Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:01:23,360 --> 00:01:28,840
Laat niemand verbaasd zijn dat ik
het leven van Michelangelo beschrijf,
2
00:01:28,920 --> 00:01:31,111
omdat hij nog steeds leeft,
3
00:01:31,720 --> 00:01:35,720
omdat zijn onsterfelijke werken
nooit zullen sterven.
4
00:01:38,240 --> 00:01:41,200
Zijn roem blijft bestaan
zolang de wereld bestaat.
5
00:01:41,600 --> 00:01:47,000
Zijn naam zal blijven leven in de monden
van mensen en de pennen van schrijvers:
6
00:01:53,560 --> 00:01:57,680
ondanks de afgunst,
zelfs ondanks de dood zelf.
7
00:02:17,680 --> 00:02:20,560
Ik had mijn hele leven nodig
om te begrijpen...
8
00:02:22,440 --> 00:02:25,520
dat steen zich niet onderwerpt
aan de wil van de mens,
9
00:02:30,240 --> 00:02:31,240
maar...
10
00:02:33,640 --> 00:02:38,480
dat het moet worden ontdaan
van alles dat het onderdrukt.
11
00:02:43,280 --> 00:02:46,160
Dit marmer verzet zich,
12
00:02:48,800 --> 00:02:50,040
het rebelleert.
13
00:02:52,160 --> 00:02:53,680
Vaak wijst het je af.
14
00:02:59,600 --> 00:03:01,280
Soms is het toegeeflijk.
15
00:03:04,960 --> 00:03:06,160
Net als het leven.
16
00:03:29,520 --> 00:03:36,520
MICHELANGELO
EEUWIG
17
00:03:47,440 --> 00:03:52,040
Giorgio Vasari, geboren in Arezzo
in 1511,
18
00:03:52,440 --> 00:03:56,120
schilder, architect, schrijver over kunst.
19
00:03:57,200 --> 00:04:01,560
Ik ben in de eerste plaats de eerste
die meer dan alleen vertelt
20
00:04:01,640 --> 00:04:05,600
wat er gebeurd is in de levens van de
uitmuntendste schilders, beeldhouwers...
21
00:04:05,680 --> 00:04:08,720
en architecten in Italië, van Cimabue
tot in mijn eigen tijd.
22
00:04:09,640 --> 00:04:12,240
Ik heb het recht om te oordelen opgeëist,
23
00:04:12,840 --> 00:04:17,320
en kies het beste boven het goede,
en het uitmuntende boven het beste.
24
00:04:22,240 --> 00:04:26,600
Ik heb de methoden genoteerd,
de houdingen, de manieren...
25
00:04:26,680 --> 00:04:29,120
de regels en de verbeeldingen
van deze kunstenaars.
26
00:04:29,800 --> 00:04:35,360
Ik heb de oorzaken en wortels
van de evolutie in alle kunst onderzocht.
27
00:04:40,120 --> 00:04:47,120
Het meeste prijs ik God voor het geluk
om de grote Michelangelo Buomarroti
28
00:04:47,200 --> 00:04:49,680
uit Florence te leren kennen.
29
00:04:50,360 --> 00:04:53,280
Om een bekende en een vriend te zijn.
30
00:04:54,320 --> 00:04:58,440
Daarom heb ik zoveel over hem
geschreven: alles is waar.
31
00:05:02,920 --> 00:05:09,360
Hij werd geboren op 6 maart 1475.
32
00:05:12,920 --> 00:05:16,640
Vanaf zijn vroegste jaren maakte hij
schetsen op papier, op muren.
33
00:05:16,840 --> 00:05:20,596
Toen zijn vader Ludovico dat opmerkte,
besloot hij hem...
34
00:05:20,720 --> 00:05:23,776
naar de werkplaats van meester
Domenico Ghirlandaio te sturen,
35
00:05:23,800 --> 00:05:28,460
zodat hij de bewonderenswaardige en
waardevolle schilderkunst kon leren.
36
00:05:29,440 --> 00:05:35,720
Na verloop van tijdlang werd Ghirlandaio zich
bewust van dit ondanks zijn jonge leeftijd
37
00:05:35,900 --> 00:05:39,860
buitengewone talent en riep op een dag:
38
00:05:40,840 --> 00:05:43,360
"Deze jongen weet meer dan ik".
39
00:05:44,120 --> 00:05:46,960
En Michelangelo was nog maar net dertien.
40
00:05:48,800 --> 00:05:53,040
En dus vertrouwde Ghirlandaio hem toe
aan de zorgen van Bertoldo,
41
00:05:53,320 --> 00:05:57,520
een leerling van de grote Donatello,
in de tuinen van San Marco,
42
00:05:57,640 --> 00:06:01,257
waar Lorenzo de Medici een
school had opgezet voor
43
00:06:01,258 --> 00:06:04,520
jonge, talentvolle
schilders en beeldhouwers.
44
00:06:11,720 --> 00:06:14,530
Ik verlangde naar kunst die meer
heroïsch is dan schilderen.
45
00:06:15,560 --> 00:06:17,751
Ik vond het leuk om mijn
handen vuil te maken.
46
00:06:18,600 --> 00:06:23,053
Toen ik klein was, werd ik voor borstvoeding
naar een familie van steenhouwers gestuurd.
47
00:06:24,320 --> 00:06:29,520
Mijn voeding: marmerpoeder
gemengd met de melk.
48
00:06:31,160 --> 00:06:33,880
En toen Lorenzo de Grote
me bij hem riep...
49
00:06:34,400 --> 00:06:38,880
en me met deze steen op de proef stelde,
kon ik mijn kracht laten zien.
50
00:06:41,080 --> 00:06:43,160
Wat zei hij, de Magnifico?
51
00:06:43,600 --> 00:06:48,000
"Je weet nu wel dat oudjes
niet meer al hun tanden hebben,
52
00:06:48,520 --> 00:06:50,560
er zijn er altijd één of twee weg."
53
00:06:51,680 --> 00:06:54,776
Ik hoefde geen twee keer na te denken
om zijn advies op te volgen:
54
00:07:03,440 --> 00:07:05,960
die faun werd oud en tandeloos.
55
00:07:07,840 --> 00:07:10,280
Misschien waardeerden ze mijn moed,
56
00:07:10,920 --> 00:07:16,640
voordat dat gebeeldhouwde hoofd
in Palazzo Medici te zien was,
57
00:07:17,280 --> 00:07:20,080
waar ik de grootste denkers
uit mijn tijd ontmoet heb,
58
00:07:21,240 --> 00:07:25,840
die mij vertrouwen en advies
voor mijn toekomstige werken gaven.
59
00:07:28,720 --> 00:07:32,920
Ik ging meteen aan de slag met een Madonna
met het jonge kind,
60
00:07:33,960 --> 00:07:36,120
een techniek van Donatello nabootsend.
61
00:07:56,560 --> 00:08:00,240
Gegraveerd met behulp van Donatello's
"stiacciato" -techniek,
62
00:08:00,320 --> 00:08:04,680
was de Madonna van de trappen, tegenwoordig
te zien in Casa Buonarroti in Florence,
63
00:08:04,760 --> 00:08:07,856
het eerste werk van Michelangelo
waarmee hij bekendheid verwierf.
64
00:08:09,080 --> 00:08:14,000
Een heel laag reliëf, niet veel groter
dan een krantenpagina,
65
00:08:14,080 --> 00:08:18,080
waarin zijn scalpel net
het oppervlak van de steen schampte
66
00:08:18,520 --> 00:08:21,330
waarmee hij bijna onzichtbare
onderdelen en
67
00:08:21,355 --> 00:08:24,104
een wonderbaarlijk gevoel
van ruimte creëerde.
68
00:08:42,400 --> 00:08:46,080
Verdiept, onverstoorbaar als een godin
uit de klassieke tijd,
69
00:08:46,160 --> 00:08:49,520
is de Maagd Maria gedrapeerd in een zacht,
vloeiend gewaad.
70
00:08:51,320 --> 00:08:53,674
Van achteren afgebeeld,
lijkt het kind volledig
71
00:08:53,699 --> 00:08:55,904
overgelaten aan de
omarming van zijn moeder,
72
00:08:56,560 --> 00:08:59,200
weliswaar met het lichaam
van een Hercules in rust.
73
00:09:04,080 --> 00:09:09,360
Dit gedurfde perspectief van de symbolische
trap gaat samen met de aanwezigheid
74
00:09:09,440 --> 00:09:13,080
van een eenvoudige marmeren kubus waarop
de Heilige Groep zit:
75
00:09:13,840 --> 00:09:19,480
deze perfecte driedimensionale steen is
een extreem vroeg teken van de passie...
76
00:09:19,560 --> 00:09:23,440
voor pure materialen zichtbaar
in alle kunst van Michelangelo.
77
00:09:34,840 --> 00:09:41,000
Op een dag kreeg ik de kans om
al mijn waardering aan il Magnifico te tonen.
78
00:09:44,000 --> 00:09:47,040
Toen daagde Angelo Poliziano,
die mij hoogachtte,
79
00:09:47,120 --> 00:09:50,168
mij uit om de Strijd van de Centaurs
te maken.
80
00:09:50,920 --> 00:09:53,159
Ik moest het cadeau doen
aan Lorenzo de Medici,
81
00:09:54,040 --> 00:09:58,280
waarbij ik mijn vrienden liet zien wie
ik was, de meest bekwame van allemaal.
82
00:10:14,360 --> 00:10:17,356
Een gewelddadige strijd,
lichamen en ledematen
83
00:10:17,381 --> 00:10:20,504
verstrengeld in een gevecht
tussen naaktfiguren,
84
00:10:20,560 --> 00:10:24,480
die elke hoek van een tafereel vulde
zonder een spoor van chaos...
85
00:10:25,800 --> 00:10:30,560
Michelangelo's Strijd van de centaurs,
is tegenwoordig te zien in Casa Buonarroti.
86
00:10:31,600 --> 00:10:34,720
In het midden stijgt een figuur
boven alle anderen uit,
87
00:10:34,800 --> 00:10:39,320
los van de anderen, met het gezag
van een trots opgerichte rechterarm.
88
00:10:39,400 --> 00:10:42,160
Vijftig jaar later zou Michelangelo
dit gebaar herhalen
89
00:10:42,240 --> 00:10:44,720
bij de Christus van zijn Laatste Oordeel.
90
00:11:07,320 --> 00:11:09,560
Ik kon niet goed mijn mond houden.
91
00:11:09,720 --> 00:11:13,560
Maar al te vaak flapte ik eruit wat ik
van de kunst van mijn medestudenten dacht.
92
00:11:13,680 --> 00:11:17,080
Ik wist toen al dat het
aan mijn normen voldeed.
93
00:11:22,120 --> 00:11:27,000
Of het nou door mijn plagende woorden kwam,
of misschien zelfs wel uit jaloezie
94
00:11:27,080 --> 00:11:31,000
omdat de Magnifico het zo hoog met
mij op had, die jonge Torrigiano,
95
00:11:31,080 --> 00:11:35,480
ook een leerling aan de school van Bertoldo,
sloeg me recht in mijn gezicht.
96
00:11:39,320 --> 00:11:43,360
Die rare snuit, deze misvormde neus
97
00:11:46,320 --> 00:11:48,240
blijft zijn bekendste werk.
98
00:11:54,040 --> 00:11:58,400
Na drie dagen van
stormachtig weer, bliksem,
99
00:12:00,160 --> 00:12:01,446
een oorverdovend voorteken,
100
00:12:04,200 --> 00:12:12,200
overleed il Magnifico, beschermer,
weldoener, de ideale vaderfiguur.
101
00:12:13,200 --> 00:12:17,760
Michelangelo, nu zonder zijn beschermheer,
voelde zich verloren.
102
00:12:17,840 --> 00:12:21,920
Hij zocht hulp en bescherming bij de Prior
in het klooster van Santo Spirito,
103
00:12:21,990 --> 00:12:25,400
dat ook een ziekenhuis was.
En daar begon de jonge Michelangelo...
104
00:12:25,960 --> 00:12:32,880
kadavers te villen om
de menselijke anatomie te bestuderen:
105
00:12:40,000 --> 00:12:45,160
gewrichten, botstructuur,
spieren, de aderen.
106
00:12:47,240 --> 00:12:51,200
Hij bracht lange nachten
in gedempt licht door
107
00:12:52,560 --> 00:12:57,180
om zijn typische stijl van zijn latere jaren
te perfectioneren.
108
00:13:04,600 --> 00:13:08,124
Nog maar 20 en ik had het geheim
van de dood in mijn handen.
109
00:13:08,800 --> 00:13:09,960
Nog maar 20.
110
00:13:10,760 --> 00:13:15,080
Daarna - en de rest van mijn leven - geloofde
ik dat ik de dood met kunst kon verslaan.
111
00:13:16,960 --> 00:13:18,120
Ik had het mis...
112
00:13:23,080 --> 00:13:27,360
Ik ben een kardinaal, Mnsg Raffaele Riario,
zelfs nog meer verschuldigd.
113
00:13:27,640 --> 00:13:32,040
Hij nodigde mij bij hem thuis uit,
nadat hij één van mijn Cupido's,
114
00:13:32,340 --> 00:13:34,400
die ik oud had laten lijken, gekocht had.
115
00:13:35,520 --> 00:13:39,680
Toen ik voor de eerste keer Rome zag,
besefte ik waarom ze het eeuwig noemen.
116
00:13:39,760 --> 00:13:41,920
Wat een pracht, wat een antiek marmer.
117
00:13:42,920 --> 00:13:43,920
Zijn uitdaging:
118
00:13:45,440 --> 00:13:50,440
"Kun je iets maken van zulke schoonheid
maken, mijn jongen?"
119
00:13:51,040 --> 00:13:54,720
"Geef me de tijd en ik zal je laten zien
wat ik kan doen."
120
00:13:55,960 --> 00:14:00,280
En met een blok marmer voor weinig geld
gekocht in de straten van Rome,
121
00:14:02,120 --> 00:14:03,240
heb ik Bacchus gemaakt.
122
00:14:13,080 --> 00:14:20,040
De heidense god van vreugde en geluk,
ten toon gesteld in het Bargello museum,
123
00:14:20,560 --> 00:14:22,716
was Michelangelo's grote stap voorwaarts,
124
00:14:22,740 --> 00:14:26,020
de eerste keer dat hij een grootschalig werk
maakte.
125
00:14:30,240 --> 00:14:36,360
Een jong naakt, zijn lichaam zacht en
sensueel, dronken van wijn en plezier,
126
00:14:36,760 --> 00:14:41,000
zijn blik verloren in de verte, nauwelijks
in staat om zijn beker vast te houden.
127
00:14:43,960 --> 00:14:48,360
Ondertussen dompelt een kleine sater,
verloren in een bacchanale extase,
128
00:14:48,440 --> 00:14:53,080
zijn lachende gezicht onder in een stel
druiven onttrokken aan de onoplettende god.
129
00:15:10,320 --> 00:15:12,840
Toen ik het aan kardinaal Riario liet zien,
130
00:15:14,080 --> 00:15:20,464
kon hij de levenskracht, die ik in het steen
had weten te verwerken, niet begrijpen
131
00:15:21,200 --> 00:15:26,120
of dat deze Bacchus langer zou leven...
132
00:15:26,244 --> 00:15:29,244
dan welk ander lichaam van
vlees en bloed dan ook.
133
00:15:30,440 --> 00:15:32,960
Ik was alleen in Rome,
134
00:15:33,880 --> 00:15:37,560
zonder klanten en geld
om naar mijn vader te sturen.
135
00:15:38,080 --> 00:15:42,320
Hij hoopte dankzij mijn werk
het gezin in die moeilijke jaren
136
00:15:42,400 --> 00:15:45,240
van de armoede te redden.
137
00:15:46,160 --> 00:15:51,520
Het was dankzij Jacopo Galli,
een echte en levenslange vriend
138
00:15:52,240 --> 00:15:54,145
dat ik mijn zelfvertrouwen niet verloor,
139
00:15:54,200 --> 00:15:57,520
dat ik niet besloot terug te gaan
naar Florence, als een loser.
140
00:15:59,360 --> 00:16:02,400
Jacopo had goede contacten aan het hof
van de paus,
141
00:16:02,960 --> 00:16:06,000
met de delegatie
van Charles VIII, koning van Frankrijk.
142
00:16:09,880 --> 00:16:14,640
'En ik, Jacopo Gallo, beloof
de meest eerwaarde Monseigneur
143
00:16:15,120 --> 00:16:19,760
dat de genoemde Michelangelo het werk
een jaar zal uitvoeren,
144
00:16:20,280 --> 00:16:24,800
en het zal het mooiste werk in marmer
zijn dat er vandaag de dag in Rome is.
145
00:16:27,360 --> 00:16:32,160
Toen ik het contract las,
over geloof in en liefde voor mij
146
00:16:32,840 --> 00:16:35,602
dat Jacopo met de kardinaal afgesloten had,
147
00:16:36,120 --> 00:16:39,320
was ik ontroerd... en bang omdat...
148
00:16:41,560 --> 00:16:45,440
het tijdschema krap was
en mijn ambitie groot.
149
00:17:09,880 --> 00:17:13,000
Ik hoefde geen overgebleven
stukken marmer meer te gebruiken.
150
00:17:13,080 --> 00:17:15,480
Zodra ik de opdracht kreeg
om een Pieta maken,
151
00:17:17,640 --> 00:17:20,200
ging ik naar Carrara. Toen ik daar kwam...
152
00:17:22,120 --> 00:17:29,120
wat een spektakel die rotsmuren,
glinsterend in het licht van de zon.
153
00:17:38,560 --> 00:17:43,000
Ik had nog nooit zoveel wit in rotsen gezien.
154
00:17:43,080 --> 00:17:46,760
Het mooiste marmer ter wereld,
sinds mensenheugenis en tot in de eeuwigheid.
155
00:17:49,080 --> 00:17:52,240
Ik nam dagen de tijd om
de zuiverste materialen te kiezen.
156
00:17:52,760 --> 00:17:56,760
Gemaakt door God en
speciaal voor mij, zo leek het,
157
00:17:57,680 --> 00:18:02,760
voor mijn handen om in eeuwige
werken te veranderen.
158
00:18:07,760 --> 00:18:09,920
Op de weg terug naar Rome,
159
00:18:11,920 --> 00:18:14,776
vulde mijn geest zich met die
geweldige woorden van Dante.
160
00:18:14,800 --> 00:18:17,753
Toen hij in het paradijs was,
wendde hij zich tot de Madonna:
161
00:18:19,200 --> 00:18:23,720
"Maagd Moeder, dochter van uw Zoon,"
162
00:18:26,480 --> 00:18:28,840
"nederig en hoog boven
alle wezens verheven."
163
00:18:30,880 --> 00:18:32,547
Ik zag het allemaal voor me
164
00:18:34,160 --> 00:18:36,351
en ging aan de slag
om mijn Pieta te maken.
165
00:18:55,280 --> 00:19:00,040
Voor dit werk bewerkte geen beeldhouwer
ooit het marmer...
166
00:19:00,120 --> 00:19:03,920
met meer gratie en verfijning
dan Michelangelo,
167
00:19:04,000 --> 00:19:06,000
op de jonge leeftijd van 24 jaar;
168
00:19:06,160 --> 00:19:11,600
de echte waarde en kracht van kunst
is zichtbaar in deze Pieta.
169
00:19:18,920 --> 00:19:22,920
De mooie details... de goddelijke
kleding waarmee de maagd is gedrapeerd...
170
00:19:23,360 --> 00:19:27,320
naast haar, Christus, dood en naakt.
171
00:19:27,400 --> 00:19:32,280
Zulke expertise in de spieren,
aderen, de pezen strak over de botten,
172
00:19:32,600 --> 00:19:38,400
zijn polsen, de gewrichten tussen
het lichaam, armen en benen.
173
00:20:00,080 --> 00:20:04,840
Hoewel sommigen zeggen dat hij
Onze Dame te jong heeft gemaakt,
174
00:20:05,640 --> 00:20:10,080
vergeten zij rekening te houden
dat onbevlekte maagden...
175
00:20:10,760 --> 00:20:18,360
lange tijd gladde gelaatstrekken
zonder onvolkomenheden houden.
176
00:20:29,240 --> 00:20:34,880
Mensen verwonderen zich dat de hand van
een mens in zo'n korte tijd
177
00:20:34,960 --> 00:20:37,437
zo iets bewonderenswaardig en goddelijks
kan creëren.
178
00:20:38,400 --> 00:20:44,480
Het is een wonder dat van een rots,
in eerste instantie zo vormloos,
179
00:20:45,320 --> 00:20:48,400
zo iets perfects kan worden gemaakt,
180
00:20:48,680 --> 00:20:53,400
beter dan wat de natuur met het lichaam
kan bereiken.
181
00:21:05,640 --> 00:21:11,120
De liefde van Michelangelo voor dit werk
was zo groot dat hij zijn naam
182
00:21:11,200 --> 00:21:14,117
op de gordel rond de
borst van Onze Vrouw heeft gekerfd.
183
00:21:14,142 --> 00:21:16,404
Alleen in deze en nooit ergens anders.
184
00:21:23,960 --> 00:21:25,389
Waarom ik het gesigneerd heb?
185
00:21:26,360 --> 00:21:29,800
Vanwege het gerucht
dat mijn Pieta het werk was
186
00:21:29,880 --> 00:21:33,480
van een beeldhouwer uit Lombardije,
een zekere Cristoforo Solari.
187
00:21:34,560 --> 00:21:39,520
Al die inspanning. Hoe kon ik toestaan
dat een andere man daarvan profiteerde?
188
00:21:45,200 --> 00:21:49,240
Daarna, later, was het niet nodig
om een werk te signeren.
189
00:21:50,880 --> 00:21:54,028
Ik had met eer en waardigheid
naar mijn vader kunnen terugkeren.
190
00:21:55,720 --> 00:21:58,040
Mijn vrienden riepen me naar Florence
191
00:21:58,400 --> 00:22:01,960
om de Republiek van Gonfaloniere
Pier Soderini op te luisteren.
192
00:22:03,680 --> 00:22:07,080
Dat deed mijn ambitie groeien.
193
00:22:09,720 --> 00:22:15,200
Michelangelo was de eerste, die vond
dat beeldhouwen de kunst is...
194
00:22:15,280 --> 00:22:18,000
van het verwijderen van overbodig materiaal.
195
00:22:18,360 --> 00:22:23,560
De maker reduceert het
tot de vorm die hij in gedachte heeft.
196
00:22:25,760 --> 00:22:30,000
Hij vond in de ateliers van de
Opera del Duomo een blok marmer
197
00:22:30,080 --> 00:22:34,240
dat groot genoeg was, al door
twee kunstenaars bewerkt.
198
00:22:34,320 --> 00:22:37,035
Zij hadden erin gehakt en het vervolgens
achtergelaten.
199
00:22:38,160 --> 00:22:42,440
In de Santa Maria del Fiore zwoegde
Michelangelo drie jaar lang,
200
00:22:42,520 --> 00:22:44,960
aan het zicht onttrokken,
dag en nacht,
201
00:22:45,320 --> 00:22:49,800
om iemand te reanimeren, van wie
werd aangenomen dat hij dood was.
202
00:22:52,320 --> 00:22:57,400
En zo geschiedde het, dat het werk
203
00:22:58,240 --> 00:23:03,640
de adem alle oude en moderne beelden
overtrof; Grieks, Latijn, welke dan ook.
204
00:23:04,560 --> 00:23:11,280
Hij die het aanschouwt hoeft
geen andere beeldhouwwerken meer te zien,
205
00:23:11,680 --> 00:23:15,400
wanneer of van welke maker dan ook.
206
00:24:36,400 --> 00:24:39,680
Het meest ongelooflijke aan
dit gigantische werk is,
207
00:24:39,960 --> 00:24:42,240
simpel gezegd, de uitdaging.
208
00:24:43,680 --> 00:24:47,400
Een heroïsche en atletische jongeman
met een slank lichaam
209
00:24:47,480 --> 00:24:51,880
vereeuwigd in het moment van het slingeren
van een steen naar de wrede Philistijnse reus
210
00:24:51,960 --> 00:24:54,160
die het volk van Israël terroriseerde.
211
00:24:56,040 --> 00:25:00,440
Zijn benen staan klaar voor de aanval,
zijn spieren gespannen,
212
00:25:01,960 --> 00:25:03,520
met blootliggende aders,
213
00:25:05,680 --> 00:25:11,160
een trotse uitdrukking op zijn gezicht,
het wijst allemaal op dit belangrijke moment:
214
00:25:12,240 --> 00:25:16,160
de concentratiepiek
die vooraf gaat aan actie.
215
00:25:25,960 --> 00:25:28,417
Pier Soderini werd al
verliefd op dit standbeeld,
216
00:25:28,442 --> 00:25:30,984
dat meer dan 5 meter hoog
is, voordat het klaar was.
217
00:25:32,280 --> 00:25:36,520
Hij stelde een commissie in met de grootste
kunstenaars van dat moment,
218
00:25:36,600 --> 00:25:38,800
inclusief Leonardo da Vinci en Botticelli,
219
00:25:38,880 --> 00:25:43,200
om de ideale plek voor een dergelijk
uitzonderlijk werk te vinden.
220
00:25:46,920 --> 00:25:50,880
De verhuizing van de kathedraal van Florence
naar Piazza della Signoria
221
00:25:50,960 --> 00:25:52,560
was een heldhaftige onderneming:
222
00:25:55,160 --> 00:26:00,040
slingerend aan een primitieve kraan,
vastgezet met touwen en katrollen,
223
00:26:00,120 --> 00:26:06,400
kostte het meer dan veertig man en vier dagen
om het naar zijn eindbestemming te brengen,
224
00:26:07,360 --> 00:26:09,560
net buiten Palazzo Vecchio.
225
00:26:14,160 --> 00:26:17,030
Aan het einde van de 19e
eeuw werd David nogmaals verplaatst,
226
00:26:17,054 --> 00:26:19,424
naar de Galleria dell'Accademia.
227
00:26:19,480 --> 00:26:21,560
Daar staat het tot op de dag van vandaag,
228
00:26:23,800 --> 00:26:26,760
het eeuwige symbool
van de stad Florence.
229
00:26:42,960 --> 00:26:44,520
David met zijn katapult,
230
00:26:46,160 --> 00:26:47,520
ik met een boogboor.
231
00:26:49,320 --> 00:26:52,280
Met een eenvoudige katapult,
versloeg David Goliath.
232
00:26:53,280 --> 00:26:57,320
Ik voelde me net als David,
machtig en trots.
233
00:26:58,160 --> 00:27:00,018
Ik was opgewassen tegen mijn uitdaging:
234
00:27:01,120 --> 00:27:05,640
met mijn blote handen en een boogboor,
235
00:27:08,320 --> 00:27:10,844
heb ik eeuwige leven aan levend marmer
onttrokken.
236
00:27:14,280 --> 00:27:15,757
Te denken, mijn David...
237
00:27:17,320 --> 00:27:19,880
dat ik de plek innam
van Judith van Donatello.
238
00:27:59,720 --> 00:28:03,840
Begrijp je nu waarom ze hem altijd
de "reus" genoemd hebben?
239
00:28:23,760 --> 00:28:27,920
Messer Agnolo Doni, een
rijke kledinghandelaar,
240
00:28:28,360 --> 00:28:31,560
wilde graag een werk
van Michelangelo bezitten,
241
00:28:31,640 --> 00:28:34,680
dus hij liet een tondo op een paneel maken,
242
00:28:34,760 --> 00:28:39,960
waarin Onze-Lieve-Vrouw, knielend,
het Kind aan Jozef reikt,
243
00:28:40,040 --> 00:28:44,640
die hem met grote liefde, tederheid en
eerbied in zijn armen neemt.
244
00:28:45,240 --> 00:28:48,600
Toen het werk klaar was, vroeg
Michelangelo hem zeventig dukaten.
245
00:28:51,760 --> 00:28:54,680
Agnolo Doni, een gewiekste man,
246
00:28:54,760 --> 00:28:59,320
vond de kosten te hoog
voor een eenvoudig schilderij.
247
00:29:03,960 --> 00:29:06,720
Dus bood hij veertig dukaten.
248
00:29:09,920 --> 00:29:13,360
In plaats daarvan eiste Michelangelo
honderd dukaten.
249
00:29:14,920 --> 00:29:18,160
Nou, Agnolo Doni, die het werk mooi vond,
250
00:29:18,800 --> 00:29:22,680
zei dat hij hem de zeventig zou geven,
waar hij eerder om gevraagd had.
251
00:29:24,360 --> 00:29:27,320
Michelangelo was helemaal niet blij.
252
00:29:27,400 --> 00:29:32,480
Omdat hij vond dat het Agnolo Doni
aan vertrouwen in zijn kunst ontbrak,
253
00:29:32,560 --> 00:29:34,280
verdubbelde hij de prijs.
254
00:29:34,600 --> 00:29:38,080
Honderd en veertig dukaten,
of de hele deal gaat niet door.
255
00:29:47,920 --> 00:29:52,320
Uiteindelijk werd Agnolo Doni,
die de tondo tegen elke prijs wilde hebben,
256
00:29:53,120 --> 00:29:56,120
gedwongen om de prijs op te hoesten
die hij vroeg.
257
00:30:24,960 --> 00:30:29,460
De Tondo Doni, in de Galleria Uffizi,
is het enige werk op een houten paneel,
258
00:30:29,540 --> 00:30:32,445
waarvan we zeker weten dat
Michelangelo het geschilderd heeft.
259
00:30:34,840 --> 00:30:38,120
De Heilige Familie is een oud,
terugkerend thema.
260
00:30:38,560 --> 00:30:41,760
Hier maakte Michelangelo het
alsof hij aan het beeldhouwen was.
261
00:30:41,840 --> 00:30:44,760
Hij gebruikte heldere,
glanzende, intense kleuren
262
00:30:44,840 --> 00:30:47,983
om een effect te creëren dat ons
enigszins ongemakkelijk maakt,
263
00:30:48,160 --> 00:30:51,256
heel wat anders dan de traditionele
rust van dergelijke taferelen.
264
00:30:53,840 --> 00:30:56,730
Michelangelo was goed
opgeleid in de symboliek,
265
00:30:56,755 --> 00:30:59,584
die zo belangrijk voor
Florentijnse edelen is.
266
00:31:00,360 --> 00:31:03,400
In deze compositie lijkt hij
geïnspireerd door
267
00:31:03,480 --> 00:31:06,120
het epistel van Sint Paul aan de Efeziërs.
268
00:31:07,440 --> 00:31:12,600
De lage doch ondoordringbare muur
staat voor de eerste zonde,
269
00:31:12,680 --> 00:31:16,200
de band tussen het Christuskind
en de kleine Baptist wordt verbroken
270
00:31:16,280 --> 00:31:20,440
en jonge naaktfiguren
trekken zijn hun kleding uit.
271
00:31:20,920 --> 00:31:26,760
Als christenen kunnen ze eindelijk vrij van
zonde zijn, terwijl ze hun zonden wegnamen,
272
00:31:26,840 --> 00:31:29,040
werden ze nieuwe mannen.
273
00:31:36,080 --> 00:31:38,604
De wonderbaarlijke maar
onvoltooide Pitti Tondo Doni,
274
00:31:38,629 --> 00:31:40,824
vandaag te dag te zien
in het Bargello Museum,
275
00:31:41,960 --> 00:31:44,240
beeldt een andere heilige familie af.
276
00:31:46,960 --> 00:31:50,720
Hier koos Michelangelo voor een klassieke
compositie waarin,
277
00:31:50,800 --> 00:31:55,880
onbewogen als een Helleense koningin,
de Maagd van het lezen...
278
00:31:56,480 --> 00:31:58,720
wordt afgeleid door de baby naast haar.
279
00:32:03,840 --> 00:32:05,280
Ik heb altijd gedacht, dat
280
00:32:06,600 --> 00:32:10,440
hoe meer een schilderij op een reliëf
lijkt, hoe succesvoller het wordt.
281
00:32:12,840 --> 00:32:15,600
Een korte periode van vrede, kalmte
en rust,
282
00:32:16,480 --> 00:32:18,840
iets dat ik niet meer in mijn leven had.
283
00:32:21,160 --> 00:32:23,000
Maar ambitie blijft knagen,
284
00:32:23,720 --> 00:32:26,120
het lijkt helemaal niet op vrede of geluk.
285
00:32:28,400 --> 00:32:32,280
Gonfaloniere Pier Soderini vroeg me
om fresco's op één muur
286
00:32:32,360 --> 00:32:35,960
van de Sala del Maggior Consiglio,
bij Palazzo Dei Signori, te schilderen.
287
00:32:38,040 --> 00:32:41,240
Op de andere muur, niemand anders
dan Leonardo Da Vinci.
288
00:32:42,960 --> 00:32:44,770
Hoe kon ik de uitdaging weerstaan?
289
00:32:52,480 --> 00:32:55,760
Ik begon in het geheim aan de schetsen
te werken.
290
00:32:55,840 --> 00:33:00,200
Ik tekende de voorbereidende schets
van mijn strijd van Cascina,
291
00:33:01,240 --> 00:33:04,360
op dezelfde grootte als ik
het wilde afbeelden.
292
00:33:24,960 --> 00:33:27,480
Toen Michelangelo's tekeningen
algemeen bekend werd,
293
00:33:27,560 --> 00:33:29,227
kreeg het enorm veel bewondering.
294
00:33:29,800 --> 00:33:32,496
Kunstenaars uit heel Europa stroomden toe,
295
00:33:32,520 --> 00:33:35,596
meestal gebeurde dat alleen bij
afgietsels van standbeelden.
296
00:33:35,620 --> 00:33:39,200
Ze kwamen het aanraken, kopiëren en
scheurden er zelfs stukjes vanaf
297
00:33:39,280 --> 00:33:40,995
alsof het een heilig relikwie was.
298
00:33:42,080 --> 00:33:46,190
Binnen een paar decennia was er
niets meer over van de tekeningen
299
00:33:46,191 --> 00:33:47,560
en een legende was geboren.
300
00:33:53,520 --> 00:33:58,200
Een kopie van het centrale deel,
gemaakt door Aristotile da Sangallo,
301
00:33:58,280 --> 00:34:02,600
heeft het overleefd, waardoor er
in ieder geval een herinnering bestaat.
302
00:34:07,040 --> 00:34:12,440
De wirwar van naakte lichamen, bevroren
op het moment vlak voor het gevecht,
303
00:34:13,080 --> 00:34:15,414
is slechts een voorwendsel
van de kunstenaar om
304
00:34:15,439 --> 00:34:17,725
te laten zien waarin hij echt
is geïnteresseerd:
305
00:34:18,600 --> 00:34:20,760
de heldendaden van het ideale lichaam.
306
00:34:34,880 --> 00:34:36,920
Ik heb dat fresco nooit afgemaakt.
307
00:34:38,440 --> 00:34:41,920
Mijn enige troost was, dat Leonardo
ook opgeven had.
308
00:34:43,040 --> 00:34:46,600
Vanwege zijn gebruikelijke onbehagen
probeerde hij nieuwe technieken uit,
309
00:34:47,360 --> 00:34:50,600
waardoor hij een enorme puinhoop
van was en oliën maakte,
310
00:34:51,240 --> 00:34:53,160
die het hele ding om zeep hielp.
311
00:34:54,280 --> 00:34:57,520
Inmiddels werd mijn naam
met eerbied en respect
312
00:34:57,600 --> 00:35:00,320
in paleizen in heel Europa genoemd.
313
00:35:01,000 --> 00:35:04,280
Zelfs paus Julius II wilde
dat ik iets voor hem maakte,
314
00:35:04,360 --> 00:35:05,920
om zichzelf te verheffen.
315
00:35:08,760 --> 00:35:13,800
De bekendheid van Michelangelo
na zijn Pieta, de reus van Florence
316
00:35:13,880 --> 00:35:16,360
en de tekening van de Slag bij Cascina,
317
00:35:16,440 --> 00:35:18,600
was zo groot, dat Julius II, nu de paus,
318
00:35:18,680 --> 00:35:24,320
hem opdracht gaf om zijn grafmonument
te maken, die in schoonheid,
319
00:35:24,400 --> 00:35:29,960
creativiteit en omvang elk ander
historisch keizerlijk graf overtreft.
320
00:36:05,800 --> 00:36:08,200
Ik heb acht maanden in Carrara doorgebracht,
321
00:36:08,280 --> 00:36:10,360
en marmer uit de berg gegraven.
322
00:36:14,440 --> 00:36:18,400
Het steen snijden,
het allerbelangrijkste kiezen,
323
00:36:18,960 --> 00:36:22,280
het elimineren van aderen die
het marmer lelijk maken.
324
00:36:23,440 --> 00:36:28,520
Ik werd bijna gek, omdat ik
niet lekker kon gaan beitelen.
325
00:36:28,600 --> 00:36:32,960
Op een dag zat ik bovenop
de berg na te denken.
326
00:36:33,040 --> 00:36:36,800
"Ik beeldhouw het hier, het hele ding,"
327
00:36:42,480 --> 00:36:46,680
"zodat ze vanaf de kust kunnen
zien, waartoe ik in staat ben."
328
00:37:33,120 --> 00:37:39,680
Het graf van Julius II werd door Michelangelo
opgevat als letterlijk een "berg marmer",
329
00:37:40,320 --> 00:37:44,840
een prachtig vrijstaand
driedimensionale structuur
330
00:37:44,920 --> 00:37:48,840
omgeven door een bos
van levensgrote beelden.
331
00:37:50,720 --> 00:37:56,440
Wat in zijn gedachten zijn grootste
artistieke triomf had moeten worden,
332
00:37:56,520 --> 00:38:00,400
werd uiteindelijk de 'graftragedie'.
333
00:38:01,480 --> 00:38:05,360
Pas 40 jaar na de start in 1505 zou
het het daglicht zien,
334
00:38:05,440 --> 00:38:09,800
in een veel kleinere versie dan
het oorspronkelijke plan.
335
00:38:14,480 --> 00:38:18,840
De kunstenaar voerde deze obsessie
met bijna bovenmenselijke energie uit,
336
00:38:18,920 --> 00:38:22,720
en liet ons het grootste voorbeeld na
van wat moderne critici...
337
00:38:22,800 --> 00:38:25,920
Michelangelo's "onvoltooide werken" noemen.
338
00:38:33,080 --> 00:38:36,080
Er is geen andere manier om
De Gevangenen te definiëren,
339
00:38:36,160 --> 00:38:40,240
die uit het marmer steken,
kwetsbaar en rauw.
340
00:38:43,520 --> 00:38:47,680
De steen zelf houdt
de geketende slaven gevangen,
341
00:38:48,400 --> 00:38:52,040
vereeuwigd in kronkels
van klassiek beeldhouwwerk.
342
00:40:27,920 --> 00:40:32,280
Michelangelo's Moses, bedoeld om
het graf van Julius II te versieren,
343
00:40:32,800 --> 00:40:34,658
is het ware meesterwerk van dit werk.
344
00:40:36,520 --> 00:40:42,400
Het gezicht van de oude patriarch is
een perfect portret van paus Julius II,
345
00:40:42,480 --> 00:40:44,756
die bekend stond om zijn verschrikkingen.
346
00:40:44,780 --> 00:40:48,700
Hij wordt hier afgebeeld in een pose die
zowel alert als peinzend is.
347
00:40:50,160 --> 00:40:55,480
Het duurde bijna dertig jaar, voordat
Moses, twee keer zijn werkelijke grootte,
348
00:40:55,560 --> 00:40:59,520
in de basiliek San Pietro in Vincoli
geplaatst werd.
349
00:41:02,360 --> 00:41:07,720
Om het gezicht van het standbeeld het beste
te laten uitkomen, bruisend van energie,
350
00:41:07,800 --> 00:41:10,840
richtte Michelangelo het hoofd naar
het natuurlijke licht,
351
00:41:10,920 --> 00:41:13,880
dat door een klein raampje de basiliek
binnenkomt.
352
00:41:15,480 --> 00:41:19,520
Een geweldige touch die de kroon
op dit immense werk was.
353
00:41:30,760 --> 00:41:34,120
Dat Mozes zo goed leek... zo goed gemaakt
354
00:41:34,200 --> 00:41:37,734
dat het bijna vreemd was dat hij
beroofd werd van zijn eigen verstand.
355
00:41:39,520 --> 00:41:43,568
Ik dacht dat ik de inspiratie had
gevonden, die ik al mijn hele leven zocht...
356
00:41:45,760 --> 00:41:47,800
en dus was het een enorme klap voor mij...
357
00:41:49,520 --> 00:41:51,080
toen Julius II
358
00:41:53,060 --> 00:41:54,880
de beitel uit mijn hand griste.
359
00:42:01,600 --> 00:42:06,200
De schuld ligt bij Bramante,
een goede oude vriend van Raphael,
360
00:42:06,600 --> 00:42:12,119
die, toen hij zag dat de paus te gecharmeerd
was Michelangelo's ervaring met marmer,
361
00:42:12,400 --> 00:42:15,420
Julius II ervan overtuigde dat
hij het lot tartte,
362
00:42:15,800 --> 00:42:19,000
als hij een graftombe liet maken,
terwijl hij nog leefde.
363
00:42:19,320 --> 00:42:23,600
Hij overtuigde hem om dit geweldige project
uit te stellen.
364
00:42:26,240 --> 00:42:30,680
Omdat Michelangelo geen expert was
in het schilderen van fresco's,
365
00:42:31,200 --> 00:42:35,600
maar wel moeilijker zaken wilde uitvoeren,
vroeg hij de paus om...
366
00:42:35,680 --> 00:42:39,920
hem opdracht te geven om het plafond
van de Sixtijnse kapel te beschilderen.
367
00:42:44,640 --> 00:42:48,380
Paus Julius II had de opdracht voor
zijn privé appartement
368
00:42:49,380 --> 00:42:51,685
aan Raphael's School van Athene gegeven.
369
00:42:57,640 --> 00:43:03,080
Raphaël had me afgeschilderd
als Heraclitus,
370
00:43:05,360 --> 00:43:08,960
de filosoof met diepe gedachten,
als een Deliaanse duiker.
371
00:43:21,640 --> 00:43:25,440
Ik kreeg de opdracht om
een echt enorm fresco te maken.
372
00:43:28,840 --> 00:43:33,080
Raffaello provoceerde me en
dwong me om te reageren.
373
00:43:33,680 --> 00:43:37,395
Ik moest met hem concurreren in zijn
eigen specialiteit, concurreren en winnen.
374
00:43:38,200 --> 00:43:42,480
Ik moest die geschilderde figuren
alles geven, wat marmer mij geleerd had.
375
00:43:42,560 --> 00:43:45,600
Ik moest dat plafond vullen met lichamen
en pezen en spieren,
376
00:43:45,680 --> 00:43:50,440
van een formaat dat de hele wereld
een wonder zou noemen.
377
00:43:52,720 --> 00:43:55,000
En ik begon met die blauwe lucht...
378
00:43:56,720 --> 00:44:00,200
en zijn gouden sterren te wissen.
379
00:44:04,000 --> 00:44:07,600
Toen brak ik de steiger af, die
Bramante had gebouwd,
380
00:44:07,680 --> 00:44:09,320
en tot het plafond reikte.
381
00:44:09,400 --> 00:44:12,520
Ik bouwde een andere naar eigen ontwerp.
382
00:44:13,160 --> 00:44:17,076
Ik haalde een paar vrienden uit Florence,
die helaas een puinhoop van de verf...
383
00:44:17,100 --> 00:44:20,940
maakten en niet in staat waren
om mijn fantasieën om te zetten.
384
00:44:21,640 --> 00:44:27,800
Ik stuurde ze weg, kreeg een
depressie, maar ik moest doorgaan...
385
00:44:27,880 --> 00:44:32,160
Ik moest zegevieren over Raphael...
over mezelf.
386
00:44:33,800 --> 00:44:37,640
En dus deed ik het allemaal.
Ik, in m'n eentje.
387
00:45:16,360 --> 00:45:21,160
Ik kreeg geen voldoening van wat ik aan
het doen was. Ik kon het einde niet zien.
388
00:45:23,520 --> 00:45:27,040
Het is zo moeilijk om jezelf los te maken
van je eigen werk...
389
00:45:33,120 --> 00:45:39,560
Jaloers en gepreoccupeerd, liet ik niemand
de resultaten van mijn werk zien.
390
00:45:40,440 --> 00:45:41,800
Zelfs de paus niet.
391
00:46:06,520 --> 00:46:09,120
Ik blijf hangen in verre fantasieën,
392
00:46:09,200 --> 00:46:14,040
mijn werk gaat niet zoals het moet,
Lijkt mij.
393
00:46:16,120 --> 00:46:22,720
Ah, de moeilijkheid van dit werk, eentje dat
nog steeds niet mijn beroep is.
394
00:46:24,200 --> 00:46:27,520
En ondanks dat ik zoveel tijd besteed,
zie ik geen resultaten.
395
00:46:31,000 --> 00:46:32,440
Moge God mij helpen.
396
00:46:43,440 --> 00:46:50,040
Het is 1508. Voor het eerst
in de geschiedenis besluit een paus...
397
00:46:50,120 --> 00:46:52,697
een kunstenaar carte blanche
te geven om...
398
00:46:52,722 --> 00:46:55,784
het plafond van een pauselijke
kapel te beschilderen.
399
00:46:57,600 --> 00:47:02,240
Op 33-jarige leeftijd is Michelangelo
in de bloei van zijn artistieke gaven.
400
00:47:02,560 --> 00:47:07,744
Hij duldt geen vereenvoudiging bij
de voorbereiding van deze gigantische taak.
401
00:47:09,480 --> 00:47:14,320
Ongeveer duizend vierkante meter,
vrijwel elk stukje bedekt met
402
00:47:14,400 --> 00:47:16,680
een overvloed aan menselijke lichamen:
403
00:47:19,000 --> 00:47:24,400
fronsend, berustend, gespannen,
404
00:47:25,240 --> 00:47:26,640
hectisch.
405
00:47:30,840 --> 00:47:36,000
Met een visionaire architectuur
waarin Michelangelo opzettelijk
406
00:47:36,080 --> 00:47:41,760
alle Renaissance-regels van perspectief,
verhouding en waarheidsgetrouwheid negeert.
407
00:47:43,880 --> 00:47:48,520
In plaats van pilaren, bogen
en kroonlijsten te verbergen,
408
00:47:49,480 --> 00:47:52,480
gebruikt hij ze om de kromming
van het plafond te versterken.
409
00:47:53,800 --> 00:47:57,920
De verf lijkt niet te zijn gemengd
met kalk maar met licht.
410
00:47:59,520 --> 00:48:04,320
Hij hanteerde zijn penseel op
het pleister als een beitel op marmer.
411
00:48:11,720 --> 00:48:16,120
Profeten en waarzegsters domineren
het plafond,
412
00:48:16,200 --> 00:48:17,960
meer dan alle andere karakters.
413
00:48:18,960 --> 00:48:22,440
Ze lijken uit de architectonische context
te vloeien,
414
00:48:22,520 --> 00:48:27,960
zich onzeker vastklampen aan hun tronen,
gevaarlijk hangend over de ruimte.
415
00:48:30,160 --> 00:48:33,135
Ze kondigen de komst van
Christus aan met gespierde
416
00:48:33,160 --> 00:48:35,676
bewegingen en machtig
kronkelende lichamen.
417
00:48:38,880 --> 00:48:41,880
Hun gezichten en uitdrukkingen zijn ernstig,
418
00:48:43,040 --> 00:48:44,320
nadenkend...
419
00:48:46,520 --> 00:48:47,760
verrast.
420
00:48:52,160 --> 00:48:56,720
Wat ze hebben aangekondigd,
geïnspireerd door de Heer,
421
00:48:58,280 --> 00:49:03,240
komt in de taferelen daaromheen
tot uiting.
422
00:49:24,560 --> 00:49:29,200
De negen taferelen op de centrale panelen
vertellen in chronologische volgorde
423
00:49:29,280 --> 00:49:32,580
het verhaal van het boek Genesis:
424
00:49:33,240 --> 00:49:37,720
het ontstaan van de wereld,
de mensheid en de zonde.
425
00:49:50,760 --> 00:49:55,480
God scheidt het licht van de duisternis,
dat het begin van de wereld inluidt.
426
00:49:59,080 --> 00:50:02,720
Hij creëert de sterren en planeten,
zwevend in de ruimte.
427
00:50:05,080 --> 00:50:08,800
De superieure architect
creëert materie
428
00:50:09,400 --> 00:50:11,680
door land van water te scheiden.
429
00:50:25,680 --> 00:50:31,944
Bij de creatie van Eva, komt zij
uit de rib van Adam, terwijl hij slaapt.
430
00:50:32,440 --> 00:50:36,240
God wenkt haar, nodigt
haar uit om op te staan.
431
00:50:40,160 --> 00:50:45,280
Bij de eerste zonde, verandert een vijgenboom
het lot van de mensheid voor altijd.
432
00:50:46,100 --> 00:50:49,880
Verstrengeld in de takken, verdrijft de
twee-koppige slang,
433
00:50:49,960 --> 00:50:53,680
de duivel van de verleiding,
Adam en Eva uit het Aardse Paradijs,
434
00:50:53,760 --> 00:50:57,500
terwijl Aartsengel Michael
zijn zwaard van gerechtigheid op hen richt.
435
00:50:58,760 --> 00:51:02,920
Schuld krijgt vorm in de schokkende
verandering van de eerste vrouw...
436
00:51:03,000 --> 00:51:07,560
en eerste man, die door de zonde
groteske karikaturen worden.
437
00:51:09,400 --> 00:51:12,900
In de zondvloed vluchten groepen
naakte mensen...
438
00:51:13,080 --> 00:51:15,760
voor de denderende golven
en de toorn van God.
439
00:51:16,400 --> 00:51:20,000
Doodsbang maar toch
berustend voor wat komen gaat,
440
00:51:20,400 --> 00:51:24,040
proberen zij zichzelf en hun geliefden
te redden.
441
00:51:59,640 --> 00:52:04,560
De meest bijzondere fresco van het plafond
is echter de schepping van Adam.
442
00:52:05,280 --> 00:52:08,709
Als afbeelding is het zowel
oorspronkelijk als ongelooflijk krachtig.
443
00:52:11,840 --> 00:52:17,960
Met kracht en elegantie strekt de Schepper
zich uit naar de oneindigheid van de ruimte...
444
00:52:18,040 --> 00:52:20,800
om het leven te schenken aan de eerste man.
445
00:52:22,280 --> 00:52:27,120
Adam's prachtige lichaam,
naar het beeld van en gelijkend op God,
446
00:52:27,200 --> 00:52:30,320
is een bundeling van alle geschenken
van de schepping.
447
00:52:34,520 --> 00:52:36,240
De vonk van het leven,
448
00:52:36,560 --> 00:52:40,560
die op het punt staat uit de hand van God
naar de vinger van Adam over te springen.
449
00:52:41,640 --> 00:52:46,680
Handen naar elkaar uitgestrekt
zonder dat zij elkaar echt raken.
450
00:52:48,000 --> 00:52:52,120
Net als de extreme spanning, die de mens
voelt als hij God probeert te bereiken.
451
00:52:53,160 --> 00:52:59,760
Alsof Michelangelo in die hele kleine ruimte
tussen de twee wijsvingers..
452
00:53:00,640 --> 00:53:02,974
Zijn kunst probeert te duiden:
453
00:53:04,400 --> 00:53:08,600
de onoverbrugbare kloof tussen
het menselijke en het goddelijke.
454
00:53:27,440 --> 00:53:30,680
Er was in die periode een commissie,
die het mij niet toestond.
455
00:53:33,480 --> 00:53:34,880
Een graftombe maken,
456
00:53:35,960 --> 00:53:37,720
zoals die van Julius II.
457
00:53:40,320 --> 00:53:42,440
Het bracht me terug naar de dood,
458
00:53:44,320 --> 00:53:46,560
die te vrezen en uit te dagen vijand.
459
00:53:47,560 --> 00:53:48,560
Maar ook,
460
00:53:53,440 --> 00:53:56,160
eindelijk het einde van
ons geploeter in deze wereld.
461
00:54:24,560 --> 00:54:28,520
Leo X werd in 1513 tot paus gekozen.
462
00:54:28,600 --> 00:54:32,640
De zoon van Lorenzo de Grote,
gaf Michelangelo de opdracht...
463
00:54:32,720 --> 00:54:35,760
om een tempel in de basiliek
van San Lorenzo te bouwen...
464
00:54:35,840 --> 00:54:39,520
om de Medici-familie eeuwigheid
te verschaffen.
465
00:54:43,840 --> 00:54:48,000
Michelangelo heeft een spirituele plek
gecreëerd
466
00:54:48,560 --> 00:54:53,600
waarin - door een gril van het lot -
het enige wat hij niet kon voltooien,
467
00:54:53,680 --> 00:54:57,640
de sarcofaag van zijn opdrachtgever,
Lorenzo de Grote was.
468
00:55:03,640 --> 00:55:06,427
Beeldhouwwerken die de vier
delen van de dag uitbeelden...
469
00:55:06,451 --> 00:55:11,680
rusten op de sarcofaag, omgevormd
tot bed, bekroond met standbeelden...
470
00:55:12,040 --> 00:55:16,240
van Dukes Giuliano di Nemours
en Lorenzo di Urbino.
471
00:55:19,720 --> 00:55:23,960
Ze zinspelen op het verstrijken van de tijd
op deze aardse spoel.
472
00:55:24,560 --> 00:55:28,960
Ze verwijzen ook naar een tijdperk
van eeuwigheid en redding.
473
00:55:32,560 --> 00:55:37,520
De nacht slaapt diep,
zonder bewustzijn of geheugen;
474
00:55:38,960 --> 00:55:45,960
De dag laat zijn krachtige anatomie
in een draaiende beweging zien.
475
00:55:55,960 --> 00:55:59,520
De schemering lijkt in een eeuwige
winterslaap te zijn beland.
476
00:56:00,920 --> 00:56:05,040
De dageraad stijgt op uit een bed van veren,
477
00:56:05,120 --> 00:56:09,760
kronkelend van verdriet vanwege de dood
van de jonge Medici's.
478
00:56:31,640 --> 00:56:37,320
"Halverwege het pad van ons leven
bevond ik me in een donker bos.
479
00:56:38,400 --> 00:56:41,600
Het pad was nu een dwaalspoor."
480
00:57:14,440 --> 00:57:17,640
Florence werd verscheurd
door innerlijke strijd.
481
00:57:18,400 --> 00:57:22,116
Geconfronteerd met de keuze tussen
de Medici of de Repubblica,
482
00:57:22,140 --> 00:57:23,680
koos Michelangelo de Republiek.
483
00:57:28,560 --> 00:57:31,338
In de zomer van 1530 om
arrestatie te voorkomen
484
00:57:31,363 --> 00:57:34,024
en het risico om ter
dood te worden veroordeeld,
485
00:57:34,720 --> 00:57:38,200
werd Michelangelo gedwongen onder te duiken.
Nog wel in een tombe,
486
00:57:38,280 --> 00:57:43,707
gemaakt voor de man die hem nu wilde straffen
vanwege zijn politieke voorkeuren,
487
00:57:45,560 --> 00:57:49,720
in een geheime kamer onder
de Basiliek van San Lorenzo.
488
00:57:59,920 --> 00:58:04,080
Tijdens die dramatische tijd maakte
de neurotische Michelangelo
489
00:58:04,160 --> 00:58:07,720
met houtskool verschillende schetsen:
figuren zwevend in de lucht,
490
00:58:08,440 --> 00:58:11,343
inclusief het hoofd van
de legendarische Laocoon,
491
00:58:11,368 --> 00:58:14,444
iets dat hem in het verleden
enorm geïnspireerd had.
492
00:58:32,360 --> 00:58:36,040
Deze snelle schetsen, haastig gemaakt,
493
00:58:38,920 --> 00:58:43,111
geven aan dat hij misschien maar kort
in deze schuilplaats verbleef.
494
00:58:50,720 --> 00:58:58,720
De graffiti werd in 1975 ontdekt,
in een kamer waarin hout opgeslagen werd.
495
00:59:00,560 --> 00:59:05,200
Het eeuwenoude pleister heeft
deze kostbare tekeningen bewaard.
496
00:59:05,880 --> 00:59:09,520
Ze behoren tot de meest boeiende
hedendaagse ontdekkingen
497
00:59:09,600 --> 00:59:11,172
van de werken van deze meester.
498
00:59:46,460 --> 00:59:50,280
"Om zo nog een keer het licht
van de sterren te kunnen zien."
499
01:00:08,080 --> 01:00:12,080
Vroeg oud geworden door al het harde werk.
500
01:00:13,840 --> 01:00:15,320
Altijd ongelukkig,
501
01:00:16,040 --> 01:00:20,279
vanwege alle dingen die ik niet heb kunnen
voltooien zoals ik bedacht had.
502
01:00:21,080 --> 01:00:22,280
Lijden...
503
01:00:23,480 --> 01:00:27,600
vanwege het geld dat ik niet heb uitgegeven
en dat nooit genoeg leek te zijn.
504
01:00:29,320 --> 01:00:33,511
Ik raakte ervan overtuigd dat het moment was
aangebroken om mijn Schepper te ontmoeten...
505
01:00:33,920 --> 01:00:34,920
en hij...
506
01:00:38,160 --> 01:00:39,560
zegende mij met liefde.
507
01:00:43,800 --> 01:00:47,080
"Hoe kan het dat ik niet langer
mezelf ben?"
508
01:00:48,560 --> 01:00:51,640
Oh God, God, God,
509
01:00:52,920 --> 01:00:56,520
wat is dit voor een liefde die
van het oog naar het hart gaat,
510
01:00:57,480 --> 01:01:02,600
en de kleinste ruimte vult totdat het
wegstroomt?
511
01:01:05,160 --> 01:01:08,880
God gaf me liefde in de vorm
van een heer en een Madonna.
512
01:01:09,440 --> 01:01:14,040
Hij zo knap als David;
zij zo nobel en puur als de Maagd.
513
01:01:15,880 --> 01:01:17,720
Tommaso vulde mijn blik;
514
01:01:19,560 --> 01:01:21,120
Vittoria, mijn ziel.
515
01:01:31,440 --> 01:01:35,760
Hij hield van Messer Tommaso de 'Cavalieri,
oneindig veel meer dan iedereen.
516
01:01:36,240 --> 01:01:39,726
Deze heer uit Rome, die ondanks
zijn jeugdige leeftijd van kunst hield.
517
01:01:40,200 --> 01:01:43,640
Michelangelo gaf hem
prachtige tekeningen...
518
01:01:43,720 --> 01:01:47,320
van goddelijke hoofden in
zwart en rood potlood...
519
01:01:47,400 --> 01:01:50,680
Hij tekende een Ganymede op weg
naar de hemel,
520
01:01:50,760 --> 01:01:54,320
Tityus wiens hart door een gier
wordt opgegeten,
521
01:01:54,560 --> 01:01:58,800
de in de Po neerstortende strijdwagen
van de zon met Phaeton.
522
01:01:59,320 --> 01:02:04,320
Hij portretteerde Messer Tommaso
in een levensgrote tekening,
523
01:02:04,400 --> 01:02:06,840
zijn enige portret van een levende,
524
01:02:07,320 --> 01:02:09,701
omdat hij een hekel had aan alles
wat levend was
525
01:02:09,726 --> 01:02:12,264
tenzij het van oneindige schoonheid was.
526
01:02:18,520 --> 01:02:20,320
Een man en een vrouw,
527
01:02:21,600 --> 01:02:22,600
pardon,
528
01:02:23,960 --> 01:02:27,480
een god spreekt via haar mond,
529
01:02:28,320 --> 01:02:31,797
oh god, om naar haar te luisteren
heb ik me zo in bochten gewrongen dat...
530
01:02:33,160 --> 01:02:35,440
ze nooit meer de mijne zal zijn.
531
01:02:54,760 --> 01:03:00,480
Uit mijn liefde voor Vittoria kwamen
tekeningen van een kruisiging en een Pieta.
532
01:03:03,280 --> 01:03:08,080
Onze zo tedere vriendschap veranderde me
helemaal.
533
01:03:11,280 --> 01:03:15,600
Ik leerde dat hij die geen kwaad
heeft gekend
534
01:03:16,800 --> 01:03:18,680
geen goedheid kan kennen.
535
01:03:20,720 --> 01:03:24,000
Ik vond troost in spirituele kringen.
536
01:03:24,640 --> 01:03:28,360
Ik was verbluft door hun belofte
van verlossing.
537
01:03:28,600 --> 01:03:31,960
Ze hebben het concept van de kerk
vernieuwd,
538
01:03:33,520 --> 01:03:37,040
waarin de geest alleen verlicht wordt
door goddelijke genade
539
01:03:39,280 --> 01:03:41,471
als men probeert te luisteren.
540
01:03:42,600 --> 01:03:45,440
Als ik daarin slaagde,
541
01:03:46,760 --> 01:03:50,200
zou alleen God over mij kunnen oordelen...
542
01:03:52,080 --> 01:03:53,400
mij kunnen vinden...
543
01:03:55,320 --> 01:03:56,400
Schuldig...
544
01:03:58,280 --> 01:03:59,320
of onschuldig.
545
01:04:06,040 --> 01:04:10,880
Rond die tijd besloot de paus
om hem de altaarmuur van de Sixtijnse kapel
546
01:04:10,960 --> 01:04:12,720
te laten beschilderen.
547
01:04:13,720 --> 01:04:17,720
Hij wilde dat Michelangelo
het Laatste Oordeel afbeeldde,
548
01:04:18,400 --> 01:04:25,520
en dat verhaal zou voorzien van alles
wat de tekenkunst te bieden had.
549
01:04:40,040 --> 01:04:45,640
En zo werd de Hemelvaart van de Madonna
van Pietro Perugino voor paus Sixtus...
550
01:04:45,720 --> 01:04:50,960
opgeofferd om plaats te maken voor de kunst
van de goddelijke Michelangelo.
551
01:04:56,680 --> 01:05:00,520
Toen ik nog maar net met de tekeningen
begonnen was, stierf Clement VII.
552
01:05:03,080 --> 01:05:04,680
Net als mijn vader.
553
01:05:11,240 --> 01:05:16,240
De nieuwe paus, Paul III, benoemde mij
tot allerhoogste architect,
554
01:05:16,320 --> 01:05:19,920
schilder en beeldhouwer
in de paleizen van de Apostelen.
555
01:05:21,320 --> 01:05:25,040
Ik ging terug naar Rome om daar
de rest van mijn leven te blijven.
556
01:05:27,040 --> 01:05:32,320
Weer vijf jaar alleen weer,
in de lucht, vlakbij de goden.
557
01:05:36,240 --> 01:05:40,080
Ik heb alle schilderijen van de muur
gehaald, inclusief mijn eigen,
558
01:05:40,160 --> 01:05:44,280
Ik metselde twee ramen en voegde
een helling naar de muur toe.
559
01:05:44,800 --> 01:05:49,280
Om het op het Oordeel te laten
lijken, was echt de verwachting
560
01:05:49,360 --> 01:05:52,480
van iedereen die naar de hemel durfde op
te kijken.
561
01:05:55,720 --> 01:05:59,200
Het hele werk draaide om
een Jezus van grote schoonheid,
562
01:05:59,800 --> 01:06:04,000
in het lapis lazuli blauw,
waar Giotto zo van hield.
563
01:06:07,560 --> 01:06:10,120
"Door mij leidt de weg naar
de stad van de Woede;."
564
01:06:11,000 --> 01:06:13,360
"Door mij leidt de weg naar eeuwige pijn;."
565
01:06:14,280 --> 01:06:16,720
"Door mij leidt de weg
naar de verloren zielen."
566
01:06:17,560 --> 01:06:20,080
"Voor mij zijn er geen dingen geschapen,"
567
01:06:20,160 --> 01:06:23,920
"alleen eeuwigheid, en ik ben eeuwig."
568
01:06:28,280 --> 01:06:31,800
"Alle hoop vergaat, gij die binnenkomt."
569
01:07:00,560 --> 01:07:04,840
Het Laatste Oordeel is een waarschuwing
voor de wereld,
570
01:07:06,360 --> 01:07:09,980
in een tijd van ellende wanneer er
geen zekerheden meer lijken te bestaan:
571
01:07:10,880 --> 01:07:14,400
de kerk, net hersteld
na de plundering van Rome,
572
01:07:15,040 --> 01:07:18,040
beeft onder de klappen
van de protestantse reformatie.
573
01:07:23,560 --> 01:07:27,000
Tegen deze achtergrond creëerde
Michelangelo, nu in de zestig,
574
01:07:27,640 --> 01:07:32,840
een immens, verbluffend
en revolutionair werk.
575
01:07:34,960 --> 01:07:39,600
Het tafereel kent geen grenzen,
baadt in lapis lazuli blauwe licht,
576
01:07:39,680 --> 01:07:42,400
zwevend door tijd en ruimte.
577
01:07:43,600 --> 01:07:46,271
Het wordt gedomineerd door
de heerszuchtige figuur...
578
01:07:46,296 --> 01:07:48,704
Christus de Rechter: een mooie worstelaar
579
01:07:48,760 --> 01:07:52,280
die de taak heeft gekregen om te oordelen
over de levenden en de doden
580
01:07:52,360 --> 01:07:54,960
met standvastigheid en rechtvaardigheid.
581
01:07:57,640 --> 01:08:00,498
Zodra hij die gespierde arm laat zakken,
582
01:08:00,920 --> 01:08:04,760
is het lot, dat zijn vader hem
geschonken heeft, bezegeld.
583
01:08:23,440 --> 01:08:28,400
Naast hem wendt de Madonna zich af.
Zij wil geen getuige zijn van
584
01:08:28,480 --> 01:08:32,120
het angstaanjagende schouwspel van de straf
voor de verdoemden.
585
01:08:35,080 --> 01:08:38,480
De hele monumentale compositie draait
om de figuur Christus.
586
01:08:39,080 --> 01:08:44,560
Het wordt bevolkt door honderden figuren,
die de wetten van de zwaartekracht tarten.
587
01:08:46,980 --> 01:08:51,076
Michelangelo's afbeelding van het mannelijk
lichaam is een liefdesverklaring aan God.
588
01:08:52,040 --> 01:08:55,560
Menselijke schoonheid is hier een
weerspiegeling van hemelse schoonheid.
589
01:09:01,800 --> 01:09:08,560
De uitverkorenen ontwaken uit de slaap des
doods, sommigen in de vorm van een skelet.
590
01:09:08,640 --> 01:09:13,360
Opgepikt door vleugelloze engelen stijgen
zij ten hemel.
591
01:09:28,880 --> 01:09:33,800
De lichamen van zondaars
vallen naar beneden in de hel,
592
01:09:35,440 --> 01:09:37,720
zoals beschreven door de geliefde Dante:
593
01:09:41,880 --> 01:09:47,840
een groot rood vuur, waarin duivels wachten
op hun kans om de verdoemden te pakken.
594
01:09:54,280 --> 01:09:59,800
Charon, zijn ogen in brand,
vaart de verloren zielen over een rivier,
595
01:09:59,880 --> 01:10:04,080
uitmondend in een moerassig stroompje,
als dieren naar de slacht.
596
01:10:12,000 --> 01:10:16,200
Minos beoordeelt de zielen,
omringd door een slang:
597
01:10:18,360 --> 01:10:22,880
zijn gezicht is een grotesk portret
van Biagio da Cesena,
598
01:10:22,960 --> 01:10:24,920
de ceremoniemeester van de paus.
599
01:10:25,440 --> 01:10:29,780
De Maestro nam wraak, omdat
hij de naaktheid van lijdende lichamen...
600
01:10:29,860 --> 01:10:31,640
ongepast vond.
601
01:10:49,800 --> 01:10:53,360
Het klaroengeschal van de zeven trompetten
des Laatste Oordeels...
602
01:10:53,540 --> 01:10:56,580
klinkt de gezegenden als
zoete muziek in de oren.
603
01:11:00,600 --> 01:11:04,520
De arme zielen worden verkrampt door
de duivels naar de onderwereld geduwd,
604
01:11:06,240 --> 01:11:10,320
terwijl ze hun oren sluiten om te
voorkomen dat ze doof worden.
605
01:11:44,040 --> 01:11:50,040
Stuk voor stuk, verworpen en gezegend,
verzetten ze zich wanhopig
606
01:11:51,000 --> 01:11:53,060
of om te ontsnappen aan de onderwereld
607
01:11:54,680 --> 01:11:56,740
of om een plekje in de hemel te krijgen.
608
01:12:16,640 --> 01:12:19,080
Sint Peter geeft de sleutels terug,
609
01:12:19,880 --> 01:12:22,360
nu een zinloze last.
610
01:12:29,960 --> 01:12:33,080
Sint Bartholomeus laat
zijn gevilde huid zien,
611
01:12:33,160 --> 01:12:35,440
gelijk het levenloze gezicht
van Michelangelo,
612
01:12:36,080 --> 01:12:42,040
die hoopt voor zijn eigen zonden te boeten
door zichzelf aan God te tonen,
613
01:12:42,480 --> 01:12:44,480
vernietigd en in levenloze vorm.
614
01:13:05,480 --> 01:13:07,520
"Een flits van vermiljoen licht."
615
01:13:08,760 --> 01:13:11,880
"overwint alle gevoel in mij;"
616
01:13:14,240 --> 01:13:17,193
"en ik viel naar beneden als een man die in
diepe slaap valt."
617
01:13:20,120 --> 01:13:23,120
"Mannen geven er niet om hoeveel
bloed het kost om te zaaien."
618
01:13:41,360 --> 01:13:47,880
Toen het Laatste Oordeel werd onthuld,
wekte het zowel bewondering als shock.
619
01:13:49,480 --> 01:13:54,840
Het werd bijna meteen vernietigd, omdat
het onfatsoenlijk en ongepast zou zijn.
620
01:13:58,200 --> 01:14:00,440
Een paar jaar nadat Michelangelo
was gestorven,
621
01:14:01,240 --> 01:14:04,907
werd de beslissing genomen om de meest
aanstootgevende figuren te veranderen.
622
01:14:05,240 --> 01:14:08,476
Daniele da Volterra, aan wie deze ondankbare
opdracht gegeven werd,
623
01:14:08,500 --> 01:14:10,980
kreeg vanaf toen de bijnaam "Braghettone".
624
01:14:13,360 --> 01:14:16,840
Gelukkig had Marcello Venusti een kopie
van het Laatste Oordeel gemaakt,
625
01:14:16,920 --> 01:14:20,640
kort nadat het was geschilderd,
voor de gedwongen aanpassingen:
626
01:14:22,200 --> 01:14:25,000
een klein schilderij, tegenwoordig
te zien in Napels,
627
01:14:25,760 --> 01:14:29,160
laat de originele creatie
van de Maestro zien.
628
01:14:32,400 --> 01:14:34,120
Onthuld of verdoezeld,
629
01:14:35,800 --> 01:14:39,280
die lichamen schokten en veranderden
zijn tijdgenoten radicaal,
630
01:14:39,360 --> 01:14:42,136
dankzij de ongelooflijke vrije
aanpak van Michelangelo
631
01:14:42,160 --> 01:14:44,000
van een oud en heilig thema.
632
01:14:45,680 --> 01:14:49,360
Eén die in zijn handen modern werd,
633
01:14:50,640 --> 01:14:51,640
angstig,
634
01:14:53,080 --> 01:14:54,080
en eeuwig.
635
01:15:01,600 --> 01:15:05,640
Paul III was gezegend en machtig rijk,
636
01:15:06,320 --> 01:15:11,160
omdat God hem ter bescherming
een juist oordeel,
637
01:15:11,840 --> 01:15:14,360
ware verdoemenis en wederopstanding toestond.
638
01:15:15,440 --> 01:15:19,800
Michelangelo legde zoveel kracht in
zijn schilderij dat "de doden dood waren",
639
01:15:20,040 --> 01:15:22,040
en de levenden leken te leven".
640
01:15:23,480 --> 01:15:26,480
Het kostte hem bijna acht jaar
om zijn Oordeel af te maken.
641
01:15:26,880 --> 01:15:30,240
Het werd eindelijk onthuld
op eerste kerstdag 1541,
642
01:15:30,320 --> 01:15:33,240
en verwonderde alle toeschouwers.
643
01:15:34,440 --> 01:15:40,040
Maar ook al is het schilderen van fresco's
geen baan voor ouderen,
644
01:15:40,800 --> 01:15:45,920
zijn werk in de paleizen van het Vaticaan
vertoonde geen tekenen van slijtage.
645
01:16:00,040 --> 01:16:04,840
Paus Paul III kon zich niet voorstellen, dat
hij met Michelangelo zou stoppen.
646
01:16:07,480 --> 01:16:11,800
Hij liet de grijzende maestro,
nu in de zeventig, een nieuwe serie...
647
01:16:11,880 --> 01:16:17,600
fresco's voor zijn privé kapel in het paleis
van de Apostelen schilderen.
648
01:16:25,120 --> 01:16:29,920
Michelangelo schilderde bijna
tien jaar, nam lange pauzes...
649
01:16:30,000 --> 01:16:34,720
vanwege zijn slechte gezondheid
en slechte ogen.
650
01:16:36,200 --> 01:16:43,200
Weer won hij de wedstrijd tegen zichzelf;
dit zou zijn laatste kunstwerk worden.
651
01:16:49,000 --> 01:16:54,360
Net als Saul gehoorzaamde Michelangelo
de wet van de Heer.
652
01:16:58,320 --> 01:17:03,120
En, net als Sint Peter,
was hij voor God en de mens klaar
653
01:17:03,680 --> 01:17:05,920
om te accepteren wat komen zou.
654
01:17:08,640 --> 01:17:13,040
En na de pausen te hebben gediend,
kwam de tijd om God te dienen.
655
01:17:14,240 --> 01:17:15,920
En zo werd ik de hand van God.
656
01:17:21,560 --> 01:17:25,000
Na te zijn aangewezen als architect van
de Sint-Pieterskerk,
657
01:17:25,080 --> 01:17:27,960
wijdde Michelangelo zich aan deze taak
tot aan zijn dood.
658
01:17:28,320 --> 01:17:34,480
Na een geniale ingeving ontwierp hij
de uiteindelijke vorm van de koepel,
659
01:17:35,880 --> 01:17:38,560
en vulde het met al het beschikbare licht.
660
01:17:42,720 --> 01:17:49,600
De realisatie van het ontwerp van Michelangelo,
één van de meest revolutionaire ooit,
661
01:17:49,680 --> 01:17:55,120
werd pas aan het einde van de 16e eeuw
postuum voltooid.
662
01:18:06,160 --> 01:18:09,200
Ik werkte keihard om het werk
aan de Sint Pieter af te maken,
663
01:18:10,120 --> 01:18:12,960
voor de kerk als geheel
en voor onze Heer...
664
01:18:16,960 --> 01:18:20,480
en zorgde ervoor dat er geen bedrog
of diefstal plaatsvond.
665
01:18:24,360 --> 01:18:27,360
Mijn enige troost kwam van het beeldhouwen,
666
01:18:29,360 --> 01:18:30,360
in mijn huis,
667
01:18:31,880 --> 01:18:34,040
zonder concrete projecten.
668
01:18:35,160 --> 01:18:38,080
Het waren Pieta's,
669
01:18:38,960 --> 01:18:41,151
zoals de eerste, die ik
ooit gebeeldhouwd had.
670
01:18:42,220 --> 01:18:49,220
Soms nam ik 's nachts een kijkje, verbluft
dat ze zo... met licht gevuld waren,
671
01:18:58,280 --> 01:19:01,600
zo afgewerkt, terwijl ik toch gewoon
aan het hakken was,
672
01:19:03,880 --> 01:19:05,840
dingen breken, verminken.
673
01:19:06,360 --> 01:19:09,200
Ik brak marmer weg,
Wanhopig dat de steen...
674
01:19:10,840 --> 01:19:14,880
op een of andere manier plotseling doof werd.
675
01:19:20,240 --> 01:19:22,600
Het lukte mij niet meer
om het verder te strippen,
676
01:19:24,000 --> 01:19:25,480
ik kon niets meer toevoegen,
677
01:19:26,960 --> 01:19:28,800
ik kon niets meer afmaken.
678
01:19:32,160 --> 01:19:34,320
Met dit zwavelige hart,
679
01:19:36,280 --> 01:19:38,280
met dit hangende vel,
680
01:19:39,840 --> 01:19:41,600
kan ik geen vrede hebben.
681
01:19:46,440 --> 01:19:48,320
Hoe kan het een ellendige man...
682
01:19:49,760 --> 01:19:52,999
ooit lukken om de volmaaktheid
van een goddelijk ontwerp te evenaren?
683
01:20:29,240 --> 01:20:33,960
De Pieta van Rondanini, vandaag gehuisvest
in het Castello Sforzesco,
684
01:20:34,040 --> 01:20:37,680
was het laatste aangrijpende beeldhouwwerk
van Michelangelo.
685
01:20:38,560 --> 01:20:41,756
Dit marmeren werk ziet eruit alsof
het gewond en verminkt is...
686
01:20:41,780 --> 01:20:43,800
door de herhaalde slagen van de maestro,
687
01:20:43,880 --> 01:20:47,871
die in een vlaag van vernietigende woede
zijn oorspronkelijke idee
688
01:20:47,996 --> 01:20:52,960
in een hele andere compositie
heeft veranderd:
689
01:20:54,240 --> 01:20:57,120
onafgewerkt, extreem modern,
690
01:20:57,880 --> 01:21:01,209
getuigt het van een
creatieve verkrachting,
691
01:21:01,234 --> 01:21:04,424
die critici en moderne
kunstenaars heeft geboeid.
692
01:21:06,640 --> 01:21:11,080
Waar vanaf de achterkant de vorm
van het oorspronkelijke blok steen...
693
01:21:11,160 --> 01:21:13,589
duidelijk te zien is in al zijn
ruwe materialiteit,
694
01:21:15,440 --> 01:21:19,200
zien we vanaf de voorkant de afbeeldingen
van Christus en Maria.
695
01:21:19,760 --> 01:21:23,200
Echter, de scheidslijn tussen
de persoon die vasthoudt
696
01:21:23,280 --> 01:21:26,185
en de persoon die wordt vastgehouden
is volledig vervaagd.
697
01:21:29,600 --> 01:21:32,520
Het duo is soepel en spiritueel,
698
01:21:33,440 --> 01:21:38,360
de twee lichamen lijken samen
te smelten en in elkaar over te vloeien,
699
01:21:38,840 --> 01:21:42,600
alsof de moeder haar zoon terug
naar de baarmoeder wil roepen,
700
01:21:43,040 --> 01:21:46,080
om daar vrede en troost te vinden.
701
01:21:48,360 --> 01:21:52,760
Voordat hij stierf, bracht Michelangelo
de dingen terug naar de essentie.
702
01:21:53,240 --> 01:21:57,000
Hij beeldhouwde een intieme,
gekwelde priester...
703
01:21:57,880 --> 01:22:01,920
uit het laatste stuk marmer
dat hij bedwongen heeft.
704
01:22:06,800 --> 01:22:10,480
Ah, onze tijd mag zich gelukkig prijzen,
705
01:22:11,120 --> 01:22:15,640
dat we zoveel licht hebben gekregen
om de schaduw op te fleuren.
706
01:22:16,840 --> 01:22:21,120
Michelangelo heeft de blinddoek
van de ogen van onze geest getrokken,
707
01:22:21,200 --> 01:22:24,448
hij heeft de sluier van
de valsheid afgeworpen,
708
01:22:24,473 --> 01:22:27,584
die de gangen van het
intellect verduisterde.
709
01:22:29,600 --> 01:22:31,920
Lof zij de hemelen,
710
01:22:32,880 --> 01:22:37,080
en laten we ernaar streven om
Michelangelo in alles te imiteren.
711
01:22:44,560 --> 01:22:47,720
Maar waarom van de hak op de tak springen?
712
01:22:48,520 --> 01:22:50,160
Wat ik wil zeggen, is:
713
01:22:50,600 --> 01:22:55,520
overal waar hij zijn goddelijke
hand op legde, herrezen dingen,
714
01:22:56,160 --> 01:22:58,840
vulde hij ze met het eeuwige leven.
715
01:23:32,960 --> 01:23:34,760
Beschaam deze handen,
716
01:23:42,160 --> 01:23:44,040
beschaam het verstrijken van de tijd.
717
01:23:47,520 --> 01:23:49,160
Beschaam mijn eenzaamheid,
718
01:23:54,880 --> 01:23:58,080
en beschaam het marmer.
719
01:24:00,240 --> 01:24:03,336
Moge niets overblijven van de dingen,
die ik gemaakt heb, omdat...
720
01:24:05,160 --> 01:24:07,560
wat ik heb gemaakt niet genoeg is.
721
01:24:10,760 --> 01:24:15,080
Beschaam mij, omdat ik God wilde zijn,
722
01:24:17,880 --> 01:24:21,160
om te proberen leven te maken
723
01:24:26,160 --> 01:24:28,720
in plaats van mijn eigen leven te leiden.
724
01:24:34,280 --> 01:24:35,760
Beschaam dit...
725
01:24:40,080 --> 01:24:41,080
Het is voorbij.
726
01:24:45,640 --> 01:24:46,840
Het is voorbij.
727
01:24:50,840 --> 01:24:51,936
En wat blijft er over?
728
01:24:54,520 --> 01:24:55,880
Kom op, vertel het me.
729
01:24:59,360 --> 01:25:03,040
Kun je me vertellen waar het voor diende,
deze immense harde arbeid?
730
01:25:10,720 --> 01:25:11,720
Maar waarom?
731
01:25:14,800 --> 01:25:16,240
Waarom zeg je niets?
732
01:26:28,200 --> 01:26:33,120
Al zijn standbeelden zijn zo geremd
door pijn,
733
01:26:33,200 --> 01:26:37,240
dat ze zichzelf kapot lijken
te willen maken.
734
01:26:40,000 --> 01:26:44,000
Toen Michelangelo oud was,
heeft hij ze echt kapot gemaakt.
735
01:26:44,080 --> 01:26:48,880
Kunst stelde hem niet tevreden.
Hij wilde eeuwigheid.
67918
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Bosnian
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Faroese
Finnish
Galician
Georgian
German
Greek
Guarani
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hmong
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Japanese
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lithuanian
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Norwegian
Pashto
Persian
Polish
Portuguese (Brazil)
Portuguese (Portugal)
Quechua
Romanian
Romansh
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish (Latin American)
Swedish
Tajik
Thai
Tigrinya
Tonga
Turkish
Turkmen
Ukrainian
Uzbek
Vietnamese
Welsh
Wolof