All language subtitles for Lalka - odc 9 Dusza w letargu

Jakoś z moim zdrowiem nie jest dobrze.

Nie, że mi coś dolegało, ale... Ot, tak.

Chodzić wiele nie mogę.

Apetyt straciłem.

Nawet nie bardzo chce mi się pisać.

W sklepie prawie nie mam zajęcia.

Już tam bowiem rządzi szlangbaum.

A ja tylko... na przyprząsk.

Jeśli człowiek pomyśli, że niedługo już
nic nie będzie z nas w sklepie,

nie będzie miał do niczego prawa,

Jest tak, Napolonek.

Kto wie, stary kolego Kac, czy nie
najmądrzej postąpiłeś.

Nie masz już wprawdzie żadnych nadziei,
ale też nie boisz się zawodów.

Nie księdzę, żebyś się ich lękał, bo ani
Bonaparte, ani Stach, ale

zawsze.

Taki etny zmęczony.

Tak bym gdzieś pojechał.

Mój Boże, dwadzieścia lat nie wyjrzałem
za warszawskie rogatki.

Tak mi czasem tęskno, żeby jeszcze choć
raz przed śmiercią spojrzeć na Węgry.

Może na polach dawnych bitew znalazłbym
bodaj kości kamratów.

Hej, kac!

Kac! Pamiętasz ty ten dym, ten świst, te
sygnały?

Jaka wtedy była zielona trawa.

Jak świeciło nam słońce.

Panie Schlangbaum.

Tak. Panie Schlangbaum. Jeden z pańskich
oficjalistów. Pan Klein.

Poproszę. Tu mnie kompromituje.

Jak on pana kompromituje?

On bywał studentów w naszym domu, a oni
panie.

Zaglądają w moje okna, strzelają do mnie
grochem przez świstułę.

A jak zbierze się kilku przyjaciół,
mówią, że u mnie jest szulernia.

Pan Klejn nie będzie już mnie tu użył od
lipca.

Niech pan się rozmówi z panią Rzeckim,
oni znają się dawniej.

Ja z tym pójdę na wskargę.

To pański utarg, tak? Dziękuję.

Świat chcielibyście przebudować, a
skroicie wszystkie figle.

Trzy dni za pana. Pani Klejn.

Całodziennie proszę.

Dziękuję.

Patrz pan, jak oni mnie traktują.

A jak Wokulskiego?

Wielu nie kłaniali się tak nisko.

A w każdym ruchu, w każdym spojrzeniu
widać było, że poszliby za nim w ogień.

Więc i pan, panie Schlangbaum, chce,
żeby za tobą szli w ogień?

Naturalnie.

Przecież jedzą mój chleb, mają u mnie
zarobki.

Ja im płacę pensję.

A czy pan wie, dlaczego my za Wokulskim
poszlibyśmy w ogień? Bo on ma więcej

pieniędzy. Nie!

Bo ma to, czego pan nie ma.

I mieć nie będziesz.

Co to jest, czego ja nie mam?

My nie możemy razem ratować, panie
Lisiecki.

Pan obraża z mojej obrządki religijne.

Pryncypał ma rację. Nie wolno drwić z
wyznania. Wyznanie to święta rzecz.

wolność sumienia, postęp, emancypacja?

Lidus bestia.

Czy Schumann nie ma racji, że oni muszą
się doczekać awantury?

Widziałeś go, pan, jaki był, kiedy do
nas nastawał, a jaki jest dzisiaj.

Nie zostawiłbym to w... wszystko i
wyjechał gdzieś daleko i na długo.

Przecież ja przez 20 lat nie widziałem
ani zboża, ani lasu.

To ja wsiadam. Proszę.

Poznam pana.

Tu?

Proszę. Proszę bardzo.

No, to niech pan się trzyma, panie
Wirki. Najlepszego. Do widzenia.

Panie Rzetki, coś pan narobił na litość
boską.

Tak, panie Wilec.

Widzisz pan, jakoś nie mogę się rozstać
z Warszawą, ze sklepem.

Żyć bym bez nich nie potrafił.

No tak, ale rzeczy.

A ściągniemy je jutro z Piotrkowa.

Mówili mi, żeś pan wyjechał.

No wyjechałem, ale już wróciłem.

A pan co tu robi? Słyszałem, że jesteś w
Paryżu.

Byłem przez tydzień.

Pod Częstochową, panie stary.

Dolicha.

Co żeś pan tam robił?

Trochę jej pomagałem w urządzaniu
sklepu.

A gdyby nie ten jej nieszczęsny mąż, już
dawno bym się oświadczył.

Przyjęła by cię?

Otóż tego nie wiem.

Wie pan, gdy ją po raz pierwszy
zobaczyłem po jej wyjeździe z Warszawy,

Tak jakby grą we mnie uderzył, tak mi
się podobała.

A teraz taka smutna z tymi oczami.

Blada.

Tak, panie Ignacy.

Gdyby nie ten mąż, gdyby go diabli
wzięli raz wreszcie, albo gdybym miał

pieniądze na rozwód...

Dopiero dziś czuję, jak ja się kocham.

A gdyby ona kochała się w innym?

W kim?

A, może w okulskim, co?

Któż w takim mruku mógłby się kochać?

Nie, panie Ignaty, kobiecie trzeba umieć
mówić o miłości, okazywać uczucia,

trzymać za rękę, jeśli można, to i...
Ten głaz by tego nie potrafił.

Nie, proszę pana.

Z kobietami tak jak on nie można.

A co z nim teraz?

Po całych dniach nie wychodzi z domu.

Byłem raz u niego, ale wyglądał tak
rozdrażniony, że już więcej nie

Okropność. Co się z tym człowiekiem
zrobiło przez jedną dobę?

Farewel, Michiza.

Farewel.

przynajmniej opłaciła mi się nauka
angielskiego.

Chcę Starskiego.

Niech ma Starskiego. Dobrze.

A jej miłość?

Fałszywy towar dla zabezpieczenia sobie
jutra.

Czekam się, czy co u diabła.

Zrywam się, biegnę, składam na pamięć
wyrazy, którymi mam złorzeczyć

okrucieństwu twemu.

Składam zapomniane już po milion razy, a
gdy ciebie ujrzę, nie pojmuję czemu,

znowu jestem spokojny, zimniejszy nad
głazy, aby goreć na

nowo, milczeć po dawnemu.

Poezja. Twoja poezja zatruła mi życie.

Ale kto zatruł ją samą?

Dlaczego nie potrafiłeś śmiać się i
spawolić jak Francuzi?

Dlaczego umiałeś tylko tęsknić i
rozpaczać?

Oddałeś narodowi, co miałeś najlepszego.

Ale czy to twoja wina, że wlewając w nią
swoją duszę, razem z nią

przelałeś swoje cierpienie?

Czy my naprawdę jesteśmy narodem
marzycieli?

I czy już nigdy nie zejdzie anioł, przed
którym ustąpiłyby mury niewoli?

Czy nikt nie da nam mocy, dzięki której
można by zwalczyć nieprzyjaciół wolność?

Czy jesteśmy chorzy na słabość?

Czy każdy nasz zryw musi się utopić we
krwi?

muzyka

No, pokaż język.

Angielski?

Nie jesteś zdrow.

Co ci dolega? Nic.

Czy znowu się zajmujesz praktyką?

Spodziewam się.

Ale pierwszą kurację zrobiłem na sobie
samym.

Uleczyłem się z marzycielstwa.

Bardzo pięknie.

Rzeczki wspominał mi coś o twoim
uleczeniu.

Podobno zawierzyłeś Langbaumom, a oni
chcieli ci okpić.

Genialna rasa te Żydki.

Ale cóż to za lajdaki.

A ten Rzecki, półgłówek stary romantyk.
To już dziś ginąca rasa.

Kto chce żyć, ten musi trzeźwo patrzeć
na świat.

No, a teraz uważaj.

Będzie zamykał oczy, kiedy ci powiem.

lewe, prawe.

Lewe, prawe.

Co ty robisz, mój kochanie? Badam cię.
O, i masz nadzieję mnie zbadać?

się. A potem?

Będę cię leczył.

Z marzycielstwa?

Nie. Z neurastenii.

Czy możesz człowiekowi wyjąć jego mózg i
na to miejsce włożyć inny?

Tymczasem nie.

No to daj spokój leczeniu.

Ale mogę ci podsunąć nowe pragnienia.

Już je mam.

Chciałbym zapaść się pod ziemię tak
głęboko, jak studnia w Zasławskim Zamku.

Jeszcze chciałbym, żeby mnie zasypały
gruzy. Mnie i mój majątek. Nawet ślad,

kiedykolwiek istniałem.

Oto moje pragnienia.

Owoc wszystkich poprzednich.

Romantyzm. No, ale i to przejdzie.

Receptę zostawiam Ci na stole.

No, do widzenia.

że ten Don Quixote był szczęśliwszy ode
mnie.

Dopiero nad grobem zaczął budzić się ze
swych złudzeń.

A ja?

Pojadę do Gajsta.

Będę pracował od 6 rano do 11 w nocy.

Będę musiał uważać na każdą zmianę
ciśnienia, temperatury, natężenia prądu.

Nie zostanie mi ani jednej chwili.

To jest cel.

Gdy będę młodszy.

Co tobie, Ignacy?

A nic.

Trochę starość.

A nic.

Powinieneś leczyć się, mój drogi.

Wyjechać gdzie?

Powiem ci, że ja próbowałem już
wyjechać, ale... Co tam?

Przepraszam, że tu przyszedłem.

Ty... Ty mnie przepraszasz?

Kochany, stary.

A ja myślałem, że gniewasz się na mnie.
Na ciebie?

Ja na ciebie?

A mnie tu przypędziły interesa i ciężki
kłopot.

Kłopot? Wyobraź sobie, że Klejn
aresztowany.

Klejn i jeszcze ci dwaj.

Malewski i Patkiewicz.

Pamiętasz? Za co?

Sam dobrze nie wiem, ale myślę, że za
sprawą Maruszewicza.

W mieście gadają, że opuszczasz spółkę.

Tak. I że odstępujesz ją Żydom.

No przecież moi wspólnicy nie są starą
garderobą, ażebym mógł ich odstępować.

Mają pieniądze, mają głowy na karkach.
Niech znajdą ludzi, niech sobie radzą.

A kogo oni tam znajdą?

A jeśli nawet znajdą, to komu zaufają?

Mniejsze auto.

Mam tutaj urzędowe papiery o śmierci
Ludwika Stawskiego. Męża pani Heleny?

Gdzie?

Ależ to ocale nie dla nas wszystkich.

Wieczny odpoczynek.

Chwała Bogu.

No, kochany Stachu.

Dzisiaj nie ma już żadnej przeszkody.

Żen się.

A gdybyś ty wiedział, jak ona cię kocha,
jak zaraz o tym doniosę biedaszce, a ty

papiery sam zawieś i zmiej to
oświadcznie.

Już widzę, spółka będzie uratowana, może
nawet chleb.

Ach, co to za kobieta.

Dopiero przy niej znajdziesz spokój i
szczęście. A czy ona ze mną znajdzie

szczęście? Szalenie cię kocha. Ty nawet
nie domyślasz się.

A ona wie, co kocha?

Czy nie widzisz, że ja już jestem tylko
ruiną?

Najgorszą, bo moralną.

Zatruć komuś szczęście potrafię, ale
dać... Przestań.

Żen się, a zaraz spojrzysz inaczej.

Żen się.

Spętać tę kobietę, a myślami być gdzie
indziej.

I może jeszcze za rok lub dwa wymawiać.

że dla niej porzuciłem wielkie zamiary.

Polityka.

Eee, co tam polityka.

Jest rzecz ważniejsza od niej.

Może wynalazek tego Gajska.

Skąd wiesz?

Od Schumana.

Prawda.

Zapomniałem, że Schuman musi o Pytkim
wiedzieć. To także talent.

No i bardzo pomocny.

A swoją drogą radzę ci pomyśleć o pani
Stawskiej, bo... Bo ty mi ją odbijesz.

Odbij.

Odbij, stary. A gwarantuję wam, że nie
zaznacie biedy.

Przestań.

Ziemia by się zapadła, gdyby taki stary
grad jak ja myślał o podobnej kobiecie.

Ale jest tu ktoś niebezpieczniejszy.

Mraczewski.

Szaleje za nią. Już trzeci czy czwarty
raz jeździł do niej. A serce kobiety nie

jest z kamienia.

A, Mraczewski.

Już nie bawi się w politykę? Ale skąd?
On mówi, że byle człowiek odłożył

pierwszy tysiąc, a jeszcze poznał taką
kobietę jak Stawska, zaraz polityka

wywieje mu z głowy.

Biedny Klejn.

Był innego zdania. Co tam Klejn, to
narwaniec. Dobry chłopak, ale przy tym

subiek. Raczej to była perła.

Zrobi interesa na świecie i... Zdmuchnie
ci Stawską.

Zobaczysz.

Rzeń się z nią, Stachu.

Rzeń. Co tam latają te machiny?

Chociaż może i one by się przydały.

Zresztą rób jak chcesz, ale decyduj się
prędko.

Źle robisz, Stachu.

Źle, źle, źle.

Lepiej nie żyć, aniżeli tak żyć.

A więc muszę zawiadomić tu obecnych, że
skutkiem usunięcia się pana Wokulskiego

i ja występuję ze spółki.

Nie może pan księże tego robić. Dziękuję
panu.

Czy księże dobrze się dostaną? Nigdy nie
miałem zdolności do operacji

handlowych, a Wokulski jest jedynym
człowiekiem, któremu mogłem powierzyć

mojego nazwiska.

Dziś nie ma jego, więc ja nie mam tu co
robić.

A...

To, co robił, nie robiłem dla dywidendy,
tylko dla nieszczęśliwego kraju.

Chciałem do naszej sfery wlać trochę
świeżych uczuć i świeżych poglądów.

się przyznać, że przegrał, ale nie przez
Wokulskiego.

Biedny ten kraj.

No? Nie wolno nam w takiej chwili tracić
męstwa.

Znalazł mu się bowiem znacny obywatel.

Człowiek fachowy, a nawet przyjaciel i
wspólnik Wokulskiego, który jest

zdecydowany, jak atlas niebo, podeprzeć
zachwianą spółkę.

Mężem tym, który chce obeczeć łzy
tysiącom, chce ocalić kraj od ruiny,

handel popchnąć na nowe drogi.

Mężem tym jest mój syn, Henryczek.

Lisz dojaśni pana.

No i co?

Nic.

Albo każ podać konie o trzeciej.

Te kobietki, kobietki.

Pan Bukulcki.

Nie powinna bym z panem mówić.

To cóż, w takim razie mnie pani wezwała.

Proszę, niech pan siada.

Doskonale się pan popisuje, nie ma co?

Naraził pan osobę z towarzystwa na
plotki, jej ojca na chorobę, a całą

na przykrości.

Więczuję.

Gdyby to chociaż zrobił jakiś student,
ale... A, cóż to?

Pan mnie chyba tutaj nie zękleje.

Przeniosę panu wody.

Albo wina. Dziękuję pani.

Widzi pani, naprawdę jestem niezbrów.

Tak, rzeczywiście trochę pan
zaszczuplam.

Ale wygląda pan interesująco.

W każdym razie powinien pan natychmiast
wyjechać na liść. Kto to słyszał

siedzieć w mieście na samym początku
sierpnia?

Pojutrze zabieram pana do siebie.

A od dzisiejszego dnia przychodzi pan do
mnie na obiady i kolacje.

A po obiedzie jedziemy na spacer.

A pojutrze... Słucham, jaśnie pani.

Podaj wina.

Szybko.

Panie Pokulski?

Proszę wypaść papier.

Google. O tak, to lubię.

I to tu prawo.

I to rów.

To moje?

Zaraz. Za spełnienie moich zamiarów.

Za pozwoleniem, pani, ale ja nie chcę
upić się.

Więc nie życzy mi pan spełnienia moich
zamiarów?

Owszem, ale muszę je pierwotnie poznać.

O, naprawdę, to coś nowego.

Dobrze, pani.

Słyszał pan, co zrobił baron Darski?

Cóż takiego?

Otóż on zażądał rozwodu z Eweliną.

Ja, żeby zrobić skandal jeszcze
głośniejszym, strzelał się ze Starskim.

Dostał kulę po wierzchu żeber. Mówię
panu, jakbym mógł to hakiem rozdarz

A taki zawzięty, że na łożu boleści
kazał Felczerowi, a żeby mu na złość

ufarbował głowę i zarost.

Z żoną postąpił słusznie.

Ale ufarbował się niepotrzebnie.

Co?

I pan bronisz mężczyzny, który okrył
hańbą kobietę?

Brutala, egoisty?

Który dla dogodzenia zemści nie cofnął
się przed najniższymi środkami?

A to prawda.

Bo przecież nie mówiąc nikomu, mógł
sobie tylko w łed przelić, zapisawszy

pierwiej żonie cały majątek.

Oczywiście. Tak by postąpił każdy
mężczyzna mający...

Skres szlachetności i honoru.

Ale po panu nie spodziewałam się tego.

I to ma być ten nowy człowiek.

Ten bohater, który twierdzi mi.

Wszyscy jesteście jednakowi.

Przepraszam, a o co właściwie ma pani
pretensje do barona?

Kochał baron Ewelinę, czy nie?

Wariował za nią?

Otóż nie.

Nieprawdą tylko udawał, że ją kocha.

Kłamał. A przy pierdej sposobności...
Przepraszam, a czy pani Baronowa nie

romansowała z panem Starckim? Och, teraz
romansowała.

Piertowała go.

Zresztą miała do niego Feblik.

Feblik? Nie znam tego wyrazu.

A więc jeżeli miała Feblik do
Starckiego, to po co wysłała do Barona?

Bo ją o to błagał na klęskach.

Groził, że odbierze sobie życie.

Przepraszam, ale ty on ją błagał tylko o
to, ażeby raczyła w święcie go nazwisko

i majątek. Czy też o to, ażeby nie miała
feblika do innych mężczyzn.

Krótko mówiąc, panowie nie zrzeknijcie
się swoich dzikich przywilejów wobec

kobiet. To jest nieuznany przywilej
uwodzenia.

A kto odrzuca układy?

Ten rozpoczyna walkę.

Walkę? Tak, walkę, w której zwycięży
strona silniejsza. A kto jest

To zobaczymy.

Co to znaczy?

Próbujemy, ktoś inniejszy.

Niech mnie pan puści, bo zawołam służbę.
A, więc będziecie panie z nami walczyły

przy pomocy służby.

Wie pan, że... Wie pan, co mi przychodzi
na myśl? Żebym oszalał. O tak, coś na

kształt tego. Przy tak pięknej kobiecie
to naturalnie. To już za płaski

kompliment.

Chociaż muszę powiedzieć, że mi pan to
imponował.

Trochę. Nie wytrzymałeś panu w roli.
Puściłeś ręce. I to mnie rozczarowało.

Ja potrafiłbym nie puścić rąk.

A ja potrafiłabym krzyknąć.

A ja... Przepraszam, panie.

Potrafiłbym zakneblować usta.

W istocie jest pan albo bardzo
oryginalny, albo bardzo

źle wychowany.

Wcale nie jestem wychowany.

Więc rzeczywiście oryginalny.

Szkoda, że z tej strony nie dałeś się
panu poznać Belli.

Trzeba było od razu wyłożyć jej swoje
teorie, tak jak mnie.

Panie, doszło by między wami do
nieporozumienia.

Nieporozumienia?

Tak.

Chociaż o ile wiem, ona jest gotowa panu
wybaczyć.

Wybaczyć?

Pan się śmiejesz.

Ja też wybaczam panu, bo rozumiem ten
śmiech.

To jest...

Najwyższy stopień cierpienia.

Ale przysięga pani, że od dziesięciu
tygodni nie czułem się tak wspanialy.

No Boże mój, nawet od kilku lat.

A teraz dopiero czuję, że jestem
ocalony.

Ocalony i uwolniony.

A czemu pan to przypisuje?

Przede wszystkim panu.

Panna Izabela to kobieta innego gatunku
niż ja.

A czy spotkał pan kobietę swojego
gatunku?

Może.

A czy jest nią ta pani... Ta... Stawska.

Prędzej byłaby nią pani.

Czy mam już odejść?

Niech pan uważa.

I na wieś nie pojedziemy razem?

O, to w pewności nie.

Chociaż ja nie bronię panu przyjechać.

Zapewne będzie u mnie Bela.

W takim razie nie przyjadę. Ale ja nie
twierdzę wcale, że będzie.

I zastałbym tam panią samą.

Przypuszczam.

Rozmawialibyśmy tak jak teraz.

Jeździli na spacery jak wówczas.

Stachu! Stachu!

Dawno już nie widziałem u ciebie takiej
byczej miny.

Założę się, że wrócisz do spółki i
przepędzisz tych parchów.

Co za fibionomia, co za oko.

Dziś dopiero widzę mojego dawnego
Stacha.

A ja już myślałem, że grozi mi jakaś
nowa choroba. Jak to grozi? Obrać sobie,

może od godziny ogromne wrażenie robią
na mnie kobiety. No jestem ciężko

przestraszony. Pyszny jesteś.

Zamiast wydać obiad na znak radości, to
on się boi.

Oj, ty stary ośle, stary ośle.

Witam panią.

Pani mnie wzywała.

Zabieram pana.

Na obiad?

Nie, tylko do łazienek. Bezpieczniej mi
będzie rozmawiać z panem przy świadkach

i na wolnym powietrzu.

Musi pan wejść między ludzi, panie
Wokulski.

Musi pan odsknąć się ze swej apatii, bo
inaczej minie mnie słodka nagroda.

O, czy tak?

Niezawodnie. Wszystkie damy są
zainteresowane pańskimi cierpieniami, a

się, że nie jedna chciałaby odegrać rolę
pocieszycielki. O nie, pań.

Ja nie potrzebuję żadnych
pocieszycielek, ponieważ wcale nie

najmniej z winy dam.

Och, proszę, myślałby kto, że nigdy nie
otrzymałeś pan ciosu z małych rączek.

No i dobrze bym myślał.

Jeżeli już ktoś zadał mi ciosy, to by
najmniej nie płeć piękna, ale czy ja

kto?

Może fatalność?

Ale zawsze z ręki kobiety. A nade
wszystko mojej własnej naiwności.

Prawie od dzieciństwa szukałem jakiejś
rzeczy wielkiej, nieznanej, a ponieważ

kobietę widywałem tylko przez okulary
poetów, którzy im przesadnie

więc myślałem, że kobieta jest ową
rzeczą wielką i nieznaną.

Pomyliłem się i w tym leży sekret mojego
chwilowego zachwiania, na którym

zresztą udało mi się zrobić majątek.

Jesteś pan dzisiaj w wyjątkowo złym
humorze.

Sądzę jednak, że to minie.

Och, ale oto list.

List, który niech pan przeczyta.

Popełniam niedyskrecję, ale wiem, że pan
mnie nie zdradzi.

Bo postanowiłam ostatecznie rozwikłać
nieporozumienie pomiędzy panem i Belą.

Jeżeli mi się ten zamiar uda, niech pan
spali ten list.

A jeżeli nie, proszę mi go odesłać.

A wieś?

A ty?

Moja droga Kaziu, jestem tak zniechęcana
do wszystkiego i tak jeszcze nie mogę

zebrać myśli, że dziś dopiero zdobywam
się na skreślenie paru słów.

Już wiem, ile mi zapisała ciotka
Hortensia. Oto sześćdziesiąt tysięcy.

Razem więc mamy dziewięćdziesiąt, które
poczciwy baron obiecuje umieścić na

siedem procent, co wyniesie około
sześciu tysięcy rocznie.

Ale trudno. Trzeba nauczyć się
oszczędności.

Nie umiem ci opowiedzieć, jak się nudzę,
a może tylko tęsknię, ale i to

przejdzie. Ten młody inżynier bywał nas
ciągle. W początku bawił mnie rozmowa o

mostach, a teraz czyta mi swoje wiersze.

Czasami płakać mi się chce z nudów, ale
że bez towarzystwa umarłabym, więc

udaję, że słucham. I niekiedy pozwalam
mu pocałować moją rękę.

Papo coraz słabszy.

Płacze po kilka razy na dzień i byleśmy
porozmawiali pięć minut, robi mi

wymówki. Wiesz za kogo.

Zapomniałam o najważniejszym.

Marszałek najformalniej oświadczył się o
moją rękę.

Płakałam całą noc.

Nie dlatego, że mogę zostać marszałkowo.

Ale dlatego, że to się tak łatwo stać
może.

Tak pogardzam, a jeszcze ją kocham.

Ale gdyby nie ona, nie zdobyłbym
majątku.

Gdyby nie ona i Niestarski, za pierwszym
razem nie wyjechałbym do Paryża i nie

zbliżyłbym się z Gejstem, a pod
Skierniewicami nie uleczyłbym się z

Nawet powinien byłbym wyschatać tę
dobraną parę.

A przynajmniej ułatwiać im schacki i
pomyśleć, że z takiej mierzy wykwitnie

kiedyś Metal Geist.

Na pocztę.

Czy tylko ja nie zrobię głupstwa.

No, przecież zbadam rzeczy na miejscu.

Czy może istnieć metal lżejszy od
powietrza, to inna kwestia, ale że coś w

jest, nie ma wątpliwości.

Zresztą, szukając kamienia
filozoficznego, znaleziono chemię.

Kto zatem wie, co się napotka teraz?

W rezultacie wszystko nie jedno, byleby
wydobycie z tego błota.

Jest pan bardzo grzeczny.

Wczoraj cały dzień czekałam na pana, pan
się ani pokazał. A przecież zabroniła

mnie pani przychodzić do siebie.

No jak to przecież?

Zaprosiłam pana na wieś.

A mniejsza z tym, połóżmy to na kart
pańskiej ekscentryczności.

Czy przyniósł mi pan może list od Belli?

Więc pan już jej nie kochasz?

W takim razie rozmowa o niej nie powinna
panu sprawić przykrości.

Bo ja albo muszę was pogodzić, albo
niech się biedna dziewczyna nie dręczy.

Pogodzić nas.

Wobec tego wolno wiedzieć, jakie pan ma
zamiary.

Wyjeżdżam.

I chciałam się z panem pożegnać.

Życzę pani szczęścia.

Witaj, Henryku.

Masz jaki interes?

Nie tyle interes, ile propozycje.

Właśnie kiedy dowiedziałem się, żeś
chory, przyszło mi na myśl.

Uważasz, tobie potrzeba teraz dłuższego
wypoczynku.

Odsunięcia się od wszelakich zajęć. Więc
przyszło mi na myśl, czy byś nie

zostawił u mnie tych 120 tysięcy rubli.

Miałbyś bez kłopotu 10%. Ja moim
wspólnikom nawet bez kłopotu dla siebie

15.

Ale czasy są teraz cięższe.

Zresztą dam chętnie 15%, jeżeli
zostawisz mi twoją firmę.

Ani firmy, ani pieniędzy.

Firma bodaj by nigdy nie istniała,
pieniądze.

Tyle ich mam, że wystarczy mi procent,
jaki dają papiery. A i to za dużo.

Więc chcesz odebrać swój kapitał?

Mogę ci zostawić do połowy października.
Nawet bez procentu, pod warunkiem.

że zatrzymasz w sklepie tych ludzi,
którzy zechcą zostać.

Ciężki warunek. Jak chcesz.

Rzecki jest u siebie.

Gniewasz się na mnie, stary, że tak
dawno nie byłem u ciebie.

No alboż ja nie wiem, co się z tobą
dzieje.

Bieda.

Bieda na świecie.

Coraz gorzej.

Widzisz, Stachu, ja już miarkuję, że mi
czas do kaca i do moich piechurów, to

tam gdzieś na mnie wyszczerzają zęby, że
marudę.

Wiem, że cokolwiek postanowisz.

O sobie będzie dobre i mądre, ale czy
nie byłoby praktycznie,

żebyś się ożenił ze Stawską?

O Boże miłosierny, kiedyż ja się wyplącę
od tych babskich dotunków?

Zabawny kraj.

Gdzie baby trzymają pierwsze skrzypce i
gdzie nie ma żadnych innych interesów,

tylko szczęśliwa czy nieszczęśliwa
miłość.

Przecież ja ciebie za karmi nie ciągnę.
Tylko widzisz, mówił mi Szuman, że tobie

na gwałt potrzeba romansu.

No nie, nie.

Mnie bardziej jest potrzebna zmiana
klimatu.

I to lekarstwo już sobie zapisałem.

Wyjeżdżasz?

Najdalej pojutrze do Moskwy.

A potem, gdzie Bóg przeznaczy.

Stach wyjechał, a tymczasem Raczewski
oświadczył się pani Starskiej i po

wahaniu został przyjęty.

Gdyby jak projektuje sobie Raczewski i
założyli sklep w Warszawie, wszedłbym z

nimi do spółki i przy nich zamieszkał.

I mój Boże, nianiczyłbym dzieci
Raczewskiemu, a myślałem, że

podobny urząd mógłbym pełnić tylko przy
dzieciach Stacha.

A jednak ciężko żyć na świecie.

I nieraz myślę sobie, czy naprawdę jest
jakiś plan, wedle którego ludzkość

posuwa się ku lepszemu.

Czyli też wszystko jest dziełem
przypadku.

A ludzkość czy nie idzie tam, gdzie ją
popchnie większa siła?

Ale mam przeczucie, że tak nie jest.

Chociaż... Czy to ja nie miałem
przeczuć, że książę Ludwik Napoleon...

Zostanie cesarzem Francuzów?

Jeszcze zaczekajmy.

Bo mi ta jego śmierć w bitwie z gołymi
murzynami jakoś dziwnie wygląda.

Dzień dobry.

Pan chory.

Chory mówię, chory. Co to chory? Kryje
się przed ludźmi.

Może, panie radco, zrobimy subiekcję.

Co to subiekcja? Jak się nie chce mieć
subiekcji w domu, to się chodzi do

knajpy.

Nie chciała przyjść góra do Mahometów?
No to Mahometzy przyszli do góry. Panie

Rzeczki.

Panie Ignacy, co pan wyprawiasz?
Przecież od czasu, kiedyśmy pana ostatni

widzieli, odkryliśmy nowy gatunek piwa.

Postaw tu, kochaciu.

I zgłoś się jutro.

Otóż dziś, kiedy wygrałem od
Deklebskiego koszt... piwa nowej marki.

do szprota tak.

Wiesz pan co?

Zabierzemy piwo, idziemy do starego. No
niech się chłop rozrusza.

No cóż to? No nie prosisz naprawdę,
abyśmy usiedli?

Proszę bardzo.

Stolik jest.

I miejsce, jak widzę, zaciszne.

No, my tu będziemy...

Zgłazili do chorego. Co wieczór? Na
partyjkę.

Sprot, wiesz co?

Weź trybuszonik i zajmij się szkliwem.

No jak poczciwie spróbuję nowej marki.

Jakiś to zakład. Wygrał radca?

Zakład owokórskiego.

Widzisz pan, było tak.

Jeszcze w styczniu roku zeszłego, kiedy
to Wokulski awanturował się po Bułgarii,

ja powiedziałem do Szprota, że pan
Stanisław jest wariat, że zbankrutuje

i że źle skończy. Tymczasem dzisiaj,
wyobraź sobie, Deklewski utrzymuje, że

on powiedział.

Naturalnie Szprot rozstrzygnął na moją
stronę i... Jesteśmy u ciebie.

Tylko spojrzyj, panie Ignacie.

Kolor starego miodu.

Piana jak śmietana. A smak... 16 letniej

dziewczyny. No, skosztujże.

Ja powiadam, że przed takim piwem
należałoby pukać usta.

No powiedz, że sam.

Piłeś kiedyś coś podobnego?

Dobre. Nasze kawalerskie.

Tak się cieszę, że jesteście tu.

Zdrowie.

Panowie, jesteście ajętami domu
pogrzebowego? Czy mi w taki sposób

pacjenta? Paweł, zabierz mi te butelki
do sieni.

A panów proszę, żebyście pożegnali
chorego.

Pital choćby na jedną osobę nie jest
knajpem.

To pan tak wykonywasz moje zalecenia. To
pan mając wadę serca, piatyki sobie

urządzasz. Ha! Może sobie jeszcze
dziewczęta tu zaprosicie.

Dobranoc panom!

A na drugi raz, jeżeli urządzicie mi tu
piwiatnię, to was oskarżę o zabójstwo!

Pulsa biją tak, że aż na ulicy słychać.

Słyszeliś pan, co on mówił o Stachu?

Ma rację.

Chociaż myli się, tytulując Wokulskiego
bankrutem.

Bo on jest tylko półgłówkiem. Z tego
typu, który ja nazywam polskimi

romantykami.

No nie patrz pan tak na mnie.

Raczej zastanów się, czy ja nie mam
racji.

Półgłówek i romantyk, który wiecznie
czegoś szuka poza rzeczywistością.

Czy doktor powtórzy to Wokulskiemu, gdy
wróci?

Sto razy mu to mówiłem.

A jeżeli teraz nie powiem, to tylko
dlatego, że nie wróci.

Dlaczego ma nie wrócić?

Nie wróci.

Bo albo sobie lep rozbije, albo weźmie
cię znów do jakiejś nowej utopii. A

doktor, nigdy nie uganiałeś się za
utopiami?

Tak, ale robiłem to, odużywszy się w
waszej atmosferze.

No, zdejmę pan szlapik.

Zobaczymy, jakie skutki wywołał wieczór
spędzony w wesołym towarzystwie.

Pan to także jesteś okazem romantyka.

Tyle tylko, żeś miał mniej sposobności
do robienia głupstwa.

To twoje gadanie bardziej mi zaskoczy,
ani rzekł piwo.

Jednakże tak mógłby choć słówko napisać.

Bo lichowie, jakie domysły snują się
człowiekowi po głowie.

Dziękuję.

Otóż to w porządkach lata oświadczył się
pani Izabeli marszałek.

Mógł być moim ojcem.

Może też dlatego moja kuzynka przyjęła
go, a w każdym razie nie odrzuciła.

Równocześnie jednak nie ma, że co dzień
jeździła z pewnym inżynierkiem do ruin

Starego Zamku w Zasławiu.

Mówiła, że to jej rozpędza nudy. W
rzeczywistości jednak brała go po to,

jego asystencji tęsknić za Wokulskim.

Za Wokulskim?

Tak przynajmniej się domyślano.

Osio ten inżynier.

Nie bardzo.

bo pewnego dnia przestał z nią jeździć w
gruzy.

Równocześnie zaś marszałek wyniósł się
na Litwę w sposób tak demonstracyjny, że

poczciwy Łęcki, nawet nie kiwnąwszy
palcem, umarł na apopleksję.

I pomyśl tu, że tego rodzaju kobieta
tylu ludziom w głowie zawróciła.

Ależ tu potwór!

Nie, jest niegłupia i niezła w gruncie
rzeczy tylko.

Tylko taka, jak tysiące kobiet z jej
sfery.

Przykro mi to mówić, ale panu to mówię,
abyś wiedział, o jaką to kobietę potknął

się w Okulskim.

Potknął się.

Ale on ma energię.

Och, ma.

On jeszcze wypłynie.

Tak,

jestem chory.

Taki rozdrażniony, bo ja mam podobno
wadę serca.

Ale to przejdzie, to przejdzie.

Tylko dlaczego on tak ucieka?

Kryje się. Nie pisze.

Ja to rozumiem.

Rozumiem ten wstręt do rzeczy, które
przypominają przeszłość.

Długie dręczenie się może doprowadzić do
chcieklin.

Chociaż i to przechodzi. A 46 lat?

Ma silny organizm.

A tęgi mózg?

Poznałeś go, pan, bliżej?

Łatwo go poznać, bo to człowiek... O
szerokiej duszy. O, to właśnie.

Co pan jednak rozumie przez tę
szerokość?

Widzi pan, ludzie małej duszy dbają
tylko o własne interesa. Nie sięgają

poza dzień dzisiejszy.

I czują wstręt do wszystkiego, co
nieznane. Byle im tylko było spokojnie i

Taki zaś człowiek jak on troszczy z nie
interesami tysięcy.

Sięga myślą czasem o kilkadziesiąt lat
naprzód. A każda rzecz nieznana,

nierozstrzygnięta.

Pociąga go w sposób nieprzeparty.

Pięknie słowa.

Święte słowa.

Zagadałem się.

Aha, rejent pana Stanikowa prosił, abyś
pan stawił się u niego 1 października.

Rejent?

Po co?

Nie wiem, mam tak, żeby być, ale boję
się, że nie zdążę powrócić.

Wyjeżdżasz, pan.

Aż do Petersburga. Muszę pilnować
testamentu nieboszczki Zasławskiej.

Bywaj, Waldrów.

Do widzenia.

Rychłego powrotu.

Tak więc aktem, którego nie miałem prawa
ogłosić wcześniej,

aniżeli w dniu dzisiejszym, testator...

Pan Stanisław Wokulski w następujący
sposób rozporządził swoim majątkiem.

Sumę 140 tysięcy rubli zapisuje panu
Ochockiemu, 25

tysięcy rubli panu Rzeckiemu, 20 tysięcy
pannie Helence Stawskiej.

Resztę zaś rozdziela pomiędzy swoją
dawną służbę lub biedaków, którzy mieli

nim stosunki.

Z tej sumy otrzymują po 500 rubli
Węgiełek, stolarz z Zasławia, Wysocki,

z Warszawy i drugi Wysocki, jego brat,
drużynik ze Skierniewic.

Równocześnie pan Wokulski prosi
obdarowanych, ażeby przyjęli zapisy

jako odzmarłego, nie czyniąc w tej
mierze niepotrzebnych subiekcji. Ale co

znaczyć? Przecież to jest prawie
testament.

Uspokój się.

Pogadamy o tym, ale nie tu.

No.

Łeknij pan to.

I słuchaj pan.

Po zapisy dla pana widziałem dawno.

Ochockiemu dał blisko milion złotych, bo
odkrył w nim wariata tego co sam

gatunku. No i jeszcze prezent dla
córeczki pięknej pani Stawskiej. To

Ale jedno mnie intryguje. Cóż
mianowicie?

Skąd się wziął między obdarowanymi u
wdrużnik Wysocki?

Daj pan spokój z drużynikiem.

Ja się tak boję.

Tak boję się o niego.

Chociaż może oni obaj z Ochockim zejdą
się tam w Paryżu u tego dziwnego gajsta.

Jakieś balony, jakieś metale.

Może chodzi o utrzymanie tajemnicy.

Przynajmniej do czasu.

Dowiadywałem się o tego gajsta.

Niegdyś zdolny chemik, ale dzisiaj jest
skończonym wariatem. Cała akademia

śmieje się z jego pomysłu.

Gdzie i po co? W takim razie pojechał.

Proszę pana, jest list.

Do wokulckiego.

Od węgiełka.

Zasławia. No, otwieraj pan.

Wielmożny panie, najpierw dziękujemy
wielmożnemu panu za pamięć o nas i za te

pięćset rubli, którymi nas wielmożny pan
znowu... Obdarzył.

Po drugie, u nas we wrześniu, kiedy
wielmożny pan idąc na zamek spotkał moją

matkę, trafiło się wielkie zdarzenie.

Przez cały tydzień grzewałem między
gruzami. Nie stało się, broń Boże, co

I kiedy nie znalazł ani śladu,
ucieszyłem się tak, że na tym miejscu

stawiam, a na tym krzyżu napis, który
doradził mi ksiądz proboszcz jego mość.

Non omnis moriar.

Ale żona moja kobiecym obyczajem wciąż
niepokoi się.

Więc dlatego w pokornie upraszam
wielmożnego pana...

A żeby nam dał znać o sobie, że żyje i
zdrów je.

Cóż, doktor, na to?

Co ja na to?

Czy stało się to, co od dawna
przepowiadałem Wokulskiemu?

Nie mówiłem panu tego wcześniej, ale
teraz powiem.

Widziano go ostatnio w Dąbrowie, jak
kupował dynamit.

Dla mnie jest jasne.

Zginął, przywalony resztkami feudalizmu.

No co pan milczył, ty diabła? Masz pan
inną hipotezę?

Mam.

Stacha po prostu dręczyły wspomnienia
tego zamku, dlatego postanowił go

zniszczyć. Jest to także odpowiedź tej
pannie, która podobno co dzień jeździła

tęsknić do tych ruin.

Ależ to byłoby dzieciństwo.

40 -letni chłop nie może postępować jak
uczyń.

Kwestia temperamentu.

Jedni odsyłają pamiątki, a on swoją
wysadził w powietrze.

Szkoda tylko, że tej dulcynei nie było
między gruzami.

Ściekła bestia.

Dobrze, no ale gdzież by się podział
teraz, gdyby żył? Teraz właśnie

Z lekkim sercem.

A nie pisze, bośmy mu widać wszyscy
obrzydli.

A swoją drogą nie przyciągnąłbym, że pan
nie masz racji.

Ale ja w to nie wierzę.

Wariaty. Wariaty!

Cały świat chcieliby zarazić swoim
obłędem.

A pan niech się kładzie. I nosami nie
wysuwać spod kołdry.

Dosyć mam już kłopotów z jednym
szaleńcem. Obiecałem Schlangbaumowi

wystawę. A w takim razie ja się rzekam
wszelkiej odpowiedzialności za pana.

Wiosna się budzi w całej naturze, wita

narzewnym słowików pieniem. W zielonym

gaju ponad sumieniem kwitnęły dwie...

Marionetka. Wszystko marionetka.

Pani Gutmorgen, a cóż pan tutaj robisz?

Bardzo przepraszam, panie Rzecki, ale...
Zaraz przyjdę.

Skąd jeszcze pan tu wziął?

Czego pan chce?

Ja pana bardzo przepraszam, panie
Rzecki, ale pan może myśli, że ja co

Niech mnie pan zrewiduje.

Ale co pan tu robisz?

Mnie pan Schlangbaum kazał zostać tu
dziś na noc. Po co?

Bo widzi pan, panie Rzecki, z panem
przychodzi tu do ustawiania ten Paweł,

pan Schlangbaum kazał mi pilnować, żeby
on czegoś nie wyniósł. Ale że mi się

trochę niedobrze zrobiło, to ja pana
bardzo przepraszam.

Ach, wy kundle!

To wy mnie uważacie za złodzieja!

Za to, że wam darmo pracuję!

Przepraszam pana, panie Rzecki, ale...
Po co pan darmo pracuje?

Niechże was...

Milion diabłów po rybie! Panie Rzecki!

Posiedź sobie skoro ci niedobrze i
zostaw tamiątkę swojemu pryncypałowi.

Wyniosę się stąd, żebym miał mieszkać na
strychu albo wziąć numer w kwateru.

Tak powiedział mi Kroś, ja ten bestia.

Napiszę zaraz do pani Staszki, żeby
wprowadziła się do Warszawy.

Zawiożę z nią mraczewską spółkę.

Sprowadzę Lisieckiego.

Znajdę Klejna.

I spróbujemy, panie Schlangbaum, czy
tylko ty masz rozum.

Do licha.

Cóż może być łatwiejszego niż robienie
pieniędzy?

Jeżeli się tylko chce.

Napolonizi już nie poprawią świata.

Nikt go nie poprawi, jeżeli nadal
będziemy postępować jak lunatycy.

Stary, wziął się do jakiejś wielkiej
roboty.

Ochocki jedzie do niego.

Muszę i ja pokazać, co potrafię.

Zostaniecie mnie nazywać romantikiem?

Marzycielem.

się serio zabrać za kurację.

Inaczej za pięć, sześć lat zostałbym
kompletnym niedołęgą.

Gdybym się spostrzegł dziesięć lat temu.

Czy ja to wszystko widziałem?

Czy mi się tylko śniło?

Boże, miłosierny.

Otóż wczoraj wróciłem z Petersburga, a w
południe odprowadzałem na dworzec moją

kuzynkę. Otóż wyobraź pan sobie...

że panna Izabela wstępuje do klasztoru.

Cóż to?

Czyż ma zamiar nawet pana Boga
kokietować?

Czy też może chce odpocząć po
wzruszeniach, ażeby pewniejszym krokiem

mąż? Daj jej pan pokój.

To dziwna kobieta. One wszystkie wydają
nam się dziwne.

Dopóki nie stwierdzimy, że są głupie
albo nędzne.

O Wokulskim nie słyszałeś, pan Czeku? A
właśnie.

No co pan wiesz o nim?

A może pan chce robić z tego tajemnicę
stanu? Panie doktorze!

Coś się stało naszemu panu!

Prędzej, panie!

Straszna rzecz.

Ci giną, wy wyjeżdżacie.

Któż to w końcu zostanie?

My.

Ludzi? Nie zabraknie.

Nie zabraknie.

Tymczasem wyjdźcie, panowie, stąd.

Wyjdźcie!

Przepacz mu się, pan.

Ostatni to romantyk.

Jak oni się wynoszą?

Jak oni się wynoszą?