Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:01:13,000 --> 00:01:14,764
Mijn naam is Francis Hallé.
2
00:01:15,480 --> 00:01:17,562
Mijn hele leven bracht ik door in wouden.
3
00:01:18,320 --> 00:01:20,800
Ik keek hoe bomen geboren werden,
hoe ze groeiden en stierven.
4
00:01:23,240 --> 00:01:25,242
Omdat ik ze niet kon zien groeien,
5
00:01:25,440 --> 00:01:28,011
dacht ik dat ze onbeweeglijk waren.
6
00:01:29,240 --> 00:01:31,083
Ik kon ze ook niet horen,
7
00:01:31,400 --> 00:01:33,801
en dus ging ik ervan uit dat ze stil waren.
8
00:01:35,280 --> 00:01:36,566
Pas na jaren ontdekte ik
9
00:01:37,040 --> 00:01:40,089
hoe ze barsten van het leven.
10
00:02:50,200 --> 00:02:53,283
Toen ik plantkundige werd,
had ik nooit durven denken
11
00:02:53,480 --> 00:02:56,768
dat de machtige tropische wouden
voor mijn ogen zouden verdwijnen
12
00:02:57,000 --> 00:02:59,048
in amper 50 jaartijd.
13
00:03:00,280 --> 00:03:02,282
Ze waren zo ontzettend groot...
14
00:03:11,840 --> 00:03:14,280
Miljoenen jaren geleden werden we
daar als mensapen geboren...
15
00:03:14,400 --> 00:03:15,925
in de toppen van het bladerdak.
16
00:03:16,120 --> 00:03:17,849
Maar dat zijn we vergeten.
17
00:03:28,120 --> 00:03:30,202
Voor het te laat is wil ik
18
00:03:30,400 --> 00:03:33,324
mijn levensreis met je delen,
19
00:03:33,520 --> 00:03:35,807
je inwijden in mijn grote passie:
20
00:03:36,400 --> 00:03:40,371
het verhaal van de bomen van de
grote tropische wouden.
21
00:06:05,440 --> 00:06:09,968
ER WAS EENS ... EEN WOUD
22
00:06:37,120 --> 00:06:39,248
Ik ben in alle wouden van de
wereld geweest.
23
00:06:39,720 --> 00:06:41,609
Ik liep op de kroonlaag
24
00:06:42,080 --> 00:06:44,731
en verkende kilometers
en kilometers daaronder.
25
00:06:45,040 --> 00:06:46,041
En telkens weer
26
00:06:46,800 --> 00:06:49,849
stond ik versteld
hoe kolossale bomen kunnen
27
00:06:50,040 --> 00:06:51,724
leven zonder te bewegen.
28
00:06:53,000 --> 00:06:55,321
Ontelbare keren deden
29
00:06:55,880 --> 00:06:56,961
deze houten wezens mij twijfelen
30
00:06:57,160 --> 00:06:58,730
aan mijn eigen verstand.
31
00:07:02,240 --> 00:07:03,207
Leven...
32
00:07:03,840 --> 00:07:05,285
zonder te bewegen.
33
00:07:06,280 --> 00:07:08,886
Ze bedachten een andere manier
van leven,
34
00:07:09,080 --> 00:07:10,286
bijna onmerkbaar.
35
00:07:11,560 --> 00:07:13,324
Dit is de mysterieuze wereld
36
00:07:13,840 --> 00:07:15,649
van het plantaardig vernuft.
37
00:07:30,680 --> 00:07:32,489
In de tropische oerwouden
38
00:07:33,440 --> 00:07:36,842
zag ik het mooiste en het rijkste
wat deze wereld te bieden heeft.
39
00:07:37,920 --> 00:07:40,321
Miljarden planten,
miljarden dieren,
40
00:07:40,520 --> 00:07:42,727
allemaal onmisbaar,
41
00:07:42,920 --> 00:07:44,570
nauw met elkaar verbonden,
42
00:07:44,920 --> 00:07:46,490
soms zo nauw dat het moeilijk wordt
43
00:07:46,680 --> 00:07:48,409
ze uit elkaar te houden,
ze worden één.
44
00:08:59,000 --> 00:09:02,243
Ik zag hoe de mens eeuwenoude bomen
in enkele dagen in zijn bezit nam.
45
00:09:03,560 --> 00:09:06,291
Er is weinig tijd nodig om ze
om te hakken, te vernietigen
46
00:09:06,480 --> 00:09:07,891
en alles mee te graaien.
47
00:09:09,360 --> 00:09:11,761
Maar hoeveel eeuwen zijn er nodig
om alles weer op te bouwen?
48
00:09:56,320 --> 00:09:58,322
Hoe kan je die gang van zaken stoppen?
49
00:09:59,840 --> 00:10:02,684
Dit gevoel van machteloosheid
maakt me woedend
50
00:10:03,960 --> 00:10:05,450
en verdrietig.
51
00:10:10,560 --> 00:10:12,244
Sinds het begin der tijden
52
00:10:12,440 --> 00:10:15,284
geven planten ons de
lucht die we inademen.
53
00:10:16,520 --> 00:10:19,126
Moeten ze verdwijnen voordat
we ons dat nog eens herinneren?
54
00:10:24,560 --> 00:10:26,608
Wie kan nieuw leven geven?
55
00:10:27,880 --> 00:10:29,086
Alleen het leven zelf.
56
00:10:29,600 --> 00:10:31,409
Het is een kwestie van tijd.
57
00:12:25,800 --> 00:12:27,689
De grote bomen die hier leefden,
58
00:12:27,880 --> 00:12:30,167
zaaiden massa's zaadjes,
59
00:12:30,360 --> 00:12:32,010
seizoen na seizoen,
60
00:12:32,400 --> 00:12:33,731
Voor het geval dat.
61
00:12:34,760 --> 00:12:38,924
In de schaduw op de bodem
bleven ze lange tijd sluimeren.
62
00:12:39,680 --> 00:12:42,331
Nu zullen ze het verminkte
woud herstellen.
63
00:12:42,520 --> 00:12:46,161
Het is het licht dat hen ertoe aanzet
om het hele verhaal opnieuw te doen.
64
00:12:57,280 --> 00:12:58,805
Het woud zal ons overleven.
65
00:12:59,000 --> 00:13:00,920
Het heeft het vermogen
opnieuw geboren te worden.
66
00:13:01,400 --> 00:13:02,526
Er is maar één voorwaarde:
67
00:13:02,880 --> 00:13:04,609
de mens moet er meer dan
68
00:13:05,000 --> 00:13:07,048
700 jaar vanaf blijven.
69
00:13:08,880 --> 00:13:12,009
Dit is waar het verhaal
van die wedergeboorte begint.
70
00:13:40,880 --> 00:13:42,609
Deze bomen zijn pioniers.
71
00:13:42,920 --> 00:13:45,730
Ze groeien snel.
Ze zien er allemaal hetzelfde uit.
72
00:13:56,960 --> 00:13:58,610
In enkele dagen schieten ze omhoog.
73
00:13:59,440 --> 00:14:03,604
Binnen een paar maanden bedekken ze de grond
met een beschermende laag van hun bladeren.
74
00:14:04,520 --> 00:14:06,488
Water, lucht en zon
75
00:14:07,000 --> 00:14:08,764
dringen hun bladeren binnen.
76
00:14:09,040 --> 00:14:10,724
Chlorofyl of bladgroen zet ze om.
77
00:14:10,920 --> 00:14:13,161
Een immens wezen rijst op.
78
00:14:13,480 --> 00:14:14,720
Een boom!
79
00:14:15,640 --> 00:14:17,290
Het is het wonder van de fotosynthese.
80
00:14:31,200 --> 00:14:33,043
Maar in hun spurt naar de zon
81
00:14:33,240 --> 00:14:35,891
hebben de pioniers geen tijd
voor de verdediging
82
00:14:36,080 --> 00:14:39,766
tegen de planteneters die hun
eerste blaadjes aanvallen.
83
00:14:41,680 --> 00:14:44,889
En wanneer de bladeren zo zijn beschadigd
dat ze geen licht meer kunnen vangen,
84
00:14:45,240 --> 00:14:48,005
sterft de boom, beroofd van zijn energie.
85
00:14:57,080 --> 00:14:58,570
Om aanvallen af te slaan,
86
00:14:58,760 --> 00:15:02,048
roepen sommige pioniers
de hulp in van dieren.
87
00:15:03,280 --> 00:15:05,931
Als de Cecropiaboom
een nieuw blad krijgt,
88
00:15:06,120 --> 00:15:10,808
verschijnen aan de basis kleine stipjes
die op miereneitjes lijken.
89
00:15:12,160 --> 00:15:13,844
Ze hebben meteen effect.
90
00:15:21,560 --> 00:15:24,928
De mieren openen deurtjes die de boom
over de hele lengte van zijn stam
91
00:15:25,160 --> 00:15:26,730
voor ze maakte.
92
00:15:45,640 --> 00:15:47,847
De mieren voelen zich gelijk thuis.
93
00:15:48,040 --> 00:15:50,566
Ze maken openingen op elk niveau.
94
00:15:51,680 --> 00:15:55,571
De insecten palmen de Cecropiaboom
al gauw over zijn hele lengte in.
95
00:16:02,920 --> 00:16:05,002
De Cecropia kan nu rustig groeien.
96
00:16:05,200 --> 00:16:08,443
De huurders zullen hem verdedigen.
97
00:17:22,560 --> 00:17:25,564
50 jaar nadat
de eerste zaadjes ontkiemden,
98
00:17:25,800 --> 00:17:28,041
zijn de pioniers volwassen.
99
00:17:28,280 --> 00:17:30,248
Langer zullen ze niet leven.
100
00:17:30,880 --> 00:17:32,723
Ze zijn samen geboren
101
00:17:32,920 --> 00:17:34,649
en ze zullen samen sterven.
102
00:17:35,000 --> 00:17:39,483
De korte duur van hun bestaan
zit in hun genen.
103
00:18:26,200 --> 00:18:29,010
Verborgen in de grond,
toveren minuscule diertjes
104
00:18:29,240 --> 00:18:31,163
dit woud van dood hout om
105
00:18:31,360 --> 00:18:33,362
tot rijke, losse humus.
106
00:18:33,680 --> 00:18:36,160
Dat is de raadselachtige wereld
van de afbraakorganismen.
107
00:18:36,400 --> 00:18:38,721
Ze verteren alles wat
op de grond valt
108
00:18:38,920 --> 00:18:41,400
om het terug in de levenscyclus te stoppen.
109
00:18:49,120 --> 00:18:50,281
Het secundaire woud
110
00:18:50,480 --> 00:18:52,642
vervangt het primaire woud.
111
00:18:52,840 --> 00:18:55,241
De bomen zijn ontsproten in
de schaduw van de pioniers.
112
00:18:55,760 --> 00:18:58,081
Ze zullen zich voeden
met hun gevallen hout.
113
00:18:58,520 --> 00:19:02,445
Zo begint de tweede fase in
de wederopbouw van het woud.
114
00:19:02,960 --> 00:19:04,610
Het zal eeuwen duren om
115
00:19:05,360 --> 00:19:08,330
de reusachtige puzzel die door
de ontbossing is weggeveegd
116
00:19:08,520 --> 00:19:10,921
weer in elkaar te passen.
117
00:19:37,200 --> 00:19:41,524
Opnieuw bepaalt het licht hoe
de onderlaag eruit zal zien.
118
00:19:42,000 --> 00:19:44,890
De ontelbare bladeren,
allemaal zonnepanelen;
119
00:19:45,080 --> 00:19:47,765
de takken die de
bladeren naar de zon tillen,
120
00:19:48,040 --> 00:19:50,964
de grote stammen die de boomtoppen
naar de hemel voeren...
121
00:20:51,160 --> 00:20:55,370
Een boom zijn, dat is
uitblinken in de kunst van het staan,
122
00:20:55,680 --> 00:20:56,920
perfect in evenwicht.
123
00:20:57,200 --> 00:21:01,125
Naarmate de takken zich uitbreiden,
wordt de voet van de stam dikker
124
00:21:01,320 --> 00:21:03,800
om de fundering van de reus te versterken.
125
00:21:10,920 --> 00:21:12,843
De ondergrondse wereld van bomen
126
00:21:13,040 --> 00:21:17,204
is net zo groot en belangrijk
als het zichtbare gedeelte.
127
00:21:27,960 --> 00:21:30,247
Wortels doen veel meer
dan de boom verankeren.
128
00:21:30,440 --> 00:21:32,761
Ze vergaren vooral water.
129
00:21:33,000 --> 00:21:35,685
Dat doen ze met hun wortelharen
en in samenwerking met schimmels,
130
00:21:35,880 --> 00:21:39,601
geheime maar bepalende schakels
in het leven van het woud.
131
00:22:21,840 --> 00:22:24,002
Water is van levensbelang voor bomen.
132
00:22:24,200 --> 00:22:26,726
De schimmels helpen het te vergaren
133
00:22:26,920 --> 00:22:30,720
door hun minuscule draden onder het oppervlak
uit te spreiden.
134
00:22:31,320 --> 00:22:32,162
In ruil daarvoor
135
00:22:32,360 --> 00:22:36,649
geeft de boom ze de energie terug
die hij boven de grond haalt.
136
00:22:59,280 --> 00:23:01,408
Na een eeuw
137
00:23:01,600 --> 00:23:04,843
is het secundaire woud
nog altijd een lege huls.
138
00:23:05,360 --> 00:23:06,885
Maar 500 jaar later
139
00:23:07,080 --> 00:23:09,686
wonen er al veel meer levende wezens
140
00:23:09,880 --> 00:23:12,360
en een rijk, gevarieerd plantenleven.
141
00:23:12,720 --> 00:23:15,041
Die zullen samen een verbond aangaan.
142
00:23:15,800 --> 00:23:19,282
Op elk niveau van de onderlaag
begint een lange wisselwerking,
143
00:23:19,520 --> 00:23:22,729
van het oneindig kleine
tot het oneindig grote.
144
00:23:35,840 --> 00:23:39,606
Voordat de onderlaag helemaal in de schaduw
staat, verspreiden de klimplanten zich.
145
00:23:44,360 --> 00:23:46,647
Ik vind deze planten ongelooflijk.
146
00:23:47,040 --> 00:23:50,442
Ze vermoeien zich niet met het
aanmaken van enorme, vaste stammen.
147
00:23:51,120 --> 00:23:52,724
Dat doen anderen wel in hun plaats.
148
00:23:57,680 --> 00:23:59,091
Onopvallend op de bodem
149
00:23:59,280 --> 00:24:02,045
volgen ze de schaduw van een boomstam.
150
00:24:02,560 --> 00:24:03,971
Zodra ze een basis hebben gevonden,
151
00:24:04,160 --> 00:24:07,482
klimmen ze omhoog richting hemel
om te baden in de zon.
152
00:24:31,880 --> 00:24:34,486
De stengel van de philodendron fascineert me.
153
00:24:34,840 --> 00:24:36,888
Hij is gecamoufleerd door de schors
154
00:24:37,080 --> 00:24:40,084
dicht bij de grond,
waar hij kwetsbaar is voor zijn belagers.
155
00:24:40,840 --> 00:24:43,923
Maar een paar meter hoger
gaat hij welig groeien,
156
00:24:44,120 --> 00:24:46,771
alsof hij zich eindelijk veilig voelt.
157
00:24:52,880 --> 00:24:56,407
Hoe heeft die plant
zo'n gewiekste strategie ontwikkeld?
158
00:24:57,160 --> 00:24:59,128
Dat is een mysterie waar ik niet bij kan.
159
00:25:03,000 --> 00:25:06,480
Misschien kan ik het beste het verhaal van de
passiebloem vertellen, waar ik gek op ben.
160
00:25:07,000 --> 00:25:08,490
Je kent die plant wel,
161
00:25:08,680 --> 00:25:11,445
ze draagt de heerlijke passievrucht.
162
00:25:12,440 --> 00:25:16,161
We maken een ommetje via het grote
laboratorium van de evolutie.
163
00:25:16,360 --> 00:25:20,081
We spoelen de tijd snel vooruit
en zien hoe het woud nieuwe soorten
164
00:25:20,280 --> 00:25:22,328
van de passiebloem creëert.
165
00:25:38,280 --> 00:25:41,648
In het woud heeft
de passiebloem maar één vijand:
166
00:25:42,120 --> 00:25:44,248
de rupsen van de Heliconius-vlinder,
167
00:25:44,440 --> 00:25:47,569
die haar bladeren al generaties lang
verslinden.
168
00:25:58,560 --> 00:26:00,528
Op een dag, tijdens een mutatie,
169
00:26:01,200 --> 00:26:03,487
werd een passiebloem heel giftig.
170
00:26:05,440 --> 00:26:06,726
Zonder zijn plunderaars
171
00:26:06,920 --> 00:26:10,288
kon deze nieuwe soort
plotseling goed gedijen...
172
00:26:20,120 --> 00:26:22,487
...totdat er een nieuwe rupsensoort
opdook,
173
00:26:22,680 --> 00:26:25,286
die immuun was voor het gif van de plant.
174
00:26:32,320 --> 00:26:35,164
De vlinder werd op zijn beurt
giftig voor zijn roofdieren.
175
00:26:35,360 --> 00:26:37,567
Er was niemand om hem te stoppen
en deze nieuwe Heliconius begon
176
00:26:37,840 --> 00:26:40,081
passiebloemen te verwoesten.
177
00:26:43,160 --> 00:26:45,561
Dus verschenen er andere varianten
178
00:26:45,760 --> 00:26:49,685
die de vorm van hun bladeren veranderden
om de vlinders te misleiden.
179
00:26:58,800 --> 00:27:00,609
De list werkte perfect,
180
00:27:00,800 --> 00:27:03,929
tot de vlinder een bloem vond
die zo voedzaam was
181
00:27:04,120 --> 00:27:06,168
dat ze hem langer deed leven,
182
00:27:06,760 --> 00:27:10,287
lang genoeg om de vermomde bladeren
van de passiebloem te leren herkennen.
183
00:27:17,400 --> 00:27:19,767
Er verscheen een nieuwe passiebloem.
184
00:27:19,960 --> 00:27:21,564
Ze maakte valse eitjes aan
185
00:27:21,760 --> 00:27:25,321
om de vlinder wijs te maken
dat iemand hem voor was geweest.
186
00:27:40,040 --> 00:27:43,601
Ik zal hier ophouden, maar met dit spelletje
van elkaar wederzijds voor de gek houden,
187
00:27:44,240 --> 00:27:46,607
ontstonden er in tientallen jaren
188
00:27:46,800 --> 00:27:49,531
45 soorten Heliconius-vlinders
189
00:27:49,720 --> 00:27:51,882
en 150 soorten passiebloemen.
190
00:27:53,240 --> 00:27:55,891
En zo zijn er miljoenen soorten,
groot en klein,
191
00:27:56,080 --> 00:27:58,048
die op eenzelfde manier tot leven komen.
192
00:27:58,520 --> 00:28:00,568
Deze ontelbare, bijzondere verhalen
193
00:28:00,760 --> 00:28:04,242
maken de geschiedenis van het woud.
194
00:28:38,000 --> 00:28:39,365
De jaren verstrijken.
195
00:28:39,560 --> 00:28:41,801
Het secundaire woud
blijft groeien.
196
00:28:42,000 --> 00:28:45,482
Zijn bomen
zijn nu zo'n 40 meter lang.
197
00:28:45,800 --> 00:28:46,961
Van voet tot kruin
198
00:28:47,600 --> 00:28:49,807
bieden ze een onderkomen
199
00:28:50,000 --> 00:28:52,844
aan ontelbare schepsels op zoek
naar nieuwe gebieden om te bezetten.
200
00:29:23,360 --> 00:29:26,364
De ontbossing joeg veel soorten op de vlucht.
201
00:29:26,880 --> 00:29:28,530
Na verloop van tijd komen ze terug.
202
00:29:32,760 --> 00:29:33,921
De bladeter
203
00:29:34,120 --> 00:29:35,451
trekt de vleeseter aan.
204
00:29:35,640 --> 00:29:39,008
De voedselketen krijgt
langzamerhand weer vorm.
205
00:30:36,400 --> 00:30:40,291
Sommige nieuwkomers spelen een hoofdrol
in de wedergeboorte van het woud.
206
00:30:41,880 --> 00:30:43,325
Uit verre streken
207
00:30:43,520 --> 00:30:47,605
brengen ze de zaden mee van bomen
die de vernieling niet overleefden.
208
00:30:49,440 --> 00:30:51,204
Die spelingen van het lot geven het woud
209
00:30:51,400 --> 00:30:53,368
enkele van zijn pareltjes terug,
210
00:30:54,320 --> 00:30:55,526
zoals de Moabi-boom,
211
00:30:55,720 --> 00:30:58,724
de mooiste
onder de grote tropische bomen.
212
00:31:01,880 --> 00:31:06,442
In dit zaad schuilt de belofte
van een reus van 70 meter...
213
00:31:07,360 --> 00:31:09,124
De eerste seconden
214
00:31:09,440 --> 00:31:12,330
van een wezen dat meer dan
1.000 jaar zal leven.
215
00:31:58,400 --> 00:32:02,485
De vernieuwing van het secundaire woud
is soms erg spectaculair,
216
00:32:02,680 --> 00:32:05,524
maar op andere momenten zijn het
ontelbare kleine gebeurtenissen
217
00:32:05,760 --> 00:32:07,728
die miljoenen keren worden herhaald.
218
00:32:09,440 --> 00:32:11,647
De bloei van de toppen van de hoge bomen
219
00:32:11,840 --> 00:32:15,447
bepaalt het ritme van de planten
en dieren die eronder leven.
220
00:32:16,000 --> 00:32:18,162
Waar een streepje licht verschijnt,
221
00:32:18,360 --> 00:32:20,203
groeit een blad om het op te vangen.
222
00:32:20,400 --> 00:32:22,289
En waar een blad is,
223
00:32:22,480 --> 00:32:24,801
is altijd wel iemand die er op aast.
224
00:32:41,720 --> 00:32:43,961
Als we voor de grap alle dieren van het woud
op de weegschaal zouden zetten,
225
00:32:44,160 --> 00:32:45,889
dan zouden de mieren meer wegen
226
00:32:46,440 --> 00:32:49,728
dan alle anderen dieren samen.
227
00:32:55,360 --> 00:32:56,885
Ze werken op alle hoogtes.
228
00:32:57,680 --> 00:33:00,126
Piepkleine transporteurs zijn het,
die enorme hoeveelheden bladeren
229
00:33:00,320 --> 00:33:03,529
en grond vervoeren tussen
de boven- en de onderlaag.
230
00:33:09,600 --> 00:33:10,840
Het zijn ook tuinmannen
231
00:33:11,040 --> 00:33:12,883
die in de boomtoppen planten telen
232
00:33:13,080 --> 00:33:14,605
om er nesten van te maken.
233
00:33:21,760 --> 00:33:22,761
Landbouwers zijn het ook
234
00:33:22,960 --> 00:33:26,362
als ze de honingdauw verzamelen
van de luizen die op hun beurt
235
00:33:26,560 --> 00:33:28,642
van de boomsappen leven.
236
00:34:05,200 --> 00:34:06,770
Termieten vind ik indrukwekkend.
237
00:34:07,040 --> 00:34:11,170
De hele dag lang breken ze
enorme hoeveelheden dood hout af.
238
00:34:11,840 --> 00:34:14,127
Vastberaden dragen ze aarde
naar de lucht,
239
00:34:14,600 --> 00:34:17,649
om hoog boven de grond
een fort te bouwen.
240
00:34:44,080 --> 00:34:46,924
Van het oneindig kleine
tot het oneindig grote
241
00:34:47,120 --> 00:34:51,364
wordt langzaam het doek geweven
dat alle levende wezens verbindt.
242
00:34:53,520 --> 00:34:55,329
Het doek is nog niet af,
243
00:34:55,520 --> 00:34:57,284
maar het is al sterk genoeg
244
00:34:57,480 --> 00:35:00,689
om de spanning tussen jager
en prooi op te drijven,
245
00:35:00,880 --> 00:35:03,087
om nesten en holen
zeldzaam te maken,
246
00:35:03,280 --> 00:35:06,966
om de zwakke te laten wegtrekken
zodat hij aan de sterke ontsnapt.
247
00:35:14,640 --> 00:35:16,961
Het woud heeft nu twee gezichten:
248
00:35:17,400 --> 00:35:20,324
één voor overdag en één voor 's nachts.
249
00:36:20,920 --> 00:36:23,526
Van de dageraad in het woud
houd ik nog het meest.
250
00:36:23,720 --> 00:36:26,929
Dit breekbare moment waarop
het lied van de dagdieren
251
00:36:27,120 --> 00:36:29,691
samenvalt met de kreten
van de nachtdieren.
252
00:36:30,160 --> 00:36:31,730
Met hoevelen hebben ze zich daar
253
00:36:32,120 --> 00:36:33,645
verstopt tussen de bomen?
254
00:37:20,400 --> 00:37:21,447
Bomen communiceren
255
00:37:22,040 --> 00:37:23,724
in het geheim.
256
00:37:24,160 --> 00:37:26,242
Hun taal maakt geen geluid maar geurt.
257
00:37:27,720 --> 00:37:30,246
Ze rijgen geuren aaneen,
zoals wij doen met woorden.
258
00:37:30,440 --> 00:37:33,762
Hun boodschappen leggen
grote afstanden af.
259
00:37:34,280 --> 00:37:36,123
Die verleiden, trekken aan,
260
00:37:36,320 --> 00:37:38,402
stoten af of betoveren.
261
00:37:38,760 --> 00:37:40,922
Hun invloed is enorm.
262
00:39:18,960 --> 00:39:20,610
Net als alles wat leeft,
263
00:39:20,800 --> 00:39:23,849
hebben bomen een partner nodig
om zich voort te planten
264
00:39:24,120 --> 00:39:27,329
of om op zijn minst hun stuifmeel
aan door te geven.
265
00:39:27,600 --> 00:39:29,648
Daarom worden bloemen geboren.
266
00:39:32,440 --> 00:39:35,410
Ze verleiden het dier
met hun vorm, kleur
267
00:39:35,720 --> 00:39:37,006
en parfum.
268
00:39:37,400 --> 00:39:40,643
Door wat nectar in hun hart
te verstoppen, nodigen ze het uit
269
00:39:41,280 --> 00:39:42,560
om door hun stuifmeel te rollen.
270
00:39:45,440 --> 00:39:48,523
Het dier trekt vervolgens
naar andere bloemen
271
00:39:48,720 --> 00:39:51,769
en neemt de waardevolle vracht die
de plant het toevertrouwde
272
00:39:51,960 --> 00:39:53,644
steeds verder mee.
273
00:39:54,240 --> 00:39:56,163
De techniek werkt perfect.
274
00:39:56,960 --> 00:40:00,965
Van een afstand en zo onopvallend
mogelijk doet de bloeiende boom
275
00:40:01,400 --> 00:40:04,609
wat bij dieren zoveel energie kost
en zo'n gedoe is:
276
00:40:05,360 --> 00:40:07,169
paren.
277
00:41:07,960 --> 00:41:11,407
Het zit niet in het karakter van bomen
om wakker te liggen van nutteloze zaken.
278
00:41:12,520 --> 00:41:14,887
Bloemen maken plaats voor jonge vruchten
279
00:41:15,080 --> 00:41:17,162
die stiekem zullen groeien.
280
00:42:25,120 --> 00:42:28,283
Als ze worden aangevallen,
slaan de bomen alarm.
281
00:42:31,560 --> 00:42:35,087
Ze sturen geursignalen uit
die een onmiddellijke reactie
282
00:42:35,280 --> 00:42:36,930
bij hun buren opwekken.
283
00:42:39,920 --> 00:42:43,083
Hun bladeren worden giftig,
bitter of weerzinwekkend.
284
00:43:35,440 --> 00:43:39,001
Het roofdier zal elders
moeten gaan eten.
285
00:43:56,800 --> 00:44:00,600
Dit zijn de bomen van het secundaire woud
drie eeuwen later.
286
00:44:01,880 --> 00:44:03,882
Het zijn reuzen geworden.
287
00:44:05,320 --> 00:44:08,608
Ze verdringen elkaar nu
voor een plaatsje in de zon.
288
00:44:09,400 --> 00:44:12,006
Een buurman in de schaduw zetten,
betekent dat hij doodgaat
289
00:44:12,200 --> 00:44:13,770
en verdwijnt.
290
00:44:15,040 --> 00:44:18,726
Sommige bomen houden zelfs
fysieke gevechten.
291
00:44:31,160 --> 00:44:34,528
Het zaad van de wurgficus
reist door de lucht.
292
00:44:37,880 --> 00:44:40,486
Terwijl de andere bomen,
jaar na jaar,
293
00:44:40,680 --> 00:44:43,286
Geduldig groeiden
in het zwakke licht daar beneden,
294
00:44:43,480 --> 00:44:45,403
is dit zaad ze allemaal te slim af.
295
00:44:45,600 --> 00:44:46,965
Het ontkiemt op de hoge takken,
296
00:44:47,480 --> 00:44:50,211
om optimaal van de energie
van de zon te kunnen profiteren.
297
00:44:54,920 --> 00:44:56,365
Hij is nog maar net ontkiemd
of de jonge boom
298
00:44:56,560 --> 00:44:59,450
stuurt zijn wortels al naar de grond.
299
00:44:59,640 --> 00:45:00,846
Wortels?
300
00:45:01,200 --> 00:45:05,171
Het zijn eerder lasso's
die vergroeien
301
00:45:05,360 --> 00:45:07,044
zodra ze elkaar raken.
302
00:45:15,040 --> 00:45:18,442
Het gevecht zal tientallen
jaren duren.
303
00:45:45,400 --> 00:45:47,482
De boom kwijnt langzaam weg.
304
00:45:48,120 --> 00:45:49,804
Op alle verdiepingen daaronder
305
00:45:50,000 --> 00:45:52,321
proberen profiteurs zijn
dode bladeren te vangen
306
00:45:52,520 --> 00:45:54,363
voor ze de grond raken.
307
00:45:57,800 --> 00:45:59,768
De vederpalm vind ik nog
308
00:45:59,960 --> 00:46:02,008
de meest spectaculaire van allemaal.
309
00:46:02,920 --> 00:46:05,605
Hij vangt alles wat hij maar kan
en voert het naar zijn wortels.
310
00:46:06,400 --> 00:46:10,007
Daar wordt er teelaarde van gemaakt.
311
00:46:16,360 --> 00:46:19,045
Er leeft nu zo veel in de onderlaag
312
00:46:19,240 --> 00:46:21,720
dat elk stukje, elk overschotje
313
00:46:21,920 --> 00:46:25,720
een maaltijd is waarvoor op eindeloos
veel manieren wordt gevochten.
314
00:46:46,160 --> 00:46:48,527
De strijd is gestreden.
315
00:46:49,800 --> 00:46:52,610
De wurgficus heeft zijn
slachtoffer verslonden.
316
00:46:53,880 --> 00:46:55,609
Hij nam zijn plaats over in het woud
317
00:46:55,880 --> 00:46:59,726
en kannibaliseerde zijn hout
om zijn eigen takken te maken.
318
00:46:59,920 --> 00:47:01,365
Hij nam zijn vorm aan.
319
00:47:02,120 --> 00:47:05,044
Wat van de prooi overblijft,
is een gapend gat
320
00:47:05,240 --> 00:47:08,130
in het midden van de
enorme stam van het overwinnaar.
321
00:48:54,880 --> 00:48:58,089
Na verloop van tijd
gaat het dak van het woud dicht.
322
00:48:58,800 --> 00:48:59,687
Op de grond
323
00:48:59,880 --> 00:49:03,089
zijn de lage planten
bij een gebrek aan licht verdwenen.
324
00:49:06,080 --> 00:49:09,129
Deze open onderlaag
wijst op een volwassen woud.
325
00:49:10,400 --> 00:49:12,289
Zover het oog reikt,
326
00:49:12,480 --> 00:49:15,723
is het moeilijk om twee bomen
van dezelfde familie te vinden.
327
00:49:16,240 --> 00:49:18,083
Dit is niet toevallig.
328
00:49:28,080 --> 00:49:30,287
Eeuwenlang bewegingloos op
dezelfde plek leven,
329
00:49:31,360 --> 00:49:35,046
dat is aanvaarden dat het onmogelijk is
te vluchten voor aanvallen van roofdieren,
330
00:49:35,400 --> 00:49:36,606
voor ziektes
331
00:49:36,800 --> 00:49:39,485
of parasieten
die zich jaar na jaar opstapelen.
332
00:49:40,600 --> 00:49:43,729
De volwassen boom kan dit allemaal
verdragen zonder al te veel schade.
333
00:49:43,920 --> 00:49:46,127
Maar wanneer zijn zaden
aan zijn voet vallen,
334
00:49:46,320 --> 00:49:48,561
zijn ze reddeloos verloren.
335
00:49:55,480 --> 00:49:56,766
Het enige wat de boom kan doen,
336
00:49:56,960 --> 00:49:59,201
is ze zo ver mogelijk
verspreiden.
337
00:50:06,840 --> 00:50:08,490
Piepkleine trillingen verbreiden
338
00:50:08,680 --> 00:50:10,444
zich kilometers ver door de grond,
339
00:50:10,640 --> 00:50:13,361
naar de poten van een hongerig dier
dat op dit moment zit te wachten.
340
00:50:42,800 --> 00:50:44,006
Het is ironisch...
341
00:50:44,600 --> 00:50:47,080
De bomen geven alle dieren van het woud
342
00:50:47,280 --> 00:50:49,123
om slechts één goede reden te eten:
343
00:50:49,520 --> 00:50:51,045
om hun zaden te vervoeren.
344
00:50:51,400 --> 00:50:53,880
De vrucht is niet meer dan het lokmiddel
in deze oplichterij.
345
00:51:08,920 --> 00:51:12,129
Als kers op de taart proppen de bomen
hun vruchten zelfs vol met suiker
346
00:51:12,320 --> 00:51:14,129
en heerlijke aroma's.
347
00:51:15,760 --> 00:51:17,171
Ze zijn onweerstaanbaar!
348
00:51:54,200 --> 00:51:55,531
De list werkt.
349
00:51:56,000 --> 00:51:58,651
De toekomstige boom
vertrekt in een grote maag
350
00:51:58,840 --> 00:52:00,490
op sterke poten
351
00:52:00,680 --> 00:52:03,251
en met een kop die altijd wil reizen.
352
00:52:05,080 --> 00:52:07,321
Sommige bomen laten het vruchtvlees
353
00:52:07,520 --> 00:52:09,966
zelfs aan de pit kleven.
354
00:52:10,160 --> 00:52:11,924
Dit aapje zal er lang op sabbelen
355
00:52:12,560 --> 00:52:14,722
voor hij hem uiteindelijk uitspuwt.
356
00:52:15,000 --> 00:52:17,480
Dat zijn weer een paar honderd meters
gewonnen voor het zaadje.
357
00:52:33,560 --> 00:52:36,245
Ik amuseer me met de gedachte
dat elke boom in het woud
358
00:52:36,440 --> 00:52:38,920
een stuk met een dier
heeft meegereisd.
359
00:52:44,920 --> 00:52:46,490
Hoe kwam het hier terecht?
360
00:52:47,080 --> 00:52:49,242
Was het tijdens een jacht of een dutje?
361
00:52:51,680 --> 00:52:53,603
Tijd is zo anders voor bomen.
362
00:52:54,120 --> 00:52:56,930
Voor hen moet het leven van
van een dier erg kort lijken...
363
00:52:57,520 --> 00:52:59,443
Het dier heerst over ruimte,
364
00:53:00,000 --> 00:53:01,729
de boom over tijd...
365
00:53:53,840 --> 00:53:56,446
Ze mogen dan wel stilstaan,
bomen zijn toch geweldige reizigers.
366
00:53:56,840 --> 00:53:59,844
Ze gebruiken alles
wat natuurlijk beweegt.
367
00:54:00,480 --> 00:54:02,721
Dat kan water zijn, op vleugels,
368
00:54:02,920 --> 00:54:04,251
of poten, of de wind
369
00:54:04,440 --> 00:54:07,011
en zo kunnen ze elk continent bereiken.
370
00:54:09,200 --> 00:54:10,770
Er zijn zelfs bomen
371
00:54:11,200 --> 00:54:13,282
die oceanen oversteken.
372
00:55:02,040 --> 00:55:04,407
Het woud is weer weelderig,
373
00:55:04,720 --> 00:55:09,169
maar het is erg afhankelijk geworden
van dagelijkse tropische regenbuien.
374
00:55:10,360 --> 00:55:13,603
Een paar dagen zonder regen,
375
00:55:13,840 --> 00:55:16,366
en de bladeren beginnen al te verdorren.
376
00:55:16,920 --> 00:55:19,491
Dat geldt vooral voor planten die
op takken of stammen groeien,
377
00:55:19,680 --> 00:55:21,569
ver van de bodem.
378
00:55:22,320 --> 00:55:24,687
Die kunnen onmogelijk water opslaan.
379
00:55:41,000 --> 00:55:42,445
Door de hitte
380
00:55:42,640 --> 00:55:44,483
is het bos geladen met geuren.
381
00:55:46,000 --> 00:55:48,287
Maar dit keer stijgen die naar de hemel...
382
00:55:52,680 --> 00:55:55,206
De bomen roepen de regen.
383
00:56:44,680 --> 00:56:46,762
De geurmoleculen
vangen de waterdamp
384
00:56:47,120 --> 00:56:48,770
die in de lucht hangt.
385
00:56:49,240 --> 00:56:51,242
Dat is voldoende om wolken te maken.
386
00:56:52,160 --> 00:56:53,685
Het is alsof de bomen
387
00:56:53,880 --> 00:56:56,042
de regen boven hun hoofd hielden
388
00:56:56,240 --> 00:56:58,242
om zich naar hartenlust op te frissen.
389
00:59:21,360 --> 00:59:23,362
Het woud is opnieuw
een primair woud geworden.
390
00:59:23,560 --> 00:59:25,960
Onaangetast door de mens,
en er groeien uitzonderlijke bomen.
391
00:59:41,680 --> 00:59:45,401
Ze hebben stammen die verraden dat
ze vele eeuwen hebben gezien.
392
00:59:48,800 --> 00:59:50,165
Het is ongelooflijk om te bedenken
dat deze reus 700 jaar geleden
393
00:59:50,360 --> 00:59:53,603
een onooglijk zaadje was!
394
01:00:08,960 --> 01:00:11,201
Bomen belichamen de tijd.
395
01:00:46,160 --> 01:00:48,481
In zulke bomen zijn indrukwekkende
396
01:00:48,680 --> 01:00:50,091
krachten aan het werk.
397
01:00:50,720 --> 01:00:52,370
De wortels zuigen het water op.
398
01:00:53,240 --> 01:00:57,370
Houtvaten moeten het omhoog zien
te krijgen, 66 meter boven de grond.
399
01:00:57,720 --> 01:00:59,449
De bladeren maken er sap van
400
01:00:59,640 --> 01:01:02,120
dat terugkeert naar de
takken en wortels.
401
01:01:04,800 --> 01:01:06,643
Een boom is een wezen
dat vloeit en stroomt.
402
01:01:06,880 --> 01:01:09,281
Als hij het water niet meer
hoger kan krijgen,
403
01:01:09,480 --> 01:01:11,005
stopt hij met groeien.
404
01:01:11,200 --> 01:01:13,601
Dat is de enige limiet op
zijn klimtocht.
405
01:01:58,960 --> 01:02:01,406
De Moabi-boom steekt nu
boven de anderen uit,
406
01:02:01,840 --> 01:02:04,411
een van die woudreuzen die meer
dan duizend jaar lang
407
01:02:05,280 --> 01:02:06,930
de oceaan van bomen zal domineren.
408
01:02:22,120 --> 01:02:23,406
Het bladerdak,
409
01:02:24,000 --> 01:02:26,162
het actieve oppervlak
van het primaire woud,
410
01:02:26,360 --> 01:02:29,842
waar het krioelt van het leven,
zoals nergens anders op aarde.
411
01:02:30,800 --> 01:02:33,087
Hier raakt het woud de lucht.
412
01:02:33,280 --> 01:02:36,409
Hier ontspruiten, groeien
en ademen miljarden individuen
413
01:02:36,600 --> 01:02:38,489
op hetzelfde moment.
414
01:03:01,840 --> 01:03:04,810
Aan het eind van zijn leven
is een boom een wereld op zich,
415
01:03:05,040 --> 01:03:06,201
als een eiland.
416
01:03:06,920 --> 01:03:09,764
Hij geeft onderdak aan
honderden plantensoorten,
417
01:03:09,960 --> 01:03:12,804
die op hun beurt honderden
diersoorten huisvesten,
418
01:03:13,000 --> 01:03:15,970
waarin weer kleinere wezens schuilen.
419
01:03:19,440 --> 01:03:21,010
Als je dichterbij kijkt,
420
01:03:21,280 --> 01:03:24,409
zie je dat in elke wereld weer een
kleinere zit, en weer een, en weer een,
421
01:03:24,600 --> 01:03:25,886
het gaat oneindig door.
422
01:03:34,600 --> 01:03:36,523
Tel al die wezens bij elkaar op
423
01:03:36,720 --> 01:03:40,611
en je komt uit bij een last die de boom
uit zijn evenwicht kan brengen.
424
01:03:42,960 --> 01:03:44,962
Deze reus, die de zwaartekracht
eeuwenlang heeft getrotseerd,
425
01:03:45,160 --> 01:03:47,322
zal door de knieën gaan
en zijn plaats afstaan.
426
01:06:43,400 --> 01:06:44,640
De dood van grote bomen
427
01:06:44,840 --> 01:06:48,561
is het ultieme teken
dat het woud volwassen is.
428
01:06:49,160 --> 01:06:51,288
De kaarten worden opnieuw geschud
door de enorme hoeveelheid materie
429
01:06:51,480 --> 01:06:55,451
die de gevallen boom
teruggeeft aan de aarde.
430
01:06:56,240 --> 01:06:58,720
De tussenlaag krijgt ook het licht terug
431
01:06:58,920 --> 01:07:01,241
dat ze eeuwenlang moest missen.
432
01:07:20,560 --> 01:07:24,201
Een boom die valt,
dat is een echte revolutie.
433
01:07:26,080 --> 01:07:27,002
Als dat gebeurt,
434
01:07:27,200 --> 01:07:30,761
ontmoet de wereld van het bladerdak
die van de ondergroei.
435
01:07:31,200 --> 01:07:33,043
Hoewel ze op dezelfde plaats leefden,
436
01:07:33,360 --> 01:07:35,328
zien ze elkaar nu pas voor het eerst.
437
01:07:48,200 --> 01:07:51,249
De zaden van pioniers
lagen geduldig te wachten in de schaduw.
438
01:07:51,680 --> 01:07:54,729
Ze starten meteen het
genezingsproces op.
439
01:07:55,160 --> 01:07:57,686
Het is het begin van een nieuwe cyclus.
440
01:08:21,040 --> 01:08:23,042
Ik bracht zoveel jaren door
in wouden.
441
01:08:23,800 --> 01:08:25,245
Een heel mensenleven.
442
01:08:26,160 --> 01:08:29,482
In bomentijd denken,
brengt mijn hoofd op hol.
443
01:08:30,560 --> 01:08:34,042
Hoe ziet de wereld eruit
als je zo lang leeft?
444
01:08:35,760 --> 01:08:37,171
Ik heb hard gewerkt
445
01:08:37,360 --> 01:08:38,771
en veel geleerd,
446
01:08:38,960 --> 01:08:41,770
maar ik kon de geheimen van
deze wereld amper doorgronden.
447
01:08:42,360 --> 01:08:45,170
Hier voel ik de slagkracht van het leven,
448
01:08:45,360 --> 01:08:47,966
De creativiteit en de grillen.
449
01:08:48,520 --> 01:08:51,922
Ze gaan mijn pet te boven,
maar ik omarm hun grootsheid.
450
01:08:53,440 --> 01:08:56,569
Dat deze wereld verdwijnt
kan ik niet aanvaarden.
451
01:11:02,280 --> 01:11:04,408
Mijn verhaal loopt op zijn einde.
452
01:11:05,320 --> 01:11:09,484
Ik hoor het geprevel van vroege volkeren
dat wegsterft onderin het woud.
453
01:11:09,680 --> 01:11:13,127
De herinnering aan de mens die
uit het woud kwam, nemen ze mee.
454
01:11:14,640 --> 01:11:17,291
Ooit leefden we
in vrede met de bomen.
455
01:11:17,760 --> 01:11:22,084
Onze voorouders zagen ze als
eerbiedwaardige en vriendelijke goden.
456
01:11:23,880 --> 01:11:27,089
Vandaag zijn we het slachtoffer
van onze eigen macht.
457
01:11:27,880 --> 01:11:29,530
Laten we naar bomen kijken.
458
01:11:29,880 --> 01:11:32,121
In hun bewegingloze kalmte
459
01:11:32,320 --> 01:11:35,130
liggen de wortels
van wat ooit onze bakermat was
460
01:11:35,360 --> 01:11:36,850
en ons verstand.36720
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Bosnian
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
Esperanto
Estonian
Faroese
Finnish
Galician
Georgian
German
Greek
Guarani
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hmong
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lithuanian
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Norwegian
Pashto
Persian
Polish
Portuguese (Brazil)
Portuguese (Portugal)
Quechua
Romanian
Romansh
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swedish
Tajik
Thai
Tigrinya
Tonga
Turkish
Turkmen
Ukrainian
Uzbek
Vietnamese
Welsh
Wolof