Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:06,969 --> 00:00:11,770
NEPOZNATA ISTORIJA SAD
2
00:01:01,909 --> 00:01:04,770
Januara 1943. godine
3
00:01:04,854 --> 00:01:09,440
par dana pre konaènog poraza
Nemaca kod Staljingrada
4
00:01:09,495 --> 00:01:13,643
Ruzvelt i Èerèil se sastaju u
Kazablanki u francuskom Maroku.
5
00:01:15,909 --> 00:01:18,003
Staljin nije prisustvovao sastanku.
6
00:01:18,117 --> 00:01:21,999
Povukao je svoje ambasadore
iz Londona i Vašingtona.
7
00:01:22,063 --> 00:01:27,803
Savez je u krizi. Crvena
armija napreduje ka zapadu.
8
00:01:27,867 --> 00:01:33,217
Situacija se promenila.
U Americi su konaèno poèeli
9
00:01:33,291 --> 00:01:35,308
da cene ono što su Sovjeti radili.
10
00:01:35,342 --> 00:01:39,211
Èak je i ljuti antikomunista,
medijski mogul Henri Lus, 1942.
11
00:01:39,285 --> 00:01:44,008
u Tajm magazinu proglasio
Staljina èovekom godine,
12
00:01:44,083 --> 00:01:46,816
hvaleæi to što je ubrzao
industrijalizaciju i tvrdeæi:
13
00:01:46,850 --> 00:01:50,886
bili grubi, ali su se isplatili.
14
00:01:52,922 --> 00:01:57,890
Drugi Lusov èasopis, 'Life'
opisuje SSSR kao sliènu Americi,
15
00:01:57,924 --> 00:02:00,043
a njegove stanovnike kao:
16
00:02:00,178 --> 00:02:03,862
izgleda kao Amerikanci,
17
00:02:03,896 --> 00:02:07,048
i razmišljaju kao Amerikanci.
18
00:02:08,799 --> 00:02:11,004
Èak je i njegova
nemilosrdna tajna policija
19
00:02:11,068 --> 00:02:14,819
opisana kao nacionalna
policija slièna FBI-u.
20
00:02:16,068 --> 00:02:20,619
Ruzvelt, Truman i Volas
21
00:02:24,698 --> 00:02:29,830
Ruzvelt zna da mora nešto da
preduzme ili æe se savez raspasti.
22
00:02:29,894 --> 00:02:34,016
I on i Èerèil su plaše da æe
Staljin sklopiti dogovor sa Hitlerom
23
00:02:34,091 --> 00:02:39,914
kako bi spasao SSSR od daljeg
razaranja jer to je veæ radio.
24
00:02:39,988 --> 00:02:45,501
Ruzvelt je, za razliku
od Èerèila, poznavao Staljina.
25
00:02:45,825 --> 00:02:50,902
Obojica su želeli oslabljenu
posleratnu Nemaèku, bez industrije.
26
00:02:50,996 --> 00:02:55,464
Nemaèki militarizam
je brinuo èitavu Evropu.
27
00:02:55,499 --> 00:02:58,667
nemaèki narod
28
00:02:58,702 --> 00:03:03,314
tako da ne stvara generacije
29
00:03:03,388 --> 00:03:08,073
kojim je Nemaèka išla u prošlosti.
30
00:03:08,625 --> 00:03:11,843
U Kazablanki je predsednik objavio
31
00:03:11,861 --> 00:03:16,596
politiku 'bezuslovne predaje'.
Hteo je da pošalje poruku Staljinu
32
00:03:16,630 --> 00:03:22,250
da SAD neæe stati dok Hitlerova
Nemaèka ne bude uništena.
33
00:03:22,584 --> 00:03:25,753
Bezuslovna predaja
je bila objava rata
34
00:03:25,788 --> 00:03:27,838
ne samo neprijateljskim vladama,
35
00:03:27,872 --> 00:03:33,007
veæ i svim Nemcima i Japancima.
To je indirektno dovelo
36
00:03:33,042 --> 00:03:40,313
do zastrašujuæeg bombardovanja
civila, još veæeg otpora tih naroda
37
00:03:40,397 --> 00:03:44,199
i rezultiralo najspornijom
odlukom u ratu:
38
00:03:44,233 --> 00:03:49,072
bacanjem atomske bombe na Japan.
39
00:03:49,433 --> 00:03:52,472
Iz sadašnje perspektive,
40
00:03:52,566 --> 00:03:58,209
taj ultimatum je bio jedna
od najveæih Ruzveltovih grešaka.
41
00:03:58,443 --> 00:04:02,679
Da sve bude još gore, Ruzvelt
i Èerèil su u Kazablanki
42
00:04:02,713 --> 00:04:07,549
potvrdili odluku da nakon
severne Afrike krenu na Siciliju,
43
00:04:07,583 --> 00:04:10,811
ponovo odlažuæi otvaranje
drugog fronta u Evropi
44
00:04:10,885 --> 00:04:14,287
i izlažuæi svoje narode
daljoj neizvesnosti
45
00:04:14,361 --> 00:04:19,224
u pogledu ishoda rata.
Ovo je dovelo do katastrofalne
46
00:04:19,258 --> 00:04:24,361
italijanske kampanje 1943-45.
kojom je malo postignuto.
47
00:04:24,496 --> 00:04:30,101
Žestoko krvarenje saveznika na
Siciliji, klanica na plažama Ancija
48
00:04:30,195 --> 00:04:35,568
i èetiri bitke za Monte Kasino,
nanele su malo štete nacistima.
49
00:04:54,749 --> 00:04:57,121
Pošto su saveznici
trpeli poraz za porazom u Italiji,
50
00:04:57,204 --> 00:05:01,213
a Rusi su sve više
sumnjali u namere Britanaca,
51
00:05:01,287 --> 00:05:05,306
Ruzvelt i Staljin su se 10 meseci
nakon sastanka u Kazablanki
52
00:05:05,380 --> 00:05:12,628
prvi put sastali u Teheranu,
u Iranu, novembra 1943.
53
00:05:12,646 --> 00:05:16,898
Nakon što je bezuspešno pokušao
da udalji Èerèila sa sastanka,
54
00:05:16,916 --> 00:05:21,567
Ruzvelt je prihvatio Staljinovu ponudu
da odsedne u ruskoj ambasadi.
55
00:05:21,632 --> 00:05:26,872
Tokom prva tri dana, Ruzveltu je
Staljin delovao hladno i distancirano
56
00:05:26,946 --> 00:05:31,591
i plašio se da neæe uspeti. Èetvrtog
dana, nakon zadirkivanja Èerèila
57
00:05:31,685 --> 00:05:35,711
pred Staljinom zbog
engleskih manira i cigara,
58
00:05:35,785 --> 00:05:39,614
Èerèil je prema Ruzveltu
postajao sve ljuæi,
59
00:05:39,678 --> 00:05:42,719
a što ga je duže ismevao,
to se Staljin više smeškao,
60
00:05:42,783 --> 00:05:47,785
dok na kraju nije prasnuo
u gromoglasan smeh.
61
00:05:48,671 --> 00:05:53,720
Ubrzo je Ruzvelt poèeo da ga
zove 'ujka Džo' i led je probijen.
62
00:05:53,798 --> 00:05:59,194
Ruzvelt je osetio da on i Staljin mogu
da razgovaraju kao ljudi i braæa.
63
00:06:00,897 --> 00:06:03,581
Ruzvelt je rekao
sovjetskom voði da æe,
64
00:06:03,655 --> 00:06:06,416
nakon dugog odlaganja,
otvoriti drugi front veæ na proleæe.
65
00:06:06,490 --> 00:06:09,761
Èerèil je morao da se složi,
66
00:06:09,836 --> 00:06:13,306
ali je ostao pri stavu da
prodor treba vršiti na istok
67
00:06:13,370 --> 00:06:17,073
i preko Balkana
krenuti u susret Sovjetima.
68
00:06:17,108 --> 00:06:22,634
svetu i mestu Engleske u njemu.
69
00:06:22,698 --> 00:06:26,713
postati previše jaki.
70
00:06:26,788 --> 00:06:31,617
Ruzvelt je stavio do znanja da æe
dozvoliti Sovjetima veliku slobodu
71
00:06:31,692 --> 00:06:35,753
u oblikovanju buduænosti
istoène Evrope i baltièkih zemalja,
72
00:06:35,787 --> 00:06:39,222
zahtevajuæi samo da Staljin
polako sprovede promene
73
00:06:39,286 --> 00:06:41,658
i ne narušava svetski poredak.
74
00:06:41,732 --> 00:06:45,327
Ruzvelt je Staljinu napisao
poruku u kojoj obeæava:
75
00:06:45,361 --> 00:06:51,324
koju privremenu vladu u Poljskoj
76
00:06:51,399 --> 00:06:54,199
koja bi ugrožavala vaše interese.
77
00:06:54,334 --> 00:06:57,902
U suštini, Ruzvelt je
napravio važan preokret
78
00:06:57,960 --> 00:07:01,430
kad je naveo Staljina da pristane
da uðe u rat protiv Japana
79
00:07:01,492 --> 00:07:04,906
kada se rat protiv
Nemaèke konaèno završi.
80
00:07:06,442 --> 00:07:12,145
Ruzvelt je o Teheranskoj
konferenciji napisao:
81
00:07:12,163 --> 00:07:18,050
Prosto reèeno, mogu da kažem
82
00:07:18,154 --> 00:07:24,354
sa maršalom Staljinom
83
00:07:24,388 --> 00:07:27,526
da se dobro slažemo
84
00:07:27,594 --> 00:07:32,243
i sa njim i sa ruskim narodom.
85
00:07:38,031 --> 00:07:43,067
Sovjeti su nastavili rat
krvavim prodorom u Belorusiju,
86
00:07:43,101 --> 00:07:47,670
nakon èega su u
januaru 1944. ušli u Poljsku,
87
00:07:47,745 --> 00:07:53,708
ruskog drevnog neprijatelja.
Zauzimanje dela Poljske i Varšave
88
00:07:53,742 --> 00:08:00,145
je tragièna i krvava prièa - malo
ko je u ratu propatio kao Poljaci.
89
00:08:00,280 --> 00:08:05,384
Šest miliona je ubijeno,
od èega tri miliona Jevreja.
90
00:08:05,818 --> 00:08:12,405
I Sovjeti su platili visoku cenu.
600 000 Sovjeta je stradalo.
91
00:08:12,489 --> 00:08:16,457
Te 1944, sovjetske
trupe su po prvi put otkrile
92
00:08:16,522 --> 00:08:21,501
logore smrti i ostalom svetu
obznanile tu èinjenicu,
93
00:08:21,595 --> 00:08:26,297
pokazujuæi stvarno ludilo
Hitlerovog režima.
94
00:08:27,382 --> 00:08:31,421
Sovjeti su ubrzo u Lublinu
formirali prijateljsku vladu
95
00:08:31,485 --> 00:08:36,121
koja se brzo rešila opozicije,
što je izazvalo graðanski rat.
96
00:08:36,226 --> 00:08:40,358
Potpuno su iskljuèili predstavnike
antikomunistièkih struja
97
00:08:40,392 --> 00:08:44,160
poljske vlade u egzilu,
koja se nalazila u Londonu.
98
00:08:44,254 --> 00:08:47,096
Zapadnjaci su ih
smatrali demokratama,
99
00:08:47,130 --> 00:08:51,732
ali je Staljin tvrdio da su to
teroristi i sledbenici belogardejaca
100
00:08:51,796 --> 00:08:58,237
koji su se borili protiv revolucije
u ruskom graðanskom ratu 1919-22.
101
00:08:58,471 --> 00:09:04,607
Ni Staljinu teror nije bio stran,
pa je u nameri da se reši
102
00:09:04,711 --> 00:09:10,945
poljskih protivnika komunizma
u Londonu, naredio masovnu èistku
103
00:09:11,080 --> 00:09:16,883
i pobio hiljade poljskih oficira
u Katinjskoj šumi 1940. godine,
104
00:09:16,918 --> 00:09:22,904
a 1944. je naredio Crvenoj armiji
da stane ispred prestonice,
105
00:09:22,988 --> 00:09:27,758
dok su Nemci gušili ustanak
poljskog pokreta otpora.
106
00:09:27,792 --> 00:09:31,960
Rusi su tvrdili kako je njihova
vojska bila potpuno iscrpljena
107
00:09:31,994 --> 00:09:35,808
maršem od 600 km
koji je trajao 45 dana.
108
00:09:35,902 --> 00:09:40,794
U borbama sa Nemcima iscrpli
su sve rezerve i snabdevanje.
109
00:09:40,868 --> 00:09:45,937
Morali su da se odmore. Opreèni
stavovi oko Poljske su postali
110
00:09:45,971 --> 00:09:50,006
najveæi izvor nepoverenja
izmeðu SAD, Britanije
111
00:09:50,041 --> 00:09:53,676
i Sovjetskog Saveza
za vreme i posle rata.
112
00:09:53,710 --> 00:09:57,212
Istini za volju, mnogi
zapadnjaci nisu shvatali
113
00:09:57,296 --> 00:10:03,770
da je antisemitizam dugo vladao
meðu poljskim katolicima,
114
00:10:03,884 --> 00:10:08,986
niti da je Poljska za Staljina bila
pitanje života i smrti SSSR-a,
115
00:10:09,020 --> 00:10:12,888
jer je bila koridor
kroz koji su omraženi Nemci
116
00:10:12,922 --> 00:10:17,126
dvaput prodrli u Rusiju
tokom 20. veka.
117
00:10:17,360 --> 00:10:22,325
Zbog toga je Staljin zahtevao da
on postavi vladu uz svoju granicu.
118
00:10:22,429 --> 00:10:28,067
Za njega je to bio problem
kao Kanada i Meksiko za SAD.
119
00:10:29,268 --> 00:10:34,354
Tokom 1944. i 1945. godine
Rusi su nastavili da napreduju
120
00:10:34,389 --> 00:10:38,541
i zauzeli Rumuniju, Bugarsku,
Maðarsku, Èehoslovaèku
121
00:10:38,625 --> 00:10:42,643
i uz veliku pomoæ partizana -
Jugoslaviju.
122
00:10:43,745 --> 00:10:47,781
Kilometar po kilometar, kroz èitavu
istoènu i jugoistoènu Evropu,
123
00:10:47,855 --> 00:10:50,132
Nemci su se borili
do poslednjeg èoveka.
124
00:10:50,266 --> 00:10:56,570
Gradovi su postali utvrðenja i potpuno
uništavani. Varšava, Budimpešta, Beè...
125
00:10:56,604 --> 00:11:01,707
Smatra se da je oko milion Sovjeta
poginulo oslobaðajuæi te gradove.
126
00:11:01,741 --> 00:11:05,977
Dok su Sovjeti krèili put
ka Berlinu iz nekoliko pravaca,
127
00:11:06,011 --> 00:11:13,000
na zapadu je 6. juna 1944.
konaèno otvoren još jedan front,
128
00:11:13,389 --> 00:11:17,251
godinu i po dana nakon
Ruzveltovog obeæanja Staljinu.
129
00:11:17,385 --> 00:11:23,822
Najveæa armada koju je svet
ikad video, od 11000 aviona,
130
00:11:23,896 --> 00:11:28,609
oko 4000 brodova,
preko 100 000 vojnika
131
00:11:28,674 --> 00:11:33,596
i 30 000 vozila iskrcala se
na obalu Normandije.
132
00:11:33,630 --> 00:11:37,149
Oko 3000 ljudi je poginulo
u tom iskrcavanju.
133
00:11:37,783 --> 00:11:42,535
Ujedinjene sile su krenule
na Nemaèku sa istoka i zapada.
134
00:11:43,437 --> 00:11:45,998
Pobeda je bila izvesna.
135
00:11:48,879 --> 00:11:51,609
Mesec dana kasnije,
jula 1944.
136
00:11:51,683 --> 00:11:55,712
zapoèinje nešto što æe oblikovati
buduænost svetske politike.
137
00:11:55,746 --> 00:12:00,982
Poèinje kongres demokratske partije
u Èikagu. Pošto mu je zdravlje slabilo,
138
00:12:01,016 --> 00:12:05,719
Ruzvlelt je lako obezbedio
kandidaturu za èetvrti mandat.
139
00:12:05,753 --> 00:12:07,820
Henri Volas
njegov potpredsednik
140
00:12:07,854 --> 00:12:11,025
bio je verovatno drugi
najpopularniji èovek u Americi
141
00:12:11,090 --> 00:12:13,857
i nominovan je kao kandidat
za potpredsednika.
142
00:12:15,593 --> 00:12:21,530
Vremenom je stekao mnogo
neprijatelja. U maju 1942. Volas
143
00:12:21,564 --> 00:12:25,000
drži èuveni
govor o jednakim ljudima:
144
00:12:25,118 --> 00:12:30,086
a ja kažem da era u koju ulazimo,
145
00:12:30,120 --> 00:12:35,389
ovog rata, mora i može
146
00:12:35,424 --> 00:12:38,008
da bude era jednakih ljudi.
147
00:12:38,042 --> 00:12:42,294
ni ekonomskog imperijalizma.
148
00:12:42,329 --> 00:12:46,327
odvija se marš ka slobodi
149
00:12:46,381 --> 00:12:51,567
Imali smo Amerièku revoluciju,
150
00:12:52,726 --> 00:12:57,489
latinoamerièke revolucije,
151
00:12:58,657 --> 00:13:03,459
borile za jednakost meðu ljudima.
152
00:13:03,553 --> 00:13:07,779
Neke su propale, ali su utirale put.
153
00:13:07,814 --> 00:13:12,933
Pozivao je ljude širom sveta
na revoluciju protiv kolonijalizma.
154
00:13:12,997 --> 00:13:16,785
U Evropi nisu bili oduševljeni
njegovim govorom.
155
00:13:16,836 --> 00:13:22,522
Èerèil je zadužio svoje tajne agente
u SAD da špijuniraju Volasa.
156
00:13:23,258 --> 00:13:26,559
Volas je prezirao
Britansku imperiju.
157
00:13:26,593 --> 00:13:29,120
da mislim da je pojam
158
00:13:29,195 --> 00:13:33,280
olièen u Èerèilovom pristupu
159
00:13:33,355 --> 00:13:38,017
je posle dosta viskija rekao -
160
00:13:38,081 --> 00:13:42,015
anglosaksonske superiornosti
161
00:13:42,089 --> 00:13:46,026
kada imamo zajednièku baštinu
162
00:13:46,090 --> 00:13:48,724
tokom vekova u Engleskoj
163
00:13:48,788 --> 00:13:51,920
i usavršena našim ustavom.
164
00:13:51,994 --> 00:13:54,412
Volasova odbojnost
prema imperijalizmu
165
00:13:54,446 --> 00:13:58,461
bila je dobro poznata
i ljudima se dopadala.
166
00:13:58,462 --> 00:14:01,584
U martu 1943.
Ruzvelt je poslao Volasa
167
00:14:01,658 --> 00:14:05,606
na 'turneju dobre volje'
po Južnoj Americi.
168
00:14:05,670 --> 00:14:08,589
Trebalo je da tajno vrbuje te
države da se pridruže savezu.
169
00:14:08,650 --> 00:14:11,558
65 000 ljudi ga je
podravilo u Kostariki,
170
00:14:11,692 --> 00:14:15,910
što je bilo 15% stanovništva.
Više od milion ljudi mu je klicalo
171
00:14:15,994 --> 00:14:19,429
dok je prolazio ulicama
Santjaga u Èileu.
172
00:14:32,673 --> 00:14:37,442
Po njegovom povratku, desetak
zemalja je objavilo rat Nemaèkoj.
173
00:14:37,556 --> 00:14:43,863
Više nego što je iko oèekivao.
U Americi, prema Galupovoj anketi
174
00:14:43,897 --> 00:14:49,268
57% biraèa bilo je za to
da Volas nasledi Ruzvelta,
175
00:14:49,352 --> 00:14:53,870
ali je unutar same stranke
imao ogromnu opoziciju.
176
00:14:53,994 --> 00:14:56,939
Džesi Džons je oformio
moænu grupu partijskih lidera,
177
00:14:56,993 --> 00:15:01,991
predvoðenu sponzorom partije,
naftnim magnatom Edvinom Polijem.
178
00:15:02,275 --> 00:15:05,062
Ujedinjene mržnjom prema Volasu,
179
00:15:05,126 --> 00:15:09,565
zastupao ih je èovek poznat
kao 'pomoænik predsednika'.
180
00:15:09,600 --> 00:15:15,069
Džejms Burns je odrastao u
vrlo politizovanoj Južnoj Karolini,
181
00:15:15,103 --> 00:15:21,003
okruženju poznatom po dominaciji
belaca i rasnoj segregaciji.
182
00:15:21,107 --> 00:15:27,410
On je stajao iza odbijanja
federalnog zakona protiv linèa 1938.
183
00:15:27,565 --> 00:15:34,002
Nakon razbijanja sindikata na jugu,
Burns je postao uticajan senator.
184
00:15:34,116 --> 00:15:39,069
Džimi Burns je stajao
iza svake odluke na Kapitol Hilu.
185
00:15:39,103 --> 00:15:44,103
Do 1943. stav Vašingtona se
promenio. To više nije bio 'Nju dil'
186
00:15:44,178 --> 00:15:48,919
i Ruzvelt je sklonio Volasa iz
Sekretarijata ratne ekonomije
187
00:15:48,993 --> 00:15:53,696
i postavio Burnsa za naèelnika
novog Sekretarijata za mobilizaciju.
188
00:15:54,497 --> 00:15:58,666
Volas je i dalje bio moæna podrška
jer je bio omiljen kod radnièke klase.
189
00:16:00,985 --> 00:16:04,119
Danas se retko ko seæa
da je tokom II svetskog rata
190
00:16:04,183 --> 00:16:09,290
bilo više organizovanih štrajkova
nego ikad u istoriji SAD.
191
00:16:09,374 --> 00:16:13,877
Samo tokom 1944. godine
štrajkovalo je preko milion radnika.
192
00:16:13,928 --> 00:16:17,529
Rat je uèvrstio
amerièki kapitalizam.
193
00:16:17,563 --> 00:16:22,329
Korporativni profiti su skoèili
sa 6,4 milijarde 1940. godine
194
00:16:22,330 --> 00:16:25,535
na 10,8 milijardi dolara
tokom 1944. godine.
195
00:16:25,569 --> 00:16:28,203
Prosto reèeno -
rat je bio unosan biznis.
196
00:16:28,237 --> 00:16:33,157
Uprkos rastu profita korporacija,
plate radnika su zamrznute,
197
00:16:33,191 --> 00:16:37,810
što je rezultiralo
talasom štrajkova širom zemlje.
198
00:16:38,711 --> 00:16:43,608
Amerikanci protiv Amerikanaca -
tragièan spektakl u ovo teško vreme
199
00:16:43,682 --> 00:16:48,067
kada je najvažnije jedinstvo
da održimo demokratiju.
200
00:16:51,038 --> 00:16:55,305
Detroit je bio kljuèan u
Ruzveltovom 'arsenalu demokratije'.
201
00:16:55,340 --> 00:16:58,074
Veliki arsenal demokratije.
202
00:16:58,108 --> 00:17:01,477
Mnogo je afroamerièkih
porodica otišlo na sever
203
00:17:01,551 --> 00:17:04,718
tražeæi posao u fabrikama oružja.
204
00:17:06,071 --> 00:17:09,598
Ubrzo su eskalirale rasne tenzije.
205
00:17:09,800 --> 00:17:12,036
Jedan demonstrant je rekao:
206
00:17:12,110 --> 00:17:16,754
pobede, nego da radim sa crnjama.
207
00:17:16,889 --> 00:17:21,221
U junu je došlo do ekplozije
nasilja, a stvar je pogoršalo
208
00:17:21,295 --> 00:17:25,910
što su skoro svi policajci bili belci.
Federalne trupe su povratile red
209
00:17:25,984 --> 00:17:30,617
bojevom municijom.
U neredima su ubijene 34 osobe,
210
00:17:30,682 --> 00:17:34,002
od èega su 25 bili crnci.
211
00:17:34,236 --> 00:17:39,086
Volas je otišao u Detroit
da proceni štetu. Bio je zapanjen.
212
00:17:39,236 --> 00:17:44,086
nacistièkog zverstva u inostranstvu,
213
00:17:44,196 --> 00:17:48,586
a praštati rasne nerede kod kuæe.
214
00:17:49,211 --> 00:17:53,606
Mnogo godina kasnije, to je
ponovio borac za ljudska prava,
215
00:17:53,680 --> 00:17:57,433
Martin Luter King u svom
govoru o Vijentamskom ratu.
216
00:17:57,497 --> 00:18:04,638
Do 1944, uticajni radnièki lideri
Sidni Hilman i Skotsman Fil Marej
217
00:18:04,698 --> 00:18:07,600
pokazivali su potpuno
poverenje u Volasa
218
00:18:07,651 --> 00:18:12,543
i nezadovoljstvo što ljudi poput
Burnsa preuzimaju moæ u Vašingtonu.
219
00:18:12,677 --> 00:18:15,546
Meðutim, Volasovi protivnici
su rekli predseniku
220
00:18:15,580 --> 00:18:20,115
da æe Volasova ponovni izbor
za potpredsednika razoriti partiju.
221
00:18:20,190 --> 00:18:24,285
Predsednik nije ništa odgovorio
na taj ultimatum. Mudro je æutao.
222
00:18:24,359 --> 00:18:27,104
Elenor Ruzvelt ga je podsetila
ga je Volas bio sa njim
223
00:18:27,188 --> 00:18:33,108
od samog poèetka i delio njegove
vizije, ali predsednikov stav
224
00:18:33,172 --> 00:18:38,212
prema Volasu ostaje tajna.
Poslao je Volasa da proceni stanje
225
00:18:38,293 --> 00:18:41,464
na gotovo zaboravljenom
frontu - u Kini.
226
00:18:41,498 --> 00:18:44,720
Amerièki saveznik Èang Kaj Šek
se borio protiv Japana
227
00:18:44,784 --> 00:18:47,725
još od ranih tridesetih
i sa svojom suprugom,
228
00:18:47,819 --> 00:18:51,171
uglednom i u Americi
obrazovanom madam Ðiang,
229
00:18:51,205 --> 00:18:54,623
imao jake veze sa
konzervativcima u SAD.
230
00:18:54,657 --> 00:18:59,177
Volas je video kako moæ Maove
komunistièke vojske raste
231
00:18:59,211 --> 00:19:04,006
i strahovao za sudbinu
Èang Kaj Šeka.
232
00:19:04,221 --> 00:19:08,886
Volasov izveštaj je odbaèen,
kao vrlo sporan.
233
00:19:09,720 --> 00:19:15,005
Odmah po povratku, Volas
je pozvan kod predsednika.
234
00:19:15,189 --> 00:19:19,524
Izveštaj je bio predmet diskusije.
Volas je bio skoro uplašen.
235
00:19:19,559 --> 00:19:22,693
potpuno stoji uz mene
236
00:19:22,727 --> 00:19:26,596
jer se seæam kako me je povukao
237
00:19:26,630 --> 00:19:31,302
u ravni njegovih usta i rekao:
238
00:19:31,366 --> 00:19:35,935
æemo ostati isti dobar tim.
239
00:19:39,406 --> 00:19:43,207
Kad je kongres poèeo,
Volas je oèekivao podršku.
240
00:19:43,225 --> 00:19:46,103
Pošto mu se zdravlje pogoršalo,
241
00:19:46,184 --> 00:19:48,927
predsednik je poslao
samo poruku iz San Dijega:
242
00:19:49,062 --> 00:19:53,032
Frenklin Delano Ruzvelt kaže:
243
00:19:53,066 --> 00:19:58,735
glasao bih za Henrija A. Volasa.
244
00:19:58,799 --> 00:20:03,539
Ali osim tih reèi nije uèinio ništa.
Predsednik nije bio voljan
245
00:20:03,573 --> 00:20:07,388
da se bori za svog potpredsednika.
Volas je ipak ostao favorit.
246
00:20:07,442 --> 00:20:11,906
Predsedniku je reèeno da
štrajkbreher Burns nije prihvatljiv.
247
00:20:12,081 --> 00:20:15,880
Oèajnim partijskim liderima,
predvoðenim Edvinom Polijem,
248
00:20:15,954 --> 00:20:20,467
Robertom Haneganom, Edom
Flinom, Edom Kelijem i ostalima,
249
00:20:20,502 --> 00:20:23,336
bila je potrebna bilo kakva zamena.
250
00:20:23,370 --> 00:20:26,571
Odabrali su senatora
iz Misurija, Harija Trumana
251
00:20:26,656 --> 00:20:31,608
èoveka skromnih sposobnosti,
ali i sa malo neprijatelja.
252
00:20:31,682 --> 00:20:36,011
Završio je samo srednju školu
i imao tri propala biznisa.
253
00:20:37,230 --> 00:20:41,598
Èasno je služio u Prvom svetskom
ratu, a najveæi poslovni poduhvat
254
00:20:41,632 --> 00:20:47,803
prodavnica galanterije, propala
je 1922. Godine 1933. je napisao:
255
00:20:47,838 --> 00:20:51,572
s obzirom koliko sam postigao,
256
00:20:51,676 --> 00:20:54,208
40 mogu da bacim u vodu.
257
00:20:54,342 --> 00:20:59,431
Godinu dana kasnije, politièki voða
iz Kanzas Sitija, Tom Pendergast
258
00:20:59,495 --> 00:21:04,681
ostavši bez drugih opcija, bira
Trumana i kandiduje ga za Senat.
259
00:21:04,745 --> 00:21:07,784
Na pitanje zašto je to uradio,
odgovorio je:
260
00:21:07,868 --> 00:21:10,819
da je mašina dobro podmazana
261
00:21:10,854 --> 00:21:14,212
i kancelarijskog momka.
262
00:21:14,306 --> 00:21:18,725
Veæina senatora ga je prezirala
kao 'senatora iz Pendergasta''
263
00:21:18,799 --> 00:21:22,060
i nije podržala Ruzveltov
reizborni predlog,
264
00:21:22,124 --> 00:21:26,397
mada se Truman mnogo trudio
da stekne poštovanje
265
00:21:26,462 --> 00:21:29,699
u drugom senatorskom mandatu,
a Galupova anketa je pokazala
266
00:21:29,733 --> 00:21:33,869
da 65% biraèa želi
Volasa za potpredsednika.
267
00:21:33,903 --> 00:21:39,022
Džimi Bruns je imao 3% glasova,
a Truman je bio osmi na listi sa 2%.
268
00:21:39,056 --> 00:21:41,307
Kad je Volas stigao na konvenciju,
269
00:21:41,378 --> 00:21:43,876
radnièki lideri Hilman
i Marej su držali govore.
270
00:21:43,980 --> 00:21:46,594
Bilo je prisutno nekoliko
hiljada Volasovih simpatizera.
271
00:21:46,652 --> 00:21:50,206
Marej je sa jakim škotskim
naglaskom vikao svojim ljudima:
272
00:21:50,360 --> 00:21:53,032
Samo nastavi!
273
00:21:53,676 --> 00:22:00,606
za isti rad, bez obzira na pol i rasu.
274
00:22:02,941 --> 00:22:06,875
Volasov govor je
stalno prekidan aplauzom
275
00:22:06,959 --> 00:22:09,800
i uzvici 'Hoæemo Volasa!'
ispunili su dvoranu.
276
00:22:09,911 --> 00:22:13,616
Hoæemo Volasa!
277
00:22:13,681 --> 00:22:18,900
Neko je odvrnuo zvuènike i
pustio pesmu Valasove kampanje:
278
00:22:18,981 --> 00:22:23,186
gde visok kukuruz raste!
279
00:22:26,273 --> 00:22:30,705
Besan, Ed Poli je pretio
da æe iskljuèiti pojaèalo.
280
00:22:30,859 --> 00:22:35,807
Zakljuèak je bio neminovan -
Volasova pobeda je izvesna.
281
00:22:35,992 --> 00:22:41,003
Senator sa Floride Klod Peper shvata
da ako mu nominacija te noæi uspe,
282
00:22:41,117 --> 00:22:43,984
Volas æe zbrisati konvenciju.
283
00:22:44,085 --> 00:22:46,303
Probio se kroz
gomilu do mikrofona,
284
00:22:46,378 --> 00:22:51,407
ali šefovi su tražili da predsedavajuæi
Semjuel Džekson prekine.
285
00:22:51,481 --> 00:22:54,842
Urlali su da je taj haos
i igranje vatrom.
286
00:22:54,899 --> 00:22:58,211
Ne znajuæi šta da radi, Džekson
poziva da se glasa za odlaganje.
287
00:22:58,289 --> 00:23:02,879
Nekolicina se složila,
ali ogromna veæina nije.
288
00:23:03,067 --> 00:23:08,636
Džekson je ipak drsko objavio
da se glasalo za odlaganje.
289
00:23:08,771 --> 00:23:13,989
Bilo je to neèuveno. Vladala je
pometnja. Peper je stupio na binu
290
00:23:14,023 --> 00:23:17,711
na par koraka - verovatno
devet sekundi od mikrofona,
291
00:23:17,792 --> 00:23:21,961
pre nego što su šefovi protiv
volje delegata objavili pauzu.
292
00:23:21,996 --> 00:23:24,802
Da je u tom èasu
mogao da nominuje Volasa,
293
00:23:24,886 --> 00:23:28,991
nema sumnje da bi Henri Volas
trijumfovao kao potpredsednik.
294
00:23:29,106 --> 00:23:30,692
Peper je napisao:
295
00:23:30,803 --> 00:23:37,306
noæi u Èikagu, nabolje ili nagore.
296
00:23:38,624 --> 00:23:41,508
Samuel Džekson se
izvinio Peperu sutradan,
297
00:23:41,542 --> 00:23:44,610
koji je u autobiografiji napisao
da mu je Džekson je rekao:
298
00:23:44,645 --> 00:23:49,010
od Hanegena da prošle veèeri
299
00:23:49,085 --> 00:23:51,500
nominaciju potpredsednika.
300
00:23:51,594 --> 00:23:56,599
Hilman i Marej su okupili iste ljude
sledeæeg dana, da pobede.
301
00:23:56,753 --> 00:24:01,589
Te noæi su se Edvin Poli
i snage protiv Volasa
302
00:24:01,623 --> 00:24:05,259
ujedinile za Harija Trumana.
Dogovor je postignut.
303
00:24:05,343 --> 00:24:10,829
Ponuðena su mesta ambasadora,
upravni položaji i novac.
304
00:24:10,874 --> 00:24:15,138
Šefovi zovu predsednike svih
država i govore da Ruzvelt želi
305
00:24:15,233 --> 00:24:17,734
senatora iz Misurija
za pomoænika.
306
00:24:17,769 --> 00:24:22,770
Bob Hanegan je uspeo da
16 glasaèa odvrati od Volasa
307
00:24:22,774 --> 00:24:26,107
i usmeri ih ka Trumanu.
308
00:24:27,042 --> 00:24:30,049
Èak i tako, sutradan,
kada je glasanje poèelo,
309
00:24:30,143 --> 00:24:33,445
stvari su opet naginjale Volasu.
310
00:24:33,763 --> 00:24:40,604
država u federaciji,
311
00:24:40,702 --> 00:24:46,287
stranci i svom dobrom sinu
312
00:24:46,351 --> 00:24:51,891
za potpredsednika SAD.
313
00:24:54,277 --> 00:24:59,097
Hoæemo Volasa!
314
00:24:59,731 --> 00:25:05,184
Posle prvog izbornog kruga,
Volas je imao 429, a Truman 319.
315
00:25:05,319 --> 00:25:11,353
U drugom krugu, dogovori
šefova su stupili u akciju.
316
00:25:11,757 --> 00:25:15,574
Džekson je objavio da æe
drugo glasanje poèeti odmah -
317
00:25:15,658 --> 00:25:18,813
tako da novih ulaznica
za konvenciju neæe biti.
318
00:25:18,877 --> 00:25:21,916
Policija gradonaèelnika Kelija
je onemoguæila ulazak
319
00:25:21,980 --> 00:25:26,716
hiljada Volasovih pristalica, ali
oni unutra su opet poèeli da pevaju
320
00:25:26,790 --> 00:25:29,117
pokušavajuæi da zagluše zbor.
321
00:25:29,191 --> 00:25:32,703
Volas je poèeo drugi krug
sa velikim voðstvom,
322
00:25:32,737 --> 00:25:37,123
ali je postepeno
ustupao mesto Trumanu,
323
00:25:37,187 --> 00:25:41,411
kako su jedan za drugim
nailazili Hanegenovi glasaèi.
324
00:25:41,495 --> 00:25:44,195
Truman je pobedio.
Sve je bilo gotovo.
325
00:25:51,518 --> 00:25:56,253
izgubljen sluèaj, gospodine Pejn.
326
00:25:59,589 --> 00:26:05,710
sluèajeve. Gospodin Pejn zna.
327
00:26:06,861 --> 00:26:10,812
oni jedini za koje se vredi boriti.
328
00:26:11,448 --> 00:26:16,517
a ja sam ga voleo zbog toga.
329
00:26:16,852 --> 00:26:20,527
sluèaj teža od svih ostalih.
330
00:26:20,591 --> 00:26:25,590
Mislite da sam poražen.
331
00:26:27,059 --> 00:26:32,396
E, pa nisam!
332
00:26:32,730 --> 00:26:36,482
boriti se za ovu izgubljenu stvar!
333
00:26:36,573 --> 00:26:40,827
ispunjena lažima poput ovih
334
00:26:40,895 --> 00:26:45,537
umarširaju ovamo,
335
00:26:46,123 --> 00:26:48,906
neko æe me èuti.
336
00:26:59,005 --> 00:27:03,799
Henri Volas je prihvatio
poraz i obeæao lojalnost
337
00:27:03,864 --> 00:27:08,304
Ruzvelt-Trumanovoj listi
i pristao da ostane u kabinetu.
338
00:27:08,398 --> 00:27:12,524
Danas su pored poznatih prièa
o Drugom svetskom ratu
339
00:27:12,598 --> 00:27:18,093
dogaðaji sa demokratske konvencije
1944. uglavnom su zaboravljeni.
340
00:27:18,292 --> 00:27:21,746
Meðutim, oni su
promenili tok istorije.
341
00:27:21,899 --> 00:27:26,004
Èovek koji je mogao
da postane predsednik
342
00:27:26,099 --> 00:27:31,309
sada je samo sa strane
mogao da posmatra tok dogaðaja.
343
00:27:32,753 --> 00:27:37,458
Bilo je i drugih zakulisnih
zbivanja te kritiène godine.
344
00:27:37,593 --> 00:27:42,461
Podozriv prema Ruzveltovom
optimizmu u vezi Evrope,
345
00:27:42,496 --> 00:27:47,731
Èerèil leti u Moskvu oktobra 1944.
da Staljina vidi nasamo.
346
00:27:48,333 --> 00:27:53,303
Imajuæi iskustvo sa izolacionizmom
SAD posle Prvog svetskog rata,
347
00:27:53,377 --> 00:27:58,105
ni jedan od njih nije ozbiljno
verovao da æe amerièke trupe
348
00:27:58,179 --> 00:28:01,051
ostati u Evropi posle rata
349
00:28:01,216 --> 00:28:05,377
i Èerèil je morao da ojaèa
britanske pozicije koliko može.
350
00:28:05,481 --> 00:28:10,414
Na poleðini jednog papira
Èerèil je napravio nacrt
351
00:28:10,499 --> 00:28:14,320
koliki æe biti èiji udeo
u posleratnoj Evropi.
352
00:28:14,449 --> 00:28:17,820
SSSR æe dobiti 90% Rumunije,
353
00:28:17,884 --> 00:28:23,056
5% Maðarske i Bugarske.
Jugoslaviju bi podelili po pola,
354
00:28:23,131 --> 00:28:26,726
ali Britanija æe dobiti 90% Grèke.
355
00:28:26,790 --> 00:28:31,296
Grèka je bila od vitalnog znaèaja
za britanski položaj u Mediteranu -
356
00:28:31,350 --> 00:28:34,431
blizu Egipta i strateškog
Sueckog kanala,
357
00:28:34,466 --> 00:28:38,514
kroz koji se odvijala trgovina
koja je imperiju održavala u životu -
358
00:28:38,568 --> 00:28:40,936
iz istoène Afrike preko Bliskog istoka
359
00:28:40,990 --> 00:28:45,605
i sve do srca imperije -
Indije, njenog krunskog dragulja,
360
00:28:45,720 --> 00:28:51,243
a iza nje je bio daleki istok, gde
je Singapur ponovo bio britanski.
361
00:28:53,078 --> 00:28:57,247
Iako je Èerèil želeo
nekomunistièku Poljsku,
362
00:28:57,342 --> 00:29:01,844
istina je da je Poljska
bila prosto izvan tog plana,
363
00:29:01,959 --> 00:29:06,187
a Èerèila je više brinulo
oèuvanje britanske vlasti.
364
00:29:06,251 --> 00:29:09,389
Staljin je uzeo papir i krupno
štiklirao plavom olovkom,
365
00:29:09,423 --> 00:29:14,492
pre nego što ga je vratio nazad.
Èerèil je primetio:
366
00:29:14,826 --> 00:29:20,700
odluèivali o sudbini miliona ljudi
367
00:29:20,865 --> 00:29:25,867
Treba da spalimo taj papir.
368
00:29:26,001 --> 00:29:31,238
Staljin je tražio da Èerèil
zadrži to istorijsko parèe papira,
369
00:29:31,272 --> 00:29:34,840
koji je Èerèil nazvao
opakim dokumentom.
370
00:29:36,005 --> 00:29:40,681
na aerodrom da isprati goste.
371
00:29:40,895 --> 00:29:45,814
Upravo ovakav tajni dogovor
je Ruzvelt želeo da spreèi.
372
00:29:45,898 --> 00:29:49,034
Na konferenciji za novinare 1944.
373
00:29:49,089 --> 00:29:52,119
on je rekao za britansku
Gambiju u zapadnoj Africi
374
00:29:52,174 --> 00:29:54,788
koju je posetio prethodne godine:
375
00:29:54,872 --> 00:29:58,340
što sam video u životu.
376
00:29:58,575 --> 00:30:04,294
Britanci su tamo bili 200 godina.
377
00:30:04,529 --> 00:30:09,438
uložili u Gambiju, uzeli su 10.
378
00:30:09,533 --> 00:30:12,167
To je oèigledna eksploatacija.
379
00:30:12,335 --> 00:30:16,520
Ruzvelt više puta govorio o
posleratnom sistemu starateljstva
380
00:30:16,584 --> 00:30:19,555
koji bi pripremio
kolonije za nezavisnost.
381
00:30:19,650 --> 00:30:21,930
Jedna od njih je bila Indokina,
382
00:30:22,005 --> 00:30:25,579
za koju je insistirao da ne bude
vraæena Francuskoj posle rata,
383
00:30:25,657 --> 00:30:29,796
kao što su Èerèil i francuski lider
u egzilu Šarl de Gol zahtevali.
384
00:30:29,890 --> 00:30:34,399
Ruzvelt je rekao Kordelu Halu,
svom državnom sekretaru 1944:
385
00:30:34,463 --> 00:30:40,003
sa 30 miliona stanovnika
386
00:30:40,068 --> 00:30:44,239
narodu je gore nego na poèetku.
387
00:30:44,293 --> 00:30:48,492
Èerèil je rekao svom zameniku
Entoniju Idnu krajem 1944:
388
00:30:48,886 --> 00:30:54,327
pitanje britanskog suvereniteta
389
00:30:54,531 --> 00:30:57,915
u bilo kojoj našoj koloniji.
390
00:30:58,799 --> 00:31:03,203
Dalje ruke od britanske imperije!
391
00:31:03,237 --> 00:31:08,741
da oslabi ili baci ljagu
392
00:31:08,875 --> 00:31:12,659
inostranstvu u bilo kom pogledu.
393
00:31:16,175 --> 00:31:19,359
Britansko iskrcavanje u Grèkoj
394
00:31:20,466 --> 00:31:23,517
su se vratli u Grèku.
395
00:31:23,588 --> 00:31:28,854
slobode, nestrpljivo èeka osloboðenje.
396
00:31:33,725 --> 00:31:37,793
Èerèil je poslao britanske
trupe u Atinu, da potisnu
397
00:31:37,887 --> 00:31:43,571
partizane komuniste i levièare
koji su pružali otpor nacistima,
398
00:31:43,686 --> 00:31:49,752
a sada se bore protiv reakcionarnih
snaga koje hoæe da vrate kralja.
399
00:31:49,987 --> 00:31:54,805
Grèki narod ne želi da naciste
zameni starim vladarom.
400
00:31:54,879 --> 00:31:58,008
Uliène borbe besne
grèkom prestonicom.
401
00:31:58,076 --> 00:32:01,920
Èerèil nareðuje da se Atina
tretira kao grad koji se osvaja.
402
00:32:02,008 --> 00:32:05,876
Britanski general Skobi
poziva pikirajuæe bombardere.
403
00:32:05,950 --> 00:32:08,992
Staljin meðutim
odbija da podrži partizane,
404
00:32:09,076 --> 00:32:13,836
u skladu sa nagodbom sa Èerèilom.
Ruzvelt je izvestio:
405
00:32:13,990 --> 00:32:19,807
Britanci se oslanjaju na prošlost.
406
00:32:22,242 --> 00:32:24,754
U osvit pobede u Evropi,
407
00:32:24,828 --> 00:32:28,825
Ruzvelt, Staljin i Èerèil
sastaju se po drugi i poslednji put
408
00:32:28,893 --> 00:32:32,915
na Jalti na Crnom moru
poèetkom februara.
409
00:32:34,952 --> 00:32:38,836
Sovjetski Savez je bio okupiran
njihovom bezbednošæu,
410
00:32:38,887 --> 00:32:44,207
Britanija da saèuva svoju imperiju.
SAD su želele sovjetsku pomoæ
411
00:32:44,291 --> 00:32:48,963
u okonèanju rata na Pacifiku
i podršku svetskoj privredi
412
00:32:49,028 --> 00:32:55,028
otvaranjem za amerièku trgovinu
i formiranje Ujedinjenih nacija
413
00:32:55,158 --> 00:33:00,168
koje bi èuvale novi mir. Ruzvelta
su lekari molili da ne ide na Jaltu.
414
00:33:00,342 --> 00:33:05,805
Predsednik je bio sve slabiji
i samo ga je njegov duh držao.
415
00:33:05,939 --> 00:33:11,974
poèinjemo da gradimo svetski mir.
416
00:33:17,469 --> 00:33:19,810
Nije bilo vremena za gubljenje
417
00:33:19,909 --> 00:33:25,019
i velika trojica su se dogovorila
o potpunom razoružanju,
418
00:33:25,094 --> 00:33:28,888
demilitarizaciji i
rasparèavanju Nemaèke.
419
00:33:31,108 --> 00:33:34,976
Oni æe podeliti osvojenu
državu na èetiri vojne zone.
420
00:33:35,050 --> 00:33:40,480
Jednom æe upravljati Francuska.
SAD još uvek imaju važnu kartu -
421
00:33:40,554 --> 00:33:46,368
posleratnu ekonomsku pomoæ
Sovjetima za obnovu zemlje.
422
00:33:47,502 --> 00:33:50,053
Osnovana je
komisija za reparacije.
423
00:33:50,157 --> 00:33:56,041
Polovina od procenjenih 20 milijardi
dolara ide Sovjetskom Savezu.
424
00:33:56,276 --> 00:33:59,102
Ovo je bio mamac.
425
00:34:00,276 --> 00:34:04,862
Poljska je bila u središtu sedam
od osam sednica na Jalti.
426
00:34:04,896 --> 00:34:08,512
Konaèno su trojica
voða postigla kompromis
427
00:34:08,583 --> 00:34:12,520
o privremenoj vladi nacionalnog
jedinstva sa nejasnim ciljem
428
00:34:12,594 --> 00:34:17,209
da se ukljuèe i demokratske
voðe koje su izvan Poljske.
429
00:34:17,323 --> 00:34:21,459
Naèelnik ratnog štaba Vilijam Lehi,
veteran špansko-amerièkog
430
00:34:21,493 --> 00:34:24,162
i Prvog svetskog rata,
upozorio je Ruzvelta:
431
00:34:24,197 --> 00:34:27,598
da Rusi mogu da se protegnu
432
00:34:27,653 --> 00:34:32,400
a da ga tehnièki ne prekrše.
433
00:34:32,494 --> 00:34:34,468
Ruzvelt se složio:
434
00:34:34,553 --> 00:34:38,737
ne mogu da uradim za Poljsku.
435
00:34:38,772 --> 00:34:42,273
SAD i Velika Britanija
su zapravo izgubile uticaj
436
00:34:42,348 --> 00:34:46,877
time što nisu otvorile
drugi front do pred kraj rata.
437
00:34:46,991 --> 00:34:51,580
Ruzvelt na Jalti nije nudio
ništa što Staljin veæ nije imao.
438
00:34:51,664 --> 00:34:56,783
S druge strane, Staljin nije žurio
sa revolucionarnim promenama,
439
00:34:56,857 --> 00:34:59,653
ako je uopšte to nameravao.
440
00:34:59,887 --> 00:35:03,998
On je shvatio da komunisti,
iako èesto igraju vodeæu ulogu
441
00:35:04,052 --> 00:35:08,505
u pokretima otpora koji se bore
protiv nacista, kao u Grèkoj,
442
00:35:08,599 --> 00:35:13,028
predstavljaju manjinu
kod tih osloboðenih naroda.
443
00:35:13,113 --> 00:35:18,265
Nikada nije delio žar Trockog
prema meðunarodnom komunizmu
444
00:35:18,349 --> 00:35:23,553
i jednom je primetio da komunizam
odgovara Poljskoj kao kravi sedlo.
445
00:35:23,787 --> 00:35:26,955
Upravo su takvi sukobi,
prvenstveno oko Poljske,
446
00:35:26,989 --> 00:35:32,860
na kraju razorili savez.
Za Ruzvelta je bilo najvažnije
447
00:35:33,034 --> 00:35:38,663
Staljin rešio da mu se SSSR
pridruži u ratu protiv Japana
448
00:35:38,697 --> 00:35:42,299
tri meseca po završetku
evropskog rata.
449
00:35:42,433 --> 00:35:46,469
Još uvek je u Kini bilo skoro
dva miliona japanskih vojnika.
450
00:35:46,663 --> 00:35:51,172
Bez sovjetske pomoæi,
rat bi se otegao u nedogled.
451
00:35:51,207 --> 00:35:56,159
Ruzvelt i Èerèil su obeæali
teritorijalni i ekonomski podsticaj
452
00:35:56,193 --> 00:36:01,928
koji bi nadoknadio ono što su Rusi
izgubili u ratu sa Japanom 1904-05.
453
00:36:01,992 --> 00:36:06,399
Pored toga, velika trojka
je postigla neke sporazume
454
00:36:06,483 --> 00:36:11,507
oko Ujedinjenih nacija,
koje su osnovane u aprilu 1945.
455
00:36:11,571 --> 00:36:16,757
i u sistemu tutorstva nad bivšim
kolonijalnim teritorijama,
456
00:36:17,091 --> 00:36:20,391
iako je ostalo mnogo nedoumica
457
00:36:20,506 --> 00:36:25,330
u vezi britanske i francuske
vlasti u Indokini, Africi i Aziji.
458
00:36:27,081 --> 00:36:32,717
Vesti sa Jalte su stvorile optimizam
kakvog decenijama nije bilo.
459
00:36:32,791 --> 00:36:34,686
Bivši predsednik Herbert Huver
460
00:36:34,780 --> 00:36:38,322
nazvao je konferenciju
velikom nadom za svet.
461
00:36:38,396 --> 00:36:41,658
Ratni dopisnik CBS-a,
Vilijem Širer, koji je kasnije
462
00:36:41,752 --> 00:36:46,093
napisao èuveni bestseler
'Uspon i pad Treæeg rajha'
463
00:36:46,128 --> 00:36:50,908
proglasio je to prekretnicom
u ljudskoj istoriji.
464
00:36:51,022 --> 00:36:55,801
Ruzvelt se trijumfalno vratio.
Po prvi put se obraæajuæi
465
00:36:55,875 --> 00:36:59,204
kongresu bez svojih štaka,
pozvao je na prihvatanje rezultata:
466
00:36:59,288 --> 00:37:03,538
mirnodopskog perioda,
467
00:37:04,071 --> 00:37:09,010
uz Božju pomoæ,
468
00:37:09,085 --> 00:37:15,815
naša deca i unuci, vaši i moji,
469
00:37:16,179 --> 00:37:24,154
morati i moæi da žive.
470
00:37:25,790 --> 00:37:27,756
Za Frenklina Delana Ruzvelta
471
00:37:27,791 --> 00:37:31,775
to je bio blistavi vrhunac
izuzetnog života.
472
00:37:32,444 --> 00:37:35,345
Sporazum sa Jalte ipak
zauvek ostaje kontroverzan
473
00:37:35,380 --> 00:37:40,615
i Ruzvelta æe neopravdano
optuživati da je popustio Staljinu.
474
00:37:40,690 --> 00:37:45,018
U narednim nedeljama isplivali su
na površinu nesporazumi sa Rusima
475
00:37:45,082 --> 00:37:49,122
u vezi Poljske i ostali problemi.
Ali Ruzvelt nije izgubio nadu
476
00:37:49,156 --> 00:37:51,890
i u svom poslednjem telegramu
Èerèilu je napisao:
477
00:37:51,925 --> 00:37:55,893
koliko god je moguæe
478
00:37:55,928 --> 00:38:01,931
javljaju u ovom ili onom obliku,
479
00:38:01,982 --> 00:38:04,601
i postaju sve veæi.
480
00:38:05,135 --> 00:38:12,009
Ruzvelt je zaista verovao
da æe doèekati da vidi mir.
481
00:38:12,073 --> 00:38:16,909
Manje od dva meseca kasnije,
nakon dvanaestogodišnjeg mandata,
482
00:38:16,993 --> 00:38:21,994
njegovo ogromno srce je prestalo
da kuca posle teškog infarkta.
483
00:38:25,531 --> 00:38:29,183
Predsednik sa najdužim
mandatom u amerièkoj istoriji,
484
00:38:29,217 --> 00:38:32,218
Frenklin Ruzvelt je vodio
državu kroz najteža vremena:
485
00:38:32,293 --> 00:38:35,120
Veliku depresiju i svetski rat.
486
00:38:36,973 --> 00:38:40,841
Bez njega, posleratni mir
koji je dogovoren na Jalti
487
00:38:40,875 --> 00:38:44,427
izmeðu britanske i amerièke
imperije i sovjetskog komunizma
488
00:38:44,481 --> 00:38:47,165
bio bi neizvodljiv.
489
00:38:48,981 --> 00:38:52,765
Izmeðu ovih gorostasa,
novi amerièki predsednik
490
00:38:52,839 --> 00:38:57,903
bio je bleda senka svog prethodnika
i to je otvoreno priznavao.
491
00:38:59,472 --> 00:39:02,073
Dok je cela nacija u žalosti,
492
00:39:02,107 --> 00:39:06,076
postao je predsednik.
493
00:39:06,110 --> 00:39:08,177
Prvog dana mandata,
494
00:39:08,241 --> 00:39:13,131
grupa novinara ga je pitala kako
mu ide, a Truman je odgovorio:
495
00:39:13,195 --> 00:39:16,583
sada se molite za mene.
496
00:39:16,668 --> 00:39:19,986
vam se svet srušio na glavu -
497
00:39:20,020 --> 00:39:22,889
reèeno šta se dogodilo
498
00:39:22,973 --> 00:39:27,725
zvezde i sve planete pali na mene.
499
00:39:27,859 --> 00:39:31,511
posao na svetu.
500
00:39:31,545 --> 00:39:35,442
Kad mu je jedan novinar dobacio:
Sreæno, gospodine predsedièe!
501
00:39:35,546 --> 00:39:38,915
Truman je odgovorio:
Voleo bih da me niste tako nazvali.
502
00:39:38,949 --> 00:39:41,484
To nije bila lažna skromnost.
503
00:39:41,518 --> 00:39:46,708
Bio je potpredsednik tek 82 dana
i razgovarao sa Ruzveltom dvaput.
504
00:39:46,772 --> 00:39:49,122
Ni Ruzvelt niti bilo ko drugi
505
00:39:49,157 --> 00:39:52,541
nije obavestio potpredsednika
506
00:39:52,592 --> 00:39:56,998
da SAD prave
najmoænije oružje u istoriji.
507
00:40:01,799 --> 00:40:04,417
15. aprila Truman i Volas,
508
00:40:04,468 --> 00:40:07,352
koji je ostao u kabinetu
kao ministar trgovine,
509
00:40:07,403 --> 00:40:11,389
doèekali su u Vašingtonu
voz sa Ruzveltovim telom.
510
00:40:11,483 --> 00:40:14,758
Sa njima je bio još jedan èovek,
Džimi Burns
511
00:40:14,832 --> 00:40:17,926
Trumanov mentor još iz
vremena dok je bio senator
512
00:40:17,991 --> 00:40:21,929
i njegov prijatelj kad su
ga ostali senatori izbegavali
513
00:40:21,984 --> 00:40:25,700
i nazivali Pendergastovom
marionetom.
514
00:40:25,934 --> 00:40:30,235
Impresioniran èinjenicom da je
Burns bio sa Ruzveltom na Jalti,
515
00:40:30,299 --> 00:40:33,507
iako je kasnije saznao da
je brzo napustio konferenciju
516
00:40:33,571 --> 00:40:36,939
i da nije prisustvovao
najvažnijim razgovorima,
517
00:40:36,994 --> 00:40:41,509
Truman se prvo Burnsu
obratio za savet.
518
00:40:42,245 --> 00:40:46,380
Burns je prvi objasnio Trumanu
pravo stanje sa atomskom bombom
519
00:40:46,434 --> 00:40:50,215
koju je opisao kao dovoljno
eksplozivnu da uništi ceo svet,
520
00:40:50,309 --> 00:40:55,286
što ih stavilja u poziciju da
na kraju rata postavljaju uslove.
521
00:40:56,421 --> 00:41:02,391
Nije precizirao kome bi taèno
SAD postavile te uslove.
522
00:41:10,097 --> 00:41:14,683
pozivam sve Amerikance
523
00:41:14,717 --> 00:41:21,421
narod ujedinjen u odbrani ideala
524
00:41:21,455 --> 00:41:26,401
Frenklin Ruzvelt.
525
00:41:26,593 --> 00:41:30,510
Ovo je bio kljuèan momenat
u svetskoj istoriji
526
00:41:30,561 --> 00:41:35,107
i premda je zaboravljen,
dobro je prisetiti se toga.
527
00:41:35,282 --> 00:41:39,407
Nakon Ruzveltove smrti 13. aprila
Trumana je prvi video
528
00:41:39,502 --> 00:41:42,002
državni sekretar Edvard Stetinijus.
529
00:41:42,096 --> 00:41:45,238
Bivši predsednik
pravnog odbora US Steel-a
530
00:41:45,272 --> 00:41:50,208
imao je malo uticaja na Ruzvelta,
ali Stetinijus je Trumanu
531
00:41:50,282 --> 00:41:53,710
uspeo da poturi prièu o
sovjetskoj obmani i perfidnosti,
532
00:41:53,774 --> 00:41:57,112
tvrdeæi da je Èerèil
sa Sovjetima prošao još gore.
533
00:41:57,197 --> 00:42:00,915
Èerèil je samo potvrdio
tu izjavu telegramom
534
00:42:00,949 --> 00:42:06,536
i preko svog sekretara spoljnih
poslova Entonija Idna.
535
00:42:06,571 --> 00:42:11,355
Britanski ambasador u SAD,
lord Halifaks rekao je za Trumana:
536
00:42:11,490 --> 00:42:17,611
mediokritet i zbunjeni diletant,
537
00:42:17,745 --> 00:42:22,514
prijateljima iz okruga Misuri.
538
00:42:23,099 --> 00:42:28,228
Istog dana se sastaje sa Burnsom.
Priznajuæi da je neinformisan,
539
00:42:28,302 --> 00:42:34,425
Truman ga moli da mu isprièa
sve od Teherana do Jalte.
540
00:42:34,490 --> 00:42:38,024
Burns drage volje pristaje.
Tokom nekoliko sastanaka,
541
00:42:38,089 --> 00:42:41,311
Burns je potvrdio
ono što je Stetinijus govorio -
542
00:42:41,395 --> 00:42:43,829
da Sovjeti krše dogovor sa Jalte
543
00:42:43,864 --> 00:42:48,432
i molio Trumana da nikako
ne pravi kompromise sa njima.
544
00:42:48,466 --> 00:42:52,268
Truman je izjavio da æe Burnsa
proglasiti državnim sekretarom
545
00:42:52,302 --> 00:42:57,372
èim Stetinijusa Ujedinjene nacije
pošalju van zemlje.
546
00:42:57,406 --> 00:43:01,624
U ovoj atmosferi je ambasador
u SSSR Averel Hariman
547
00:43:01,659 --> 00:43:05,294
požurio da se vrati iz Moskve
i upozori da se SAD suoèavaju
548
00:43:05,358 --> 00:43:09,630
'varvarskom invazijom Evrope'
i pozvao Trumana na èvrst stav
549
00:43:09,695 --> 00:43:13,399
i kaže Molotovu, ministru
inostranih poslova u Vašingtonu,
550
00:43:13,463 --> 00:43:17,500
da nas ne mogu ni na šta
naterati u vezi poljskog pitanja.
551
00:43:17,654 --> 00:43:20,838
Kako je Hariman rekao, èim su
Rusi uspostavili kontrolu u zemlji,
552
00:43:20,912 --> 00:43:24,141
tajna policija je
ukinula slobodu govora.
553
00:43:24,235 --> 00:43:28,623
On je objasnio da Sovjeti
ipak neæe rizikovati prekid sa SAD
554
00:43:28,728 --> 00:43:32,880
zato što im oèajnièki treba
pomoæ za posleratnu obnovu
555
00:43:32,994 --> 00:43:37,700
koju im je Ruzvelt obeæao.
Truman je prikrio da malo razume
556
00:43:37,791 --> 00:43:42,353
ova pitanja svojim hvalisanjem
i hrabrošæu, govoreæi Harimanu
557
00:43:42,417 --> 00:43:47,908
da ne oèekuje od Rusa 100%
onoga što želi, ali bar 85%.
558
00:43:48,392 --> 00:43:53,585
Važno je napomenuti da su
mnogi glasni kritièari SSSR-a
559
00:43:53,679 --> 00:43:59,499
imali slièno klasno poreklo
i duboko mrzeli socijalizam.
560
00:43:59,833 --> 00:44:02,851
Hariman je bio sin
železnièkog magnata
561
00:44:02,885 --> 00:44:05,687
koji je je osnovao
'Braun braders Hariman'.
562
00:44:05,760 --> 00:44:08,889
Džejms Forestal je stekao
bogatstvo na Vol Stritu.
563
00:44:09,264 --> 00:44:14,126
Stetinijus je bio predsednik upravnog
odbora najveæe korporacije u zemlji.
564
00:44:14,260 --> 00:44:17,762
Oni su se udružili sa enormno
bogatim meðunarodnim bankarima,
565
00:44:17,826 --> 00:44:19,863
advokatima Vol Strita i Vashingtona
566
00:44:19,897 --> 00:44:22,882
i rukovodiocima korporacija
koji su ih uglavnom nasledili
567
00:44:22,946 --> 00:44:26,350
ili stekli svoja bogatstva
u periodu izmeðu dva rata.
568
00:44:26,585 --> 00:44:30,814
Ovi ljudi su oblikovali
posleratnu politiku SAD
569
00:44:30,889 --> 00:44:33,890
kao i Din Aèeson, Robert Lovet,
570
00:44:33,964 --> 00:44:40,694
Džin Mekloj, Džon Foster i Alen Dals,
Nelson Rokfeler, Paul Nica
571
00:44:40,759 --> 00:44:43,203
i Èarls Vilson,
predsednik Dženeral Motorsa
572
00:44:43,297 --> 00:44:47,509
koji je kao šef odbora ratne
proizvodnje rekao da SAD
573
00:44:47,564 --> 00:44:50,169
treba da vode
stalnu ratnu ekonomiju.
574
00:44:50,204 --> 00:44:55,205
Iako su služili Ruzveltu, oni
su na njega imali malo uticaja.
575
00:44:55,539 --> 00:44:58,317
Nasuprot tom
neprijateljskom gledištu,
576
00:44:58,431 --> 00:45:03,360
za Sovjete su bili veterani -
sekretar rata Henri Stimson,
577
00:45:03,434 --> 00:45:09,228
naèelnik generalštaba Džordž Maršal
i bivši potpredsednik Henri Volas.
578
00:45:09,433 --> 00:45:14,287
Admiral Vilijam Lehi je opet ukazao
na elastiènost dogovora sa Jalte,
579
00:45:14,351 --> 00:45:18,171
navodeæi teškoæe i nepoverenje
stvoreno na toj osnovi.
580
00:45:18,235 --> 00:45:21,203
U stvari, on je posle Jalte
rekao da bi lièno bio iznenaðen
581
00:45:21,277 --> 00:45:26,244
kada bi se Sovjeti ponašali drugaèije.
Maršal, koga je 'Tajm' magazin
582
00:45:26,328 --> 00:45:32,131
1943. proglasio èovekom godine,
tvrdio je da bi raskid sa Sovjetima
583
00:45:32,195 --> 00:45:37,301
bio katastrofa jer se SAD uzdaju
u njihovu pomoæ da poraze Japan.
584
00:45:37,385 --> 00:45:42,911
Konzervativni sekretar rata Stimson,
koji se borio sa Indijancima u 19. veku
585
00:45:42,993 --> 00:45:47,768
i voleo da ga zovu Pukovnik,
imao je veliko iskustvo.
586
00:45:47,842 --> 00:45:51,307
Kada je reè o vojnoj pomoæi,
587
00:45:51,398 --> 00:45:54,863
on je objasnio da je
SSSR bio pouzdan saveznik,
588
00:45:54,968 --> 00:46:00,907
koji je èesto davao i više nego što
je obeæao, posebno u vojnim stvarima.
589
00:46:01,002 --> 00:46:05,537
Podsetio je predsednika na
znaèaj Poljske za Rusiju i rekao:
590
00:46:05,659 --> 00:46:11,074
sopstvene bezbednosti nego mi.
591
00:46:11,209 --> 00:46:13,744
On je veæ ranije istakao da je Rusija
592
00:46:13,838 --> 00:46:18,612
Poljske, ukljuèujuæi Varšavu,
593
00:46:18,679 --> 00:46:23,050
ali nije tražila da joj se to vrati.
594
00:46:23,184 --> 00:46:26,002
On je dodao da osim SAD i Britanije
595
00:46:26,080 --> 00:46:30,322
vrlo malo zemalja deli zapadno
shvatanje slobodnih izbora.
596
00:46:32,514 --> 00:46:38,314
Ipak je na prvom sastanku sa
ministrom Molotovom 23. aprila,
597
00:46:38,428 --> 00:46:43,498
11 dana posle Ruzveltove smrti,
Truman gubio vreme
598
00:46:43,563 --> 00:46:48,334
optužujuæi Sovjete da krše dogovor
sa Jalte, naroèito u Poljskoj.
599
00:46:48,445 --> 00:46:53,305
Molotov je pokušao da objasni
sporazum iz Staljinove perspektive,
600
00:46:53,379 --> 00:46:56,000
ali Truman je
to objašnjenje odbacio.
601
00:46:56,094 --> 00:46:59,642
Molotov pokreæe druga
pitanja, ali Truman ga prekida:
602
00:46:59,677 --> 00:47:02,177
gospodine Molotove.
603
00:47:02,271 --> 00:47:06,547
moje stavove maršalu Staljinu.
604
00:47:06,581 --> 00:47:09,182
vodio takav razgovor.
605
00:47:09,256 --> 00:47:13,018
pa neæemo tako razgovarati.
606
00:47:13,053 --> 00:47:17,488
Molotov je izjurio iz sobe posle
sastanka, a Truman se hvalio:
607
00:47:17,583 --> 00:47:22,592
Pokazao sam mu, zapušio mu usta.
608
00:47:22,926 --> 00:47:27,796
Ovo šikaniranje sovjetskog
ministra verovatno potièe
609
00:47:27,870 --> 00:47:34,567
od malog Džona Trumana - Kikirikija,
oca tek nešto višeg predsednika,
610
00:47:34,601 --> 00:47:37,469
koji se u Misuriju tukao sa ljudima
znatno višim od sebe,
611
00:47:37,523 --> 00:47:43,373
da pokaže kako je èvrst i koji
je to isto tražio od svojih sinova
612
00:47:43,437 --> 00:47:46,458
i našao u Harijevom
mlaðem bratu Vivijanu.
613
00:47:46,543 --> 00:47:49,420
Hari je meðutim
imao retko oboljenje oka
614
00:47:49,495 --> 00:47:54,600
i morao da nosi debele naoèare,
pa nije mogao da se bavi sportom.
615
00:47:54,656 --> 00:47:58,918
Drugi deèaci su ga zlostavljali,
nazivali æorom i slabiæem
616
00:47:58,992 --> 00:48:03,671
i jurili ga posle škole.
Kada bi stigao kuæi drhteæi,
617
00:48:03,705 --> 00:48:08,603
majka ga je tešila govoreæi da
je ionako trebalo da bude devojèica.
618
00:48:08,767 --> 00:48:11,810
Rodno pitanje
ga je muèilo godinama.
619
00:48:11,884 --> 00:48:15,006
Više puta se osvrtao na
svoje ženske crte i osobine.
620
00:48:15,080 --> 00:48:18,531
Ekonomske teškoæe su bile
dodatak tim nevoljama.
621
00:48:18,665 --> 00:48:22,587
Sada više nije bio mekušac
i dokazivao je da može da se nosi
622
00:48:22,652 --> 00:48:25,086
sa drugom najmoænijom
zemljom na svetu.
623
00:48:25,170 --> 00:48:29,322
Njegov otac, za èije
se pohvale bezuspešno borio,
624
00:48:29,407 --> 00:48:31,809
bio bi ponosan na njega.
625
00:48:32,243 --> 00:48:36,990
Staljin se oseæao izdano i nije
gubio vreme da telegrafiše Trumanu,
626
00:48:37,065 --> 00:48:41,504
istièuæi da se Ruzvelt složio
da æe pro-sovjetska vlada
627
00:48:41,565 --> 00:48:46,684
oformiti jezgro nove poljske vlade
i dodao da ne zna da li su vlade
628
00:48:46,835 --> 00:48:51,354
u Belgiji i Grèkoj zaista demokratske,
ali on neæe da se meša
629
00:48:51,389 --> 00:48:56,358
jer su one važne za britanske
interese. Bile su to krupne reèi.
630
00:48:56,409 --> 00:48:59,077
Otvaranje Ujedinjenih nacija
631
00:48:59,111 --> 00:49:02,746
u San Francisku
dva dana kasnije, 25. aprila
632
00:49:02,780 --> 00:49:07,098
bilo je prilika da se proslavi
nova era meðunarodnog mira.
633
00:49:07,163 --> 00:49:11,708
Umesto toga, dogaðaj je kvarila
napetost izmeðu saveznika.
634
00:49:11,892 --> 00:49:17,504
Odbijen je ruski zahtev za
prosovjetsku vladu u Poljskoj.
635
00:49:17,738 --> 00:49:22,104
Nakon toga su se
odnosi ubrzano pogoršavali.
636
00:49:22,458 --> 00:49:26,832
Shvativši da èvrsta taktika
ne daje željene rezultate,
637
00:49:26,896 --> 00:49:30,625
Truman se dvaput sastaje
sa Džozefom Dejvisom,
638
00:49:30,699 --> 00:49:36,036
bivšim ambasadorom u SSSR-u.
Konzervativni korporativni advokat
639
00:49:36,098 --> 00:49:41,272
iznenadio je liberale time što se
složio sa sovjetskim eksperimentom.
640
00:49:41,347 --> 00:49:44,821
Dejvis je rekao Trumanu
da su Sovjeti uvek bili
641
00:49:44,896 --> 00:49:48,678
primer saradnje izmeðu saveznika.
642
00:49:48,792 --> 00:49:53,115
Prihvatili su vlade koje je nametnula
Britanija u Africi, Italiji i Grèkoj,
643
00:49:53,189 --> 00:49:58,021
iako one nisu predstavljale
antifašistièke snage tih država
644
00:49:58,085 --> 00:50:02,988
jer su shvatali da su to
'vitalni interesi' Amerike i Britanije.
645
00:50:03,072 --> 00:50:08,410
Za uzvrat su oèekivali razumevanje
za svoje vitalne interese u Poljskoj.
646
00:50:09,495 --> 00:50:14,180
Dejvis je primetio koliko se savez
promenio u poslednjih šest nedelja,
647
00:50:14,244 --> 00:50:18,299
sa Britanijom kao
pokretaèem i upozorio da æe,
648
00:50:18,373 --> 00:50:21,901
ako Rusija zakljuèi da su se
SAD i Britanija udružile protiv njih
649
00:50:21,989 --> 00:50:23,986
odgovoriti odbacivanjem zapada
650
00:50:24,061 --> 00:50:28,212
kao što su uradili 1939.
sklopivši pakt sa Hitlerom
651
00:50:28,290 --> 00:50:32,408
kada je postalo jasno da im zapad
neæe pomoæi da zaustave naciste.
652
00:50:32,533 --> 00:50:37,603
Uveravao je Trumana da kad im se
pristupi velikodušno i prijateljski,
653
00:50:37,697 --> 00:50:40,992
Sovjeti uzvraæaju
još veæom velikodušnošæu.
654
00:50:41,106 --> 00:50:44,734
Dejvis je pristao da ugovori
sastanak Trumana i Staljina.
655
00:50:44,899 --> 00:50:49,270
Istog meseca, nekoliko dana
nakon Ruzveltove smrti,
656
00:50:49,345 --> 00:50:53,473
Sovjeti su udružili tri armije,
ukupno dva i po miliona ljudi,
657
00:50:53,548 --> 00:50:58,826
da zauzmu Berlin i zauvek okonèaju
Hitlerov hiljadugodišnji Rajh.
658
00:51:02,730 --> 00:51:05,715
Zaèudo,
Nemci su još uvek mogli
659
00:51:05,749 --> 00:51:09,034
uprkos svim gubicima,
da pruže veliki otpor -
660
00:51:09,128 --> 00:51:13,287
milion ljudi, utvrðeni
bunkeri, avioni i artiljerija.
661
00:51:13,522 --> 00:51:19,375
Meðu fanatiènim regrutima
bilo je èak i dece vojnika.
662
00:51:21,909 --> 00:51:24,929
Bio je to poslednji èin
Treæeg Rajha.
663
00:51:25,464 --> 00:51:29,632
Bitka je bila krvava.
Poginulo je 80 000 ruskih vojnika,
664
00:51:29,696 --> 00:51:34,035
a ukupno oko 300 000 ljudi
u uliènim borbama.
665
00:51:34,510 --> 00:51:36,590
Berlin je pao za èetiri dana.
666
00:51:36,870 --> 00:51:40,990
Hitler se venèao sa dugogodišnjom
ljubavnicom Evom Braun,
667
00:51:41,064 --> 00:51:43,575
a sutradan su se ubili.
668
00:51:43,860 --> 00:51:47,428
Sveteæi se za nemaèko
uništavanje SSSR-a
669
00:51:47,492 --> 00:51:51,398
i dodatno motivisani onim
što su videli oslobaðajuæi
670
00:51:51,472 --> 00:51:56,401
koncentracione logore Majdanek,
Sobibor, Treblinku i Aušvic,
671
00:51:56,475 --> 00:52:00,737
na putu ka Berlinu sovjetski
vojnici su bili nemilosrdni
672
00:52:00,792 --> 00:52:03,601
prema poraženim Nemcima.
673
00:52:05,005 --> 00:52:10,077
Staljin nije ni pokušao da to
spreèi, ali kada su svet poèeli
674
00:52:10,161 --> 00:52:14,430
da potresaju izveštaji
kako razularene ruske horde
675
00:52:14,495 --> 00:52:19,268
siluju na putu kroz Nemaèku,
nareðeno im je da prestanu.
676
00:52:19,442 --> 00:52:24,337
Prema nekim izvorima, silovano
je preko dva miliona žena.
677
00:52:24,452 --> 00:52:29,141
U samo par nedelja je 100 000
žena je zatražilo medicinsku pomoæ.
678
00:52:31,277 --> 00:52:36,046
Staljin i Ruzvelt su planirali
da Nemaèka postane
679
00:52:36,081 --> 00:52:39,348
poljoprivredna zemlja i
Sovjeti su u prvih par meseci
680
00:52:39,383 --> 00:52:42,717
poslali 100 000 vagona
graðevinskog materijala
681
00:52:42,792 --> 00:52:47,420
i liènih potrepština u Rusiju,
za obnovu uništene ekonomije,
682
00:52:47,484 --> 00:52:53,624
a umetnièka dela, zlato i
nakit u èisto monetarne svrhe.
683
00:52:53,959 --> 00:52:58,908
Meðutim, zbog svega
toga je svet stekao sliku
684
00:52:58,962 --> 00:53:04,035
da su Rusi varvarski
i surov poluazijski narod
685
00:53:04,099 --> 00:53:08,005
u najezdi na ono što je
nekada bila civilizovana Evropa.
686
00:53:08,569 --> 00:53:11,504
Definicija empatije je:
687
00:53:12,069 --> 00:53:18,004
projekcija ili sposobnost uèešæa
u tuðim oseæanjima i idejama.
688
00:53:18,610 --> 00:53:21,544
Ali izgledalo je da Truman
ne može da pojmi
689
00:53:21,579 --> 00:53:26,048
bol i patnje Sovjeta,
niti njihove motive.
690
00:53:27,849 --> 00:53:31,454
Ruzvelt, koji je patio zbog
prosledica deèije paralize,
691
00:53:31,519 --> 00:53:36,305
shvatao je da je rat dobijen
zahvaljujuæi sovjetskim žrtvama
692
00:53:36,389 --> 00:53:39,773
i da mir zavisi
od uzajamnog poštovanja.
693
00:53:42,280 --> 00:53:45,978
Èak je i Èerèil priznao
da sje sovjetska armija
694
00:53:46,013 --> 00:53:52,102
potukla nemaèku vojnu mašinu.
Staljin je bio tiranin, apsolutista,
695
00:53:52,217 --> 00:53:58,570
nemilosrdni paranoièni diktator i
prezirao je amerièku demokratiju,
696
00:53:58,605 --> 00:54:03,100
a pored toga je poticao iz
tradicije najsurovijih careva.
697
00:54:03,175 --> 00:54:05,321
Ipak se dobro slagao sa Ruzveltom
698
00:54:05,409 --> 00:54:10,846
i prema reèima upuæenih,
održao je reè datu Ruzveltu.
699
00:54:10,880 --> 00:54:14,848
Strašno je želeo da
održi dobre odnose sa SAD.
700
00:54:14,882 --> 00:54:17,451
Ali kako je hladni rat odmicao,
701
00:54:17,485 --> 00:54:21,716
lovorike koje je SSSR
stekao pobedom nad nacistima
702
00:54:21,821 --> 00:54:26,458
bile su pokradene
ili bolje reæi zaboravljene.
703
00:54:26,792 --> 00:54:30,703
Tek kroz 20 godina æe drugi
amerièki predsednik i veteran
704
00:54:30,778 --> 00:54:34,706
Džon Ficdžerald Kenedi,
koji je èitav život proveo
705
00:54:34,781 --> 00:54:38,182
sa izvesnim bolom
i pogledom na smrt,
706
00:54:38,256 --> 00:54:42,634
odao priznanje doprinosu Sovjeta
u Drugom svetskom ratu.
707
00:54:43,987 --> 00:54:48,872
nije propatila kao Sovjetski Savez
708
00:54:48,906 --> 00:54:54,393
Stradalo je najmanje 20 miliona ljudi.
709
00:54:54,511 --> 00:54:59,263
je uništeno i spaljeno.
710
00:54:59,397 --> 00:55:04,917
dve treæine industrijske baze,
711
00:55:04,952 --> 00:55:06,793
potpuno je opustošena.
712
00:55:06,991 --> 00:55:12,232
bila uništena istoèno od Èikaga.
713
00:55:23,264 --> 00:55:27,833
Nemaèka je zvanièno
kapitulirala 7. maja.
714
00:55:33,992 --> 00:55:39,325
Nemaèka se konaèno i bezuslovno
715
00:55:39,360 --> 00:55:43,678
i Komonveltu, Americi,
716
00:55:43,712 --> 00:55:46,479
su se borili srcem i dušom,
717
00:55:46,534 --> 00:55:49,782
ljudima svih slobodnih zemalja.
718
00:55:51,985 --> 00:55:55,253
Dok se širom sveta
slavio Dan pobede,
719
00:55:55,287 --> 00:55:59,473
trebalo je da Rusi,
kako je dogovoreno na Jalti,
720
00:55:59,507 --> 00:56:02,942
uðu u rat na Pacifiku
oko 8. avgusta
721
00:56:02,976 --> 00:56:06,478
skoro tri meseca
pre 1. novembra
722
00:56:06,511 --> 00:56:10,989
kada je bila planirana
saveznièka invazija na Japan.
723
00:56:11,193 --> 00:56:15,117
Kad su se Truman i Burns,
kao novi državni sekretar
724
00:56:15,191 --> 00:56:18,335
sastali sa Staljinom i Èerèilom
na najvažnijoj konferenciji
725
00:56:18,386 --> 00:56:21,871
u Drugom svetskom ratu u
Potsdamu, predgraðu Berlina,
726
00:56:21,922 --> 00:56:25,540
èekali su vesti o
tajnim atomskim testovima
727
00:56:25,608 --> 00:56:28,093
u pustinji Alamogordo.
728
00:56:28,708 --> 00:56:32,713
Truman je odugovlaèio
poèetak samita dve nedelje
729
00:56:32,747 --> 00:56:37,198
do sredine jula, nadajuæi
se da æe bomba biti isprobana
730
00:56:37,233 --> 00:56:43,120
pre poèetka pregovora sa Staljinom.
Openhajmer je rekao:
731
00:56:43,171 --> 00:56:48,824
da završimo pre skupa u Potsdamu.
732
00:56:48,858 --> 00:56:53,810
Ispostavilo se da je, što
se Trumana tièe, vredelo èekati.
733
00:56:54,278 --> 00:56:58,013
16. jula, dok je Truman
obilazio razrušeni Berlin
734
00:56:58,078 --> 00:57:02,066
i pripremao se za sastanak
sa Staljinom sutradan,
735
00:57:02,161 --> 00:57:06,985
nauènici su detonirali
prvu atomsku bombu.
736
00:57:09,990 --> 00:57:12,992
Prevazišla je sva oèekivanja.
737
00:57:13,827 --> 00:57:18,861
Neki su se èak uplašili da
su zapalili samu atmosferu.
738
00:57:19,196 --> 00:57:22,764
Grovs je telegrafom poslao
preliminarni izveštaj Stimsonu,
739
00:57:22,799 --> 00:57:26,000
koji je pojurio da obavesti
Trumana i Burnsa.
740
00:57:26,134 --> 00:57:30,018
Bili su ushiæeni. Znali su da
imaju sastanak sa sudbinom.
741
00:57:38,512 --> 00:57:42,922
Cakana & LjubicaSP
742
00:57:45,922 --> 00:57:49,922
Preuzeto sa www.titlovi.com
66143
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Faroese
Finnish
Galician
Georgian
German
Greek
Guarani
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hmong
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lithuanian
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Norwegian
Pashto
Persian
Polish
Portuguese (Brazil)
Portuguese (Portugal)
Quechua
Romanian
Romansh
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swedish
Tajik
Thai
Tigrinya
Tonga
Turkish
Turkmen
Ukrainian
Uzbek
Vietnamese
Welsh
Wolof