Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:02,981 --> 00:00:05,257
Lente 1942.
2
00:00:05,421 --> 00:00:09,654
De Fransen gaan aan de zwier
om de Duitse bezetting te vergeten.
3
00:00:10,461 --> 00:00:16,252
Simone de Beauvoir schrijft: Uit de
ontreddering pakten we pareltjes geluk...
4
00:00:16,421 --> 00:00:21,018
en genoten van hun glans, ondanks
de ontnuchterende dagen daarna.
5
00:00:22,621 --> 00:00:27,457
Om deze levenslust te plaatsen, schreef
journalist en historicus Patrick Buisson.
6
00:00:27,621 --> 00:00:30,010
zijn boek De Erotische Jaren.
7
00:00:30,181 --> 00:00:33,651
over een nog altijd
onbespreekbare bezetting.
8
00:00:35,701 --> 00:00:40,093
Als de dood heerst,
laat 't overlevingsinstinct zich gelden.
9
00:00:40,261 --> 00:00:43,731
en dat wil bevestiging
als de bommen vallen.
10
00:00:43,901 --> 00:00:49,897
Omdat het leven wordt bedreigd
en gevaar en angst overheersen.
11
00:00:50,061 --> 00:00:55,534
In oorlogstijd is seks
de ultieme vlucht voor de sterfelijkheid.
12
00:00:55,701 --> 00:00:57,897
Die doorspekte het gedrag.
13
00:00:58,061 --> 00:01:02,771
Wij tonen u dit non-conformistische
gedrag via exclusieve interviews.
14
00:01:02,941 --> 00:01:07,094
en zeldzame opnames,
hoofdzakelijk gefilmd door Duitsers.
15
00:01:09,581 --> 00:01:12,778
Het onrustbarende verhaal
van een bezetting.
16
00:01:12,941 --> 00:01:17,060
De oorlog beroerde elk mens
op de meest intieme manier.
17
00:01:20,661 --> 00:01:23,699
Zoals deze vrouwen,
die gestraft werden.
18
00:01:23,861 --> 00:01:27,252
omdat ze met de vijand, de Duitsers,
geslapen hadden.
19
00:01:33,901 --> 00:01:41,410
LIEFDE EN SEKS
TIJDENS DE BEZETTING
20
00:02:00,301 --> 00:02:02,451
Alles begint op een dag in juni 1940.
21
00:02:02,621 --> 00:02:06,501
Een onvergetelijke dag
voor de jonge Gisèle Guillemot....
22
00:02:06,661 --> 00:02:08,811
die later bij het verzet zou gaan.
23
00:02:08,981 --> 00:02:12,940
De adem stokte me in de keel
toen ik ze zag komen.
24
00:02:13,101 --> 00:02:18,460
Knappe soldaten in mooie uniformen
op splinternieuwe motorfietsen.
25
00:02:18,621 --> 00:02:22,376
Dat was indrukwekkend
en verlammend tegelijk.
26
00:02:22,701 --> 00:02:26,251
Ik dacht: hoe gaan we dit overleven?
Dat is onmogelijk.
27
00:02:26,421 --> 00:02:31,734
Dat redden we nooit.
Ik zag zo'n overmacht.
28
00:02:32,421 --> 00:02:35,891
Op 14 juni wordt Parijs
tot ‘open stad' uitgeroepen.
29
00:02:36,061 --> 00:02:40,737
Het Duitse leger marcheert dagenlang
door de hoofdstad.
30
00:02:41,701 --> 00:02:47,219
Bitter aanschouwen de Parijzenaars
het zegevierende Derde Rijk.
31
00:02:47,381 --> 00:02:50,294
Roddelreporter Ristelhueber schrijft:
32
00:02:50,461 --> 00:02:55,012
'Het was een Wagneriaanse intocht
met hun glimmende stalen helmen...
33
00:02:55,181 --> 00:02:57,980
en hun goed uitgeruste tanks.'
34
00:02:58,141 --> 00:03:02,294
Huisvrouwen op de Avenue Kleber...
35
00:03:02,461 --> 00:03:06,250
zagen frisse mannen die net
van de kapper leken te komen.
36
00:03:08,901 --> 00:03:13,850
Wehrmacht veteraan Max Bayer
herinnert zich de pracht en praal nog.
37
00:03:14,421 --> 00:03:21,134
We waren in feite trots op ons uniform.
We voelden ons goed.
38
00:03:21,301 --> 00:03:27,252
We moesten onberispelijker zijn dan
in Duitsland en ons goed presenteren.
39
00:03:27,421 --> 00:03:34,020
De verschijning was meer van belang.
Anders dan tijdens eerdere conflicten.
40
00:03:34,181 --> 00:03:41,053
Dat kwam grotendeels doordat
het nationaalsocialisme..
41
00:03:41,221 --> 00:03:47,012
en het totalitaire fascistische regime,
het jonge mannenlichaam..
42
00:03:47,181 --> 00:03:53,939
tot symbool van de viriliteit, energie
en vitaliteit van de natie had verheven.
43
00:03:54,101 --> 00:03:58,937
Deze jonge, zegevierende mannen
hadden ontegenzeggelijk iets erotisch.
44
00:03:59,101 --> 00:04:03,698
Hun uitstraling was charismatisch
en verleidelijk...
45
00:04:03,861 --> 00:04:09,777
en dat had een opwindend effect
op de gevoeligheid...
46
00:04:09,941 --> 00:04:11,932
en sensualiteit van velen.
47
00:04:12,101 --> 00:04:16,891
De jonge Benoîte Groult,
toekomstig schrijfster, zag het effect...
48
00:04:17,061 --> 00:04:20,053
dat deze uitstraling had
op sommige vrouwen.
49
00:04:22,061 --> 00:04:27,295
Ja, ze waren knap en doorvoed.
En goed gekleed. En triomfantelijk.
50
00:04:27,461 --> 00:04:31,295
Verbazingwekkend
wat overwinning kan uitstralen.
51
00:04:31,461 --> 00:04:36,535
Het was prachtig en vreselijk, want
de meisjes liepen achter hun tanks aan.
52
00:04:36,701 --> 00:04:40,456
Maar wij waren patriottisch
en katholiek opgevoed...
53
00:04:40,621 --> 00:04:44,171
en mochten dus niet
aan dat soort dingen meedoen.
54
00:04:48,021 --> 00:04:50,410
We herinnerden ons
onze eigen soldaten.
55
00:04:50,581 --> 00:04:54,893
die teruggedreven werden
vanaf de Maginotlinie richting het zuiden.
56
00:04:55,061 --> 00:04:59,612
De nederlaag, de verschrikking
van mensen in doodsangst.
57
00:04:59,781 --> 00:05:02,694
Het Franse leger
werd in 1940 verslagen.
58
00:05:02,861 --> 00:05:08,937
Ook al had het hard gevochten
en waren er 100.000 man gesneuveld...
59
00:05:09,101 --> 00:05:14,130
het had het imago niet bestand
te zijn tegen het Duitse leger.
60
00:05:14,781 --> 00:05:19,776
Een handjevol Duitse soldaten hield
honderdduizenden Fransen gevangen.
61
00:05:19,941 --> 00:05:22,217
Dat deed hun mannelijke imago
geen goed.
62
00:05:22,381 --> 00:05:27,455
De mannen hadden gefaald en hun land
en hun vrouwen niet beschermd.
63
00:05:27,621 --> 00:05:33,412
Al eeuwenlang verpersoonlijkt men
de overwinnaar en de overwonnene.
64
00:05:33,581 --> 00:05:37,814
De overwinnaar is mannelijk
en de overwonnene vrouwelijk.
65
00:05:37,981 --> 00:05:43,135
Deze metafoor wordt het decor
tijdens de collaboratie.
66
00:05:44,221 --> 00:05:47,498
Collaboratie.
Het pad dat Pétain werd opgelegd...
67
00:05:47,661 --> 00:05:50,574
voordat het een politieke keuze werd.
68
00:05:50,741 --> 00:05:56,931
Optimisten geloven dat z'n dubbelpolitiek
het verzet zou hebben gesteund.
69
00:05:57,101 --> 00:06:01,538
Maar de trieste waarheid
is de onmacht tegen een bestand...
70
00:06:01,701 --> 00:06:04,454
dat Frankrijk schond en vernederde.
71
00:06:06,501 --> 00:06:10,859
De Wehrmacht bezet ruim de helft
van het land, verdeeld in twee zones...
72
00:06:11,021 --> 00:06:13,297
door een demarcatielijn.
73
00:06:13,461 --> 00:06:17,250
Fransen mogen deze grens niet over
zonder toestemming.
74
00:06:17,421 --> 00:06:19,458
De kostbare Ausweis.
75
00:06:28,421 --> 00:06:31,777
Tegen alle verwachtingen in,
helpt de bezetter de Fransen...
76
00:06:31,941 --> 00:06:34,376
het land weer op de been te helpen.
77
00:06:35,461 --> 00:06:39,614
Maar het is eigenbelang
om de vernietiging te doen vergeten.
78
00:06:39,781 --> 00:06:44,093
en de Fransen te helpen
die verdwaalden tijdens de uittocht.
79
00:06:50,781 --> 00:06:54,615
De Duitsers maakten zich zo nuttig,
dat Simone de Beauvoir.
80
00:06:54,781 --> 00:07:00,094
in haar Oorlogsdagboek schrijft:
‘In feite waren ze erg vriendelijk.
81
00:07:00,261 --> 00:07:04,016
attent en discreet
en ze stonden altijd voor je klaar.'
82
00:07:05,821 --> 00:07:09,451
Hun opdracht is de bevolking
te helpen en te respecteren.
83
00:07:09,621 --> 00:07:11,771
Vooral de vrouwen en kinderen.
84
00:07:12,381 --> 00:07:16,261
De verlaten bevolking
vertrouwt de Duitse soldaat.
85
00:07:16,421 --> 00:07:21,018
Op deze beroemde poster houdt
een Duitse soldaat 'n kind op de arm.
86
00:07:21,181 --> 00:07:25,732
en op de grond kijkt een kind
vol vertrouwen naar hem op.
87
00:07:25,901 --> 00:07:30,179
Hij neemt de rol van beschermer
over van de zwakke Franse soldaat...
88
00:07:30,341 --> 00:07:33,936
die gevangen was genomen
tijdens de Slag om Frankrijk.
89
00:07:34,301 --> 00:07:39,250
Tijdens de uittocht geloofden m'n ouders
dat Duitsers, eenmaal in Parijs.
90
00:07:39,421 --> 00:07:43,892
alle vrouwen zouden verkrachten.
Die reputatie hadden ze sinds WO I.
91
00:07:44,061 --> 00:07:47,452
Dus zetten ze ons als twee bundeltjes
op de trein.
92
00:07:47,621 --> 00:07:52,013
We waren 14 en 18 en gingen
naar mijn grootouders in Concarneau.
93
00:07:52,181 --> 00:07:56,015
Na drie maanden bleek dat de Duitsers
zeer correct waren.
94
00:07:56,181 --> 00:08:01,301
In mijn jonge jaren,
geloofde ik echt dat de bezetting.
95
00:08:01,501 --> 00:08:08,658
op een redelijk nette manier uitgevoerd
werd. Voor zover ik dat kon overzien.
96
00:08:08,821 --> 00:08:14,453
We dachten echt dat we
goed voor de dag kwamen in Frankrijk.
97
00:08:14,621 --> 00:08:21,539
Het was een volkomen verrassing,
na de ervaringen in 1870 en 1914.
98
00:08:21,701 --> 00:08:27,253
Toen gebruikte het Pruisische leger zeer
veel geweld jegens de burgerbevolking.
99
00:08:27,421 --> 00:08:32,621
Verkrachting van vrouwen
hoorde bij traditionele oorlogvoering.
100
00:08:32,781 --> 00:08:36,137
Het was makkelijk te vergelijken
met de vorige keren.
101
00:08:36,301 --> 00:08:42,217
Dit was de derde keer in 70 jaar dat de
Duitsers ongenood op bezoek kwamen.
102
00:08:42,381 --> 00:08:45,021
De Wehrmacht had strenge orders.
103
00:08:45,181 --> 00:08:51,132
Soldaten die verkrachtten
kregen zeer zware gevangenisstraffen.
104
00:08:51,301 --> 00:08:56,330
Er waren veel minder verkrachtingen
tijdens de Slag om Frankrijk in 1940...
105
00:08:56,501 --> 00:09:00,210
dan in 1914 en 1870.
106
00:09:01,301 --> 00:09:03,656
De Duitsers vestigen zich
als overheersers.
107
00:09:03,821 --> 00:09:08,258
Zij domineren Parijs,
de onvervulde droom van WO I.
108
00:09:15,381 --> 00:09:19,170
Overal in het bezette gebied
zijn militaire kazernes.
109
00:09:19,341 --> 00:09:25,212
Een soldaat schrijft in het gastenboek
van een pension: We voelen ons thuis.
110
00:09:27,101 --> 00:09:31,140
De Duitsers zijn overal,
zelfs in de kleinste dorpjes.
111
00:09:32,141 --> 00:09:37,614
Officieren vestigen zich in gevorderde
huizen en inspecteren hun bezit.
112
00:09:38,341 --> 00:09:41,060
Ze vergeten bijna dat het oorlog is.
113
00:09:44,221 --> 00:09:49,773
Het bezettingsleger wil orde en
'n probleemloze relatie met de bevolking.
114
00:09:51,421 --> 00:09:56,939
Toekomstig toneelschrijver Pierre
Barillet, toen 17 jaar, weet het nog.
115
00:09:58,301 --> 00:10:00,372
We hadden 35 Duitsers in huis.
116
00:10:00,541 --> 00:10:03,420
Ze gedroegen zich erg correct.
117
00:10:03,581 --> 00:10:08,496
Er was een Feldwebel, een sergeant,
die behoorlijk streng was.
118
00:10:08,661 --> 00:10:12,541
Hij leidde zijn manschappen perfect.
119
00:10:12,701 --> 00:10:17,252
In de tuin of het huis
werd niets vernield.
120
00:10:19,501 --> 00:10:21,936
Een charmeoffensief gaat van start.
121
00:10:22,101 --> 00:10:27,335
Het Duitse leger geeft concerten
op de belangrijkste pleinen van Parijs.
122
00:10:27,501 --> 00:10:32,177
Volgens de informatiedienst
komen duizenden mensen kijken.
123
00:10:32,341 --> 00:10:37,939
Maar Benoîte Groults familie herinnert
zich WO I en laat zich niet inpakken.
124
00:10:38,541 --> 00:10:42,455
Mijn vader had ons
een Duits concertbezoek nooit vergeven.
125
00:10:42,621 --> 00:10:46,819
Het was onze manier van verzet,
al was het vrouwelijk en bedeesd.
126
00:10:46,981 --> 00:10:52,181
Mijn vader kwam niet los van WO I.
Hij noemde ze zelfs nog Les Boches.
127
00:10:52,341 --> 00:10:57,734
M'n zus en ik mochten niet naar Duitsers
kijken. Of ze nou mooi waren of niet.
128
00:10:57,941 --> 00:11:03,573
We hadden besloten ons volledig
af te sluiten voor hun verleidingen.
129
00:11:04,461 --> 00:11:09,012
Zoals Benoîte Groult, ontwikkelen
veel Frangaises onverschilligheid.
130
00:11:10,061 --> 00:11:15,773
Maar bij sommigen smelt t ijs en maakt
angst plaats voor nieuwsgierigheid.
131
00:11:15,941 --> 00:11:19,980
En soms maakt nieuwsgierigheid
plaats voor sympathie.
132
00:11:20,141 --> 00:11:23,771
Ik vond Frankrijk geweldig.
Ik leefde er goed.
133
00:11:23,941 --> 00:11:29,857
Ik zag bijna geen geweld
en het voelde niet alsof ik gevaar liep.
134
00:11:30,021 --> 00:11:35,095
Ik had goed contact met de mensen
en al wordt er niet over gesproken...
135
00:11:35,261 --> 00:11:39,220
over het algemeen
werden wij Duitsers geaccepteerd.
136
00:11:42,341 --> 00:11:47,256
De gunstige wisselkoers maakt
de meest eenvoudige soldaat schatrijk.
137
00:11:48,141 --> 00:11:50,451
Het goede leven kan beginnen.
138
00:11:54,421 --> 00:11:57,300
Ze zijn zo gelukkig ‘als God in Frankrijk.
139
00:11:57,461 --> 00:12:01,216
Een oud Duitse gezegde
naar de titel van een boek uit 1920:
140
00:12:01,381 --> 00:12:03,213
Is God een Fransman?
141
00:12:11,821 --> 00:12:14,051
Leven als God in Frankrijk.
142
00:12:14,221 --> 00:12:17,452
Ik heb altijd gezegd
dat Frankrijk onverslaanbaar is.
143
00:12:17,621 --> 00:12:24,414
Het is praktisch, geografisch
en cultureel gezien.
144
00:12:24,581 --> 00:12:29,860
het rijkste land ter wereld.
Qua kwaliteit van leven.
145
00:12:30,021 --> 00:12:36,415
Het is het land van de levenskunst.
In alle vrouwelijke opzichten, zeg maar.
146
00:12:36,581 --> 00:12:41,052
De tafel, het landschap, goede wijn.
147
00:12:42,101 --> 00:12:46,891
Voor de Duitse soldaten leek
de zomer van 1940 één lange vakantie.
148
00:12:50,781 --> 00:12:54,251
Ze fantaseren voornamelijk
over Frangaises.
149
00:12:56,301 --> 00:12:59,214
Vooral over de leuke Parisiennes.
150
00:13:00,461 --> 00:13:04,455
Zij zijn de absolute top.
Het beste product van het Westen'.
151
00:13:04,621 --> 00:13:09,297
zo schrijft soldaat Hartlaub
enthousiast aan zijn familie.
152
00:13:12,101 --> 00:13:15,093
De soldaten spelen de toerist in Pigalle.
153
00:13:15,261 --> 00:13:19,220
Een infanterist van de 30e Divisie
zegt verwonderd:
154
00:13:20,501 --> 00:13:24,540
'We zien dingen die we ons niet
hadden kunnen voorstellen.
155
00:13:24,701 --> 00:13:27,215
Nog niet in onze stoutste dromen.'
156
00:13:33,421 --> 00:13:37,574
Voor sommigen duurden de fantasieën
de hele nacht.
157
00:13:44,701 --> 00:13:49,332
Deze SS'ers
zetten in een overwinningsroes.
158
00:13:49,501 --> 00:13:54,211
met dit filmpje zelfs hun imago als elite
van het Derde Rijk op het spel.
159
00:13:56,101 --> 00:14:01,494
De leiding keurt dit gedrag af en vreest
voor de uitspattingen van de troepen.
160
00:14:02,941 --> 00:14:07,139
Bordelen worden geannexeerd
en krijgen Duitse openingstijden.
161
00:14:07,301 --> 00:14:11,056
Soldaten krijgen een lijst
met goedgekeurde bordelen.
162
00:14:13,141 --> 00:14:18,739
Ze creëren persoonlijke herinneringen
en filmen hun relaties met prostituees.
163
00:14:23,421 --> 00:14:27,210
Ook kunnen ze Franse pornofilms
bekijken, zoals deze...
164
00:14:27,381 --> 00:14:31,170
door een Duitse soldaat in 1940
meegenomen als aandenken...
165
00:14:31,341 --> 00:14:33,457
aan zijn veldtocht in Frankrijk.
166
00:14:43,621 --> 00:14:45,453
Om besmetting te voorkomen...
167
00:14:45,621 --> 00:14:49,251
worden soldaten door de Wehrmacht
medisch gekeurd.
168
00:14:49,421 --> 00:14:53,301
Zoals hier in 112,
het beroemdste bordeel van Parijs.
169
00:14:53,981 --> 00:15:00,375
De madam zei: Bordelen waren tijdens
de Duitse bezetting schoner dan ooit.
170
00:15:00,541 --> 00:15:04,694
Op een dag moesten alle meisjes
zich uitkleden, maar de arts...
171
00:15:04,861 --> 00:15:09,094
onderzocht alleen hun oorlelletjes.
Die zouden bij jodinnen langer zijn.
172
00:15:09,261 --> 00:15:13,414
Hun mannen mochten geen
seks hebben met Israëlische vrouwen.
173
00:15:16,861 --> 00:15:21,571
In 1940 veranderen ze uit rassenhaat
een joods ritueel badhuis in Brest...
174
00:15:21,741 --> 00:15:24,813
in een bordeel.
175
00:15:29,261 --> 00:15:32,538
De Duitsers wilden hun soldaten
seksuele diensten aanbieden.
176
00:15:32,701 --> 00:15:36,410
In Duitsland zijn geen bordelen,
maar in Frankrijk wel.
177
00:15:36,581 --> 00:15:41,417
Ongeveer 2000. Het waren er minder,
maar tijdens de bezetting.
178
00:15:41,581 --> 00:15:43,254
kwamen er bordelen bij.
179
00:15:43,461 --> 00:15:49,252
Ook wilden ze vrouwen aanbieden
waarmee ze veilig seks konden hebben.
180
00:15:49,421 --> 00:15:55,019
Omdat hygiëne voor Duitsers belangrijk
is en omdat ze seksuele handelingen.
181
00:15:55,181 --> 00:16:01,496
met prostituees wilden beheersen,
zorgden ze zelf voor condooms.
182
00:16:01,661 --> 00:16:07,054
Geslachtsziektes moest je voorkomen,
want dan konden ze niet vechten.
183
00:16:07,221 --> 00:16:13,411
Er zijn zelfs pasjes voor prostituees,
met daarop de naam van het meisje.
184
00:16:13,581 --> 00:16:17,893
haar kamernummer en een lijst van
soldaten waarmee ze seks heeft gehad.
185
00:16:18,061 --> 00:16:20,894
Hiermee kan de overdracht van ziektes
worden getraceerd.
186
00:16:21,061 --> 00:16:25,180
Het Duitse leger wil kunnen nagaan
in welk bordeel welk meisje.
187
00:16:25,341 --> 00:16:30,859
de geslachtsziekte bij een soldaat heeft
overgebracht en zo de bron opsporen.
188
00:16:31,021 --> 00:16:34,173
Zieke meisjes die seks
met een Duitse soldaat hebben...
189
00:16:34,341 --> 00:16:38,733
kunnen door de Duitse
militaire rechtbank gestraft worden.
190
00:16:39,141 --> 00:16:43,612
Deze prostituee uit Tours verklaart
condooms te zullen gebruiken.
191
00:16:43,781 --> 00:16:45,340
bij Duitse soldaten.
192
00:16:45,501 --> 00:16:49,210
ALS IK EEN MILITAIR BESMET
MET EEN GESLACHTSZIEKTE...
193
00:16:49,381 --> 00:16:52,180
MAAK IK ME SCHULDIG
AAN MISHANDELING...
194
00:16:52,341 --> 00:16:54,696
EN SABOTAGE
VAN HET DUITSE LEGER.
195
00:16:54,981 --> 00:16:59,134
Het Vichy-bewind,
de stem van de morele orde...
196
00:16:59,301 --> 00:17:04,853
erkent deze bordelen officieel en creëert
een soort seksuele dienstverlening.
197
00:17:05,021 --> 00:17:10,300
Net als de Duitsers wil t bewind excessen
kanaliseren en controles uitvoeren.
198
00:17:12,221 --> 00:17:17,739
Pétain start een revolutie om Frankrijk
van de decadentie te redden.
199
00:17:17,901 --> 00:17:23,499
Zijn prioriteit is de jeugd. Zij moeten
onoverwinnelijke kracht uitstralen.
200
00:17:23,661 --> 00:17:26,016
en weer de trots van de natie worden.
201
00:17:27,181 --> 00:17:29,695
Er komen jeugdkampen.
202
00:17:29,861 --> 00:17:32,296
Daar wordt de nieuwe morele orde
onderwezen:
203
00:17:32,461 --> 00:17:36,295
Werk, Gezin en Vaderland.
204
00:17:36,461 --> 00:17:39,180
Het motto van het Vichy-bewind.
205
00:17:39,341 --> 00:17:43,335
Het buitenleven en trainingen
moeten lichaam en geest reinigen.
206
00:17:43,501 --> 00:17:46,061
na de beschamende nederlaag.
207
00:17:47,901 --> 00:17:51,656
Desondanks leidt Pétain
een onconventioneel bestaan.
208
00:17:51,821 --> 00:17:57,533
Hij is getrouwd met 'n gescheiden vrouw
en geniet van zijn jonge secretaresses.
209
00:17:59,821 --> 00:18:04,770
Maar de nieuwe morele orde getuigt
van een samenleving vol vrouwenhaat.
210
00:18:05,701 --> 00:18:07,692
Vrouwen hebben geen rechten.
211
00:18:07,861 --> 00:18:11,900
Hun man moet ervoor tekenen
als ze een chequeboek willen.
212
00:18:12,061 --> 00:18:16,419
Ze zijn ondergeschikt.
Als burger, wettelijk en seksueel.
213
00:18:17,341 --> 00:18:20,413
Op je 25e was je Sint-Catherine.
Een oude vrijster.
214
00:18:20,581 --> 00:18:24,211
Iedereen zei: 'Ga trouwen.'
Dat was je plicht.
215
00:18:24,381 --> 00:18:29,330
Klanten vroegen aan mijn moeder...
Ze maakte capes voor verpleegsters.
216
00:18:29,501 --> 00:18:33,893
Haar modehuis bestond nog,
maar dat was tot niets gereduceerd.
217
00:18:34,061 --> 00:18:38,612
Als haar gevraagd werd naar mij,
zei ze dat ik tussentijds studeerde.
218
00:18:38,781 --> 00:18:42,820
Ze bedoelde dat ik niks anders te doen
had tot ik de ware gevonden had.
219
00:18:43,501 --> 00:18:47,131
Als een werkende vrouw trouwde,
verloor ze haar baan.
220
00:18:47,301 --> 00:18:50,657
Het huwelijk werd
als een volledige baan gezien.
221
00:18:50,821 --> 00:18:58,012
Het is ongelooflijk en lachwekkend,
maar die gedragscode beïnvloedde ons.
222
00:18:58,181 --> 00:19:00,218
Mij in ieder geval wel.
223
00:19:01,581 --> 00:19:06,781
Vichy wil vrouwen weer thuis hebben
en verheerlijkt het moederschap.
224
00:19:08,421 --> 00:19:11,698
Een tweeling leverde
2 kilo gesuikerde amandelen op...
225
00:19:11,861 --> 00:19:14,819
in een tijd dat suiker
niet te krijgen was.
226
00:19:15,581 --> 00:19:18,733
Baby's waren nodig
om het land te herstellen.
227
00:19:18,901 --> 00:19:21,939
En abortus werd
een misdrijf tegen de staat.
228
00:19:23,101 --> 00:19:27,777
De laatste vrouw die de guillotine kreeg
in Frankrijk was een aborteuse.
229
00:19:27,941 --> 00:19:30,694
Een wasvrouw
die af en toe vrouwen hielp.
230
00:19:30,861 --> 00:19:37,210
Abortus plegen was illegaal, maar we
deden het toch. Het gebeurde erg vaak.
231
00:19:37,381 --> 00:19:43,059
Ik had vriendinnen, ik trouwens ook,
die 4, 5, 10 abortussen hadden gehad.
232
00:19:43,221 --> 00:19:47,818
Rijk, arm, uit alle rangen en standen.
Wat moesten ze anders?
233
00:19:47,981 --> 00:19:51,451
De eerste keer had ik een arts
uit Faubourg-Saint-Germain.
234
00:19:51,621 --> 00:19:57,060
Hij zei: Geen geluid. Niet schreeuwen,
hiernaast liggen nog meer patiënten.
235
00:19:57,221 --> 00:20:02,534
‘Ik doe het. Je bent anderhalve maand
zwanger, het is in 20 minuten klaar.
236
00:20:02,701 --> 00:20:06,092
Drink een glaasje cognac tegen de pijn.'
237
00:20:06,261 --> 00:20:10,573
Dus hield ik me stil,
want ik wilde het.
238
00:20:11,261 --> 00:20:15,971
Vichy propageert: Kinderloze
vrouwen horen niet in de gemeenschap.
239
00:20:16,141 --> 00:20:17,893
Ze zijn nutteloos.
240
00:20:22,141 --> 00:20:26,658
De staat fabriceert toekomstige
moeders in dit soort meisjesscholen.
241
00:20:26,821 --> 00:20:31,133
Hier leren ze de ideale vrouw te worden.
Naar Vichy-model.
242
00:20:32,421 --> 00:20:36,892
Door een geregeld leven worden
deze meisjes de vrouwen van morgen.
243
00:20:37,061 --> 00:20:40,770
Eerlijk, goed opgeleid,
voorbereid en sterk.
244
00:20:40,941 --> 00:20:44,491
Ze zullen van hun werk houden,
zodra ze de waarde beseffen.
245
00:20:44,661 --> 00:20:50,134
In die tijd zeiden jongens gerust:
Een intelligent meisje? Alsjeblieft niet.
246
00:20:50,301 --> 00:20:54,659
Dat was heel normaal.
Die vrouwenhaat was afgrijselijk.
247
00:20:54,821 --> 00:20:59,338
Ik moest op rumbales,
om soepel te leren bewegen.
248
00:20:59,501 --> 00:21:03,654
Ik vond het vernederend.
Ik dacht erover om non te worden.
249
00:21:03,821 --> 00:21:07,496
Dan had ik rust en deed
mijn manier van lopen er niet toe.
250
00:21:08,581 --> 00:21:14,054
Naïeve propaganda viert hoogtij.
Preutsheid wordt verheven tot deugd...
251
00:21:14,221 --> 00:21:17,452
en de short wordt verboden
aan de Côte d'Azur.
252
00:21:18,501 --> 00:21:22,620
Maar Vichy mag dan preuts zijn,
de Fransen zijn dat niet.
253
00:21:23,381 --> 00:21:27,852
De volgende grap gaat rond:
Een politieman bekeurt een meisje.
254
00:21:28,021 --> 00:21:33,539
‘Wist je niet dat shorts verboden zijn?'
Zij antwoordt: Wilt u dat ik hem uitdoe?
255
00:21:36,221 --> 00:21:41,500
Ondanks schaarste en rantsoenen,
willen vrouwen vrouwelijk blijven.
256
00:21:42,581 --> 00:21:48,099
Omdat de Duitsers er beslag op leggen,
zijn wol, leer en zijde niet te krijgen.
257
00:21:48,261 --> 00:21:53,495
Frangaises verzonnen allerlei trucs
om er goed uit te blijven zien.
258
00:21:53,661 --> 00:21:57,780
De laatste Parijse vinding
is de zijden kous zonder zijde.
259
00:21:57,941 --> 00:22:01,218
Dames, u hoeft alleen
uw benen te laten kleuren.
260
00:22:01,381 --> 00:22:03,338
Het is eenvoudig en praktisch.
261
00:22:03,501 --> 00:22:09,179
Hun blote benen onthullen een nieuwe
sensualiteit die mannen deed omkijken.
262
00:22:10,901 --> 00:22:16,977
Koket blijven was cruciaal, herinnert
toenmalig starlet Yvette Lebon zich.
263
00:22:17,141 --> 00:22:19,974
Ik was altijd koket.
264
00:22:20,141 --> 00:22:25,420
Misschien hadden we behoefte aan.
Het was geen wraak.
265
00:22:25,581 --> 00:22:31,452
Behoefte aan. Hoe zal ik het zeggen.
266
00:22:31,621 --> 00:22:38,698
Behoefte om je op te tutten en de schijn
op te houden. Ik weet het niet.
267
00:22:40,381 --> 00:22:45,137
Modieus gekleed kun je de bezetter
met opgeheven hoofd tegemoet treden.
268
00:22:45,661 --> 00:22:48,414
Ik herinner me
madame Passeur in de metro.
269
00:22:48,581 --> 00:22:53,610
Ze droeg een hoed van een materiaal
met een krantenpapierprint.
270
00:22:53,781 --> 00:23:00,380
Alsof ze een enorme bloemkool droeg.
Duitse soldaten lachten haar uit.
271
00:23:03,101 --> 00:23:09,052
Ze wezen naar haar en staarden.
Zij had altijd haar woordje klaar.
272
00:23:09,221 --> 00:23:13,977
en zei: Idioten. Hier vegen ze
tenminste hun kont niet mee af.
273
00:23:14,421 --> 00:23:16,014
Vrouwen laten zich gelden.
274
00:23:16,181 --> 00:23:20,698
Sommigen dragen de broek van hun man
die gevangen zit in Duitsland.
275
00:23:20,861 --> 00:23:24,411
Van nu af aan
moeten ze voor zichzelf zorgen.
276
00:23:26,301 --> 00:23:30,772
Door de oorlog in het oosten
escaleert de plundering van Frankrijk.
277
00:23:30,941 --> 00:23:32,978
Göring waarschuwt:
278
00:23:33,141 --> 00:23:35,974
'Zeg tegen de Franse fabrieken
die niet leveren...
279
00:23:36,141 --> 00:23:41,341
dat ze niets te verteren zullen hebben.
Ik geef ze wel Kozakkenzadels te eten.
280
00:23:41,501 --> 00:23:44,175
De Russen hebben daar toch
hun buik van vol.'
281
00:23:45,061 --> 00:23:49,419
Sommige vrouwen, zoals
Gisèle Guillemot, gaan bij het verzet.
282
00:23:49,581 --> 00:23:55,179
Ik had twee keuzes: of ik werd 'n frivole
vrouw, die voor de Duitsers werkte...
283
00:23:55,341 --> 00:24:00,700
want waar kon je anders werken?
Wat voor werk je ook deed...
284
00:24:00,861 --> 00:24:04,456
uiteindelijk werkte je toch
voor de Duitsers.
285
00:24:04,621 --> 00:24:10,173
Dat kon ik dus doen, of ik kon
m'n eigen zin doen en bij 't verzet gaan.
286
00:24:10,341 --> 00:24:14,335
Dan deed ik iets wat 'n verschil maakte.
287
00:24:14,501 --> 00:24:16,094
Ik koos voor het verzet.
288
00:24:18,701 --> 00:24:23,377
Onderweg naar Parijs stopten we even.
Er stond een mooie kersenboom...
289
00:24:23,541 --> 00:24:28,377
een eindje van de weg
en we besloten wat kersen te eten.
290
00:24:28,541 --> 00:24:33,217
Toen we weer bij de auto kwamen,
waren er twee banden lek gesneden.
291
00:24:33,381 --> 00:24:37,500
We moesten twee banden plakken
voor we verder konden.
292
00:24:38,701 --> 00:24:42,057
De Duitsers leven niet meer
als God in Frankrijk.
293
00:24:42,221 --> 00:24:44,497
Er worden meer aanslagen gepleegd.
294
00:24:44,661 --> 00:24:49,178
Ze zijn bang ten prooi te vallen
aan een vrouwelijke verzetsstrijder.
295
00:24:49,341 --> 00:24:55,417
Bij het verzet worden vrouwen getraind
om Duitse officieren te verleiden.
296
00:24:55,581 --> 00:25:00,052
om zo op klassieke wijze te spioneren
en informatie te krijgen.
297
00:25:00,221 --> 00:25:04,055
Het opperbevel van de Wehrmacht
in Parijs constateerde...
298
00:25:04,221 --> 00:25:11,571
dat bij de eerste tien verzetsaanslagen
soldaten en officieren betrokken waren.
299
00:25:11,741 --> 00:25:15,052
die allemaal een relatie
met een Frangaise hadden.
300
00:25:15,221 --> 00:25:20,057
In zo'n relatie vorm je gewoontes.
Je spreekt steeds af in dezelfde cafés.
301
00:25:20,221 --> 00:25:24,419
Ze ontmoetten hun meisjes
meestal op dezelfde plaatsen.
302
00:25:24,581 --> 00:25:26,777
Kent u Mata Hari niet?
303
00:25:26,941 --> 00:25:30,696
Het was een andere tijd, maar wel
dezelfde methode.
304
00:25:30,861 --> 00:25:36,459
Er waren meisjes die met Duitsers
sliepen om informatie los te krijgen.
305
00:25:37,341 --> 00:25:38,900
Natuurlijk.
306
00:25:41,261 --> 00:25:42,854
En dat was goed.
307
00:25:43,021 --> 00:25:48,972
Ik denk dat er zo bij tijd en wijle
rampen zijn voorkomen.
308
00:25:49,141 --> 00:25:54,420
Het was het beste een relatie
aan te knopen met een hoge officier.
309
00:25:54,581 --> 00:25:59,860
Als je een belangrijke legerofficier
aan het praten kon krijgen.
310
00:26:00,021 --> 00:26:04,174
Het was niet mijn werk,
maar er waren vrouwen die dat deden.
311
00:26:04,861 --> 00:26:07,091
Het charmeoffensief is voorbij.
312
00:26:07,261 --> 00:26:13,018
De relatie tussen bezetter en burger
verslechtert en vrouwen betalen de prijs.
313
00:26:13,301 --> 00:26:18,375
De soldaten die naar het oosten moeten,
hebben niets meer te verliezen.
314
00:26:19,181 --> 00:26:24,620
Sommigen fotograferen hun misdaden
met een walgelijke zelfingenomenheid.
315
00:26:26,421 --> 00:26:32,975
In Malans wordt de 27-jarige lerares
Denise Barbier verkracht en gewurgd...
316
00:26:33,141 --> 00:26:37,294
in haar school door een soldaat
van de 8e Pantserdivisie.
317
00:26:37,461 --> 00:26:39,850
Het is 1 april 1941.
318
00:26:42,021 --> 00:26:46,970
De bevolking is bang en lijdt honger.
Een enkeling kan iemand betalen.
319
00:26:47,141 --> 00:26:52,375
die voor hem of haar urenlang in de rij
gaat staan voor een bijna lege winkel.
320
00:26:52,541 --> 00:26:55,738
Tijdens de bezetting werd dat ons leven.
321
00:26:55,901 --> 00:26:59,656
We stonden minstens
een of twee uur per dag in de rij.
322
00:26:59,821 --> 00:27:01,778
Ik had een klapstoeltje in m'n tas.
323
00:27:01,941 --> 00:27:06,492
Als er op het raam stond ‘vandaag
nemen we bonnen in', ging ik zitten.
324
00:27:06,661 --> 00:27:10,575
Ik had altijd een boek bij me
en wachtte voor 40 gram kaas.
325
00:27:10,741 --> 00:27:16,339
Ik koos vriendjes om redenen
die nu volkomen ongepast lijken.
326
00:27:16,501 --> 00:27:18,651
Hij was een boerenzoon.
327
00:27:18,821 --> 00:27:24,453
We studeerden allebei Latijn
en zijn vader was boer in Poitou.
328
00:27:24,621 --> 00:27:30,014
Ik dacht: met hem ga ik op vakantie
boerderijen bezoeken en boter eten.
329
00:27:30,181 --> 00:27:34,459
Een gebrek aan boter en eieren
is moeilijk voor te stellen.
330
00:27:34,621 --> 00:27:37,579
Later trouwde ik
met een man die tbc had.
331
00:27:37,741 --> 00:27:41,336
Ik gaf hem elke week een ei.
Die was goud waard.
332
00:27:41,501 --> 00:27:45,734
Natuurlijk, wij leden minder honger
dan de gevangenen...
333
00:27:45,901 --> 00:27:50,020
maar het knaagde elke dag aan ons.
We aten afgrijselijke dingen.
334
00:27:50,181 --> 00:27:54,539
Dus we kozen voor boerenjongens,
want ook al moesten we hooien.
335
00:27:54,701 --> 00:27:58,137
er kwam tenminste vlees
en spek op ons bord.
336
00:27:58,301 --> 00:28:02,977
Na twee, drie jaar droomden we
daarvan. Het werd een soort obsessie.
337
00:28:04,061 --> 00:28:09,010
Vichy spreekt zichzelf tegen.
De bezetting kost ons een fortuin.
338
00:28:09,181 --> 00:28:11,980
Vichy heeft geen geld
voor sociale voorzieningen.
339
00:28:12,141 --> 00:28:15,691
die de staat nodig heeft
om de vrouwen te beschermen.
340
00:28:16,061 --> 00:28:21,420
Vooral vrouwen van krijgsgevangenen,
die een miserabele uitkering krijgen.
341
00:28:21,581 --> 00:28:24,937
Het equivalent van ongeveer
300 euro per maand.
342
00:28:28,501 --> 00:28:31,254
Veel vrouwen komen op straat terecht.
343
00:28:31,421 --> 00:28:34,300
Voor hen die het alleen niet redden...
344
00:28:34,461 --> 00:28:39,058
is de clandestiene prostitutie
een verleidelijke bron van inkomsten.
345
00:28:39,861 --> 00:28:45,413
Als je niets rest om te overleven dan je
lichaam, dan wordt dat je handelsartikel.
346
00:28:45,581 --> 00:28:48,892
Bij prostitutie wordt je lichaam
het ruilmiddel.
347
00:28:49,061 --> 00:28:54,579
En dit ruilmiddel raakt nooit op.
Je kunt het steeds opnieuw gebruiken.
348
00:28:54,741 --> 00:29:00,737
De vrouw van een krijgsgevangene
die de prostitutie in gaat.
349
00:29:00,901 --> 00:29:07,694
verdient in een uur evenveel als haar
daguitkering van de Franse staat.
350
00:29:07,861 --> 00:29:12,139
Het waren vaak arme meisjes.
Zelden meisjes van goede komaf.
351
00:29:12,301 --> 00:29:17,853
Meisjes zonder geld die dachten op die
manier iemand te kunnen vinden...
352
00:29:18,021 --> 00:29:21,491
die ze geld gaf om iets
te kunnen kopen op de zwarte markt.
353
00:29:21,661 --> 00:29:23,857
Elke maand iets. Niet veel.
354
00:29:25,181 --> 00:29:30,415
Sommige getrouwde vrouwen krijgen
een verhouding met een andere man.
355
00:29:30,581 --> 00:29:33,892
Soms met een Fransman,
soms zelfs met een Duitse soldaat.
356
00:29:34,061 --> 00:29:37,895
Dit was dramatisch
voor een aantal krijgsgevangenen...
357
00:29:38,061 --> 00:29:43,932
die in het kamp brieven ontvingen
waarin over die affaires geklikt werd.
358
00:29:44,101 --> 00:29:47,253
Hierin stond dan
dat z'n vrouw samenwoonde met...
359
00:29:47,421 --> 00:29:50,220
of zwanger was van een Duitser.
360
00:29:53,221 --> 00:29:56,930
Ook Duitse vrouwen worden
ervan verdacht een relatie te hebben.
361
00:29:57,101 --> 00:30:02,016
met een Franse krijgsgevangene.
Vooral met boerenarbeiders.
362
00:30:03,821 --> 00:30:08,895
Deze vrouwen zijn ook alleen.
Duitsland zit al drie jaar zonder mannen.
363
00:30:11,461 --> 00:30:15,500
Die paren riskeren veel.
Gevangenen kunnen gedood worden.
364
00:30:15,661 --> 00:30:19,291
Duitse vrouwen worden kaalgeschoren,
gevangen gezet, of erger...
365
00:30:19,461 --> 00:30:24,251
gedeporteerd naar Ravensbrück
omdat ze het Duitse ras bevlekt hadden.
366
00:30:25,581 --> 00:30:29,211
Deze verboden liefdes
leiden tot duizenden kinderen.
367
00:30:30,741 --> 00:30:34,177
De meeste gevangenen
leven met velen bij elkaar.
368
00:30:34,341 --> 00:30:36,332
Elke dag is hetzelfde.
369
00:30:39,301 --> 00:30:44,979
Ze vinden alleen intimiteit in brieven.
Lang verwacht en soms gevreesd.
370
00:30:45,661 --> 00:30:50,497
Vier jaar lang leven
getrouwde gevangenen in doodsangst.
371
00:30:50,661 --> 00:30:56,259
Zo'n 800.000 getrouwde gevangenen
hebben noodgedwongen...
372
00:30:56,421 --> 00:31:03,612
hun vrouwen thuis moeten laten. Die
leven eenzaam en verlaten in Frankrijk.
373
00:31:03,781 --> 00:31:07,331
Hun obsessie is:
zal ze me wel trouw blijven?
374
00:31:07,501 --> 00:31:10,573
Schrijver Francis Ambrière
herinnert zich:
375
00:31:10,741 --> 00:31:14,132
Ik zag mannen kapot gaan
omdat ze tussen de regels lazen...
376
00:31:14,301 --> 00:31:18,420
dat hun relatie ten einde liep
of dat hun gezin uiteen viel.
377
00:31:19,581 --> 00:31:25,020
Maar meestal ging de brief over
het onmeetbare verdriet van de afstand.
378
00:31:26,581 --> 00:31:30,256
Een vrouw schrijft haar man
die gevangen zit in Stalag 9C:
379
00:31:30,421 --> 00:31:32,890
Ik voel 's nachts
niet langer je zachte haar.
380
00:31:33,061 --> 00:31:37,259
dat me streelde als je ging slapen
met je hoofd op mijn borst.
381
00:31:37,421 --> 00:31:41,779
Je lichaam was zo warm
en vandaag heb ik het zo koud.
382
00:31:43,501 --> 00:31:47,574
Tegen de verveling
improviseren de mannen optredens.
383
00:31:47,741 --> 00:31:51,291
Ze verkleden zich zelfs als vrouw
om hun kameraden...
384
00:31:51,461 --> 00:31:54,260
een surrogaatvrouw te geven.
385
00:32:03,461 --> 00:32:07,819
En om het moreel hoog te houden,
bezoeken Franse artiesten hen.
386
00:32:07,981 --> 00:32:13,613
Danielle Darrieux, Albert Préjean,
Junie Astor, Viviane Romance...
387
00:32:13,781 --> 00:32:18,457
en Suzy Delair komen langs
tijdens een promotietour door Duitsland.
388
00:32:21,341 --> 00:32:27,371
Goebbels gebruikt de artiesten
om toenadering tot Frankrijk te zoeken.
389
00:32:27,541 --> 00:32:32,741
Hij vertroetelt de vedettes en nodigt
ze uit bij de Propaganda Staffel...
390
00:32:32,901 --> 00:32:35,859
op Avenue des Champs-Elysées 52.
391
00:32:37,861 --> 00:32:41,820
Later rechtvaardigt Viviane Romance
haar reis als volgt:
392
00:32:41,981 --> 00:32:47,693
'We hielpen Danielle Darrieux, die haar
vriend Porfirio Rubirosa wilde zien.
393
00:32:47,861 --> 00:32:50,171
Hij zat gevangen in Duitsland.
394
00:32:50,981 --> 00:32:56,340
Zes maanden later wordt Porfirio
vrijgelaten en trouwt Danielle in Vichy.
395
00:32:59,061 --> 00:33:03,658
Pas na de oorlog gaat ze weer filmen.
Yvette Lebon past zich aan.
396
00:33:03,821 --> 00:33:05,698
en blijft gewoon filmen.
397
00:33:06,581 --> 00:33:11,655
Ik werkte drie keer met Sacha Guitry,
onder andere aan Désirée Clary.
398
00:33:11,821 --> 00:33:17,021
Ik heb La Romance de Paris gedaan
met Charles Trenet.
399
00:33:17,181 --> 00:33:18,740
Dus u ziet.
400
00:33:19,821 --> 00:33:25,373
de hele bezetting werd bezet
door het theater en de bioscoop.
401
00:33:25,861 --> 00:33:29,331
De apolitieke Yvette Lebon
wordt de minnares...
402
00:33:29,501 --> 00:33:33,210
van de baas van de collaborerende
pers, Jean Luchaire.
403
00:33:34,141 --> 00:33:37,930
Hij maakt haar de Venus van
Les Nouveax Temps. Uit een artikel:
404
00:33:38,621 --> 00:33:44,572
1 meter 62 lang, heupen 80 centimeter,
taille 63 centimeter.
405
00:33:45,861 --> 00:33:48,819
Sterren waren fascinerender
dan ooit.
406
00:33:48,981 --> 00:33:53,578
De Fransen gingen in 't donkere theater
op zoek naar dromen en warmte.
407
00:33:57,501 --> 00:34:02,621
Het is een gouden tijd voor de Franse
cinema. De sterren leven in luxe.
408
00:34:02,781 --> 00:34:08,777
Yvette Lebon is op de renbaan met
Préjean en actrice Corine Luchaire.
409
00:34:10,101 --> 00:34:15,414
Ik wil niet gemeen zijn, maar alle acteurs
en actrices die speelden, gingen uit.
410
00:34:15,581 --> 00:34:19,495
Er heerste een zekere achteloosheid.
411
00:34:19,661 --> 00:34:24,258
Ik weet niet of we ons realiseerden
hoe erg het was.
412
00:34:24,421 --> 00:34:27,698
Wij waren nogal bevoorrecht.
413
00:34:27,861 --> 00:34:30,819
Qua levensmiddelen en dergelijke.
414
00:34:31,021 --> 00:34:37,017
Trenet liet levensmiddelen brengen
van de zwarte markt.
415
00:34:37,181 --> 00:34:40,014
Hij had altijd ham en kip in huis.
416
00:34:40,181 --> 00:34:43,890
Er waren taarten
en allerlei soorten kaas.
417
00:34:44,061 --> 00:34:49,261
Hij nodigde altijd zijn clubje uit.
Zijn bewonderaars.
418
00:34:49,421 --> 00:34:53,051
Zodra je beroemd was,
kreeg je alles wat je wilde.
419
00:34:53,221 --> 00:34:58,057
Ik herinner me dat er
voor de meeste mensen niets was.
420
00:34:58,221 --> 00:35:02,772
Ik wist van een kleine kruidenier
op de Avenue de la Grande Armée.
421
00:35:02,941 --> 00:35:08,619
In een kamertje achter de winkel,
kon je eieren en wat groenten kopen.
422
00:35:08,781 --> 00:35:11,375
Ze hadden zelfs croissants.
423
00:35:11,861 --> 00:35:17,698
Er waren meer verwennerijen. Sacha
Guitry valt voor de charmante ster...
424
00:35:17,861 --> 00:35:19,932
en kan haar niets weigeren.
425
00:35:20,101 --> 00:35:26,495
Ik sliep in een appartement
aan de Elisée Reclus 15.
426
00:35:26,661 --> 00:35:31,861
Als ik 's ochtends wakker werd,
belde ik op.
427
00:35:32,021 --> 00:35:36,015
Ik belde Sacha en zei:
Sacha, ik ben wakker.
428
00:35:36,181 --> 00:35:40,618
Dan vroeg hij waar ik trek in had
en liet zijn bedienden...
429
00:35:40,781 --> 00:35:47,653
de Avenue Elisée Reclus oversteken
om mijn ontbijt boven te brengen.
430
00:35:48,381 --> 00:35:53,376
Deze maaltijden zijn 't toppunt van luxe,
terwijl Frankrijk sterft van de honger.
431
00:35:55,021 --> 00:36:01,051
Na een diner in de Tour d'Argent schrijft
de Duitse officier Ernst Jünger:
432
00:36:01,221 --> 00:36:06,614
'In deze tijden geeft het eten van een
stevige maaltijd een gevoel van macht.'
433
00:36:06,781 --> 00:36:10,137
De restaurants profiteren
van speciale leveringen.
434
00:36:10,301 --> 00:36:12,656
en de klandizie groeit enorm.
435
00:36:12,821 --> 00:36:18,692
Ja. Maxime zat tot de nok toe vol.
Nu schaam ik me ervoor.
436
00:36:18,901 --> 00:36:23,259
We beseften niet hoe bevoorrecht
we waren. We hadden champagne.
437
00:36:23,421 --> 00:36:25,651
Het ontbrak ons aan niets.
438
00:36:26,221 --> 00:36:30,692
De Duitsers hebben belang bij
de reputatie van Parijs als uitgaansstad.
439
00:36:30,861 --> 00:36:36,618
De Lichtstad is de ultieme beloning
na de verschrikkingen aan het oostfront.
440
00:36:48,221 --> 00:36:52,419
Officieren hebben het hele nachtleven
tot hun beschikking.
441
00:36:52,581 --> 00:36:55,858
Revues en nachtclubs
worden druk bezocht.
442
00:37:03,221 --> 00:37:08,978
Hier kunnen de Duitse officieren
omgaan met de Parijse high society.
443
00:37:14,701 --> 00:37:20,094
Sommige sterren, zoals Arletty, laten zich
zelfs zien aan de arm van de bezetter.
444
00:37:20,261 --> 00:37:26,496
Arletty leeft als een moderne vrouw.
Ze houdt van mannen en vrouwen.
445
00:37:26,661 --> 00:37:32,498
In deze periode van de bezetting
gaat zij om met een Duitse officier.
446
00:37:32,661 --> 00:37:34,618
Hans Jürgen Soehring.
447
00:37:34,781 --> 00:37:39,855
Hij is 'n gematigde nazi, en hij gedraagt
zich erg Duits en erg Pruisisch.
448
00:37:40,021 --> 00:37:45,972
Ze raakt in de ban van zijn charmes
en wordt smoorverliefd op hem...
449
00:37:46,141 --> 00:37:50,419
en maakt de fout een paar avonden
met hem gezien te worden.
450
00:37:50,581 --> 00:37:55,735
Arletty is als filmactrice het voorbeeld
van het nuchtere volksmeisje.
451
00:37:55,901 --> 00:38:01,021
Ze is de brutale Parijse meid en staat
voor onbeschaamdheid en vrijheid.
452
00:38:01,181 --> 00:38:06,096
Het publiek kan niet accepteren dat zij
haar imago op het scherm bezoedelt...
453
00:38:06,261 --> 00:38:09,140
door zich te vergrijpen aan de bezetter.
454
00:38:09,301 --> 00:38:11,372
Ze deed arrogant tegen haar publiek.
455
00:38:11,541 --> 00:38:16,297
Toen ze werd uitgejouwd zei ze:
Mensen snappen niks van collaboratie.
456
00:38:16,461 --> 00:38:23,652
Wat mensen dachten deed haar niks.
José Laval haalde haar op met z'n auto.
457
00:38:23,821 --> 00:38:28,941
Ze liet zich wegzakken in haar stoel
om het publiek te kunnen ontlopen.
458
00:38:29,101 --> 00:38:32,731
Het was een zeer trieste ervaring
voor haar.
459
00:38:32,901 --> 00:38:38,294
Sommige sterren sliepen wellicht met
de bezetter om sneller carrière te maken.
460
00:38:38,461 --> 00:38:43,137
In de hoop gezien te worden.
Arletty niet.
461
00:38:43,301 --> 00:38:48,660
Alfred Greven, hoofd van Continental
Films, doet haar een gul aanbod.
462
00:38:48,821 --> 00:38:51,779
Ze mag zelf het script kiezen,
maar weigert.
463
00:38:51,941 --> 00:38:55,616
Ze wil zelf de baas blijven
over haar werk als actrice.
464
00:38:55,781 --> 00:39:01,299
Zij was niet uit op eigenbelang.
Wat Soehring betreft, volgt ze haar hart.
465
00:39:02,181 --> 00:39:06,379
Dit is niet het enige geval
van 'sentimentele collaboratie'.
466
00:39:06,541 --> 00:39:11,012
Het grootste schandaal wordt
veroorzaakt door filmster Mireille Balin.
467
00:39:11,181 --> 00:39:17,132
Mireille Balin is door rollen in films
als Gueule d'Amour of Pépé le Mok...
468
00:39:17,301 --> 00:39:19,975
met Jean Gabin,
een femme fatale geworden.
469
00:39:20,141 --> 00:39:25,693
Ze speelt de verleidelijke vrouw
die Jean Gabin in het verderf stort.
470
00:39:25,861 --> 00:39:27,260
Een slet, zeg maar.
471
00:39:27,421 --> 00:39:32,814
Ze krijgt iets met 'n Oostenrijkse officier
en gedraagt zich niet erg smaakvol.
472
00:39:32,981 --> 00:39:35,257
Vooral niet voor die tijd.
473
00:39:35,421 --> 00:39:40,416
Ze verschijnt
in extreem luxueuze kleding.
474
00:39:40,581 --> 00:39:43,937
en spendeert kapitalen
in restaurants en nachtclubs.
475
00:39:44,101 --> 00:39:48,891
Het beeld van de actrice die flirt
met een Duitse officier.
476
00:39:49,061 --> 00:39:53,180
gecombineerd met dat van de slet
in haar filmrollen.
477
00:39:53,341 --> 00:39:57,380
vormen samen een nieuw beeld
van een verdorven individu.
478
00:39:57,541 --> 00:40:02,490
Ginette Leclerc slaapt niet met Duitsers,
maar krijgt van Alfred Greven...
479
00:40:02,661 --> 00:40:07,940
een vergunning voor een nachtclub,
gerund door haar Franse minnaar.
480
00:40:08,101 --> 00:40:10,172
aan de Rue de Ponthieu.
481
00:40:10,341 --> 00:40:16,735
Dit soort ongebruikelijke gunsten
doet vermoeden dat ze collaboreert.
482
00:40:17,501 --> 00:40:21,210
Het probleem is dat haar zaak
al snel een ontmoetingsplaats wordt.
483
00:40:21,381 --> 00:40:24,772
voor leden van de Gestapo
en zwarthandelaren.
484
00:40:26,501 --> 00:40:30,495
Het nachtleven komt niks tekort.
Vooral chique bordelen niet.
485
00:40:30,661 --> 00:40:33,733
zoals de Sphinx en Le Chabanet.
486
00:40:36,141 --> 00:40:40,692
Ze staan onder bescherming van
de zwarthandelaren van de Wehrmacht.
487
00:40:40,861 --> 00:40:45,412
Zoals Joseph Joanovici,
ex-voddenboer en nu miljonair.
488
00:40:45,581 --> 00:40:47,697
Met goedkeuring van de Gestapo...
489
00:40:47,861 --> 00:40:51,491
is 'Monsieur Joseph'
ook de leverancier van de 112.
490
00:40:55,341 --> 00:40:58,891
De eigenaars genoten
een voorkeursbehandeling.
491
00:40:59,061 --> 00:41:03,134
Ze kregen textielpunten voor lakens,
kolen voor warmte...
492
00:41:03,301 --> 00:41:05,212
en benzine voor het vervoer.
493
00:41:05,381 --> 00:41:09,693
Champagne, sigaretten en goede wijn
waren er in overvloed.
494
00:41:09,861 --> 00:41:14,981
Volgens de madam van de 112 gingen
er op een avond 100 flessen doorheen.
495
00:41:15,141 --> 00:41:21,899
Deze luxe bordelen zouden de centra
voor extreme uitspattingen worden.
496
00:41:23,061 --> 00:41:27,532
De madam van de 112 schrijft ook:
De nachten waren fantastisch.
497
00:41:27,701 --> 00:41:30,978
Men wist niet
wat de volgende dag zou brengen.
498
00:41:31,141 --> 00:41:34,452
Ze wilden zich
koste wat het kost vermaken.
499
00:41:40,461 --> 00:41:45,137
Veel Fransen feestten om te vergeten
dat ze in bezet gebied woonden.
500
00:41:45,581 --> 00:41:49,779
De realiteit is de bezetting, de angst.
501
00:41:49,941 --> 00:41:54,094
en binnenkort de intense druk
van de Duitse troepen.
502
00:41:54,261 --> 00:42:00,451
De aanslagen van het verzet op Duitse
officieren verharden de onderdrukking.
503
00:42:00,621 --> 00:42:03,977
Samen met de jodenhaat
schept dat een angstklimaat....
504
00:42:04,141 --> 00:42:08,055
dat iedereen uiteraard wil ontvluchten.
505
00:42:09,861 --> 00:42:17,131
Als de hele omgeving vol bedreiging,
gevaar, dood en angst is.
506
00:42:17,301 --> 00:42:21,693
neemt het instinct het over.
Vooral het overlevingsinstinct...
507
00:42:21,861 --> 00:42:25,377
dat je aanzet tot leven in
en profiteren van het moment.
508
00:42:25,541 --> 00:42:30,934
Je gaat op zoek naar een vlucht
uit de harde werkelijkheid.
509
00:42:31,101 --> 00:42:33,138
die je omsluit en beknelt.
510
00:42:33,301 --> 00:42:36,180
Sartre schreef de bijzondere woorden:
511
00:42:36,341 --> 00:42:41,211
We waren nooit zo vrij
als tijdens de Duitse bezetting.
512
00:42:43,261 --> 00:42:46,970
Vooral de jongeren
missen graag de laatste metro...
513
00:42:47,141 --> 00:42:49,371
om de nacht
met vrienden door te brengen.
514
00:42:49,541 --> 00:42:53,296
De avondklok is een feilloos excuus
tegenover de ouders.
515
00:42:54,341 --> 00:42:58,574
Het zijn zware tijden
en autoriteit is niet vanzelfsprekend.
516
00:42:58,741 --> 00:43:03,531
Ik was losgeslagen. Een beetje.
Ik was 22, 23. We waren vrij.
517
00:43:03,701 --> 00:43:09,014
M'n ouders waren er niet. De avondklok
om 20.30 of 22.30 uur deerde ons niet.
518
00:43:09,181 --> 00:43:11,616
Mijn ouders leefden in doodsangst.
519
00:43:11,781 --> 00:43:19,654
Natuurlijk waren ze in paniek als ik
om 23.45 uur nog niet thuis was.
520
00:43:19,821 --> 00:43:27,376
Het was duidelijk een uiting van
roekeloosheid die hoorde bij de jeugd.
521
00:43:29,021 --> 00:43:34,937
Ik was 16 en kreeg een soort vrijheid
die ik daarvoor nooit gekend had.
522
00:43:35,381 --> 00:43:39,170
Ik had veel vrijheid
en bracht m'n tijd met vrienden door.
523
00:43:39,341 --> 00:43:45,098
In die tijd maakte ik me los
van het gezinsleven.
524
00:43:45,261 --> 00:43:48,219
Het was niet altijd makkelijk,
maar wel leuk.
525
00:43:48,381 --> 00:43:51,499
Het was anders. Een nieuw leven.
526
00:43:53,821 --> 00:43:57,974
De Zazous zijn zeer geëmancipeerd,
met hun liefde voor swing...
527
00:43:58,141 --> 00:44:03,136
en hun onbezorgdheid. Dit tot ergernis
van collaborateur Jacques Doriot.
528
00:44:03,301 --> 00:44:08,740
Op je 20e leven in de meest grootse
periode in de menselijke geschiedenis...
529
00:44:08,901 --> 00:44:12,212
en je lichamelijk en geestelijk misdragen
als een Zazou.
530
00:44:12,381 --> 00:44:15,658
Wat een verloedering.
Wat een schande.
531
00:44:17,061 --> 00:44:20,895
Voor sommigen leidde protest tot verzet.
532
00:44:21,061 --> 00:44:27,660
Op haar 19e wordt Gisèle Guillemot
ingelijfd bij het verzet van Calvados.
533
00:44:28,741 --> 00:44:32,530
Ze schrijft:
Niemand weet van mijn geheime werk.
534
00:44:32,701 --> 00:44:35,932
Mijn moeder denkt
dat ik achter de jongens aan zit.
535
00:44:36,101 --> 00:44:41,540
Ik fiets heel wat af. Ze denkt vast
dat ik in alle uithoeken geliefden heb.
536
00:44:42,461 --> 00:44:44,213
Ik had het enorm naar m'n zin.
537
00:44:44,381 --> 00:44:47,976
Van jongs af aan
had ik al problemen met m'n moeder.
538
00:44:48,141 --> 00:44:53,375
Als ik het haar lastig kon maken,
zou ik het niet laten.
539
00:44:53,541 --> 00:44:57,819
Ik wist dat ze niet blij zou zijn
met mijn rol in het verzet.
540
00:44:57,981 --> 00:45:02,498
Misschien overdrijf ik,
maar het was belangrijk voor me...
541
00:45:02,661 --> 00:45:04,732
om tegen m'n moeder in te gaan.
542
00:45:04,901 --> 00:45:09,054
Ik had me geen betere manier
kunnen voorstellen.
543
00:45:10,021 --> 00:45:15,573
Het ouderlijk gezag kreeg een deuk
omdat veel gezinnen gescheiden waren.
544
00:45:15,741 --> 00:45:22,181
De vader is weg en de moeder moet
als enige ouder het gezin bestieren.
545
00:45:22,341 --> 00:45:26,050
De jeugd gebruikt dit
om zelfstandigheid te claimen...
546
00:45:26,221 --> 00:45:30,101
als gevolg van de oorlog
en de bezetting.
547
00:45:30,261 --> 00:45:34,892
Ze hadden een vrijheid
die in vredestijd niet zou zijn ontstaan.
548
00:45:35,941 --> 00:45:42,017
Deze vrijheid werkte vreemde relaties
in de hand, merkte Pierre Barillet.
549
00:45:42,181 --> 00:45:47,130
We waren thuis bij een beroemde
interieurontwerper aan de Rue de Rivoli.
550
00:45:47,301 --> 00:45:53,650
De gasten waren tot laat gebleven
vanwege de avondklok.
551
00:45:53,821 --> 00:46:00,295
Het waren musici, componisten
en geletterde mannen.
552
00:46:00,461 --> 00:46:06,537
Het was een artistieke, intellectuele
avond met oude vrienden.
553
00:46:09,141 --> 00:46:15,410
De deurbel ging
en er kwam een jongeman binnen.
554
00:46:15,581 --> 00:46:19,814
Hij was goed gekleed,
blijkbaar uit de gegoede middenklasse.
555
00:46:19,981 --> 00:46:25,932
Hij werd vergezeld door een charmante,
jonge Duitse soldaat.
556
00:46:26,101 --> 00:46:30,891
Ze kenden de heer des huizes
duidelijk erg goed.
557
00:46:31,061 --> 00:46:34,053
Die wist waarom ze aangebeld hadden.
558
00:46:34,221 --> 00:46:38,658
Ze liepen door de kamer,
zwaaiden en glimlachten.
559
00:46:38,821 --> 00:46:43,099
Ze gingen niet zitten,
maar verdwenen meteen weer.
560
00:46:43,261 --> 00:46:45,696
Ze liepen alleen de kamer door.
561
00:46:45,861 --> 00:46:53,894
Toen ze langskwamen werden er wat
blikken van verstandhouding gewisseld.
562
00:46:54,061 --> 00:47:02,060
We zagen ze een uur later weer
verschijnen, waarna ze vertrokken.
563
00:47:02,221 --> 00:47:09,014
Ik weet niet of de jongeman 'n pas had,
want hij vertrok met de Duitse soldaat.
564
00:47:09,181 --> 00:47:15,575
De interieurontwerper had klaarblijkelijk
zijn gastvrijheid aangeboden.
565
00:47:15,741 --> 00:47:20,053
aan deze jonge mensen
om bij hem thuis seks te hebben.
566
00:47:20,221 --> 00:47:25,295
Frankrijk werd beschouwd
als een paradijs voor homoseksuelen.
567
00:47:25,461 --> 00:47:30,456
Het werd juridisch gezien getolereerd,
maar niet sociaal gezien.
568
00:47:30,621 --> 00:47:35,570
Ze werden verscheurd. Homoseksuelen
werden niet geaccepteerd...
569
00:47:35,741 --> 00:47:40,292
behalve in literaire kringen
en de hoge middenklasse.
570
00:47:40,461 --> 00:47:46,571
En de wet zag homoseksualiteit
tussen volwassenen door de vingers.
571
00:48:09,421 --> 00:48:13,380
De nazi's
hadden een bataljon stoottroepen.
572
00:48:13,541 --> 00:48:19,059
dat geleid werd door kapitein Röhm,
die homoseksuele relaties had.
573
00:48:19,221 --> 00:48:24,739
In die periode gaat een deel van links,
met name de Sovjet-Unie...
574
00:48:24,901 --> 00:48:29,850
ervan uit dat er een verband is
tussen fascisme en homoseksualiteit.
575
00:48:30,021 --> 00:48:35,972
Dit idee ontwikkelt zich in de periode
vlak voor de oorlog in sommige milieus.
576
00:48:36,141 --> 00:48:41,819
Als de Duitsers komen, wordt
in Frankrijk algemeen aangenomen...
577
00:48:41,981 --> 00:48:45,736
dat zij homoseksualiteit tolereren.
Niets is minder waar.
578
00:48:46,421 --> 00:48:51,336
In de verwarring is auteur Maurice
Sachs, jood en homoseksueel...
579
00:48:51,501 --> 00:48:53,890
niet bang voor het antisemitisme.
580
00:48:54,061 --> 00:48:59,659
Hij zegt zelfs: Voor mij is het anders.
Ik ben een pederast.
581
00:49:00,981 --> 00:49:05,339
De realiteit is dat voor de nazi's
homoseksualiteit pervers is.
582
00:49:06,341 --> 00:49:11,780
Tijdens de opnames van Mermoz wordt
Robert Hugues-Lambert gearresteerd.
583
00:49:11,941 --> 00:49:16,333
Waarschijnlijk vanwege zijn verhouding
met een Wehrmachtofficier.
584
00:49:16,741 --> 00:49:23,295
Hij wordt gedeporteerd en sterft
op 7 maart 1945 in kamp Gross-Rosen.
585
00:49:24,501 --> 00:49:29,780
Een paar weken voor het einde
van de opnames werd hij gearresteerd.
586
00:49:29,941 --> 00:49:35,493
Henri Vidal werd ingehuurd als stand-in.
Lambert zat vast in Drancy.
587
00:49:35,661 --> 00:49:42,340
We hebben het zo geregeld
dat een filmcrew...
588
00:49:42,501 --> 00:49:47,530
met een geluidsman,
door het prikkeldraad en het hek...
589
00:49:47,701 --> 00:49:54,016
opnames konden maken van dialogen
die Lambert nog moest doen.
590
00:49:54,181 --> 00:49:57,492
Daarna werd hij gedeporteerd
en stierf in een kamp.
591
00:49:57,661 --> 00:50:01,859
Ongelooflijk dat we de film hebben
afgemaakt met een gevangene.
592
00:50:02,701 --> 00:50:08,492
Ondanks alles wordt er in Frankrijk
geen jacht gemaakt op homoseksuelen.
593
00:50:09,701 --> 00:50:14,411
Enkele intellectuele collaborateurs,
zoals minister van Onderwijs Bonnard..
594
00:50:14,581 --> 00:50:19,451
prijzen openlijk 'de nieuwe man
van het Derde Rijk.
595
00:50:19,741 --> 00:50:22,699
Hij is verliefd op het uniform
en de militie.
596
00:50:22,861 --> 00:50:27,856
De jongens van de militie hebben
perfecte lijven. Op die manier praat hij.
597
00:50:28,021 --> 00:50:33,460
Hij geeft zich als een bakvis over
aan jongemannen in uniform.
598
00:50:33,621 --> 00:50:35,771
Of ze nou Frans of Duits zijn.
599
00:50:36,621 --> 00:50:42,060
Het verzet begint homoseksualiteit
te associëren met collaboratie.
600
00:50:42,221 --> 00:50:46,579
Chansonniers die het verzet steunen
noemen hem La Belle Bonnard.
601
00:50:46,741 --> 00:50:52,339
Hij belichaamt het gebrek
aan zogenaamde mannelijkheid.
602
00:50:52,501 --> 00:50:55,971
van Franse staatslieden
die collaboreren met Duitsland.
603
00:50:56,141 --> 00:50:59,850
Collaboratie
vergt een onderdanig karakter.
604
00:51:00,021 --> 00:51:04,492
Volgens het verzet is Abel Bonnard
het prototype van een intellectueel...
605
00:51:04,661 --> 00:51:10,930
wiens seksuele oriëntatie de oorzaak
is voor zijn onderdanigheid.
606
00:51:11,101 --> 00:51:16,494
Zijn homoseksualiteit krijgt de schuld,
maar zijn ideologieën zijn de oorzaak.
607
00:51:19,341 --> 00:51:23,130
Zomer 1943. Jonge rekruten
van de Organisation Todt...
608
00:51:23,301 --> 00:51:28,774
kwamen de Atlantikwall! bouwen,
die de geallieerden moest tegenhouden.
609
00:51:30,101 --> 00:51:34,572
Honderdduizenden Duitsers
worden in Frankrijk gestationeerd.
610
00:51:34,741 --> 00:51:37,460
Dit creëert een paradoxale situatie.
611
00:51:37,621 --> 00:51:42,138
Er was een disbalans tussen
de mannelijke en vrouwelijke bevolking.
612
00:51:42,301 --> 00:51:49,492
Tussen '40 en '44 waren er 5
geslachtsrijpe vrouwen op elke 3 mannen.
613
00:51:49,661 --> 00:51:55,532
De mannen zaten gevangen, werkten
vrijwillig of waren tewerkgesteld.
614
00:51:55,701 --> 00:51:59,854
De vrouwen waren dus aanzienlijk
in de meerderheid.
615
00:52:00,021 --> 00:52:04,094
Er waren meer vrouwen dan mannen.
Dus op de seks- en huwelijksmarkt...
616
00:52:04,261 --> 00:52:06,775
is vraag en aanbod niet in balans.
617
00:52:06,941 --> 00:52:11,014
Er waren niet genoeg mannen
om de vrouwen te bevredigen.
618
00:52:11,181 --> 00:52:16,017
Onze persoonlijke ontwikkeling
stond op een laag pitje.
619
00:52:16,181 --> 00:52:18,331
En dat duurde eindeloos lang.
620
00:52:18,501 --> 00:52:24,292
Alsof we oogkleppen droegen,
huisarrest hadden of gevangen zaten.
621
00:52:25,541 --> 00:52:28,055
Niet iedereen kan de Duitsers ontlopen.
622
00:52:28,221 --> 00:52:31,691
Zij zijn de voornaamste werkgever
in Frankrijk.
623
00:52:32,421 --> 00:52:36,892
Het leger en de OT
rekruteerden tienduizenden vrouwen.
624
00:52:37,061 --> 00:52:42,773
Het Duitse leger was hun werkgever.
Dat leidde tot 'sentimentele collaboratie'.
625
00:52:42,941 --> 00:52:47,014
Omdat ze voor Duitsers werkten
en ze elkaar elke dag zagen.
626
00:52:49,141 --> 00:52:52,691
In de provincie zagen de vrouwen
de Duitsers elke dag.
627
00:52:52,861 --> 00:52:58,732
Na een tijdje keken ze elkaar aan,
zeiden wat tegen elkaar en hup...
628
00:52:59,701 --> 00:53:05,936
Er was niets. Er waren weinig Franse
mannen en ze wilden gezelschap.
629
00:53:06,101 --> 00:53:11,892
Wat de Duitsers het meest vreesden
waren relaties.
630
00:53:12,061 --> 00:53:17,739
anders dan die welke waren ontstaan
door corruptie of prostitutie.
631
00:53:17,901 --> 00:53:22,611
Relaties tussen Duitse soldaten
en Franse vrouwen.
632
00:53:22,781 --> 00:53:26,092
Die relaties
konden ze niet in de hand houden.
633
00:53:26,261 --> 00:53:29,970
En het was gezichtsverlies.
Montherlant zag dat ook.
634
00:53:30,141 --> 00:53:35,454
'We bewonderden de Duitsers
als stoere overwinnaars in juni 1940.
635
00:53:35,621 --> 00:53:41,333
Ze zijn veel minder bewonderenswaardig
als ze in het park flirten met Frangaises.
636
00:53:41,501 --> 00:53:45,256
Het aanzien van de overwinning
is verdwenen.
637
00:53:45,421 --> 00:53:49,176
De machtsbalans
in een romantische relatie kan omslaan.
638
00:53:49,341 --> 00:53:50,695
Dat is interessant.
639
00:53:50,861 --> 00:53:56,334
Vooral voor jonge vrouwen die
hun nieuwe macht opwindend vinden.
640
00:53:56,501 --> 00:53:58,174
Een soort emancipatie.
641
00:53:58,341 --> 00:54:05,179
Veel pubermeisjes gaan in
op de avances van Duitse soldaten.
642
00:54:05,341 --> 00:54:09,892
In veel dorpen in de provincie
zijn schandalen omdat Duitse soldaten.
643
00:54:10,061 --> 00:54:13,850
uitgaan met meisjes
van 14, 15, of hooguit 16 jaar oud.
644
00:54:14,021 --> 00:54:19,141
Een van die meisjes is Francine.
Ze ziet haar lief op weg naar school.
645
00:54:20,261 --> 00:54:23,538
Hij heet Willy Huntzig en hij is 43 jaar.
646
00:54:24,981 --> 00:54:27,621
Zijn bataljon
heeft ondergeschikte taken.
647
00:54:27,781 --> 00:54:31,092
zoals het repareren
en wassen van voertuigen.
648
00:54:31,861 --> 00:54:36,219
Ik was nog geen zestien.
Ik liep naar de middelbare school...
649
00:54:36,381 --> 00:54:42,059
en kwam elke dag 's ochtends
en 's avonds langs de garage.
650
00:54:42,221 --> 00:54:48,331
Elke avond stond hij voor de garage
en zei: 'Hallo. Wil je een kopje koffie?
651
00:54:48,501 --> 00:54:53,132
'Nee, m'n ouders verwachten me.'
Op een zondag ging ik naar het strand.
652
00:54:53,301 --> 00:54:58,250
Hij was er ook met wat meisjes
en jonge Fransen.
653
00:54:58,421 --> 00:55:03,291
Iedereen zwom, maar ik zat op de trap
die naar het water liep.
654
00:55:03,461 --> 00:55:07,978
Toen hij hoorde dat ik niet kon zwemmen,
zei hij dat hij het me zou leren.
655
00:55:08,141 --> 00:55:13,534
Er gingen drie zondagen voorbij
en die zomer zou ik zwemmen leren.
656
00:55:13,701 --> 00:55:17,376
Maar ik ben nu 84
en ik kan nog steeds niet zwemmen.
657
00:55:18,341 --> 00:55:23,541
Hij was meteen aardig.
Hij liep met me langs het water.
658
00:55:23,701 --> 00:55:27,456
Veel mensen liepen langs het kanaal
als het mooi weer was.
659
00:55:27,621 --> 00:55:34,414
In de winter dronk ik thee bij hem thuis
en praatten we over van alles.
660
00:55:34,581 --> 00:55:38,575
Als hij bij mij thuiskwam,
dronken we koffie.
661
00:55:38,741 --> 00:55:43,895
We liepen door de tuin en praatten.
Het was fijn om bij elkaar te zijn.
662
00:55:44,061 --> 00:55:46,894
Mijn vader vond het goed als hij kwam.
663
00:55:47,061 --> 00:55:52,010
Ik had nooit gedacht dat ik
in zoiets verwikkeld zou raken.
664
00:55:53,141 --> 00:55:55,894
Op een dag viel ik thuis bijna flauw.
665
00:55:56,981 --> 00:55:58,460
Francine is zwanger.
666
00:55:58,621 --> 00:56:02,330
Met hulp van haar ouders
gaat ze naar Parijs om te bevallen.
667
00:56:02,501 --> 00:56:05,459
Ze is niet de enige
die haar zwangerschap verbergt.
668
00:56:06,181 --> 00:56:10,937
Er zullen 200.000 kinderen geboren
worden uit Frans-Duitse relaties.
669
00:56:11,701 --> 00:56:17,253
Door anonieme geboortes te legaliseren
helpt Vichy de vrouwen onbedoeld.
670
00:56:17,421 --> 00:56:21,779
Het geboortecijfer verhogen
is belangrijker dan de morele orde.
671
00:56:21,941 --> 00:56:24,296
Drie van ons waren erg jong.
672
00:56:24,461 --> 00:56:28,136
Veel vrouwen waren alleen.
673
00:56:28,301 --> 00:56:32,579
Oudere, ongetrouwde vrouwen,
maar ook jonge.
674
00:56:32,741 --> 00:56:36,052
Er waren ook vrouwen
van wie de man gevangen zat.
675
00:56:36,221 --> 00:56:40,055
Die vrouwen
moesten hun baby's afstaan.
676
00:56:40,581 --> 00:56:43,858
Francine weigert haar kind af te staan.
677
00:56:44,021 --> 00:56:49,221
Helaas is het voor anderen 'n moffenkind
dus moet de afkomst geheim blijven.
678
00:56:49,981 --> 00:56:53,451
Maandenlang zag niemand het kind.
679
00:56:53,621 --> 00:56:59,537
Ons huis stond in de lengte van de deur
waar de klanten binnenkwamen...
680
00:56:59,701 --> 00:57:03,854
en de winkel lag schuin
aan de overkant van de tuin.
681
00:57:04,021 --> 00:57:08,413
De garage was omgebouwd
en wij verkochten melk, boter en kaas.
682
00:57:08,581 --> 00:57:10,379
De achterdeur zat dicht.
683
00:57:10,541 --> 00:57:15,058
Niemand kon zien wat er in de keuken
of in de tuin gebeurde.
684
00:57:15,221 --> 00:57:21,012
Op een dag kwamen er drie klanten.
Een van hen vroeg van wie 't kind was.
685
00:57:21,181 --> 00:57:25,937
Mijn moeder zei: Van mij.
'Zo. En dat op uw leeftijd?'
686
00:57:26,101 --> 00:57:31,938
Mijn moeder zei niets en niemand
heeft er ooit nog naar gevraagd.
687
00:57:32,741 --> 00:57:35,176
De stilte is vol verwijt.
688
00:57:36,101 --> 00:57:38,934
De nazi's en de militie
terroriseren de burgers.
689
00:57:39,101 --> 00:57:43,572
De geallieerde bommen vallen
en de sfeer is verstikkend.
690
00:57:44,981 --> 00:57:50,215
Een Frangaise die verliefd is op een
Duitser is in deze tijd een verraadster.
691
00:57:51,301 --> 00:57:54,020
De romantische liefde werd ontkend.
692
00:57:54,181 --> 00:57:58,379
Ze wilden niet geloven dat nazi's.
693
00:57:58,541 --> 00:58:03,217
Niet alle Duitse soldaten waren nazi's,
maar ze waren wel Duits.
694
00:58:03,381 --> 00:58:07,739
Franse vrouwen konden toch niet
verliefd worden op die monsters?
695
00:58:07,901 --> 00:58:12,099
Het waren gewoon mannen.
Niet iedereen was slecht of een nazi.
696
00:58:12,261 --> 00:58:16,812
Ook al had Duitsland op een gegeven
moment voor Hitler gekozen.
697
00:58:22,541 --> 00:58:29,095
Ze ontkenden de oudste motivatie
in de geschiedenis en in de literatuur.
698
00:58:29,261 --> 00:58:31,172
De kracht van Romeo en Julia.
699
00:58:31,341 --> 00:58:36,336
Kan liefde bestaan, ondanks grenzen
en strijdende clans en families?
700
00:58:36,501 --> 00:58:41,701
Dat kon niet. Liefde tussen 'n Frangaise
en een Duitser was niet mogelijk.
701
00:58:41,861 --> 00:58:47,539
Een meisje dat sliep met een Duitser
was inhalig, corrupt of egoïstisch.
702
00:58:47,701 --> 00:58:53,174
Sommige vrouwen pleegden zelfmoord
toen de Duitsers vertrokken.
703
00:58:53,821 --> 00:58:57,894
Deze vrouwen waren niet
egoïstisch of hebzuchtig.
704
00:58:58,061 --> 00:59:01,736
Ze werden niet
tot ambassadrice benoemt of zoiets.
705
00:59:01,901 --> 00:59:06,498
Het waren echte liefdesverhalen.
Goed, het was spijtig.
706
00:59:06,661 --> 00:59:11,178
Maar ik heb het ze nooit
kwalijk kunnen nemen.
707
00:59:11,341 --> 00:59:16,654
Het is zo makkelijk om iemand
aan de schandpaal te nagelen.
708
00:59:16,821 --> 00:59:20,655
Dit bewijst dat deze liefdes ontstonden
los van de politiek.
709
00:59:20,821 --> 00:59:24,815
leder redelijk mens
zou tot die conclusie komen.
710
00:59:24,981 --> 00:59:29,851
Wat voor toekomst heeft een kind van
een Duitser en een Frangaise in '44?
711
00:59:30,021 --> 00:59:33,730
Geen enkele.
-Toen de Duitsers weggingen...
712
00:59:33,901 --> 00:59:37,019
schreef Willy mij een brief:
We moeten gaan.
713
00:59:37,181 --> 00:59:41,414
Ik weet niet waar ik terechtkom.
Ik schrijf je zodra ik kan.
714
00:59:41,581 --> 00:59:44,619
Aan het eind van de brief schrijft hij:
715
00:59:44,781 --> 00:59:48,854
'Kon ik jou maar eeuwig kussen,
m'n kleine brutaaltje.'
716
00:59:49,381 --> 00:59:52,737
Maar op een dag stoppen de brieven.
Voor altijd.
717
00:59:52,901 --> 00:59:57,975
De herinnering blijft.
Ik kan er nog steeds niet aan denken.
718
01:00:02,941 --> 01:00:05,933
Ik kan er niet aan denken
zonder te huilen.
719
01:00:11,181 --> 01:00:14,811
Hij was m'n eerste liefde.
720
01:00:16,261 --> 01:00:20,255
De oorlog trok al deze
Duits-Franse stellen uit elkaar.
721
01:00:21,341 --> 01:00:24,777
Voor veel vrouwen
gaan liefde en verdriet hand in hand.
722
01:00:27,261 --> 01:00:32,700
Ook Gisèle Guillemot verliest haar
eerste liefde. Een medeverzetsstrijder.
723
01:00:33,661 --> 01:00:36,858
Ik had een jeugdliefde.
724
01:00:37,021 --> 01:00:39,661
Toen we
naar de fabriekswoning verhuisden.
725
01:00:39,821 --> 01:00:44,213
zag ik een jongen spelen op straat.
Hij droeg een enorme bril.
726
01:00:44,381 --> 01:00:49,217
Ik zag hem uit het raam en wist
dat hij de liefde van m'n leven was.
727
01:00:49,381 --> 01:00:55,730
Ik liep naar beneden, naar de tuin
en we begroetten elkaar.
728
01:00:55,901 --> 01:00:59,656
Hij zei: 'Wij worden vrienden.'
En dat werden we.
729
01:00:59,821 --> 01:01:02,017
Hij werd mijn eerste liefde.
730
01:01:02,181 --> 01:01:06,891
Helaas raakte hij zwaar gewond
bij een treffen.
731
01:01:07,061 --> 01:01:09,940
tijdens een rendez-vous van het verzet.
732
01:01:10,101 --> 01:01:14,174
Hij was verraden
en er werd op hem gejaagd.
733
01:01:14,341 --> 01:01:19,461
Hij werd niet gepakt, maar hij was zwaar
gewond en stierf aan zijn verwondingen.
734
01:01:19,621 --> 01:01:23,501
Dat was mijn eerste grote verdriet.
735
01:01:24,981 --> 01:01:30,499
Ze schrijft: Wij vrijden
op de meest onmogelijke plaatsen.
736
01:01:30,661 --> 01:01:34,097
'Maar we beloofden elkaar betere tijden.
737
01:01:40,461 --> 01:01:44,250
De wereld stort in.
Mijn vriend, Marcel. Mijn vertrouweling.
738
01:01:44,421 --> 01:01:47,937
Mijn eerste liefde.
Ik kan niet eens je begrafenis betalen.'
739
01:01:49,541 --> 01:01:54,980
Benoîte Groult verliest haar eerste man
aan de verwoestende tbc.
740
01:01:56,141 --> 01:01:59,418
Hij wilde zich in Spanje
aansluiten bij Leclerc.
741
01:01:59,581 --> 01:02:02,858
Twee dagen voor hij wegging
spuugde hij bloed.
742
01:02:03,021 --> 01:02:07,697
Een symptoom van vergevorderde tbc.
Zijn vader liet hem niet gaan.
743
01:02:07,861 --> 01:02:13,254
Hij moest naar het sanatorium. Later
kwam hij terug om met me te trouwen.
744
01:02:13,421 --> 01:02:19,053
Hij ging achteruit. Er was niks te eten,
zelfs niet in het sanatorium.
745
01:02:19,221 --> 01:02:25,092
Ik stuurde hem poedermelk. M'n vriendin
had een baby. En een ei per week.
746
01:02:25,261 --> 01:02:28,856
Ik vond dat een magnifiek cadeau.
We aten slecht.
747
01:02:29,021 --> 01:02:32,332
Er was geen verwarming.
Ook in het sanatorium niet.
748
01:02:32,821 --> 01:02:36,815
Hij kreeg een operatie,
maar die mislukte en dat was dat.
749
01:02:36,981 --> 01:02:38,892
Hij stierf op z'n 24e.
750
01:02:39,061 --> 01:02:42,053
De Amerikanen
brachten penicilline mee.
751
01:02:42,221 --> 01:02:47,660
Frankrijk was nog niet bevrijd,
maar m'n schoonvader ging naar ze toe.
752
01:02:47,821 --> 01:02:53,373
Hij was arts en vroeg ze om penicilline
voor zijn stervende zoon.
753
01:02:53,541 --> 01:02:57,819
Hij bracht de penicilline naar het
sanatorium, maar het was te laat.
754
01:02:57,981 --> 01:02:59,813
Het maakte niks meer uit.
755
01:03:04,301 --> 01:03:07,419
Zomer 1944.
De Duitsers verliezen de oorlog.
756
01:03:07,581 --> 01:03:11,654
De toekomst ligt bij de geallieerden
die vrijneid brengen.
757
01:03:12,581 --> 01:03:15,812
De Fransen voelen de euforie
van de bevrijding.
758
01:03:18,221 --> 01:03:21,452
Maar de gekte
gaf ook ruimte voor wraak.
759
01:03:21,621 --> 01:03:26,695
Iedereen die geprofiteerd had van
de bezetting, moest gestraft worden.
760
01:03:27,341 --> 01:03:30,538
Zij die goed aten
toen Frankrijk honger leed.
761
01:03:30,701 --> 01:03:35,013
Zij die de liefde bedreven
toen het verzet vocht.
762
01:03:35,181 --> 01:03:38,173
Zij die warmte hadden
toen Frankrijk kou leed.
763
01:03:38,341 --> 01:03:42,460
Zij die sigaretten rookten
en zijden kousen droegen.
764
01:03:42,621 --> 01:03:45,659
toen de gemiddelde Fransman
die moest ontberen.
765
01:03:45,821 --> 01:03:49,530
De Fransen
die ontberingen hadden gekend...
766
01:03:49,701 --> 01:03:52,341
namen wraak tijdens de bevrijding.
767
01:03:52,501 --> 01:03:57,496
In feite was de nationale identiteit
gebaseerd op lijden.
768
01:03:57,661 --> 01:04:05,011
Frans zijn betekende dat je geleden had
en niet had geprofiteerd van de oorlog.
769
01:04:05,181 --> 01:04:09,493
Zij die niet geleden hadden,
waren direct verdacht.
770
01:04:09,661 --> 01:04:15,134
Van prostituees tot zwarthandelaren
en zij die privileges genoten hadden.
771
01:04:15,301 --> 01:04:22,094
Mannequins, filmacteurs en -actrices
en de Parijse high society.
772
01:04:22,261 --> 01:04:24,980
die leefden
alsof er niets aan de hand was.
773
01:04:26,181 --> 01:04:30,061
Yvette Lebon, die haar relaties
had afgewisseld, ging vrijuit.
774
01:04:30,221 --> 01:04:34,454
Anders dan haar exen Sacha Guitry
en Jean Luchaire.
775
01:04:34,621 --> 01:04:38,854
Luchaire zal geëxecuteerd worden
op 22 februari 1946.
776
01:04:39,021 --> 01:04:40,659
Arletty zit gevangen.
777
01:04:40,821 --> 01:04:46,453
Zij zal niet bij de première zijn
van haar film Les Enfants du Paradis.
778
01:04:46,621 --> 01:04:49,932
Provocerend als altijd, zegt ze:
'Mijn hart is Frans...
779
01:04:50,101 --> 01:04:52,570
maar mijn lichaam is internationaal.'
780
01:04:52,741 --> 01:04:58,373
Mireille Balin wordt in september '44
gearresteerd en verkracht door de FFI.
781
01:04:58,541 --> 01:05:01,533
Zij sterft arm en door iedereen vergeten.
782
01:05:03,421 --> 01:05:07,813
Zij symboliseren een Frankrijk
dat het spoor bijster is.
783
01:05:07,981 --> 01:05:12,896
Een Frankrijk dat zich overgaf
aan de giftige charmes...
784
01:05:13,061 --> 01:05:16,213
en de perverse verleidingen
van de bezetter.
785
01:05:16,861 --> 01:05:20,172
Zij die met de vijand sliepen,
moeten betalen.
786
01:05:21,101 --> 01:05:24,298
Hun misdaad
heet ‘horizontale collaboratie'.
787
01:05:25,101 --> 01:05:28,537
De 'zachte onthoofdingen'
worden ritueel uitgevoerd...
788
01:05:28,701 --> 01:05:32,137
en georganiseerd
door het verzet van het Elfde Uur.
789
01:05:32,301 --> 01:05:36,260
Meer dan 20.000 vrouwen
zullen worden kaalgeschoren.
790
01:05:40,981 --> 01:05:46,181
Men reageert zich op deze vrouwen af
en maakt ze tot zondebok...
791
01:05:46,341 --> 01:05:49,254
voor al het slechte gedrag
tijdens de oorlog.
792
01:05:49,421 --> 01:05:55,656
Ze pleiten zichzelf, hun wangedrag,
hun lafheid en aarzelingen vrij.
793
01:05:55,821 --> 01:06:00,531
door wraak te nemen op vrouwen
die door hun seksuele gedrag...
794
01:06:00,701 --> 01:06:05,093
het slapen met Duitsers, de verkeerde
kant van de geschiedenis kozen.
795
01:06:05,261 --> 01:06:10,893
Kaalscheren gebeurde vooral in dorpen
waar ‘horizontale collaboratie! opviel.
796
01:06:11,061 --> 01:06:14,656
en de meisjes openlijk
met Duitsers omgingen.
797
01:06:15,701 --> 01:06:18,898
Velen hebben minder geluk
dan Francine. Ze ontsnapt...
798
01:06:19,061 --> 01:06:22,338
omdat haar moeder
zei dat de baby van haar was.
799
01:06:23,461 --> 01:06:27,534
Vijf of zes meisjes uit mijn straat
werden kaalgeschoren.
800
01:06:27,701 --> 01:06:33,492
op de stoep voor de Co-op.
Tegenover het huis van m'n ouders.
801
01:06:35,021 --> 01:06:40,972
Ik ging kijken en dacht:
zo meteen is het mijn beurt.
802
01:06:41,141 --> 01:06:43,132
Maar ze lieten me met rust.
803
01:06:44,501 --> 01:06:48,051
Als een dorp bevrijd is
door de Maquis...
804
01:06:48,221 --> 01:06:52,852
is hun eerste officiële daad
het kaalscheren van de vrouwen.
805
01:06:53,021 --> 01:06:57,618
Zo bevestigen ze het recht van de natie
en vreemd genoeg van de mannen...
806
01:06:57,781 --> 01:07:00,375
op de seksualiteit van de vrouwen.
807
01:07:07,061 --> 01:07:11,055
Ze claimen de lichamen van de vrouwen
voor de staat en de mannen.
808
01:07:11,221 --> 01:07:16,170
Ze mogen niet doen wat ze willen.
Een postume overwinning voor Vichy.
809
01:07:16,341 --> 01:07:21,893
Vichy was geobsedeerd door afwijkend
seksueel gedrag en de smet op de natie.
810
01:07:22,061 --> 01:07:26,294
Dus wat doen de mannen
bij de bevrijding? Zij willen reinigen.
811
01:07:26,461 --> 01:07:31,774
Zij voeren rituele wassingen uit
en gooien geschoren vrouwen...
812
01:07:31,941 --> 01:07:35,297
in de fontein en spuiten ze schoon...
813
01:07:35,461 --> 01:07:39,295
omdat ze denken
dat hun lichaam bezoedeld is.
814
01:07:39,461 --> 01:07:42,738
Zoals de natie bezoedeld is
door de bezetter.
815
01:07:51,941 --> 01:07:55,821
Kaalscheren was slechts
een van de straffen.
816
01:07:55,981 --> 01:07:59,417
2000 liefjes van Duitsers
worden geëxecuteerd.
817
01:07:59,581 --> 01:08:04,860
Andere vergrijpen waren collaboreren,
het dragen van een uniform...
818
01:08:05,021 --> 01:08:10,414
gezien worden met Duitse soldaten
en het verraden van eigen burgers.
819
01:08:13,981 --> 01:08:17,178
Voor de vrouwen aan de goede kant
van de geschiedenis.
820
01:08:17,341 --> 01:08:20,971
is dit het begin
van een liefdesrelatie met hun redders.
821
01:08:21,141 --> 01:08:25,692
Toen de Amerikanen kwamen,
veranderde alles drastisch.
822
01:08:25,861 --> 01:08:32,415
We waren de oorlog meteen vergeten.
Ze waren knap, doorvoed en zuiver.
823
01:08:32,581 --> 01:08:35,300
Ze vonden de Parisiennes prachtig.
824
01:08:35,461 --> 01:08:41,776
Voor hen waren alle vrouwen van Parijs,
zelfs ik, verleidsters.
825
01:08:43,661 --> 01:08:47,336
De Amerikanen
bleven hooguit 15 dagen.
826
01:08:47,501 --> 01:08:52,860
Er was geen gevaar voor ingewikkelde
affaires. We hadden alleen seks.
827
01:08:53,021 --> 01:08:55,695
Daar werd toen niet over gesproken.
828
01:08:56,781 --> 01:09:00,058
Mijn zus en ik spraken Engels.
Mijn moeder werkte...
829
01:09:00,221 --> 01:09:03,976
en wij waren opgevoed
door een Engels kindermeisje.
830
01:09:04,141 --> 01:09:10,171
We gaven ons, zoals veel meisjes uit
gegoede families, op als gastvrouw.
79809
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bengali
Bosnian
Bulgarian
Catalan
Cebuano
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
Esperanto
Estonian
Finnish
French
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Gujarati
Haitian Creole
Hawaiian
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Khmer
Korean
Kurdish (Kurmanji)
Kyrgyz
Lao
Latvian
Lithuanian
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Nepali
Norwegian
Pashto
Polish
Portuguese
Romanian
Russian
Samoan
Serbian
Sesotho
Shona
Sinhala
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swahili
Swedish
Tajik
Thai
Turkish
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese
