Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Autor napis贸w - nieznany
AutoSynchro napis贸w do tej wersji - https://subsync.online
2
00:00:12,650 --> 00:00:18,733
PIESKI 艢WIAT
3
00:01:48,708 --> 00:01:54,626
"...od艂o偶y艂em wiele ze swoich wa偶nych zaj臋膰
aby by膰 tu z wami,
4
00:01:55,001 --> 00:02:00,420
aby wspomnie膰 i u艣wi臋ci膰
jedno z wielu dzieci tej hojnej ziemi
5
00:02:00,503 --> 00:02:06,296
kt贸re wyda艂a dla 艣wiata
kultury i sztuki...
6
00:02:06,546 --> 00:02:11,131
Rudolfa Guglielmi, syna tej ziemi...
"Jeste艣my w Castellaneta,
7
00:02:11,214 --> 00:02:15,632
w prowincji Taranto,
gdzie pan Semeraro,
8
00:02:15,715 --> 00:02:18,383
minister kultury,
oddaje cze艣膰
9
00:02:18,716 --> 00:02:23,384
honorowego obywatela Rudolfa Guglielmi
syna Giovanni i Gabrieli Barbi
10
00:02:23,467 --> 00:02:31,179
urodzonego tu dnia 6 maja 1895,
zmar艂ego w Ameryce dnia 15 sierpnia 1926.
11
00:02:31,262 --> 00:02:39,139
"...Ale jego up贸r
i jego energiczna natura,
12
00:02:39,222 --> 00:02:42,973
zwyci臋偶y艂y i przyci膮gn臋艂y uwag臋
ludzi przemys艂u filmowego
13
00:02:43,098 --> 00:02:46,516
wtedy w艂a艣nie zaczynaj膮cego sw贸j rozw贸j.
14
00:02:48,392 --> 00:02:54,434
...jego 艣cie偶ka nie by艂a us艂ana r贸偶ami,
15
00:02:54,518 --> 00:02:57,477
ale by艂a ciernista,
jak wielu z nich.
16
00:02:58,102 --> 00:03:02,771
W艂oskim aktorom dawano
najbardziej niewdzi臋czne role:
17
00:03:02,854 --> 00:03:11,523
chuligan贸w, z艂ych facet贸w,
ludzi do wyeliminowania."
18
00:03:11,606 --> 00:03:14,649
W Castellaneta, wsp贸lnocie
sk艂adaj膮cej si臋 z kilku rodzin,
19
00:03:14,774 --> 00:03:18,191
wszyscy s膮 skoligaceni. Wiele krwi Guglielmich
p艂ynie w tym t艂umie
20
00:03:18,358 --> 00:03:24,026
bli偶szych i dalszych krewnych
wielkiego aktora.
21
00:03:24,151 --> 00:03:28,736
Mi臋dzy nimi mo偶emy 艂atwo znale藕膰
jakie艣 prawdziwe podobie艅stwo
22
00:03:28,819 --> 00:03:32,653
z pami臋tnym Rudolfem, do kt贸rego pa艂a艂y
mi艂o艣ci膮 kobiety po艂owy 艣wiata.
23
00:03:32,737 --> 00:03:42,323
"I jestem teraz dumny, mog膮c powt贸rzy膰 opini臋
wyra偶on膮 o Valentino podczas jego podr贸偶y do W艂och..."
24
00:03:42,406 --> 00:03:46,657
Od 30 lat, m艂odzi m臋偶czy藕ni
z Castellaneta czekaj膮
25
00:03:46,741 --> 00:03:50,201
aby przemys艂 filmowy odkry艂 mi臋dzy nimi
spadkobierc臋 wielkiego Nieboszczyka.
26
00:03:50,284 --> 00:03:53,284
W ko艅cu, dzi艣 wieczorem
艣wiat艂a si臋 zapalaj膮.
27
00:03:53,368 --> 00:03:58,911
Kamery zaczynaj膮 szumie膰.
Wiele zaniepokojonych oczu spogl膮da w soczeweki.
28
00:03:58,995 --> 00:04:03,745
Tak, w tym ma艂ym prowincjonalnym mie艣cie Apulia,
gdzie ziemia nie jest hojna,
29
00:04:03,829 --> 00:04:10,622
a mo偶liwo艣ci zaoferowane przez przemys艂 filmowy wydaj膮 si臋 wi臋cej warte
ni偶 to co zaoferowa艂a reforma rolna.
30
00:04:10,706 --> 00:04:15,749
Noc w Castellaneta pachnie
bardziej jak brylantyna ni偶 jak dojrza艂e zbiory.
31
00:04:15,833 --> 00:04:22,126
I to jest sen m艂odych,
zachwyconych s艂odkim rytmem tanga.
32
00:06:34,288 --> 00:06:41,790
Ale niestety to w Rossano Brazzinim, Rudolfo Valentino
znalaz艂 swego spadkobierc臋 ju偶 dawno temu.
33
00:06:41,915 --> 00:06:46,292
To on dzisiaj kontynuuje w Ameryce
mit Valentino - w艂oskiego kochanka.
34
00:06:46,376 --> 00:06:50,960
Jest tym typem umi臋艣nionego faceta
za jakich od trzydziestu lat
35
00:06:51,043 --> 00:06:53,377
tysi膮ce ameryka艅skich kobiet
uwa偶a W艂och贸w.
36
00:06:53,461 --> 00:06:59,629
Biedny Brazzi! Sp贸jrzcie co mu si臋 sta艂o
gdy wszed艂 do du偶ego domu towarowego
37
00:06:59,713 --> 00:07:03,464
aby przymierzy膰 koszule
w celach reklamowych.
38
00:07:59,729 --> 00:08:03,397
Ale je艣li ameryka艅skie kobiety chc膮 czego艣 na powa偶nie,
to wtedy nie 偶artuj膮.
39
00:08:03,480 --> 00:08:08,065
Wiesz czego one chcia艂y
od tego opalonego Rossano Brazzi?
40
00:08:08,148 --> 00:08:12,025
C贸偶, pewne jest, 偶e raczej
nie jego autografu.
41
00:08:16,817 --> 00:08:19,652
Na wsch贸d od Nowej Gwinei,
le偶y archipelag Trobriand.
42
00:08:19,735 --> 00:08:23,903
A to jest Kiriwina,
najwi臋ksza jego wyspa,
43
00:08:24,069 --> 00:08:27,820
otoczona przez senne pla偶e i prawdopodobnie
najpi臋kniejszy koralowy ocean na 艣wiecie.
44
00:08:27,904 --> 00:08:31,405
Tu s艂o艅ce 艣wieci wiecznie,
ziemia jest hojna i nikt nie pracuje.
45
00:08:31,655 --> 00:08:34,697
W konsekwencji, og贸lny nastr贸j
wygl膮da na ca艂kiem sielski.
46
00:08:34,781 --> 00:08:38,282
Tutejsze kobiety, atrakcyjne i
beztroskie praktykuj膮 od wiek贸w
47
00:08:38,490 --> 00:08:45,492
pewien sport, ten sam co wsz臋dzie,
kt贸ry tu jest tak偶e bardzo popularny: Polowanie na m臋偶czyzn臋.
48
00:08:45,575 --> 00:08:49,118
Ten sport uczyni艂 je tak s艂awnymi
w 艣wiecie, 偶e dzisiaj
49
00:08:49,326 --> 00:08:53,995
nie ma powa偶anego antropologa
kt贸ry nie wskazywa艂 by tego archipelagu
50
00:08:54,078 --> 00:08:57,579
jako jednego z niewielu miejsc w 艣wiecie
gdzie kobiety nadal praktykuj膮 poligami臋.
51
00:09:16,834 --> 00:09:21,758
Jak wida膰, nawet w Kiriwina,
regu艂y gry pozostaj膮 niezmienne.
52
00:09:21,842 --> 00:09:28,685
M臋偶czyzna gdy ju偶 schwytany, demokratycznie jest sprawdzany
co do zdrowia i sprawno艣ci przez ca艂膮 wsp贸lnot臋.
53
00:09:28,769 --> 00:09:34,234
Z by膰 mo偶e jedyn膮 r贸偶nic膮, 偶e tu,
nie ma zwyczaju aby drze膰 jego koszul臋.
54
00:09:42,706 --> 00:09:46,920
A m臋偶czyzna? 呕aden problem.
Tu jak, gdzie indziej
55
00:09:47,295 --> 00:09:51,510
m臋偶czyzna jest sprytny i wie, jak trzyma膰 si臋
z dala od niebezpiecze艅stw.
56
00:10:10,246 --> 00:10:16,505
Niestety, m臋偶czyzna z Trobriand,
gdy przestraszy si臋, mo偶e pope艂ni膰 pomy艂k臋
57
00:10:16,589 --> 00:10:21,387
i wspi膮膰 si臋 na co艣, gdzie pr臋dzej czy p贸藕niej,
58
00:10:21,929 --> 00:10:25,476
b臋dzie schwytany i zmuszony do poddania si臋,
tak czy inaczej.
59
00:10:41,125 --> 00:10:46,465
Poniewa偶 jak 艂atwo zauwa偶y膰, polowanie na m臋偶czyzn臋 jest sportem,
wi臋c ma wiele analogii na ca艂ym 艣wiecie.
60
00:10:46,549 --> 00:10:52,808
Jak inne, te kobiety praktykuj膮 polowanie wy艂膮cznie
jako sport, na otwartym powietrzu i z nagim biustem.
61
00:10:53,017 --> 00:10:56,063
Ale to jest jedyna r贸偶nica.
62
00:11:01,363 --> 00:11:08,456
Podobnie jak na Rivierze,
regionie s艂yn膮cym z uciech,
63
00:11:08,665 --> 00:11:14,089
polowanie na m臋偶czyzn jest praktykowane na
otwartym powietrzu i z nagim biustem, podobnie je偶eli nie dos艂ownie tak samo.
64
00:12:38,588 --> 00:12:41,634
Dziecko tej kobiety
zmar艂o.
65
00:12:41,718 --> 00:12:47,142
Teraz musi zaopiekowa膰 si臋 ma艂膮 艣wink膮
kt贸rej matka zdech艂a. Takie jest prawo u Cimbus,
66
00:12:47,267 --> 00:12:49,437
w sercu Nowej Gwinei.
67
00:12:49,521 --> 00:12:54,194
To jest nadal miejsce na tej ziemi
gdzie nie ma 偶adnej r贸偶nicy
68
00:12:54,278 --> 00:12:59,327
mi臋dzy 偶yciem dziecka
i tamtejszej 艣wini.
69
00:13:13,848 --> 00:13:17,103
Pod ogromnym niebem,
w wysokich g贸rach
70
00:13:17,186 --> 00:13:22,569
kt贸re wydaj膮 si臋 podnosi膰 ziemi臋 do 藕r贸d艂a 艣wiat艂a,
m臋偶czy藕ni 偶yj膮 w kr臋gu ciemno艣ci.
71
00:13:22,653 --> 00:13:27,409
Ziemia nadal le偶膮c ugorem bez wiedzy
o sekretach p艂uga i nasion,
72
00:13:27,618 --> 00:13:31,457
nie jest hojna.
To jest Kr贸lestwo G艂odu.
73
00:13:31,415 --> 00:13:33,919
Wielu tych m臋偶czyzn
jad艂o ludzkie mi臋so,
74
00:13:34,003 --> 00:13:36,924
kt贸re kiedy艣 by艂o
zwyk艂ym jedzeniem ich przodk贸w.
75
00:13:37,007 --> 00:13:41,221
Plemi臋 zebra艂o si臋 we wsi
gdzie w艂a艣nie ma zacz膮膰 si臋 og贸lne 艣wi臋towanie.
76
00:13:41,305 --> 00:13:45,269
Kt贸re, zgodnie z tradycj膮 narzucon膮 przez ub贸stwo,
zdarza si臋 raz na 5 lat.
77
00:13:45,769 --> 00:13:53,490
艢wi臋to gwa艂townego karnawa艂u, podczas kt贸rego, przez 3 dni i 3 nocy,
poch艂aniaj膮 mi臋so, dop贸ki nie spuchn膮.
78
00:13:53,573 --> 00:13:59,289
Wkr贸tce setki 艣wi艅, jedynego bogactwa
jaki zgromadzili przez wiele lat g艂odu,
79
00:13:59,373 --> 00:14:05,382
b臋d膮 zabite i po偶arte w kilka godzin.
A potem wszyscy wr贸c膮 do d艂ugiego poszczenia.
80
00:14:06,425 --> 00:14:11,641
To b臋dzie trwa膰 pi臋膰, mo偶e wi臋cej strasznych lat
zanim ocaleni od g艂odu wr贸c膮, by 艣wi臋towa膰
81
00:14:11,724 --> 00:14:18,026
trzy dni ucztowania, ubieraj膮c si臋
w pi贸ra rajskich ptak贸w.
82
00:16:42,487 --> 00:16:46,576
Gotowanie 艣wi艅 jest prawdopodobnie
brutalniejsze ni偶 ich zabijanie.
83
00:16:46,660 --> 00:16:51,876
Pieczenie 艣wini jest niedok艂adne,
podsma偶one to tu i tam.
84
00:16:51,960 --> 00:16:55,005
Martwe zwierz臋ta nadal maj膮
swe jelita pe艂ne odchod贸w.
85
00:16:55,213 --> 00:16:58,886
Ale krajowcy nie dbaj膮
o takie formalno艣ci.
86
00:16:58,970 --> 00:17:03,142
G艂贸dni nie mog膮 doczeka膰 si臋 na wielki moment
kiedy szczepowi szefowie og艂osz膮
87
00:17:03,226 --> 00:17:10,027
偶e w ko艅cu, po 5 latach czekania,
posi艂ek jest gotowy.
88
00:17:37,568 --> 00:17:42,491
Kto艣 tu pomy艣la艂 o dzieciach,
i zrezygnowa艂 z jedzenia p臋cherzy.
89
00:17:42,575 --> 00:17:47,165
By膰 mo偶e pi艂ka no偶na jest r贸wnie偶 instynktem
tak samo starym jak g艂贸d.
90
00:17:53,215 --> 00:17:56,053
Tu tak偶e, wolno szefom zje艣膰
tak du偶o jak zechc膮.
91
00:17:56,136 --> 00:17:59,391
I robi膮 to
nie wygl膮daj膮c na g艂odnych,
92
00:17:59,475 --> 00:18:04,274
poniewa偶 s膮 przyk艂adem
dobrych manier przy jedzeniu.
93
00:18:14,706 --> 00:18:19,212
Tak jak wodzowie,
psy s膮 tak偶e specjalne traktowanie.
94
00:18:19,295 --> 00:18:23,635
To jest by膰 mo偶e jaki艣 rodzaj delikatnego uczucia,
co艣 niespodziewanego w艣r贸d tej ilo艣ci okrucie艅stw.
95
00:18:23,718 --> 00:18:26,723
Byliby艣my szcz臋艣liwi
gdyby tak by艂o.
96
00:18:26,806 --> 00:18:30,395
Ale by膰 mo偶e, to s膮 tylko
psy szef贸w.
97
00:18:30,478 --> 00:18:33,608
Wtedy nie odkryliby艣my
niczego nowego.
98
00:18:47,670 --> 00:18:51,175
Ale kraj
gdzie wsp贸艂czucie dla ps贸w
99
00:18:51,259 --> 00:18:53,763
wychodzi poza ograniczon膮
ludzk膮 wyobra藕ni臋 jest Ameryka.
100
00:18:53,929 --> 00:18:58,019
Jeste艣my na psim cmentarzu Pasadeny,
w okr臋gu Los Angeles.
101
00:18:58,102 --> 00:19:02,193
Tym samym, nad kt贸rym zachwyca艂a si臋,
s艂awna ksi膮偶ka Evelyn Waugh.
102
00:19:02,277 --> 00:19:07,621
Dzi艣 jest jeden z tych wietrznych i bezs艂onecznych dni
kiedy niebo Kalifornii
103
00:19:07,705 --> 00:19:12,715
przyjmuje barw臋 rozpaczy.
104
00:19:16,890 --> 00:19:22,234
Tutaj, maj膮c w pami臋ci, wszystkich tych co odeszli,
105
00:19:22,318 --> 00:19:25,992
do szcz臋艣cia wiecznego,
a miejsce jest do tego tak patetyczne,
106
00:19:26,075 --> 00:19:30,668
偶e mogliby艣my uroni膰 艂z臋 lub dwie
nad ma艂ymi grobami tych czcigodnych stworze艅.
107
00:19:54,466 --> 00:19:58,516
Posr贸d ich martwych przodk贸w,
te psy zachowuj膮 si臋
108
00:19:58,600 --> 00:20:02,733
wed艂ug ludzkich standard贸w
lekcewa偶膮co.
109
00:20:02,816 --> 00:20:07,325
A mo偶e odwrotnie,
to dla psich oczu
110
00:20:07,408 --> 00:20:12,837
ludzkie zachowanie
wydaje si臋 by膰 niezrozumia艂e.
111
00:21:20,891 --> 00:21:26,234
W Taipei, na wyspie Formoza,
psy przyci膮gaj膮 inny rodzaj uwagi.
112
00:21:26,318 --> 00:21:32,289
S膮 wybierane, hodowane z ekstremaln膮 trosk膮,
tuczone i zostaj膮 ugotowane
113
00:21:32,372 --> 00:21:37,925
wed艂ug starych i z艂o偶onych receptur, dla rado艣ci du偶ej spo艂eczno艣ci smakoszy.
114
00:21:38,009 --> 00:21:43,853
Takie restauracje, gdzie klienci mog膮 bezpo艣rednio wybra膰
z klatki najapetyczniejsze zwierz臋 domowe,
115
00:21:43,937 --> 00:21:47,110
s膮 nadzwyczaj
popularne w ca艂ych Chinach.
116
00:21:47,193 --> 00:21:53,373
W tym rejonie 艣wiata, ludzie bardzo lubi膮
jamniki, pudle, boksery,
117
00:21:53,456 --> 00:21:57,673
ale najbardziej preferuj膮
rodzime chow-chow,
118
00:21:57,756 --> 00:22:03,059
Te bardzo mi艂e psy r贸wnie偶 s膮 cenione
dla ich inteligencji i wierno艣ci.
119
00:22:23,517 --> 00:22:28,610
W Rzymie, kiedy zbli偶a si臋 Wielkanoc,
setki i tysi膮ce piskl膮t
120
00:22:28,694 --> 00:22:33,037
jest zanurzane w kolorowej k膮pieli
i zamykane si臋 do nagrzanego
121
00:22:33,120 --> 00:22:37,044
do 50 stopni piekarnika.
122
00:23:11,531 --> 00:23:15,163
S膮 wybierane, testowane
i farbowane na wiele kolor贸w,
123
00:23:15,246 --> 00:23:21,676
i przygotowywane do zamkni臋cia w pisankach.
Z g贸ry jest niestety wiadome, 偶e z ka偶dych 100 piskl膮t
124
00:23:21,760 --> 00:23:25,225
w wyniku takiego traktowania,
oko艂o 70 staje si臋 ofiar膮
125
00:23:25,309 --> 00:23:28,231
jakiego艣 nieprzyjemnego wypadku.
126
00:23:34,911 --> 00:23:38,585
W Strasburgu, znanym jako
stolica w膮tr贸bki gras,
127
00:23:38,669 --> 00:23:42,343
ponad p贸艂 miliona g臋si przechodzi
ka偶dego roku ten rodzaj traktowania.
128
00:23:42,426 --> 00:23:48,020
Ich w膮troba, aby wyrosn膮膰 i sta膰 si臋 t艂ustsz膮
i osi膮gn膮膰 w艂a艣ciw膮 wag臋,
129
00:23:48,104 --> 00:23:52,822
wymaga intensywnego od偶ywiania. I tak ka偶dego dnia, wyspecjalizowani
pracownicy wypychaj膮 je
130
00:23:52,906 --> 00:23:59,878
delikatnie,
tak膮 du偶膮 ilo艣ci膮 jedzenia, 偶e nawet najbardziej 偶ar艂oczna g臋艣,
131
00:23:59,962 --> 00:24:04,471
bez przymusu, nie by艂aby
zdolna strawi膰 go w ciagu jednego tygodnia.
132
00:24:04,554 --> 00:24:14,073
Jeszcze 2 lata temu, aby zapobiec by g臋si
nie gubi艂y zbyt wielu kalorii, mia艂y przybijne
艂apy do deski.
133
00:24:14,157 --> 00:24:20,754
Ale teraz, dzi臋ki tym bardzo ma艂ym klatkom,
a najbardziej ze wszystkiego, dzi臋ki napychaczkom,
134
00:24:20,837 --> 00:24:26,474
mo偶emy uzyska膰 t膮 sam膮 ilo艣膰 w膮tr贸bki gras
przy bardziej ludzkim i cywilizowanym traktowaniu.
135
00:24:45,470 --> 00:24:51,649
W Japonii, oko艂o 500 mil od Tokio,
jest najbardziej na 艣wiecie wyszukana hodowla byd艂a.
136
00:24:51,733 --> 00:24:55,908
Przez osiem godzin dziennie
ci do艣wiadczeni masa偶y艣ci
137
00:24:55,991 --> 00:24:59,248
troszcz膮 si臋 o byki
po to by zmi臋kczy膰 ich cia艂o.
138
00:25:27,430 --> 00:25:35,446
Dodatkowo, ka偶dy byk otrzymuje sze艣膰 litr贸w piwa dziennie
aby przyspieszy膰 proces tuczenia.
139
00:25:35,530 --> 00:25:38,201
Piwo jest podawane zwierz臋tom
bezpo艣rednio z butelek, aby uchroni膰
140
00:25:38,285 --> 00:25:42,168
nap贸j od utraty jego tucz膮cych w艂a艣ciwo艣ci.
141
00:25:42,252 --> 00:25:46,761
Wszystkie steki pochodz膮ce od tych byk贸w
trafiaj膮 tylko do trzech lub czterech wyspecjalizowanych restauracji
142
00:25:46,844 --> 00:25:49,475
w Tokio i Nowym Jorku.
143
00:25:49,558 --> 00:25:53,524
Kosztuj膮 one w przybli偶eniu
7000 lir贸w za kilogram.
144
00:26:08,972 --> 00:26:14,149
Tu, gdzie picie piwa jest nieznane,
do tuczenia u偶ywa si臋 tapioki,
145
00:26:14,233 --> 00:26:18,575
Jej skrobia, ma mniej wi臋cej
tyle samo kalorii co ziemniaki.
146
00:26:25,255 --> 00:26:28,929
Jeste艣my na Tabar, najwi臋kszej wyspie
Archipelagu Bismarcka,
147
00:26:29,012 --> 00:26:32,060
gdzie wed艂ug tradycji, te najbardziej
pi臋kne kobiety plemienia
148
00:26:32,144 --> 00:26:38,114
s膮 zamykane w mocnych klatkach
podobnych do tych jakie widzieli艣my Strasburgu, a u偶ywanych do tuczenia g臋si.
149
00:26:38,198 --> 00:26:43,542
Tym pi臋kno艣ciom podaje si臋 tapiok臋
a偶 osi膮gn膮 co najmniej 120 kilogram贸w.
150
00:26:43,625 --> 00:26:47,725
Wtedy b臋d膮 przeznaczone na 偶ony
dla wodza wsi, Utame Alunda,
151
00:26:47,808 --> 00:26:54,918
s艂awnego na ca艂ym wyspach ze swojej
wielkiej w艂adzy i osobowo艣ci.
152
00:26:57,427 --> 00:27:03,617
Proces tucz膮cy trwa od 3 do 6 miesi臋cy,
tymczasem Utame Alunda nie pozostawa艂 bezczynny.
153
00:27:03,701 --> 00:27:08,720
To jest kilka jego najnowszych dzieci,
kt贸re lubi pokazywa膰 cudzoziemcom w tym ta艅cu,
154
00:27:09,556 --> 00:27:12,484
jako dow贸d swej m臋sko艣ci.
155
00:27:23,776 --> 00:27:28,711
To jest jego ostatnia wsp贸艂ma艂偶onka:
o艣mioro dzieci i stu trzydzie艣ci kilo.
156
00:27:28,796 --> 00:27:34,567
To za艣 jest jego ulubiona 偶ona:
dziesi臋cioro dzieci i 150 kilo.
157
00:27:34,650 --> 00:27:43,434
A oto i sam wielki Alunda:
27 dzieci i 34 kilo wagi.
158
00:27:51,798 --> 00:27:56,734
Ameryka艅ska kobieta na odwr贸t, je偶eli chce
znale艣膰 kochanka, musi straci膰 na wadze.
159
00:27:56,818 --> 00:28:00,373
Jeste艣my w Los Angeles, w jednej
spo艣r贸d wielu sal gimnastycznych Vic Tanny,
160
00:28:00,456 --> 00:28:05,307
s艂ynnych si艂owni
specjalizuj膮cych si臋 w kobiecym fitness.
161
00:28:05,391 --> 00:28:10,536
Przychodz膮 tu setki ameryka艅skich kobiet
aby sp臋dzi膰 czas ich kolejnego wdowie艅stwa,
162
00:28:10,619 --> 00:28:15,972
wyeliminowa膰 nadwag臋 zyskan膮
podczas ich ostatniego ma艂偶e艅stwa
163
00:28:16,056 --> 00:28:22,037
i wygra膰 z prawem ci膮偶enia,
czekaj膮c na nast臋pny nieunikniony 艣lub.
164
00:28:22,121 --> 00:28:27,475
Z powodu sta艂ego nap艂ywu i
finansowej wagi swoich kient贸w, Vic Tanny
165
00:28:27,558 --> 00:28:33,956
jest mocnym i prosperuj膮cym przedsi臋biorstwem.
To konieczny przystanek dla Amerykanek
166
00:28:34,040 --> 00:28:40,606
w d艂ugiej podr贸偶y do ma艂偶e艅stwa.
Nast臋pny poci膮g do kolejnych miesi膮cy miodowych odchodzi w艂a艣nie st膮d.
167
00:28:40,690 --> 00:28:48,846
Poci膮g, z gwizdami, wdychaniem, dmuchaniem, potem, szarpaniem,
a potem hamulce i zn贸w przystanek tutaj.
168
00:30:34,702 --> 00:30:41,938
W Hongkongu, gdzie trudno przyty膰,
kr膮偶y oko艂o dw贸ch milion贸w g艂odnych Chi艅czyk贸w
169
00:30:42,022 --> 00:30:46,539
po lokalnych bazarach, gdzie za
100 lir贸w za kilogram, mo偶na wybiera膰 z
170
00:30:46,622 --> 00:30:51,766
krokodyli, ropuch, w臋偶y,
偶贸艂wi wodnych, jaszczurek, itd itd.
171
00:30:51,850 --> 00:31:02,097
Ceny, pomimo wielkiego wyboru,
og贸lnie s膮 uwa偶ne za wysokie.
172
00:31:12,343 --> 00:31:16,067
W Nowym Jorku natomiast dla ludzi chc膮cych wyda膰 du偶e pieni膮dze,
jest Kolonia,
173
00:31:16,109 --> 00:31:24,891
jedena z najdro偶szych i najbardziej wyszukanych
restauracji w 艣wiecie.
174
00:31:32,210 --> 00:31:37,355
Kiedy przeci臋tny Amerykanin, aby prze偶y膰,
musi zadowoli膰 si臋 zwyk艂ym stekiem,
175
00:31:37,439 --> 00:31:41,119
tu, bogaci Amerykanie mog膮
w pe艂ni zakosztowa膰 swojej bonanzy.
176
00:31:41,203 --> 00:31:49,943
Sma偶one mr贸wki, faszerowane karaluchy, jaja motyli,
larwy, robaki, grzechotniki, szczury pi偶mowe, itd itd.
177
00:32:14,871 --> 00:32:22,316
Wi臋kszo艣膰 klient贸w Kolonii to s艂awni na arenie mi臋dzynarodowej
smakosze: politycy, dyplomaci, magnaci handlowi,
178
00:32:22,399 --> 00:32:26,080
hierarchia ko艣cielna, arystokracja, itd,
itd.
179
00:32:26,163 --> 00:32:31,516
Koszty lekkiego 艣niadania to jakie艣 20 dolar贸w,
czyli oko艂o 12000 lir贸w.
180
00:32:31,600 --> 00:32:40,801
Ale zwa偶aj膮c na wyj膮tkow膮 rzadko艣膰 i smak jedzenia,
przyjmuje si臋, 偶e cena jest korzystna.
181
00:33:09,660 --> 00:33:12,504
Otworzenie takiego sklepu jak ten
w Singapurze, gdzie w膮偶
182
00:33:12,587 --> 00:33:15,013
jest narodowym
daniem, jest zawsze k艂opotliwe.
183
00:33:15,097 --> 00:33:21,705
Malezyjscy klienci s膮 bardzo wymagaj膮cy i zanim
si臋 zdecyduj膮 co kupi膰, zawsze drobiazgowo przebieraj膮.
184
00:33:21,789 --> 00:33:26,306
Aby naprawd臋 by膰 smacznymi,
w臋偶e musz膮 mie膰 niezliczone cechy:
185
00:33:26,389 --> 00:33:33,081
wag臋, d艂ugo艣膰, kolor, wiek, sk贸r臋,
szczeg贸ln膮 por臋 roku dla ka偶dej rasy, itd, itd.
186
00:33:33,290 --> 00:33:41,655
Malezyjczyk, kt贸ry wie to wszystko, jak tylko on to potrafi
wybiera swojego w臋偶a, nie gubi膮c go z oczu
ani na chwil臋.
187
00:34:11,141 --> 00:34:18,083
Jest szacowane, 偶e ze 100 sprzedanych w臋偶y,
co najmniej 50 jest odrzucanych jako ca艂kowicie niejadalne
188
00:34:18,167 --> 00:34:23,688
i regularnie s膮 one wysy艂ane do
ameryka艅skich i europejscy smakoszy.
189
00:35:05,094 --> 00:35:09,192
Jest ma艂a wie艣 w Abbruzzi
gdzie w臋偶e s膮 cz臋艣ci膮
190
00:35:09,276 --> 00:35:12,120
starej
i 艣wi臋tej tradycji.
191
00:35:12,204 --> 00:35:17,140
W Cucullo, w dniu 艣wi臋tego Dominika,
pos膮g 艣wi臋tego jest przenoszony w procesji.
192
00:35:17,223 --> 00:35:21,740
Za艣 wyznawcy id膮 za nim z r臋kami pe艂nymi
tych nieszkodliwych stworze艅.
193
00:35:21,824 --> 00:35:26,340
W staro偶ytnych czasach, jako g艂osi legenda,
doliny tego regionu by艂y zatrz臋sione 偶mijami
194
00:35:26,424 --> 00:35:33,032
kt贸re 艣wi臋ty, za w艂adz膮 jego mi艂o艣ci,
uczyni艂 nieszkodliwymi przez pozbawianie ich trucizny.
195
00:35:33,116 --> 00:35:38,052
Poza poga艅skimi aspektami
i niezwyk艂ym folklorem,
196
00:35:38,135 --> 00:35:47,963
uroczysto艣膰 przejawia staro偶ytny
i g艂臋boki sens wiary w dobro膰.
197
00:36:24,977 --> 00:36:29,076
Nazwa tej wsi brzmi Nocera Tirinese,
w regionie Calabria.
198
00:36:29,159 --> 00:36:33,259
Dzie艅 to Wielki Pi膮tek,
199
00:36:33,343 --> 00:36:37,441
i policja pr贸buje na pr贸偶no dopilnowa膰 przestrzegania
pro艣by duchownego.
200
00:36:37,525 --> 00:36:41,623
Pr贸buje on od kilku lat przekona膰
wyznawc贸w, by zaniechali rytua艂u, "battienti".
201
00:36:41,707 --> 00:36:48,292
"Battienti" jest u艣wi臋con膮 przez wieki
tradycj膮, kt贸rej pochodzenie jest niejasne.
202
00:36:48,375 --> 00:36:52,043
W ka偶dy Wielki Pi膮tek,
ci ludzie kalecz膮 sobie nogi
203
00:36:52,126 --> 00:36:56,627
u偶ywaj膮c drewnianych desek
pe艂nych kawa艂k贸w szk艂a
204
00:36:56,710 --> 00:37:02,545
id膮c w kilkugodzinnej procesji
z krucyfiksem.
205
00:38:06,310 --> 00:38:10,395
Nocera Tirinese jest ma艂膮,
zapad艂膮 wsi膮 w Calabrii.
206
00:38:10,478 --> 00:38:17,563
W ten spos贸b chc膮 samodzielnie prze偶y膰
to samo co czu艂 biczowany Chrystus.
207
00:39:21,327 --> 00:39:26,245
Te dziewczyny, wszystkie mi臋dzy 16 a 20 rokiem 偶ycia,
paraduj膮ce na ulicach Sydney,
208
00:39:26,329 --> 00:39:30,496
nale偶膮 do Dziewcz臋cego Stowarzyszenia Ratownik贸w,
to znaczy s膮 to dziewczyny, kt贸re ratuj膮 ludzi
209
00:39:30,913 --> 00:39:34,455
kt贸rzy w艂a艣nie maj膮 uton膮膰
w Oceanie Spokojnym.
210
00:39:34,664 --> 00:39:40,415
W ten spos贸b teraz Australijczycy maj膮 dwie Armie:
s艂awn膮 Armi臋 Zbawienia,
211
00:39:40,499 --> 00:39:47,917
kt贸rej celem by艂o ratowanie dusz
i t膮 tutaj, kt贸rej celem jest ratowanie cia艂a.
212
00:39:48,000 --> 00:39:54,669
Ale aby unikn膮膰 nieprzyjemnych nieporozumie艅,
dw贸m armiom dano inne uniformy.
213
00:40:04,254 --> 00:40:09,172
Dzisiaj Stowarzyszenie 艣wi臋tuje na Manley Beach
dziesi臋ciolecie istnienia i organizuje du偶y pokaz.
214
00:40:09,255 --> 00:40:14,173
Oczywi艣cie w tych okoliczno艣ciach
akcje ratunkowe s膮 symulowane,
215
00:40:14,257 --> 00:40:19,674
wi臋c jakie艣 odniesienia do naprawd臋 ton膮cych ludzi
s膮 czysto przypadkowe.
216
00:41:32,609 --> 00:41:37,526
Ale najbardziej interesuj膮c膮 faz膮 ratowania
jest niew膮tpliwie metoda usta-usta,
217
00:41:37,609 --> 00:41:41,777
s臋dziowie ocenili bardzo wysoko
skuteczno艣膰 i popraw臋 samopoczucia u wszystkich ratowanych.
218
00:42:38,874 --> 00:42:42,958
Na tych pla偶ach, praktyczne
znaczenie ratownik贸w jest bezsporne.
219
00:42:43,041 --> 00:42:52,210
Ocean jest podst臋pny a m艂odzi Australijczycy
staj膮 si臋 z ka偶dym dniem coraz bardziej lekkomy艣lni.
220
00:43:10,548 --> 00:43:17,424
Przez 4 dni ten d艂ugi strumie艅 ma艂ych bia艂ych p艂atk贸w
prowadzi nas do naszej nast臋pnej przygody.
221
00:43:17,632 --> 00:43:21,717
To migruj膮ce motyle,
zabite przez radioaktywno艣膰 tych w贸d.
222
00:43:22,634 --> 00:43:26,718
Jeste艣my na Oceanie Spokojnym,
kilka mil od atolu Bikini.
223
00:43:26,802 --> 00:43:30,886
Dziesi臋膰 lat temu, po eksplozji
ostatniej ameryka艅skiej bomby wodorowej,
224
00:43:30,969 --> 00:43:38,387
kilka gatunk贸w ptak贸w, kt贸re pozostawa艂y
w swoich podziemnych gniazdach tylko podczas wysiadywania,
225
00:43:38,471 --> 00:43:43,389
nauczy艂o si臋, 偶e je偶eli chc膮 prze偶y膰,
to musz膮 w nich d艂u偶ej pozostawa膰.
226
00:43:43,472 --> 00:43:50,891
Taki instynkt, wywo艂any przez d艂ugo wspominane wydarzenie,
zosta艂 transmitowany do nast臋pnych pokole艅.
227
00:43:50,974 --> 00:43:58,809
I teraz te ptaki, wol膮 by膰 schwytane,
ni偶 wyj艣膰 ze swoich jam.
228
00:43:58,892 --> 00:44:05,477
Ale to jest tylko jedena oznaka dramatycznych zmian
w艣r贸d fauny na tym archipelagu.
229
00:44:05,560 --> 00:44:09,644
Wsz臋dzie zwierz臋ta wydaj膮 si臋
nie ufa膰 ich naturalnemu 艣rodowisku.
230
00:44:09,728 --> 00:44:17,980
Nawet pewna ryba, jak ten w艂a艣nie okaz,
kt贸re mo偶e zwykle wyj艣膰 z wody
231
00:44:18,064 --> 00:44:23,398
tylko na bardzo kr贸tki czas, nie tylko nauczy艂a si臋 opuszcza膰
zanieczyszczony i radioaktywny ocean na wiele godzin dziennie,
232
00:44:23,481 --> 00:44:35,151
ale nawet migrowa膰
na szczyty drzew.
233
00:45:05,992 --> 00:45:11,742
Tysi膮ce jajek, kt贸re nigdy nie wyl臋g艂y si臋,
pokry艂y powierzchni臋 atoli.
234
00:45:11,826 --> 00:45:21,328
To s膮 jajka mew morskich i innych ptak贸w.
Sterylne jajka, kt贸re umar艂y zanim nawet zostaly z艂o偶ene.
235
00:45:21,411 --> 00:45:25,079
Te morskie ptaki odlatuj膮 by szuka膰 po偶ywienia,
236
00:45:25,162 --> 00:45:29,663
ale ka偶dej nocy nadal
wracaj膮, by je wysiadywa膰.
237
00:45:29,746 --> 00:45:35,165
Atom zabi艂 nasienie
偶ycia w zarodku.
238
00:46:42,681 --> 00:46:48,431
Atomowe zanieczyszczenia
jeszcze tragiczniej,
239
00:46:48,515 --> 00:46:52,265
zniszczy艂y zmys艂
orientacji 偶贸艂wi morskich.
240
00:47:02,684 --> 00:47:09,686
Zm臋czony i zagubiony, coraz cz臋艣ciej wychodz膮 z morza,
na l膮d,
241
00:47:09,769 --> 00:47:19,355
gdzie zgini膮
od gor膮ca i znu偶enia.
242
00:48:06,033 --> 00:48:14,285
Jakie艣 jajka ptak贸w wyl臋g艂y si臋 na tej wyspie
i piskl臋ta ogl膮daj膮 agoni臋 偶贸艂wia wodnego w zdumieniu.
243
00:48:14,368 --> 00:48:26,871
呕贸艂w wodny, jak w mira偶u,
wierzy, 偶e wraca do morza.
244
00:48:47,709 --> 00:48:53,878
Setki 偶贸艂wi wodnych umiera ka偶dego dnia
w tym gor膮cym pustynnym piasku.
245
00:48:53,961 --> 00:49:01,379
Gniazdo ptak贸w wewn膮trz du偶ych szkielet贸w.
Piskl臋 szuka jakiego艣 mi臋sa mi臋dzy ko艣膰mi.
246
00:49:22,301 --> 00:49:28,886
Krajowcy z malajskich wysp chowaj膮 swoich zmar艂ych
na tym ogromnym podwodnym cmentarzu.
247
00:49:28,969 --> 00:49:32,636
Ich religia uczy
偶e morze oczyszcza cia艂a
248
00:49:32,720 --> 00:49:36,387
i uwalnia ich od grzech贸w.
249
00:49:36,471 --> 00:49:41,597
Tylko podczas dnia te wody s膮 puste i ciche.
W nocy rekiny ruszaj膮, by wykona膰
250
00:49:41,681 --> 00:49:46,390
swe niszcz膮ce dzie艂o.
251
00:49:46,473 --> 00:49:51,508
Zostawiaj膮 tylko ko艣ci, kt贸re
przyjaciele i rodzina zmar艂ego uk艂adaj膮,
252
00:49:51,928 --> 00:49:56,627
z makabryczn膮 pieczo艂owito艣ci膮, mi臋dzy dziwacznymi
koralowymi ga艂臋ziami.
253
00:49:56,963 --> 00:50:02,753
W tych wodach rekiny
wybrze偶a malajskiego uczone s膮, jak po偶ywia膰 si臋
254
00:50:02,837 --> 00:50:11,229
ludzkim cia艂em
i zostaj膮 ludojadami.
255
00:50:31,789 --> 00:50:40,097
艁apanie ludojad贸w jest jedynym zaj臋ciem w Raiputh,
wsi na malajskim wybrze偶u.
256
00:50:40,181 --> 00:50:46,811
Rybacy kt贸rzy zostali kalekami od uk膮szenia rekin贸w
susz膮 na pla偶y u艂o偶one w stosy p艂etwy.
257
00:50:46,895 --> 00:50:56,461
B臋d膮 one sprzedane do bogatych chi艅skich spo艂eczno艣ci,
gdzie uwa偶a si臋, 偶e maj膮 silne dzia艂anie pobudzaj膮ce.
258
00:50:56,544 --> 00:51:09,133
Ka偶dego dnia w Raiputh, jaki艣 rybak nie wraca,
lub wraca w takim stanie.
259
00:51:20,881 --> 00:51:29,609
Ale wie艣 jest biedna a Chi艅czycy
p艂ac膮 dobrze za ich straty. Wi臋c ofiary sk艂ada si臋 nadal.
260
00:51:29,693 --> 00:51:37,245
Jedynym uj艣ciem dla rozpaczy
i b贸lu jest zemsta.
261
00:52:02,001 --> 00:52:09,890
Dzisiaj by艂a kolejna ofiara. W tych
wodach, 12-letni ch艂opiec zosta艂 po偶arty przez rekina.
262
00:52:09,974 --> 00:52:19,540
Dzisiaj rybacy z Raiputh wypuszcz膮 zdobycz.
Oddadz膮 morzu j膮 z truj膮cym ukwia艂em
wci艣ni臋tym w gard艂o.
263
00:52:19,624 --> 00:52:26,758
Rekin pocierpi co najmniej
przez tydzie艅 zanim umrze.
264
00:55:06,622 --> 00:55:14,510
W rzymskim cmentarzu kapucyn贸w,
艣mierci dano zadanie dekoracyjne.
265
00:55:14,594 --> 00:55:21,223
Kilka wiek贸w temu, by膰 mo偶e mnisi chcieli
nada膰 temu miejscu sens nie艣miertelno艣ci.
266
00:55:21,307 --> 00:55:26,259
Pomimo makabrycznego
efektu, ich dzie艂o ukazuje
267
00:55:26,343 --> 00:55:30,874
pewnien zmys艂 pi臋kna, kt贸re
zawsze jest motywowane mi艂o艣ci膮.
268
00:55:30,958 --> 00:55:37,671
Mi艂o艣ci膮, kt贸ra przetrwa 艣mier膰,
i 艣mierci膮, kt贸r膮 prze偶yje mi艂o艣膰.
269
00:55:48,161 --> 00:55:52,692
Wci膮偶 jeste艣my w Rzymie, na wyspie Tiberina,
braterstwo "Czewrwonych P艂aszczy"
270
00:55:52,776 --> 00:55:55,630
kontynuuje swoj膮 misj臋.
271
00:55:55,714 --> 00:56:00,246
Braterstwo "Czewrwonych P艂aszczy"
powsta艂o oko艂o 1600 r. z inicjatywy
272
00:56:00,330 --> 00:56:06,119
pewnych Rzymian, podczas epidemii
chc膮cych pochowa膰 porzucone cia艂a
273
00:56:06,203 --> 00:56:09,057
biednych i bezimiennych.
274
00:56:09,141 --> 00:56:16,190
Teraz, po tylu wiekach, "Czewrwone P艂aszcze"
nadal opiekuj膮 si臋 ich 艣miertelnymi szcz膮tkami,
275
00:56:16,274 --> 00:56:20,806
tym jedynym ale wymownym dow贸dem
dawnego wsp贸艂czucia.
276
00:56:20,890 --> 00:56:26,680
Ochrona ko艣ci przed niszcz膮cym dzia艂aniem
czasu jest zadaniem kilku miejscowych rodzin,
277
00:56:26,763 --> 00:56:36,414
kt贸re gromadzi膮 si臋 tu raz na tydzie艅
w pi膮tki, aby pracowa膰 i modli膰 si臋.
278
00:58:16,697 --> 00:58:25,425
A teraz jak ci Niemcy z Hamburga, utopmy
pami臋膰 o tych cmentarzach w piwie.
279
00:58:25,508 --> 00:58:31,719
Zamiast skupia膰 si臋 na kulcie 艣mierci, w tej
weso艂ej niemieckiej piwiarni na Repabahm Strasse,
280
00:58:31,802 --> 00:58:35,914
nasza uwaga kieruje si臋
do kultowi 偶ycia.
281
00:58:35,998 --> 00:58:40,320
呕ycia jako szcz臋艣cia z bycia 偶ywym,
wolno艣ci ducha, sprawno艣ci, fizycznego zdrowia,
282
00:58:40,404 --> 00:58:46,404
bycia spo艂ecznego,
pokojowo艣ci, zapomnienia i nie艣wiadomo艣ci.
283
00:58:46,488 --> 00:58:51,313
Ale najbardziej ze wszystkiego z kompletnego niepami臋tania
i braku jakichkolwiek my艣li o 艣mierci.
284
00:58:51,397 --> 00:58:58,236
Kto powiedzia艂, "Pij piwo
a do偶yjesz do setki"?
285
01:05:31,814 --> 01:05:41,883
Japo艅czycy w Tokio, po bardzo upojnej nocy,
chodz膮 prosto tutaj, by wr贸ci膰 do formy.
286
01:06:38,529 --> 01:06:48,096
To jest Tokio Onsen, prawdziwa stacja obs艂ugowa myj膮ca i masuj膮ca
Japo艅czyk贸w, kt贸rzy popili w poprzedni膮 noc.
287
01:06:48,180 --> 01:06:53,130
Perfekcyjne dzia艂anie przedsi臋biorstwa zale偶y od
oko艂o stu dziewczyn w szortach i stanikach,
288
01:06:53,214 --> 01:06:59,005
wi臋c ci panowie, opr贸cz tortur,
mog膮 przy okazji komfortowo poogl膮da膰 pon臋tne widoki.
289
01:06:59,089 --> 01:07:03,201
Zgodnie z japo艅skim zwyczajem,
klienci powinni by膰 nadzy.
290
01:07:03,284 --> 01:07:08,656
Przykryli艣my ich by by膰 w zgodzie
z naszymi kulturowymi zwyczajami.
291
01:07:08,740 --> 01:07:12,012
Japonia jest najprawdopodobniej najczystszym
krajem na 艣wiecie.
292
01:07:12,096 --> 01:07:17,047
Rytua艂y k膮pieli i masa偶u
s膮 tak stare jak jego cywilizacja.
293
01:07:17,131 --> 01:07:21,243
W Tokio, mie艣cie licz膮cym 10 milion贸w lud藕mi,
6 milion贸w kobiet
294
01:07:21,327 --> 01:07:26,698
nachyla si臋 ka偶dego dnia nad 4 milionami m臋偶czyzn...
rozpieszczaj膮c, pochlebiaj膮c, s艂u偶膮c i masuj膮c,
295
01:07:26,782 --> 01:07:35,089
aby uczyni膰 ich 偶ycie przyjemniejszym,
zgodnie ze star膮, zachwycaj膮c膮 tradycj膮.
296
01:07:35,173 --> 01:07:42,222
Tak wi臋c, japo艅scy m臋偶czy藕ni, z ka偶dym calem z
ich wypiel臋gnowanego cia艂a,
297
01:07:42,306 --> 01:07:47,677
bez najmniejszego osobistego wysi艂ku,
mog膮 spr贸bowa膰 niebia艅skiego relaksu
298
01:07:47,761 --> 01:07:52,376
kt贸ry ich b贸g przyzna tylko im
w 偶yciu pozagrobowym.
299
01:07:59,509 --> 01:08:06,139
Chi艅czycy tak偶e oddaj膮 siebie w r臋ce
kobiet w dniu ich ostatniego makija偶u.
300
01:08:06,223 --> 01:08:12,433
Powierzaj膮 ich uwodzicielskim sztukom
sw贸j niepewny los, kt贸ry ma w艂a艣nie nadej艣膰.
301
01:08:12,517 --> 01:08:15,773
Budda jest kapry艣nym bogiem,
bardzo wra偶liwym
302
01:08:15,857 --> 01:08:27,547
i kiedy on otwiera bramy rozkwitaj膮cego ogrodu,
interesuje si臋 bardziej wygl膮dem ni偶 cnotami umar艂ych.
303
01:08:36,314 --> 01:08:42,075
Oto pogrzeb bogatego Chi艅czyka
w 艣wi膮tyni miasta Macao.
304
01:08:42,159 --> 01:08:48,338
Przyjaciele przynosz膮 jedzenie do jego o艂tarza,
wi臋c mo偶e on po偶ywi膰 si臋 podczas swej d艂ugiej podr贸偶y.
305
01:08:48,421 --> 01:08:51,678
Potem k艂aniaj膮 si臋 przed
lamentuj膮c膮 rodzin膮.
306
01:08:51,761 --> 01:08:59,610
W k膮cie, kobieta pali jego pieni膮dze, kt贸re tylko t膮 drog膮,
b臋d膮 mog艂y pod膮偶y膰 za nim do nieba,
307
01:08:59,693 --> 01:09:06,290
by zachowa艂 tam to co dla ka偶dego Chi艅czyka jest najwy偶szym
dobrem tego 偶ycia i przysz艂ego: Bogactwo.
308
01:09:06,373 --> 01:09:17,645
Spadkobiercy ton膮 we 艂zach
podczas tej smutnej uroczysto艣ci.
309
01:09:56,471 --> 01:10:02,650
Nie tylko tu w Singapurze, ale w ca艂ej Malezji,
Chi艅czycy reprezentuj膮 ponad 1/3 populacji.
310
01:10:02,900 --> 01:10:10,415
Nigdy nie s膮 zm臋czeni opanowywuj膮c tysi膮c sposob贸w robienia pieni臋dzy,
s膮 nie mniej jednak s艂ynni ze swego fizycznego lenistwa.
311
01:10:10,498 --> 01:10:14,549
Nie p艂ywaj膮, nie biegaj膮,
nie skakaj膮 ani nie graja w pi艂ke no偶n膮.
312
01:10:14,841 --> 01:10:20,184
Jako Chi艅czycy nie marnuj膮 swoich pieni臋dzy,
i w podobny spos贸b nie marnuj膮 te偶 swojej energii,
313
01:10:20,268 --> 01:10:23,107
kt贸rej wol膮 u偶y膰 przy stole
lub w 艂贸偶ku.
314
01:10:23,190 --> 01:10:27,699
Mi臋dzy przek膮skami, Chi艅czycy
znajd膮 czas, by nape艂ni膰 swe domy dzie膰mi,
315
01:10:27,783 --> 01:10:35,632
legalnymi i nieprawymi. To gwarantuje du偶e grono podczas
urodzin, by je 艣wi臋towa膰 obfitymi posi艂kami.
316
01:10:35,715 --> 01:10:39,806
Chi艅czycy 艣wi臋tuj膮 wszystko jedzeniem:
religijne i narodowe dni wolne od pracy,
317
01:10:39,890 --> 01:10:50,327
interesy, niepowodzenie konkurenta,
odwr贸cenie niebezpiecze艅stwa, narodziny i nawet 艣mier膰.
318
01:10:53,250 --> 01:11:01,098
Tu nam nie wolno fotografowa膰. Musieli艣my
wykorzysta膰 sytuacj臋 do pokazania Wam singapurskiego "domu 艣mierci".
319
01:11:01,182 --> 01:11:07,778
Wszyscy 艣miertelnie chorzy ko艅cz膮 tu,
w tym tragicznym hotelu dla umieraj膮cych.
320
01:11:07,861 --> 01:11:18,215
Chi艅skie domy, pe艂ne dzieci,
nie maj膮 偶adnego miejsca dla nich.
321
01:11:18,298 --> 01:11:24,978
W dole ulicy, ich krewni,
zrelaksowani i pewni czekaj膮 na ich pogrzeb.
322
01:12:16,329 --> 01:12:24,261
Je偶eli nie umierasz szybko, 艣piewaj膮 Chi艅czycy,
nasz smaczny obiad robi si臋 zimny.
323
01:12:42,631 --> 01:12:49,311
Je偶eli widz膮 偶e jesz, powiadaj膮 Chi艅czycy,
inni tak偶e staj膮 si臋 g艂odni.
324
01:13:12,690 --> 01:13:21,875
艢mier膰 sp贸藕nia si臋, wi臋c Chi艅czycy przeb艂agaj膮 bog贸w ta艅cem.
325
01:15:27,120 --> 01:15:30,795
Ameryka jest domem 艣mierci
dla samochod贸w.
326
01:15:30,878 --> 01:15:36,305
W Kaliforni gin膮 trzy z nich co 2 godziny.
Zostaj膮 pochowane w tych cmentarzach,
327
01:15:36,472 --> 01:15:40,939
ale ich resztki
nie b臋d膮 spoczywa艂y wiecznie.
328
01:17:39,881 --> 01:17:46,686
Zgniecione dla oszczedno艣ci przestrzeni, tysi膮ce Ford贸w,
Chevrolet贸w, Chrysler贸w, Oldsmobil贸w,
329
01:17:46,770 --> 01:17:55,663
Cadillac贸w, Lincoln贸w, Buick贸w, nie potrzebuj膮 ju偶 napraw.
Ale one nie s膮 jeszcze na ko艅cu swego przeznaczenia.
330
01:17:55,746 --> 01:18:00,672
Wkr贸tce b臋d膮 wys艂ane do
wielkich europejskiech fabryk samochod贸w,
331
01:18:00,755 --> 01:18:11,026
gdzie nowoczesna mechaniczna reinkarnacja przywr贸ci je
z powrotem do 偶ycia jako samochody, z now膮, skromniejsz膮 nazw膮:
"samoch贸d u偶ywany".
332
01:18:25,804 --> 01:18:35,323
Sprostowanie: Nie wszystkie wr贸c膮 jako samochody.
W Pary偶u, w jednym z najlepszych, nowoczesnych i modnych sklep贸w ze sztuk膮,
333
01:18:35,407 --> 01:18:43,674
rozpoznali艣my resztk臋 starego Forda,
kt贸rej nazwa zosta艂a zmieniona na czaruj膮ce:
"Duch Karoserii", "Duch Podwozia".
334
01:18:43,757 --> 01:18:55,864
Cena:
P贸艂 miliona frank贸w.
335
01:19:38,447 --> 01:19:44,209
Czeski malarz Yves Klein jest gotowy.
Muzyka przyprawi艂a go o pobudzaj膮cy dreszcz.
336
01:19:44,292 --> 01:19:49,636
Te modelki, pokrywaj膮c siebie farb膮,
s膮 ludzkimi p臋dzlami, kt贸re Klein wkr贸tce u偶yje
337
01:19:49,720 --> 01:19:56,400
aby zamieni膰 swoj膮 tw贸rcz膮
gor膮czk臋 w sztuk臋.
338
01:20:04,749 --> 01:20:09,676
Mog艂e艣 domy艣li膰 si臋 ju偶 pewnie,
偶e ulubionym kolorem Kleina jest niebieski.
339
01:20:09,759 --> 01:20:16,773
Ponadto, niebieska jest jego jedyna forma,
jego jedyny kolor.
340
01:20:16,856 --> 01:20:29,297
Niebieskie jak jego obrazy, kt贸re sprzedaj膮 si臋 jak 艣wie偶e bu艂eczki w Pary偶u.
Niebieskie jest cudo, do kt贸rego nasz aparat fotograficzny zbli偶a si臋,
a kt贸ry najczcigodniejsi krytycy uwa偶aj膮 za najwi臋ksze
341
01:20:29,380 --> 01:20:38,983
arcydzie艂o Kleina, a kt贸rego dominuj膮cy kolor - jako
koneser mo偶esz domy艣li膰 si臋 - mo偶e by膰 tylko niebieski.
342
01:20:55,682 --> 01:21:00,608
Kapi膮ce niebieskie, ludzkie p臋dzle
zostawiaj膮 swe odciski na p艂贸tnie,
343
01:21:00,692 --> 01:21:07,372
podczas gdy Klein kieruje nimi z daleka,
z energi膮 swego tw贸rczego geniuszu.
344
01:21:42,859 --> 01:21:55,383
Dzie艂o, kt贸rego tworzeniu mieli艣my przywilej sie przyjrze膰
we wszystkich fazach jego powstawania,
jest na sprzeda偶 za jedyne 4 miliony frank贸w.
345
01:22:08,742 --> 01:22:15,130
W poszukiwaniu tropikalnych, imponuj膮cych wra偶e艅
i malowniczych aspekt贸w prymitywnego 偶ycia,
346
01:22:15,214 --> 01:22:21,810
trzy tysi膮ce ameryka艅scy turyst贸w przybywa w艂a艣nie do Honolulu.
T臋sknota do romantycznych do艣wiadcze艅
347
01:22:21,893 --> 01:22:31,204
i ch臋膰 aby stan膮膰 wobec niespodziewanych przyg贸d,
powoduj膮 偶e razem z
"Hawajskim Biurem Podr贸偶y" ,
348
01:22:31,287 --> 01:22:41,641
za jedyne 4000 dolarow z podatkiem,
kt贸re zorganizowa艂o dla nich 10 dni "bardzo ekscytuj膮cego urlopu" ,
349
01:22:41,724 --> 01:22:53,831
jak to jest rozreklamowane w broszurze, jad膮 na wakacje
do "raju tropikalnego ta艅ca i mi艂o艣ci".
350
01:23:31,822 --> 01:23:38,005
Reklama Hawajskiego Biura Podr贸偶y
zawarta w d艂ugim i szczeg贸艂owym program m贸wi, 偶e
351
01:23:38,089 --> 01:23:43,018
uroczysto艣膰 l膮dowania b臋dzie mie膰 miejsce w
uroczej hawajskiej atmosferze
352
01:23:43,101 --> 01:23:46,778
i zgodnie z romantycznymi
zwyczajami tej wyspy mi艂o艣ci.
353
01:23:46,862 --> 01:23:54,715
Dlatego zarz膮d przedsi臋biorstwa uprasza
mi艂e panie aby nie by艂y zazdrosne o niewinne
354
01:23:54,799 --> 01:24:02,736
gesty wspania艂ych hawajskich dziewczyn
kierowanych do ich m臋偶贸w.
355
01:24:05,243 --> 01:24:14,015
Wkr贸tce potem, fotograf przedsi臋biorstwa, dostarcza turystom
pami膮tki z przyjazdu na kt贸rych s膮, zgodnie z programem,
356
01:24:14,100 --> 01:24:25,713
u艣miechy i kwiaty, kt贸re wspania艂e hawajskie dziewczyny
zak艂adaj膮 go艣ciom zadziwionym z ich wspania艂omy艣lno艣ci.
357
01:24:50,778 --> 01:24:57,797
Spiker teraz informuje turyst贸w o
g艂贸wnych zwyczajach tego tropikalnego raju.
358
01:24:57,880 --> 01:25:05,107
M贸wi: "Panie i panowie,
macie szcz臋艣cie, i przywilej by odwiedzi膰
359
01:25:05,191 --> 01:25:09,076
t臋 wysp臋 zanim b臋dzie za p贸藕no.
Pi臋kne kobiety, kt贸re daj膮 Wam
360
01:25:09,159 --> 01:25:14,507
ten uroczy wyst臋p s膮 ostatnimi przedstawicielami
rasy, kt贸ry znika.
361
01:25:14,591 --> 01:25:24,116
Szkoda, 偶e nie mo偶ecie zrozumie膰 ich bardzo s艂odkiego j臋zyka."
One 艣piewaj膮: "Witaj, witaj, silny i przystojny bia艂y m臋偶czyzno.
362
01:25:24,199 --> 01:25:28,711
Witaj, witaj, uwodzicielskia
i pi臋kna bia艂a kobieto.
363
01:25:28,794 --> 01:25:34,142
Naucz mnie sekret贸w swojej elegancji
i pom贸偶 uwie艣膰 swoich m臋偶czyzn.
364
01:25:34,225 --> 01:25:40,200
Naucz臋 Ci臋 sekret贸w moich ta艅c贸w.
Posi膮d藕 je. Chod藕, chod藕 nauczy膰 si臋 Hula.
365
01:25:40,283 --> 01:25:50,852
To, panie i panowie, jest Hula. My艣licie, 偶e to jest zbyt trudne?
Oczywi艣cie, panie i panowie, ale nic nie jest niemo偶liwe
jak zwyk艂 mawia膰 Abraham Lincoln.
366
01:25:50,936 --> 01:25:58,789
Popatrzcie na t臋 tancerk臋. Ona jest najlepsza na wyspie. Ale, panie
i panowie, gdy by艂a dzieckiem, zosta艂a zaatakowana przez polio
367
01:25:58,873 --> 01:26:09,317
i wiecie, co wr贸ci艂o w艂adz臋 do jej biednych kalekich n贸g?
Hula, panie i panowie. Hula i jej si艂a woli."
368
01:26:14,330 --> 01:26:21,348
Pos艂uchali, zaklaskali, pobawili si臋 i ruszyli punktualnie dalej,
poniewa偶 tak zosta艂o napisane w programie.
369
01:26:21,431 --> 01:26:30,205
I skoro ju偶 program przewiduje lekcj臋 Hula,
wi臋c id膮 uczy膰 si臋 Hula, cicho i potulnie.
370
01:26:40,649 --> 01:26:47,249
Ci 艂atwowierni, zapracowani ludzie teraz
uwierz膮 w Hula, w szcz臋艣cie swoje i innych ludzi,
371
01:26:47,333 --> 01:26:53,725
teraz, gdy mog膮 wyda膰 troch臋 reszty ze swej krwawicy,
przy pierwszych symptomach artretyzmu.
372
01:26:53,808 --> 01:27:04,879
Nadal wierz膮 w ten tropikalny raj, kt贸rzy sami
zniszczyli i gdzie jedynym prawdziwym miejscowym
reliktem jest taniec, kt贸ry zobaczyli.
373
01:28:45,140 --> 01:28:51,741
Po sze艣ciu godzinach ostrego, mordeczego treningu, Sier偶ant Rhuba Narcktitle
staje si臋 kobiet膮.
374
01:28:51,824 --> 01:28:58,425
Sytuacja jest do艣膰 zawstydzaj膮ca, dla dzikiego wojownika,
kt贸ry tylko kilka lat temu, podczas wojny przeciwko
375
01:28:58,509 --> 01:29:02,602
malezyjscy komunistom,
艣ci膮艂 36 partyzant贸w.
376
01:29:02,686 --> 01:29:11,459
Ale dzisiaj jest 艣wi臋to narodowe i tradycja wymaga
aby 艣wi臋towa膰 go ta艅cem w stroju kobiecym.
377
01:29:36,524 --> 01:29:42,707
Dzicy Gurkhas 偶yj膮 w g贸rach Nepalu.
Od p贸艂torej wieku, byli najemnikami
angielskiego imperium.
378
01:29:42,791 --> 01:29:55,324
Zgodnie z tradycj膮, w 艣wi臋towaniu musz膮 wzi膮膰 udzia艂
wszyscy angielscy oficerowie, 艂膮cznie z ich g艂贸wnodowodz膮cym.
379
01:29:56,995 --> 01:30:04,848
Widz膮c ich w tej sytuacji, ubranych jak kobiety,
nikt nie wierzy艂by, 偶e s膮 najdzikszymi
i najwierniejszymi 偶o艂nierzami w 艣wiecie.
380
01:30:04,932 --> 01:30:09,862
Podczas ostatniej wojny, kiedy
zostali schwytany przez Japo艅czyk贸w,
381
01:30:09,945 --> 01:30:16,964
300 z nich wola艂o zosta膰 艣ci臋tymi ni偶
z艂ama膰 sw膮 obietnic臋 lojalno艣ci wobec Jej Brytyjskiego Majestatu.
382
01:30:17,047 --> 01:30:24,984
Dzisiaj jest rocznica tego pami臋tnego dnia
i Gurkhas 艣wi臋tuj膮 to z wielk膮 powag膮.
383
01:31:05,507 --> 01:31:09,601
Tym razem tak偶e, g艂owa byka
spad艂a za jednym uderzeniem.
384
01:31:09,684 --> 01:31:17,120
Honor batalionu zosta艂 uratowany.
Duch poleg艂ych 偶o艂nierzy Singapuru pozostanie w pokoju.
385
01:31:17,204 --> 01:31:24,724
Angielscy oficerowie
patrz膮 z satysfakcj膮.
386
01:31:50,207 --> 01:32:05,246
Angielski pu艂kownik otacza g艂owy mistrz贸w
bia艂ym papierem, symbolem si艂y,
wierno艣ci i dzielno艣ci.
387
01:32:25,299 --> 01:32:33,863
Oko艂o miesi膮c p贸藕niej w Portugalii, kilka byk贸w bierze zemst臋
przebijaj膮c i zabijaj膮c 4 ludzi oraz rani膮c 18.
388
01:32:33,947 --> 01:32:45,769
Jeste艣my w Vila Franca de Xira, gdzie ludzie
weso艂o 艣wi臋tuj膮 tradycyjny "Forcada".
389
01:35:58,355 --> 01:36:05,874
P贸藕niej na arenie, szacowni panowie
daj膮 dow贸d swej odwagi.
390
01:38:09,948 --> 01:38:17,803
W tych g贸rach regionu Garoka w Nowej Gwinei,
le偶y granica mi臋dzy histori膮 i prehistori膮.
391
01:38:17,887 --> 01:38:22,816
Tu znale藕li艣my ostatniego cz艂owieka jaskiniowego,
nadal uzbrojnego w maczug臋.
392
01:38:22,899 --> 01:38:33,677
Zpe艂nie nie znaj膮c metalu, 偶yj膮 w niedost臋pnych
jaskiniach g贸ry ze swoimi kobietami i dzie膰mi,
i s膮 tak dzicy i podejrzliwi jak zwierz臋ta.
393
01:38:33,761 --> 01:38:38,691
Nie wiedzieli艣my, jak zareagowaliby, gdyby zauwa偶yli
nasz aparat fotograficzny wycelowany w nich.
394
01:38:38,774 --> 01:38:46,628
Bardziej ni偶 przez aparat fotograficzny, te obrazy wydaj膮 si臋 by膰
zrobine przez jaki艣 ogromny teleskop wycelowany wstecz czasu.
395
01:38:46,711 --> 01:38:52,894
Te zdj臋cia mog艂yby by膰 cieniem, fotograficzn膮 pami臋ci膮
wieku kamienia.
396
01:38:52,978 --> 01:39:00,414
Dnia, chwili
sprzed 4 lub 5 tysi臋cy lat.
397
01:39:00,497 --> 01:39:08,769
Od tamtej pory nic szczeg贸lnego tu nie zdarz艂o si臋. Teraz jak w przesz艂o艣ci,
ich 偶ycie trwa dalej za wiecznym przewodem ich instynktu do
398
01:39:08,852 --> 01:39:20,968
pracy, wypoczynku, p艂odzenia dzieci, kontakt贸w spo艂ecznych
i uporz膮dkowanego 偶ycia towarzyskiego.
399
01:39:48,957 --> 01:39:54,723
50 mil na p贸艂noc z tamt膮d, s膮 katolickie znaki misjyjne
- wysuni臋ta plac贸wka cywilizacji.
400
01:39:54,806 --> 01:39:59,526
Dwadziestu pi臋ciu misjonarzy zosta艂o zabitych w ostatnich latach
aby d藕wi臋k dzwonu m贸g艂 zbudzi膰,
401
01:39:59,610 --> 01:40:06,046
przetaczaj膮c si臋 przez te stare doliny,
instynkt wiary.
402
01:40:37,185 --> 01:40:42,915
Tutaj, po setkach wiek贸w
trwaj膮cy w ciemno艣ciach ludzie odkrywaj膮
403
01:40:42,998 --> 01:40:48,312
pierwszy raz, 偶e jest w膮tpliwo艣膰,
pytanie, na kt贸re oni sami nie mog膮 odpowiedzie膰,
404
01:40:48,395 --> 01:40:59,107
stan udr臋ki, nieznanej dotychczas, kt贸rej nie wywo艂uje g艂贸d
lub pragnienie czy fizyczny b贸l, ale jednak boli,
nie mniej ni偶 rana.
405
01:40:59,190 --> 01:41:03,468
Jest to udr臋ka, kt贸ra pod膮偶a za lud藕mi,
od pocz膮tku do ko艅ca 艣wiata.
406
01:41:03,551 --> 01:41:06,997
Ale oni nadal nie znaj膮 jej.
407
01:41:07,080 --> 01:41:13,640
Dopiero wczoraj odkryli 艣wiat
i siebie a dzisiaj ju偶 musz膮 uwierzy膰,
408
01:41:13,723 --> 01:41:21,611
mie膰 nadziej臋, 偶e b臋d膮 lepsi
w lepszym 艣wiecie.
409
01:42:05,664 --> 01:42:09,276
Ale pewnego pi臋knego dnia, pierwotny mieszkaniec
schodzi z g贸r
410
01:42:09,359 --> 01:42:16,127
i zbli偶aj膮c si臋 do wybrze偶a, jego 艣wiadomo艣膰 musi pokona膰
sto wiek贸w w kilka dni.
411
01:42:16,210 --> 01:42:22,563
Tu, w bramach lotniska Port Moresby,
gdzie ko艅czy si臋 dla aborygena podr贸偶 przez czas
412
01:42:22,646 --> 01:42:27,960
i gdzie nie mo偶e znale藕膰 powodu istnienia tych wszystkich rzeczy
dowiedzia艂 si臋, 偶e szed艂 zbyt szybko.
413
01:42:28,043 --> 01:42:36,347
"Kult Cargo" powsta艂 niedawno.
Jest to kult samolot贸w transportowych.
414
01:43:20,357 --> 01:43:24,427
Wzd艂u偶 d艂ugiej oceanicznej trasy pomi臋dzy
Hongkongiem i Australi膮,
415
01:43:24,510 --> 01:43:29,243
leci ka偶dego dnia dziesi膮tki samolot贸w cargo,
zatrzymuj膮c sie tu w Moresby,
416
01:43:29,326 --> 01:43:34,391
Kult Cargo ma 艣wi膮tynie
prawie wsz臋dzie. Tu jest jedena z nich,
417
01:43:34,475 --> 01:43:40,204
z o艂tarzem zbudowanym na wysoko艣ci 3000 metr贸w.
Ma艂y samolot znajduje si臋 na jednym ko艅cu pasa.
418
01:43:40,287 --> 01:43:46,017
Na drugim ko艅cu jest wie偶a kontroli lot贸w.
Krajowiec Rozo i plemi臋 Mekeo
419
01:43:46,100 --> 01:43:52,369
czekaj膮 na jaki艣 samolot, zwabiony do
ich bambusowego aeroplanu, kt贸ry wyl膮duje na ich pasie.
420
01:43:52,453 --> 01:43:56,438
Dla nich samoloty pochodz膮 z nieba,
wys艂ane przez ich przodk贸w,
421
01:43:56,521 --> 01:44:06,362
ale biali ludzie, ci sprytni z艂odzieje, zwabiaj膮 je
i 艣ci膮gaj膮 do swojej du偶ej pu艂apki w Port Moresby.
422
01:44:23,883 --> 01:44:28,989
Zbuduj tak偶e sw贸j port lotniczy,
m贸wi nauka Kultu Cargo,
423
01:44:29,072 --> 01:44:33,599
i czekaj z wiar膮. Pr臋dzej czy p贸藕niej
twoi przodkowie dowiedz膮 si臋
424
01:44:33,682 --> 01:44:42,027
o zdradzie i poprowadz膮 samoloty na tw贸j pas.
Wtedy b臋dziesz bogaty i szcz臋艣liwy.
425
01:45:00,419 --> 01:45:09,056
Czekaj膮 bez ruchu, analizuj膮c niebo.
Nie ma 偶adnego innego 艣wiata poza tymi g贸rami,
426
01:45:09,139 --> 01:45:16,529
a te du偶e ptaki, kt贸re lec膮 w g贸rze,
mog膮 tylko pochodzi膰 z nieba.
427
01:45:16,612 --> 01:45:24,917
W niebie, s膮 tylko ich zmarli
i tylko ich zmarli mogliby je zbudowa膰.
428
01:45:25,000 --> 01:45:28,363
Duchy zmar艂ych
nie znaj膮 bia艂ych,
429
01:45:28,446 --> 01:45:35,629
wi臋c wszystkie te cudowne rzeczy zosta艂y przyniesione przez samoloty
wys艂ane do nich przez ich zmar艂ych przodk贸w.
430
01:45:35,712 --> 01:45:41,857
Zniszczyli swe wsie,
porzucili swoj膮 prac臋, aby tu by膰,
431
01:45:41,940 --> 01:45:54,395
nadal czekaj膮c z wiar膮
przy bramie do nieba.
48368
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Bosnian
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Esperanto
Estonian
Faroese
Finnish
Frisian
Galician
Georgian
Greek
Guarani
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hmong
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lithuanian
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Maltese
Maori
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Norwegian
Pashto
Persian
Polish
Portuguese (Brazil)
Quechua
Romanian
Romansh
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swedish
Tajik
Thai
Tigrinya
Tonga
Turkish
Turkmen
Ukrainian
Uzbek
Welsh
Wolof