Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:08,008 --> 00:00:10,677
Waar is de raket? Hoe doet een raket?
2
00:00:12,579 --> 00:00:16,750
Ja, die stijgt op, de lucht in.
3
00:00:19,152 --> 00:00:20,253
Daar is de knop.
4
00:00:21,087 --> 00:00:23,456
Strek je vinger uit om te drukken.
5
00:00:25,759 --> 00:00:27,527
Ja. Spannend.
6
00:00:28,695 --> 00:00:34,601
Er gebeurt iets magisch aan het einde
van het eerste jaar van een baby.
7
00:00:39,239 --> 00:00:40,874
Moet je zien.
8
00:00:41,341 --> 00:00:44,878
Ieder gaat zijn eigen weg...
9
00:00:46,012 --> 00:00:47,147
...richting taal.
10
00:00:48,014 --> 00:00:49,382
Kun je 'ruimte' zeggen?
11
00:00:51,051 --> 00:00:52,052
Goed zo.
12
00:00:54,320 --> 00:00:59,859
Baby's leren over taal
voor ze kunnen lopen of zelfs kruipen.
13
00:00:59,926 --> 00:01:01,327
Hangt hij in de lucht?
14
00:01:01,995 --> 00:01:02,996
Ja.
15
00:01:03,530 --> 00:01:05,832
Daar is hij. Ja.
-Hij is daar.
16
00:01:06,366 --> 00:01:12,205
Daardoor komen ze in een wereld
die zonder taal onbereikbaar zou zijn.
17
00:01:14,274 --> 00:01:17,010
Die zou je goed staan.
-Moet je zien.
18
00:01:17,811 --> 00:01:20,480
Mensentaal is verfijnd en complex.
19
00:01:20,547 --> 00:01:24,250
Die geeft ons poëzie, fictie...
20
00:01:24,317 --> 00:01:28,054
Veel mensen werken eraan.
Zie je al die onderdelen?
21
00:01:28,555 --> 00:01:32,158
Waaronder het vermogen
om dat allemaal door te geven...
22
00:01:32,225 --> 00:01:35,895
...van generatie op generatie...
23
00:01:35,962 --> 00:01:38,698
...en de menselijke beschaving
mogelijk te maken.
24
00:01:44,504 --> 00:01:46,673
De spaceshuttle in.
25
00:01:47,173 --> 00:01:50,043
Pas op je hoofd.
-Hier koken we ruimtespaghetti.
26
00:01:50,110 --> 00:01:55,315
Dan stel je de vraag: hoe leren ze taal?
27
00:01:55,715 --> 00:01:57,484
Dat is een ontsnappingsluik.
28
00:02:00,453 --> 00:02:05,058
Zodat ook zij deel uit kunnen maken van
de stroom van de menselijke beschaving.
29
00:02:10,130 --> 00:02:13,099
EEN NETFLIX ORIGINAL-DOCUMENTAIREREEKS
30
00:02:25,845 --> 00:02:28,548
DE EERSTE WOORDJES
31
00:02:29,849 --> 00:02:33,820
LONDEN, VK
32
00:02:34,521 --> 00:02:35,355
Welke?
33
00:02:35,889 --> 00:02:37,457
PASCOE
11 MAANDEN
34
00:02:37,524 --> 00:02:38,391
Deze?
35
00:02:41,661 --> 00:02:44,731
Dit is ingepakt.
36
00:02:45,198 --> 00:02:48,434
Hij merkt dat wij geluiden maken...
37
00:02:48,501 --> 00:02:51,804
...en probeert te begrijpen wat we willen.
38
00:02:51,871 --> 00:02:54,174
Wil je de bal hierin doen? Daarin.
39
00:02:55,241 --> 00:02:56,209
Grote jongen.
40
00:02:56,276 --> 00:02:57,110
Klaar?
41
00:02:58,111 --> 00:03:01,581
Eén, twee, drie, we gaan rijden.
42
00:03:04,017 --> 00:03:07,120
Moet ik het adres invoeren?
-Nee, ik weet de weg.
43
00:03:16,496 --> 00:03:19,699
Het moet geweldig zijn
wat in hun hersenen omgaat.
44
00:03:24,571 --> 00:03:28,708
Dat je een taal kunt leren
zonder te weten wat taal is.
45
00:03:28,775 --> 00:03:30,677
Je hebt veel te zeggen.
46
00:03:31,644 --> 00:03:32,679
Oké, arm.
47
00:03:32,745 --> 00:03:35,648
Gestoord dat kinderhersenen dat kunnen.
48
00:03:35,815 --> 00:03:36,849
Kom je eruit?
49
00:03:40,987 --> 00:03:45,558
PHILADELPHIA
PA, VS
50
00:03:50,129 --> 00:03:55,368
Toen ik studeerde,
wilde ik muzikant worden.
51
00:03:58,037 --> 00:03:59,739
Ik werd verleid door...
52
00:03:59,806 --> 00:04:01,841
LEIDER, KINDERTAALLAB
TEMPLE UNIV., VS
53
00:04:01,908 --> 00:04:04,477
...dingen zoals psychologie en taalstudie.
54
00:04:15,355 --> 00:04:21,194
Ik zat bij het zwembad
en zag kinderen spelen.
55
00:04:24,197 --> 00:04:29,168
Een meisje kwam uit het zwembad
en was erg van streek.
56
00:04:30,336 --> 00:04:33,973
Ze was drie en haar broertje zes...
57
00:04:34,040 --> 00:04:38,845
...en hij had een heel team van mensen
die met een rode, rubberen bal speelden.
58
00:04:43,683 --> 00:04:48,988
Zij vertelt haar moeder hoe van streek
ze is dat ze niet mag meespelen.
59
00:04:50,223 --> 00:04:54,427
Maar ze gebruikte
zo'n uitgebreide grammatica...
60
00:04:54,994 --> 00:04:59,565
...en het taalvermogen van een volwassene,
dat ik dacht: gossie.
61
00:05:10,143 --> 00:05:12,812
We hebben aha-momenten.
62
00:05:14,681 --> 00:05:17,817
Het aha-moment in het zwembad was:
63
00:05:19,886 --> 00:05:26,259
kijk wat die kinderen
zo vroeg al met taal doen.
64
00:05:27,560 --> 00:05:29,195
Dat wilde ik begrijpen.
65
00:05:32,565 --> 00:05:33,966
Speel met deze jongen.
66
00:05:35,802 --> 00:05:37,003
Gaan we naar binnen?
67
00:05:37,337 --> 00:05:38,438
Wat is daar?
68
00:05:38,905 --> 00:05:39,839
Hoe gaat het?
69
00:05:42,875 --> 00:05:43,910
Hoe gaat het?
70
00:05:44,544 --> 00:05:46,079
Hé, maatje. Hoe gaat het?
71
00:05:47,814 --> 00:05:49,115
Alles goed? Ja.
72
00:05:49,716 --> 00:05:51,451
Dat is prachtig.
73
00:05:54,554 --> 00:05:57,056
Je neemt het voor lief aan...
74
00:05:57,757 --> 00:06:02,462
...dat we weten hoe taal werkt,
omdat we het iedere dag doen...
75
00:06:02,528 --> 00:06:05,431
...omdat we daar altijd door omgeven zijn.
76
00:06:14,807 --> 00:06:17,076
Voor baby's is het een stroom.
77
00:06:25,351 --> 00:06:28,287
Ze kennen nog geen woorden.
78
00:06:32,358 --> 00:06:35,695
Denk aan wat die baby moet doen
om het systeem te kraken.
79
00:06:37,463 --> 00:06:44,137
Ze horen de melodie van spraak alsof
dat iets constants is in de omgeving.
80
00:06:53,846 --> 00:06:58,251
De echte vraag is hoe ze
die stroom van geluid doorbreken...
81
00:06:58,317 --> 00:07:00,353
...dat lint van melodieën.
82
00:07:00,753 --> 00:07:03,289
Hoe breken ze dat op...
83
00:07:03,623 --> 00:07:06,559
...zodat ze het grote probleem oplossen...
84
00:07:07,059 --> 00:07:08,961
...om geluid in taal om te zetten?
85
00:07:18,070 --> 00:07:20,673
Hij wordt beter in communiceren.
86
00:07:21,073 --> 00:07:25,244
En wij worden beter in begrijpen
wat die geluiden betekenen.
87
00:07:28,948 --> 00:07:33,586
De toon of de manier waarop hij iets zegt,
zegt veel meer dan het geluid zelf.
88
00:07:33,886 --> 00:07:34,854
'Papa.'
89
00:07:35,922 --> 00:07:36,989
'Papa?'
90
00:07:37,190 --> 00:07:38,825
Papa.
-Ja.
91
00:07:40,593 --> 00:07:41,594
Wie is dat?
92
00:07:43,329 --> 00:07:45,298
Papa.
-Ja.
93
00:07:45,364 --> 00:07:46,265
Klaar?
94
00:07:48,601 --> 00:07:49,735
Komt mama?
95
00:07:52,605 --> 00:07:56,242
Als je goed luistert,
hoor je in symfonieën melodieën...
96
00:07:56,309 --> 00:07:58,778
...en blijft dezelfde melodie terugkeren.
97
00:07:59,278 --> 00:08:01,714
Taal is net zo.
98
00:08:10,890 --> 00:08:13,292
Taal heeft zijn eigen geluid.
99
00:08:13,359 --> 00:08:15,261
Als we een vraag willen stellen...
100
00:08:15,795 --> 00:08:16,929
...gaan we omhoog...
101
00:08:17,430 --> 00:08:19,866
...en als we een statement maken...
102
00:08:19,932 --> 00:08:25,738
...merk je dat de toon harder wordt
en omlaag gaat.
103
00:08:27,640 --> 00:08:33,312
Ik vroeg me af of die melodieën opmerken...
104
00:08:33,379 --> 00:08:38,951
...een manier is waarop baby's
de geluidsstroom kunnen doorbreken...
105
00:08:39,018 --> 00:08:41,020
...om eenheden van taal te vinden.
106
00:08:41,087 --> 00:08:44,924
De woorden, zinsdelen en zinnen.
107
00:08:57,937 --> 00:09:01,107
Veertig jaar geleden hadden we geen idee.
108
00:09:02,475 --> 00:09:06,245
Er was letterlijk niemand...
109
00:09:06,979 --> 00:09:11,250
...die ik kon vinden
die aan muziek en taal werkte.
110
00:09:11,651 --> 00:09:13,185
Niemand deed dat.
111
00:09:13,719 --> 00:09:15,154
Waar spelen we mee?
112
00:09:16,656 --> 00:09:18,958
Dus hebben we een team samengesteld...
113
00:09:20,126 --> 00:09:22,628
...en deden we een experiment om te vragen:
114
00:09:22,695 --> 00:09:28,501
'Kunnen die melodieën van taal,
de patronen, behulpzaam zijn...
115
00:09:28,801 --> 00:09:33,139
...in het opbreken
van de taallinten in kleinere eenheden?
116
00:09:33,205 --> 00:09:34,206
Is dat niet leuk?
117
00:09:34,473 --> 00:09:38,611
Het vinden van zelfstandige naamwoorden,
werkwoorden, voorzetsels...
118
00:09:38,678 --> 00:09:41,080
...en het begin en eind van een zin bepalen.
119
00:09:41,747 --> 00:09:44,283
Hoi, Hallie, hoe gaat het?
-Goed.
120
00:09:44,350 --> 00:09:47,987
Assepoester woonde in een groot huis,
maar het was duister.
121
00:09:48,054 --> 00:09:51,290
We kunnen hier afbreken, voor de 'maar'.
122
00:09:51,390 --> 00:09:54,327
We hadden twee voorbeelden van taal...
123
00:09:54,393 --> 00:09:58,497
...en maakten pauzes op natuurlijke
en niet-natuurlijke plekken.
124
00:09:58,564 --> 00:10:01,567
Assepoester woonde in een groot huis...
125
00:10:02,368 --> 00:10:03,970
...maar het was duister...
126
00:10:04,437 --> 00:10:08,474
...omdat ze een erg gemene stiefmoeder had.
127
00:10:08,608 --> 00:10:10,042
Perfect.
-Ja.
128
00:10:10,109 --> 00:10:12,912
We zoomen uit en kijken
of dat goed klinkt.
129
00:10:13,613 --> 00:10:16,182
Assepoester woonde in een groot huis...
130
00:10:16,248 --> 00:10:18,517
...maar het was duister...
131
00:10:18,584 --> 00:10:23,522
...omdat ze een erg gemene stiefmoeder had.
132
00:10:25,224 --> 00:10:26,993
Je bent een genie.
133
00:10:27,393 --> 00:10:30,730
Je moet zorgen
dat er evenveel pauzes zijn...
134
00:10:30,796 --> 00:10:33,099
...bij de natuurlijke en niet-natuurlijke.
135
00:10:33,165 --> 00:10:36,636
De pauzes moeten even lang zijn.
136
00:10:37,169 --> 00:10:40,373
Ga zitten en neem Liliana op je schoot.
137
00:10:40,439 --> 00:10:42,241
We gaan beginnen.
138
00:10:43,075 --> 00:10:47,613
We spelen twee voorbeelden van spraak af
voor de baby's...
139
00:10:47,680 --> 00:10:50,249
...en ieder komt uit een andere speaker.
140
00:10:50,583 --> 00:10:52,985
De linkerkant was onnatuurlijk.
141
00:10:54,387 --> 00:10:56,222
De rechterkant was natuurlijk.
142
00:10:56,288 --> 00:10:57,423
NATUURLIJK
143
00:10:57,490 --> 00:11:02,361
Assepoester woonde in een groot huis,
maar het was duister...
144
00:11:02,428 --> 00:11:03,496
NATUURLIJK
145
00:11:03,562 --> 00:11:07,066
...omdat ze een erg gemene stiefmoeder had.
146
00:11:09,802 --> 00:11:13,205
Assepoester woonde in een groot huis,
maar het was...
147
00:11:13,272 --> 00:11:14,340
ONNATUURLIJK
148
00:11:14,407 --> 00:11:16,175
...duister, omdat ze...
149
00:11:16,876 --> 00:11:19,912
...een gemene stiefmoeder had.
150
00:11:20,980 --> 00:11:27,620
Dan gaan beide lichtjes knipperen
en moet de baby kiezen...
151
00:11:27,687 --> 00:11:30,589
...waar hij of zij naar wil kijken.
152
00:11:32,191 --> 00:11:35,995
En als de melodie van spraak
echt aanwijzingen geven...
153
00:11:36,462 --> 00:11:41,267
...zou de baby de herhalende melodieën
en motieven moeten herkennen...
154
00:11:41,734 --> 00:11:45,137
...en langer naar de speaker
met natuurlijke spraak moeten kijken.
155
00:11:45,471 --> 00:11:48,574
Assepoester woonde in een groot huis...
156
00:11:49,275 --> 00:11:51,744
...maar het was duister...
157
00:11:51,811 --> 00:11:55,514
...omdat ze een erg gemene stiefmoeder had.
158
00:12:00,386 --> 00:12:03,756
De resultaten waren overtuigend...
159
00:12:03,823 --> 00:12:08,527
...zelfs beter dan we verwacht hadden.
160
00:12:11,864 --> 00:12:18,704
Baby's keken veel sneller naar de kant
met natuurlijke spraak...
161
00:12:18,771 --> 00:12:23,242
...en bleven langer hangen
bij de natuurlijke spraak...
162
00:12:23,309 --> 00:12:25,544
...dan de niet-natuurlijke spraak.
163
00:12:30,816 --> 00:12:34,186
Ze horen het ritme en de patronen...
164
00:12:34,253 --> 00:12:37,890
...en ze horen toonveranderingen.
165
00:12:43,129 --> 00:12:49,635
Kleine baby's gebruiken
de muziek van de taal...
166
00:12:49,702 --> 00:12:52,505
...om eenheden van taal te ontleden.
167
00:12:53,873 --> 00:12:57,209
We hebben ontdekt
dat met betrekking tot taal aanleren...
168
00:12:57,276 --> 00:13:00,980
...baby's slimmer waren
dan we verwacht hadden.
169
00:13:05,584 --> 00:13:08,954
Het onderzoek is goed ontvangen...
170
00:13:09,021 --> 00:13:14,160
...en dat heeft ons geholpen
met hoe we over taalonderzoek denken.
171
00:13:15,594 --> 00:13:17,730
Het was de brug...
172
00:13:18,197 --> 00:13:21,567
...tussen hoe je
het geluid van taal begrijpt...
173
00:13:21,634 --> 00:13:24,537
...en dan uiteindelijk de grammatica leert.
174
00:13:26,305 --> 00:13:29,942
LONDEN, VK
175
00:13:30,810 --> 00:13:31,677
Moet je zien.
176
00:13:36,248 --> 00:13:37,883
PASCOE
1 MAAND VOOR DE GEBOORTE
177
00:13:38,017 --> 00:13:39,919
Ik voel de romp uitsteken.
178
00:13:40,186 --> 00:13:41,287
Zeker weten.
179
00:13:42,154 --> 00:13:45,224
Dit gaat uitrekken
en dan gaat zijn voet hier trappen.
180
00:13:45,291 --> 00:13:47,660
Ja.
-Hij gaat zijn benen strekken.
181
00:13:48,861 --> 00:13:51,931
Dat wordt echt een spits.
182
00:13:52,398 --> 00:13:53,966
Dat vind je leuk.
183
00:13:54,033 --> 00:13:55,634
Dat vind je heel leuk.
-Ja.
184
00:13:57,303 --> 00:14:00,206
Waarschijnlijk vangen ze in de baarmoeder...
185
00:14:00,739 --> 00:14:04,510
...al de muziek van taal op.
186
00:14:04,577 --> 00:14:05,544
Daar gaan we.
187
00:14:06,245 --> 00:14:10,683
Tegen de achtergrond
van het pompen van het hart...
188
00:14:11,150 --> 00:14:15,254
...en het suizen van het vruchtwater...
189
00:14:15,321 --> 00:14:18,424
...horen ze al de patronen van taal.
190
00:14:18,891 --> 00:14:20,359
Ik zet hem rechtop.
191
00:14:37,643 --> 00:14:39,278
Grote jongen.
192
00:14:39,745 --> 00:14:42,481
Is dat een grappig wormpje?
193
00:14:45,284 --> 00:14:47,786
Met twee dagen oud...
194
00:14:48,053 --> 00:14:52,424
...herkennen baby's al de klassen van taal.
195
00:14:53,626 --> 00:14:55,761
Ze weten bijvoorbeeld...
196
00:14:56,262 --> 00:15:01,433
...dat Engels en sommige andere
Germaanse talen hetzelfde klinken.
197
00:15:01,500 --> 00:15:02,334
Gooi maar.
198
00:15:06,038 --> 00:15:06,872
Naar mama.
199
00:15:10,209 --> 00:15:12,211
Dat doe je heel goed.
200
00:15:15,481 --> 00:15:16,482
Schudden.
201
00:15:19,985 --> 00:15:21,186
Welke wil je?
202
00:15:22,421 --> 00:15:23,522
Wil je er zo een?
203
00:15:24,290 --> 00:15:25,124
Daarboven?
204
00:15:30,829 --> 00:15:34,767
We moeten de tijd nemen
om te praten met onze kinderen...
205
00:15:35,668 --> 00:15:39,138
...opletten wat ze opmerken
en daar commentaar op leveren...
206
00:15:39,772 --> 00:15:42,574
...en ze de discussie laten leiden.
207
00:15:43,442 --> 00:15:48,447
Als we dat kunnen, krijgen onze kinderen
een sterk taalgevoel.
208
00:15:50,749 --> 00:15:51,583
Cool.
209
00:15:58,924 --> 00:16:03,395
Aan het einde van het eerste jaar
hebben deze baby's de code gekraakt...
210
00:16:03,495 --> 00:16:06,298
...van de eenheden van taal.
211
00:16:06,365 --> 00:16:07,333
Ja, je hebt hem.
212
00:16:10,102 --> 00:16:12,071
Dag, ballon.
213
00:16:16,508 --> 00:16:20,245
De volgende taak wordt
om de woorden te vinden.
214
00:16:27,820 --> 00:16:31,824
LONDEN, VK
215
00:16:34,326 --> 00:16:36,295
Wil je nieuwe woorden leren?
216
00:16:37,062 --> 00:16:40,599
Nieuwe woorden voor Nelson.
217
00:16:40,666 --> 00:16:41,834
Koala.
218
00:16:41,934 --> 00:16:43,669
NELSON
12 MAANDEN
219
00:16:47,339 --> 00:16:50,309
Ja, je wilt dat ik je pak,
maar je moet terugkomen.
220
00:16:53,479 --> 00:16:54,646
Dinosaurus.
221
00:16:54,980 --> 00:16:57,216
De dinosaurus komt.
222
00:16:57,282 --> 00:16:58,517
Dinosaurus.
223
00:16:59,651 --> 00:17:01,420
Nelson, waar is de dinosaurus?
224
00:17:02,654 --> 00:17:04,823
Hij zit niet daarin.
225
00:17:04,890 --> 00:17:06,058
Waar is de leeuw?
226
00:17:06,658 --> 00:17:09,028
Nelson gebruikt momenteel nog geen taal.
227
00:17:09,094 --> 00:17:10,195
Nelson, kijk.
228
00:17:10,262 --> 00:17:11,296
Zeg 'leeuw'.
229
00:17:12,498 --> 00:17:13,565
Leeuw
230
00:17:16,535 --> 00:17:20,439
Hij maakt alleen wat geluiden.
Hij moet veel nieuwe woorden leren.
231
00:17:20,506 --> 00:17:21,407
Een konijn.
232
00:17:23,575 --> 00:17:25,911
Hij begrijpt een hoop woorden, denk ik.
233
00:17:25,978 --> 00:17:27,579
Breng de emmer naar mama.
234
00:17:28,480 --> 00:17:31,817
Goed gedaan, Nelson.
235
00:17:33,085 --> 00:17:37,623
Ik heb hoge verwachtingen van Nelson,
omdat hij alles al zo goed doet.
236
00:17:39,992 --> 00:17:43,729
Maar wat praten betreft,
neemt hij zijn tijd.
237
00:17:51,036 --> 00:17:54,773
MADISON
WI, VS
238
00:17:58,677 --> 00:18:00,179
Ik heb een hoop klinkers.
239
00:18:00,245 --> 00:18:05,984
Dat is negen, tien, 11, 12, 13, 14, 15.
240
00:18:06,051 --> 00:18:06,885
Ik kom terug.
241
00:18:12,558 --> 00:18:19,164
Ik kan mijn interesse voor taal
terugleiden tot mijn negende of tiende...
242
00:18:19,231 --> 00:18:20,999
...en een incident aan tafel.
243
00:18:22,434 --> 00:18:24,403
Ze gaat voor drievoudige woordscore.
244
00:18:24,470 --> 00:18:26,105
Ik zal...
-Wat probeer je...
245
00:18:26,171 --> 00:18:30,843
Mijn moeder was een professor die keek
naar hersenletsel bij volwassenen.
246
00:18:30,909 --> 00:18:35,747
Ik maak de drievoudige woordscore vrij
voor een ander, want zo ben ik.
247
00:18:36,615 --> 00:18:42,087
Ik herinner me dat ze bij het avondeten
mijn vader over een patiënt vertelde...
248
00:18:42,154 --> 00:18:44,890
...die alle zelfstandige naamwoorden
kwijt was.
249
00:18:44,957 --> 00:18:47,693
Die wist nog maar
één zelfstandig naamwoord.
250
00:18:48,093 --> 00:18:50,963
Die man kende alleen
het woord winkelcentrum...
251
00:18:51,296 --> 00:18:55,000
...en gebruikte dat
voor alle zelfstandige naamwoorden.
252
00:18:55,400 --> 00:18:57,870
Hij zei dingen als:
253
00:18:58,837 --> 00:19:01,206
'Het winkelcentrum ging
naar het winkelcentrum...
254
00:19:01,273 --> 00:19:04,576
...om het winkelcentrum te kopen.'
Onzin, toch?
255
00:19:05,544 --> 00:19:08,847
Als kind vond ik het interessant
hoe gek dat was.
256
00:19:08,914 --> 00:19:13,051
De menselijke cultuur steunt
op onze mogelijkheid om kennis te delen.
257
00:19:13,118 --> 00:19:18,223
Dus als ik een heel ander idee
over een woord heb dan jij...
258
00:19:18,290 --> 00:19:19,825
...praten we langs elkaar heen.
259
00:19:21,393 --> 00:19:24,730
BRIGHTON, VK
260
00:19:24,796 --> 00:19:26,031
Dit is waar...
261
00:19:26,498 --> 00:19:29,401
...ik met je moeder
op onze eerste date geweest ben.
262
00:19:29,568 --> 00:19:30,636
De zee.
263
00:19:32,004 --> 00:19:32,905
Een hondje.
264
00:19:34,173 --> 00:19:35,541
Kijk naar het hondje.
265
00:19:36,742 --> 00:19:37,576
WILLOW
12 MAANDEN
266
00:19:37,643 --> 00:19:39,111
Zie je het hondje?
-Zien.
267
00:19:39,178 --> 00:19:40,045
Zien.
268
00:19:40,979 --> 00:19:42,047
Zien.
269
00:19:44,816 --> 00:19:49,154
Ze is sterk ontwikkeld van baby
naar een echte persoon.
270
00:19:49,621 --> 00:19:51,857
Kijk uit voor de fietsen. Welke kant op?
271
00:19:51,924 --> 00:19:54,660
Ze neemt dingen op die je haar vertelt.
272
00:19:55,194 --> 00:19:57,462
Je kunt haast met haar praten.
273
00:19:58,096 --> 00:20:01,433
WILLOW
9 MAANDEN
274
00:20:07,005 --> 00:20:08,707
Ze babbelt nu de hele tijd.
275
00:20:09,841 --> 00:20:11,143
Nee, pak jij hem.
276
00:20:11,210 --> 00:20:12,044
WILLOW
10 MAANDEN
277
00:20:12,144 --> 00:20:16,215
Als ze alleen zit,
zit ze met speelgoed te babbelen.
278
00:20:18,584 --> 00:20:20,352
WILLOW
11 MAANDEN
279
00:20:24,790 --> 00:20:25,757
En papa's neus.
280
00:20:26,124 --> 00:20:28,927
We horen het
als ze woorden probeert te vormen.
281
00:20:29,795 --> 00:20:33,165
Je hoort verschil in haar babbelen.
282
00:20:33,232 --> 00:20:36,435
Het klinkt alsof ze tegen zichzelf praat.
283
00:20:44,676 --> 00:20:46,211
Ja, 'papa'.
284
00:20:46,278 --> 00:20:47,813
Jij bent briljant.
285
00:20:47,879 --> 00:20:52,484
Papa.
286
00:20:53,518 --> 00:20:54,586
Hier is het.
287
00:20:56,788 --> 00:20:57,856
We spuiten je in.
288
00:20:59,891 --> 00:21:04,630
Woorden leren,
is de kern van taal aanleren.
289
00:21:04,763 --> 00:21:06,265
Wrijf het overal goed in.
290
00:21:06,832 --> 00:21:10,135
Daaraan besteden ouders
de meeste aandacht.
291
00:21:10,202 --> 00:21:12,037
Ze wachten op het eerste woordje.
292
00:21:12,104 --> 00:21:14,106
Klaar...
-Slinger haar in de muts.
293
00:21:14,539 --> 00:21:15,507
...voor de start...
294
00:21:17,976 --> 00:21:20,779
Hoe weten baby's
waar woorden beginnen en eindigen?
295
00:21:38,397 --> 00:21:42,000
Toen ik aan mijn doctorale studie begon
begin jaren 90...
296
00:21:42,067 --> 00:21:43,201
Kleine chai latte?
297
00:21:43,268 --> 00:21:44,202
Voor hier.
298
00:21:44,770 --> 00:21:46,738
...was er veel aandacht voor...
299
00:21:46,805 --> 00:21:50,742
...de statistische informatie
uit de omgeving.
300
00:21:50,809 --> 00:21:53,045
Je krijgt 1,52 dollar wisselgeld.
301
00:21:53,111 --> 00:21:54,112
Perfect, dank je.
302
00:21:54,179 --> 00:21:56,782
Veel van wat we de hele tijd doen...
303
00:21:56,848 --> 00:22:00,085
...of we dat nu weten of niet,
is gegevens verwerken.
304
00:22:00,552 --> 00:22:01,486
Jenny, je chai.
305
00:22:01,553 --> 00:22:02,988
Bedankt.
-Graag gedaan.
306
00:22:03,055 --> 00:22:05,457
Het leek me logisch om te onderzoeken...
307
00:22:05,524 --> 00:22:09,661
...of baby's misschien het begin en einde
van woorden herkennen...
308
00:22:09,728 --> 00:22:12,164
...door de statistiek van geluid te volgen.
309
00:22:13,465 --> 00:22:18,236
Wat voor statistieken dan?
Wat voor wiskunde voeren onze hersens uit?
310
00:22:18,303 --> 00:22:20,439
Vrij basaal, eigenlijk.
311
00:22:20,505 --> 00:22:27,012
Het lijkt op het herkennen
van geluiden die bij elkaar passen.
312
00:22:38,957 --> 00:22:43,495
Stel je voor dat je een baby bent
en je hoort de reeks: 'mooie baby'.
313
00:22:43,562 --> 00:22:44,563
Wat hen betreft...
314
00:22:44,629 --> 00:22:45,464
MOOIE BABY
315
00:22:45,530 --> 00:22:49,868
...kan 'mooie baby' één woord zijn
of vier woorden: 'Moo je bee bie'.
316
00:22:49,935 --> 00:22:51,069
MOO JE BEE BIE
317
00:22:51,169 --> 00:22:55,207
Hoe ontdekken ze
dat het twee woorden zijn?
318
00:22:55,907 --> 00:23:00,312
Baby's kunnen onderscheiden
dat de lettergreep 'Moo...'
319
00:23:00,379 --> 00:23:01,213
MOO
320
00:23:01,279 --> 00:23:03,382
...vaak samengaat met 'je'.
321
00:23:03,448 --> 00:23:04,282
MOOIE
322
00:23:04,349 --> 00:23:08,387
En de lettergreep 'bee'
gaat vaak samen met de lettergreep 'bie'.
323
00:23:08,487 --> 00:23:12,991
Dat is een goede aanwijzing
dat die dingen bij elkaar horen.
324
00:23:13,058 --> 00:23:13,892
MOOIE BABY
325
00:23:13,959 --> 00:23:18,296
Aan de andere kant,
'je' en 'bee' in die woorden...
326
00:23:18,363 --> 00:23:20,832
...gaan niet vaak samen.
327
00:23:20,899 --> 00:23:24,302
Je hoort niet vaak 'jebee'.
328
00:23:24,770 --> 00:23:30,642
Dat is een statistische aanwijzing
voor een baby dat 'jebee' geen woord is.
329
00:23:39,484 --> 00:23:43,622
Bedankt voor jullie komst.
Hoi, Louella.
330
00:23:47,392 --> 00:23:48,927
Jeetje.
331
00:23:51,830 --> 00:23:57,169
Wat ik wilde doen, was een experiment
bedenken om baby's te vragen...
332
00:23:57,235 --> 00:24:01,773
...of ze gevoelig zijn
voor de statistieken van taal...
333
00:24:03,275 --> 00:24:06,445
...door bij te houden
welke geluiden samengaan.
334
00:24:15,654 --> 00:24:18,190
Dus heb ik een taal verzonnen.
335
00:24:18,256 --> 00:24:21,059
Een eenvoudige taal
met een paar verzonnen woorden.
336
00:24:21,126 --> 00:24:24,095
Dingen als 'pabiekoe' en 'golatoe'.
337
00:24:24,162 --> 00:24:27,499
Er zit geen betekenis achter,
want het moet eenvoudig zijn.
338
00:24:27,566 --> 00:24:30,669
We wilden eerst al het andere weghalen...
339
00:24:30,735 --> 00:24:34,406
...behalve de statistiek van spraak
die ze hoorden.
340
00:24:39,144 --> 00:24:45,984
Ik heb een stroom van die woorden
in willekeurige volgorde gemaakt...
341
00:24:46,551 --> 00:24:51,122
...maar je ontdekt ze alleen als je herkent
welke geluiden bij elkaar horen...
342
00:24:51,189 --> 00:24:53,058
...door de statistiek te volgen.
343
00:24:57,896 --> 00:25:01,967
Bijvoorbeeld 'pabie' en 'koe' komen
in dat woord voor...
344
00:25:02,501 --> 00:25:04,569
...maar aan het einde van 'koe'...
345
00:25:05,036 --> 00:25:08,406
...bij het volgende woord,
wordt de statistiek opgebroken.
346
00:25:08,473 --> 00:25:10,675
Dan weet je dat er een woordgrens is.
347
00:25:12,377 --> 00:25:13,812
Ze heeft interesse.
348
00:25:18,383 --> 00:25:20,886
De baby's luisteren hier
twee minuten naar.
349
00:25:21,353 --> 00:25:26,658
In die twee minuten horen ze
ieder woord vaak, 45 keer.
350
00:25:27,325 --> 00:25:33,164
Haar moeder houdt zich goed neutraal
en beïnvloedt haar gedrag niet.
351
00:25:33,832 --> 00:25:34,699
Zeker.
352
00:25:39,170 --> 00:25:42,340
Na twee minuten luisteren wordt het stil...
353
00:25:42,407 --> 00:25:47,245
...en testen we de baby's
om te zien of ze verschil horen...
354
00:25:47,312 --> 00:25:51,016
...tussen woorden in die taal
en volgordes die geen woord zijn.
355
00:25:51,783 --> 00:25:54,853
Bij het onderzoek van Hirsh-Pasek...
356
00:25:54,920 --> 00:25:58,623
...wordt baby's gevraagd
wat voor hen natuurlijker klinkt.
357
00:25:58,690 --> 00:26:02,894
In die gevallen hebben baby's een voorkeur
voor het bekende.
358
00:26:03,061 --> 00:26:05,497
In ons onderzoek gaan we een stap verder...
359
00:26:05,564 --> 00:26:10,869
...door te kijken wat ze natuurlijker vinden
en hoe ze dat geleerd hebben.
360
00:26:10,936 --> 00:26:15,974
Daarom overdrijven we
met de blootstelling...
361
00:26:16,308 --> 00:26:19,678
...zodat we weten dat ze geleerd hebben
wat we willen...
362
00:26:19,744 --> 00:26:24,583
...en in dat geval zullen ze
wel eens wat anders willen horen.
363
00:26:28,620 --> 00:26:30,455
Een lichtje begint te knipperen.
364
00:26:30,522 --> 00:26:34,626
Als de baby naar dat lichtje kijkt,
speelt er een geluid.
365
00:26:34,693 --> 00:26:35,527
WOORD
366
00:26:38,797 --> 00:26:43,969
Een woord uit de verzonnen taal of
een volgorde die niet uit die taal komt.
367
00:26:44,903 --> 00:26:49,207
GEEN WOORD
368
00:26:49,274 --> 00:26:52,877
De baby's blijven iets horen...
369
00:26:52,944 --> 00:26:56,748
...zolang ze in die richting blijven kijken.
370
00:26:56,815 --> 00:26:59,484
Als ze wegkijken, verdwijnt het geluid.
371
00:26:59,985 --> 00:27:02,921
De baby's hebben de controle
over wat ze willen horen.
372
00:27:03,989 --> 00:27:06,658
WOORD
373
00:27:07,559 --> 00:27:10,362
GEEN WOORD
374
00:27:10,462 --> 00:27:11,796
Ze doet het goed.
375
00:27:12,263 --> 00:27:16,167
Ze kijkt naar het andere licht,
maar komt dan terug.
376
00:27:17,235 --> 00:27:18,536
WOORD
377
00:27:20,271 --> 00:27:25,143
We hebben ontdekt dat baby's echt
verveeld raken door de verzonnen woorden...
378
00:27:25,210 --> 00:27:27,912
...en hun hoofd draaien
om langer te luisteren...
379
00:27:27,979 --> 00:27:30,448
...naar geluiden die geen woord waren.
380
00:27:30,515 --> 00:27:32,350
GEEN WOORD
381
00:27:34,986 --> 00:27:38,256
Dus heb ik aangetoond dat na
één of twee minuten blootstelling...
382
00:27:38,323 --> 00:27:39,157
GEEN WOORD
383
00:27:39,224 --> 00:27:43,128
...aan een vreemde taal,
baby's de woorden geleerd hebben...
384
00:27:43,194 --> 00:27:45,764
...door te herkennen
welke geluiden samengaan.
385
00:27:46,965 --> 00:27:49,000
En ze lacht zelfs.
386
00:27:50,368 --> 00:27:53,738
Taal leren is een
van de belangrijkste dingen voor baby's...
387
00:27:53,805 --> 00:27:56,474
...maar gelukkig weten ze dat niet.
388
00:27:57,976 --> 00:28:03,982
Hun hersenen zijn er goed voor uitgerust
om de stukken taal te ontleden...
389
00:28:04,049 --> 00:28:08,520
...en uit te zoeken hoe ze samengaan
in de eerste twee jaar na de geboorte.
390
00:28:13,124 --> 00:28:15,460
Lily, papa blaast hem op. Kom op, papa.
391
00:28:19,397 --> 00:28:21,399
Wat zijn dat?
392
00:28:22,767 --> 00:28:27,939
Als je de stukken taal gevonden hebt
die woorden vormen...
393
00:28:28,206 --> 00:28:33,044
...is de volgende taak uitzoeken
welke betekenis die woorden hebben.
394
00:28:35,413 --> 00:28:36,548
Willow, kijk.
395
00:28:40,318 --> 00:28:46,558
Stel je voor dat de baby een hond
met een stok en een bot ziet...
396
00:28:46,624 --> 00:28:48,626
...en 'hondje' hoort.
397
00:28:48,693 --> 00:28:50,595
Kijk.
-Willow, waar is de hond?
398
00:28:50,662 --> 00:28:52,330
Waar is de hond?
-Willow, kijk.
399
00:28:54,466 --> 00:28:56,534
Hallo.
-Kijk, nog een hond.
400
00:28:56,601 --> 00:28:58,670
Hallo. Ben jij een grote jongen?
401
00:28:59,070 --> 00:29:00,238
Kom gedag zeggen.
402
00:29:00,538 --> 00:29:02,107
Hij is een grote hond.
403
00:29:02,340 --> 00:29:05,210
Stel je voor
dat je later in het park bent...
404
00:29:05,777 --> 00:29:09,247
...met een hond met een bal en een schoen...
405
00:29:10,415 --> 00:29:12,450
...en je hoort 'hondje'.
406
00:29:12,517 --> 00:29:13,752
Kijk, Willow.
407
00:29:14,986 --> 00:29:17,388
Een hond. Zie je de hond?
408
00:29:18,022 --> 00:29:23,394
Het enige dat ze gemeen hebben
als ze 'hondje' horen...
409
00:29:23,795 --> 00:29:25,230
...is de hond zelf.
410
00:29:25,697 --> 00:29:26,698
Kijk, Willow.
411
00:29:27,132 --> 00:29:28,032
Wat is dat?
412
00:29:28,500 --> 00:29:29,734
Er is een hond.
413
00:29:30,969 --> 00:29:34,372
Nog een hond.
-Dat is een pluizige.
414
00:29:35,006 --> 00:29:35,840
Wat zie je?
415
00:29:37,142 --> 00:29:40,512
Baby's kunnen een proces
van eliminatie gebruiken...
416
00:29:41,012 --> 00:29:44,783
...om te bedenken:
Er is niet langer een stok en een bot.
417
00:29:44,849 --> 00:29:46,851
Dus moet 'hondje' bij de hond horen.
418
00:29:47,418 --> 00:29:49,487
Dat is ook statistisch leren.
419
00:29:51,422 --> 00:29:52,390
Rustig.
420
00:30:01,166 --> 00:30:02,600
Rustig aan.
421
00:30:03,902 --> 00:30:05,737
Ze is lief. 'Hond.'
422
00:30:08,406 --> 00:30:14,279
We weten dat door statistisch leren
en andere vaardigheden van baby's...
423
00:30:14,345 --> 00:30:16,915
...baby's aan het eind van hun eerste jaar...
424
00:30:16,981 --> 00:30:22,353
...gemiddeld tussen de tien
en 50 woorden begrijpen...
425
00:30:22,720 --> 00:30:28,660
...en dat is uitzonderlijk, want ze kunnen
die woorden nog niet zeggen...
426
00:30:28,726 --> 00:30:30,829
...maar er gaat al veel in ze om.
427
00:30:31,596 --> 00:30:32,897
Heb je 'dag' gezegd?
428
00:30:34,833 --> 00:30:36,668
Dag. Daar gaat ze.
429
00:30:36,734 --> 00:30:41,272
Als je erover nadenkt,
zelfs als een baby één taal leert...
430
00:30:41,339 --> 00:30:46,044
...moeten ze veel gegevens doornemen,
maar tweetalige baby's...
431
00:30:46,110 --> 00:30:50,748
...moeten de statistieken
van wel twee talen leren.
432
00:30:54,419 --> 00:30:58,389
LONDEN, VK
433
00:31:02,894 --> 00:31:06,564
Ik denk dat de baby in de auto moet.
434
00:31:07,732 --> 00:31:10,935
HUGO
12 MAANDEN
435
00:31:15,039 --> 00:31:15,874
Niet bijten.
436
00:31:16,374 --> 00:31:17,375
Hij heeft honger.
437
00:31:21,512 --> 00:31:23,314
Jij wilt ook wat, meneertje.
438
00:31:24,148 --> 00:31:26,117
Haal jij de bonen eruit.
439
00:31:27,018 --> 00:31:30,021
Hou jij hem vast.
-Doe jij dat, want ik maak toast.
440
00:31:32,023 --> 00:31:32,891
High five.
441
00:31:39,597 --> 00:31:43,268
Er zijn twee ideeën
over kinderen tweetalig opvoeden...
442
00:31:43,334 --> 00:31:48,506
...en dat is één taal thuis spreken
en één taal buitenshuis...
443
00:31:48,573 --> 00:31:49,641
Hier is wat.
444
00:31:49,807 --> 00:31:52,677
Ik gebruik die,
de rode die ik altijd kwijtraak.
445
00:31:52,744 --> 00:31:55,580
...of wat wij doen,
één ouder, één taal.
446
00:31:55,647 --> 00:31:57,315
Hugo krijgt die en jij die.
447
00:31:57,382 --> 00:32:00,952
Ad spreekt zoveel mogelijk Frans
met de kinderen.
448
00:32:06,257 --> 00:32:08,660
Ik spreek Engels met ze.
449
00:32:09,060 --> 00:32:12,463
Wacht tot je slabbetje om is.
450
00:32:19,804 --> 00:32:23,441
Mijn Frans is niet vloeiend,
maar ik begrijp er genoeg van...
451
00:32:23,508 --> 00:32:26,210
...dat ik het kan volgen als Ad
Frans met de kinderen praat.
452
00:32:26,277 --> 00:32:28,746
Als ze wat mist, vertaalt Lola het.
453
00:32:28,813 --> 00:32:31,683
Dat is ook goed, want...
-Wat betekent 'vertalen'?
454
00:32:31,749 --> 00:32:34,652
'Vertalen' betekent
dat als papa Frans praat...
455
00:32:34,719 --> 00:32:37,522
...en ik het niet begrijp,
jij vertelt wat hij zegt.
456
00:32:40,591 --> 00:32:41,893
Wat heeft papa gezegd?
457
00:32:42,493 --> 00:32:43,728
Drink je melk.
458
00:32:43,795 --> 00:32:46,664
Nu heb je het vertaald. Begrijp je?
459
00:32:48,232 --> 00:32:50,234
Voet omlaag, apie.
460
00:32:53,104 --> 00:32:55,873
Ze worden blootgesteld
aan een woordensoep.
461
00:32:56,240 --> 00:32:59,410
Hoe maken ze daaruit op
dat er twee soepen zijn?
462
00:32:59,877 --> 00:33:03,181
En als er nieuwe dingen bij komen,
hoe weten ze dan:
463
00:33:03,247 --> 00:33:06,384
'Dit is de Engelse stapel
en dit de Spaanse stapel.'
464
00:33:06,851 --> 00:33:09,320
Lola, wil je ook water of alleen melk?
465
00:33:10,321 --> 00:33:14,659
We denken dat het te maken heeft
met het feit dat verschillende talen...
466
00:33:14,726 --> 00:33:18,896
...verschillende ritmepatronen
en toonhoogtes hebben.
467
00:33:18,963 --> 00:33:23,968
Baby's zijn gevoelig voor die verschillen
vanaf het moment dat we ze kunnen testen.
468
00:33:24,702 --> 00:33:26,004
Stoute jongen.
469
00:33:26,104 --> 00:33:29,640
Onderzoekers denken dat baby's
in een tweetalige omgeving...
470
00:33:29,707 --> 00:33:32,610
...kunnen uitvogelen
wat in welke stapel hoort...
471
00:33:32,677 --> 00:33:35,813
...gebaseerd op de muzikale eigenschappen
van die talen.
472
00:33:38,750 --> 00:33:40,885
Baby's die twee leren, hebben geluk...
473
00:33:40,952 --> 00:33:44,622
...want het is makkelijker
om twee talen te leren...
474
00:33:44,689 --> 00:33:50,161
...als je een baby bent dan op
de middelbare school of als volwassene...
475
00:33:50,228 --> 00:33:52,296
...de tijd dat we dat normaal leren.
476
00:33:52,363 --> 00:33:56,100
Het is veel eenvoudiger voor baby's
dan voor oudere kinderen en volwassenen.
477
00:34:10,882 --> 00:34:16,988
Waarom leren mensenbaby's
veel later spreken dan spraak begrijpen?
478
00:34:18,956 --> 00:34:20,558
Je kunt naar dieren kijken...
479
00:34:20,992 --> 00:34:24,462
...voor een antwoord en dat doe ik.
480
00:34:35,940 --> 00:34:38,776
Ik was ooit danser...
481
00:34:39,911 --> 00:34:41,279
...en ik dans nog.
482
00:34:45,016 --> 00:34:47,518
Ik danste gepassioneerd, zes uur per dag...
483
00:34:48,319 --> 00:34:49,754
...en dat was mijn leven.
484
00:34:59,464 --> 00:35:01,466
Maar ik hield ook van wetenschap.
485
00:35:06,404 --> 00:35:09,307
Ik was 18 in 1988.
486
00:35:10,575 --> 00:35:12,643
Ik moest een beslissing nemen...
487
00:35:13,177 --> 00:35:18,616
...en die hing af van: hoe maak ik
van deze plek een betere planeet?
488
00:35:27,859 --> 00:35:32,230
Ik besloot dat ik dat beter kon doen
als wetenschapper dan als danser.
489
00:35:33,831 --> 00:35:37,668
Na mijn laatstejaarsconcert
heb ik besloten en ik heb geen spijt.
490
00:35:50,248 --> 00:35:53,451
Ik ben onder andere
wetenschap gaan studeren...
491
00:35:53,518 --> 00:35:56,287
...omdat het me fascineerde
waarom sommige dieren...
492
00:35:56,754 --> 00:35:59,724
...geluiden kunnen leren imiteren
en andere niet.
493
00:36:01,926 --> 00:36:06,430
Een van de belangrijkste aspecten aan taal
is geluidsnabootsing.
494
00:36:07,165 --> 00:36:12,203
Als je een geluid hoort,
kun je dat nadoen...
495
00:36:13,204 --> 00:36:15,540
...of zelfs nieuwe geluiden improviseren.
496
00:36:16,174 --> 00:36:20,011
Sommigen denken dat dit uniek
aan de mens is, maar dat is niet zo.
497
00:36:23,581 --> 00:36:26,851
Je ziet hier de stamboom
van gewervelde dieren:
498
00:36:26,918 --> 00:36:31,923
vissen, kikkers, hagedissen, slangen,
schildpadden, vogels en zoogdieren.
499
00:36:32,957 --> 00:36:37,228
Onder die tienduizenden
soorten gewervelde dieren...
500
00:36:38,129 --> 00:36:40,798
...kunnen alleen deze geluiden aanleren.
501
00:36:41,465 --> 00:36:43,301
Drie vogels en vijf zoogdieren.
502
00:36:43,701 --> 00:36:47,705
Kolibries, papegaaien,
zangvogels, olifanten...
503
00:36:47,772 --> 00:36:50,841
...vleermuizen, dolfijnen, robben en mensen.
504
00:36:51,609 --> 00:36:53,811
Je kunt vragen:
'Wat is het criterium...
505
00:36:53,878 --> 00:36:56,247
...om ze als geluidsaanleerders
te bestempelen?'
506
00:36:56,314 --> 00:37:00,151
Je moet een nieuw geluid kunnen imiteren...
507
00:37:00,251 --> 00:37:02,920
...maar het hoeft
geen menselijke spraak te zijn.
508
00:37:03,554 --> 00:37:06,824
De meeste soorten imiteren geluiden
van hun eigen soort.
509
00:37:07,692 --> 00:37:10,828
Eén, twee, drie...
510
00:37:13,831 --> 00:37:14,665
We zijn er.
511
00:37:14,732 --> 00:37:16,334
Kun je de deur open duwen?
512
00:37:16,400 --> 00:37:19,270
Waarom? Zit dat in de hersens?
513
00:37:19,337 --> 00:37:22,773
Zit het in de spieren of ertussenin?
514
00:37:22,840 --> 00:37:25,643
En wat zou er anders zijn in de hersens?
515
00:37:25,710 --> 00:37:27,612
Waar is de Mark Dion-tentoonstelling?
516
00:37:27,678 --> 00:37:30,848
De Mark Dion-tentoonstelling is daar.
-Daar?
517
00:37:30,915 --> 00:37:31,749
Dank je.
518
00:37:31,816 --> 00:37:33,351
Wat is hier aan de hand?
519
00:37:34,385 --> 00:37:35,920
Wat is er in deze ruimte?
520
00:37:37,922 --> 00:37:39,624
Wat is hier?
-Lily.
521
00:37:40,358 --> 00:37:43,728
WILLOW
12 MAANDEN
522
00:37:44,562 --> 00:37:46,731
Wat is dat? Wat zit daarin?
523
00:37:46,797 --> 00:37:48,799
Hoor je dat, Lil?
-Wat is dit?
524
00:37:50,401 --> 00:37:53,638
Dit is andere kunst.
Dit is toch geen schilderij?
525
00:37:54,639 --> 00:37:56,374
Laten we naar binnen gaan.
526
00:37:56,440 --> 00:37:58,142
Doe jij die deur open, Lily?
527
00:37:58,242 --> 00:37:59,944
We keken naar zangvogels...
528
00:38:00,011 --> 00:38:03,648
...want dat is de beste
niet-menselijke soort...
529
00:38:03,714 --> 00:38:06,217
...met de mogelijkheid tot nabootsen.
530
00:38:08,452 --> 00:38:10,388
Zie je de vogels vliegen?
531
00:38:14,492 --> 00:38:16,861
Weet je of ze praten of zingen, Adam?
532
00:38:16,994 --> 00:38:22,266
Dezelfde twee zijn telkens samen
en ze blijven in paartjes.
533
00:38:22,333 --> 00:38:25,002
Ik denk dat ze met zijn tweeën praten.
534
00:38:25,536 --> 00:38:27,538
Ik denk dat ze met elkaar praten.
535
00:38:27,605 --> 00:38:30,574
Misschien klagen ze over elkaar
met de ander.
536
00:38:30,641 --> 00:38:31,676
Ik weet het niet.
537
00:38:32,943 --> 00:38:36,080
Door die dieren te bestuderen,
leren we begrijpen...
538
00:38:36,147 --> 00:38:38,149
...hoe baby's taal aanleren...
539
00:38:38,215 --> 00:38:41,752
...omdat het mechanisme
van hoe baby's taal leren...
540
00:38:41,819 --> 00:38:46,290
...lijkt op het mechanisme van hoe
die dieren nieuwe geluiden aanleren.
541
00:38:49,827 --> 00:38:51,662
Zie je ze? Kun je ze ook horen?
542
00:38:53,497 --> 00:38:54,999
Ze praten met elkaar.
543
00:38:57,034 --> 00:39:03,307
Toen ik mijn onderzoek begon in 1989,
dachten veel mensen nog:
544
00:39:03,374 --> 00:39:06,677
Mensen zijn uniek.
Bestudeer geen zangvogels.
545
00:39:07,244 --> 00:39:12,817
Als die iets doen wat op mensen lijkt,
doen ze dat anders of niet zo goed.
546
00:39:12,883 --> 00:39:15,453
Het is minder verfijnd, dus laat maar.
547
00:39:16,320 --> 00:39:17,722
Zie je die? Kijk.
548
00:39:17,788 --> 00:39:18,723
Kijk, daar.
549
00:39:19,857 --> 00:39:21,058
Ze zijn vriendelijk.
550
00:39:21,125 --> 00:39:24,195
Ik wilde wetenschappelijk bewijs.
551
00:39:24,328 --> 00:39:25,663
Zeg 'lieve vogel'.
552
00:39:26,163 --> 00:39:29,200
Ik moest bewijzen
of de hersenverbindingen...
553
00:39:29,266 --> 00:39:35,673
...voor nabootsend gedrag wel of niet leken
op die van mensen.
554
00:39:46,984 --> 00:39:50,087
Voor dit onderzoek
laten we de vogels zingen.
555
00:39:52,423 --> 00:39:56,994
Als we de vogelhersenen scannen, zien we
welke hersendelen geactiveerd worden.
556
00:40:09,340 --> 00:40:14,378
Wat je hier ziet, is een scan
van de hersenen van een zangvogel.
557
00:40:14,445 --> 00:40:18,549
De snavel van de vogel zit hier
en dit is de achterkant van de kop.
558
00:40:18,949 --> 00:40:24,255
Deze gebieden lichten op als een vogel
aangeleerde deuntjes zingt.
559
00:40:24,889 --> 00:40:29,226
Dat zijn dezelfde gebieden
die wij voor spraak gebruiken.
560
00:40:31,128 --> 00:40:34,632
Hoe komen al die soorten
aan dezelfde gebieden?
561
00:40:35,232 --> 00:40:36,667
We hadden geen antwoord.
562
00:40:52,016 --> 00:40:54,618
Acht jaar later ontdekten we
per ongeluk wat.
563
00:40:55,119 --> 00:40:59,790
Ik hielp een collega met het identificeren
van hersengebieden voor de vogeltrek.
564
00:41:01,826 --> 00:41:04,361
Een van de dingen die we moesten doen...
565
00:41:04,428 --> 00:41:07,765
...was de vogels
met hun vleugels laten wapperen...
566
00:41:07,832 --> 00:41:12,069
...alsof ze gingen vliegen,
want we wilden de hersengebieden zien...
567
00:41:12,136 --> 00:41:14,505
...die worden geactiveerd bij beweging.
568
00:41:15,506 --> 00:41:19,643
We scanden de hersenen
met verrassend resultaat:
569
00:41:19,877 --> 00:41:22,947
activatie rond de hersendelen
voor het aanleren van zang.
570
00:41:28,686 --> 00:41:31,288
De hersendelen die actief zijn
bij het huppen...
571
00:41:31,355 --> 00:41:36,627
...of de vleugels wapperen, lagen direct
naast de gebieden voor nabootsing.
572
00:41:37,595 --> 00:41:43,367
Daaruit maakten we op dat er een relatie
is tussen de gebieden voor beweging...
573
00:41:43,934 --> 00:41:46,704
...en de gebieden voor gesproken taal.
574
00:41:52,209 --> 00:41:55,679
Dat leidde tot de motorische theorie
van geluidsnabootsing...
575
00:41:55,779 --> 00:41:59,483
...waar je zegt
dat de hersenverbindingen voor spraak...
576
00:41:59,550 --> 00:42:02,553
...zich ontwikkelen door het kopiëren
van de verbindingen...
577
00:42:02,620 --> 00:42:06,023
...die de handbewegingen
en andere lichaamsdelen aansturen.
578
00:42:12,429 --> 00:42:16,267
Het leersysteem voor nabootsing
van die vogels...
579
00:42:16,333 --> 00:42:19,637
...het spraakgebied van de mensen,
is een motorisch gebied...
580
00:42:20,404 --> 00:42:24,074
...een stel neuronen in de hersens
dat spieren aanstuurt...
581
00:42:24,141 --> 00:42:26,277
...en dat stuurt je spraak aan.
582
00:42:26,911 --> 00:42:29,380
Willow, doe je die hier? Kijk.
583
00:42:29,847 --> 00:42:31,849
Mama.
584
00:42:31,916 --> 00:42:32,750
WILLOW
12 MAANDEN
585
00:42:40,124 --> 00:42:41,325
Willow, duw hem.
586
00:42:43,360 --> 00:42:48,766
Zie gesproken taal
als leren hoe je je lichaam aanstuurt.
587
00:42:50,200 --> 00:42:52,469
Het gebruikt dezelfde soort gebieden.
588
00:42:54,138 --> 00:42:55,673
Wat is dat? Een bel.
589
00:42:58,075 --> 00:42:59,009
Bellen.
590
00:43:01,712 --> 00:43:02,680
Bellen.
591
00:43:04,014 --> 00:43:06,083
Moet je die bellen zien.
592
00:43:07,618 --> 00:43:08,452
'Bel.'
593
00:43:08,519 --> 00:43:13,123
Dat is waarom kinderen taal gaan begrijpen
voor ze hem kunnen spreken.
594
00:43:14,558 --> 00:43:17,328
Is die op je neus gekomen?
Ging hij van 'plop'?
595
00:43:17,394 --> 00:43:21,465
Net als leren lopen,
komt praten met een vertraging.
596
00:43:22,900 --> 00:43:23,767
Plop.
597
00:43:23,834 --> 00:43:25,569
Je moet oefenen.
598
00:43:27,371 --> 00:43:28,772
Oefening baart kunst.
599
00:43:30,374 --> 00:43:31,208
Plop.
600
00:43:33,844 --> 00:43:34,678
Bellen.
601
00:43:35,045 --> 00:43:37,348
Het mag moeilijk te leren zijn...
602
00:43:38,115 --> 00:43:42,152
...want het is ook moeilijk
en is laat in de ontwikkeling ontstaan.
603
00:43:42,886 --> 00:43:44,088
Kun je 'bel' zeggen?
604
00:43:44,488 --> 00:43:46,256
Bel.
-Grote meid.
605
00:43:48,225 --> 00:43:49,293
Plop.
606
00:43:49,927 --> 00:43:50,995
Bel.
607
00:43:51,061 --> 00:43:52,696
Help je kind praten oefenen.
608
00:43:52,763 --> 00:43:53,998
Zie je de bellen?
609
00:43:54,064 --> 00:43:56,967
Je moet dat blijven herhalen.
Het kost tijd.
610
00:43:59,236 --> 00:44:02,473
LONDEN, VK
611
00:44:02,573 --> 00:44:03,674
Welk nummer is dat?
612
00:44:04,274 --> 00:44:05,109
Drie.
613
00:44:05,175 --> 00:44:06,010
NELSON
18 MAANDEN
614
00:44:06,076 --> 00:44:07,945
Drie, Nelson, goed zo.
615
00:44:08,412 --> 00:44:09,913
Wat is dat?
-Paardje.
616
00:44:09,980 --> 00:44:11,215
Paardje.
617
00:44:11,281 --> 00:44:12,950
En wat is dat?
-Aapje.
618
00:44:13,017 --> 00:44:14,918
Aapje. En welk geluid maakt die?
619
00:44:17,321 --> 00:44:18,422
Alles komt eruit.
620
00:44:18,489 --> 00:44:20,758
Als ze gaan praten, verwacht je dat niet.
621
00:44:20,824 --> 00:44:22,993
Welke kleur is dit?
-Geel.
622
00:44:23,060 --> 00:44:24,561
Geel.
623
00:44:24,895 --> 00:44:29,800
Ik was wat aan het doen en ineens zei hij:
'Eén, twee, drie.'
624
00:44:30,234 --> 00:44:31,435
Vier.
625
00:44:31,502 --> 00:44:32,636
Vier.
626
00:44:33,671 --> 00:44:34,638
Vijf.
627
00:44:34,705 --> 00:44:35,572
Vijf.
628
00:44:36,073 --> 00:44:36,907
Zes.
629
00:44:37,007 --> 00:44:38,108
Zes.
630
00:44:38,175 --> 00:44:39,443
En wat is dit?
631
00:44:39,510 --> 00:44:41,779
En toen willekeurige woorden.
-Kip.
632
00:44:41,845 --> 00:44:43,213
Geit.
-Dat is een kip.
633
00:44:43,280 --> 00:44:47,217
Hij begon met zinnen van één woord
en nu maakt hij...
634
00:44:47,284 --> 00:44:50,054
...zinnen van twee of drie woorden.
635
00:44:50,120 --> 00:44:51,388
Ik sta versteld.
636
00:44:52,589 --> 00:44:53,457
Stop.
637
00:44:54,324 --> 00:44:55,225
Rood.
638
00:44:55,292 --> 00:44:57,728
Rood betekent stop, dat klopt.
639
00:44:58,595 --> 00:45:00,130
Baby.
640
00:45:01,331 --> 00:45:03,434
Wij mensen liggen op een spectrum...
641
00:45:03,967 --> 00:45:07,104
...met andere dieren
met betrekking tot gesproken taal.
642
00:45:07,171 --> 00:45:09,273
Leeuw.
-Leeuw.
643
00:45:09,339 --> 00:45:11,742
Brullen.
-Brullen. Leeuw.
644
00:45:11,809 --> 00:45:18,382
Maar we liggen aan het eind
van het spectrum met meer complexe taal.
645
00:45:19,383 --> 00:45:26,190
Dus stel ik mezelf altijd de vraag:
'Waarom staan wij zo ver op het spectrum?'
646
00:45:26,857 --> 00:45:30,761
Wat is er anders
aan onze hersenen en genen?
647
00:45:37,201 --> 00:45:41,171
In 2012 is
een opmerkelijke ontdekking gedaan...
648
00:45:41,238 --> 00:45:45,776
...dat mensen een duplicaat
van een gen hebben in de hersenen.
649
00:45:46,110 --> 00:45:48,078
Dit gen heet SRGAP2.
650
00:45:49,146 --> 00:45:51,515
Dat duplicaat van het gen
bij mensenbaby's...
651
00:45:51,582 --> 00:45:55,152
...onderhoudt extra verbindingen
door de hele hersenen...
652
00:45:55,219 --> 00:45:56,653
...als volwassene.
653
00:45:57,855 --> 00:46:01,792
Mensen hebben meer cellen
die met elkaar communiceren...
654
00:46:01,859 --> 00:46:06,697
...zodat die cellen meer informatie
kunnen delen, en beter leren mogelijk is.
655
00:46:08,866 --> 00:46:09,900
Vang hem.
656
00:46:11,935 --> 00:46:13,971
Gaan.
-Gaan.
657
00:46:14,037 --> 00:46:14,872
PASCOE
17 MAANDEN
658
00:46:15,105 --> 00:46:15,973
Bel.
659
00:46:16,039 --> 00:46:16,974
Bellen.
660
00:46:23,547 --> 00:46:27,551
Toen ik hoorde over de ontdekking
van dat gen combineerde ik dat...
661
00:46:27,618 --> 00:46:29,953
...met ons begrip over taalverbindingen...
662
00:46:30,687 --> 00:46:33,957
...en stelde ik voor
dat dit de reden kan zijn dat mensen...
663
00:46:34,525 --> 00:46:39,496
...verder ontwikkeld zijn
op het spectrum van taalvaardigheid.
664
00:46:44,802 --> 00:46:48,105
Daardoor kunnen we...
665
00:46:48,172 --> 00:46:52,876
...meer geluiden aan ons repertoire
toevoegen tijdens ons leven.
666
00:46:52,943 --> 00:46:55,012
Daar zijn er een hoop.
-Kijk omhoog.
667
00:46:55,078 --> 00:47:01,485
En daardoor hebben we meer mogelijkheden
voor dingen als poëzie, fictie...
668
00:47:02,052 --> 00:47:04,988
...het uiten van ideeën, films maken...
669
00:47:05,455 --> 00:47:09,626
...uitvoeringen doen, toneelstukken,
dingen die ons tot mens maken.
670
00:47:09,693 --> 00:47:11,161
Klaar voor de start?
671
00:47:14,298 --> 00:47:16,033
Af.
-Af.
672
00:47:19,002 --> 00:47:19,837
Waar zijn ze?
673
00:47:19,903 --> 00:47:26,043
Leren is in een stroomversnelling gekomen
en hij vertelt ons gewoon wat hij wil.
674
00:47:26,109 --> 00:47:27,144
Papa.
675
00:47:28,979 --> 00:47:30,247
Is dat grappig?
-Deur.
676
00:47:30,347 --> 00:47:31,748
Deur. Dat klop.
-Deur.
677
00:47:31,815 --> 00:47:34,151
De deur was open.
Je wil niet naar buiten.
678
00:47:34,218 --> 00:47:36,386
We gaan later.
-Het is te koud.
679
00:47:36,486 --> 00:47:41,792
Zijn woordenschat is enorm toegenomen.
Hij kan veel beter met ons communiceren.
680
00:47:43,160 --> 00:47:44,828
Hij kan ook goed nee zeggen.
681
00:47:45,762 --> 00:47:47,364
Hij zegt niet vaak ja.
682
00:47:48,265 --> 00:47:50,167
Maar soms zegt hij brutaal nee.
683
00:47:50,234 --> 00:47:52,102
Kun je 'Nee, nee, nee' zeggen?
684
00:47:58,775 --> 00:48:02,412
Hij heeft ook zelfvertrouwen,
dus hij praat mee.
685
00:48:03,347 --> 00:48:05,148
Dan praat hij nog meer.
686
00:48:05,215 --> 00:48:06,717
Wat is dit?
687
00:48:06,917 --> 00:48:08,685
Schoenen.
-Schoenen, dat klopt.
688
00:48:08,952 --> 00:48:10,954
Dat is het wonder van een baby.
689
00:48:11,021 --> 00:48:13,590
Schoenen.
-Schoenen, dat klopt.
690
00:48:19,930 --> 00:48:22,599
Goed, kleintje. Tijd voor een verhaal.
691
00:48:23,533 --> 00:48:25,235
Tijd om te slapen.
692
00:48:26,203 --> 00:48:30,173
A Busy Day for Birds door Lucy Cousins.
693
00:48:31,141 --> 00:48:34,478
'Kun je je een dag
zonder drukke vogels voorstellen?'
694
00:48:34,811 --> 00:48:37,180
Hier is een vogel. Hoera.
695
00:48:37,781 --> 00:48:43,387
'De zon gaat onder
en iedereen krijgt slaap.'
696
00:48:43,453 --> 00:48:48,992
Met taal kunnen we veel geluiden
combineren tot een nieuwe betekenis.
697
00:48:57,267 --> 00:49:02,105
Van lettergrepen woorden maken,
van woorden zinnen...
698
00:49:02,172 --> 00:49:05,475
...van zinnen paragrafen,
van paragrafen hoofdstukken...
699
00:49:05,542 --> 00:49:07,444
...en van hoofdstukken boeken.
700
00:49:09,212 --> 00:49:12,115
Kijk. Doe de rode jas open.
701
00:49:13,116 --> 00:49:15,118
Open deze flap.
702
00:49:18,055 --> 00:49:21,058
Verhalen zijn magisch.
703
00:49:21,858 --> 00:49:27,197
Het zijn momenten waarop we
een band scheppen met onze kinderen.
704
00:49:27,898 --> 00:49:29,566
Zeg: 'Hallo, schat.'
705
00:49:31,735 --> 00:49:33,971
En dan duiken als een spreeuw.
706
00:49:35,105 --> 00:49:36,506
Ja, draai het blad om.
707
00:49:38,241 --> 00:49:40,544
We kunnen in een verhaal duiken...
708
00:49:40,610 --> 00:49:44,581
...en belanden in een onbekende wereld
die misschien niet bestaat.
709
00:49:45,248 --> 00:49:51,021
Dat woorden me op zo'n plek brengen,
is een geschenk van de menselijke taal.
710
00:49:51,655 --> 00:49:53,023
Doe je het licht uit?
711
00:49:53,590 --> 00:49:54,424
Goed zo.
712
00:50:30,193 --> 00:50:32,195
Ondertiteld door:
Robert de Ridder
54373
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bengali
Bosnian
Bulgarian
Catalan
Cebuano
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Finnish
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Gujarati
Haitian Creole
Hawaiian
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Khmer
Korean
Kurdish (Kurmanji)
Kyrgyz
Lao
Latvian
Lithuanian
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Nepali
Norwegian
Pashto
Polish
Portuguese
Romanian
Russian
Samoan
Serbian
Sesotho
Shona
Sinhala
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swahili
Swedish
Tajik
Thai
Turkish
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese
