią
w imieniu nas obojga.
656
00:39:41,840 --> 00:39:43,299
Och, rozumiem, rozumiem.
657
00:39:44,300 --> 00:39:45,802
Pan dba o życie doczesne,
658
00:39:46,302 --> 00:39:47,762
a żona o przyszłe.
659
00:39:47,846 --> 00:39:50,807
Sprzeciw, ta uwaga nie ma
nic do rzeczy.
660
00:39:51,307 --> 00:39:52,809
Podtrzymuję sprzeciw.
661
00:39:54,310 --> 00:39:55,770
Proszę powiedzieć, Panie Sillers,
662
00:39:55,854 --> 00:39:58,273
czy zajmując się religią,
663
00:39:58,356 --> 00:40:00,567
Pan albo żona, trafiliście kiedyś
na nazwisko Karola Darwina?
664
00:40:01,067 --> 00:40:03,028
Dopiero niedawno.
665
00:40:03,111 --> 00:40:05,071
Proszę mi powiedzieć...
666
00:40:05,321 --> 00:40:07,407
Czy takiego człowieka jak Darwin,
667
00:40:07,490 --> 00:40:09,325
zaprosiłby Pan na niedzielny obiad?
668
00:40:09,826 --> 00:40:12,829
Wysoki Sądzie, mój oponent z Chicago
669
00:40:13,329 --> 00:40:15,290
gmatwa sprawę zadając hipotetyczne pytania.
670
00:40:15,373 --> 00:40:19,794
wiem już, że Pan Sillers
zbytnio się nie przykłada do religii.
671
00:40:19,878 --> 00:40:21,296
Teraz, ze względu na Pana,
672
00:40:21,379 --> 00:40:25,425
próbuję ustalić, czy nie pracuje
nad teorią ewolucji.
673
00:40:25,508 --> 00:40:27,469
Ja tylko pracuję w składzie pasz.
674
00:40:30,764 --> 00:40:33,183
Panie Sillers, czy potrafi Pan obiektywnie...
675
00:40:33,266 --> 00:40:35,685
Sprzeciw! Oskarżenie już przyjęło tego człowieka.
676
00:40:35,769 --> 00:40:37,187
Chcę uczciwego procesu.
677
00:40:37,270 --> 00:40:38,188
Ja również.
678
00:40:38,271 --> 00:40:40,190
Poziom dyskusji sędziów przysięgłych
679
00:40:40,273 --> 00:40:42,692
musi odpowiadać ogólnie przyjętym
normom społecznym...
680
00:40:42,776 --> 00:40:45,195
Jak Pan to osiągnie?
681
00:40:45,278 --> 00:40:46,696
Zmieli w maszynce firmy Brady'ch
682
00:40:46,780 --> 00:40:48,698
aby byli wszyscy jednakowi?
683
00:40:48,782 --> 00:40:50,700
akceptuję Pana, Panie Sillers.
684
00:40:50,784 --> 00:40:53,203
Wysoki Sądzie! To są kpiny!
685
00:40:53,286 --> 00:40:55,246
Panowie, naruszacie powagę Sądu.
686
00:40:55,747 --> 00:40:58,249
Ława przysięgłych została skompletowana.
687
00:41:00,251 --> 00:41:01,711
Z powodu upału...
688
00:41:01,795 --> 00:41:04,756
Sąd przerywa rozprawę do godziny 10:00 jutro rano.
689
00:41:07,300 --> 00:41:09,260
Chwileczkę, proszę!
690
00:41:10,762 --> 00:41:12,764
Proszę o spokój.
691
00:41:13,264 --> 00:41:15,225
Pastor Brown prosił mnie o zawiadomienie,
692
00:41:15,308 --> 00:41:18,186
że dziś wieczorem na łące
odbędzie się wspólna modlitwa
693
00:41:18,269 --> 00:41:22,148
"O sprawiedliwość i wsparcie duchowe".
Zapraszamy wszystkich.
694
00:41:22,649 --> 00:41:25,151
Wysoki Sądzie, protestuję.
To była reklama handlowa.
695
00:41:26,778 --> 00:41:28,863
Reklama handlowa?
696
00:41:28,947 --> 00:41:30,365
Produktów pastora Browna.
697
00:41:30,448 --> 00:41:31,408
Dlaczego Sąd nie ogłosi,
698
00:41:31,908 --> 00:41:33,368
że odbędzie się spotkanie ewolucjonistów.
699
00:41:33,451 --> 00:41:35,870
Nic nie wiem o takim zebraniu.
700
00:41:35,954 --> 00:41:37,872
To całkiem zrozumiałe.
701
00:41:37,956 --> 00:41:38,873
Czy nie wystarczy,
702
00:41:38,957 --> 00:41:40,875
że każdy, kto wchodzi na sale sadową,
703
00:41:40,959 --> 00:41:43,878
musi przejść pod transparentem
z napisem "Czytajcie biblię"?
704
00:41:43,962 --> 00:41:45,880
Żądam, aby go zdjęto, Wysoki Sądzie.
705
00:41:45,964 --> 00:41:47,924
Nie! Nie!
706
00:41:49,926 --> 00:41:51,886
Jeśli nie, to proszę zawiesić tam drugi,
707
00:41:51,970 --> 00:41:54,389
równie duży.
708
00:41:54,472 --> 00:41:55,932
z napisem "Czytajcie Darwina".
709
00:42:00,937 --> 00:42:02,939
Sami widzicie, co to za człowiek.
710
00:42:03,440 --> 00:42:04,899
Spokój!
711
00:42:04,983 --> 00:42:06,943
Wysoki Sądzie, chcemy aby szanowny mecenas z Północy
712
00:42:07,444 --> 00:42:10,905
miał w tym procesie równe szanse.
713
00:42:10,989 --> 00:42:12,907
Pamiętajmy, że jest naszym gościem.
714
00:42:12,991 --> 00:42:14,951
Do diabła!
Jestem prawnikiem, a nie gościem.
715
00:42:15,452 --> 00:42:16,911
więc zachowuj się jak prawnik.
716
00:42:16,995 --> 00:42:19,914
Nie wygłaszaj na tej sali
bezeceństw i przekleństw,
717
00:42:19,998 --> 00:42:22,292
które deprawują naszą młodzież.
718
00:42:22,375 --> 00:42:25,337
Udzielam Panom upomnienia.
Sąd ogłosił przerwę.
719
00:42:25,837 --> 00:42:29,299
Moje zachowanie nie powinno cię obchodzić.
720
00:42:29,382 --> 00:42:30,800
Ale język owszem!
721
00:42:30,884 --> 00:42:33,303
Nie przeklinam tylko po to,
aby kląć!
722
00:42:33,386 --> 00:42:35,847
Język jest marnym środkiem komunikacji.
723
00:42:36,348 --> 00:42:38,308
Musimy używać wszystkich słów, jakie znamy.
724
00:42:38,391 --> 00:42:41,853
Szczególnie, że tych, które wszyscy
rozumiemy jest cholernie mało!
725
00:42:47,067 --> 00:42:49,527
Henry Drummond, ateista!
726
00:42:49,611 --> 00:42:53,531
Pan! Co Pan teraz napisze
w swojej gazecie?
727
00:42:53,615 --> 00:42:57,077
"Kto z diabłem igra,
ten się osmali."
728
00:43:14,969 --> 00:43:17,972
Załatwimy się, Cates. Wypędzimy cię z miasta.
729
00:43:21,476 --> 00:43:22,435
Cóż, tak czy inaczej,
730
00:43:22,519 --> 00:43:24,938
Baltimore Herald jest z tobą...
731
00:43:25,021 --> 00:43:26,981
aż do samego linczu.
732
00:43:34,489 --> 00:43:35,490
Bert...
733
00:43:36,991 --> 00:43:39,452
Bert, musisz to wszystko odwołać.
734
00:43:39,536 --> 00:43:40,954
Kim Pani jest, młoda damo?
735
00:43:41,037 --> 00:43:42,956
To Rachel Brown, moja narzeczona.
736
00:43:43,039 --> 00:43:44,499
Córka pastora Browna?
737
00:43:45,000 --> 00:43:46,960
Nie widzisz, co się dzieje, Bert.
738
00:43:47,043 --> 00:43:49,963
Oni cię wykorzystują przeciwko
tutejszym ludziom.
739
00:43:50,046 --> 00:43:52,966
Twoje przekonania nie mają tu
nic do rzeczy.
740
00:43:53,049 --> 00:43:54,467
Oni robią coś złego,
a ty im pomagasz.
741
00:43:54,551 --> 00:43:56,469
Nie, młoda damo,
to nie jest takie proste...
742
00:43:56,553 --> 00:43:59,472
dobro czy zło, czerń czy biel,
dzień czy noc.
743
00:43:59,556 --> 00:44:01,474
Czy Pani wie, że na biegunie
744
00:44:01,558 --> 00:44:03,476
dzień trwa sześć miesięcy?
745
00:44:03,560 --> 00:44:05,979
Bert i ja nie żyjemy na biegunie.
746
00:44:06,062 --> 00:44:07,480
Mieszkamy w Hillsboro.
747
00:44:07,564 --> 00:44:09,482
A tu, kiedy słońce zachodzi,
jest ciemno.
748
00:44:09,566 --> 00:44:11,985
Czemu Pan tu przyjechał i chce to zmieniać?
749
00:44:12,068 --> 00:44:13,987
Nie przyjechałem zmieniać Hillsboro.
750
00:44:14,070 --> 00:44:16,531
Chcę tylko bronić jego prawa
do bycia innym.
751
00:44:17,032 --> 00:44:18,533
Tylko tyle.
752
00:44:19,034 --> 00:44:20,035
A ty co na, chłopcze?
753
00:44:20,535 --> 00:44:23,496
Ja już nic nie wiem.
754
00:44:23,580 --> 00:44:25,999
Chciałem oświecić ich dzieci.
755
00:44:26,082 --> 00:44:28,501
Dać wiedzę, z której mogliby skorzystać.
756
00:44:28,585 --> 00:44:31,046
A oni mi z niej ukręcili
stryczek na szyi.
757
00:44:31,546 --> 00:44:33,006
Masz nauczkę, Cates.
758
00:44:33,089 --> 00:44:36,009
Stracone złudzenia są nagrodą bohaterów.
759
00:44:36,092 --> 00:44:39,012
Skończę z papierowym medalem na piersi:
760
00:44:39,095 --> 00:44:41,514
"Bert Cates, największy idiota
na świecie - umarł walcząc."
761
00:44:41,598 --> 00:44:45,018
Nie oszukujmy się... dla niego jestem
tematem artykułów. Dla Pana - sprawą.
762
00:44:45,101 --> 00:44:47,020
A dla siebie?
763
00:44:47,103 --> 00:44:48,521
Dobrze, nie oszukujmy się.
764
00:44:48,605 --> 00:44:51,524
Sam się w to wpakowałeś.
765
00:44:51,608 --> 00:44:53,568
Nie przez jego artykuły.
766
00:44:54,069 --> 00:44:55,070
Nie przez moją sprawę,
767
00:44:55,570 --> 00:44:58,573
może nawet nie przez ich dzieci.
768
00:44:59,074 --> 00:45:03,036
Wpakowałeś się ponieważ w coś wierzyłeś,
sam dla siebie.
769
00:45:03,119 --> 00:45:05,038
Nie sądziłem, że tak to się skończy.
770
00:45:05,121 --> 00:45:06,539
Może być gorzej.
771
00:45:06,623 --> 00:45:09,042
Ci ludzie są jak wygłodniałe wilki.
772
00:45:09,125 --> 00:45:11,044
Patrzą na mnie, jakbym był mordercą.
773
00:45:11,127 --> 00:45:12,545
Bo jesteś.
774
00:45:12,629 --> 00:45:15,048
Wiesz, że uśmierciłeś ich najpiękniejszą baśń,
775
00:45:15,131 --> 00:45:16,591
i za to ściągają na ciebie
776
00:45:17,092 --> 00:45:20,553
gniew boży, Brady'ego i prawo stanowe.
777
00:45:20,637 --> 00:45:22,555
Pan wszystko obraca w żart.
778
00:45:22,639 --> 00:45:24,099
Młoda damo...
779
00:45:25,100 --> 00:45:27,060
wiem co czuje Bert.
780
00:45:27,143 --> 00:45:29,104
Czuje się najbardziej samotną
osobą na świecie.
781
00:45:29,604 --> 00:45:31,106
Jakby szedł pustą ulicą
782
00:45:31,606 --> 00:45:35,068
słysząc tylko odgłos swoich kroków.
783
00:45:35,151 --> 00:45:38,113
Ale wystarczy, abyś zapukał
do którychkolwiek drzwi
784
00:45:38,613 --> 00:45:40,573
i powiedział: "Jeśli mnie wpuścicie,
785
00:45:40,657 --> 00:45:45,578
będę żył i myślał,
tak jak sobie tego życzycie".
786
00:45:45,662 --> 00:45:48,581
a natychmiast otworzą się
wszystkie drzwi i okna,
787
00:45:48,665 --> 00:45:51,626
i już nigdy nie będziesz samotny.
788
00:45:53,628 --> 00:45:55,588
Wszystko zależy od ciebie, Cates.
789
00:45:55,672 --> 00:45:58,591
Powiedz tylko słowo, a się wycofam...
790
00:45:58,675 --> 00:46:02,095
jeśli oczywiście wierzysz,
że to prawo jest słuszne,
791
00:46:02,178 --> 00:46:04,097
a ty byłeś w błędzie.
792
00:46:04,180 --> 00:46:05,598
W takim przypadku, proszę po prostu powiedzieć,
793
00:46:05,682 --> 00:46:07,600
a ja pakuję manatki i wracam do Chicago,
794
00:46:07,684 --> 00:46:10,103
gdzie jest teraz zaledwie 40 stopni w cieniu.
795
00:46:10,186 --> 00:46:15,108
Bert, odkąd pamiętam, co niedziela
chodziłam do kościoła mojego ojca.
796
00:46:15,191 --> 00:46:17,110
Tutaj mieszkam.
797
00:46:17,193 --> 00:46:19,612
Tu urodzą się moje dzieci.
798
00:46:19,696 --> 00:46:21,656
Jak będziemy mogli tu żyć?
799
00:46:23,908 --> 00:46:26,411
A jak będziemy żyć jeśli się poddam?
800
00:46:27,912 --> 00:46:28,872
Jak twój ojciec?
801
00:46:28,955 --> 00:46:30,915
Alleluja, ciemnoto!
802
00:46:31,416 --> 00:46:32,876
Rach, to co się dzieje w tym miasteczku
803
00:46:32,959 --> 00:46:34,919
nie wszędzie nazwano by religią chrześcijańską.
804
00:46:40,300 --> 00:46:42,802
Rach, nie mogę żyć tak,
jak ty byś tego chciała.
805
00:46:44,304 --> 00:46:46,306
Musisz wybrać.
806
00:46:47,307 --> 00:46:49,267
Jego kościół albo nasz dom.
807
00:46:49,351 --> 00:46:50,810
W obu na raz nie możesz mieszkać.
808
00:46:53,813 --> 00:46:55,315
Wybacz, Bert.
809
00:46:55,815 --> 00:46:57,817
Musze cię już zabrać.
810
00:47:17,337 --> 00:47:19,339
Byłeś kiedyś zakochany, Hornbeck?
811
00:47:19,839 --> 00:47:22,342
Tylko w dźwięku własnych słów,
dzięki Bogu.
812
00:47:25,345 --> 00:47:27,347
Odwiedzałem ich miasta...
813
00:47:27,847 --> 00:47:30,308
i widziałem ołtarze,
na których przyszłość swoich dzieci
814
00:47:30,392 --> 00:47:33,353
składają w ofierze bogom nauki.
815
00:47:34,354 --> 00:47:35,814
A co dostają w zamian?
816
00:47:35,897 --> 00:47:37,857
Zagubienie i zniszczenie.
817
00:47:38,358 --> 00:47:40,819
Nowe sposoby zabijania się na wojnach.
818
00:47:40,902 --> 00:47:43,822
Wierzcie mi, Panowie, droga nauki
wiedzie ku przepaści.
819
00:47:43,905 --> 00:47:46,825
Panie Brady, czy Pan naprawdę wierzy,
820
00:47:46,908 --> 00:47:50,954
że większość Amerykanów
podziela Pańskie poglądy?
821
00:47:51,413 --> 00:47:54,332
To nie tylko poglądy
M.H.Brady'ego, Panie Hornbeck.
822
00:47:54,416 --> 00:47:56,334
Nie ma takiego stanu,
823
00:47:56,418 --> 00:47:58,837
w którym ewolucjoniści mieliby przewagę.
824
00:47:58,920 --> 00:48:02,340
Nasi obywatele mówią sami za siebie.
825
00:48:02,424 --> 00:48:04,843
Panie Brady, więc jak Pan wyjaśni
nieprzychylne komentarze
826
00:48:04,926 --> 00:48:06,886
na temat Pańskiej krucjaty.
827
00:48:07,387 --> 00:48:10,348
Te ataki wywołuje krzykliwa mniejszość,
828
00:48:10,432 --> 00:48:12,851
która akurat rządzi prasą.
829
00:48:12,934 --> 00:48:15,353
Mam nadzieję, że wy, Panowie
830
00:48:15,437 --> 00:48:18,398
będziecie bardziej obiektywni.
831
00:48:21,401 --> 00:48:26,364
Pobłogosław Panie te święte dary,
które spożywać mamy,
832
00:48:26,448 --> 00:48:29,367
i niech będzie pochwalone imię Twoje, amen.
833
00:48:29,451 --> 00:48:32,871
Jedz, Henry.
Za ciebie też zmówiłem modlitwę.
834
00:48:32,954 --> 00:48:35,915
Ewolucjonistów Bóg nie obchodzi,
835
00:48:36,416 --> 00:48:38,376
bo życie wieczne nie ma dla nich uroku...
836
00:48:38,460 --> 00:48:39,919
Sarah.
837
00:48:43,923 --> 00:48:44,924
Usiądź ze mną.
838
00:48:45,967 --> 00:48:47,427
Matt jest zajęty.
839
00:48:48,928 --> 00:48:52,432
Gdzie twój kapelusz z niebieskim piórkiem?
840
00:48:52,932 --> 00:48:54,392
Z niebieskim piórkiem?
841
00:48:54,476 --> 00:48:57,437
Wkładałaś go na wszystkie konwencje.
Byłaś w nim taka piękna.
842
00:48:59,981 --> 00:49:01,399
A gdzie się podział
843
00:49:01,483 --> 00:49:03,943
twój wąziutki, czarny krawat?
844
00:49:04,444 --> 00:49:07,197
Niezbyt atrakcyjny...
jak stare sznurowadło.
845
00:49:08,198 --> 00:49:10,200
Wrócił do buta.
846
00:49:10,700 --> 00:49:12,660
Jak się miewasz, Sarah?
847
00:49:12,744 --> 00:49:15,663
Posiwiałam, Henry. A ty?
848
00:49:15,747 --> 00:49:17,165
Posmutniałem.
849
00:49:17,248 --> 00:49:19,167
Nie wierzę. widziałam cię dziś w sądzie.
850
00:49:19,250 --> 00:49:21,795
Tryskałeś humorem, jak zawsze.
851
00:49:21,878 --> 00:49:25,298
To Matt. Budzi we mnie
najgorsze instynkty.
852
00:49:25,382 --> 00:49:27,300
Brakowało nam ciebie, Henry.
853
00:49:27,384 --> 00:49:30,804
Tak trudno jest o prawdziwych przyjaciół.
854
00:49:30,887 --> 00:49:34,349
Nie przypuszczałam, że nasze poglądy
kiedyś nas rozdzielą.
855
00:49:39,896 --> 00:49:41,815
Nadal ma donośny głos.
856
00:49:41,898 --> 00:49:44,359
Bo nadal ma coś do powiedzenia.
857
00:49:44,859 --> 00:49:46,820
Na temat tego, jak inni maja żyć?
858
00:49:46,903 --> 00:49:49,823
Och, nie bądź cyniczny.
859
00:49:49,906 --> 00:49:52,826
Każdy człowiek marzy o tym,
aby się kimś opiekować
860
00:49:52,909 --> 00:49:55,870
i być za to kochanym.
861
00:49:56,371 --> 00:49:58,832
Ty chyba mogłabyś mnie przekonać.
862
00:49:58,915 --> 00:50:00,875
Bo on nie ma kapelusza
z niebieskim piórkiem.
863
00:50:02,419 --> 00:50:04,337
Wiesz...
864
00:50:04,421 --> 00:50:07,841
Matt chyba nie nadawał się na prezydenta,
865
00:50:07,924 --> 00:50:10,844
ale byłem gotów go wybrać nawet na króla.
866
00:50:10,927 --> 00:50:13,346
Po to abyś ty była moja królową.
867
00:50:13,430 --> 00:50:14,723
A ty kim byś wtedy był?
868
00:50:14,806 --> 00:50:16,766
Opozycjonistą Waszej Wysokości.
869
00:50:19,686 --> 00:50:22,605
"Wierzę, że Hillsboro..."
Przepraszam...
870
00:50:22,689 --> 00:50:24,107
"...stanie się świątynią
871
00:50:24,190 --> 00:50:28,111
dla tych milionów, które widzą sens
872
00:50:28,194 --> 00:50:31,156
w wypełnianiu woli Bożej."
873
00:50:31,656 --> 00:50:33,658
To wszystko na dziś, Panowie.
874
00:50:34,951 --> 00:50:39,414
Słuchajcie Słowa Bożego!
875
00:50:39,497 --> 00:50:44,419
Ono mówi nam, że świat
został stworzony w 6 dni.
876
00:50:44,502 --> 00:50:47,922
Na początku ziemia była
bezładem i pustkowiem,
877
00:50:48,006 --> 00:50:50,967
a Bóg rzekł:
"Niechaj się stanie światłość."
878
00:50:52,469 --> 00:50:53,970
I stała się światłość!
879
00:50:55,513 --> 00:50:57,932
I Bóg ujrzał światłość,
a światłość Boga.
880
00:50:58,016 --> 00:50:59,976
I światłość zapytała:
"Jestem dobra, Panie?".
881
00:51:00,477 --> 00:51:02,979
I Bóg odpowiedział:
"Jesteś dobra".
882
00:51:04,981 --> 00:51:07,942
I tak upłynął wieczór i poranek
pierwszego dnia.
883
00:51:08,026 --> 00:51:09,986
I potem Bóg rzekł:
"Niechaj powstanie niebo."
884
00:51:10,487 --> 00:51:11,988
I kiedy to powiedział, powstało niebo.
885
00:51:13,490 --> 00:51:16,451
I tak upłynął wieczór i poranek
drugiego dnia.
886
00:51:16,534 --> 00:51:21,331
Trzeciego dnia Bóg stworzył suchy ląd, trawy i drzewa,
887
00:51:21,414 --> 00:51:24,334
a czwartego dnia słońce, księżyc i gwiazdy,
888
00:51:24,417 --> 00:51:27,087
i ogłosił, że są dobre.
889
00:51:27,170 --> 00:51:29,589
Piątego dnia zapełnił wody rybami,
890
00:51:29,673 --> 00:51:31,091
i powietrze ptactwem,
891
00:51:31,174 --> 00:51:33,593
i stworzył wielkiego wieloryba,
892
00:51:33,677 --> 00:51:37,138
i pobłogosławił je!
893
00:51:40,141 --> 00:51:42,102
Ale...
894
00:51:42,185 --> 00:51:45,647
rankiem szóstego dnia,
895
00:51:46,147 --> 00:51:50,610
kiedy Bóg wstawał,
oko jego było ciemne,
896
00:51:50,694 --> 00:51:53,154
a twarz zatroskana.
897
00:51:54,155 --> 00:51:55,156
Dlaczego?
898
00:51:55,657 --> 00:51:56,658
Dlaczego Bóg był zatroskany?
899
00:51:57,158 --> 00:51:58,118
Dlaczego? Powiedz nam!
900
00:51:58,201 --> 00:51:59,661
Powiedz nam dlaczego był zatroskany!
901
00:52:02,163 --> 00:52:04,624
Bóg spojrzał na swoje dzieło,
902
00:52:04,708 --> 00:52:07,127
leżące u jego stóp i powiedział:
903
00:52:07,210 --> 00:52:09,129
"Ono nie jest dość dobre!
904
00:52:09,212 --> 00:52:11,172
Ono nie jest skończone!"
905
00:52:11,673 --> 00:52:14,175
"Stworzę...
906
00:52:15,176 --> 00:52:16,302
człowieka!"
907
00:52:19,431 --> 00:52:20,390
Czy wierzymy?
908
00:52:20,473 --> 00:52:21,391
Tak!
909
00:52:21,474 --> 00:52:22,767
Czy wierzymy w Słowo Boże?
910
00:52:22,851 --> 00:52:23,935
Tak!
911
00:52:24,436 --> 00:52:25,395
Czy wierzymy w prawdę Słowa Bożego?
912
00:52:25,478 --> 00:52:26,521
Tak!
913
00:52:26,604 --> 00:52:28,523
Czy przeklinamy tego,
który mu przeczy?
914
00:52:28,606 --> 00:52:29,524
Tak!
915
00:52:29,607 --> 00:52:31,526
Czy chcemy, aby ten grzesznik
916
00:52:31,609 --> 00:52:33,528
smażył się w ogniu piekielnym?
917
00:52:33,611 --> 00:52:35,030
Tak!
918
00:52:35,113 --> 00:52:37,073
Co się stało z cichą modlitwą?
919
00:52:37,574 --> 00:52:41,036
O Panie, ześlij grzmoty i błyskawice,
920
00:52:41,119 --> 00:52:43,538
ukaraj tego grzesznika,
921
00:52:43,621 --> 00:52:47,042
jak zesłałeś je na swych wrogów
w czasach faraonów.
922
00:52:47,125 --> 00:52:50,545
Niechaj pozna ostrza tego miecza!
923
00:52:50,628 --> 00:52:54,549
Niechaj jego dusza przez cała wieczność
924
00:52:54,632 --> 00:52:58,553
wije się w męczarniach!
925
00:52:58,636 --> 00:52:59,554
Nie!
926
00:52:59,637 --> 00:53:00,597
Nie, ojcze!
927
00:53:01,097 --> 00:53:02,557
Nie módl się o potępienie dla Berta!
928
00:53:02,640 --> 00:53:06,061
Panie, przeklnij i tych,
929
00:53:06,144 --> 00:53:08,563
którzy proszą o łaskę dla grzesznika,
930
00:53:08,646 --> 00:53:12,108
choćby byli krwią z mojej krwi
i ciałem z mojego ciała!
931
00:53:12,609 --> 00:53:17,572
Pastorze Brown...
wiem, że ta modlitwa
932
00:53:17,655 --> 00:53:20,075
płynie z twojej głębokiej wiary,
933
00:53:20,158 --> 00:53:22,369
ale może trochę przesadziłeś.
934
00:53:22,869 --> 00:53:24,371
Jeśli zniszczysz to,
co chciałeś uratować,
935
00:53:24,871 --> 00:53:27,332
pozostanie jedynie pustka.
936
00:53:27,415 --> 00:53:30,335
Pamiętasz przypowieść Salomona
937
00:53:30,418 --> 00:53:33,338
"Kto zamieszanie wnosi w dom swój,
938
00:53:33,421 --> 00:53:35,882
odziedziczy wiatry."
939
00:53:37,384 --> 00:53:40,845
Biblia uczy, że Bóg wybacza
swoim dzieciom,
940
00:53:40,929 --> 00:53:45,850
i my, jego dzieci,
musimy wybaczać swoim bliźnim.
941
00:53:45,934 --> 00:53:48,895
Przyjaciele, wracajcie do domów.
942
00:53:49,896 --> 00:53:50,897
Idźcie.
943
00:53:51,398 --> 00:53:53,400
I niech Bóg was wszystkich błogosławi.
944
00:54:11,167 --> 00:54:13,128
Odprowadzimy cię do domu, kochanie.
945
00:54:13,211 --> 00:54:16,131
Nie mogę tam wrócić.
On mnie nienawidzi.
946
00:54:16,214 --> 00:54:18,133
Nic podobnego.
947
00:54:18,216 --> 00:54:21,678
Przeklął mnie. Mój własny ojciec
skazał mnie na potępienie.
948
00:54:22,178 --> 00:54:24,139
Żaden człowiek nie ma takiej mocy.
949
00:54:24,222 --> 00:54:26,141
On zawsze to robił.
950
00:54:26,224 --> 00:54:29,185
Przeklął Berta i małego Stebbinsa.
951
00:54:30,186 --> 00:54:32,147
Małego Stebbinsa?
952
00:54:32,230 --> 00:54:36,151
Od tego to się wszystko zaczęło.
953
00:54:36,234 --> 00:54:39,154
Mały Stebbins był niewinnym dzieckiem.
954
00:54:39,237 --> 00:54:41,698
Bóg nie gniewa się na niewinnych,
moja droga.
955
00:54:43,700 --> 00:54:46,202
Tak powiedział Bert.
956
00:54:46,703 --> 00:54:50,206
Mówił tak, kiedy byliśmy razem.
957
00:54:51,708 --> 00:54:55,170
Gdybym mogła to Panu wytłumaczyć,
958
00:54:55,253 --> 00:54:57,672
na pewno by mnie Pan zrozumiał.
959
00:54:57,756 --> 00:54:59,215
Panie Brady, proszę, ja...
960
00:54:59,716 --> 00:55:01,176
Pomożemy ci.
961
00:55:01,259 --> 00:55:03,219
Chodź. Wracamy do domu.
962
00:55:29,788 --> 00:55:31,247
Zaraz przyjdę, Sarah.
963
00:55:31,331 --> 00:55:32,791
Dobrze, Matt.
964
00:55:33,291 --> 00:55:34,250
Dobranoc, Henry.
965
00:55:34,334 --> 00:55:36,294
Dobranoc.
966
00:55:47,305 --> 00:55:48,807
Jeszcze nie śpisz?
967
00:55:49,307 --> 00:55:50,809
Za gorąco na spanie.
968
00:55:52,811 --> 00:55:55,772
Nie ma się co oszukiwać, Henry.
969
00:55:55,855 --> 00:55:58,316
Już nie jesteśmy tacy jak dawniej.
970
00:56:00,360 --> 00:56:02,779
Sądząc po tym, ile jedzenia
dziś w siebie wpakowałeś,
971
00:56:02,862 --> 00:56:04,823
to nic się nie zmieniłeś przez 40 lat.
972
00:56:14,833 --> 00:56:21,339
Dziwne, jak mogą się rozejść
drogi dwóch bliskich sobie ludzi.
973
00:56:22,841 --> 00:56:26,302
Taka jest kolej rzeczy.
974
00:56:26,386 --> 00:56:28,847
Kiedyś się rozumieliśmy...
975
00:56:29,848 --> 00:56:32,350
podziwialiśmy się, Henry.
976
00:56:34,352 --> 00:56:37,313
Dlaczego, stary przyjacielu...
977
00:56:37,397 --> 00:56:39,816
tak bardzo się ode mnie oddaliłeś?
978
00:56:39,899 --> 00:56:41,818
Wszelki ruch jest względny, Matt.
979
00:56:41,901 --> 00:56:44,863
Może to ty oddaliłeś się ode mnie
przez to, że stoisz w miejscu.
980
00:56:48,867 --> 00:56:50,869
Jeśli postęp oznacza odejście od Boga,
981
00:56:52,370 --> 00:56:54,330
porzucenie wiary naszych ojców...
982
00:56:54,414 --> 00:56:56,332
Widziałem dziś demonstrację tej wiary.
983
00:56:56,416 --> 00:56:58,335
Przeraziłem się.
984
00:56:58,418 --> 00:56:59,836
to co widziałeś jest odbiciem...
985
00:56:59,919 --> 00:57:01,379
przemocy i nienawiści,
986
00:57:01,880 --> 00:57:04,841
jakie panują na świecie,
Henry... twoim świecie.
987
00:57:04,924 --> 00:57:06,343
Zostali sprowokowani,
988
00:57:06,426 --> 00:57:08,845
ponieważ poczuli, że ich wiara
została zagrożona.
989
00:57:08,928 --> 00:57:11,848
To są prości ludzie, Henry,
biedni ludzie.
990
00:57:11,931 --> 00:57:13,350
Ciężko pracują...
991
00:57:13,433 --> 00:57:14,893
i chcą w coś wierzyć...
992
00:57:15,894 --> 00:57:17,854
coś pięknego.
993
00:57:17,937 --> 00:57:21,358
Szukają czegoś lepszego,
od tego co ich otacza.
994
00:57:21,441 --> 00:57:22,901
Raj za szybą wystawową.
995
00:57:23,401 --> 00:57:24,861
Czemu chcesz im to odebrać, Henry?
996
00:57:24,944 --> 00:57:26,404
To wszystko co mają...
997
00:57:26,905 --> 00:57:28,907
złoty kielich nadziei.
998
00:57:32,911 --> 00:57:34,913
Jak moja złota tancerka.
999
00:57:37,415 --> 00:57:38,375
Jak co?
1000
00:57:38,458 --> 00:57:40,877
Złota tancerka.
1001
00:57:40,960 --> 00:57:44,422
Stała na wystawie sklepu w Wakeman, Ohio.
1002
00:57:44,923 --> 00:57:49,010
Posiadanie jej było
moim największym marzeniem.
1003
00:57:50,929 --> 00:57:53,932
miałem wtedy 7 lat i byłem
wytrawnym znawcą koni na biegunach.
1004
00:57:55,934 --> 00:57:58,895
Miała jasnoczerwona grzywę
i niebieskie oczy,
1005
00:57:58,978 --> 00:58:01,439
cała była złota
we fioletowe łatki.
1006
00:58:01,940 --> 00:58:03,400
A kiedy słońce oświetliło strzemiona,
1007
00:58:03,483 --> 00:58:06,903
jej widok był olśniewający.
1008
00:58:06,986 --> 00:58:09,948
Niestety jej cena była równa tygodniowej
pensji mojego ojca,
1009
00:58:11,449 --> 00:58:16,454
Tak więc od złotej tancerki ciągle
dzieliła mnie wielka, szklana szyba.
1010
00:58:19,457 --> 00:58:20,458
Aż kiedyś...
1011
00:58:21,960 --> 00:58:23,420
Pomyślmy...
1012
00:58:23,503 --> 00:58:25,422
To nie mogła być gwiazdka.
1013
00:58:25,505 --> 00:58:27,924
Więc to musiały być moje urodziny.
1014
00:58:28,008 --> 00:58:29,426
Obudziłem się rano,
1015
00:58:29,509 --> 00:58:32,470
i obok łóżka ujrzałem
moją złota tancerkę.
1016
00:58:32,971 --> 00:58:34,431
Mama oszczędzała na zakupach,
1017
00:58:34,514 --> 00:58:37,434
a tata przez miesiąc pracował po nocach.
1018
00:58:37,517 --> 00:58:38,935
Wskoczyłem na siodło,
1019
00:58:39,019 --> 00:58:40,979
zacząłem się bujać...
1020
00:58:42,480 --> 00:58:43,940
a ona się rozleciała.
1021
00:58:44,024 --> 00:58:46,443
Na dwa kawałki.
Drewno było spróchniałe.
1022
00:58:46,526 --> 00:58:50,488
Całość trzymała się na słowo honoru.
1023
00:58:51,489 --> 00:58:53,992
Z wierzchu blichtr i połysk,
a w środku pusto.
1024
00:58:54,492 --> 00:58:58,455
Tak samo odebrałem tę dzisiejszą
demonstrację wiary, Matt...
1025
00:58:58,538 --> 00:58:59,956
Wszystko blichtr i połysk.
1026
00:59:00,040 --> 00:59:01,458
Mówisz, że dajesz ludziom nadzieję.
1027
00:59:01,541 --> 00:59:03,001
A ja myślę, że ty im ją kradniesz.
1028
00:59:03,501 --> 00:59:04,836
O, nie, Henry...
1029
00:59:04,919 --> 00:59:07,339
Jeśli drogą do tego raju...
1030
00:59:07,422 --> 00:59:09,883
jest ignorancja, bigoteria i nienawiść...
1031
00:59:11,885 --> 00:59:13,887
Mówię: "To do diabła z nim."
1032
00:59:25,857 --> 00:59:28,318
Uczyliśmy się o pochodzeniu gatunków.
1033
00:59:28,401 --> 00:59:29,819
To bardzo interesujące, Howardzie.
1034
00:59:29,903 --> 00:59:31,363
Bardzo interesujące.
1035
00:59:32,364 --> 00:59:33,823
Mów dalej, Howardzie,
1036
00:59:33,907 --> 00:59:37,369
czego jeszcze Pan Cates
uczył was na lekcjach.
1037
00:59:38,870 --> 00:59:40,330
Mówił, że na początku
1038
00:59:40,413 --> 00:59:42,832
Ziemia była za gorąca,
aby mogło na niej istnieć życie,
1039
00:59:42,916 --> 00:59:44,334
a potem trochę się ochłodziła
1040
00:59:44,417 --> 00:59:46,378
i komórki zaczęły się rozwijać.
1041
00:59:50,423 --> 00:59:51,341
Panie McKinnon.
1042
00:59:51,424 --> 00:59:53,343
Panie Galbraith.
1043
00:59:53,426 --> 00:59:55,887
Myślę, że pozostali Panowie się znają.
1044
01:00:07,273 --> 01:00:08,274
Komórki, Howardzie?
1045
01:00:08,775 --> 01:00:10,735
Małe żyjątka, w wodzie.
1046
01:00:10,819 --> 01:00:13,238
A potem z tych małych żyjątek
zrobiły się większe,
1047
01:00:13,321 --> 01:00:15,240
aż w końcu wyszły na ląd.
1048
01:00:15,323 --> 01:00:17,742
Jak długo to trwało według Pana Cates'a?
1049
01:00:17,826 --> 01:00:21,246
Kilka milionów lat... może dłużej.
1050
01:00:21,329 --> 01:00:23,790
A potem pojawiły się ryby, gady i ssaki.
1051
01:00:24,290 --> 01:00:25,250
Człowiek jest ssakiem.
1052
01:00:25,333 --> 01:00:27,252
Jak psy...
1053
01:00:27,335 --> 01:00:28,795
i bydło.
1054
01:00:29,796 --> 01:00:31,256
Czy tak powiedział?
1055
01:00:31,339 --> 01:00:32,298
Tak, proszę Pana.
1056
01:00:34,300 --> 01:00:35,260
Howardzie,
1057
01:00:35,343 --> 01:00:37,762
W jaki sposób wyłonił się człowiek
z tej oślizgłej masy
1058
01:00:37,846 --> 01:00:39,264
robaków i wężów,
1059
01:00:39,347 --> 01:00:41,808
według twojego... Pana profesora?
1060
01:00:43,309 --> 01:00:46,271
Człowiek tak jakby ewolutował...
1061
01:00:46,354 --> 01:00:48,773
z małp starego świata.
1062
01:00:48,857 --> 01:00:50,775
Słyszeliście przyjaciele?
1063
01:00:50,859 --> 01:00:52,318
Małpy ze starego świata!
1064
01:00:53,820 --> 01:00:54,779
Czyli według Pana Cates,
1065
01:00:54,863 --> 01:00:56,281
nie pochodzimy nawet
1066
01:00:56,364 --> 01:00:58,783
od poczciwych, starych małp amerykańskich.
1067
01:00:58,867 --> 01:01:00,326
Howardzie, posłuchaj uważnie.
1068
01:01:00,827 --> 01:01:03,830
Czy w tym całym wykładzie
o robakach i ewolucji
1069
01:01:04,330 --> 01:01:06,791
szlamu i mułu,
1070
01:01:06,875 --> 01:01:09,836
Pan Cates wspomniał kiedyś o Bogu?
1071
01:01:13,340 --> 01:01:14,799
Nic takiego nie pamiętam.
1072
01:01:14,883 --> 01:01:18,345
A o cudzie Stworzenia,
1073
01:01:18,845 --> 01:01:21,348
opisanym w pięknej księdze rodzaju?
1074
01:01:21,848 --> 01:01:22,349
Nie, proszę Pana.
1075
01:01:23,350 --> 01:01:24,809
Panie i Panowie...
1076
01:01:24,893 --> 01:01:26,811
Sprzeciw!
1077
01:01:26,895 --> 01:01:28,813
Proszę Sąd o przypomnienie
mojemu uczonemu przeciwnikowi,
1078
01:01:28,897 --> 01:01:30,815
że nie znajduje się na wiecu wyborczym.
1079
01:01:30,899 --> 01:01:33,318
Ma przedstawić przysięgłym dowody.
1080
01:01:33,401 --> 01:01:35,320
Nie musi robić wrażenia na Paniach,
gdyż nie zasiadają w Ławie.
1081
01:01:35,403 --> 01:01:39,366
Wysoki Sądzie...nie chcę wygłaszać mowy.
1082
01:01:40,867 --> 01:01:42,869
Więc nie ma takiej potrzeby.
1083
01:01:43,370 --> 01:01:45,872
Jestem przekonany, że sędziowie przysięgli,
1084
01:01:46,373 --> 01:01:50,877
widząc jak rozpaczliwie zagubiony czuje się ten chłopiec.
1085
01:01:51,878 --> 01:01:57,384
Wmówiono mu, że wypełznął
z błota i gnoju jak zwierzę.
1086
01:01:57,884 --> 01:01:59,344
Powiadam, że ci szydzący
z biblii ludzie,
1087
01:01:59,427 --> 01:02:02,389
ci ewolucjoniści, ważą nam truciznę!
1088
01:02:02,889 --> 01:02:05,850
Całe szczęście, że prawo tego stanu
1089
01:02:05,934 --> 01:02:10,355
żąda, aby ci handlarze trucizną
nazywali swe produkty po imieniu,
1090
01:02:10,438 --> 01:02:13,858
tak abyśmy wiedzieli dokładnie,
co sprzedają.
1091
01:02:13,942 --> 01:02:16,361
Twierdzę, że jeśli to prawo
nie zostanie utrzymane w mocy,
1092
01:02:16,444 --> 01:02:18,363
ten chłopiec i jego pokolenie
1093
01:02:18,446 --> 01:02:21,366
zostaną odarci z wiary
przez bezbożną naukę!
1094
01:02:21,449 --> 01:02:26,371
Ale, jeśli Bertrama Catesa
spotka przewidziana prawem kara,
1095
01:02:26,454 --> 01:02:28,415
wierni na całym świecie,
którzy nas obserwują,
1096
01:02:28,915 --> 01:02:32,377
którzy słuchają każdego naszego słowa,
1097
01:02:32,460 --> 01:02:35,922
powstaną i okrzykną
ten sąd błogosławionym!
1098
01:02:37,424 --> 01:02:38,925
Świadek jest Pański.
1099
01:02:48,435 --> 01:02:51,438
Rad jestem, że pułkownik
nie wygłosił przemówienia.
1100
01:02:53,940 --> 01:02:56,401
Howardzie...
1101
01:02:56,484 --> 01:02:59,446
Powiedziałeś, że na Ziemi
było kiedyś bardzo gorąco.
1102
01:02:59,946 --> 01:03:01,906
Tak mówił Pan Cates.
1103
01:03:01,990 --> 01:03:03,950
Myślisz, że było bardziej gorąco
niż teraz?
1104
01:03:04,951 --> 01:03:06,411
Chyba tak.
1105
01:03:06,494 --> 01:03:08,455
Pan Cates czytał nam o tym z książki.
1106
01:03:09,456 --> 01:03:10,957
Z tej książki?
1107
01:03:12,459 --> 01:03:16,379
Teoria Karola Darwina, o ewolucji i pochodzeniu człowieka.
1108
01:03:16,963 --> 01:03:17,964
Tak, proszę Pana.
1109
01:03:19,632 --> 01:03:23,136
Tę właśnie książkę Pan Cates czytał
wam w klasie.
1110
01:03:24,637 --> 01:03:26,139
Powiedz mi, Howardzie,
1111
01:03:28,141 --> 01:03:30,602
czy uważasz, że było w tym coś złego?
1112
01:03:30,685 --> 01:03:33,104
Nie wiem...
1113
01:03:33,188 --> 01:03:34,647
Sprzeciw, Wysoki Sądzie.
1114
01:03:35,148 --> 01:03:40,612
Obrona żąda, aby 15-letni chłopiec
wypowiadał się w kwestii moralnej.
1115
01:03:40,695 --> 01:03:43,114
Próbuję tylko wykazać, że zarówno Howard,
1116
01:03:43,198 --> 01:03:45,158
jak i pułkownik Brady, czy Karol Darwin,
1117
01:03:45,658 --> 01:03:47,660
czy każda z osób znajdujących się
na tej sali, łącznie z Panem,
1118
01:03:48,161 --> 01:03:49,621
ma prawo myśleć.
1119
01:03:49,704 --> 01:03:55,126
Pułkowniku Drummond, nie sądzimy tu prawa do myślenia.
1120
01:03:55,210 --> 01:03:57,629
Z całym szacunkiem dla Wysokiego Sądu, owszem.
1121
01:03:57,712 --> 01:04:01,633
Bronię tu właśnie prawa do myślenia.
1122
01:04:01,716 --> 01:04:04,678
Przez ten proces znalazło się ono
w śmiertelnym niebezpieczeństwie.
1123
01:04:05,178 --> 01:04:06,137
Mamy osądzić człowieka!
1124
01:04:06,221 --> 01:04:07,681
Myślącego człowieka!
1125
01:04:09,182 --> 01:04:11,142
Któremu grozi się karą za to,
1126
01:04:11,226 --> 01:04:13,687
że chce mówić to, co myśli.
1127
01:04:15,188 --> 01:04:16,147
Pułkowniku Drummond,
1128
01:04:16,231 --> 01:04:18,692
proszę inaczej sformułować pytanie.
1129
01:04:20,694 --> 01:04:22,195
Dobrze więc, Howardzie...
1130
01:04:22,696 --> 01:04:25,657
czy cała ta gadka o ewolucji...
1131
01:04:25,740 --> 01:04:27,200
sprawiła ci jakąkolwiek przykrość?
1132
01:04:27,701 --> 01:04:28,201
Słucham?
1133
01:04:28,702 --> 01:04:30,662
Czy zrobiła ci coś złego?
1134
01:04:30,745 --> 01:04:32,706
Czy czujesz się gorzej?
1135
01:04:33,707 --> 01:04:38,670
Czy może gorzej grasz w baseball?
1136
01:04:38,753 --> 01:04:41,214
Czy to wpłynęło na siłę twojego ramienia?
1137
01:04:41,715 --> 01:04:42,674
Nie, proszę Pana.
1138
01:04:42,757 --> 01:04:44,217
Jestem mańkutem.
1139
01:04:44,926 --> 01:04:46,886
Spryciarz z ciebie.
1140
01:04:46,970 --> 01:04:48,888
Nadal szanujesz ojca i matkę?
1141
01:04:48,972 --> 01:04:49,931
Pewnie.
1142
01:04:50,432 --> 01:04:51,891
Od śniadania nikogo nie zamordowałeś?
1143
01:04:51,975 --> 01:04:52,934
Sprzeciw.
1144
01:04:53,435 --> 01:04:55,937
To jest perfidna kazuistyka.
1145
01:05:03,445 --> 01:05:04,904
Pan mecenas używa słowa,
1146
01:05:04,988 --> 01:05:07,449
którego Ława nie rozumie.
1147
01:05:08,450 --> 01:05:09,909
Kazuistyka.
1148
01:05:09,993 --> 01:05:11,911
Naginanie argumentów dla uzasadnienia tezy,
1149
01:05:11,995 --> 01:05:15,457
tu w odniesieniu do pytania o zabójstwo.
1150
01:05:16,958 --> 01:05:18,460
Podtrzymuję sprzeciw.
1151
01:05:20,962 --> 01:05:23,965
Niech Pan spyta tego chłopca, czy jego wiara
w biblię nie została zachwiana.
1152
01:05:26,468 --> 01:05:28,928
Jeśli będę potrzebował pańskiej pomocy,
pułkowniku Brady,
1153
01:05:29,012 --> 01:05:32,932
pokornie o nią poproszę.
1154
01:05:33,016 --> 01:05:36,936
Służę uprzejmie, pułkowniku Drummond.
1155
01:05:37,020 --> 01:05:39,981
To chyba jedyny człowiek,
który siedząc potrafi puszyć się jak paw.
1156
01:05:42,984 --> 01:05:44,486
Howard, powiedz...
1157
01:05:44,986 --> 01:05:46,988
czy wierzyłeś we wszystko, co mówił Pan Cates?
1158
01:05:47,989 --> 01:05:49,491
Nie jestem pewien.
1159
01:05:49,991 --> 01:05:50,950
Musiałbym pomyśleć.
1160
01:05:51,034 --> 01:05:52,494
Bardzo dobrze. Bardzo dobrze.
1161
01:05:54,496 --> 01:05:56,998
Twój tata jest farmerem, tak?
1162
01:05:57,499 --> 01:05:57,957
Tak, proszę Pana.
1163
01:05:58,041 --> 01:05:59,459
Macie traktor?
1164
01:05:59,542 --> 01:06:00,460
Nowiutki.
1165
01:06:00,543 --> 01:06:02,962
Czy posiadanie traktora jest grzechem,
1166
01:06:03,046 --> 01:06:05,006
skoro nie mówi się o nim w biblii?
1167
01:06:05,507 --> 01:06:06,466
Nie.
1168
01:06:06,549 --> 01:06:09,010
Mojżesz nigdy do nikogo nie dzwonił.
1169
01:06:09,511 --> 01:06:13,973
Czy uważasz, że telefon
to narzędzie szatana?
1170
01:06:14,057 --> 01:06:15,016
Nie przyszło mi to do głowy.
1171
01:06:15,517 --> 01:06:17,519
Ani nikomu innemu!
1172
01:06:18,019 --> 01:06:20,480
Wysoki Sądzie, obrona popełnia
ten sam, stary błąd,
1173
01:06:20,563 --> 01:06:22,482
co wszyscy bezbożnicy...
1174
01:06:22,565 --> 01:06:24,484
myli rzeczy materialne,
1175
01:06:24,567 --> 01:06:28,488
z duchowym przesłaniem Pisma Świętego.
1176
01:06:28,571 --> 01:06:30,490
Dlaczego Pan mąci w głowie
temu dziecku?
1177
01:06:30,573 --> 01:06:33,368
Czy słowo "przyzwoitość"
nic dla Pana nie znaczy?
1178
01:06:33,451 --> 01:06:36,413
Kiedy działa na niekorzyść
mojego klienta - nie.
1179
01:06:36,913 --> 01:06:40,917
Wtedy nie ma ona dla mnie
żadnego znaczenia.
1180
01:06:45,672 --> 01:06:48,800
Za to prawda ma znaczenie...
jako cel działania!
1181
01:06:50,802 --> 01:06:52,762
Ale...
1182
01:06:52,846 --> 01:06:56,766
jednym z największych idiotyzmów
naszych czasów jest to,
1183
01:06:56,850 --> 01:07:00,770
że wpisujemy ludzkie postępowanie
w siatkę moralności,
1184
01:07:00,854 --> 01:07:05,275
na której każdy czyn człowieka
jest dokładnie wyznaczony...
1185
01:07:05,358 --> 01:07:07,277
krzyżującymi się liniami dobra i zła,
1186
01:07:07,360 --> 01:07:08,820
a jego miejsce jest precyzyjnie opisane...
1187
01:07:09,320 --> 01:07:13,324
w sekundach, minutach i stopniach.
1188
01:07:19,330 --> 01:07:23,293
Howardzie, czy zrozumiałeś to,
co powiedziałem?
1189
01:07:23,376 --> 01:07:24,836
Nie, proszę Pana.
1190
01:07:26,338 --> 01:07:28,298
Może kiedyś zrozumiesz.
1191
01:07:28,381 --> 01:07:30,842
To wszystko, synu.
Dziękuję ci. Jesteś wolny.
1192
01:07:31,301 --> 01:07:32,761
On może nie rozumie, ale ja tak.
1193
01:07:32,844 --> 01:07:36,306
Już widziałem, jak potrafisz ogłupić ludzi.
1194
01:07:36,389 --> 01:07:38,308
W procesie wydawnictwa Endicott,
1195
01:07:38,391 --> 01:07:41,311
wmówiłeś Przysięgłym, że to nie książka
jest obsceniczna, ale ich własne myśli.
1196
01:07:41,394 --> 01:07:44,814
Oszukałeś ich! Ogłupiłeś!
1197
01:07:44,898 --> 01:07:46,358
Tu nie próbuj takich sztuczek!
1198
01:07:46,858 --> 01:07:49,319
Nie próbuję nikogo ogłupić!
1199
01:07:49,402 --> 01:07:51,821
Nie chcę jedynie dopuścić do tego,
by wstecznicy
1200
01:07:51,905 --> 01:07:57,494
zaśmiecali naszą konstytucję
stekiem średniowiecznych bzdur.
1201
01:07:57,577 --> 01:07:59,496
To nie jest Sąd Federalny, pułkowniku Drummond.
1202
01:07:59,579 --> 01:08:01,498
Gdzieś trzeba ich powstrzymać!
1203
01:08:01,581 --> 01:08:07,504
Wysoki Sądzie, on chce abyśmy
zamiast przestępcy osądzali tu prawo!
1204
01:08:07,587 --> 01:08:10,048
Ale nic z tego, mamy następnego świadka.
1205
01:08:10,548 --> 01:08:12,884
Wzywam pannę Rachel Brown.
1206
01:08:12,967 --> 01:08:14,386
Rachel Brown!
1207
01:08:14,469 --> 01:08:17,430
Rachel Brown, proszę o podejście!
1208
01:08:18,431 --> 01:08:20,934
Wiedziałeś o tym?
1209
01:08:21,434 --> 01:08:23,436
On nie, ale my powinniśmy byli
to przewidzieć.
1210
01:08:28,942 --> 01:08:30,402
Rach, co mu powiedziałaś?
1211
01:08:30,485 --> 01:08:32,445
Spokojnie, synu.
1212
01:08:40,453 --> 01:08:41,413
Siadaj, Samsonie.
1213
01:08:41,496 --> 01:08:43,456
Za chwilę zetną ci włosy.
1214
01:08:43,957 --> 01:08:50,463
Rachel, czy przysięga Pani mówić
prawdę, całą prawdę i tylko prawdę?
1215
01:08:51,965 --> 01:08:52,966
Przysięgam.
1216
01:08:53,967 --> 01:08:54,968
Moja droga,
1217
01:08:55,468 --> 01:08:56,928
chcę tylko abyś powtórzyła tylko to,
1218
01:08:57,012 --> 01:08:58,972
co powiedziałaś mi wczoraj wieczorem.
1219
01:08:59,472 --> 01:09:01,433
Panie Brady, proszę...
1220
01:09:01,516 --> 01:09:04,436
Rachel, chciałaś aby ludzie
zrozumieli, prawda?
1221
01:09:04,519 --> 01:09:06,479
- Tak.
- Więc odpowiadaj na moje pytania.
1222
01:09:07,480 --> 01:09:08,940
Panno Brown,
1223
01:09:09,024 --> 01:09:11,985
zna Pani bardzo dobrze oskarżonego, Bertrama Catesa?
1224
01:09:12,986 --> 01:09:15,447
Jesteśmy zaręczeni.
1225
01:09:15,530 --> 01:09:17,449
Czy oboje uczęszczacie
do tego samego kościoła?
1226
01:09:17,532 --> 01:09:19,993
Tak...uczęszczaliśmy.
1227
01:09:20,493 --> 01:09:21,995
A teraz?
1228
01:09:22,495 --> 01:09:23,455
Co?
1229
01:09:23,538 --> 01:09:24,998
Nadal chodzicie do tego samego kościoła?
1230
01:09:26,499 --> 01:09:27,500
Nie.
1231
01:09:28,001 --> 01:09:30,003
Czy Pan Cates porzucił kościół?
1232
01:09:31,004 --> 01:09:32,505
Nie, niezupełnie.
1233
01:09:33,006 --> 01:09:33,965
Nie jego ducha.
1234
01:09:34,049 --> 01:09:36,468
Ale ciało owszem.
1235
01:09:36,551 --> 01:09:41,473
Pan Cates opuścił kościół,
do którego chodziliście razem.
1236
01:09:41,556 --> 01:09:42,515
- Tak.
- Dlaczego?
1237
01:09:45,018 --> 01:09:46,019
Z powodu małego Stebbinsa.
1238
01:09:46,519 --> 01:09:48,480
Mały Stebbins.
1239
01:09:48,563 --> 01:09:50,523
Proszę nam o tym opowiedzieć.
1240
01:09:51,024 --> 01:09:52,901
To było dwa lata temu.
1241
01:09:53,401 --> 01:09:56,363
Mały Stebbins miał wtedy 13 lat.
1242
01:09:56,446 --> 01:09:58,406
Był jednym z uczniów Berta.
1243
01:09:58,907 --> 01:10:00,867
Mieszkał obok internatu,
1244
01:10:00,950 --> 01:10:04,996
i często przychodził do Berta
popatrzeć przez mikroskop.
1245
01:10:05,080 --> 01:10:07,499
Bert mówił, że był bardzo bystry i...
1246
01:10:07,582 --> 01:10:10,043
i mógł zostać nawet naukowcem.
1247
01:10:10,543 --> 01:10:11,544
Tak?
1248
01:10:13,546 --> 01:10:17,050
Kiedyś poszedł popływać w rzece z kolegami.
1249
01:10:18,301 --> 01:10:22,305
Złapał go skurcz...
i utonął.
1250
01:10:25,934 --> 01:10:26,935
Co dalej.
1251
01:10:28,937 --> 01:10:30,897
Na pogrzebie...
1252
01:10:30,980 --> 01:10:34,401
mój tata powiedział, że Tommy
nie dostąpi łaski,
1253
01:10:34,484 --> 01:10:38,905
ponieważ... ponieważ jego ojciec
nie pozwolił go ochrzcić.
1254
01:10:38,988 --> 01:10:40,907
Powtórz dokładnie, co twój ojciec mówił!
1255
01:10:40,990 --> 01:10:43,410
Że dusza Tommy'ego wije się w ogniu piekielnym!
1256
01:10:43,493 --> 01:10:46,287
Cates, ty grzeszniku!
1257
01:10:46,371 --> 01:10:48,289
Religia ma dawać ludziom pocieszenie,
1258
01:10:48,373 --> 01:10:50,333
a nie siać grozę!
1259
01:10:53,336 --> 01:10:54,796
Proszę o spokój.
1260
01:10:54,879 --> 01:10:56,297
Siadaj, Bert.
1261
01:10:56,381 --> 01:10:58,800
Bert uważał za niesprawiedliwe to,
1262
01:10:58,883 --> 01:11:01,344
że małe dziecko nie może iść do nieba!
1263
01:11:01,845 --> 01:11:04,305
On nie odrzucił Boga, tylko Kościół!
1264
01:11:04,389 --> 01:11:05,348
Bardzo dobrze, moja droga.
Czyli prawdą jest,
1265
01:11:05,849 --> 01:11:08,309
że z powodu tego, co się stało
z małym Stebbinsem,
1266
01:11:08,393 --> 01:11:10,353
Bert Cates odszedł od Kościoła!
1267
01:11:11,354 --> 01:11:12,856
Nie powiedziałaś nic złego.
1268
01:11:13,356 --> 01:11:15,316
Zaczynamy rozumieć, jakie przeżycia
1269
01:11:15,400 --> 01:11:19,070
mogą spowodować, że młody człowiek błądzi.
1270
01:11:19,154 --> 01:11:20,572
Sprzeciw!
1271
01:11:20,655 --> 01:11:22,115
To, czy mój klient zbłądził
1272
01:11:22,615 --> 01:11:24,075
jest kwestią interpretacji.
1273
01:11:24,159 --> 01:11:25,577
Strike it from the record.
1274
01:11:25,660 --> 01:11:26,619
Podtrzymuję sprzeciw.
1275
01:11:27,120 --> 01:11:28,079
Proszę, aby sędziowie
1276
01:11:28,163 --> 01:11:30,582
zignorowali uwagę oskarżenia.
1277
01:11:30,665 --> 01:11:32,584
Dobrze.
1278
01:11:32,667 --> 01:11:37,088
Moja droga, opowiedz sędziom
nieco więcej o poglądach Pana Catesa
1279
01:11:37,172 --> 01:11:38,840
na temat religii.
1280
01:11:38,923 --> 01:11:40,842
Sprzeciw!
1281
01:11:40,925 --> 01:11:42,844
Plotki nie są materiałem dowodowym.
1282
01:11:42,927 --> 01:11:45,847
Oddalam sprzeciw.
1283
01:11:45,930 --> 01:11:47,349
Proszę dalej, pułkowniku Brady.
1284
01:11:47,432 --> 01:11:51,853
Po prostu opowiedz nam o rozmowach,
jakie prowadziłaś z oskarżonym.
1285
01:11:51,936 --> 01:11:53,355
Rachel, nie wolno ci.
1286
01:11:53,438 --> 01:11:54,856
To, co ci mówiłem,
1287
01:11:54,939 --> 01:11:56,858
to były pytania...
jakie człowiek zadaje sobie w duchu.
1288
01:11:56,941 --> 01:11:58,860
Powtórzone głośno,
1289
01:11:58,943 --> 01:12:00,362
zabrzmią jak odpowiedzi.
1290
01:12:00,445 --> 01:12:01,404
Ja... ja nie mogę.
1291
01:12:01,905 --> 01:12:04,366
Nie słuchaj go, Rachel.
To dla jego dobra.
1292
01:12:04,449 --> 01:12:05,867
Mów.
1293
01:12:05,950 --> 01:12:07,869
Panie Brady, powiedziałam to Panu
w zaufaniu...
1294
01:12:07,952 --> 01:12:10,413
Chcemy poznać tylko prawdę, Rachel,
tylko prawdę.
1295
01:12:11,414 --> 01:12:13,875
Nie pamiętam.
1296
01:12:13,958 --> 01:12:16,419
Rachel, zeznajesz pod przysięgą.
1297
01:12:16,920 --> 01:12:19,881
Nie wolno ci zatajać ważnych informacji.
1298
01:12:19,964 --> 01:12:22,384
Proszę opisać Sądowi, co Pani czuła.
1299
01:12:22,467 --> 01:12:24,386
kiedy Bert Cates powiedział Pani,
1300
01:12:24,469 --> 01:12:27,889
"Bóg nie stworzył człowieka.
To człowiek stworzył Boga."
1301
01:12:27,972 --> 01:12:29,432
Bert tego nie powiedział!
1302
01:12:29,933 --> 01:12:32,894
Miał żal o małego Stebbinsa!
1303
01:12:32,977 --> 01:12:36,398
Powiedział tylko, że mściwy bóg
narodził się z ludzkiej bigoterii,
1304
01:12:36,481 --> 01:12:37,941
a szatan z ludzkiego piekła!
1305
01:12:38,441 --> 01:12:40,443
A czy patrząc na księżyc,
1306
01:12:40,944 --> 01:12:43,405
wspominał o królestwie niebieskim?
1307
01:12:43,488 --> 01:12:45,407
Czy też mówił, że nie ma tam nic,
1308
01:12:45,490 --> 01:12:48,410
oprócz gwiazd, księżyców,
galaktyk i międzygwiezdnego pyłu?
1309
01:12:48,493 --> 01:12:51,913
Powiedz, co mówił o świętym
stanie małżeńskim?
1310
01:12:51,996 --> 01:12:53,415
Czy nie porównywał go
z hodowlą zwierząt?
1311
01:12:53,498 --> 01:12:54,916
Sprzeciw!
1312
01:12:55,000 --> 01:12:58,920
Ci ludzie muszą wiedzieć,
co się działo w jego umyśle,
1313
01:12:59,004 --> 01:13:01,423
żeby przywrócić mu rozum!
1314
01:13:01,506 --> 01:13:04,426
Mów! Mów wszystko!
Mów! Mów!
1315
01:13:04,509 --> 01:13:05,468
Matt!
1316
01:13:13,476 --> 01:13:14,978
W tej sytuacji...
1317
01:13:16,980 --> 01:13:19,983
chyba powinniśmy... zwolnić świadka.
1318
01:13:26,489 --> 01:13:29,951
Pułkowniku Drummond,
czy zgadza się Pan, aby zwolnić świadka
1319
01:13:30,035 --> 01:13:34,247
i przełożyć pytania na inny termin?
1320
01:13:34,748 --> 01:13:38,209
Wysoki Sądzie, obrona powinna
mieć możliwość podważenia zeznań
1321
01:13:38,293 --> 01:13:40,754
jakie oskarżyciel wymusił na świadku.
1322
01:13:41,755 --> 01:13:43,256
Proszę jej nie męczyć.
Niech Pan ją zwolni.
1323
01:13:44,758 --> 01:13:47,218
Proszę o chwileczkę...
1324
01:13:47,302 --> 01:13:51,222
Chcesz, aby każde jej słowo
znalazło się w protokole?
1325
01:13:51,306 --> 01:13:53,266
To nie jest takie ważne.
1326
01:13:53,767 --> 01:13:55,769
Przecież oni rozszarpali cię na strzępy.
1327
01:13:56,269 --> 01:13:57,729
Musi Pan ją zwolnić.
1328
01:13:57,812 --> 01:14:00,231
I posłać cię do więzienia?
1329
01:14:00,315 --> 01:14:01,274
Proszę ją puścić.
1330
01:14:01,775 --> 01:14:03,234
O, amerykańska głupoto,
1331
01:14:03,318 --> 01:14:05,737
ona podała im twoją głowę na tacy.
1332
01:14:05,820 --> 01:14:07,238
Niech Pan się nie wtrąca!
1333
01:14:07,322 --> 01:14:09,240
To nie Pana sprawa.
1334
01:14:09,324 --> 01:14:11,284
Nie wiąż mi rąk, chłopcze.
1335
01:14:12,786 --> 01:14:15,288
Albo Pan ją puści,
albo przyznam się do winy.
1336
01:14:22,796 --> 01:14:24,297
Nie mam pytań.
1337
01:14:27,258 --> 01:14:30,762
Świadek może odejść.
1338
01:14:43,775 --> 01:14:45,777
Mogę prosić o autograf?
1339
01:14:49,781 --> 01:14:52,784
Czy oskarżenie chce wezwać kolejnego świadka?
1340
01:14:54,786 --> 01:14:56,788
Nie w tej chwili, Wysoki Sądzie.
1341
01:14:58,540 --> 01:15:01,001
Możemy zatem oddać głos obronie.
1342
01:15:01,084 --> 01:15:03,003
Pułkowniku Drummond.
1343
01:15:03,086 --> 01:15:05,547
Powołuję na świadka Doktora Amosa Kellera...
1344
01:15:06,548 --> 01:15:09,509
z Wydziału Zoologii
na Uniwersytecie w Chicago.
1345
01:15:09,592 --> 01:15:11,011
Sprzeciw!
1346
01:15:11,094 --> 01:15:12,512
Na jakiej podstawie?
1347
01:15:12,595 --> 01:15:15,515
Jakie znaczenie dla tego procesu
1348
01:15:15,598 --> 01:15:19,519
może mieć zeznanie
profesora zoologii?
1349
01:15:19,602 --> 01:15:21,521
Ogromne.
1350
01:15:21,604 --> 01:15:24,524
Mój klient uczył teorii ewolucji.
1351
01:15:24,607 --> 01:15:26,026
Każde zeznanie, które może mieć związek
1352
01:15:26,109 --> 01:15:28,028
z tym, tak zwanym, naruszeniem prawa
1353
01:15:28,111 --> 01:15:29,070
powinno zostać przez Sąd dopuszczone.
1354
01:15:29,571 --> 01:15:31,531
Zbędnie, nie na temat, niedopuszczalne.
1355
01:15:31,614 --> 01:15:33,033
Ale dlaczego?
1356
01:15:33,116 --> 01:15:35,535
Czy gdyby Bertram Cates był oskarżony o morderstwo,
1357
01:15:35,618 --> 01:15:39,039
nie powołano by biegłych
do zbadania broni?
1358
01:15:39,122 --> 01:15:44,544
I czy odrzucono by opinię,
że z tej broni nie da się wystrzelić?
1359
01:15:44,627 --> 01:15:48,089
Nie bardzo rozumiem,
co Pan ma na myśli.
1360
01:15:50,091 --> 01:15:52,093
Wysoki Sądzie,
1361
01:15:52,594 --> 01:15:59,059
Obrona chce, aby Pan Keller wyjaśnił przysięgłym
1362
01:15:59,142 --> 01:16:02,562
na czym dokładnie polega teoria ewolucji.
1363
01:16:02,645 --> 01:16:05,565
Jak mogą wydać werdykt,
skoro nic o niej nie wiedzą?
1364
01:16:05,648 --> 01:16:10,570
Ustawa, której tu bronimy,
wyklucza takie zeznanie.
1365
01:16:10,653 --> 01:16:12,614
Obywatele tego stanu
wyraźnie powiedzieli,
1366
01:16:13,114 --> 01:16:15,575
że nie życzą sobie,
aby te zoologiczne brednie
1367
01:16:15,658 --> 01:16:17,577
opowiadano w ich szkołach.
1368
01:16:17,660 --> 01:16:21,081
Dlatego nie zgadzam się,
aby agnostycy
1369
01:16:21,164 --> 01:16:25,585
używali tej sali jako mównicy,
1370
01:16:25,669 --> 01:16:26,628
z której będą wykrzykiwać
swoje herezje
1371
01:16:27,128 --> 01:16:28,129
prosto na pierwsze strony gazet.
1372
01:16:31,132 --> 01:16:32,592
Pułkowniku Drummond,
1373
01:16:32,676 --> 01:16:36,137
Sąd stwierdza, że zoologia
nie ma nic wspólnego ze sprawą.
1374
01:16:36,888 --> 01:16:38,890
Agnostycy?
1375
01:16:45,397 --> 01:16:47,399
Powołuję doktora Allen Pagea,
1376
01:16:47,899 --> 01:16:49,859
pastora kościoła kongregacjonalistów,
1377
01:16:49,943 --> 01:16:52,862
profesora geologii i archeologii.
1378
01:16:52,946 --> 01:16:53,863
Sprzeciw.
1379
01:16:53,947 --> 01:16:56,866
Podtrzymuję sprzeciw.
1380
01:16:56,950 --> 01:16:58,868
Czy Wysoki Sąd jednym tchem zaprzecza
1381
01:16:58,952 --> 01:17:03,289
istnieniu zoologii, geologii i archeologii?
1382
01:17:03,373 --> 01:17:06,292
Sąd nie zaprzecza,
że istnieją takie nauki,
1383
01:17:06,376 --> 01:17:09,421
ale nie mają one nic wspólnego ze sprawą.
1384
01:17:16,928 --> 01:17:18,430
Powołuję Waltera Aaronsona,
1385
01:17:18,930 --> 01:17:21,391
antropologa, filozofa, pisarza,
1386
01:17:21,474 --> 01:17:24,436
który jest jednym z najbardziej światłych
umysłów naszych czasów. Jakiś sprzeciw?
1387
01:17:24,936 --> 01:17:25,937
Sprzeciw!
1388
01:17:26,438 --> 01:17:28,398
Wysoki Sądzie, obrona
sprowadziła do Hillsboro,
1389
01:17:28,481 --> 01:17:32,402
niemałym nakładem środków,
6 światłych uczonych.
1390
01:17:32,485 --> 01:17:36,448
Na ich zeznaniach opiera się
obrona mojego klienta...
1391
01:17:37,949 --> 01:17:39,409
Zamierzam wykazać,
1392
01:17:39,492 --> 01:17:45,915
że to, co Bertram Cates mówił w szkole nie było przestępstwem.
1393
01:17:45,999 --> 01:17:48,460
Dla wszystkich światłych umysłów są to fakty
równie niepodważalne jak geometria.
1394
01:17:51,463 --> 01:17:52,964
Ale w naszej społeczności,
pułkowniku Drummond,
1395
01:17:53,465 --> 01:17:54,924
i w naszym suwerennym stanie,
1396
01:17:55,008 --> 01:17:56,926
jest właśnie dokładnie odwrotnie.
1397
01:17:57,010 --> 01:17:58,928
Język prawa jest jasny, Wysoki Sądzie.
1398
01:17:59,012 --> 01:18:00,430
Nie potrzebujemy opinii ekspertów
1399
01:18:00,513 --> 01:18:02,932
na temat prawa, które jest od dawna stosowane.
1400
01:18:03,016 --> 01:18:06,436
Czego wam trzeba?
Szubienicy, żeby go powiesić?.
1401
01:18:06,519 --> 01:18:08,938
Pan ubliża całej naszej społeczności.
1402
01:18:09,022 --> 01:18:11,983
A ta społeczność ubliża całemu światu!
1403
01:18:14,486 --> 01:18:17,489
Wysoki Sądzie, proszę o pozwolenie
na wycofanie się z tej sprawy.
1404
01:18:18,490 --> 01:18:20,450
Panie Drummond,
nie może się Pan teraz wycofać!
1405
01:18:20,533 --> 01:18:22,494
Dlaczego nie?
5 minut temu sam tego chciałeś!
1406
01:18:24,162 --> 01:18:25,163
Pułkowniku Drummond,
1407
01:18:25,663 --> 01:18:28,124
jakie Pan ma powody?
1408
01:18:28,208 --> 01:18:31,127
Jest ich ze dwieście!
1409
01:18:31,211 --> 01:18:33,630
Ale jeśli to mało,
to mam jeszcze jeden.
1410
01:18:33,713 --> 01:18:37,634
Mój klient już został uznany za winnego.
1411
01:18:37,717 --> 01:18:42,639
Czy Pan Drummond sugeruje,
że ta szczerość reakcji
1412
01:18:42,722 --> 01:18:46,685
może przeszkodzić Sądowi
w wydaniu sprawiedliwego wyroku?
1413
01:18:47,185 --> 01:18:51,147
Złe prawo nie pozwala
na sprawiedliwe wyroki.
1414
01:18:51,231 --> 01:18:53,650
Pozwala tylko niszczyć i karać.
1415
01:18:53,733 --> 01:18:54,943
Ale ostrzegam was.
1416
01:18:55,443 --> 01:18:56,945
Złe prawo jest jak zaraza,
1417
01:18:57,445 --> 01:18:59,406
która zabija każdego, kogo dotknie,
1418
01:18:59,489 --> 01:19:01,449
zarówno przeciwników, jak i sojuszników.
1419
01:19:01,950 --> 01:19:02,909
Pułkowniku Drummond...
1420
01:19:02,992 --> 01:19:05,412
Nie rozumiecie...
1421
01:19:05,495 --> 01:19:09,916
że jeśli dziś zabronicie nauczania
teorii ewolucji w szkołach państwowych,
1422
01:19:10,000 --> 01:19:13,461
to jutro będziecie mogli
zakazać tego w prywatnych,
1423
01:19:13,962 --> 01:19:16,464
a pojutrze zabronicie
czytania na ten temat,
1424
01:19:16,965 --> 01:19:19,926
a potem w ogóle wyrzucicie
książki i gazety.
1425
01:19:20,010 --> 01:19:22,971
Potem napuścicie katolików na protestantów,
1426
01:19:23,471 --> 01:19:25,432
a potem jednych protestantów na drugich
1427
01:19:25,515 --> 01:19:28,935
i będziecie mogli narzucić
wszystkim ludziom swoją religię.
1428
01:19:29,019 --> 01:19:30,937
Jedno pociąga za sobą drugie!
1429
01:19:31,021 --> 01:19:34,983
Bo fanatyzm i ignorancja
są wiecznie żywe
1430
01:19:35,483 --> 01:19:36,985
i potrzebują pokarmu.
1431
01:19:37,986 --> 01:19:39,988
I wkrótce, Wysoki Sądzie...
1432
01:19:40,989 --> 01:19:45,452
powiewając sztandarami
i przy dźwięku werbli,
1433
01:19:45,535 --> 01:19:49,956
będziecie maszerować wstecz!
Wstecz!
1434
01:19:50,040 --> 01:19:53,960
Aż do XVI wieku,
1435
01:19:54,044 --> 01:19:56,963
kiedy to bigoci spalili człowieka,
1436
01:19:57,047 --> 01:20:00,008
za to, że chciał nieść
oświecenie ludzkim umysłom.
1437
01:20:02,844 --> 01:20:06,848
Mam nadzieję, że Pan nie zarzuca
bigoterii temu Sądowi.
1438
01:20:07,349 --> 01:20:09,309
Wysoki Sąd ma prawo mieć
taką nadzieję.
1439
01:20:09,392 --> 01:20:11,353
Mam znacznie większe prawa.
1440
01:20:11,853 --> 01:20:13,813
I znacznie większą władzę!
1441
01:20:13,897 --> 01:20:16,316
I skorzystam z niej.
1442
01:20:16,399 --> 01:20:19,819
Pułkowniku Drummond, jutro o godzinie
10:00 rano, w tym miejscu,
1443
01:20:19,903 --> 01:20:22,489
będzie Pan odpowiadał za obrazę Sądu.
1444
01:20:22,572 --> 01:20:26,034
Do tego czasu pozostanie Pan w areszcie.
1445
01:20:26,534 --> 01:20:28,536
Kaucja wynosi $2,000.
1446
01:20:29,037 --> 01:20:30,038
$2,000...
1447
01:20:31,539 --> 01:20:33,291
Dlaczego nie $4,000?
1448
01:20:34,292 --> 01:20:36,127
Zatem $4,000, pułkowniku Drummond.
1449
01:20:36,628 --> 01:20:39,589
Wysoki Sądzie,
moja redakcja wpłaci kaucję.
1450
01:20:39,673 --> 01:20:44,594
Czy Pańscy pracodawcy upoważnili Pana
do składania takich zobowiązań?
1451
01:20:44,678 --> 01:20:46,638
Zaraz do nich zatelegrafuję.
1452
01:20:47,138 --> 01:20:48,598
Zgoda. Do tego czasu,
1453
01:20:48,682 --> 01:20:53,061
pułkownik Drummond może korzystać
z wygód miejskiego aresztu.
1454
01:20:57,565 --> 01:20:59,067
Wysoki Sądzie...
1455
01:21:01,069 --> 01:21:04,030
Dam swoją farmę w zastaw za Pana Drummonda.
1456
01:21:04,114 --> 01:21:07,534
Nie wiemy, ile jest warta Pańska farma.
1457
01:21:07,617 --> 01:21:09,661
Powinno wystarczyć.
1458
01:21:10,161 --> 01:21:13,623
Przepisy mówią, że kaucja
powinna zostać wpłacona gotówką.
1459
01:21:13,707 --> 01:21:16,668
Mój bank udzieli pożyczki gotówkowej
1460
01:21:17,168 --> 01:21:19,129
pod zastaw tej farmy.
1461
01:21:19,212 --> 01:21:22,173
Jej wartość znacznie przewyższa
wysokość kaucji.
1462
01:21:25,176 --> 01:21:26,553
Zgoda.
1463
01:21:26,636 --> 01:21:28,596
Proszę się zgłosić do kancelarii.
1464
01:21:31,599 --> 01:21:33,059
Kim Pan jest?
1465
01:21:33,143 --> 01:21:35,603
Nazywam się John Stebbins.
1466
01:21:37,605 --> 01:21:41,109
Sąd wznowi rozprawę
jutro o 10:00 rano.
1467
01:21:48,950 --> 01:21:50,910
"Powiesimy Berta Catesa
1468
01:21:50,994 --> 01:21:53,455
na najwyższej jabłoni."
1469
01:22:02,464 --> 01:22:06,968
"A Bóg dalej powiedzie nas w bój."
1470
01:22:18,980 --> 01:22:20,982
Noc prześpi spokojnie.
1471
01:22:22,484 --> 01:22:25,987
Rano daj jej te pigułki
i zatrzymaj ją w łóżku.
1472
01:22:28,490 --> 01:22:29,991
Dziękuję ci, John.
1473
01:22:34,496 --> 01:22:35,997
Rachel.
1474
01:22:38,500 --> 01:22:40,001
Rachel.
1475
01:22:45,006 --> 01:22:47,008
"Powiesimy Berta Catesa
1476
01:22:47,509 --> 01:22:49,469
na najwyższej jabłoni."
1477
01:22:49,552 --> 01:22:54,015
"A Bóg dalej powiedzie nas w bój."
1478
01:23:31,302 --> 01:23:33,763
"Powiesimy Henry'ego Drummonda
1479
01:23:33,847 --> 01:23:36,307
na najwyższej jabłoni."
1480
01:23:45,817 --> 01:23:47,318
"A Bóg dalej..."
1481
01:24:12,260 --> 01:24:14,262
Huligani wszystkich krajów,
łączcie się!
1482
01:24:15,764 --> 01:24:19,225
Nie macie do spalenia nic,
oprócz waszych myślicieli.
1483
01:24:19,309 --> 01:24:22,228
Oto ci, którzy tworzą nasze prawo.
1484
01:24:22,312 --> 01:24:24,272
To jest demokracja.
1485
01:24:24,773 --> 01:24:27,275
Ty pewnie masz jakiś lepszy pomysł.
1486
01:24:32,864 --> 01:24:36,868
Wygląda na to,
że odchodzisz w blasku chwały.
1487
01:24:39,871 --> 01:24:43,833
Zrobiłeś dziś w sądzie
wielkie wrażenie, Henry
1488
01:24:43,917 --> 01:24:46,336
"Wysoki Sądzie, wkrótce będziecie
1489
01:24:46,419 --> 01:24:48,380
szczuć ludzi przeciwko sobie"...
1490
01:24:48,880 --> 01:24:51,383
"Religię przeciwko religii",
i tak dalej, i tak dalej,
1491
01:24:51,883 --> 01:24:53,343
aż do znudzenia.
1492
01:24:53,426 --> 01:24:55,887
Henry, obudź się wreszcie.
1493
01:24:56,388 --> 01:24:57,847
Darwin się pomylił.
1494
01:24:57,931 --> 01:24:59,849
Człowiek jest nadal małpą,
1495
01:24:59,933 --> 01:25:02,852
i nadal oddaje cześć totemom.
1496
01:25:02,936 --> 01:25:04,854
Kiedy pierwszy raz
stanął na dwóch nogach,
1497
01:25:04,938 --> 01:25:06,356
spojrzał na gwiazdy...
1498
01:25:06,439 --> 01:25:08,400
...pomyślał, że to coś do zjedzenia.
1499
01:25:08,900 --> 01:25:09,859
A kiedy nie mógł ich dosięgnąć,
1500
01:25:09,943 --> 01:25:13,405
uznał, że te smakołyki
należą do jakiegoś większego stworzenia...
1501
01:25:14,906 --> 01:25:17,367
...i tak narodził się Jahwe.
1502
01:25:17,450 --> 01:25:19,911
Zazdroszczę ci takiego
rozumienia historii.
1503
01:25:20,412 --> 01:25:22,372
Wyraźnie ułatwiłoby mi ono życie.
1504
01:25:22,455 --> 01:25:24,874
O, nie! Nie tobie!
1505
01:25:24,958 --> 01:25:28,420
Nie, ty nadal usiłowałbyś zrozumieć to,
1506
01:25:28,920 --> 01:25:32,382
co ironicznie określa się jako rasę ludzką.
1507
01:25:32,465 --> 01:25:34,926
Przejrzyj na oczy.
1508
01:25:35,427 --> 01:25:37,887
Nie widzisz, że przyszłość nie istnieje?
1509
01:25:37,971 --> 01:25:40,890
Zdaje ci się, że człowiek
nadal ma przed sobą wielkie zadania?
1510
01:25:40,974 --> 01:25:44,894
A ja ci mówię, że już rozpoczął marsz wstecz
1511
01:25:44,978 --> 01:25:47,897
do głupiego, słonego morza,
w którym się narodził.
1512
01:25:47,981 --> 01:25:49,941
A co z takimi ludźmi
jak Bert Cates?
1513
01:25:51,443 --> 01:25:52,444
Cates?
1514
01:25:54,946 --> 01:25:57,407
To małpa, która usiłowała pofrunąć.
1515
01:25:57,490 --> 01:25:59,409
Wspiął się na szczyt swojego totemu
1516
01:25:59,492 --> 01:26:01,453
ale...kiedy skoczył,
1517
01:26:02,454 --> 01:26:04,914
na dole nie było nikogo,
kto by go złapał...
1518
01:26:04,998 --> 01:26:06,416
Nawet ciebie.
1519
01:26:06,499 --> 01:26:07,417
Ty tam byłeś.
1520
01:26:07,500 --> 01:26:10,420
Widziałeś jak potraktowali moich świadków.
1521
01:26:10,503 --> 01:26:12,422
Potrzebuję kielicha.
1522
01:26:12,505 --> 01:26:14,424
A ja potrzebuję cudu.
1523
01:26:14,507 --> 01:26:15,925
Cudu?
1524
01:26:16,009 --> 01:26:17,969
Tu masz ich cały worek.
1525
01:26:19,471 --> 01:26:21,973
W prezencie od Matthew Harrisona Brady'ego.
1526
01:26:55,507 --> 01:26:57,008
Wysoki Sądzie...
1527
01:27:04,516 --> 01:27:05,517
Wysoki Sądzie, ja...
1528
01:27:06,017 --> 01:27:09,479
chciałbym przeprosić za wszystkie
niestosowne uwagi,
1529
01:27:09,562 --> 01:27:13,024
które doprowadziły do oskarżenia
mnie o obrazę Sądu.
1530
01:27:14,526 --> 01:27:19,030
Wygłosiłem je pod wpływem impulsu
i bardzo tego żałuję.
1531
01:27:20,532 --> 01:27:22,492
Moi przyjaciele...
1532
01:27:22,575 --> 01:27:23,993
Pułkowniku Drummond...
1533
01:27:24,077 --> 01:27:27,997
Człowiek, który narodził się
by uchronić ludzkość od grzechu
1534
01:27:28,081 --> 01:27:31,042
nauczał, że należy przebaczać.
1535
01:27:31,543 --> 01:27:33,169
Ja też w to wierzę.
1536
01:27:33,253 --> 01:27:35,672
Przyjmuję przeprosiny pułkownika Drummonda...
1537
01:27:35,755 --> 01:27:38,174
i cofam oskarżenie o obrazę Sądu.
1538
01:27:38,258 --> 01:27:39,175
Dziękuję, Wysoki Sądzie.
1539
01:27:39,259 --> 01:27:40,176
I ja chciałbym dodać,
1540
01:27:40,260 --> 01:27:45,682
że nie czuję urazy do mojego
szanownego oponenta z Chicago.
1541
01:27:45,765 --> 01:27:48,727
Wiemy, że czasami lubi
wsiąść na swojego konika,
1542
01:27:49,227 --> 01:27:51,688
może więc wyciągnie z tego nauczkę.
1543
01:27:51,771 --> 01:27:54,691
Niechaj zachowa w sercu
słowa Tego, który powiedział:
1544
01:27:54,774 --> 01:27:58,236
"Jeśli ktoś jest spragniony,
niechaj przyjdzie do mnie."
1545
01:28:00,238 --> 01:28:02,198
Oto dlaczego nie ma żadnych wrogów,
1546
01:28:02,282 --> 01:28:04,242
tylko przyjaciele go nienawidzą.
1547
01:28:08,246 --> 01:28:12,751
Może rzeczywiście mógłbym się wiele
nauczyć uczonego mecenasa Brady'ego.
1548
01:28:13,251 --> 01:28:16,212
Wysoki Sądzie, prosiłem wczoraj o zgodę...
1549
01:28:16,296 --> 01:28:18,256
na wycofanie się ze sprawy.
1550
01:28:18,757 --> 01:28:19,716
Ale jeśli Sąd pozwoli,
1551
01:28:19,799 --> 01:28:23,720
chciałbym nadal występować
jako obrońca Bertrama Catesa.
1552
01:28:23,803 --> 01:28:28,224
Sąd przychyla się do prośby
pułkownika Drummonda.
1553
01:28:28,308 --> 01:28:29,225
Proszę kontynuować, pułkowniku Drummond.
1554
01:28:29,309 --> 01:28:31,227
Dziękuję.
1555
01:28:31,311 --> 01:28:34,230
Wczoraj Sąd nie dopuścił do zeznań naukowców
1556
01:28:34,314 --> 01:28:37,734
na temat teorii Darwina.
1557
01:28:37,817 --> 01:28:42,238
Czy Sąd dopuści opinię biegłego
1558
01:28:42,322 --> 01:28:44,783
na temat księgi znanej jako Pismo Święte?
1559
01:28:48,870 --> 01:28:50,372
Jakieś zastrzeżenia, pułkowniku Brady?
1560
01:28:52,290 --> 01:28:55,752
Jeśli Pan mecenas chce bronić pozwanego
1561
01:28:55,835 --> 01:28:57,754
przy pomocy Pisma świętego,
1562
01:28:57,837 --> 01:29:00,757
oskarżenie nie widzi przeszkód.
1563
01:29:00,840 --> 01:29:03,259
Dobrze. Powołuje na świadka
1564
01:29:03,343 --> 01:29:08,264
jednego z najznakomitszych znawców biblii...
1565
01:29:08,348 --> 01:29:10,308
Matthew Harrisona Brady'ego.
1566
01:29:11,810 --> 01:29:13,770
Wysoki Sądzie, to niedopuszczalne!
1567
01:29:13,853 --> 01:29:16,356
Módlmy się, bracie.
1568
01:29:16,439 --> 01:29:19,901
Cóż, to daleko odbiega od normy.
1569
01:29:20,402 --> 01:29:21,861
Nigdy dotąd nie słyszałem,
1570
01:29:21,945 --> 01:29:25,532
aby obrońca powoływał oskarżyciela
na świadka.
1571
01:29:25,615 --> 01:29:29,077
Wysoki Sądzie, cały ten proces
odbiega od normy...
1572
01:29:30,578 --> 01:29:35,041
Ale jeśli ma to posłużyć
prawdzie i sprawiedliwości...
1573
01:29:35,125 --> 01:29:36,042
będę zeznawał jako świadek.
1574
01:29:36,126 --> 01:29:38,086
Ale, pułkowniku Brady...
1575
01:29:39,170 --> 01:29:42,632
Sąd Pana poprze, jeśli odmówi Pan...
1576
01:29:42,716 --> 01:29:44,634
zeznawania przeciwko swojej sprawie.
1577
01:29:44,718 --> 01:29:46,136
Wysoki Sądzie,
1578
01:29:46,219 --> 01:29:49,639
nie będę zeznawał przeciwko.
1579
01:29:49,723 --> 01:29:52,142
Zamierzam przemawiać tak,
jak to robiłem całe życie,
1580
01:29:52,225 --> 01:29:55,687
w obronie prawd
zawartych w Piśmie Świętym.
1581
01:30:00,442 --> 01:30:01,401
Nie, nie, nie.
1582
01:30:01,484 --> 01:30:03,903
Nie musi składać przysięgi.
1583
01:30:03,987 --> 01:30:08,408
Mogę ją złożyć.
Nie widzę przeszkód.
1584
01:30:08,491 --> 01:30:12,412
Nie. wierzę, że będzie Pan
mówił prawdę.
1585
01:30:12,495 --> 01:30:17,667
Nie mylę się chyba, nazywając Pana
autorytetem w sprawach biblii?
1586
01:30:19,461 --> 01:30:24,424
Chyba nie przesadzę, jeśli powiem,
że ją pilnie studiowałem,
1587
01:30:24,507 --> 01:30:27,427
i zawsze starałem się żyć
zgodnie z jej nakazami.
1588
01:30:27,510 --> 01:30:28,928
Znakomicie.
1589
01:30:29,012 --> 01:30:32,932
Pewnie potrafi ją Pan wyrecytować
całą z pamięci?
1590
01:30:33,016 --> 01:30:36,478
Rzeczywiście, obszerne jej
fragmenty znam na pamięć.
1591
01:30:37,979 --> 01:30:40,982
Ale tego dzieła zapewnie tak pilnie
Pan nie studiował?
1592
01:30:41,483 --> 01:30:42,484
"O pochodzeniu gatunków".
1593
01:30:42,984 --> 01:30:43,943
Nie interesują mnie...
1594
01:30:44,027 --> 01:30:45,945
pogańskie hipotezy
zawarte w tej książce.
1595
01:30:46,029 --> 01:30:47,447
Nie czytał jej Pan?
1596
01:30:47,530 --> 01:30:48,615
I nie zamierzam.
1597
01:30:48,698 --> 01:30:52,619
Jak więc miał Pan czelność
wywołać tę świętą wojnę
1598
01:30:52,702 --> 01:30:54,621
przeciwko czemuś, o czym
nie ma Pan zielonego pojęcia?
1599
01:30:54,704 --> 01:30:57,123
skąd ta niezachwiana pewność,
1600
01:30:57,207 --> 01:31:02,128
że wiedza naukowa, przedstawiona
w pracach Karola Darwina,
1601
01:31:02,212 --> 01:31:04,631
jest nie do pogodzenia
1602
01:31:04,714 --> 01:31:07,634
z duchem Księgi Rodzaju?
1603
01:31:07,717 --> 01:31:09,678
Czy może Pan powtórzyć pytanie?
1604
01:31:11,680 --> 01:31:13,181
Spróbujmy inaczej.
1605
01:31:15,183 --> 01:31:17,644
Na stronie 10 pracy
"O pochodzeniu gatunków",
1606
01:31:17,727 --> 01:31:18,687
Darwin pisze...
1607
01:31:19,187 --> 01:31:21,147
Sprzeciw, Wysoki Sądzie.
1608
01:31:21,231 --> 01:31:24,150
Pułkownik Brady został powołany,
jako autorytet w sprawach biblii.
1609
01:31:24,234 --> 01:31:27,654
A szanowny Pan z Chicago
usiłuje wykorzystać okazję,
1610
01:31:27,737 --> 01:31:29,656
aby przedstawić naukowe dowody,
1611
01:31:29,739 --> 01:31:32,659
które Sąd już uprzednio odrzucił.
1612
01:31:32,742 --> 01:31:35,662
Niech więc wypytuje pułkownika Brady'ego z biblii,
1613
01:31:35,745 --> 01:31:40,667
tylko biblii,
i niczego poza nią.
1614
01:31:40,792 --> 01:31:43,294
Proszę ograniczyć pytania do biblii.
1615
01:31:47,298 --> 01:31:48,258
Zgoda.
1616
01:31:48,341 --> 01:31:49,801
Zapomnijmy o tym.
1617
01:31:52,804 --> 01:31:55,306
Pogramy na Pańskim boisku, pułkowniku.
1618
01:31:57,809 --> 01:32:00,311
Upewnijmy się najpierw co do jednego.
1619
01:32:00,812 --> 01:32:05,275
To jest księga,
której jest Pan znawcą, tak?
1620
01:32:05,358 --> 01:32:06,776
Zgadza się.
1621
01:32:06,860 --> 01:32:09,279
Czy według Pana,
każde zawarte w niej słowo
1622
01:32:09,362 --> 01:32:10,780
należy rozumieć dosłownie?
1623
01:32:10,864 --> 01:32:15,785
Tak, dokładnie tak,
jak jest to napisane.
1624
01:32:15,869 --> 01:32:17,787
A ten fragment...
1625
01:32:17,871 --> 01:32:19,330
w którym...
1626
01:32:20,331 --> 01:32:25,795
wieloryb połyka Jonasza.
1627
01:32:25,879 --> 01:32:27,297
Sądzi Pan, że coś takiego
miało miejsce?
1628
01:32:27,380 --> 01:32:29,799
W biblii nie jest napisane "wieloryb".
1629
01:32:29,883 --> 01:32:31,843
Pisze, że "duża ryba"
1630
01:32:34,346 --> 01:32:36,348
Mówiąc ściśle, tu jest napisane
"wielka ryba".
1631
01:32:37,849 --> 01:32:40,352
Ale to chyba żadna różnica.
1632
01:32:40,852 --> 01:32:43,813
Więc co Pan o tym sądzi?
1633
01:32:43,897 --> 01:32:47,317
Wierzę, że Bóg mógł stworzyć
wieloryba i człowieka,
1634
01:32:47,400 --> 01:32:49,861
i spowodować, by robili to,
czego on pragnie.
1635
01:32:50,862 --> 01:32:54,366
Niech Bóg cię błogosławi,
Matthew Harrison Brady.
1636
01:32:54,866 --> 01:32:55,867
Amen.
1637
01:32:58,870 --> 01:33:01,831
Proszę zapisać te okrzyki
do protokołu.
1638
01:33:01,915 --> 01:33:04,876
Przypominam sobie opowieść o tym,
1639
01:33:06,378 --> 01:33:08,838
jak to Jozue zatrzymał Słońce.
1640
01:33:08,922 --> 01:33:11,675
Czy Pan, jako ekspert, wierzy
w nią równie głęboko,
1641
01:33:11,758 --> 01:33:13,885
jak w tę o Jonaszu?
1642
01:33:15,387 --> 01:33:16,888
Niezła sztuczka.
1643
01:33:18,390 --> 01:33:21,893
Ja sobie nie kpię
z cudów boskich,
1644
01:33:22,394 --> 01:33:23,853
jak wy, niedowiarki.
1645
01:33:23,937 --> 01:33:25,355
Zastanawiał się Pan,
1646
01:33:25,438 --> 01:33:28,400
co stałoby się z Ziemią,
gdyby Słońce naprawdę się zatrzymało?
1647
01:33:28,900 --> 01:33:31,403
To Pan nam powie,
kiedy będzie świadkiem.
1648
01:33:32,404 --> 01:33:34,864
Skoro napisali, "Słońce się zatrzymało",
1649
01:33:34,948 --> 01:33:38,868
to musieli sądzić,
że krąży ono wokół Ziemi.
1650
01:33:38,952 --> 01:33:40,370
Pan też tak uważa?
1651
01:33:40,453 --> 01:33:42,372
Czy może jest odwrotnie i to...
1652
01:33:42,455 --> 01:33:44,374
Wierzę w biblię.
1653
01:33:44,457 --> 01:33:46,376
Ale nie w układ słoneczny.
1654
01:33:46,459 --> 01:33:47,419
Słońce się zatrzymało.
1655
01:33:47,919 --> 01:33:48,878
Dobrze.
1656
01:33:48,962 --> 01:33:51,881
Jeśli więc to prawda...
1657
01:33:51,965 --> 01:33:54,926
jeśli Jozue rzeczywiście zatrzymał Słońce...
1658
01:33:56,428 --> 01:33:59,389
to ziemia przestała obracać się
wokół własnej osi,
1659
01:33:59,472 --> 01:34:01,391
kontynenty powpadały jeden na drugi,
1660
01:34:01,474 --> 01:34:03,393
góry odfrunęły w kosmos,
1661
01:34:03,476 --> 01:34:06,896
a ziemia spalona popiół,
1662
01:34:06,980 --> 01:34:08,940
rozbiła się o słońce.
1663
01:34:10,942 --> 01:34:14,446
Jak to możliwe,
że taki kataklizm umknął ich uwadze.
1664
01:34:14,946 --> 01:34:15,905
W ogóle się nie wydarzył,
1665
01:34:15,989 --> 01:34:17,907
Musiał się wydarzyć,
zgodnie z prawem natury,
1666
01:34:17,991 --> 01:34:19,951
a może Pan nie wierzy
w prawa natury Panie Brady?
1667
01:34:20,452 --> 01:34:24,914
Czy prócz Darwina, chciałby Pan
zakazać w szkołach również Kopernika
1668
01:34:24,998 --> 01:34:30,962
i unieważnić wszelkie naukowe
odkrycia dokonane od czasów Jozuego?
1669
01:34:31,463 --> 01:34:34,424
Prawo naturalne zrodziło się
w umyśle Boga.
1670
01:34:34,507 --> 01:34:36,926
Tylko on może je zmieniać i unieważniać.
1671
01:34:37,010 --> 01:34:39,929
Nie wiem dlaczego wy, apostołowie nauki,
1672
01:34:40,013 --> 01:34:41,931
mimo całej waszej wiedzy,
1673
01:34:42,015 --> 01:34:44,476
nie potraficie pojąć
tego prostego faktu.
1674
01:34:50,982 --> 01:34:52,942
Proszę posłuchać.
1675
01:34:53,026 --> 01:34:55,487
Księga Rodzaju, 4-16.
1676
01:34:57,489 --> 01:34:59,949
"I wyszedłszy Kain
od oblicza pańskiego,
1677
01:35:00,033 --> 01:35:04,496
mieszkał wygnańcem na wschód od Edenu,
1678
01:35:04,996 --> 01:35:06,998
i poznał Kain żonę swoją."
1679
01:35:09,000 --> 01:35:11,002
Skąd ona się wzięła?
1680
01:35:12,504 --> 01:35:13,004
Kto?
1681
01:35:13,505 --> 01:35:15,965
Pani Kainowa. Żona Kaina.
1682
01:35:16,049 --> 01:35:18,009
Skoro na początku byli tylko
Kain i Abel,
1683
01:35:18,510 --> 01:35:19,469
oraz Adam i Ewa,
1684
01:35:19,552 --> 01:35:21,971
to skąd tam się wzięła dodatkowa kobieta?
1685
01:35:22,055 --> 01:35:23,473
Zastanawiał się Pan kiedyś nad tym?
1686
01:35:23,556 --> 01:35:24,974
Nie.
1687
01:35:25,058 --> 01:35:27,018
Poszukiwania zostawiam wam, agnostykom.
1688
01:35:33,024 --> 01:35:33,983
Nigdy to Pana nie dręczyło?
1689
01:35:34,067 --> 01:35:34,984
Nigdy.
1690
01:35:35,068 --> 01:35:36,027
Nie próbował się Pan dowiedzieć?
1691
01:35:36,528 --> 01:35:37,487
Nie.
1692
01:35:37,570 --> 01:35:39,489
Może ktoś dokonał drugiego stworzenia
1693
01:35:39,572 --> 01:35:40,990
w sąsiednim okręgu.
1694
01:35:41,074 --> 01:35:43,535
Wierzę w biblię. To mi wystarcza.
1695
01:35:47,038 --> 01:35:48,498
Starch pomyśleć,
1696
01:35:48,581 --> 01:35:50,500
jaki byłby stan dzisiejszej nauki,
1697
01:35:50,583 --> 01:35:53,545
gdyby każdy był tak dociekliwy jak Pan.
1698
01:35:56,047 --> 01:35:59,050
Ta księga aż się roi od "zrodzeń".
1699
01:36:01,052 --> 01:36:05,015
"Arfaksad zrodził Salego...
1700
01:36:05,098 --> 01:36:07,017
a Sale zrodził Hebera..."
1701
01:36:07,100 --> 01:36:09,561
i tak dalej, i tak dalej.
1702
01:36:10,061 --> 01:36:11,563
Czy to bardzo ważne osoby?
1703
01:36:12,564 --> 01:36:17,027
To całe pokolenia
świętych mężczyzn i kobiet.
1704
01:36:17,110 --> 01:36:20,030
A jak oni załatwiali te sprawy?
1705
01:36:20,113 --> 01:36:21,531
Nie rozumiem?
1706
01:36:21,614 --> 01:36:29,039
Czy w tamtych czasach ludzie...
rodzili się tak samo jak dzisiaj?
1707
01:36:29,122 --> 01:36:31,041
Proces jest ten sam.
1708
01:36:31,124 --> 01:36:34,085
Waszym naukowcom chyba
nie udało się go ulepszyć.
1709
01:36:39,090 --> 01:36:40,550
Innymi słowy,
1710
01:36:40,633 --> 01:36:44,054
zostali poczęci i urodzeni
1711
01:36:44,137 --> 01:36:48,600
w wyniku normalnych czynności
biologicznych, znanych jako seks.
1712
01:36:51,102 --> 01:36:53,104
Co Pan sądzi o seksie, pułkowniku Brady?
1713
01:36:54,606 --> 01:36:58,068
Jaki jest cel tego pytania?
1714
01:36:58,151 --> 01:37:02,072
Nie pytam Pana jako ojca, męża,
1715
01:37:02,155 --> 01:37:03,615
czy nawet kandydata na prezydenta.
1716
01:37:04,115 --> 01:37:06,117
Jest Pan tutaj jako znawca biblii.
1717
01:37:06,618 --> 01:37:09,079
Jak biblia ocenia seks?
1718
01:37:09,162 --> 01:37:11,623
Jest uważany za grzech pierworodny.
1719
01:37:13,124 --> 01:37:17,128
Czyli wszyscy ci święci ludzie
zrodzili się z grzechu?
1720
01:37:20,131 --> 01:37:22,717
Czy przez to grzeszenie nie są mniej święci?
1721
01:37:22,801 --> 01:37:25,720
Wysoki Sądzie, co to ma wszystko
wspólnego ze sprawą
1722
01:37:25,804 --> 01:37:28,264
przeciwko Bertramowi Catesowi?
1723
01:37:28,765 --> 01:37:30,725
Pułkowniku Drummond, sąd chciałby wiedzieć
1724
01:37:30,809 --> 01:37:33,728
czy te wszystkie pytania
mają jakiś związek ze sprawą.
1725
01:37:33,812 --> 01:37:35,730
Sąd odrzucił wszystkich moich świadków.
1726
01:37:35,814 --> 01:37:37,232
Proszę mi pozwolić
spokojnie przesłuchać
1727
01:37:37,315 --> 01:37:39,734
przynajmniej tego jednego.
1728
01:37:39,818 --> 01:37:41,236
Wysoki Sądzie,
1729
01:37:41,319 --> 01:37:42,779
jestem gotów siedzieć tu
1730
01:37:43,279 --> 01:37:46,783
i znosić bluźnierstwa i szyderstwa
Pana Drummonda.
1731
01:37:47,283 --> 01:37:51,746
Potępiając wszystko co święte,
działa on tylko na korzyść oskarżenia.
1732
01:37:51,830 --> 01:37:54,249
Sprzeciw! Sprzeciw! Sprzeciw!
1733
01:37:54,332 --> 01:37:56,251
Dlaczego?
1734
01:37:56,334 --> 01:38:01,756
Czyżby nasz szanowny agnostyk
uznawał jednak jakieś świętości?
1735
01:38:01,840 --> 01:38:02,799
Tak!
1736
01:38:03,800 --> 01:38:05,802
Rozum jednostki.
1737
01:38:08,304 --> 01:38:12,267
W zdolności dziecka
do opanowania tabliczki mnożenia
1738
01:38:12,350 --> 01:38:14,269
jest więcej świętości,
1739
01:38:14,352 --> 01:38:19,274
niż we wszystkich waszych okrzykach
"Amen" czy "Hosannaa"!
1740
01:38:19,357 --> 01:38:24,279
Myśl jest potężniejsza niż katedra,
1741
01:38:24,362 --> 01:38:25,822
a postęp ludzkiej wiedzy
1742
01:38:26,322 --> 01:38:29,284
większym cudem niż jakiekolwiek
laski zamienione w węże,
1743
01:38:29,367 --> 01:38:31,286
czy rozstąpienie się wody.
1744
01:38:31,369 --> 01:38:34,831
Czy mamy zrezygnować z postępu,
1745
01:38:35,331 --> 01:38:38,335
tylko dlatego, że Pan Brady
straszy nas bajkami.
1746
01:38:41,338 --> 01:38:42,797
Panowie,
1747
01:38:42,881 --> 01:38:44,799
Postęp ma swoją cenę.
1748
01:38:44,883 --> 01:38:46,301
Czasem trzeba za niego płacić.
1749
01:38:46,384 --> 01:38:48,803
To tak, jakby za ladą
stał sprzedawca i mówił:
1750
01:38:48,887 --> 01:38:51,806
"Proszę bardzo, możesz mieć telefon,
1751
01:38:51,890 --> 01:38:55,310
"ale oznacza to utratę
całego uroku samotności."
1752
01:38:55,393 --> 01:38:58,355
Może Pani głosować,
ale to też ma swoją cenę.
1753
01:38:58,855 --> 01:39:03,360
Traci Pani prawo do chowania się
za puderniczką.
1754
01:39:04,861 --> 01:39:07,822
"Proszę Pana, może Pan latać,"
ale wtedy...
1755
01:39:07,906 --> 01:39:10,367
ptaki stracą swój czar,
1756
01:39:10,867 --> 01:39:13,370
a chmury będą śmierdziały benzyną.
1757
01:39:14,371 --> 01:39:17,874
Darwin poprowadził nas na szczyt góry,
1758
01:39:18,375 --> 01:39:19,376
abyśmy mogli obejrzeć się w tył
1759
01:39:19,876 --> 01:39:21,336
i zobaczyć drogę, którą przeszliśmy.
1760
01:39:21,419 --> 01:39:24,381
Ale w zamian za to wtajemniczenie,
1761
01:39:24,881 --> 01:39:29,344
musimy porzucić wiarę w poezję
Księgi Rodzaju.
1762
01:39:29,427 --> 01:39:31,846
Nie wolno nam porzucać wiary!
1763
01:39:31,930 --> 01:39:33,848
Wiara jest najważniejsza!
1764
01:39:33,932 --> 01:39:37,352
Więc dlaczego Bóg pokarał nas
zdolnością myślenia?
1765
01:39:37,435 --> 01:39:41,856
Panie Brady, dlaczego odrzuca Pan
tę jedyną cechę,
1766
01:39:41,940 --> 01:39:44,859
którą wywyższa człowieka ponad
wszystkie inne stworzenia na ziemi?
1767
01:39:44,943 --> 01:39:47,362
Zdolność rozumowania...
1768
01:39:47,445 --> 01:39:49,364
Jakież inne mamy zalety?
1769
01:39:49,447 --> 01:39:50,365
Słoń jest większy,
1770
01:39:50,448 --> 01:39:52,409
koń szybszy,
1771
01:39:52,909 --> 01:39:54,911
motyl dużo piękniejszy,
1772
01:39:55,412 --> 01:39:57,372
komar bardziej płodny,
1773
01:39:57,455 --> 01:40:01,376
nawet zwykła gąbka
jest bardziej wytrzymała.
1774
01:40:01,459 --> 01:40:02,919
A może gąbka potrafi myśleć?
1775
01:40:03,420 --> 01:40:04,379
Nie wiem.
1776
01:40:04,462 --> 01:40:06,423
Jestem człowiekiem, a nie gąbką.
1777
01:40:07,924 --> 01:40:10,385
Sądzi Pan, że gąbka myśli?
1778
01:40:10,468 --> 01:40:14,431
Jeśli Bóg chce, aby myślała,
to myśli.
1779
01:40:15,432 --> 01:40:18,893
Czy człowiek ma te same
prawa co gąbka?
1780
01:40:18,977 --> 01:40:20,437
Oczywiście.
1781
01:40:20,937 --> 01:40:26,401
Ten człowiek chce mieć
te same przywileje, co gąbka.
1782
01:40:26,484 --> 01:40:27,944
Chce myśleć!
1783
01:40:36,953 --> 01:40:38,413
Pański klient się myli!
1784
01:40:38,496 --> 01:40:41,916
Dał się omamić! Zbłądził!
1785
01:40:42,000 --> 01:40:43,418
Szkoda, że nie wszyscy
mamy taką pewność,
1786
01:40:43,501 --> 01:40:46,963
co jest słuszne, a co nie,
Panie Brady.
1787
01:40:52,469 --> 01:40:55,430
Ile lat może mieć ten kawałek skały?
1788
01:40:55,513 --> 01:40:57,932
Bardziej interesuje mnie skała wiekuista
1789
01:40:58,016 --> 01:40:59,476
niż wiek skały.
1790
01:41:00,977 --> 01:41:02,437
Dr Page z Oberlin College mówi,
1791
01:41:02,520 --> 01:41:05,482
że ten kamień ma co najmniej
10 milionów lat.
1792
01:41:06,983 --> 01:41:08,443
Pułkowniku Drummond,
1793
01:41:08,526 --> 01:41:12,489
w końcu udało się Panu
przemycić opinię naukowca.
1794
01:41:13,490 --> 01:41:14,491
Proszę spojrzeć, Panie Brady...
1795
01:41:15,992 --> 01:41:19,954
oto skamieniałe szczątki
morskich istot,
1796
01:41:20,038 --> 01:41:23,500
które żyły tutaj miliony lat temu,
1797
01:41:24,000 --> 01:41:26,461
kiedy te góry znajdowały się pod wodą.
1798
01:41:26,544 --> 01:41:27,504
Wiem.
1799
01:41:28,004 --> 01:41:29,464
W biblii jest dokładny opis Potopu.
1800
01:41:29,547 --> 01:41:31,966
Ale Panu profesorowi pomyliły się daty.
1801
01:41:32,050 --> 01:41:35,011
Ten kamień nie może
mieć więcej niż 6.000 lat.
1802
01:41:35,512 --> 01:41:36,971
Skąd Pan to wie?
1803
01:41:37,055 --> 01:41:39,474
Wybitny znawca biblii, biskup Usher,
1804
01:41:39,557 --> 01:41:43,478
ustalił dokładna datę stworzenia.
1805
01:41:43,561 --> 01:41:46,523
miało ono miejsce w 4004 roku przed Chrystusem.
1806
01:41:48,525 --> 01:41:52,487
To... opinia Biskupa Ushera.
1807
01:41:52,570 --> 01:41:53,530
To nie opinia.
1808
01:41:54,030 --> 01:41:54,989
To fakt,
1809
01:41:55,073 --> 01:41:57,992
stwierdzony na podstawie
skrupulatnych obliczeń...
1810
01:41:58,076 --> 01:42:01,496
wieku proroków ze Starego Testamentu.
1811
01:42:01,579 --> 01:42:04,499
Wiemy, że Bóg rozpoczął akt tworzenia
1812
01:42:04,582 --> 01:42:08,503
23 października 4004 roku
przed Chrystusem,
1813
01:42:08,586 --> 01:42:10,547
o godzinie 9 rano.
1814
01:42:14,551 --> 01:42:16,553
Czasu wschodnio...
1815
01:42:17,554 --> 01:42:20,515
czy zachodnioamerykańskiego?
1816
01:42:20,598 --> 01:42:22,559
To nie mógł być czas letni,
1817
01:42:23,059 --> 01:42:25,520
ponieważ Bóg stworzył Słońce
dopiero czwartego dnia.
1818
01:42:25,603 --> 01:42:26,521
Zgadza się.
1819
01:42:26,604 --> 01:42:27,564
Czy ta pierwsza doba...
1820
01:42:28,064 --> 01:42:30,025
miała 24 godziny?
1821
01:42:30,108 --> 01:42:31,526
Biblia mówi, że to był dzień.
1822
01:42:31,609 --> 01:42:33,028
Ale nie było Słońca,
1823
01:42:33,111 --> 01:42:35,530
więc skąd wiadomo, jak długo trwał?
1824
01:42:35,613 --> 01:42:37,032
To był dzień.
1825
01:42:37,115 --> 01:42:40,035
Dzień w dosłownym znaczeniu
czyli 24-godzinna doba?
1826
01:42:40,118 --> 01:42:41,077
Nie wiem.
1827
01:42:41,578 --> 01:42:43,079
A jak Pan myśli?
1828
01:42:45,081 --> 01:42:48,585
Nie myślę o rzeczach
nad którymi się nie zastanawiam,
1829
01:42:49,085 --> 01:42:52,047
A czy czasami zastanawia się Pan
nad rzeczami, o których Pan myśli?
1830
01:42:52,130 --> 01:42:53,548
Czy to możliwe, że ten pierwszy dzień...
1831
01:42:53,631 --> 01:42:55,550
miał na przykład 25 godzin?
1832
01:42:55,633 --> 01:42:58,094
Nie ma sposobu, by to zmierzyć.
1833
01:42:58,595 --> 01:43:00,555
Mógł więc mieć 25 godzin?
1834
01:43:00,638 --> 01:43:01,598
To możliwe.
1835
01:43:02,098 --> 01:43:04,601
Czyli twierdzi Pan, że pierwszy dzień
1836
01:43:05,101 --> 01:43:07,062
opisany w Księdze Rodzaju
1837
01:43:07,145 --> 01:43:09,564
mógł być nieokreślonej długości?
1838
01:43:09,647 --> 01:43:10,607
Twierdzę tylko,
1839
01:43:11,107 --> 01:43:14,569
że to nie musiała być 24-godzinna doba.
1840
01:43:14,652 --> 01:43:17,614
A więc mogła trwać 30 godzin,
ale mogła też trwać tydzień.
1841
01:43:18,114 --> 01:43:21,618
Mogła trwać miesiąc, rok, tysiąc lat,
1842
01:43:22,118 --> 01:43:23,578
albo nawet 10 milionów lat!
1843
01:43:23,661 --> 01:43:24,621
Protestuję!
1844
01:43:25,121 --> 01:43:28,083
To jest bezprawie!
1845
01:43:28,166 --> 01:43:30,585
Jaki jest cel tego przesłuchania?
Do czego Pan zmierza?
1846
01:43:30,669 --> 01:43:33,588
Powiem wam do czego on zmierza!
1847
01:43:33,672 --> 01:43:36,633
On chce obalić wiarę w biblię
i w Boga.
1848
01:43:38,134 --> 01:43:40,136
To nieprawda i Pan dobrze o tym wie.
1849
01:43:41,638 --> 01:43:47,102
Biblia to wielkie dzieło,
wspaniałe, ale nie jedyne.
1850
01:43:47,185 --> 01:43:48,895
To Słowo Boże.
1851
01:43:48,978 --> 01:43:52,607
Bóg przemówił do ludzi,
którzy napisali biblie.
1852
01:43:52,691 --> 01:43:55,610
Skąd Pan wie, że Bóg
nie przemówił do Karola Darwina?
1853
01:43:55,694 --> 01:43:59,114
Bo Bóg kazał mi przeciwstawić się
złu, którego on naucza.
1854
01:43:59,197 --> 01:44:01,116
- Bóg do Pana mówi?
- Tak!
1855
01:44:01,199 --> 01:44:02,617
- Mówi Panu, co jest dobre, a co złe?
- Tak.
1856
01:44:02,701 --> 01:44:04,119
- A Pan to powtarza?
- Tak.
1857
01:44:04,202 --> 01:44:05,662
Czyli Pan, Matthew Harrison Brady,
1858
01:44:06,162 --> 01:44:12,627
przekazuje światu rozkazy Boga.
1859
01:44:12,711 --> 01:44:17,173
Proszę, poznajcie Proroka z Nebraski!
1860
01:44:18,675 --> 01:44:20,635
A więc to tak!
1861
01:44:20,719 --> 01:44:23,638
Bóg mówi Brady'emy, co jest dobre!
1862
01:44:23,722 --> 01:44:25,682
I ten, kto nie zgadza się
z Brady'm przeciwstawia się Bogu!
1863
01:44:26,182 --> 01:44:28,184
Nie! Każdy człowiek jest wolny!
1864
01:44:28,685 --> 01:44:32,147
Więc co Bertram Cates
robi w więzieniu?
1865
01:44:32,230 --> 01:44:35,150
Co byłoby gdyby to Pan Cates
miał siłę przebicia
1866
01:44:35,233 --> 01:44:37,652
i nakłoniłby władze stanowe,
do wprowadzenia ustawy,
1867
01:44:37,736 --> 01:44:41,156
że w szkołach można nauczać
wyłącznie nauki Darwina?
1868
01:44:41,239 --> 01:44:42,198
Bzdura! Bzdura!
1869
01:44:42,699 --> 01:44:45,160
Na świecie jest tylko
jedna wielka prawda.
1870
01:44:45,243 --> 01:44:46,161
Ewangelia...
1871
01:44:46,244 --> 01:44:49,164
Ewangelia według Brady'ego.
1872
01:44:49,247 --> 01:44:53,168
Bóg przemawia do Brady'ego,
a Brady przemawia do świata!
1873
01:44:53,251 --> 01:44:56,171
Brady, Brady, Brady wszechmogący!
1874
01:44:56,254 --> 01:44:57,672
Pan...Pan jest moją siłą!
1875
01:44:57,756 --> 01:44:59,674
A może jakiś mniej wybitny człowiek...
1876
01:44:59,758 --> 01:45:01,718
jakiś Cates albo Darwin
1877
01:45:02,218 --> 01:45:06,181
miał czelność pomyśleć,
że Bóg przemówił do niego?
1878
01:45:06,264 --> 01:45:09,184
I powiedzieć,
że nie tylko Brady ma rację?
1879
01:45:09,267 --> 01:45:11,686
Czy musi być karany za to,
1880
01:45:11,770 --> 01:45:15,690
że ma inne poglądy
niż samozwańczy prorok?
1881
01:45:15,774 --> 01:45:17,734
Uzupełnijmy biblię
i dodajmy księgę Brady'ego.
1882
01:45:18,234 --> 01:45:21,196
Podzielimy Pięcioksiąg i wpasujemy Pana
1883
01:45:21,279 --> 01:45:22,697
pomiędzy Księgę Liczb i Księgę Powtórzonego Prawa!
1884
01:45:22,781 --> 01:45:23,740
Przyjaciele...
1885
01:45:24,240 --> 01:45:26,201
Wysoki Sądzie, moi stronnicy..
1886
01:45:26,284 --> 01:45:27,202
Panie i Panowie...
1887
01:45:27,285 --> 01:45:28,203
Świadek jest wolny!
1888
01:45:28,286 --> 01:45:29,704
Przecież wszyscy wiecie,
w co wierzę.
1889
01:45:29,788 --> 01:45:31,706
W co wierzę...
1890
01:45:31,790 --> 01:45:33,208
Wierzę w Księgę Rodzaju,
1891
01:45:33,291 --> 01:45:35,210
Wyjścia, Kapłańską, Liczb, Powtórzonego Prawa,
1892
01:45:35,293 --> 01:45:37,212
Jozuego, Sędziów, Pierwszego Samuela,
1893
01:45:37,295 --> 01:45:39,714
Drugiego Samuela, Pierwszą Królewską, Drugą Królewską,
1894
01:45:39,798 --> 01:45:43,218
Izajasza, Jeremiasza,
Lamentacji, Ezechiela...
1895
01:45:43,301 --> 01:45:46,262
Sąd ogłasza przerwę do jutra
do godziny 10:00 rano.
1896
01:45:59,150 --> 01:46:00,151
Matt
1897
01:46:01,152 --> 01:46:02,654
Matt, kochanie,
1898
01:46:03,154 --> 01:46:04,656
chodźmy do domu.
1899
01:46:05,657 --> 01:46:06,616
Do domu?
1900
01:46:06,700 --> 01:46:08,159
Do hotelu.
1901
01:46:30,974 --> 01:46:32,475
Kto tam?
1902
01:46:35,979 --> 01:46:36,938
Gdzie on jest?
1903
01:46:37,022 --> 01:46:37,939
Muszę z nim pomówić.
1904
01:46:38,023 --> 01:46:40,442
Nie teraz, Rachel. On się źle czuje.
1905
01:46:40,525 --> 01:46:41,943
Właśnie teraz.
1906
01:46:42,027 --> 01:46:43,445
Musi powiedzieć Bertowi,
że to nie była moja wina.
1907
01:46:43,528 --> 01:46:44,946
Rachel, proszę.
Bądź cicho, on śpi.
1908
01:46:45,030 --> 01:46:46,948
Dlaczego mam być cicho?
1909
01:46:47,032 --> 01:46:49,993
Niech cały świat dowie się,
że Matthew Harrison Brady to oszust.
1910
01:46:50,493 --> 01:46:51,494
Rachel!
1911
01:47:02,005 --> 01:47:03,006
Przepraszam.
1912
01:47:15,268 --> 01:47:21,232
Spałam dziś w ciągu dnia.
1913
01:47:21,316 --> 01:47:24,736
Śniło mi się, że siedzę
na miejscu dla świadków...
1914
01:47:24,819 --> 01:47:26,738
przykuta łańcuchami.
1915
01:47:26,821 --> 01:47:29,240
Błagałam go, żeby mnie puścił.
1916
01:47:29,324 --> 01:47:31,743
Och, Rachel, Rachel,
to był koszmar dla nas wszystkich.
1917
01:47:31,826 --> 01:47:33,745
Ja swój przeżyłam na jawie.
1918
01:47:33,828 --> 01:47:35,789
Zwróciłam się do Pani męża o pomoc.
1919
01:47:36,289 --> 01:47:38,792
Zachęcał mnie, abym otworzyła
przed nim serce,
1920
01:47:39,292 --> 01:47:41,252
a potem przekręcił moje słowa.
1921
01:47:41,336 --> 01:47:42,754
Oszukał mnie.
1922
01:47:42,837 --> 01:47:44,756
Dlaczego to zrobił?
1923
01:47:44,839 --> 01:47:46,257
Nie wiem.
1924
01:47:46,341 --> 01:47:48,301
Nie wiem dlaczego.
1925
01:47:51,805 --> 01:47:53,765
Może za bardzo mu zależało.
1926
01:47:53,848 --> 01:47:56,309
Może był zmęczony albo przestraszony.
1927
01:47:56,810 --> 01:47:58,269
Mówiłam swoim uczniom,
1928
01:47:58,353 --> 01:48:00,772
że Matthew Harrison Brady
to wielki człowiek...
1929
01:48:00,855 --> 01:48:02,273
niemal drugi po Bogu.
1930
01:48:02,357 --> 01:48:04,275
Co mam im powiedzieć teraz?
1931
01:48:04,359 --> 01:48:06,277
Nadal jest wielkim człowiekiem.
1932
01:48:06,361 --> 01:48:08,279
Nie, skoro mógł popełnić takie zło,
1933
01:48:08,363 --> 01:48:10,281
to on sam,
1934
01:48:10,365 --> 01:48:11,783
i wszystko co głosi
1935
01:48:11,866 --> 01:48:12,784
również musi być złe.
1936
01:48:12,867 --> 01:48:14,327
Przestań! Przestań!
1937
01:48:16,579 --> 01:48:19,040
Młodość jest taka niewinna.
1938
01:48:19,124 --> 01:48:22,544
Co ty możesz wiedzieć o tym,
co jest dobre, a co złe?
1939
01:48:22,627 --> 01:48:24,546
Co się składa na sumę ludzkiego życia?
1940
01:48:24,629 --> 01:48:25,547
On mnie oszukał.
1941
01:48:25,630 --> 01:48:27,549
Sama się oszukałaś.
1942
01:48:27,632 --> 01:48:30,051
Najpierw widziałaś w nim świętego,
1943
01:48:30,135 --> 01:48:33,596
więc wszystko, co mówił i robił
musiało być dobre.
1944
01:48:34,097 --> 01:48:35,557
Teraz widzisz w nim diabła,
1945
01:48:35,640 --> 01:48:38,560
więc wszystko, co mówi i robi
musi być złe.
1946
01:48:38,643 --> 01:48:42,689
Mój mąż nie jest ani świętym,
ani diabłem.
1947
01:48:42,772 --> 01:48:44,733
Jest zwyczajnym człowiekiem...
1948
01:48:45,734 --> 01:48:47,736
i popełnia błędy.
1949
01:48:48,236 --> 01:48:49,696
Jak Pani może go bronić?
1950
01:48:49,779 --> 01:48:51,698
Nie jego bronię.
1951
01:48:51,781 --> 01:48:55,201
Bronię tych 40 lat,
które z nim przeżyłam,
1952
01:48:55,285 --> 01:48:58,705
patrząc jak ugina się
pod ciężarem ludzi, takich jak ty.
1953
01:48:58,788 --> 01:49:00,206
Jeśli nawet się mylił,
1954
01:49:00,290 --> 01:49:02,208
to przynajmniej w coś wierzył.
1955
01:49:02,292 --> 01:49:04,210
A ty?
1956
01:49:04,294 --> 01:49:07,714
Czy wierzysz w Bertrama Catesa?
1957
01:49:07,797 --> 01:49:10,216
Ja wierzę w swojego męża.
1958
01:49:10,300 --> 01:49:11,760
A ty w co wierzysz?
1959
01:49:14,262 --> 01:49:15,263
Matt.
1960
01:49:15,764 --> 01:49:17,265
Spałem, ale...
1961
01:49:19,768 --> 01:49:21,770
W czym mogę ci pomóc,
moje dziecko?
1962
01:49:23,772 --> 01:49:26,274
Już nie jestem dzieckiem,
Panie Brady...
1963
01:49:27,275 --> 01:49:28,276
ani Pańskim...
1964
01:49:30,278 --> 01:49:31,780
ani niczyim innym.
1965
01:49:43,291 --> 01:49:44,793
Czego ona chciała, Sarah?
1966
01:49:48,797 --> 01:49:50,799
Czuje się pokrzywdzona, Matt.
1967
01:49:53,301 --> 01:49:54,803
Ty ją skrzywdziłeś.
1968
01:49:55,804 --> 01:49:56,805
Matt,
1969
01:49:57,806 --> 01:50:00,767
zawsze byłeś dobrym człowiekiem.
1970
01:50:00,850 --> 01:50:03,770
Dlatego cię kochałam.
1971
01:50:03,853 --> 01:50:07,816
Ludzie mówili, że popełniasz błędy,
podejmujesz niewłaściwe decyzje.
1972
01:50:08,316 --> 01:50:10,318
Trzy razy mogłeś być prezydentem,
1973
01:50:10,819 --> 01:50:13,279
ale ja nigdy w ciebie
nie wątpiłam, Matt,
1974
01:50:13,363 --> 01:50:16,282
bo zawsze byłeś uczciwy.
1975
01:50:16,366 --> 01:50:18,827
Nigdy nie łamałeś zasad
tylko po to, aby wygrać.
1976
01:50:19,327 --> 01:50:20,787
Nie chciałem jej skrzywdzić.
1977
01:50:20,870 --> 01:50:22,288
Sarah...
1978
01:50:22,372 --> 01:50:23,790
Sarah, ale zwyciężając tutaj,
1979
01:50:23,873 --> 01:50:24,833
mógłbym wystawić Bogu pomnik,
1980
01:50:25,333 --> 01:50:26,334
który trwałby 1000 lat!
1981
01:50:26,835 --> 01:50:27,794
Ale Matt,
1982
01:50:27,877 --> 01:50:30,296
ludzie muszą budować własne pomniki.
1983
01:50:30,380 --> 01:50:31,840
Nie możesz tego robić za nich, Matt.
1984
01:50:32,340 --> 01:50:35,343
Bo wtedy to jest twój pomnik,
nie ich,
1985
01:50:35,844 --> 01:50:40,306
i strącą go z piedestału,
jak tylko zauważą w nim jakąś rysę.
1986
01:50:40,390 --> 01:50:44,352
Rysę we mnie, tak, Sarah?
1987
01:50:48,857 --> 01:50:51,317
Dziś się od ciebie odwrócili, Matt.
1988
01:50:51,401 --> 01:50:53,361
Nie rozumieli mnie.
1989
01:50:54,362 --> 01:50:56,823
Ale ja im wytłumaczę.
1990
01:50:56,906 --> 01:50:58,825
Będą musieli zrozumieć.
1991
01:50:58,908 --> 01:51:00,326
Przemówienie.
Gdzie jest moje przemówienie...
1992
01:51:00,410 --> 01:51:02,328
Matt...
1993
01:51:02,412 --> 01:51:03,830
Zmuszę ich, aby mnie słuchali.
1994
01:51:03,913 --> 01:51:04,831
Matt!
1995
01:51:04,914 --> 01:51:06,332
Gdzie moja mowa!
1996
01:51:06,416 --> 01:51:07,334
Już oni zrozumieją!
1997
01:51:07,417 --> 01:51:08,835
Matt, proszę cię, uspokój się.
1998
01:51:08,918 --> 01:51:10,378
Tu... tu jest.
Wszystko sobie zanotowałem.
1999
01:51:10,879 --> 01:51:11,338
Sarah.
2000
01:51:11,421 --> 01:51:12,839
Tu nie chodzi o Catesa.
2001
01:51:12,922 --> 01:51:15,342
To sam Bóg jest sądzony.
2002
01:51:15,425 --> 01:51:17,844
Będą... będą musieli mnie posłuchać.
2003
01:51:17,927 --> 01:51:19,888
Będą mnie słuchać.
2004
01:51:24,392 --> 01:51:25,894
Posłuchają, kochany.
2005
01:51:29,397 --> 01:51:31,358
Oni się ze mnie śmiali.
2006
01:51:31,441 --> 01:51:32,859
Cicho, kochanie.
2007
01:51:32,942 --> 01:51:35,362
Nie znoszę, kiedy się ze mnie śmieją.
2008
01:51:35,445 --> 01:51:36,905
Już dobrze, kochanie.
2009
01:51:37,906 --> 01:51:40,408
Już dobrze.
2010
01:51:40,909 --> 01:51:41,910
Kochanie...
2011
01:51:42,911 --> 01:51:43,912
Kochanie...
2012
01:52:50,478 --> 01:52:53,440
Przyniosłaś mi czyste koszule?
2013
01:52:53,523 --> 01:52:55,984
Bert, opuściłam ojca.
2014
01:52:57,986 --> 01:53:00,989
Strasznie tu narozrabiałam, prawda?
2015
01:53:02,490 --> 01:53:03,950
To nie była twoja wina, Rach.
2016
01:53:04,034 --> 01:53:05,452
Wiem, jaki jest Brady...
2017
01:53:05,535 --> 01:53:07,454
To nie przez niego.
2018
01:53:07,537 --> 01:53:08,997
Już dawno powinnam była odejść.
2019
01:53:09,998 --> 01:53:10,999
Chcę...
2020
01:53:13,501 --> 01:53:15,003
Nie musisz nic mówić.
2021
01:53:16,504 --> 01:53:18,506
cieszę się, że przyszłaś.
2022
01:53:21,009 --> 01:53:23,011
Usiądź.
2023
01:53:36,024 --> 01:53:40,028
Witamy po naszej stronie, panno Brown.
2024
01:53:46,534 --> 01:53:47,994
Co to jest?
2025
01:53:48,078 --> 01:53:49,537
Mikrofon
2026
01:53:50,038 --> 01:53:51,498
Będziecie nadawać?
2027
01:53:51,581 --> 01:53:53,500
Mamy połączenie z rozgłośnią w Chicago.
2028
01:53:53,583 --> 01:53:56,503
Nadamy werdykt zaraz po ogłoszeniu.
2029
01:53:56,586 --> 01:53:59,005
Radio...
2030
01:53:59,089 --> 01:54:01,007
Mój Boże, to dopiero zburzy
wiele murów.
2031
01:54:01,091 --> 01:54:03,009
Na antenie nie wolno mówić "Boże".
2032
01:54:03,093 --> 01:54:04,052
Czemu nie, u diabła?
2033
01:54:04,552 --> 01:54:05,553
Nie można też mówić "u diabła".
2034
01:54:06,054 --> 01:54:08,556
Strasznie mdła będzie ta rozrywka.
2035
01:54:12,060 --> 01:54:14,562
Pułkowniku...
2036
01:54:15,063 --> 01:54:17,023
Panu ta zabawka nie jest potrzebna,
2037
01:54:17,107 --> 01:54:19,025
nie przy Pańskich płucach.
2038
01:54:19,109 --> 01:54:20,527
Radio...
2039
01:54:20,610 --> 01:54:23,530
Człowiek szepcze przez mikrofon,
a ono wrzeszczy przez głośniki
2040
01:54:23,613 --> 01:54:25,073
do milionów ludzi.
2041
01:54:50,098 --> 01:54:51,558
I co?
2042
01:54:51,641 --> 01:54:53,601
Można coś powiedzieć po ich minach?
2043
01:54:59,607 --> 01:55:00,984
Proszę wstać.
2044
01:55:11,494 --> 01:55:12,996
Proszę bardzo.
2045
01:55:14,497 --> 01:55:18,460
Panie i Panowie, mówi Harry Esterbrook
z sądu w Hillsboro,
2046
01:55:18,543 --> 01:55:20,962
Sędziowie przysięgli wrócili właśnie
z z narady i zaraz ogłoszą werdykt
2047
01:55:21,046 --> 01:55:23,214
w historycznym małpim procesie.
2048
01:55:23,298 --> 01:55:24,716
Sędziowie zajęli swoje miejsca,
2049
01:55:24,799 --> 01:55:27,093
więc za chwilę dowiemy się,
czy Bertram Cates...
2050
01:55:27,177 --> 01:55:28,595
jest winny czy niewinny.
2051
01:55:28,678 --> 01:55:32,599
Napięcie jakie panuje na sali
jest trudne do opisania...
2052
01:55:32,682 --> 01:55:33,641
Przepraszam...
2053
01:55:35,643 --> 01:55:38,605
Od rana dzwoni do nas Gubernator.
2054
01:55:38,688 --> 01:55:40,648
Prasa bardzo nas krytykuje.
2055
01:55:41,149 --> 01:55:43,151
a chłopcy z Kapitolu uważają,
że najlepiej byłoby,
2056
01:55:43,651 --> 01:55:46,654
gdyby ta cała sprawa
rozeszła się po kościach.
2057
01:55:47,155 --> 01:55:50,116
Chwileczkę, Jason,
ja mam obowiązek służyć prawu.
2058
01:55:50,200 --> 01:55:52,160
Jasne, Merle,
2059
01:55:52,660 --> 01:55:55,663
ale pamiętaj, że do listopadowych
wyborów jest niedaleko.
2060
01:56:04,798 --> 01:56:08,259
Sędziowie przysięgli,
czy uzgodniliście werdykt?
2061
01:56:08,343 --> 01:56:11,304
Tak, Wysoki Sądzie.
2062
01:56:24,818 --> 01:56:27,278
Werdykt jest jednogłośny.
2063
01:56:27,362 --> 01:56:29,823
Bertram Cates jest winny
zarzucanych mu czynów.
2064
01:56:30,323 --> 01:56:34,786
Usłyszeliście Państwo werdykt
odczytany przez sędziego Coffey.
2065
01:56:34,869 --> 01:56:37,789
Bertram Cates, oskarżony
w jednym z największych
2066
01:56:37,872 --> 01:56:40,291
pojedynków etycznych w naszym kraju,
2067
01:56:40,375 --> 01:56:42,293
został uznany za winnego.
2068
01:56:42,377 --> 01:56:43,837
Sprawiedliwości stało się zadość.
2069
01:56:44,337 --> 01:56:48,800
Ale jakie będą długofalowe skutki
tego werdyktu okaże się dopiero w przyszłości.
2070
01:56:48,883 --> 01:56:50,301
Proszę o spokój.
2071
01:56:50,385 --> 01:56:51,302
Proszę siadać.
2072
01:56:51,386 --> 01:56:53,346
Sąd nie ogłosił
jeszcze końca rozprawy.
2073
01:56:54,848 --> 01:56:56,850
Proszę to już zabrać.
2074
01:57:02,856 --> 01:57:07,861
Oskarżony, proszę o powstanie
i wysłuchanie wyroku.
2075
01:57:12,365 --> 01:57:14,826
Bert, czy chcesz jeszcze coś powiedzieć
2076
01:57:14,909 --> 01:57:16,870
przed wysłuchaniem wyroku?
2077
01:57:29,132 --> 01:57:31,634
Wysoki Sądzie, nie jestem mówcą.
2078
01:57:33,636 --> 01:57:39,601
Brak mi elokwencji panów adwokatów...
2079
01:57:39,684 --> 01:57:41,102
Jestem tylko nauczycielem.
2080
01:57:41,186 --> 01:57:43,146
Już nie jesteś!
2081
01:57:49,027 --> 01:57:51,029
Byłem nauczycielem.
2082
01:57:54,532 --> 01:57:56,034
Uważam...
2083
01:57:58,036 --> 01:58:01,039
że prawo, o którego złamanie
mnie oskarżono...
2084
01:58:03,541 --> 01:58:08,004
nie jest sprawiedliwe
i w przyszłości będę z nim walczył
2085
01:58:08,088 --> 01:58:10,548
na wszelkie możliwe sposoby.
2086
01:58:18,181 --> 01:58:21,643
Bertramie Cates,
Sąd uznał Pana za winnego
2087
01:58:21,726 --> 01:58:27,524
naruszenia ustawy nr 31428.
2088
01:58:27,607 --> 01:58:33,530
Czyn ten podlega karze
grzywny lub więzienia.
2089
01:58:33,613 --> 01:58:43,081
Ale ponieważ nie istnieje precedens,
na którym Sąd mógłby się oprzeć wydając wyrok,
2090
01:58:44,082 --> 01:58:53,591
Sąd postanawia skazać Bertrama Cates
na zapłacenie grzywny w wysokości...
2091
01:58:54,676 --> 01:58:56,511
100 dolarów.
2092
01:59:04,019 --> 01:59:06,730
Czy dobrze usłyszałem... 100 dolarów?
2093
01:59:06,813 --> 01:59:08,231
Zgadza się.
2094
01:59:08,314 --> 01:59:10,233
Na tym chyba zamkniemy rozprawę.
2095
01:59:10,316 --> 01:59:12,527
Wysoki Sądzie, oskarżenie wnosi odwołanie.
2096
01:59:13,028 --> 01:59:14,529
W sprawie tak ogromnej wagi...
2097
01:59:15,030 --> 01:59:16,990
Sąd musi wymierzyć dużo surowszą karę...
2098
01:59:17,073 --> 01:59:18,033
Sprzeciw.
2099
01:59:18,533 --> 01:59:19,993
która byłaby ostrzeżeniem dla innych,
2100
01:59:20,076 --> 01:59:21,494
i aby pokazać światu...
2101
01:59:21,578 --> 01:59:22,996
Chwileczkę,
chwileczkę.
2102
01:59:23,079 --> 01:59:24,998
Wysokość grzywny nie ma żadnego znaczenia,
2103
01:59:25,081 --> 01:59:27,500
ponieważ Bertram Cates nie zamierza jej płacić
2104
01:59:27,584 --> 01:59:29,002
bez względu na wysokość.
2105
01:59:29,085 --> 01:59:32,005
Nie zapłaci jej
nawet gdyby wyniosła dolara.
2106
01:59:32,088 --> 01:59:35,550
Złożymy apelację w Sądzie Najwyższym tego stanu.
2107
01:59:36,051 --> 01:59:39,554
Proszę Sąd o 30-dniowy
termin na jej przygotowanie.
2108
01:59:40,138 --> 01:59:40,638
Przychylam się do wniosku.
2109
01:59:41,139 --> 01:59:43,099
Kaucja wyniesie 200 dolarów.
2110
01:59:43,183 --> 01:59:48,021
To już chyba wszystko,
ogłaszam odroczenie rozprawy.
2111
01:59:48,104 --> 01:59:50,523
Wysoki Sądzie, proszę o zgodę...
2112
01:59:50,607 --> 01:59:52,067
na dołączenie do protokołu...
2113
01:59:52,567 --> 01:59:54,027
krótkiego oświadczenia.
2114
01:59:54,110 --> 01:59:56,529
Sprzeciw.
2115
01:59:56,613 --> 01:59:58,573
Pan Brady może wygłaszać swoje mowy,
2116
01:59:59,074 --> 02:00:00,075
długie czy krótkie, to obojętne,
2117
02:00:00,575 --> 02:00:02,535
na zebraniach parafian albo podczas kampanii wyborczej.
2118
02:00:02,619 --> 02:00:05,038
Ale posiedzenie Sądu w Hillsboro zostało zamknięte.
2119
02:00:05,121 --> 02:00:07,040
Wnoszę o odroczenie rozprawy.
2120
02:00:07,123 --> 02:00:09,042
Ale... ja mam kilka uwag...
2121
02:00:09,125 --> 02:00:11,378
Chętnie ich wysłuchamy.
2122
02:00:11,461 --> 02:00:14,381
Ale Sąd przychyla się
do opinii pułkownika Drummonda.
2123
02:00:14,464 --> 02:00:18,385
Jestem pewien, że po zamknięciu posiedzenia
wszyscy pozostaną w sali,
2124
02:00:18,468 --> 02:00:20,387
aby Pana wysłuchać.
2125
02:00:20,470 --> 02:00:23,139
Ogłaszam odroczenie rozprawy.
2126
02:00:23,223 --> 02:00:24,182
Sine die.
2127
02:00:25,684 --> 02:00:28,144
Przyjaciele... przyjaciele!
2128
02:00:28,228 --> 02:00:29,688
Proszę o uwagę!
2129
02:00:31,690 --> 02:00:38,405
Ze świętej Góry Synaj dotarło do nas
prawo, które przez całe wieki...
2130
02:00:38,488 --> 02:00:41,449
było naszym bastionem i nasza tarczą...
2131
02:00:48,957 --> 02:00:51,209
i tu, tu na tej sali...
2132
02:00:51,626 --> 02:00:52,585
tu na tej sali...
2133
02:00:52,669 --> 02:00:54,587
Och, nie, nie.
2134
02:00:54,671 --> 02:00:59,092
I z niego, od niepamiętnych czasów, czerpali siłę...
2135
02:00:59,175 --> 02:01:02,679
gdy cierpieli głód i prześladowania...
2136
02:01:02,762 --> 02:01:05,348
w chwilach smutku i rozpaczy...
2137
02:01:05,432 --> 02:01:06,891
I tu na tej sali...
2138
02:01:07,392 --> 02:01:10,437
żyje nadal, chodź zwalczane
ogniem, mieczem i więzieniem...
2139
02:01:10,520 --> 02:01:12,439
Lody, 5 centów!
2140
02:01:12,522 --> 02:01:13,982
Lody!
2141
02:01:15,483 --> 02:01:17,485
Lody, słodkie jak miód!
2142
02:01:34,252 --> 02:01:36,212
Tu, na tej sali,
2143
02:01:36,296 --> 02:01:39,716
potwierdziliśmy słuszność
wiary naszych ojców.
2144
02:01:39,799 --> 02:01:43,219
która nadal żyje, mimo ognia,
miecza i więzień,
2145
02:01:43,303 --> 02:01:44,721
Och, serce we mnie rośnie,
2146
02:01:44,804 --> 02:01:46,222
kiedy słyszę te słowa.
2147
02:01:46,306 --> 02:01:47,724
Wiaro naszych ojców, święta wiaro,
2148
02:01:47,807 --> 02:01:49,768
będziemy cię bronić...
2149
02:01:51,770 --> 02:01:52,771
aż do śmierci...
2150
02:02:01,279 --> 02:02:03,239
Dobry Boże. Matt!
2151
02:02:03,323 --> 02:02:04,282
Cofnąć się. Dajcie mu powietrza.
2152
02:02:04,783 --> 02:02:06,242
Panie, uczyń cud
2153
02:02:06,326 --> 02:02:09,245
i uratuj naszego świętego proroka!
2154
02:02:09,329 --> 02:02:10,789
Wezwijcie lekarza.
2155
02:02:19,547 --> 02:02:21,007
Nie wyobrażam sobie świata
2156
02:02:21,091 --> 02:02:23,510
bez Matthew Harrison Brady'ego.
2157
02:02:23,593 --> 02:02:25,845
Proszę z redakcją Baltimore Herald.
2158
02:02:25,929 --> 02:02:27,847
Powiedzieli na co on umarł?
2159
02:02:27,931 --> 02:02:30,850
Z przejedzenia.
2160
02:02:30,934 --> 02:02:32,894
To był wielki człowiek.
2161
02:02:34,396 --> 02:02:36,856
Mam cię zacytować w jego nekrologu?
2162
02:02:36,940 --> 02:02:39,859
Pisz co chcesz...
2163
02:02:39,943 --> 02:02:41,361
Jak się pisze nekrolog dla kogoś,
2164
02:02:41,444 --> 02:02:43,405
kto nie żyje od 30 lat.
2165
02:02:46,908 --> 02:02:49,411
Co on powiedział do pastora?
2166
02:02:51,413 --> 02:02:52,872
Wiesz, to by pasowało.
2167
02:02:52,956 --> 02:02:55,375
Napisał własny nekroog.
2168
02:02:55,458 --> 02:02:57,419
Gdzie masz tę...
2169
02:02:58,920 --> 02:02:59,921
A, tu jest.
2170
02:03:00,922 --> 02:03:02,882
Jego księga.
2171
02:03:02,966 --> 02:03:04,926
Księga przysłów, prawda?
2172
02:03:07,429 --> 02:03:09,389
"Kto zamieszani wnosi w dom swój...
2173
02:03:09,472 --> 02:03:11,891
...odziedziczy wiatry".
2174
02:03:11,975 --> 02:03:14,936
"A kto głupi jest,
będzie służył mądremu"
2175
02:03:18,440 --> 02:03:19,441
Proszę, proszę...
2176
02:03:21,443 --> 02:03:25,447
No, pułkowniku Drummond,
jacyś dziwni ci współcześni agnostycy...
2177
02:03:26,948 --> 02:03:28,408
Wiesz, Hornbeck
2178
02:03:28,491 --> 02:03:29,909
zaczynasz mi grać na nerwach.
2179
02:03:29,993 --> 02:03:31,411
Dlaczego?
2180
02:03:31,494 --> 02:03:35,915
Każdym swoim słowem
wyrządzasz komuś krzywdę.
2181
02:03:35,999 --> 02:03:38,418
Typowa sztuczka prawnicza...
2182
02:03:38,501 --> 02:03:40,420
oskarżać oskarżyciela.
2183
02:03:40,503 --> 02:03:41,963
O co mnie oskarżasz?
2184
02:03:42,464 --> 02:03:44,424
O obrazę sumienia.
2185
02:03:44,507 --> 02:03:47,927
O sentymentalność pierwszego stopnia.
2186
02:03:48,011 --> 02:03:51,431
Bo nie godzę się, aby przekreślać
całe życie tego człowieka.
2187
02:03:51,514 --> 02:03:55,477
Nie, ponieważ dobrze wiem,
co o nim myślałeś.
2188
02:03:55,977 --> 02:03:57,979
Zostawmy te lamenty analfabetom.
2189
02:03:59,481 --> 02:04:01,983
Co to ma być?
Tydzień dobroci dla bigotów?
2190
02:04:02,484 --> 02:04:04,444
Dlaczego mamy go opłakiwać?
2191
02:04:04,527 --> 02:04:06,446
Dlatego, że nie żyje?.
O, nie.
2192
02:04:06,529 --> 02:04:07,947
Poza tym sam się dość
nad sobą napłakał
2193
02:04:08,031 --> 02:04:09,449
przez całe swoje życie.
2194
02:04:09,532 --> 02:04:11,451
Narodowy mazgaj
2195
02:04:11,534 --> 02:04:13,953
z Weeping Water, Nebraska.
2196
02:04:14,037 --> 02:04:16,998
Zalewał kraj potokami łez,
jak Mississippi.
2197
02:04:17,999 --> 02:04:19,501
Znałeś go przecież,
2198
02:04:20,001 --> 02:04:22,962
tego bębniącego w biblię błazna.
2199
02:04:23,046 --> 02:04:25,507
W jego ciele mieszkał kiedyś olbrzym,
2200
02:04:26,007 --> 02:04:27,467
ale Matt Brady się pogubił,
2201
02:04:27,550 --> 02:04:31,012
ponieważ szukał Boga
zbyt wysoko i za daleko.
2202
02:04:37,018 --> 02:04:38,978
Ty hipokryto.
2203
02:04:39,062 --> 02:04:41,022
Ty oszuście.
2204
02:04:42,023 --> 02:04:45,026
Ateista, który wierzy w Boga.
2205
02:04:45,527 --> 02:04:48,488
Jesteś tak samo religijny jak on.
2206
02:04:48,571 --> 02:04:51,491
Wszystko jest wodą
na twój młyn, prawda?
2207
02:04:51,574 --> 02:04:53,493
Proszę bardzo, miel co chcesz,
2208
02:04:53,576 --> 02:04:56,496
przeszłość Brady'ego, przyszłość Catesa.
2209
02:04:56,579 --> 02:05:00,000
Mój Boże, nie rozumiesz,
2210
02:05:00,083 --> 02:05:02,544
co znaczą te dzisiejsze wydarzenia?
2211
02:05:03,044 --> 02:05:04,546
Nic nie znaczą.
2212
02:05:05,046 --> 02:05:06,006
To ty nic nie znaczysz.
2213
02:05:06,089 --> 02:05:08,508
Jesteś jak duch, który wymachuje
pustym rękawem
2214
02:05:08,591 --> 02:05:10,510
i szydzi ze wszystkiego,
2215
02:05:10,593 --> 02:05:14,556
co ludzie czują i czego pragną...
o co walczą.
2216
02:05:16,558 --> 02:05:18,059
Żal mi ciebie.
2217
02:05:18,560 --> 02:05:19,519
Żal?
2218
02:05:19,602 --> 02:05:21,021
Czy nie ma nic...
2219
02:05:21,104 --> 02:05:24,566
co by cię wzruszało... rozgrzewało.
2220
02:05:25,567 --> 02:05:27,027
Każdy człowiek ma jakieś marzenia.
2221
02:05:27,110 --> 02:05:28,528
A ty o czym marzysz?
2222
02:05:28,611 --> 02:05:30,071
Czego potrzebujesz?
2223
02:05:32,073 --> 02:05:34,075
Niczego, prawda?
2224
02:05:34,576 --> 02:05:38,580
Ani ludzi, ani miłości, ani idei,
której mógłbyś się trzymać.
2225
02:05:41,082 --> 02:05:42,584
Biedaku.
2226
02:05:44,085 --> 02:05:45,587
Jesteś zupełnie sam.
2227
02:05:47,589 --> 02:05:49,549
Kiedy umrzesz, nie będzie nikogo,
kto by przyszedł na twój grób.
2228
02:05:49,632 --> 02:05:55,597
Nikt nie będzie cię żałował,
nikt nie zapłacze.
2229
02:05:58,099 --> 02:05:59,601
Jesteś zupełnie sam.
2230
02:06:10,612 --> 02:06:12,113
Mylisz się, Henry.
2231
02:06:13,615 --> 02:06:15,116
Ty przyjdziesz.
2232
02:06:16,117 --> 02:06:17,619
Właśnie ty.
2233
02:06:19,120 --> 02:06:22,123
Któż inny uznałby moje prawo do samotności?
2234
02:06:24,125 --> 02:06:27,128
.:: Napisy24 - Nowy Wymiar Napisów ::.
Napisy24.pl
156550
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bengali
Bosnian
Bulgarian
Catalan
Cebuano
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Finnish
French
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Gujarati
Haitian Creole
Hawaiian
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Khmer
Korean
Kurdish (Kurmanji)
Kyrgyz
Lao
Latvian
Lithuanian
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Nepali
Norwegian
Pashto
Polish
Portuguese
Romanian
Samoan
Serbian
Sesotho
Shona
Sinhala
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swahili
Swedish
Tajik
Thai
Turkish
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese