Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:18,952 --> 00:00:21,187
Kijk, daar is papa.
2
00:00:21,521 --> 00:00:23,089
Hoi, papa.
3
00:00:23,156 --> 00:00:24,824
Wil je papa gedag zeggen?
4
00:00:25,625 --> 00:00:26,693
Daar is papa.
5
00:00:26,760 --> 00:00:30,764
Het is echt een genot.
Hij is zo'n heerlijk ventje.
6
00:00:32,098 --> 00:00:35,035
Ik heb nu een kleine Nelson
voor aan mijn zijde.
7
00:00:35,502 --> 00:00:38,505
Ik kijk ernaar uit
om samen jongensdingen te doen.
8
00:00:38,571 --> 00:00:40,073
Wat ravotten en stoeien.
9
00:00:42,409 --> 00:00:48,982
Om in de samenleving te functioneren
moet je een beetje begrijpen wie je bent.
10
00:00:49,282 --> 00:00:52,018
Ben je er klaar voor?
11
00:00:55,455 --> 00:00:59,092
Hoe creëren we dit zelfbeeld?
12
00:01:01,027 --> 00:01:03,229
En wat zijn de basisingrediënten?
13
00:01:03,296 --> 00:01:04,631
Waar is mijn baby?
14
00:01:04,731 --> 00:01:10,070
Wanneer begrijpen baby's dat ze
unieke wezens met een eigen aard zijn?
15
00:01:10,437 --> 00:01:13,006
Papa, Nelson.
16
00:01:13,073 --> 00:01:14,240
Met eigen passies?
17
00:01:15,041 --> 00:01:16,309
Moet je zien, Nelson.
18
00:01:16,810 --> 00:01:18,178
Gebouwd voor races.
19
00:01:19,712 --> 00:01:22,415
Ik kan Nelson hier raceauto's laten zien.
20
00:01:22,682 --> 00:01:28,221
En wellicht de ambitie creëren
om Lewis Hamilton op te volgen.
21
00:01:31,191 --> 00:01:33,426
Je geeft je kind je genen mee...
22
00:01:33,493 --> 00:01:36,396
...maar ze bepalen maar
voor 50% van wie we zijn.
23
00:01:37,030 --> 00:01:41,267
De belangrijke vraag,
de vraag die mij altijd al interesseert...
24
00:01:41,334 --> 00:01:44,804
...is wat ons voor honderd procent
individuen maakt.
25
00:01:47,707 --> 00:01:50,977
Bepaalt nature of nurture
echt wie we zijn?
26
00:01:51,244 --> 00:01:52,946
We gaan die auto inhalen.
27
00:01:53,012 --> 00:01:55,615
Het is altijd een mix van beide.
28
00:01:56,950 --> 00:02:00,420
De prachtigste dingen
waardoor we zijn wie we zijn...
29
00:02:00,620 --> 00:02:04,124
...komen voort uit een combinatie
van nature en nurture...
30
00:02:04,190 --> 00:02:06,426
...die zo ingewikkeld en complex is...
31
00:02:06,493 --> 00:02:08,862
..dat er veel is wat we niet weten...
32
00:02:09,596 --> 00:02:15,001
...over hoe ik mezelf ben geworden,
hoe ik nu net deze persoon ben geworden.
33
00:02:16,002 --> 00:02:18,972
EEN NETFLIX ORIGINAL-DOCUMENTAIRESERIE
34
00:02:31,784 --> 00:02:34,420
NATURE EN NURTURE
35
00:02:41,561 --> 00:02:44,597
ZES MAANDEN OUD
36
00:02:44,664 --> 00:02:45,999
Klaar voor je koffie?
37
00:02:51,638 --> 00:02:54,040
Als ik hem de borst geef, bijt hij me...
38
00:02:54,107 --> 00:02:56,209
...en dan zeg ik: 'Nee, Nelson.'
39
00:02:57,010 --> 00:02:58,545
Hij weet dat dat niet mag.
40
00:02:59,245 --> 00:03:01,481
Dus ja, hij wordt zeker brutaler.
41
00:03:02,048 --> 00:03:05,118
Een...
-Nee, schat.
42
00:03:05,185 --> 00:03:07,387
Twee...
-Nee.
43
00:03:07,453 --> 00:03:08,288
Drie.
44
00:03:11,858 --> 00:03:15,828
Hij heeft een prachtig karakter
dat hem erg zal helpen in het leven.
45
00:03:16,629 --> 00:03:21,768
Hij doet alles rustig aan
en blaast de dingen niet op...
46
00:03:21,834 --> 00:03:23,703
...en dat is een goed begin.
47
00:03:24,837 --> 00:03:27,807
Zeg maar mama. Mama.
48
00:03:29,976 --> 00:03:31,044
Papa.
49
00:03:31,644 --> 00:03:33,246
Maar hij heeft mama gezegd.
50
00:03:35,648 --> 00:03:36,883
Laat het mama zien.
51
00:03:37,250 --> 00:03:39,352
Ga staan. Goed zo.
52
00:03:40,887 --> 00:03:41,754
Waar is mama?
53
00:03:43,423 --> 00:03:47,827
Als ik hem optil en vraag waar mama is,
wijst hij me aan.
54
00:03:48,795 --> 00:03:49,729
Waar is mama?
55
00:03:50,063 --> 00:03:51,030
Wie is die baby?
56
00:03:52,665 --> 00:03:53,533
Is dat Nelson?
57
00:03:53,967 --> 00:03:57,303
Nee? Niet Nelson? Wie is dat dan?
58
00:03:57,370 --> 00:04:00,506
Als ik vraag waar hij is,
wijst hij zichzelf niet aan.
59
00:04:00,940 --> 00:04:02,475
Mama.
-Mama?
60
00:04:02,542 --> 00:04:05,478
Ik denk niet dat hij weet
dat hij die baby is.
61
00:04:09,182 --> 00:04:10,216
Kom bij mama.
62
00:04:25,431 --> 00:04:27,900
Mijn vroegste jeugdherinnering...
63
00:04:28,835 --> 00:04:32,705
...was toen ik met mijn hond
zes uur lang vertrokken was van huis.
64
00:04:37,010 --> 00:04:42,248
Ik denk dat dat vrij typerend voor me is,
omdat ik graag rondzwerf.
65
00:04:43,750 --> 00:04:47,654
Ik reis graag de hele aarde af
en ontmoet graag mensen.
66
00:04:48,187 --> 00:04:53,326
Ik word gefascineerd
door de levens van mensen.
67
00:04:55,094 --> 00:04:59,465
Ik word graag vrienden
met mensen uit andere sociale klassen...
68
00:04:59,532 --> 00:05:01,034
...en leer graag van hen.
69
00:05:02,068 --> 00:05:06,906
En ik probeer mezelf te herkennen
in de mensen die ik ontmoet.
70
00:05:17,283 --> 00:05:19,118
Ik was altijd al dol op baby's.
71
00:05:20,153 --> 00:05:23,656
Ik vraag me altijd al af
wat er in hem omgaat.
72
00:05:24,223 --> 00:05:26,893
Als je naar een kruipende baby kijkt...
73
00:05:27,026 --> 00:05:31,497
...een baby van negen, tien maanden oud
die op onderzoek uit is...
74
00:05:31,931 --> 00:05:37,970
Ik vraag me altijd al af
wat hen drijft, intrigeert en boeit.
75
00:05:38,037 --> 00:05:40,573
Ik heb om die reden altijd gedacht...
76
00:05:40,640 --> 00:05:46,045
...dat baby's garant staan
voor wie we zijn als mens.
77
00:05:49,782 --> 00:05:51,818
Om te worden wie je bent...
78
00:05:51,884 --> 00:05:54,687
...moet je ontdekken
dat je überhaupt bestaat.
79
00:05:55,121 --> 00:05:57,156
Voor baby's betekent dit...
80
00:05:57,223 --> 00:06:01,661
...dat ze eerst moeten begrijpen
dat ze anders zijn dan anderen.
81
00:06:02,362 --> 00:06:04,697
Ze moeten zelfbewust worden.
82
00:06:06,265 --> 00:06:11,437
Als ik mezelf in de spiegel zie,
weet ik dat ik mijn eigen gezicht zie.
83
00:06:12,438 --> 00:06:14,173
Ik ben me bewust van mezelf.
84
00:06:16,876 --> 00:06:21,314
Maar een pasgeboren baby
herkent zichzelf niet in de spiegel.
85
00:06:21,948 --> 00:06:25,952
Dat is iets wat ze pas beheersen
als ze achttien maanden oud zijn.
86
00:06:29,222 --> 00:06:32,959
EMORY-UNIVERSITEIT
87
00:06:39,899 --> 00:06:45,271
Al bijna 50 jaar steekt één test
met kop en schouders boven de rest uit.
88
00:06:46,406 --> 00:06:48,608
En dat is de spiegelproef.
89
00:06:50,543 --> 00:06:55,181
Bij de spiegelproef
markeren we de baby...
90
00:06:55,748 --> 00:07:02,121
...en de kinderen slagen in de proef...
91
00:07:02,955 --> 00:07:04,724
...als ze zichzelf aanraken...
92
00:07:05,191 --> 00:07:09,328
...op de plek die ze in de spiegel
op hun eigen lichaam ontdekken.
93
00:07:10,229 --> 00:07:13,733
Om hem weg te halen
of gewoon om te kijken wat het is.
94
00:07:14,233 --> 00:07:18,638
Dus het idee is dat daaruit blijkt...
95
00:07:19,372 --> 00:07:22,909
...dat het kind
de baby in de spiegel niet...
96
00:07:22,975 --> 00:07:25,077
...als een ander kind beschouwt...
97
00:07:25,945 --> 00:07:32,118
...maar het beschouwt
als zijn spiegelbeeld.
98
00:07:33,386 --> 00:07:36,489
Olifanten, chimpansees, dolfijnen...
99
00:07:36,923 --> 00:07:41,894
...en zelfs eksters en recentelijk vissen
slagen in de spiegelproef.
100
00:07:42,862 --> 00:07:46,699
En mensen lukt dit doorgaans
als ze achttien maanden oud zijn.
101
00:07:47,767 --> 00:07:51,838
Maar ik dacht dat dit slechts
een deel van het verhaal vertelde.
102
00:07:52,472 --> 00:07:57,477
De vraag was of dat betekende
dat voor het achttien maanden oud was...
103
00:07:57,543 --> 00:08:02,882
...het kind geen idee heeft wie het is?
104
00:08:13,693 --> 00:08:15,895
Dus begin jaren 2000...
105
00:08:15,962 --> 00:08:21,067
...bedachten we een experiment om te zien
hoe zelfbewust ze zijn in hun eerste jaar.
106
00:08:21,267 --> 00:08:22,969
Welkom in het lab.
107
00:08:23,769 --> 00:08:25,905
We keken of ze het verschil zagen...
108
00:08:25,972 --> 00:08:30,076
...tussen hun spiegelbeeld
en iemand die zich voordeed als hen?
109
00:08:35,515 --> 00:08:37,450
Zet Nory maar in de kinderstoel.
110
00:08:45,791 --> 00:08:48,160
We zetten het kind in een kinderstoel...
111
00:08:49,195 --> 00:08:51,430
...en lieten het in een doos kijken.
112
00:08:52,198 --> 00:08:54,333
En in die doos zat een spiegel.
113
00:08:55,935 --> 00:08:59,605
Het kind keek via de spiegel
naar zijn eigen spiegelbeeld.
114
00:09:04,844 --> 00:09:09,181
En daarna vervingen we simpelweg
het spiegelbeeld van de baby...
115
00:09:10,149 --> 00:09:13,185
...door het spiegelbeeld van een ander...
116
00:09:13,252 --> 00:09:16,355
...in dezelfde kleding
die het kind nabootst.
117
00:09:20,059 --> 00:09:25,231
Dus de vraag was of ze een verschil
tussen die twee beelden zouden zien?
118
00:09:48,087 --> 00:09:52,224
We zagen dat erg jonge baby's,
baby's van vier maanden oud...
119
00:09:52,692 --> 00:09:58,531
...op een andere manier omgingen
met hun eigen spiegelbeeld...
120
00:09:58,598 --> 00:10:01,534
...dan met dat
van de persoon die hen nabootste.
121
00:10:03,869 --> 00:10:10,209
Ze hadden de neiging meer naar de ander
dan naar zichzelf te kijken.
122
00:10:10,876 --> 00:10:15,581
Ze hadden de neiging meer te te lachen
naar de ander dan naar zichzelf.
123
00:10:17,883 --> 00:10:22,088
Het feit dat de baby
meer naar de ander lachte...
124
00:10:22,521 --> 00:10:25,658
...geeft aan
dat de baby's contact legden...
125
00:10:25,725 --> 00:10:31,163
...met degenen die hen nabootsten
en minder met het spiegelbeeld...
126
00:10:31,230 --> 00:10:32,999
...dat ze in de spiegel zagen.
127
00:10:35,701 --> 00:10:38,371
De mensen die hen nabootsten...
128
00:10:38,437 --> 00:10:43,676
...werden dus gezien
als een andere communicatiepartner.
129
00:10:49,215 --> 00:10:55,254
Lang voordat kinderen
zichzelf kunnen herkennen in de spiegel...
130
00:10:55,855 --> 00:11:02,094
...blijkt uit hun gedrag dat ze
een impliciet zelfbewustzijn hebben.
131
00:11:04,130 --> 00:11:06,632
En dit zelfbewustzijn ontstaat...
132
00:11:06,699 --> 00:11:09,902
...op een veel jongere leeftijd
dan men voorheen dacht.
133
00:11:20,980 --> 00:11:22,048
Ik krijg een baby.
134
00:11:22,581 --> 00:11:25,084
Hij komt niet naar buiten.
-Jawel.
135
00:11:26,252 --> 00:11:28,554
Ik krijg een baby.
-Nog eentje.
136
00:11:28,654 --> 00:11:31,757
Ja, hier.
137
00:11:39,765 --> 00:11:42,201
Rustig maar.
138
00:11:43,269 --> 00:11:45,371
Goed gedaan.
139
00:11:47,673 --> 00:11:48,908
Heb je hem gezien?
140
00:11:57,817 --> 00:11:59,318
Dat is Hugo.
141
00:12:00,152 --> 00:12:03,823
Je buik is nog groot.
-Ja, hè?
142
00:12:14,633 --> 00:12:16,769
Ziezo. Zat die boer in de weg?
143
00:12:27,580 --> 00:12:30,549
Dit is Hugo die op zijn speelmat speelt.
144
00:12:32,017 --> 00:12:34,320
VIER WEKEN OUD
145
00:12:34,386 --> 00:12:36,422
Hij beweegt veel meer dan Lola.
146
00:12:36,489 --> 00:12:40,793
We vragen ons af
of hij wat actiever en sportiever wordt.
147
00:12:42,061 --> 00:12:45,831
Hij is ook
veel meer met zijn speelgoed bezig.
148
00:12:45,898 --> 00:12:49,769
Hij bekijkt dingen, grijpt ernaar
en pakt ze soms echt beet.
149
00:12:53,773 --> 00:12:55,641
Goed zo.
150
00:12:57,076 --> 00:12:58,844
Nee maar.
151
00:13:00,446 --> 00:13:02,681
De onderzoeken van mij en anderen...
152
00:13:03,415 --> 00:13:08,354
...wijzen erop dat de ontdekking
van het zelfbewustzijn...
153
00:13:09,255 --> 00:13:14,126
...direct na de geboorte begint,
als baby's hun eigen lichaam ontdekken...
154
00:13:14,193 --> 00:13:17,196
...terwijl ze dingen waarnemen
en dingen doen.
155
00:13:19,799 --> 00:13:21,233
Dat was een flinke klap.
156
00:13:21,700 --> 00:13:23,969
Wat opmerkelijk is aan baby's...
157
00:13:24,036 --> 00:13:29,942
...is dat je dit ziet als ze hun handen
naar dingen beginnen uit te steken...
158
00:13:30,009 --> 00:13:33,412
...en voorbereidend reikgedrag
beginnen te vertonen.
159
00:13:34,246 --> 00:13:36,282
Zo ja. Grijp hem beet.
160
00:13:36,949 --> 00:13:41,320
Als ze iets zien wat vrij dichtbij is,
blijven ze dat object volgen.
161
00:13:42,555 --> 00:13:46,091
Met hun ogen en door hun hoofd te draaien.
162
00:13:48,327 --> 00:13:52,932
Maar daarnaast hebben ze de neiging
hun hand naar voren te bewegen...
163
00:13:53,833 --> 00:13:57,536
...en anticiperen ze
de baan van het object.
164
00:13:57,603 --> 00:13:59,872
Jij bent erg goed met je handen.
165
00:14:01,207 --> 00:14:02,875
'Hallo, mama.'
166
00:14:10,783 --> 00:14:17,323
Dus wanneer het kind dingen doet
op een schijnbaar willekeurige manier...
167
00:14:17,523 --> 00:14:20,492
...bouwt het in werkelijkheid...
168
00:14:20,559 --> 00:14:26,866
...een beeld op van zijn eigen lijf
als een op zichzelf staand wezen.
169
00:14:27,600 --> 00:14:29,134
En dat is heel belangrijk.
170
00:14:29,535 --> 00:14:33,606
Dit is het begin van het proces
waarbij ze een zelfbewustzijn crëeren.
171
00:14:38,410 --> 00:14:41,547
Ik denk dat de boodschap aan ouders is...
172
00:14:41,614 --> 00:14:48,254
...dat kinderen dingen laten ontdekken
en zelf speelse dingen laten doen...
173
00:14:48,320 --> 00:14:54,960
...noodzakelijk is voor je kind
om een gezond individu te worden...
174
00:14:55,027 --> 00:14:58,731
...dat een eigen productieve identiteit
kan ontwikkelen.
175
00:15:07,740 --> 00:15:09,375
Wees niet zo kribbig.
176
00:15:09,909 --> 00:15:11,377
DRIE MAANDEN OUD
177
00:15:11,443 --> 00:15:12,278
Boertje.
178
00:15:12,344 --> 00:15:13,545
Dit is Mila.
179
00:15:13,913 --> 00:15:16,148
En haar tweelingbroer heet Lincoln.
180
00:15:19,785 --> 00:15:21,987
O, dat was een flink boertje.
181
00:15:24,490 --> 00:15:30,329
Ik heb er twee, dus is er altijd een
die eenvoudiger is dan de ander.
182
00:15:30,863 --> 00:15:33,499
We gaan naar het luchtballonnenfestival.
183
00:15:33,799 --> 00:15:38,404
Het is moeilijk voor me om bij te houden
hoe hun persoonlijkheden veranderen.
184
00:15:39,538 --> 00:15:44,076
Dit is een zware tijd met weinig slaap
en ik vind het lastig te beoordelen.
185
00:15:48,647 --> 00:15:49,548
Ziezo.
186
00:15:49,748 --> 00:15:53,152
Hier is de baby.
Jij weet niet wat luchtballonnen zijn.
187
00:15:54,453 --> 00:15:56,422
Misschien gaan we er wel in.
188
00:16:04,229 --> 00:16:05,564
De ballon stijgt op.
189
00:16:05,631 --> 00:16:09,935
Als ik zou moeten raden
hoe hun levens er later uit zouden zien...
190
00:16:11,036 --> 00:16:13,339
...denk ik dat Mila bevelen gaat geven.
191
00:16:14,740 --> 00:16:17,576
Ze wil absoluut haar zin krijgen.
192
00:16:19,945 --> 00:16:20,779
Niet lachen.
193
00:16:21,146 --> 00:16:23,282
Lach niet als iemand je gek noemt.
194
00:16:25,217 --> 00:16:26,218
Maar Lincoln…
195
00:16:26,752 --> 00:16:28,320
Zie je die grote ballon?
196
00:16:28,754 --> 00:16:31,423
...zoekt echt minder de confrontatie op.
197
00:16:31,490 --> 00:16:33,225
Dat is een luchtballon.
198
00:16:33,559 --> 00:16:34,393
En zo?
199
00:16:34,493 --> 00:16:37,629
Een ontspannen,
vrolijke, knuffelige, onbezorgde gast.
200
00:16:37,963 --> 00:16:38,864
Ja. Een ballon.
201
00:16:41,333 --> 00:16:43,102
Kijk die daar eens opstijgen.
202
00:16:43,168 --> 00:16:46,939
Ik weet dat ik het over een baby heb,
maar die indruk heb ik.
203
00:16:49,008 --> 00:16:52,211
Ik denk dat genen
een van de belangrijkste dingen zijn.
204
00:16:53,045 --> 00:16:56,849
Dat gezegd hebbende,
dat ik dat de kinderen nu niet veel weten.
205
00:16:56,915 --> 00:16:59,985
Het enige wat ze echt weten
is of ze veilig zijn.
206
00:17:00,219 --> 00:17:02,888
Dat ze aandacht willen krijgen van mama...
207
00:17:02,988 --> 00:17:06,592
...dat ze van aandacht houden
en sommige dingen niet willen.
208
00:17:18,637 --> 00:17:21,173
Ik wilde altijd al de genetica bestuderen.
209
00:17:22,975 --> 00:17:27,579
Het is geweldig hoeveel er veranderd is
op dit vakgebied tijdens mijn carrière.
210
00:17:28,447 --> 00:17:31,550
Steeds meer mensen
zien het belang van genetica in.
211
00:17:33,152 --> 00:17:35,888
Het verandert onze kijk op opvoeden...
212
00:17:35,954 --> 00:17:39,158
...en verklaart
waarom broers en zussen zo anders zijn.
213
00:17:42,628 --> 00:17:45,597
Ik voelde me altijd heel anders
dan mijn familie...
214
00:17:45,831 --> 00:17:49,501
...omdat ik van kleins af aan
al van boeken hield.
215
00:17:51,036 --> 00:17:54,006
We hadden letterlijk
geen enkel boek in huis.
216
00:17:55,240 --> 00:17:57,109
Maar we hadden een bibliotheek.
217
00:17:57,176 --> 00:17:59,878
Ik ging erheen met mijn rode karretje...
218
00:17:59,945 --> 00:18:03,715
...laadde het vol met boeken
en besteede erg veel tijd aan lezen.
219
00:18:07,753 --> 00:18:10,355
Mijn zus
was daarentegen een trage lezer...
220
00:18:10,422 --> 00:18:13,258
...las niet graag
en haalde geen hoge cijfers.
221
00:18:14,460 --> 00:18:16,595
Ik hield van school. Het was simpel.
222
00:18:19,531 --> 00:18:23,769
Ik begreep niet hoe ik toch
zo anders dan mijn familie kon zijn.
223
00:18:26,939 --> 00:18:30,609
Een vraag die me dreef
in de 45 jaar dat ik onderzoek deed...
224
00:18:31,076 --> 00:18:35,314
...is wat ons maakt
tot wie we zijn als individuen...
225
00:18:35,681 --> 00:18:37,616
...wat mensen anders maakt.
226
00:18:45,924 --> 00:18:47,759
Vanaf Freud...
227
00:18:47,826 --> 00:18:52,931
...werd nature
volledig overschaduwd door nurture.
228
00:18:55,300 --> 00:18:59,705
Psychologen nemen aan dat onze omgeving
ons maakt tot wie me zijn.
229
00:19:01,773 --> 00:19:04,810
Nature is het idee
dat genen belangrijk kunnen zijn.
230
00:19:06,845 --> 00:19:13,085
Toen ik mijn doctoraat deed,
was gedragsgenetica een verplicht vak.
231
00:19:14,453 --> 00:19:19,391
De studie van genetische verschillen
die indviduele verschillen veroorzaken...
232
00:19:19,458 --> 00:19:20,692
...in ons karakter.
233
00:19:21,960 --> 00:19:26,732
Waarom mensen socialer
of verlegener of eerder depressief zijn.
234
00:19:27,132 --> 00:19:29,368
Waarom we van elkaar verschillen.
235
00:19:29,434 --> 00:19:33,772
Ik wist dat ik verkocht was
en dit de rest van mijn leven wilde doen.
236
00:19:37,543 --> 00:19:42,881
Na mijn doctoraat was ik ervan overtuigd
dat ik de tweelingmethode wilde toepassen.
237
00:19:42,981 --> 00:19:45,384
Met eeneiige en twee-eiige tweelingen.
238
00:19:46,852 --> 00:19:52,024
Zo kun je op bijna experimentele wijze
de werking van nature en nurture scheiden.
239
00:19:53,325 --> 00:19:59,231
Dus in 1994 ben ik begonnen
met de Twins Early Development Study...
240
00:19:59,298 --> 00:20:03,302
...om te ontdekken hoe groot
de rol van genetica in ons gedrag is.
241
00:20:04,236 --> 00:20:08,907
Je zou denken dat eeneiige tweelingen
meer op elkaar zouden lijken...
242
00:20:09,474 --> 00:20:13,679
...dan twee-eiige tweelingen,
met maar 50 procent dezelfde genen.
243
00:20:15,781 --> 00:20:17,516
Als iets erfelijk is...
244
00:20:17,583 --> 00:20:20,219
...zoals iets onbekends
als muzikaliteit...
245
00:20:20,752 --> 00:20:25,791
...zou een eeneiige tweeling dus
eerder dezelfde muzikale aanleg hebben...
246
00:20:25,991 --> 00:20:30,996
...dan een twee-eiige tweeling
omdat ze genetisch meer op elkaar lijken.
247
00:20:35,267 --> 00:20:37,836
We hadden geloof ik 15.000 tweelingen.
248
00:20:37,903 --> 00:20:41,473
Het was heel toevallig
dat dat onderzoek mogelijk was...
249
00:20:41,740 --> 00:20:46,511
...omdat in 1993 de geboorteaktes
net gedigitaliseerd waren.
250
00:20:47,012 --> 00:20:51,683
Met één druk op de knop
kon je alle tweelingen eruit vissen.
251
00:20:55,554 --> 00:20:57,623
We hebben ze bijna elk jaar getest.
252
00:20:58,123 --> 00:20:59,725
Ruim 25 jaar lang.
253
00:21:04,296 --> 00:21:06,031
We hebben data van henzelf.
254
00:21:09,034 --> 00:21:11,970
We laten de ouders vragenlijsten invullen.
255
00:21:12,371 --> 00:21:15,774
We laten leraren de tweelingen beoordelen.
256
00:21:15,841 --> 00:21:18,076
We hebben de National Pupil Database.
257
00:21:19,144 --> 00:21:20,979
Ben ik een dromer of praktisch?
258
00:21:21,780 --> 00:21:26,318
Alles bij elkaar schatten we dat we
55 miljoen stukjes informatie hebben.
259
00:21:27,586 --> 00:21:30,555
Ik heb veel karaktertrekken bestudeerd.
260
00:21:32,090 --> 00:21:37,329
Ik richtte me in het bijzonder bij baby's
op wat we temperament noemen.
261
00:21:37,396 --> 00:21:42,034
Dit zijn trekken die je al vroeg hebt,
zoals angstigheid en woede...
262
00:21:42,167 --> 00:21:45,504
...drukte,
sociabiliteit en verlegenheid...
263
00:21:45,570 --> 00:21:49,007
...en impulsiviteit,
wat draait om de aandachtsspanne.
264
00:21:49,941 --> 00:21:53,612
Bij elke eigenschap die je bestudeert,
zoals verlegenheid...
265
00:21:53,879 --> 00:21:55,781
Als genetica een rol speelt...
266
00:21:55,847 --> 00:22:01,687
...zouden eeneiige tweelingen veel meer
op elkaar moeten lijken dan de rest...
267
00:22:01,787 --> 00:22:04,990
...omdat ze genetisch gezien
100 procent gelijk zijn.
268
00:22:07,426 --> 00:22:12,331
En elk onderzoek wees uit dat genetica
veel belangrijker was dan we dachten.
269
00:22:12,764 --> 00:22:13,932
Op elk vlak.
270
00:22:14,366 --> 00:22:18,036
Bij persoonlijkheden,
vervolgens bij leercapaciteiten....
271
00:22:18,103 --> 00:22:21,039
...bij gedragsproblemen
en schoolprestaties.
272
00:22:21,106 --> 00:22:25,977
Op elk vlak lijken eeneiige tweelingen
veel meer op elkaar dan twee-eiige...
273
00:22:26,345 --> 00:22:31,516
...waaruit blijkt dat genen
een grote rol spelen bij wie we zijn.
274
00:22:34,052 --> 00:22:35,487
Na de tweelingen...
275
00:22:35,554 --> 00:22:39,424
...probeerden we te kijken
of we op zoek konden gaan...
276
00:22:39,891 --> 00:22:44,262
...naar het DNA
dat verschillen in gedrag veroorzaakt.
277
00:22:45,330 --> 00:22:47,566
Dus ging ik op zoek naar deze genen.
278
00:22:55,340 --> 00:22:59,010
ZEVEN MAANDEN OUD
279
00:23:04,816 --> 00:23:06,585
Net wakker en al vol energie.
280
00:23:07,452 --> 00:23:10,956
Zo was ze altijd al.
Zo kon niet wachten tot ze geboren was.
281
00:23:12,657 --> 00:23:14,326
Je schopte tegen mijn blaas.
282
00:23:15,694 --> 00:23:17,963
Als ik aan Mila's ontwikkeling denk...
283
00:23:18,330 --> 00:23:22,934
...denk ik dat ze slim is,
dat ze snel leert...
284
00:23:23,201 --> 00:23:24,970
...dat ze erg nieuwsgierig is.
285
00:23:26,438 --> 00:23:30,342
Ik denk dat ze zich cognitief gezien
nu iets sneller ontwikkelt...
286
00:23:30,409 --> 00:23:32,778
...want het lijkt wel...
287
00:23:33,545 --> 00:23:37,449
...dat ze haar energie beter kan richten
op wat ze wil hebben.
288
00:23:38,083 --> 00:23:41,052
Ze is heel erg gefocust op wat ze wil.
289
00:23:41,119 --> 00:23:47,492
Ze wil dat alles gaat zoals zij dat wil
en zet het je betaald als het anders gaat.
290
00:23:47,559 --> 00:23:50,028
Ze is meedogenloos.
291
00:23:51,930 --> 00:23:57,068
Je mag niet alle speeltjes hebben.
Dat is niet aardig. Hij mag er ook hebben.
292
00:24:00,272 --> 00:24:05,210
Als ik aan Lincoln denk,
zie ik een lieve jongen voor me...
293
00:24:05,277 --> 00:24:09,915
...die gewoon heel blij is
en altijd lacht en...
294
00:24:11,183 --> 00:24:13,118
...die...
295
00:24:13,251 --> 00:24:16,021
Ja, hij is gewoon Lincoln.
296
00:24:16,755 --> 00:24:18,290
Ze zijn gewoon zo anders.
297
00:24:19,491 --> 00:24:20,625
ELF MAANDEN OUD
298
00:24:20,725 --> 00:24:24,095
Lincoln is gewoon mijn maatje.
299
00:24:24,162 --> 00:24:29,000
Hij is echt cool.
Ik bewonder hem erg...
300
00:24:29,067 --> 00:24:33,138
...want hij is iemand
die met de stroom meegaat en blij is.
301
00:24:34,339 --> 00:24:37,609
Hij is gewoon een heel lieve jongen.
302
00:24:40,946 --> 00:24:41,947
Probeer te staan.
303
00:24:42,681 --> 00:24:44,749
Laat zien hoe je dat doet. Goed zo.
304
00:24:45,817 --> 00:24:52,190
Als ik wil dat hij ergens van afblijft,
luistert hij en blijft hij ervan af.
305
00:24:52,924 --> 00:24:55,927
Mila kijkt je dan aan en zegt:
306
00:24:55,994 --> 00:24:58,530
'Hoe durf je me te zeggen
wat ik moet doen.'
307
00:24:59,064 --> 00:25:01,900
Dat is een goede omschrijving
van hun karakters.
308
00:25:08,340 --> 00:25:11,843
We dachten dat genetica draaide
om aandoeningen aan één gen.
309
00:25:12,444 --> 00:25:15,580
Als je het gen hebt
van de ziekte van Huntington...
310
00:25:15,647 --> 00:25:19,217
...sterf je eraan
als je eerder niet aan iets anders sterft.
311
00:25:19,618 --> 00:25:21,586
Het is iets wat vooraf vaststaat.
312
00:25:22,754 --> 00:25:29,461
Maar daarbij gaat het om één gen.
Bij karaktertrekken is dat niet het geval.
313
00:25:31,229 --> 00:25:35,267
Dat betekent dat je te maken hebt
met veel DNA-verschillen.
314
00:25:35,333 --> 00:25:38,904
Eerst dacht men een paar dozijn,
wellicht honderd...
315
00:25:39,938 --> 00:25:44,175
...maar het bleek dat we het
over duizenden DNA-verschillen hadden.
316
00:25:47,779 --> 00:25:49,814
Wat is zo'n DNA-verschil?
317
00:25:49,948 --> 00:25:53,184
Dit is de dubbele helix.
Het is net een wenteltrap.
318
00:25:53,251 --> 00:25:56,454
En de treden
bestaan uit een alfabet van vier letters.
319
00:25:56,521 --> 00:25:59,758
Ze kunnen A, C, T of G zijn.
320
00:25:59,824 --> 00:26:05,130
99 procent
van de drie miljard treden in ons DNA...
321
00:26:05,764 --> 00:26:07,933
...is hetzelfde voor elk van ons...
322
00:26:07,999 --> 00:26:11,670
...maar één procent verschilt
en dat is wat ons interesseert.
323
00:26:12,137 --> 00:26:18,510
Stel nu dat deze trede bij mij een A is,
maar bij jou wellicht een C, T of een G.
324
00:26:19,744 --> 00:26:22,514
Een zo'n verschil in het DNA
maakt weinig uit.
325
00:26:23,248 --> 00:26:28,353
Maar wij moeten nu duizenden,
tienduizenden verschillen optellen...
326
00:26:28,420 --> 00:26:31,756
...om een polygenetische score
te berekenen.
327
00:26:32,023 --> 00:26:34,993
En daarmee
kun je karaktertrekken voorspellen.
328
00:26:38,363 --> 00:26:42,167
Wat geweldig was, was dat er in 2005
technologie ontwikkeld werd.
329
00:26:42,534 --> 00:26:48,907
Op een plaatje zo groot als een postzegel
kunnen we nu miljoenen verschillen meten.
330
00:26:56,748 --> 00:27:00,485
We kunnen die techniek inzetten
om je DNA te bekijken...
331
00:27:00,552 --> 00:27:04,022
...en te zien op welk vlak je DNA afwijkt.
332
00:27:05,123 --> 00:27:10,161
En we kunnen die verschillen combineren
om karaktereigenschappen te voorspellen...
333
00:27:10,228 --> 00:27:15,567
...zoals sociabiliteit, verlegenheid
drukte of gevoeligheid.
334
00:27:16,668 --> 00:27:20,672
Polygenetische scores zijn gebaseerd
op aangeboren DNA-verschillen...
335
00:27:20,739 --> 00:27:24,943
...die al aanwezig waren in je eerste cel
en veranderen dus nooit.
336
00:27:26,544 --> 00:27:28,780
Het is een uniek voorspelmechanisme...
337
00:27:28,847 --> 00:27:34,519
...omdat je het even goed op de eerste dag
als wanneer je 50 bent kunt voorspellen.
338
00:27:34,586 --> 00:27:37,389
Laat hem het zelf doen.
-O ja?
339
00:27:37,555 --> 00:27:40,492
Stel dat je kind hoog scoort
omtrent verlegenheid.
340
00:27:40,592 --> 00:27:44,562
Dat betekent nog niet
dat het kind absoluut verlegen zal zijn.
341
00:27:44,829 --> 00:27:49,067
Het betekent enkel dat ze gemiddeld,
vergeleken met andere kinderen...
342
00:27:49,534 --> 00:27:52,437
...genetisch meer kans hebben
om verlegen te zijn.
343
00:27:54,272 --> 00:27:57,175
Wat betekent dat?
Als je naar een feestje gaat…
344
00:27:57,609 --> 00:28:00,979
...laat je zo'n kind niet achter
bij onbekende kinderen...
345
00:28:01,046 --> 00:28:03,114
...en zeg je niet: 'veel plezier.'
346
00:28:03,448 --> 00:28:05,417
Je laat een vriend meegaan...
347
00:28:05,483 --> 00:28:10,722
...blijft even en zorgt dat het kind
zich op zijn gemak voelt voor je vertrekt.
348
00:28:10,789 --> 00:28:14,492
Het is niet lastig,
maar je moet die verschillen respecteren.
349
00:28:29,841 --> 00:28:34,646
Ik was introvert en begon me later pas
open te stellen voor andere mensen.
350
00:28:34,713 --> 00:28:37,782
En zodra ik dat deed,
gebeurden er prachtige dingen.
351
00:28:37,849 --> 00:28:39,484
VIER MAANDEN OUD
352
00:28:46,758 --> 00:28:49,794
Ik denk dat het aan te leren is...
353
00:28:49,861 --> 00:28:55,867
...dat je ze kunt blootstellen aan mensen
en ook een beetje hulp kunt geven.
354
00:28:56,201 --> 00:28:58,536
Lola was vroeger heel verlegen.
355
00:29:00,205 --> 00:29:02,207
We hebben haar aangespoord.
356
00:29:02,574 --> 00:29:07,078
Baby. Ik wil dat je gaat slapen.
357
00:29:07,245 --> 00:29:11,049
Ze zit nu op de kleuterschool
en heeft haar plekje echt gevonden.
358
00:29:12,984 --> 00:29:16,121
Eerst deze arm weg.
En daarna kun je hem afdoen.
359
00:29:17,355 --> 00:29:20,391
Ik hoop dat dit
een bevrijdende boodschap is.
360
00:29:20,692 --> 00:29:25,163
Je moet niet niet denken dat een misstap
de levens van je kind kan verpesten.
361
00:29:25,430 --> 00:29:28,266
Je kunt beter
met de genetische stroom meegaan...
362
00:29:28,399 --> 00:29:33,805
...en genieten van je kind
dat zich ontwikkelt tot een uniek mens.
363
00:29:38,376 --> 00:29:42,080
In plaats van te denken
dat je hun toekomst kunt bepalen...
364
00:29:43,948 --> 00:29:48,019
...achterhaal liever wat ze graag doen
en help ze daarbij.
365
00:29:48,286 --> 00:29:50,088
Dat is beter voor iedereen.
366
00:29:53,758 --> 00:29:55,260
Pas op, papa.
367
00:29:55,326 --> 00:29:56,895
Wat?
-Wees voorzichtig.
368
00:29:56,961 --> 00:29:58,863
Ik laat hem echt niet vallen.
369
00:29:58,930 --> 00:30:00,698
Mijn vader is zo sociaal.
370
00:30:01,166 --> 00:30:04,502
Hij is zo'n goede invloed
en ik ben hem achterna gegaan.
371
00:30:06,738 --> 00:30:08,773
Het is zo'n mooie karaktertrek.
372
00:30:08,840 --> 00:30:12,911
Ik hoop echt dat onze kinderen
die van nature hebben of aanleren.
373
00:30:12,977 --> 00:30:14,813
Ben je een prachtig mannetje?
374
00:30:14,879 --> 00:30:15,980
VIJF MAANDEN OUD
375
00:30:22,654 --> 00:30:27,192
Je hebt een mooie neus, mooie ogen,
en je hoofd is perfect.
376
00:30:27,425 --> 00:30:30,295
Kijk hoe rond het is. Een perfect hoofd.
377
00:30:31,095 --> 00:30:33,331
Echt. Het doet me aan Tasha denken.
378
00:30:33,798 --> 00:30:34,966
Net mijn dochter.
379
00:30:35,466 --> 00:30:39,037
Het gezicht is zo mooi rond,
het is prachtig.
380
00:30:39,103 --> 00:30:42,006
Moet je die wangetjes zien.
Echt net Tasha.
381
00:30:43,408 --> 00:30:45,009
Zuster opa.
382
00:30:46,177 --> 00:30:48,246
Je moet een babykonijn onderzoeken.
383
00:30:48,580 --> 00:30:49,414
Oké.
384
00:30:49,914 --> 00:30:51,482
Piep, bloeddruk.
385
00:30:52,984 --> 00:30:55,620
Je weet wel,
wanneer het zo'n geluid maakt.
386
00:30:55,687 --> 00:30:58,690
Voel hier eens. Voel je hart. Voel je het?
387
00:31:02,260 --> 00:31:04,796
Rustig maar.
388
00:31:04,863 --> 00:31:08,166
Je ziet al het DNA,
al hun uiterlijke kenmerken.
389
00:31:08,233 --> 00:31:09,767
Dit is een deel van mij...
390
00:31:10,268 --> 00:31:12,804
...en ik ben een deel
van mijn vader en zo.
391
00:31:15,340 --> 00:31:18,810
Dit maakt deel uit van de kennis
over onze oorsprong...
392
00:31:18,877 --> 00:31:20,778
...over hoe we in elkaar zitten.
393
00:31:21,246 --> 00:31:22,447
Dat vind ik super.
394
00:31:23,882 --> 00:31:26,451
Rustig maar.
395
00:31:35,426 --> 00:31:39,464
Ik wilde altijd al weten
hoe onze omgeving en cultuur ons vormen.
396
00:31:40,698 --> 00:31:44,502
Achteraf gezien was mijn jeugd in Rusland
een gelukkige jeugd.
397
00:31:48,840 --> 00:31:52,277
Mijn overgrootmoeder
was een erg overtuigd communiste.
398
00:31:52,877 --> 00:31:56,848
Ze vertelde vaak over haar deelname
aan de communistische revolutie.
399
00:32:04,889 --> 00:32:07,125
Toen ik een jaar of tien was...
400
00:32:07,191 --> 00:32:10,428
...besefte ik dat mijn ouders
probeerden te emigreren.
401
00:32:12,964 --> 00:32:15,733
De Verenigde Staten
waren een grote verandering.
402
00:32:17,335 --> 00:32:20,838
Het voelde anders
omdat ik uit een heel andere cultuur kwam.
403
00:32:26,077 --> 00:32:27,378
Pas op voor de hond.
404
00:32:28,746 --> 00:32:31,249
Mijn dochter
is een echt Amerikaans meisje.
405
00:32:33,551 --> 00:32:37,588
We zijn best wel anders
qua karakter en persoonlijkheid.
406
00:32:39,390 --> 00:32:41,826
Als ik Natasha bekijk en aan haar denk...
407
00:32:41,893 --> 00:32:45,063
...hebben mijn man en ik
haar onze genen meegegeven...
408
00:32:45,129 --> 00:32:46,297
...elk 50 procent.
409
00:32:46,364 --> 00:32:49,734
Maar hoe zit het met haar omgeving?
Welke rol speelt die?
410
00:32:52,437 --> 00:32:55,640
Door mijn jeugd in Rusland
en mijn komst naar de VS...
411
00:32:55,707 --> 00:32:58,376
...besloot ik
het temperament te bestuderen...
412
00:32:58,443 --> 00:33:01,145
...een van de bouwstenen van het karakter.
413
00:33:22,967 --> 00:33:28,706
Het temperament draait uiteindelijk
om onze neiging emotioneel te reageren...
414
00:33:29,273 --> 00:33:33,378
...en de mate waarin mensen
die reacties kunnen bedwingen.
415
00:33:36,314 --> 00:33:37,548
Van oudsher...
416
00:33:37,615 --> 00:33:41,753
...worden baby's
in bepaalde categorieën geplaatst.
417
00:33:42,553 --> 00:33:48,760
Sommige zijn lastig, andere gemakkelijk
en weer andere kijken de kat uit de boom.
418
00:33:50,828 --> 00:33:54,098
Er wordt overwegend gedacht
dat temperament iets is...
419
00:33:54,165 --> 00:33:59,203
...wat je je hele leven lang hebt,
maar ik wilde onderzoeken...
420
00:33:59,270 --> 00:34:02,573
...of het iets is
wat in de loop der tijd kan veranderen.
421
00:34:03,741 --> 00:34:06,544
En ik bekijk tevens
de eigenschappen van ouders.
422
00:34:06,611 --> 00:34:10,481
Ik kijk hoe die het temperament
van kinderen kunnen beïnvloeden.
423
00:34:15,186 --> 00:34:18,790
Ik weet uit eigen ervaring
dat temperament niet vaststaat.
424
00:34:19,090 --> 00:34:20,691
Een ballerinakonijntje.
425
00:34:20,792 --> 00:34:23,094
En in 2017...
426
00:34:23,161 --> 00:34:26,631
...begon ik een aantal experimenten
met moeders en baby's.
427
00:34:27,932 --> 00:34:29,367
Dit is geweldig.
428
00:34:29,434 --> 00:34:33,871
Allereerst kwamen de baby's naar het lab
als ze vier maanden oud zijn.
429
00:34:33,938 --> 00:34:35,640
Ze speelden met hun moeders.
430
00:34:36,374 --> 00:34:37,875
Waar is mijn baby?
431
00:34:39,343 --> 00:34:40,378
Daar is hij.
432
00:34:41,546 --> 00:34:46,751
We keken hoeveel positieve emoties
door moeder en baby werden geuit.
433
00:34:49,854 --> 00:34:51,856
Hoe intens er gespeeld werd...
434
00:34:51,923 --> 00:34:55,893
...hoe enthousiast de moeders waren,
hoe weids hun gebaren waren.
435
00:34:55,960 --> 00:34:57,161
Zal ik wat zingen?
436
00:34:58,062 --> 00:35:00,731
Simpelweg hoe positief de interactie was.
437
00:35:04,335 --> 00:35:05,603
Wie is die baby daar?
438
00:35:06,437 --> 00:35:12,076
We keken ook naar de wisselwerking,
naar hoe ze op elkaar reageren.
439
00:35:12,143 --> 00:35:13,144
Wie is dat?
440
00:35:14,545 --> 00:35:18,149
Soms noemen mensen dat de dans,
omdat ze om beurten reageren.
441
00:35:19,650 --> 00:35:21,686
En dat was het eerste deel.
442
00:35:21,752 --> 00:35:23,821
Claire en Paul, kom maar terug.
443
00:35:24,021 --> 00:35:28,960
Ze kwamen terug als ze zes maanden waren
en dan beoordeelden we hun temperament.
444
00:35:30,495 --> 00:35:31,529
Oké dan.
445
00:35:33,531 --> 00:35:36,968
We begonnen hun temperament
elke paar maanden te testen...
446
00:35:37,034 --> 00:35:39,670
...om te kijken of het veranderde.
447
00:35:41,239 --> 00:35:43,441
Hun temperament testen is lastig.
448
00:35:43,941 --> 00:35:48,779
Maar van jongs af aan kunnen baby's ons
heel goed laten zien dat ze bang zijn...
449
00:35:49,747 --> 00:35:52,550
...vooral bij situaties
die nieuw zijn voor hen.
450
00:35:54,619 --> 00:35:57,922
We hebben vier verschillende maskers
die gedragen worden.
451
00:35:58,322 --> 00:36:01,092
Hoi, lieve meid.
Ga maar op die stoel zitten.
452
00:36:01,726 --> 00:36:03,694
Als ze zes maanden oud zijn...
453
00:36:03,761 --> 00:36:07,098
...associëren ze maskers
nog niet met het kwaad...
454
00:36:07,165 --> 00:36:10,368
...dat het monsters zijn,
maar ze zijn ongebruikelijk.
455
00:36:11,068 --> 00:36:15,606
En ze zijn heel erg anders
dan wat ze normaal zien in hun wereldje.
456
00:36:19,143 --> 00:36:22,246
Ik kijk hem zo aan
met vier verschillende maskers...
457
00:36:22,313 --> 00:36:24,148
...en jij mag naast hem staan.
458
00:36:25,750 --> 00:36:28,252
De moeder mag naast de baby blijven staan.
459
00:36:28,853 --> 00:36:33,758
Soms raken ze heel erg van streek.
De moeder moet de baby kunnen kalmeren.
460
00:36:34,625 --> 00:36:38,896
Ook al willen we weten
hoe de baby's op de maskers reageren.
461
00:36:48,806 --> 00:36:53,177
We moeten kwantificeren wat we zien.
We moeten het omzetten in cijfers.
462
00:36:58,416 --> 00:37:01,519
Dus kijken we naar meerdere zones
op hun gezicht...
463
00:37:01,586 --> 00:37:04,355
...om die angstige reactie
in kaart te brengen.
464
00:37:08,826 --> 00:37:12,797
Naar de ogen die groter worden
en de wenkbrauwen die ze optrekken.
465
00:37:13,664 --> 00:37:17,668
Soms verstijven ze en beven ze.
Dat is duidelijk een teken van angst.
466
00:37:34,552 --> 00:37:38,522
En ze kijken naar de maskers
tot ze besluiten dat ze eng zijn...
467
00:37:38,589 --> 00:37:43,427
...en ze de andere kant op kijken
of mama vragen wat er aan de hand is.
468
00:37:52,603 --> 00:37:53,471
Alles is oké.
469
00:37:55,039 --> 00:37:57,708
O, een knuffel. Bedankt voor de knuffel.
470
00:37:58,142 --> 00:38:00,478
En daarna kwamen de baby's terug.
471
00:38:00,544 --> 00:38:03,914
We testten ze opnieuw
na acht, tien en twaalf maanden...
472
00:38:03,981 --> 00:38:07,585
... en zo konden we in kaart brengen...
473
00:38:07,685 --> 00:38:10,688
...hoe hun temperament groeide,
zich ontwikkelde..
474
00:38:11,088 --> 00:38:13,624
En dat is zo'n interessant onderwerp.
475
00:38:19,096 --> 00:38:21,832
Het bleek
dat tussen acht en tien maanden...
476
00:38:21,899 --> 00:38:27,505
...er een enorme toename was in reacties
die te maken hebben met angst.
477
00:38:28,906 --> 00:38:33,811
Ze schrokken meer en huilden harder
na het zien van de maskers...
478
00:38:34,178 --> 00:38:36,113
...en wilden verder bij ze weg.
479
00:38:36,180 --> 00:38:40,251
Al die reacties
werden in die periode veel intenser.
480
00:38:41,652 --> 00:38:47,858
En dat is logisch, want als baby's
tussen de acht en tien maanden oud zijn...
481
00:38:47,925 --> 00:38:49,860
...worden ze veel beweeglijker.
482
00:38:50,828 --> 00:38:54,965
Dus kruipen ze en bewegen ze meer
en nemen ze afstand van hun moeders.
483
00:38:55,032 --> 00:38:59,770
Ze zien dingen in hun omgeving
die riskant of gevaarlijk kunnen zijn.
484
00:39:02,907 --> 00:39:06,944
Uit dit onderzoek bleek
dat zeker met betrekking tot angst...
485
00:39:07,011 --> 00:39:09,413
...hun temperament gaandeweg veranderde.
486
00:39:11,449 --> 00:39:15,152
Maar toen we keken
naar de data over het gedrag van ouders...
487
00:39:15,419 --> 00:39:21,692
...ontdekten we dat de acties van ouders
ook invloed hadden op hun temperament.
488
00:39:29,500 --> 00:39:33,437
We zagen dat baby's van gevoeligere,
toegankelijkere moeders...
489
00:39:33,738 --> 00:39:38,876
...als ze zes maanden oud waren
minder bang voor dingen waren.
490
00:39:39,643 --> 00:39:43,814
Als een moeder gevoelig is,
biedt ze de baby bescherming tegen angst.
491
00:39:45,649 --> 00:39:47,885
De wijze waarop moeders met ze spelen.
492
00:39:47,952 --> 00:39:53,858
Aansluiten op de signalen die hij afgeeft
en daar gepast op reageren.
493
00:39:53,924 --> 00:39:57,194
Daardoor leken
de angstige reacties af te nemen.
494
00:40:01,132 --> 00:40:04,735
Uit onze onderzoeken blijkt
dat er een kneedbaarheid is...
495
00:40:04,802 --> 00:40:08,506
...in het temperament,
dat er ruimte is voor verandering...
496
00:40:08,572 --> 00:40:10,608
...en dat tot op zekere hoogte...
497
00:40:10,674 --> 00:40:15,079
...omgevingsfactoren
als dynamiek en moeder-kindinteractie...
498
00:40:15,146 --> 00:40:16,981
..daaraan lijken bij te dragen.
499
00:40:38,636 --> 00:40:40,104
Hij begon te lachen...
500
00:40:41,338 --> 00:40:43,174
...toen hij acht weken oud was.
501
00:40:44,408 --> 00:40:47,745
Hij houdt van mensen
en van mensen die naar hem lachen.
502
00:40:48,012 --> 00:40:50,114
Als je lacht, lacht hij terug.
503
00:40:51,248 --> 00:40:52,750
Dat is echt heerlijk.
504
00:40:55,286 --> 00:40:58,856
Lola lacht de hele tijd naar hem.
Dat heeft vast geholpen.
505
00:40:58,923 --> 00:41:00,291
Hij lacht veel meer.
506
00:41:04,128 --> 00:41:07,364
Een band scheppen was simpel.
Ik hield meteen van hem.
507
00:41:08,866 --> 00:41:11,602
Ik ben dit keer veel zelfverzekerder...
508
00:41:12,136 --> 00:41:14,271
...en dat maakte vast veel verschil.
509
00:41:16,240 --> 00:41:18,976
Daardoor zijn mama en de baby gelukkig.
510
00:41:27,284 --> 00:41:30,554
Baby's hebben niet
het zelfbewustzijn of zo...
511
00:41:30,621 --> 00:41:33,324
...om hun temperament zelf te regelen.
512
00:41:33,390 --> 00:41:34,458
Doe je je slab om?
513
00:41:34,525 --> 00:41:38,429
Hun ouders moeten ze helpen
verschillende strategieën te ontdekken.
514
00:41:40,397 --> 00:41:43,167
Baby's die makkelijk in de omgang zijn...
515
00:41:43,234 --> 00:41:47,271
...hebben wellicht minder routine nodig
dan andere baby's.
516
00:41:47,471 --> 00:41:49,106
Maar als je weet...
517
00:41:49,173 --> 00:41:54,945
...dat je kind vaak verontrust is,
kan regelmaat helpen.
518
00:41:55,012 --> 00:41:57,114
Op een vast tijdstip opstaan...
519
00:41:57,214 --> 00:42:00,551
....een dutje doen
en altijd in hetzelfde bed slapen.
520
00:42:00,885 --> 00:42:06,590
Zaken die een dag een vast ritme geven
zijn heel erg belangrijk.
521
00:42:10,628 --> 00:42:13,497
Ik denk dat hij meer op zijn vader lijkt.
522
00:42:14,632 --> 00:42:15,933
Heel onafhankelijk.
523
00:42:16,033 --> 00:42:18,435
Wil je springen? Een, twee drie. Super.
524
00:42:18,502 --> 00:42:20,237
Jammie, dat ruikt fris.
525
00:42:20,304 --> 00:42:24,141
Nelson kan heel attent zijn.
Hij laat me koffie voor mama zetten.
526
00:42:26,143 --> 00:42:28,679
Ik weet niet wat Nelson later zal worden.
527
00:42:28,746 --> 00:42:30,648
Hij racet nu echt op zijn fiets.
528
00:42:31,081 --> 00:42:32,249
Eén, twee, drie.
529
00:42:32,516 --> 00:42:38,789
Hij speelt veel met auto's,
dus wat die Formule 1-carrière betreft...
530
00:42:38,856 --> 00:42:41,759
...kijken we goed
naar wat hem nu interesseert.
531
00:42:41,825 --> 00:42:44,028
Hij wordt geobsedeerd door de ruimte.
532
00:42:44,094 --> 00:42:49,934
Mercurius, Venus, Aarde, Mars,
Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus.
533
00:42:50,734 --> 00:42:55,406
Je moet toegeven dat kinderen anders zijn
en die verschillen respecteren.
534
00:42:55,673 --> 00:42:58,042
Met ze meegaan en niet tegen ze ingaan.
535
00:42:58,375 --> 00:42:59,543
TWINTIG MAANDEN OUD
536
00:43:00,544 --> 00:43:01,845
Ik ga je schoen halen.
537
00:43:02,613 --> 00:43:04,848
De reis om te worden wie we zijn...
538
00:43:04,915 --> 00:43:07,384
...is iets wat al heel vroeg begint.
539
00:43:10,654 --> 00:43:13,657
Met die vroege bouwstenen
wordt iets gebouwd...
540
00:43:13,724 --> 00:43:16,360
...dat we ons leven lang
met ons meedragen...
541
00:43:16,660 --> 00:43:20,531
...en bijdraagt
aan wie we uiteindelijk zullen worden.
542
00:43:20,998 --> 00:43:24,835
Dit is ons favoriete boek.
Je ziet het, het valt bijna uit elkaar.
543
00:43:24,935 --> 00:43:28,806
Ik zie nu dat ze allebei
heel verschillende karakters hebben.
544
00:43:30,140 --> 00:43:33,143
Ik zie dingen van ons allebei
in ze allebei terug.
545
00:43:34,745 --> 00:43:38,182
Ze is erg meisjesachtig
en is graag bij andere kinderen.
546
00:43:39,516 --> 00:43:41,151
Ze heeft graag de aandacht.
547
00:43:41,752 --> 00:43:42,686
Ziezo.
548
00:43:43,420 --> 00:43:47,458
Lincoln speelt graag met zijn speelgoed
en is graag bij zijn moeder.
549
00:43:48,425 --> 00:43:49,927
Mila wordt vast advocaat.
550
00:43:50,527 --> 00:43:53,931
En Lincoln
wordt een mannelijke verpleger of zo.
551
00:43:53,998 --> 00:43:57,434
Hij gaat vast voor iets of iemand zorgen.
552
00:43:59,069 --> 00:44:00,704
Hoe is Hugo nu?
553
00:44:00,771 --> 00:44:03,240
Zeg hallo, Hugo.
554
00:44:03,307 --> 00:44:05,376
Hugo zei net hallo.
555
00:44:05,676 --> 00:44:10,981
Toen hij klein was, zeiden we
dat hij veel fysieker dan Lola was.
556
00:44:11,348 --> 00:44:15,586
We dachten dat hij veel actiever zou zijn.
557
00:44:15,953 --> 00:44:17,388
Dat geldt nu nog steeds.
558
00:44:17,988 --> 00:44:19,123
Wat is dat, Hugo?
559
00:44:21,759 --> 00:44:24,895
Hij is ook heel sociaal
met andere kinderen.
560
00:44:25,929 --> 00:44:30,200
En hij is lang niet zo extravert als Lola.
561
00:44:32,536 --> 00:44:35,105
Ze is de leider.
Hugo is wat terughoudender.
562
00:44:35,439 --> 00:44:36,707
Maar hij is charmant.
563
00:44:37,241 --> 00:44:38,142
Zo charmant.
564
00:44:41,311 --> 00:44:46,216
Je moet individuen in staat stellen
op ontdekkingstocht te gaan en te falen.
565
00:44:48,052 --> 00:44:53,257
Een kind
dat over een obstakel heen wil komen...
566
00:44:53,323 --> 00:44:57,061
...moet vaak falen
voor hij of zij erin slaagt.
567
00:44:57,127 --> 00:44:59,663
Dat is een metafoor
voor het leven op zich.
568
00:45:01,765 --> 00:45:03,033
Andersom.
569
00:45:03,500 --> 00:45:05,803
Zo ja, zet de gele op de grond.
570
00:45:06,470 --> 00:45:10,908
En ik denk dat het beste
wat we voor onze kinderen kunnen doen...
571
00:45:11,041 --> 00:45:15,479
...is ze zelf laten ontdekken
welke potentie ze hebben op aarde.
572
00:45:18,449 --> 00:45:20,451
Ze hun grenzen laten verkennen.
573
00:45:21,985 --> 00:45:26,123
Dat is essentieel voor ze
om zelfbewust te kunnen worden.
574
00:45:26,590 --> 00:45:28,192
Er moeten mensen in de bus.
575
00:45:28,792 --> 00:45:31,095
Mensen in de bus.
576
00:45:59,623 --> 00:46:02,826
Ondertiteld door: Robby van den Hoek
48733
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bengali
Bosnian
Bulgarian
Catalan
Cebuano
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Finnish
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Gujarati
Haitian Creole
Hawaiian
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Khmer
Korean
Kurdish (Kurmanji)
Kyrgyz
Lao
Latvian
Lithuanian
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Nepali
Norwegian
Pashto
Polish
Romanian
Russian
Samoan
Serbian
Sesotho
Shona
Sinhala
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swahili
Swedish
Tajik
Thai
Turkish
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese
