Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:01,000 --> 00:00:06,632
De film is gebaseerd op historische
documenten uit de genoemde tijd.
2
00:00:06,800 --> 00:00:11,749
De dialogen zijn ontleend aan de
brieven van en aan de betrokkenen.
3
00:00:16,200 --> 00:00:22,355
Parijs, gevangenis la Conciergerie,
16-10-1793, 10 uur 's ochtends
4
00:00:40,800 --> 00:00:43,758
het ware verhaal
5
00:00:50,040 --> 00:00:54,591
Aan jou, m'n zuster,
schrijf ik m'n laatste brief.
6
00:00:54,760 --> 00:01:01,712
Mij wacht de dood. Maar geen
smadelijke dood, als een misdadiger.
7
00:01:29,600 --> 00:01:35,755
Na een unanieme uitspraak
van de jury...
8
00:01:35,920 --> 00:01:40,915
verklaart het Tribunaal de burgeres
Capet schuldig aan een complot...
9
00:01:41,080 --> 00:01:44,311
aan contacten
met de vijanden van Frankrijk...
10
00:01:44,480 --> 00:01:49,509
en aan een complot, gericht op
het ontketenen van een burgeroorlog.
11
00:01:49,680 --> 00:01:56,154
Dientengevolge is, conform
het wetboek van strafrecht...
12
00:01:58,400 --> 00:02:01,756
de beklaagde veroordeeld
tot de doodstraf.
13
00:02:15,080 --> 00:02:16,639
Gaat u zitten.
14
00:02:27,400 --> 00:02:30,631
We schrijven 16 oktober 1793.
15
00:02:30,800 --> 00:02:34,759
De beul Samson was aanwezig
bij het lezen van het vonnis.
16
00:02:34,920 --> 00:02:38,754
Marie-Antoinette begreep
dat ze die dag zou sterven.
17
00:02:41,800 --> 00:02:45,555
Men zette haar achterstevoren
op een ordinaire kar.
18
00:02:45,720 --> 00:02:49,839
Als teken van laagheid moest ze
zo haar dood tegemoet gaan.
19
00:02:50,000 --> 00:02:54,949
Knip al haar lokken af
en verbrand ze.
20
00:02:57,400 --> 00:02:59,835
We kunnen er ook relieken
van maken.
21
00:03:00,000 --> 00:03:04,278
De reis van de Conciergerie
naar de Place de la Révolution...
22
00:03:04,440 --> 00:03:07,956
twee kilometer verderop,
kostte anderhalf uur.
23
00:03:08,120 --> 00:03:12,353
Anderhalf uur van geschreeuw,
beledigingen en getier.
24
00:03:18,000 --> 00:03:21,550
Ze was 37 jaar oud
en koningin van Frankrijk.
25
00:03:24,400 --> 00:03:31,352
Nu was ze onttroond. Had ze dit
verdiend? En waar was het volk?
26
00:03:31,520 --> 00:03:36,356
Was dit hetzelfde volk
dat haar vroeger had toegejuicht?
27
00:03:36,520 --> 00:03:41,151
Bij haar komst naar Frankrijk
was ze onthaald op vreugdekreten.
28
00:03:45,000 --> 00:03:49,039
Ze was een prinsesje
dat niets wist van het leven.
29
00:03:49,200 --> 00:03:54,513
Ze zou trouwen met Louis-Auguste,
die ze nooit had ontmoet.
30
00:03:54,680 --> 00:04:01,154
Oostenrijk en Frankrijk wilden
vrede. Zij was het onderpand.
31
00:04:01,320 --> 00:04:03,550
Een heel bekoorlijk onderpand.
32
00:04:04,720 --> 00:04:07,633
Het volk had haar
geestdriftig begroet.
33
00:04:07,800 --> 00:04:12,431
Eindelijk vrede. Marie-Antoinette
was een godsgeschenk.
34
00:04:12,600 --> 00:04:19,313
Die beste Fransen. Ik ben onthaald
als een geliefd, verloren kind.
35
00:04:19,480 --> 00:04:24,839
Maar al die complimenten schrikken
me af. Hoe kan ik die verdienen?
36
00:04:25,000 --> 00:04:30,359
De Fransen hadden m'n hart al en
als ze die complimenten weglieten...
37
00:04:30,520 --> 00:04:32,636
zou ik me hier prettig voelen.
38
00:04:32,800 --> 00:04:35,030
Ze arriveerde op Versailles.
39
00:04:35,200 --> 00:04:39,319
3000 prinsen, ministers,
hovelingen en bedienden...
40
00:04:39,480 --> 00:04:42,598
liepen er in en uit.
Er waren 700 vertrekken.
41
00:04:42,760 --> 00:04:45,559
Een duizelingwekkende hoeveelheid.
42
00:04:45,720 --> 00:04:48,997
Men wilde alles over haar weten.
43
00:04:49,160 --> 00:04:52,516
Uit welwillendheid
of uit kwaadwilligheid.
44
00:04:52,680 --> 00:04:54,512
Wie was Madame du Barry?
45
00:04:54,680 --> 00:04:59,356
Waar kwam de favoriete van Louis XV,
die pseudovorstin, vandaan?
46
00:05:01,400 --> 00:05:05,837
Alles draaide om de koning.
Het was een gesloten wereld...
47
00:05:06,000 --> 00:05:09,516
met codes en gebruiken
en een eigen etiquette.
48
00:05:09,680 --> 00:05:14,151
In die wereld regeerde Louis XV
als absoluut monarch.
49
00:05:14,320 --> 00:05:17,950
Men vierde zijn eredienst
als ware het een religie.
50
00:05:21,000 --> 00:05:26,916
Het huwelijk was bekokstoofd
door de keizerin van Oostenrijk...
51
00:05:27,080 --> 00:05:30,152
en Choiseul,
de Franse minister van BZ.
52
00:05:37,760 --> 00:05:42,960
Oostenrijk maakte zich zorgen over
Pruisen, Frankrijk over Engeland.
53
00:05:44,400 --> 00:05:48,598
Vanwege die gevaren wilden
de landen 'n alliantie sluiten.
54
00:05:48,760 --> 00:05:51,718
Maar die werd niet
unaniem toegejuicht.
55
00:05:51,880 --> 00:05:56,829
Degenen die oorlog wilden voeren,
waren tegen Marie-Antoinette.
56
00:06:09,600 --> 00:06:15,152
Zeker, men vond haar lieftallig
en bewonderde haar elegantie.
57
00:06:15,320 --> 00:06:19,314
Maar achter de officiële lachjes
verborg zich argwaan.
58
00:06:19,480 --> 00:06:24,953
Ze was en bleef een Oostenrijkse
aartshertogin.
59
00:06:27,880 --> 00:06:32,636
Ze sloot weldra vriendschap met
Louis XV, die haar bekoorlijk vond.
60
00:06:32,800 --> 00:06:38,671
Bent u tevreden met uw onderkomen?
- Absoluut. Versailles is prachtig.
61
00:06:38,840 --> 00:06:43,277
Voelt u zich hier niet te eenzaam?
- Maar ik heb u toch.
62
00:06:46,720 --> 00:06:50,031
Hopelijk is Louis-Auguste
niet jaloers.
63
00:06:50,200 --> 00:06:57,152
Het meisje begreep al gauw dat haar
moeder op één punt gelijk had:
64
00:06:57,320 --> 00:07:01,439
Versailles was het meest
corrupte hof van Europa.
65
00:07:01,600 --> 00:07:05,833
De ideeën die er circuleerden,
choqueerden de keizerin.
66
00:07:06,000 --> 00:07:10,949
De filosofen van de Verlichting
stelden de monarchie ter discussie.
67
00:07:13,120 --> 00:07:16,636
Marie-Antoinette verdroeg
Mme du Barry niet.
68
00:07:16,800 --> 00:07:23,354
Dat men een ex-prostituee de dienst
liet uitmaken, was onaanvaardbaar.
69
00:07:29,080 --> 00:07:33,756
Marie-Antoinette besloot nimmer
het woord tot haar te richten.
70
00:07:34,800 --> 00:07:39,237
Ik mag kroonprinses zijn,
toch blijf ik een vreemdelinge.
71
00:07:39,400 --> 00:07:43,155
Het lijkt of niemand om me heen
dat kan vergeten.
72
00:07:43,320 --> 00:07:46,631
Men kan niet iedereen
tevredenstellen.
73
00:07:46,800 --> 00:07:50,839
De koning probeerde
het haar aangenaam te maken.
74
00:07:51,000 --> 00:07:54,755
Aan zijn zijde maakte ze kennis
met z'n twee zwagers.
75
00:07:55,800 --> 00:08:02,194
Madame, uw broers. Graaf d'Artois.
- De toekomstige Charles X.
76
00:08:02,360 --> 00:08:05,113
Graaf de Provence.
- Later Louis XVIII.
77
00:08:05,280 --> 00:08:08,875
Madame, welkom in Versailles.
- Madame.
78
00:08:09,040 --> 00:08:13,432
Ze ontmoette ook haar tantes,
dochters van Louis XV.
79
00:08:13,600 --> 00:08:16,752
Madame Adélaïde.
- Madame.
80
00:08:16,920 --> 00:08:20,117
Madame Sophie.
- Madame.
81
00:08:20,280 --> 00:08:22,556
En Madame Victoire.
- Madame.
82
00:08:28,920 --> 00:08:35,519
Maar du Barry? Zou ze het woord
tot haar richten?
83
00:08:40,600 --> 00:08:44,514
Ze gaf niet toe, op gevaar af
de koning te mishagen.
84
00:08:44,680 --> 00:08:50,551
En de vernederde du Barry nam wraak
met allerlei valse beschuldigingen.
85
00:08:59,000 --> 00:09:04,154
Marie-Antoinette voelde zich eenzaam
aan het hof. Ze had alleen moeder.
86
00:09:04,320 --> 00:09:06,994
Ze hield van haar en vreesde haar.
87
00:09:07,160 --> 00:09:12,234
Haar ambassadeur, Mercy d'Argenteau,
moest op haar dochter letten.
88
00:09:14,600 --> 00:09:19,037
Het regent terwijl ik u schrijf.
Vast de schuld van du Barry.
89
00:09:19,200 --> 00:09:23,319
Ik moest met haar souperen.
Ze toonde geen respect of gêne.
90
00:09:23,480 --> 00:09:26,552
Ik heb geen aandacht
aan haar geschonken.
91
00:09:31,080 --> 00:09:34,516
Ze besefte niet hoe hachelijk
haar situatie was.
92
00:09:34,680 --> 00:09:38,719
Ze was dan wel getrouwd,
maar had nog geen kind.
93
00:09:38,880 --> 00:09:44,512
Haar weigering met du Barry
te praten, werd een staatszaak.
94
00:09:44,680 --> 00:09:47,320
Marie-Thérèse stelde orde op zaken.
95
00:09:47,480 --> 00:09:51,792
Ze mocht de koning niet mishagen
en moest met du Barry praten.
96
00:09:57,080 --> 00:10:00,755
Bij elke ontmoeting werd de spanning
voelbaarder.
97
00:10:07,800 --> 00:10:11,953
Er zijn vandaag heel wat mensen
in Versailes.
98
00:10:17,120 --> 00:10:22,149
De kroonprinses was gezwicht, maar
haar gevoelens bleven hetzelfde.
99
00:10:27,880 --> 00:10:29,996
Ze is geen slechte vrouw.
100
00:10:30,160 --> 00:10:35,633
Ze is in wezen goed en doet veel
voor arme mensen.
101
00:10:35,800 --> 00:10:38,110
Ik verafschuw die vrouw.
102
00:10:48,520 --> 00:10:51,558
Alom werd opgelucht ademgehaald.
103
00:10:51,720 --> 00:10:55,236
Eén klein zinnetje
had de alliantie gered.
104
00:10:55,400 --> 00:10:58,870
Maar de commentaren
barstten toch weer los.
105
00:10:59,040 --> 00:11:03,432
Ik zag haar gisteren in de tuin.
Ze leek volkomen op haar gemak.
106
00:11:03,600 --> 00:11:07,753
Maar ze blijft Oostenrijkse.
- Absoluut.
107
00:11:07,920 --> 00:11:10,833
En het huwelijk is nog
niet geconsumeerd.
108
00:11:11,000 --> 00:11:16,359
Ze lijkt me niet erg snugger.
- Of ze is gewoon onschuldig.
109
00:11:21,400 --> 00:11:25,234
Er was nog geen troonopvolger
op komst.
110
00:11:25,400 --> 00:11:27,914
Marie-Thérèse maakte zich zorgen.
111
00:11:28,080 --> 00:11:30,959
De toon van haar brieven
werd dringender.
112
00:11:31,120 --> 00:11:34,954
Het was Marie-Antoinette's plicht
een kind te baren.
113
00:11:45,800 --> 00:11:49,236
Wat gebeurde er als zij
en haar man alleen waren?
114
00:11:49,400 --> 00:11:53,439
Wat gebeurde er in haar bed,
dat hij regelmatig bezocht?
115
00:11:53,600 --> 00:11:55,591
Dat vroeg iedereen zich af.
116
00:12:49,800 --> 00:12:56,319
Als u denkt dat u alle waarheden
kent en geen vorming behoeft...
117
00:12:56,480 --> 00:13:01,600
dan klaagt God bij monde van
de profeet Jesaja tevergeefs...
118
00:13:01,760 --> 00:13:06,914
dat niet alleen de ongelovige,
maar zelfs zijn eigen volk...
119
00:13:07,080 --> 00:13:12,075
geketend is door onwetendheid.
De Tempel van God...
120
00:13:12,240 --> 00:13:14,550
Wat is het leven hier monotoon.
121
00:13:16,720 --> 00:13:19,758
Madame?
- Begin maar opnieuw.
122
00:13:22,400 --> 00:13:27,031
Ze hield niet van lezen, maar van
zingen, dansen en toneelspelen.
123
00:13:27,200 --> 00:13:30,716
Al waren dat soort pleziertjes
een zeldzaamheid.
124
00:13:30,880 --> 00:13:33,633
Madame Etiquette stond ze niet toe.
125
00:13:33,800 --> 00:13:36,997
Zo noemde ze gravin van Noailles...
126
00:13:37,160 --> 00:13:40,790
die er op toezag dat ze binnen
het keurslijf bleef...
127
00:13:40,960 --> 00:13:44,954
dat Louis XIV had ingesteld
en dat het hofleven tekende.
128
00:13:48,920 --> 00:13:53,676
Aan de kroonprins had ze niets.
Hij was gereserveerd en zwijgzaam...
129
00:13:53,840 --> 00:14:00,234
en putte zich uit bij de jacht
ten koste van z'n nachten met haar.
130
00:14:00,400 --> 00:14:05,190
Maar hij was intelligent
en weetgierig.
131
00:14:07,000 --> 00:14:12,359
Alleen in z'n kamer, droomde hij
van reizen en maritieme expedities.
132
00:14:22,600 --> 00:14:28,039
Wat de liefde betreft,
ze was nog steeds niet zwanger.
133
00:14:28,200 --> 00:14:32,751
Gefrustreerd stortte ze zich
op de kinderen van bedienden.
134
00:14:32,920 --> 00:14:37,994
Wat zie ik? Wat moet deze bende
voorstellen?
135
00:14:38,160 --> 00:14:40,959
Niets aan de hand,
Madame de Noailles.
136
00:14:42,000 --> 00:14:43,718
Vooruit, verdwijn.
137
00:14:46,400 --> 00:14:47,879
Verdwijn.
138
00:14:51,400 --> 00:14:56,156
Buiten de etiquette
hebben we niet veel gemeen.
139
00:15:21,000 --> 00:15:23,594
Louis XV werd ouder en vermoeider.
140
00:15:23,760 --> 00:15:28,038
50 jaar regeren en losbandig leven
hadden hem ondermijnd.
141
00:15:28,200 --> 00:15:33,559
Marie-Antoinette zag beklemd de dag
naderen dat zij koningin zou worden.
142
00:15:47,400 --> 00:15:52,713
Op 8 juni 1773 maakten prins
en prinses hun entree in Parijs.
143
00:15:52,880 --> 00:15:57,556
De opgetogen menigte juichte
het veelbelovende jonge paar toe.
144
00:16:15,160 --> 00:16:18,755
Madame, voilà, 200.000 aanbidders.
145
00:16:49,800 --> 00:16:53,714
Louis XV, lijdend aan de pokken,
zag z'n einde naderen.
146
00:16:53,880 --> 00:17:00,354
Hij was bedekt met puisten en
verspreidde een ondraaglijke stank.
147
00:17:08,200 --> 00:17:09,759
Majesteit.
148
00:17:12,840 --> 00:17:15,036
Ik moet uw ziel Gode bevelen.
149
00:17:24,800 --> 00:17:29,158
Ik heb veel spijt, eerwaarde vader.
150
00:17:33,320 --> 00:17:39,555
Omdat ik misschien
niet genoeg heb gedaan...
151
00:17:42,160 --> 00:17:48,350
voor het volk en voor Frankrijk.
152
00:18:35,600 --> 00:18:37,159
De koning is dood.
153
00:18:39,640 --> 00:18:41,153
Leve de koning.
154
00:18:48,440 --> 00:18:55,039
10 mei 1774. Mevrouw, m'n dierbare
moeder, moge God over ons waken.
155
00:18:55,200 --> 00:18:59,239
De koning bestaat niet meer
in deze aardse wereld.
156
00:18:59,400 --> 00:19:04,190
Gisteren vroeg hij om het laatste
oliesel en werd hem dat toegediend.
157
00:19:05,760 --> 00:19:10,152
Mijn God, wijs ons de weg.
We zijn te jong om te regeren.
158
00:19:26,000 --> 00:19:32,952
Louis-Auguste werd koning Louis XVI
en Marie-Antoinette koningin.
159
00:19:36,240 --> 00:19:38,834
Ze erfden een koninkrijk in crisis.
160
00:19:39,000 --> 00:19:45,235
Van de drie standen betaalde alleen
de derde, het volk, belasting.
161
00:19:45,400 --> 00:19:47,755
De adel en de clerus niet.
162
00:19:47,920 --> 00:19:53,040
Zij plukten rijkelijk de vruchten
van het land dat ze bezaten.
163
00:20:20,200 --> 00:20:23,158
Meneer.
- Majesteit.
164
00:20:23,320 --> 00:20:28,554
Beroofd van haar beschermheer,
verliet Madame du Barry Versailles.
165
00:20:48,440 --> 00:20:55,392
Voor de koningin was de etiquette
complexer en belastender dan ooit.
166
00:20:56,800 --> 00:21:00,236
Ik sta om 9 uur op
en zeg m'n ochtendgebed.
167
00:21:00,400 --> 00:21:03,153
Dan ontbijt ik en ga
naar m'n tantes.
168
00:21:10,800 --> 00:21:13,553
Om twaalf uur zijn ze er allemaal.
169
00:21:15,080 --> 00:21:18,596
Ik doe rouge op en was m'n handen
in ieders bijzijn.
170
00:21:20,600 --> 00:21:24,355
M'n dagen zijn gevuld.
Ik lees niet, doe niets...
171
00:21:24,520 --> 00:21:28,559
en toch heb ik het zo druk
dat er geen minuut overblijft.
172
00:21:36,000 --> 00:21:42,633
Dan vertrekken de heren.
De dames blijven en ik kleed me aan.
173
00:21:42,800 --> 00:21:46,919
Het dagelijks leven verliep
volgens strakke regels...
174
00:21:47,080 --> 00:21:51,836
waarbij de rangorde voor alles ging.
175
00:21:52,000 --> 00:21:57,029
Het overhandigen van het hemd was
toebedeeld aan de naaste verwante.
176
00:21:57,200 --> 00:22:01,319
De gravin de Provence,
de oudste schoonzus...
177
00:22:01,480 --> 00:22:06,350
pakte het hemd af van de hertogin
d'Orléans, die van lagere stand was.
178
00:22:06,520 --> 00:22:09,558
Intussen bibberde de koningin
van de kou.
179
00:22:14,200 --> 00:22:16,635
Afgrijselijk, al dat gezanik.
180
00:22:34,000 --> 00:22:38,233
De maaltijden werden vaak
in het openbaar genuttigd.
181
00:22:38,400 --> 00:22:41,631
De koningin zat er
voor spek en bonen bij.
182
00:22:41,800 --> 00:22:46,112
Zij moest wachten tot de koning,
een flinke eter, klaar was.
183
00:22:46,280 --> 00:22:48,430
Het was afschuwelijk.
184
00:22:48,600 --> 00:22:54,357
Ze stikte in het keurslijf uit
vroegere tijden dat nog bestond.
185
00:22:56,320 --> 00:23:01,235
Ze moest aan dat hof ontsnappen
om eindelijk adem te kunnen halen.
186
00:23:01,400 --> 00:23:05,917
Vaak verliet ze Versailles
tegen de avond onopvallend.
187
00:23:06,080 --> 00:23:09,835
Soms ging ze naar de Opéra
en soms, stiekem...
188
00:23:10,000 --> 00:23:13,834
naar gokgelegenheden,
waar losbandige adel...
189
00:23:14,000 --> 00:23:18,676
allerlei avonturiers en vrouwen
van lichte zeden bijeenkwamen.
190
00:23:22,800 --> 00:23:29,433
Men veinsde haar niet te herkennen
bij dergelijke ongekende escapades.
191
00:23:29,600 --> 00:23:33,514
Ze was van kaarten gaan houden
en kon uren spelen.
192
00:23:33,680 --> 00:23:35,956
Soms met beroepsvalsspelers.
193
00:23:36,120 --> 00:23:42,355
Ze had vast veel geld verloren.
Niemand wist hoeveel, zij ook niet.
194
00:23:45,520 --> 00:23:51,357
Die escapades bleven in Parijs
en Versailles niet lang geheim.
195
00:23:59,000 --> 00:24:04,791
De koning gaf haar het Petit Trianon
dat ooit voor Pompadour was gebouwd.
196
00:24:04,960 --> 00:24:08,840
Marie-Antoinette had nu
een eigen plek en was dolblij.
197
00:24:09,000 --> 00:24:13,278
Ze richtte meteen ook maar
de tuinen opnieuw in. Zo amusant.
198
00:24:14,600 --> 00:24:19,436
Kom, Madame de Polignac.
- Wat een rust. Alsof je buiten bent.
199
00:24:19,600 --> 00:24:23,673
Aan het hof is de sfeer triest.
Maar hier is het goed.
200
00:24:23,840 --> 00:24:30,234
Trianon was haar redding. Een kleine
groep intimi bezocht haar daar.
201
00:24:30,400 --> 00:24:33,153
Gaat u mee varen op het Grand Canal?
202
00:24:33,320 --> 00:24:38,838
Misschien wil de prins de Ligne mee.
- Wat een goed idee.
203
00:24:39,000 --> 00:24:43,312
Madame de Polignac was een onmisbare
vriendin geworden.
204
00:24:43,480 --> 00:24:47,633
Boze tongen beweerden
dat de relatie veel verder ging.
205
00:24:47,800 --> 00:24:50,997
Ik ben zo blij met uw aanwezigheid.
206
00:24:51,160 --> 00:24:54,755
En ik dank de hemel elke dag
dat ik u heb ontmoet.
207
00:24:54,920 --> 00:24:57,434
Nu heette ze dan een lesbienne.
208
00:24:57,600 --> 00:25:02,037
Ze woonde in het Trianon. Dat was
het hof een doorn in het oog.
209
00:25:02,200 --> 00:25:08,754
'De koning komt er nooit. Zo maak je
geen kinderen', schreef haar moeder.
210
00:25:08,920 --> 00:25:13,153
Haar kapper en hoedenmaakster
kwamen drie keer per week...
211
00:25:13,320 --> 00:25:18,030
en bleven dan uren. Jong en mooi
als ze was, wilde ze modes lanceren.
212
00:25:18,200 --> 00:25:20,476
De kapsels zijn wat minder hoog.
213
00:25:20,640 --> 00:25:23,280
Gelukkig.
- We konden geen deur door.
214
00:25:23,440 --> 00:25:27,229
Uwe Majesteit heeft het
voor het zeggen.
215
00:25:27,400 --> 00:25:32,634
Zal ik hier nog een krul doen?
- Dat lijkt me niet nodig.
216
00:25:32,800 --> 00:25:39,240
Dat brengt het kapsel in evenwicht.
- Asymmetrie heeft ook z'n charme.
217
00:25:39,400 --> 00:25:41,357
Nee, geen krullen meer.
218
00:25:43,320 --> 00:25:49,350
Leonardo bedacht de bizarre kapsels,
die het mikpunt van spot werden.
219
00:25:50,800 --> 00:25:53,030
Nu nog het schip.
220
00:25:53,200 --> 00:25:58,752
De eerste anonieme pamfletten
werden op straat verkocht.
221
00:25:58,920 --> 00:26:01,434
Ze kwamen uit Versailles.
222
00:26:01,600 --> 00:26:07,596
Marie-Antoinette negeerde ze.
Ze ging op in haar grillen.
223
00:26:08,600 --> 00:26:14,516
Haar moeder berispte haar.
'Al je pleziertjes zijn ongepast.'
224
00:26:14,680 --> 00:26:20,756
Marie-Antoinette luisterde niet.
Ze ging op in feesten en fantasieën.
225
00:26:28,400 --> 00:26:31,836
In het Trianon ontving ze
uitgelezen gasten.
226
00:26:32,000 --> 00:26:35,959
Soms kwam de koning ook.
Men speelde allerlei rollen.
227
00:26:36,120 --> 00:26:41,149
Die avond was Marie-Antoinette
dienstertje. Kostelijk.
228
00:26:45,000 --> 00:26:48,152
Majesteit, van uw nederige dienares.
229
00:26:50,400 --> 00:26:54,155
Heel erg bedankt, Madame.
- Het genoegen is aan mij.
230
00:26:58,640 --> 00:27:04,352
Men was in een eigen wereld.
Er bestond geen andere realiteit.
231
00:27:05,600 --> 00:27:10,959
Maar de koning wist dat zijn rijk in
een ernstige geldcrisis verkeerde.
232
00:27:12,600 --> 00:27:17,754
Strenge winters en slechte oogsten
zouden het land tot verval brengen.
233
00:27:21,400 --> 00:27:27,635
Axel de Fersen, een knappe, Zweedse
officier, kwam in haar leven.
234
00:27:27,800 --> 00:27:33,557
Op z'n kamer in het Trianon
beleefde hij vele avontuurtjes.
235
00:27:33,720 --> 00:27:35,950
De koningin vergaf hem alles.
236
00:27:37,200 --> 00:27:41,910
Ze hield van hem. Hij was dan ook
veel begeerlijker dan Louis XVI.
237
00:27:42,080 --> 00:27:46,836
Mag ik u even stelen?
- Niets kan me aangenamer zijn.
238
00:27:47,000 --> 00:27:50,914
En Fersen leek ook niet ongevoelig
voor haar charme.
239
00:27:51,080 --> 00:27:55,358
Boze tongen spraken
van een verhouding.
240
00:27:56,600 --> 00:28:00,434
Maar niemand had erbij gestaan
en de lamp opgehouden.
241
00:28:00,600 --> 00:28:04,480
Was Louis zo naïef dat hij
haar gangen niet na liet gaan?
242
00:28:04,640 --> 00:28:08,713
En was Marie-Antoinette zo frivool
dat ze risico's nam?
243
00:28:08,880 --> 00:28:12,430
Ze had in elk geval grote
behoefte aan troost.
244
00:28:12,600 --> 00:28:18,039
Als ze al geliefden waren,
was dat op een veel later tijdstip.
245
00:28:18,200 --> 00:28:22,558
Op dat moment wachtte het koninkrijk
op een troonopvolger.
246
00:29:05,600 --> 00:29:10,515
In het kasteel deelde het stel weer
het bed, maar zonder resultaat.
247
00:29:10,680 --> 00:29:16,153
Toch stamde hij af van mannen
die wel raad wisten met de liefde.
248
00:29:16,320 --> 00:29:20,279
Zoiets is dus niet erfelijk.
Hij was een povere minnaar.
249
00:29:20,440 --> 00:29:26,356
Er werd een arts geraadpleegd, die
over een operatie sprak. Meer niet.
250
00:29:26,520 --> 00:29:30,434
Over het gerucht werden
zelfs liedjes gemaakt.
251
00:29:30,600 --> 00:29:33,353
En wat vromere zielen baden.
252
00:29:45,920 --> 00:29:50,153
Het liet Marie-Antoinette koud.
Ze bleef Felsen zien.
253
00:29:50,320 --> 00:29:53,312
Ze liet zich haar genoegens
niet afnemen.
254
00:29:53,480 --> 00:29:57,838
Wilt u me doden?
- Dan zou ik sterven van verdriet.
255
00:29:58,000 --> 00:30:01,630
De koning was niet in staat
haar iets te verwijten.
256
00:30:01,800 --> 00:30:06,033
Billijkte hij dat ze andermans
gezelschap prefereerde?
257
00:30:06,200 --> 00:30:09,158
De koning hield niet zo
van deze wereld.
258
00:30:10,920 --> 00:30:14,231
Het hof, met al z'n drukte,
vermoeide hem.
259
00:30:14,400 --> 00:30:17,518
Soms wandelde hij
op de daken van het kasteel.
260
00:30:17,680 --> 00:30:21,355
Dat was de enige plek
waar hij even alleen kon zijn.
261
00:30:21,520 --> 00:30:24,273
Rolland, kom eens hier.
262
00:30:32,000 --> 00:30:36,517
Soms besteedde hij, zielsgelukkig,
uren aan ruwe handarbeid.
263
00:30:36,680 --> 00:30:40,560
Nee, al goed, heren. Al goed.
264
00:30:42,840 --> 00:30:46,629
Brengen jullie loden platen aan
onder het leiendak?
265
00:30:50,200 --> 00:30:54,558
Er zijn minstens twee haken nodig
om ze vast te zetten.
266
00:30:54,720 --> 00:30:57,075
Inderdaad, Majesteit.
267
00:30:57,800 --> 00:31:00,952
Mag ik eens?
- Ja.
268
00:31:01,120 --> 00:31:02,599
Hier, hou vast.
269
00:31:05,400 --> 00:31:09,951
De koningin vond die pleziertjes
beneden z'n waardigheid.
270
00:31:10,120 --> 00:31:15,035
U ziet er uit als een boer die net
achter de ploeg vandaan komt.
271
00:31:15,200 --> 00:31:18,556
Ik ben op het dak geweest. Ik...
- Tot zo.
272
00:31:23,400 --> 00:31:28,031
Het ging slecht met Frankrijk.
De koningin was het ideale mikpunt.
273
00:31:28,200 --> 00:31:31,830
In de vele pamfletten
noemde men haar steriel.
274
00:31:32,000 --> 00:31:35,152
De prinses met de
veelbelovende toekomst...
275
00:31:35,320 --> 00:31:37,834
loste die belofte nu helaas niet in.
276
00:31:38,000 --> 00:31:42,153
Ze verachtte de pamfletten.
Die spraken niet voor het volk.
277
00:31:42,320 --> 00:31:46,996
Het volk hield van haar. En het hof
noemde haar beminnelijk.
278
00:31:47,160 --> 00:31:49,629
Hoe kon ze weten
wat er echt leefde?
279
00:31:49,800 --> 00:31:52,440
Wat stellen liedjes nou voor?
280
00:31:52,600 --> 00:31:57,913
Als je je om die onzin
druk moet maken, leef je niet.
281
00:31:58,080 --> 00:32:02,836
Wat me stoort, is dat sommigen me
blijven zien als een vreemdelinge.
282
00:32:03,000 --> 00:32:07,233
Als een Française tegen wil en dank.
- Schandelijk.
283
00:32:07,400 --> 00:32:12,952
Sommigen noemen het Trianon
al Klein Wenen. Het is onduldbaar.
284
00:32:13,120 --> 00:32:18,240
Ach, dat is niet zo erg. De Fransen
zijn nu eenmaal een grillig volk.
285
00:32:18,400 --> 00:32:23,554
Maar het is een voortreffelijk land.
- Vooral sinds u koningin bent.
286
00:32:32,000 --> 00:32:36,517
Marie-Thérèse was het zat haar
dochter per brief te vermanen...
287
00:32:36,680 --> 00:32:39,433
zonder dat het vrucht afwierp.
288
00:32:39,600 --> 00:32:45,152
Ze zond haar zoon Joseph, koning van
Hongarije, keizer van Oostenrijk.
289
00:32:45,320 --> 00:32:49,791
Marie-Antoinette wist dat haar
broer, die van haar hield...
290
00:32:49,960 --> 00:32:54,238
haar verwijten kwam maken
en daar had ze niet zo'n zin in.
291
00:32:54,400 --> 00:32:56,152
Zegt u me eens...
292
00:32:58,200 --> 00:33:03,639
Voldoet m'n dierbare zus aan de
verplichtingen van uw verbintenis?
293
00:33:03,800 --> 00:33:07,031
Me dunkt van wel,
maar daar gaat het niet om.
294
00:33:07,200 --> 00:33:10,158
Joseph wilde weten
wat er in bed gebeurde.
295
00:33:10,320 --> 00:33:13,358
Louis vertelde wat het probleem was.
296
00:33:13,520 --> 00:33:16,034
En Joseph gaf hem raad...
297
00:33:16,200 --> 00:33:22,230
inwendig scheldend op de artsen en
de naïeve onbeholpenheid van Louis.
298
00:33:22,400 --> 00:33:25,438
Denkelijk had de koning
last van fimosis.
299
00:33:25,600 --> 00:33:30,629
Een voorhuidvernauwing,
die hem hinderde bij het klaarkomen.
300
00:33:30,800 --> 00:33:36,432
Dit kon mettertijd vanzelf overgaan
of hij moest onder het mes.
301
00:33:36,600 --> 00:33:39,353
Waar Louis voor koos,
is niet bekend.
302
00:33:45,520 --> 00:33:51,471
Hoe dan ook, enkele weken later
werd het huwelijk geconsumeerd.
303
00:33:51,640 --> 00:33:54,632
Marie-Antoinette schreef
haar moeder.
304
00:33:54,800 --> 00:33:59,351
De koning nam de proef nog eens
op de som en met hetzelfde succes.
305
00:34:01,200 --> 00:34:03,555
Na zeven jaar werd dat tijd ook.
306
00:34:23,600 --> 00:34:28,629
Eindelijk hoop op een troonopvolger
en een wat verstandiger koningin.
307
00:34:28,800 --> 00:34:31,553
Maar er gebeurde niets.
308
00:34:31,720 --> 00:34:35,156
Lieve broer. Ik hoopte
u te kunnen verblijden.
309
00:34:35,320 --> 00:34:39,234
Ik durf nog niet echt te hopen...
310
00:34:39,400 --> 00:34:43,030
maar ik vertrouw erop
dat dit niet lang zo blijft.
311
00:34:43,200 --> 00:34:47,797
De koning en ik leven nu
in alle opzichten samen.
312
00:34:50,400 --> 00:34:54,553
Eindelijk leefde het paar
in bijna verliefde harmonie.
313
00:35:05,000 --> 00:35:07,753
Hoe voelt u zich?
- Geweldig.
314
00:35:10,200 --> 00:35:11,952
Ik ben zo gelukkig.
315
00:35:15,000 --> 00:35:16,559
Zo gelukkig.
316
00:35:32,400 --> 00:35:35,791
Excuses, ik wilde m'n handen wassen.
- Heel goed.
317
00:35:42,400 --> 00:35:47,679
Buiten de hekken van Versailles
leed het volk. Men had honger.
318
00:35:47,840 --> 00:35:51,117
Door de slechte oogsten
heerste er schaarste.
319
00:35:51,280 --> 00:35:55,956
In de verte begon het te rommelen.
Maar het paar luisterde niet.
320
00:36:10,720 --> 00:36:13,758
De koning wist
dat er problemen waren.
321
00:36:13,920 --> 00:36:17,311
Steeds meer armlastigen
trokken bedelend rond.
322
00:36:17,480 --> 00:36:21,030
De heftige toon van de pamfletten
ontstelde hem.
323
00:36:21,200 --> 00:36:25,159
Maar waarom zou hij de rust
van de koningin verstoren?
324
00:36:34,120 --> 00:36:36,634
In Versailles bloeide het geluk op.
325
00:36:36,800 --> 00:36:41,590
Acht jaar na het huwelijk
was de koningin zwanger. Ze was 22.
326
00:36:51,800 --> 00:36:54,440
Het leven ging weer z'n gangetje.
327
00:36:54,600 --> 00:36:59,151
Aan het hof giste men naar de sekse
van het kind. Vast een jongen.
328
00:37:07,440 --> 00:37:12,435
Op 18 december 1778
baarde Marie-Antoinette een kind.
329
00:37:12,600 --> 00:37:18,039
Het druk bezochte evenement vond
praktisch in het openbaar plaats.
330
00:37:18,200 --> 00:37:23,149
Getuigen moesten kunnen bevestigen
dat het kind van de koningin was.
331
00:37:31,400 --> 00:37:34,358
Ze lijdt wel erg.
- Een stuitligging?
332
00:37:41,720 --> 00:37:44,599
De broers van de koning
stonden vooraan.
333
00:37:44,760 --> 00:37:49,630
Als het kind geen jongen was,
viel de kroon hun weer toe.
334
00:37:49,800 --> 00:37:52,553
Als ze hun oudste broer overleefden.
335
00:37:52,720 --> 00:37:55,678
Het werd Thérèse Charlotte.
336
00:38:00,120 --> 00:38:03,238
Een meisje.
Soms is het geluk aan je zij.
337
00:38:03,400 --> 00:38:07,553
Het geluk? Het is de voorzienigheid.
Kom mee.
338
00:38:12,600 --> 00:38:17,754
Marie-Antoinette had het bijna met
de dood bekocht, maar ze was moeder.
339
00:38:31,400 --> 00:38:34,916
Ze was erg zorgzaam
voor de kleine prinses.
340
00:38:35,080 --> 00:38:39,313
Dat belette haar niet vrolijk
met geld te blijven smijten.
341
00:38:39,480 --> 00:38:44,429
Ze liet een klassieke tempel bouwen
en een uitzichtterras.
342
00:38:44,600 --> 00:38:49,754
Waarom soldij betalen aan soldaten,
waarom duizenden Fransen voeden?
343
00:38:51,520 --> 00:38:54,034
En dan was er nog de Spiegelzaal...
344
00:38:54,200 --> 00:39:00,151
waarin spiegelpanelen de vensters
maskeerden. Modern. En duur.
345
00:39:03,600 --> 00:39:06,752
Wat vindt u ervan?
- Het is heel ingenieus.
346
00:39:06,920 --> 00:39:10,231
Zij verbleef steeds vaker
in het Trianon.
347
00:39:10,400 --> 00:39:14,234
Het hof werd gemeden en spuwde
steeds vaker z'n gal...
348
00:39:14,400 --> 00:39:20,430
over die koningin, die noch hen,
noch de etiquette eer aandeed.
349
00:39:20,600 --> 00:39:25,436
Nee, nee. We zijn onder vrienden.
Ik wil jullie iets laten zien.
350
00:39:25,600 --> 00:39:29,992
In die tijd stuitte de Franse vloot
in het Kanaal op de Engelsen.
351
00:39:30,160 --> 00:39:35,599
Daar schreef ze bezorgd over,
maar zodra ze in 't Trianon was...
352
00:39:35,760 --> 00:39:39,549
waar men om alles lachte,
vergat ze het prompt weer.
353
00:39:43,800 --> 00:39:46,713
Vindt u deze mooi?
- De allermooiste.
354
00:39:46,880 --> 00:39:50,157
Haar passie voor juwelen
kostte de staat geld.
355
00:39:50,320 --> 00:39:55,554
In de geruchten werd dat steeds
meer. De koningin ruïneerde 't land.
356
00:40:06,720 --> 00:40:10,315
Schitterend. Ze zijn schitterend.
357
00:40:10,800 --> 00:40:14,430
M'n beste Böhmer, we nemen ze.
358
00:40:14,600 --> 00:40:16,557
Een uitstekende keus.
359
00:40:17,280 --> 00:40:19,430
Uitstekend, Majesteit.
360
00:40:19,600 --> 00:40:24,436
Jij, Rosine, de gezellin van een
man zonder geld, zonder afkomst?
361
00:40:24,600 --> 00:40:28,434
Laten we geld en afkomst
aan het toeval overlaten.
362
00:40:28,600 --> 00:40:31,240
Als uw bedoelingen maar zuiver zijn.
363
00:40:31,400 --> 00:40:33,960
Rosine, ik aanbid je.
364
00:40:36,240 --> 00:40:38,231
Stil, ongelukkige.
365
00:40:38,400 --> 00:40:42,155
De koningin was dol op toneel.
Er kwam een theater.
366
00:40:42,320 --> 00:40:45,836
Ze speelde Beaumarchais,
een subversieve auteur.
367
00:40:46,000 --> 00:40:51,154
Weet wel, voor je je overgeeft aan
je wroeging, dat ik van je hield.
368
00:40:52,600 --> 00:40:56,230
Mijn geluk lag in het delen
van je miserabele lot.
369
00:40:56,400 --> 00:41:00,951
Deerniswaardige Lindor.
Ik wilde alles achterlaten voor jou.
370
00:41:03,240 --> 00:41:05,356
Maar jouw laffe misbruik...
371
00:41:05,520 --> 00:41:09,593
en de laagheid van Almaviva,
aan wie je me verkocht...
372
00:41:09,760 --> 00:41:13,037
gaven mij dit teken
van m'n zwakheid terug.
373
00:41:13,200 --> 00:41:17,956
Beminde, neem niet
de verkeerde beslissing.
374
00:41:20,800 --> 00:41:25,556
Ze speelde De Barbier van Sevilla,
waarin de adel wordt gefileerd...
375
00:41:25,720 --> 00:41:30,430
zonder te beseffen wat de
subversieve draagwijdte ervan was.
376
00:41:40,760 --> 00:41:46,199
29 november 1780. Marie-Antoinette
krijgt schokkend nieuws.
377
00:41:55,760 --> 00:42:00,357
Keizerin Marie-Thérèse,
haar moeder, is gestorven.
378
00:42:06,400 --> 00:42:08,038
Voelt u zich niet goed?
379
00:42:18,600 --> 00:42:23,436
Ze moest afscheid nemen van haar
moeder, die fascinerende vrouw...
380
00:42:23,600 --> 00:42:25,955
en van haar kindertijd.
381
00:42:26,120 --> 00:42:31,035
Met haar verdween de herinnering
aan het prinsesje dat ze ooit was.
382
00:42:31,200 --> 00:42:33,953
Marie-Antoinette was wees geworden.
383
00:42:45,200 --> 00:42:49,034
Op 22 oktober 1781
baarde de koningin een kind.
384
00:42:49,200 --> 00:42:54,354
Op verzoek van de koning was alleen
de naaste familie erbij.
385
00:43:19,400 --> 00:43:25,749
Eindelijk was het een zoon.
Ze noemden hem Louis-Joseph.
386
00:43:38,400 --> 00:43:41,552
De geboorte werd
in heel Frankrijk gevierd.
387
00:43:41,720 --> 00:43:47,557
Behalve door de broers, van wie werd
gezegd dat ze pamfletten schreven.
388
00:43:47,720 --> 00:43:51,509
Hun kansen op de troon
werden kleiner.
389
00:43:51,680 --> 00:43:56,436
De geboorte veranderde niets
aan het vijandige klimaat.
390
00:43:56,600 --> 00:44:02,312
Er was nergens meer tarwe.
Een oproer dreigde.
391
00:44:02,480 --> 00:44:07,953
Hongerige bendes vielen pakhuizen
van graanhandelaren binnen.
392
00:44:08,120 --> 00:44:12,637
Dit raakt onze zaken toch niet?
- Wie weet wat de toekomst brengt.
393
00:44:12,800 --> 00:44:16,031
Maar de toekomst
van de troon is verzekerd.
394
00:44:16,200 --> 00:44:18,157
Dat was hij toch al.
395
00:44:19,600 --> 00:44:21,591
Kom, laten we wat wandelen.
396
00:44:23,160 --> 00:44:29,350
Geef je niet over aan wrok.
De voorzienigheid waakt over ons.
397
00:44:35,800 --> 00:44:39,919
De koningin, doof en blind,
gaf als een bezetene geld uit.
398
00:44:40,080 --> 00:44:46,429
Deze komen uit Lyon en Venetië.
399
00:44:46,600 --> 00:44:49,592
Schitterend. Eentje hiervan.
400
00:44:49,760 --> 00:44:53,640
Drie van deze.
- Die rode. Prima.
401
00:44:53,800 --> 00:44:57,236
Rose Bertin kwam elke week
met nieuwe modellen.
402
00:44:57,400 --> 00:45:01,314
Marie-Antoinette kocht
zo'n 170 japonnen per jaar.
403
00:45:01,480 --> 00:45:07,431
Intussen vielen, door de hongersnood
van 1782, vele slachtoffers.
404
00:45:07,600 --> 00:45:13,915
Ze zou hebben gezegd: 'Hebben ze
geen brood? Dan eten ze maar cake'.
405
00:45:14,080 --> 00:45:19,439
Maar in de venijnige pamfletten
noemde men haar 'Madame Tekort'.
406
00:45:19,600 --> 00:45:21,238
Nu iets luchtigs.
407
00:45:23,520 --> 00:45:25,955
Heel luchtig en comfortabel.
408
00:45:31,160 --> 00:45:36,792
Met een verrassing. Kijk.
- Heel bijzonder.
409
00:45:38,320 --> 00:45:43,110
De ministers volgden elkaar zonder
succes op. De schatkist was leeg.
410
00:45:43,280 --> 00:45:48,480
Om een indruk van welvaart te geven,
werden grote projecten opgezet.
411
00:45:48,640 --> 00:45:52,679
De tekorten werden steeds groter.
412
00:45:52,840 --> 00:45:55,958
Maar dat alles deerde
de koningin niet.
413
00:46:19,000 --> 00:46:23,949
Majesteit, mag ik even uw aandacht?
- Wat wilt u?
414
00:46:24,120 --> 00:46:27,590
Ik wil u op wat cijfers wijzen.
- Ga naar de koning.
415
00:46:27,760 --> 00:46:29,876
Maar dat had weinig zin.
416
00:46:30,040 --> 00:46:34,034
In 1784 telde Parijs meer
dan 500.000 armlastigen.
417
00:46:34,200 --> 00:46:38,956
Toch schonk Louis z'n vrouw dat jaar
het kasteel van Saint-Cloud...
418
00:46:39,120 --> 00:46:43,398
en daarna dat van Fontainebleau,
dat ze opnieuw inrichtte.
419
00:46:46,640 --> 00:46:50,031
Terugkeer naar de natuur
was de laatste mode.
420
00:46:50,200 --> 00:46:52,271
Daar moest je je aan houden.
421
00:46:52,440 --> 00:46:58,436
Dus liet de koningin in Versailles
achter de tuin een dorpje bouwen,
422
00:46:58,600 --> 00:47:03,754
Men huurde mensen in als boeren en
Marie-Antoinette speelde de boerin.
423
00:47:05,520 --> 00:47:08,638
Er stonden koeien,
er werd boter gemaakt...
424
00:47:08,800 --> 00:47:13,476
er was een kippenhok, een duiventil,
een konijnenhok, een meer.
425
00:47:19,200 --> 00:47:21,077
Het was de koningin ernst.
426
00:47:21,240 --> 00:47:25,757
Ze koos de zaden en de meststoffen,
proefde kazen en vruchten.
427
00:47:27,400 --> 00:47:31,598
Ze stelde een mollenjager aan
en een rattenvanger.
428
00:47:31,760 --> 00:47:37,039
Aan het hof at men de producten. De
hypocriete hovelingen waren verrukt.
429
00:47:37,200 --> 00:47:41,159
Hoewel de vissen uit het meer
gronderig smaakten.
430
00:47:41,320 --> 00:47:45,757
We doen wat aan het tekort.
We leven van onze eigen producten.
431
00:47:49,120 --> 00:47:54,513
Dat tekort verergerde door de
militaire hulp die men toezegde...
432
00:47:54,680 --> 00:47:59,550
aan de Amerikaanse rebellen die
naar onafhankelijkheid streefden.
433
00:48:04,520 --> 00:48:09,390
Men speelde verstoppertje om de
werkelijkheid niet te hoeven zien.
434
00:48:25,120 --> 00:48:28,556
Er brandden dagelijks
10.000 kaarsen op.
435
00:48:28,720 --> 00:48:33,556
Eén kaars kostte het weekloon
van een arbeider.
436
00:48:33,720 --> 00:48:37,156
Dat wist de koningin niet.
Hoe had dat ook gekund?
437
00:48:37,320 --> 00:48:41,837
Voor haar bestond de wereld
achter Versailles niet.
438
00:48:52,840 --> 00:48:56,231
Parijs juichte haar niet meer toe
als ze er was.
439
00:48:56,400 --> 00:49:02,157
Ze werd afgeschilderd als losbandig,
wreed en aan Oostenrijk verknocht.
440
00:49:06,400 --> 00:49:09,040
De affaire met het collier...
441
00:49:09,200 --> 00:49:14,354
hield heel Europa in z'n greep en
gaf Marie-Antoinette de genadeslag.
442
00:49:21,000 --> 00:49:27,838
Het kostte ons 15 jaar om de mooiste
stenen van Europa te verzamelen.
443
00:49:28,000 --> 00:49:31,470
Stenen die u waardig zijn. U alleen.
444
00:49:32,880 --> 00:49:37,033
Beseft u niet dat ze evenveel
kosten als een oorlogsschip?
445
00:49:37,200 --> 00:49:43,754
Maar dat is geen vergelijking. De
functie van de objecten verschilt.
446
00:49:52,200 --> 00:49:55,716
Kardinaal de Rohan was
een groot man in Frankrijk.
447
00:49:55,880 --> 00:50:00,829
Hij was praalziek en ijdel.
Men noemde hem de 'mooie eminentie'.
448
00:50:01,000 --> 00:50:03,071
Als ambassadeur te Wenen...
449
00:50:03,240 --> 00:50:08,599
had hij de keizerin mishaagd.
De koningin mocht hem niet.
450
00:50:15,400 --> 00:50:19,439
Hij ontmoette ene gravin
de la Motte...
451
00:50:19,600 --> 00:50:22,911
die Marie-Antoinette
'mijn nichtje' noemde.
452
00:50:23,080 --> 00:50:27,438
Een vrouw die zo ambitieus en sluw
was dat hij haar geloofde.
453
00:50:27,600 --> 00:50:29,750
Wat verschaft me de eer?
454
00:50:29,920 --> 00:50:31,638
Ik ken Majesteit goed.
455
00:50:31,800 --> 00:50:36,749
Ze overtuigde hem ervan dat ze hem
bij de koningin kon introduceren.
456
00:50:36,920 --> 00:50:40,800
In ruil daarvoor vroeg ze
hem grote sommen gelds.
457
00:50:42,160 --> 00:50:44,834
Toen hoorde ze van het collier.
458
00:50:45,000 --> 00:50:50,439
Met hulp van haar minnaar,
de vervalser Réteau de La Vilette...
459
00:50:50,600 --> 00:50:54,753
bedacht ze een gedurfd plan
om het collier te bemachtigen.
460
00:50:56,320 --> 00:50:59,950
Wat een uitstekend idee.
- Ja, en het gaat lukken.
461
00:51:01,200 --> 00:51:04,830
Ze had een brief die naar ze zei
van de koningin was.
462
00:51:05,000 --> 00:51:09,551
Die was van plan het collier
te kopen via een tussenpersoon.
463
00:51:11,600 --> 00:51:15,355
De kardinaal was onder de indruk.
Hij wist niet...
464
00:51:15,520 --> 00:51:22,358
dat de koningin nooit tekende met
'Marie-Antoinette van Frankrijk'.
465
00:51:26,800 --> 00:51:30,589
Koninginnen tekenden alleen
met hun voornaam.
466
00:51:30,760 --> 00:51:34,594
Toen legden de oplichters
de laatste hand aan hun plan.
467
00:51:34,760 --> 00:51:39,914
La Vilette vond een hoer, Marie
Legay, die zich d'Oliva noemde...
468
00:51:40,080 --> 00:51:42,640
en op Marie-Antoinette leek.
469
00:51:42,800 --> 00:51:47,351
Hij haalde haar over om de gravin
te helpen bij een delicate zaak.
470
00:51:48,920 --> 00:51:51,036
Bent u vrij?
- Jazeker.
471
00:51:51,200 --> 00:51:56,559
Hebt u mij nodig?
- U bent erg lieftallig.
472
00:52:01,800 --> 00:52:07,557
De gravin vroeg haar om voor heel
even voor voorname dame te spelen.
473
00:52:12,000 --> 00:52:17,154
De gravin zei de kardinaal dat de
koningin hem wilde ontmoeten...
474
00:52:17,320 --> 00:52:22,110
op een terras van Versailles.
Hij ging erheen, met kloppend hart.
475
00:52:23,160 --> 00:52:26,357
U weet wat dit wil zeggen.
- Natuurlijk.
476
00:52:27,800 --> 00:52:31,430
De koningin.
De kardinaal was volmaakt gelukkig.
477
00:52:31,600 --> 00:52:35,833
Hij stelde zich garant
voor de aankoop van het collier.
478
00:52:36,000 --> 00:52:38,230
Uwe Eminentie...
479
00:52:38,400 --> 00:52:45,238
In het bijzijn van zo'n illuster
persoon dacht je niet aan zwendel.
480
00:52:45,400 --> 00:52:48,233
Het collier werd
aan de gravin gegeven.
481
00:52:48,400 --> 00:52:55,352
Ze haalden de edelstenen uit hun
kas om ze in Engeland te verkopen.
482
00:52:55,520 --> 00:52:59,798
Als ze hun slag hadden geslagen,
zouden ze vlug verdwijnen.
483
00:53:05,000 --> 00:53:10,154
Niet wetend van de malversaties
beviel de koningin van haar derde.
484
00:53:10,320 --> 00:53:14,757
Ze was dolgelukkig dat ze de koning
nog een zoon kon schenken.
485
00:53:43,200 --> 00:53:47,831
Omdat hem nog niets was betaald,
werd juwelier Böhmer ongerust.
486
00:53:48,000 --> 00:53:54,155
Hij ging ten slotte naar Versailles
om de koningin beleefd te manen.
487
00:53:55,520 --> 00:54:01,914
Majesteit, ik ben hier vanwege
de zaken die we hebben gedaan.
488
00:54:02,080 --> 00:54:05,960
We zijn een belangrijke korting
overeengekomen.
489
00:54:07,800 --> 00:54:12,033
Vanzelfsprekend houden we
de prijs van de juwelen geheim.
490
00:54:12,200 --> 00:54:16,990
Waar hebt u het over?
Ik heb me nergens toe verbonden.
491
00:54:17,160 --> 00:54:20,596
Ik heb niets getekend
en begrijp u niet.
492
00:54:25,400 --> 00:54:30,156
In paniek, want zowat bankroet,
vroeg hij belet bij de koning.
493
00:54:32,000 --> 00:54:36,437
Ik had deze door Hare Majesteit
getekende brief ontvangen.
494
00:54:38,600 --> 00:54:41,274
Dit is niet haar handschrift.
495
00:54:41,440 --> 00:54:42,919
Dat zei ik u al.
496
00:54:44,000 --> 00:54:45,479
U kunt gaan.
497
00:54:47,080 --> 00:54:52,632
De koningin legde de koning uit
dat dit doorgestoken kaart was.
498
00:54:52,800 --> 00:54:58,239
De kardinaal was een oplichter en
schuldig aan majesteitsschennis.
499
00:54:58,400 --> 00:55:02,234
De koning liet hem
in Versailles arresteren.
500
00:55:02,400 --> 00:55:06,030
Hij werd naar de Bastille gebracht.
501
00:55:06,200 --> 00:55:08,430
De zaak van het collier.
502
00:55:08,600 --> 00:55:11,160
De zaak baarde veel opschudding.
503
00:55:11,320 --> 00:55:18,158
Afgaande op de reputatie van de
koningin gaf men haar de schuld.
504
00:55:18,320 --> 00:55:21,233
Rohan verdedigde zich
met overtuiging.
505
00:55:21,400 --> 00:55:24,392
Ik zag de brief,
getekend door de koningin.
506
00:55:24,560 --> 00:55:27,313
Hoe kon ik weten
dat hij vervalst was?
507
00:55:27,480 --> 00:55:29,357
Ik ben ook slachtoffer.
508
00:55:29,520 --> 00:55:33,639
De rechters zagen snel in
dat de la Motte de schuldige was.
509
00:55:33,800 --> 00:55:39,512
Ze werd veroordeeld tot kastijding,
brandmerking en celstraf.
510
00:55:39,680 --> 00:55:45,039
De kardinaal werd met een
meerderheid onschuldig verklaard.
511
00:55:45,200 --> 00:55:49,194
Voor de koningin was het
een vernederende nederlaag.
512
00:55:49,360 --> 00:55:54,719
Dat vonnis was uitermate beledigend.
513
00:55:54,880 --> 00:55:56,678
U moet iets doen.
514
00:55:58,920 --> 00:56:05,553
Ik zal onmiddelijk handelen. Dat
lijkt me niet meer dan rechtvaardig.
515
00:56:05,720 --> 00:56:10,749
De ovaties die Rohan kreeg, getuigen
van ondankbaarheid jegens mij.
516
00:56:12,160 --> 00:56:16,791
Maar ik hoop ooit, met uw steun,
te zullen triomferen.
517
00:56:18,200 --> 00:56:23,639
Rohan werd naar buiten verbannen.
Dat zag men als een zwaktebod.
518
00:56:23,800 --> 00:56:27,759
Een compensatie voor de koningin.
Nog een fout dus.
519
00:56:31,000 --> 00:56:34,436
Een koningin is schuldig,
als men haar dat acht.
520
00:56:34,600 --> 00:56:39,834
Hierna is de publieke opinie in
meerderheid tegen Marie-Antoinette.
521
00:56:40,000 --> 00:56:44,915
De pamfletten tegen de koningin.
Koop ze.
522
00:56:45,080 --> 00:56:50,154
De pamfletten tegen de koningin.
En het verhaal van het collier.
523
00:56:50,320 --> 00:56:54,951
Klein geld, graag.
Nog een fijne dag.
524
00:56:55,120 --> 00:56:58,238
Het was een smerige campagne.
525
00:56:58,400 --> 00:57:03,156
Nooit eerder was een koningin
het mikpunt van zoveel haat.
526
00:57:14,960 --> 00:57:17,839
Een epidemie van schotschriften...
527
00:57:18,000 --> 00:57:23,393
tegen alle mensen van het hof.
Zelfs u wordt niet gespaard.
528
00:57:25,080 --> 00:57:29,313
Dat men in die termen
over u spreekt, is monsterlijk.
529
00:57:29,480 --> 00:57:35,237
Wat moeten we nu doen? Hoe vinden we
de auteurs en hoe hen te straffen?
530
00:57:35,400 --> 00:57:37,835
Kunnen we die excessen bezweren?
531
00:57:38,000 --> 00:57:41,231
Ze negeert de inhoudelijke kant
van de zaak.
532
00:57:41,400 --> 00:57:45,871
De koningin zag haar titel
als door God gegeven.
533
00:57:46,040 --> 00:57:48,634
Zo was het en zo zou het blijven.
534
00:57:48,800 --> 00:57:52,156
Daar kon niets of niemand
iets aan veranderen.
535
00:57:59,080 --> 00:58:03,950
Ze mengde zich nu in staatszaken,
maar haar imago bleef hetzelfde.
536
00:58:05,000 --> 00:58:09,631
Nu viel men de koning aan. De ene
hongersnood volgde op de andere.
537
00:58:09,800 --> 00:58:15,159
De hongersnoden van 1782 en 1785
hadden het land uitgeput.
538
00:58:17,720 --> 00:58:23,830
Het Parijse parlement wilde
de macht van de koning beperken.
539
00:58:24,000 --> 00:58:28,278
Het raakte in conflict met Louis
over nieuw te drukken geld.
540
00:58:32,080 --> 00:58:37,951
We moeten een voorstel doen voor een
betere verdeling van de belastingen.
541
00:58:38,120 --> 00:58:42,239
Zo kunnen we het tekort verkleinen
en welvaart creëren.
542
00:58:42,400 --> 00:58:44,596
Geen sprake van.
543
00:58:44,760 --> 00:58:50,631
We moeten nieuwe bankbiljetten
drukken, al is het parlement tegen.
544
00:58:50,800 --> 00:58:55,556
U bent de koning en het is uw recht
dit land naar behoren te besturen.
545
00:59:01,120 --> 00:59:02,918
Misschien hebt u gelijk.
546
00:59:03,960 --> 00:59:08,591
Majesteit, met alle respect,
maar deze cijfers zeggen genoeg.
547
00:59:08,760 --> 00:59:11,752
Ja, ik ken uw mening
over dit onderwerp.
548
00:59:11,920 --> 00:59:15,356
Heren, ik zou graag de uwe horen.
549
00:59:22,520 --> 00:59:27,754
Overal ontstonden brandhaarden,
maar koning en koningin zagen niets.
550
00:59:27,920 --> 00:59:31,595
De winter was ijskoud.
Weer was er hongersnood.
551
00:59:47,400 --> 00:59:50,995
De situatie was rampzalig.
Er was geld nodig.
552
00:59:51,160 --> 00:59:53,037
Dus nieuwe belastingen.
553
00:59:53,200 --> 00:59:59,037
Het parlement weigerde en wilde
de Staten-Generaal bijeenroepen.
554
00:59:59,200 --> 01:00:06,152
Louis was ontredderd, maar
overtuigd van z'n terechte macht.
555
01:00:14,720 --> 01:00:16,438
Ik weet het niet meer.
556
01:00:16,600 --> 01:00:21,959
Laat u vooral niet verslaan. U hebt
de religie en het recht aan uw kant.
557
01:00:22,120 --> 01:00:25,636
De koningin schonk alleen Fersen
haar vertrouwen.
558
01:00:25,800 --> 01:00:28,633
Maar de Zweed had
achterhaalde ideeën.
559
01:00:28,800 --> 01:00:33,192
Hij zag het volk als uitschot
dat moest worden bedwongen.
560
01:00:33,400 --> 01:00:37,598
En de stoelendans
van de ministers ging verder.
561
01:00:37,760 --> 01:00:41,355
De koning liet Necker terugroepen...
562
01:00:41,520 --> 01:00:45,559
die in 1777 al hoofd van financiën
was geweest.
563
01:00:49,520 --> 01:00:53,150
Dit is de beste beslissing
die u kunt nemen, Sire.
564
01:01:01,480 --> 01:01:03,949
Men verwacht een gebaar van u.
565
01:01:06,320 --> 01:01:08,436
Hopelijk hebt u gelijk.
566
01:01:08,600 --> 01:01:14,994
Necker zag maar één oplossing. Het
bijeenroepen van de Staten-Generaal.
567
01:01:15,160 --> 01:01:19,916
Dat was een lichaam
dat drie ordes telde.
568
01:01:20,080 --> 01:01:23,835
De kerk, de adel en de derde stand.
569
01:01:34,800 --> 01:01:40,990
Verzoeken en klachten van alle
Fransen werden aan ze voorgelegd.
570
01:01:41,160 --> 01:01:45,552
Ze eisten allemaal een betere
verdeling van de belastingen.
571
01:01:56,320 --> 01:01:59,551
U had die convocatie
nooit moeten tekenen.
572
01:01:59,720 --> 01:02:04,840
Zo maakt u degenen die uw besluiten
terugdraaien belangrijk.
573
01:02:05,000 --> 01:02:06,957
Ik kon niet anders.
574
01:02:09,520 --> 01:02:12,558
De onvrede onder de bevolking
is te groot.
575
01:02:13,600 --> 01:02:18,515
Op 5 mei 1789 openden Louis XVI
en Necker de Staten-Generaal.
576
01:02:18,680 --> 01:02:22,435
De verhouding tussen de leden
en Louis was slecht...
577
01:02:22,600 --> 01:02:26,878
maar niemand dacht nog aan het
verwerpen van de monarchie.
578
01:02:33,400 --> 01:02:39,237
Op 4 juni 1789 stierf Louis-Joseph,
de oudste zoon.
579
01:02:39,400 --> 01:02:42,233
Hij was altijd al zwak en ziekelijk.
580
01:02:42,400 --> 01:02:45,552
Het was het tweede kind
dat het paar verloor.
581
01:02:45,720 --> 01:02:51,636
In 1786 werd een tweede dochter
geboren die korte tijd later stierf.
582
01:02:51,800 --> 01:02:54,633
In die tijden van tegenspoed...
583
01:02:54,800 --> 01:02:58,759
hadden ze nauwelijks tijd
om om hun kinderen te rouwen.
584
01:03:21,600 --> 01:03:23,557
We moeten verder, Madame.
585
01:03:25,600 --> 01:03:27,079
Dat moet.
586
01:03:43,400 --> 01:03:46,836
Er was geen brood in Parijs.
Er waren opstootjes.
587
01:03:47,000 --> 01:03:49,514
Het volk was tegen de stemmethode.
588
01:03:49,680 --> 01:03:53,150
De adel en de kerk kregen
de meeste zetels...
589
01:03:53,320 --> 01:03:56,312
terwijl zij in de meerderheid waren.
590
01:03:56,480 --> 01:04:00,439
Ik heb 30.000 mannen
bij de poorten staan.
591
01:04:00,600 --> 01:04:03,069
Die opstand moet gestraft.
592
01:04:03,240 --> 01:04:08,713
De derde stand trotseert uw macht
niet, maar eist z'n rechten op.
593
01:04:08,880 --> 01:04:11,793
Men deelt de macht niet
met een koning.
594
01:04:13,000 --> 01:04:16,231
De derde stand geniet
de steun van het volk.
595
01:04:16,400 --> 01:04:20,359
Stuur er een eenheid op af,
dan is het geregeld.
596
01:04:20,520 --> 01:04:24,150
Dat raad ik u af, Sire.
Dat geeft nog meer problemen.
597
01:04:24,320 --> 01:04:28,553
Die mening deel ik niet en
m'n vertrouwelingen ook niet.
598
01:04:33,600 --> 01:04:36,752
De gebeurtenissen
volgden elkaar snel op.
599
01:04:36,920 --> 01:04:42,996
De afgevaardigden van kerk en adel
sloten zich aan bij de derde stand.
600
01:04:43,160 --> 01:04:46,232
Louis hief de debatvergadering op.
601
01:04:46,400 --> 01:04:53,238
Op 20 juni kwamen de afgevaardigden
bijeen voor de eed op de Kaatsbaan.
602
01:04:53,400 --> 01:04:59,316
Op 9 juli werd besloten het land
een nieuwe grondwet te geven.
603
01:04:59,480 --> 01:05:02,950
De koninklijke macht
kreeg een serieuze knauw.
604
01:05:10,000 --> 01:05:14,437
Necker was populair.
Zijn ontslag bezielde het volk.
605
01:05:14,600 --> 01:05:19,834
Op 14 juli werd de Bastille,
het symbool van de macht, bestormd.
606
01:05:20,000 --> 01:05:22,310
Op 16 juli volgde de abdicatie.
607
01:05:22,480 --> 01:05:27,236
Necker kwam terug, maar kreeg
de zaak niet onder controle.
608
01:05:27,400 --> 01:05:29,914
Toen brak de revolutie uit.
609
01:05:30,080 --> 01:05:32,959
De hovelingen verlieten Versailles.
610
01:05:33,120 --> 01:05:37,830
Een nieuw aangerukt regiment
veroorzaakte nieuwe onrust.
611
01:05:38,000 --> 01:05:42,551
Marie-Antoinette nam smartelijk
afscheid van Mme de Polignac.
612
01:05:42,720 --> 01:05:44,199
Daarheen.
613
01:05:46,800 --> 01:05:49,838
We moeten weg. Zo snel mogelijk.
614
01:05:50,000 --> 01:05:52,992
Het Franse volk is gek geworden.
615
01:05:53,160 --> 01:05:56,312
Maar waar moeten we heen?
- Naar Wenen.
616
01:05:56,480 --> 01:06:01,316
Onder begeleiding van m'n broer.
- Angst is geen goede raadgever.
617
01:06:01,480 --> 01:06:05,553
Veel soldaten zijn nog trouw
aan de koning.
618
01:06:05,720 --> 01:06:12,239
Als we vluchten, kan dat op verraad
lijken. We moeten blijven.
619
01:06:12,400 --> 01:06:16,553
Als we blijven, zijn we verloren.
Dat weet ik, dat voel ik.
620
01:06:17,600 --> 01:06:20,911
De Fransen haten me
en ik weet niet eens waarom.
621
01:06:21,080 --> 01:06:24,835
Ik begrijp uw angsten, Madame.
622
01:06:25,000 --> 01:06:28,231
Maar ik sluit me aan bij
de graaf de Provence.
623
01:06:33,200 --> 01:06:37,159
Denk toch na, Monsieur.
- Ik heb mijn besluit gegeven.
624
01:06:40,400 --> 01:06:43,995
Dat besluit zou Louis XVI
nog vaak betreuren.
625
01:06:44,160 --> 01:06:48,154
Maar die dag kon zelfs de koningin
hem niet doen wankelen.
626
01:06:49,200 --> 01:06:54,354
Ik ben bang voor de kinderen en voor
mezelf. We zijn tenslotte bedreigd.
627
01:06:58,000 --> 01:07:01,231
Ik weet niet waarvoor
ik moet kiezen.
628
01:07:01,400 --> 01:07:05,598
Maar nu weggaan zou laf zijn.
629
01:07:08,800 --> 01:07:14,671
Laten we dan tenminste Versailles
verlaten en het parlement opheffen.
630
01:07:16,600 --> 01:07:20,992
Dat kan niet. Dat zouden
de afgevaardigden niet accepteren.
631
01:07:23,200 --> 01:07:28,434
Zij dienen u te gehoorzamen. Bent u
nog steeds koning van Frankrijk?
632
01:07:28,600 --> 01:07:31,160
Zoals u nog steeds koningin bent.
633
01:07:40,200 --> 01:07:42,157
Nog steeds koningin.
634
01:07:42,320 --> 01:07:47,759
Op 4 augustus deden kerk en adel
afstand van hun privileges.
635
01:07:47,920 --> 01:07:50,309
Een nieuwe wereld leek geboren.
636
01:07:50,480 --> 01:07:55,554
Op 26-8 werd de proclamatie voor de
rechten van de mens uitgesproken.
637
01:07:55,720 --> 01:08:02,399
Voortaan gold: Vrijheid,
Gelijkheid en Broederschap.
638
01:08:04,600 --> 01:08:09,231
Op 5 oktober rukten woedende
Parijzenaars op naar Versailles...
639
01:08:09,400 --> 01:08:12,631
om de vorst en vorstin te gijzelen.
640
01:08:12,800 --> 01:08:15,838
U moet vluchten, Majesteit.
Snel, snel.
641
01:08:16,000 --> 01:08:22,440
Op de 6e bezette men Versailles.
Overal klonk: 'Weg met hen'.
642
01:08:22,600 --> 01:08:25,035
Wie zijn die mensen?
643
01:08:25,200 --> 01:08:29,433
De koning en de koningin
begrepen het nog steeds niet.
644
01:08:29,600 --> 01:08:34,037
Wat zij als een oproer zagen,
was uitgegroeid tot een revolutie.
645
01:08:34,200 --> 01:08:39,559
Voor het eerst van haar leven
zag de koningin wat ze niet kende...
646
01:08:39,720 --> 01:08:43,793
en wat ze nooit had willen
kennen. Het volk.
647
01:08:49,600 --> 01:08:54,436
Ze zag hun nooddruft en ellende.
En ook hun haat en hun woede.
648
01:08:54,600 --> 01:08:58,992
Een woede die geen enkel koninklijk
gebaar nog kon bedwingen.
649
01:09:06,760 --> 01:09:10,913
Een tijdperk liep ten einde.
De geschiedenis sloeg op hol.
650
01:09:11,080 --> 01:09:14,550
Van toen af aan was de wens
van het volk een bevel.
651
01:09:20,200 --> 01:09:25,832
De reis met de koets naar Parijs
duurde zes uur. Oneindig lang.
652
01:09:26,000 --> 01:09:29,356
Men bracht het gezin onder
in de Tuilerieën.
653
01:09:29,800 --> 01:09:33,759
Fersen, de eeuwig trouwe vriend,
waakte over hen.
654
01:09:35,600 --> 01:09:38,638
M'n dierbare vriend.
- Hoe gaat het met u?
655
01:09:40,000 --> 01:09:42,753
Goed. Goed.
656
01:09:47,480 --> 01:09:50,996
Ik word dagelijks
beledigd en bedreigd.
657
01:09:51,160 --> 01:09:55,233
Als ze me zien, word ik bespot
door een dronken menigte...
658
01:09:55,400 --> 01:09:57,437
die ik nooit wat heb gedaan.
659
01:09:57,600 --> 01:10:02,674
Madame, ik smeek u. Neem
uw kinderen mee en verlaat Parijs.
660
01:10:07,400 --> 01:10:10,552
Vergeef me dat ik blijf weigeren
dat te doen.
661
01:10:11,600 --> 01:10:14,035
Ik behoor niet toe aan mezelf.
662
01:10:14,200 --> 01:10:17,556
Ik moet blijven waar het lot
me heeft gebracht.
663
01:10:17,720 --> 01:10:23,352
Ik zou m'n moeder onwaardig zijn
als ik man en kroost verliet.
664
01:10:24,400 --> 01:10:28,155
Maar Madame, het gaat juist
om uw kinderen.
665
01:10:33,600 --> 01:10:38,151
Ze nam een besluit en wist ook
de koning te overtuigen.
666
01:10:38,320 --> 01:10:41,517
In de nacht van 20 juni 1791 ...
667
01:10:41,680 --> 01:10:46,993
wist het gezin met een kleine
hofhouding te ontsnappen.
668
01:10:52,200 --> 01:10:57,957
Fersen had de vlucht georganiseerd.
Ze reden richting Oostenrijk.
669
01:10:59,200 --> 01:11:03,751
Maar de koning had z'n identiteit
niet goed genoeg verborgen.
670
01:11:04,800 --> 01:11:09,556
Ze werden in Varennes gearresteerd
en teruggebracht naar Parijs.
671
01:11:11,200 --> 01:11:15,717
Die vlucht sloeg het vertrouwen
dat men nog in hem had de bodem in.
672
01:11:27,200 --> 01:11:32,878
Louis had in een brief de revolutie
op alle fronten veroordeeld.
673
01:11:33,040 --> 01:11:36,351
Die brief werd gevonden
en openbaar gemaakt.
674
01:11:39,200 --> 01:11:43,990
Ze werden dag en nacht bewaakt
en behandeld als gevangenen.
675
01:11:44,160 --> 01:11:46,549
Ze waren overbodig geworden.
676
01:11:48,320 --> 01:11:51,950
Het principe van de soevereiniteit
lag onder vuur.
677
01:11:52,120 --> 01:11:57,513
Er werd over gestemd. Het parlement
bereidde een wet voor.
678
01:11:57,680 --> 01:12:00,354
De koning behield het vetorecht.
679
01:12:01,320 --> 01:12:06,918
Het volk gaf Louis en z'n gade
de bijnaam 'Mr en Mme Veto'.
680
01:12:07,080 --> 01:12:11,438
Steeds meer afgevaardigden
waren voor de republiek.
681
01:12:11,600 --> 01:12:16,629
Marie-Antoinette bemiddelde en
discuteerde met gematigde politici.
682
01:12:16,800 --> 01:12:19,952
Ze smeekte de koning
om zich te verzetten.
683
01:12:30,120 --> 01:12:33,158
In die tijd
schreef Marie-Antoinette:
684
01:12:33,320 --> 01:12:36,950
De last die op me drukt,
is te zwaar om te dragen.
685
01:12:37,120 --> 01:12:41,512
En als ik me niet zo nauw verbonden
voelde met m'n kinderen...
686
01:12:41,680 --> 01:12:43,956
zou ik bijna willen sterven.
687
01:12:54,800 --> 01:13:00,318
Het bewapende volk zette de aanval
in op de resten van de monarchie.
688
01:13:00,480 --> 01:13:04,599
Op 20 juni 1792 bezetten
oproerkraaiers de Tuilerieën.
689
01:13:04,760 --> 01:13:09,072
De garde die de familie moest
beschermen, werd afgeslacht.
690
01:13:09,240 --> 01:13:13,154
Bestijg je troon. Bestijg hem.
691
01:13:13,320 --> 01:13:18,918
Onder leiding van Santerre
werd de koning overmeesterd.
692
01:13:24,400 --> 01:13:25,879
Zet dit op.
693
01:13:28,400 --> 01:13:31,438
De koning moest zich voegen
naar hun riten.
694
01:13:31,600 --> 01:13:34,991
Hef je glas op de gezondheid
van de burgernatie.
695
01:13:44,040 --> 01:13:50,434
Op de gezondheid van ons volk.
- Van de natie.
696
01:13:54,520 --> 01:13:58,753
Ik drink op de gezondheid
van de natie.
697
01:14:13,200 --> 01:14:16,591
Ook Marie-Antoinette
ontkwam niet aan hen.
698
01:14:16,760 --> 01:14:19,036
Ze bood ze dapper het hoofd.
699
01:14:19,200 --> 01:14:24,149
Het aanwezige kind verzachtte
de stemming. Ze werden gespaard.
700
01:14:25,720 --> 01:14:29,429
De revolutie joeg
Marie-Antoinette schrik aan.
701
01:14:29,600 --> 01:14:32,035
Hulp was hier niet te vinden.
702
01:14:32,200 --> 01:14:38,151
Ze vroeg Oostenrijk en Duitsland
schriftelijk om hulp.
703
01:14:38,320 --> 01:14:42,712
Maar de vijand liet zich meeslepen
door de jonge patriotten...
704
01:14:42,880 --> 01:14:46,350
die massaal toestroomden
om de natie te redden.
705
01:14:51,160 --> 01:14:58,112
De Convention riep het land
op 22-9 uit tot republiek.
706
01:14:59,000 --> 01:15:01,037
De koning werd afgezet...
707
01:15:01,200 --> 01:15:04,192
en het gezin werd opgesloten
in de Temple.
708
01:15:05,400 --> 01:15:08,552
Er ontvouwde zich
een vreemd gezinsleven.
709
01:15:20,400 --> 01:15:26,510
Ben ik voorbestemd om te leven
in zo'n tijd, met zulke mensen?
710
01:15:26,680 --> 01:15:29,832
Het bewind werd steeds strenger.
711
01:15:30,000 --> 01:15:34,039
Er restte nog één hoop:
hulp uit het buitenland.
712
01:15:34,200 --> 01:15:38,353
Een manifest van Brunswick,
chef der bondgenoten...
713
01:15:38,520 --> 01:15:44,152
vol dreigementen, mocht de koning
wat overkomen, wekte grote woede op.
714
01:15:51,720 --> 01:15:56,237
Vijandelijke troepen staken de
grens over. Er dreigde gevaar.
715
01:15:56,400 --> 01:16:01,952
Om Frankrijk te redden, moest Europa
'met stomheid geslagen' worden.
716
01:16:21,840 --> 01:16:26,437
De koning werd aangeklaagd.
Z'n proces werd afgeraffeld.
717
01:16:26,600 --> 01:16:30,594
Er was geen weg terug.
Er moest een offer worden gebracht.
718
01:16:30,760 --> 01:16:35,630
Niet zozeer de koning als wel
de monarchie moest sterven.
719
01:16:37,800 --> 01:16:44,319
Door de Convention ter dood
veroordeeld, nam Louis afscheid.
720
01:17:40,400 --> 01:17:44,951
Op 21 januari 1793 stierf hij
onder de guillotine.
721
01:18:02,000 --> 01:18:05,994
In september ging de koningin
naar de Conciergerie.
722
01:18:06,160 --> 01:18:09,312
Oostenrijk had haar
in de steek gelaten.
723
01:18:10,600 --> 01:18:13,240
Ze werd gescheiden van haar zoons...
724
01:18:13,400 --> 01:18:17,712
ontdaan van haar persoonlijke
bezittingen en opgesloten.
725
01:18:41,400 --> 01:18:44,995
De republiek werd ook
van binnenuit bedreigd.
726
01:18:45,160 --> 01:18:48,835
Er werd terreur gedecreteerd.
De koppen rolden.
727
01:18:49,000 --> 01:18:51,560
Twijfelaars werden geëlimineerd.
728
01:18:51,720 --> 01:18:54,234
Iedereen vreesde voor z'n leven.
729
01:18:54,400 --> 01:18:57,791
Marie-Antoinette fungeerde
als zondebok.
730
01:19:01,000 --> 01:19:07,349
Nepotisme, verkwisting, wreedheid,
haat jegens het volk.
731
01:19:07,520 --> 01:19:12,640
Koket, een slet, een roofdier,
een Oostenrijkse wolvin.
732
01:19:12,800 --> 01:19:17,192
Een tijgerin die opzettelijk
haar volk uithongerde.
733
01:19:23,320 --> 01:19:25,152
Lesbienne, criminele.
734
01:19:25,320 --> 01:19:29,791
De incarnatie van het kwaad,
die ons bloed zou willen drinken.
735
01:19:42,800 --> 01:19:46,236
Op instigatie van Robespierre
en Hébert...
736
01:19:46,400 --> 01:19:51,349
werd een proces gevoerd tegen haar
die men nu de weduwe Capet noemde.
737
01:19:54,160 --> 01:19:58,438
Ze werd beschuldigd van verraad,
van heulen met de vijand...
738
01:19:58,600 --> 01:20:04,357
en van 't verspillen van staatsgeld.
Er moest een daad worden gesteld.
739
01:20:06,000 --> 01:20:11,359
We hebben niet genoeg tijd om de
verdediging goed voor te bereiden.
740
01:20:13,400 --> 01:20:15,357
U hebt gelijk.
741
01:20:15,520 --> 01:20:19,639
Ik zal de Convention vragen
ons drie dagen meer te geven.
742
01:20:19,800 --> 01:20:24,556
Dat zou een groot verschil maken.
- Laten we beginnen.
743
01:20:26,200 --> 01:20:29,158
Maar de Convention
sloeg het verzoek af.
744
01:20:38,080 --> 01:20:42,756
De koningin verdedigde zich
op intelligente en krachtige wijze.
745
01:20:46,600 --> 01:20:49,956
U hebt de vrijheid
voortdurend beknot.
746
01:20:50,120 --> 01:20:53,112
U wilde hoe dan ook
de troon weer bestijgen.
747
01:20:53,280 --> 01:20:57,956
We wilden de troon niet weer
bestijgen, want we zaten er al op.
748
01:20:58,120 --> 01:21:00,760
Welk belang hecht u
aan de republiek?
749
01:21:00,920 --> 01:21:04,470
Het welzijn van Frankrijk
staat voor mij voorop.
750
01:21:04,640 --> 01:21:08,474
Denkt u dat koningen nodig zijn
voor dat welzijn?
751
01:21:08,640 --> 01:21:10,950
Daar kan niemand over oordelen.
752
01:21:12,080 --> 01:21:16,358
Wat hebt u in te brengen tegen
de beschuldigingen van incest?
753
01:21:25,680 --> 01:21:27,637
Waarom antwoordt u niet?
754
01:21:29,720 --> 01:21:34,749
Omdat een moederhart weigert
antwoord te geven op zo'n aanklacht.
755
01:21:36,200 --> 01:21:39,591
Ik doe een beroep op alle moeders
hier aanwezig.
756
01:21:46,400 --> 01:21:49,438
Het gif is niet inherent
aan deze eeuw.
757
01:21:49,600 --> 01:21:54,231
Lasterpraat is het zekerste middel
om iemand te doden.
758
01:21:54,400 --> 01:21:58,633
Men vergiftigt de simpelste
en onschuldigste dingen.
759
01:21:58,800 --> 01:22:04,000
Men maakt de brave burger blind
en voert het volk dronken.
760
01:22:04,160 --> 01:22:07,915
Men schildert ons af
als bloedzuigers...
761
01:22:08,080 --> 01:22:10,959
terwijl we gevangenen zijn...
762
01:22:11,120 --> 01:22:17,150
en voor het welzijn van Frankrijk
ons bloed zouden willen geven.
763
01:22:17,320 --> 01:22:20,756
Een paar uur na het proces
werd het vonnis geveld.
764
01:22:20,920 --> 01:22:22,558
Burgeres Capet.
765
01:22:23,600 --> 01:22:28,549
U bent veroordeeld tot de dood door
de valbijl. Morgen, bij zonsopgang.
766
01:22:28,720 --> 01:22:31,599
Ze verliet de zaal
zonder iets te zeggen.
767
01:22:31,760 --> 01:22:35,151
En zonder enig teken
van zwakte of boosheid.
768
01:22:35,320 --> 01:22:39,837
Haar laatste brief was gericht
aan haar schoonzus Elisabeth.
769
01:22:40,000 --> 01:22:44,039
Aan u, m'n zuster,
schrijf ik m'n laatste brief.
770
01:22:44,200 --> 01:22:50,037
Mij wacht de dood. Geen smadelijke
dood, als een misdadiger.
771
01:22:50,200 --> 01:22:55,036
Ik ga me voegen bij uw broer,
die net als ik onschuldig was.
772
01:22:55,200 --> 01:23:00,149
Ik hoop me, net als hij, flink
te tonen in de laatste ogenblikken.
773
01:23:00,320 --> 01:23:04,951
Ik ben kalm, zoals men dat is
als men een zuiver geweten heeft.
774
01:23:06,000 --> 01:23:12,554
Het berouwt mij m'n kinderen te
moeten verlaten. Voor hen leefde ik.
775
01:23:14,480 --> 01:23:18,235
M'n zoon, denk aan de laatste
woorden van je vader...
776
01:23:18,400 --> 01:23:21,392
en neem nooit wraak voor onze dood.
777
01:23:26,800 --> 01:23:28,359
Ik had vrienden.
778
01:23:29,400 --> 01:23:32,870
De gedachte hen nooit meer
te zullen zien...
779
01:23:33,040 --> 01:23:36,749
is een treurige gedachte,
die ik meeneem in de dood.
780
01:23:39,000 --> 01:23:44,154
Ik sluit u in m'n armen,
net als m'n arme, dierbare kinderen.
781
01:23:46,120 --> 01:23:50,637
Het is hartverscheurend
ze voor altijd te moeten verlaten.
782
01:23:50,800 --> 01:23:52,552
Vaarwel.
783
01:23:57,120 --> 01:23:58,679
Vaarwel.
784
01:25:06,800 --> 01:25:09,155
Vertaling:
The Service Station
66552
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.