Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:00,733 --> 00:00:02,350
Dobar dan,
ja sam Oliver Stoun.
2
00:00:02,468 --> 00:00:08,412
Odrastao sam u Njujorku
misleæi da sam dobro obrazovan.
3
00:00:08,747 --> 00:00:12,903
Dosta sam prouèavao istoriju,
posebno amerièku.
4
00:00:12,998 --> 00:00:15,953
To je imalo smisla
jer mi smo centar sveta,
5
00:00:16,187 --> 00:00:20,608
naša je sudbina jasno odreðena,
mi smo dobri momci.
6
00:00:20,842 --> 00:00:24,812
U meðuvremenu sam proputovao svet
i nastavio da se obrazujem.
7
00:00:24,946 --> 00:00:29,984
Kao vojnik u Vijetnamu, snimao
sam filmove, neke o istoriji
8
00:00:30,018 --> 00:00:33,220
i nauèio mnogo više
nego što sam ranije znao.
9
00:00:33,454 --> 00:00:37,891
Kada èujem od svoje dece
šta se danas uèi u školi,
10
00:00:37,926 --> 00:00:41,228
uznemiri me saznanje
da oni ne dobijaju
11
00:00:41,262 --> 00:00:44,215
realniji prikaz sveta
od onog u moje vreme.
12
00:00:44,449 --> 00:00:48,585
Svi mi proživimo
veæi deo života u zabludi,
13
00:00:48,620 --> 00:00:52,871
a voleo bih da moja deca
imaju šire poglede
14
00:00:52,996 --> 00:00:57,244
od onoga što bih nazvao
tiranijom sadašnjosti.
15
00:00:57,278 --> 00:01:01,682
U svim medijima se govori o tome,
to su današnje vesti.
16
00:01:01,816 --> 00:01:07,001
Potpuno se zanemaruje podtekst
svega toga, a on je veoma važan.
17
00:01:07,238 --> 00:01:08,922
Napoleon je jednom rekao:
18
00:01:08,973 --> 00:01:11,542
oko kojih smo se usaglasili.
19
00:01:11,676 --> 00:01:14,244
Nisam siguran da se slažem sa tim.
20
00:01:14,379 --> 00:01:17,748
Verujem da istorija ima
svoje znaèenje i svrhu
21
00:01:17,782 --> 00:01:20,651
i da postoji obrazac
koji treba otkriti.
22
00:01:20,685 --> 00:01:24,188
Poželeo sam da sa kolegama,
umesto još jednog igranog filma,
23
00:01:24,222 --> 00:01:29,003
prikažem amerièku istoriju
na sasvim nov naèin.
24
00:01:29,077 --> 00:01:33,214
Na mnoga pitanja
neæete dobiti odgovor,
25
00:01:33,249 --> 00:01:38,135
a pojaviæe se nova pitanja
koja æe vas uèiniti svesnijim.
26
00:01:38,169 --> 00:01:43,301
Predstaviæemo vam, izmeðu
ostalog, zaboravljene heroje.
27
00:01:43,875 --> 00:01:47,443
Ljude koji su trpeli
zbog svojih uverenja
28
00:01:47,578 --> 00:01:51,165
i koji su izgubljeni za istoriju
jer se nisu uklapali.
29
00:01:51,199 --> 00:01:55,003
Nekim herojima u koje verujete
oduzeæemo ugled,
30
00:01:55,137 --> 00:01:58,072
ali ne iz zle namere,
veæ zbog preispitivanja èinjenica.
31
00:01:58,406 --> 00:02:01,902
Ukoliko se ne setimo
svega dobrog što smo izgubili,
32
00:02:01,996 --> 00:02:05,479
teško možemo da
zamislmo bolju buduænost.
33
00:02:05,513 --> 00:02:10,531
Prikazujuæi vam obrasce ponašanja
koje možda niste primetili.
34
00:02:10,703 --> 00:02:14,938
Pokušaæemo da vas vratimo
onome što ova zemlja predstavlja,
35
00:02:14,983 --> 00:02:19,760
što se tako radikalno promenilo
posle Drugog svetskog rata.
36
00:02:19,794 --> 00:02:23,130
Bilo je nekih suštinskih grešaka,
37
00:02:23,565 --> 00:02:28,852
ali èvrsto verujem da još
uvek možemo da ih popravimo.
38
00:02:35,995 --> 00:02:40,852
NEPOZNATA ISTORIJA SAD
39
00:03:11,263 --> 00:03:15,830
Sangre de Cristo ili
Hristova krv je planinski pojas,
40
00:03:15,934 --> 00:03:20,368
jedan od najzabaèenijih,
iskonskih amerièkih predela.
41
00:03:20,502 --> 00:03:24,838
U usamljenoj kuæi na ranèu,
najveæi nauènici sveta,
42
00:03:24,972 --> 00:03:29,344
meðu njima i mnogo Evropljana,
okupljaju se u hladno jutro.
43
00:03:29,478 --> 00:03:33,331
U blizini, nešto visi u tami
sa vrha èeliènog tornja.
44
00:03:33,365 --> 00:03:35,416
Bomba.
45
00:03:35,451 --> 00:03:40,319
Danas æe je isprobati.
Proba nosi šifru Triniti.
46
00:03:40,474 --> 00:03:45,443
Inspiracija je Džon Don, omiljeni
pesnik Roberta Openhajmera.
47
00:03:45,678 --> 00:03:47,999
Jedan od najpoznatijih
nauènika svog doba,
48
00:03:48,153 --> 00:03:50,982
Openhajmer voleo književnost
i pustinju jugozapada.
49
00:03:51,116 --> 00:03:55,787
Bio je miroljubiv èovek,
iako mu je zapalo u deo
50
00:03:55,881 --> 00:04:00,492
da stvori najrazornije
oružje svih vremena.
51
00:04:00,626 --> 00:04:04,662
Samo nekoliko kilometara odatle
je vojni komandant projekta,
52
00:04:04,697 --> 00:04:07,432
brigadni general Lesli Grouvs,
53
00:04:07,566 --> 00:04:11,300
èovek nadležan za gradnju
ogromnog novog štaba u Virdžiniji,
54
00:04:11,435 --> 00:04:13,905
poznatijeg kao Pentagon.
55
00:04:13,989 --> 00:04:17,642
On ne voli da su oslanja
na nepouzdane civilne nauènike.
56
00:04:17,676 --> 00:04:20,144
Njegova karijera je jasna.
57
00:04:20,179 --> 00:04:23,014
Evo generale Grouvs -
to je plutonijum.
58
00:04:23,148 --> 00:04:27,652
Prvi put ga vidim i
voleo bih da dobro pazite
59
00:04:27,786 --> 00:04:33,425
jer je u toj epruveti
nekih 50 miliona dolara.
60
00:04:33,959 --> 00:04:37,562
Ukljuèena je automatska kontrola.
61
00:04:37,696 --> 00:04:41,265
Robe, ovoga puta
je ulog zaista veliki.
62
00:04:41,300 --> 00:04:45,904
Sve æe biti dobro Roberte.
Siguran sam da neæemo zažaliti.
63
00:04:46,008 --> 00:04:47,839
Za 40 sekundi æemo saznati.
64
00:04:47,873 --> 00:04:53,094
Svi su zaæutali
jer odbrojavanje poèinje.
65
00:04:53,529 --> 00:04:56,481
Deset, devet, osam,
66
00:04:56,515 --> 00:04:59,467
sedam, šest, pet,
67
00:04:59,501 --> 00:05:02,503
èetiri, tri, dva,
68
00:05:02,538 --> 00:05:04,038
jedan!
69
00:05:06,208 --> 00:05:11,012
U 5:29 èasova i 45 sekundi,
bomba je eksplodirala.
70
00:05:18,987 --> 00:05:21,789
Svetlost sjajnija od Sunca.
71
00:05:22,124 --> 00:05:23,825
Posmatrajuæi eksploziju,
72
00:05:23,899 --> 00:05:27,594
Openhajmer se setio stiha
iz indijske Bhagavad Gite:
73
00:05:28,630 --> 00:05:33,201
uništitelj svetova.
74
00:05:33,335 --> 00:05:35,370
Sa ovim zastrašujuæim oružjem
75
00:05:35,404 --> 00:05:40,275
Sjedinjene Države su se od
mirnog utoèišta svojih osnivaèa
76
00:05:40,389 --> 00:05:42,997
pretvorile u militantnu silu.
77
00:05:45,389 --> 00:05:48,507
DRUGI SVETSKI RAT
78
00:05:55,858 --> 00:05:58,493
Generacije Amerikanaca su uèile
79
00:05:58,527 --> 00:06:01,622
da su Sjedinjene Države
nerado bacile atomske bombe
80
00:06:01,697 --> 00:06:03,564
na kraju Drugog svetskog rata
81
00:06:03,599 --> 00:06:06,401
da bi spasile živote
stotine hiljada mladiæa
82
00:06:06,465 --> 00:06:09,510
spremne da poginu
u invaziji na Japan.
83
00:06:09,695 --> 00:06:15,276
Prièa je u stvari vrlo složena,
interesantna i uznemirujuæa.
84
00:06:15,711 --> 00:06:20,014
Mnogi Amerikanci nostalgièno
smatraju II svetski rat 'dobrim ratom'
85
00:06:20,109 --> 00:06:22,900
u kome su SAD i
njihovi saveznici tijumfovali
86
00:06:22,935 --> 00:06:26,020
nad nemaèkim nacizmom,
italijanskim fašizmom
87
00:06:26,084 --> 00:06:27,805
i japanskim militarizmom.
88
00:06:27,890 --> 00:06:29,924
Ostali, koji nisu bili te sreæe,
89
00:06:29,958 --> 00:06:34,479
seæaju se II svetskog rata kao
najkrvavijeg rata u ljudskoj istoriji.
90
00:06:34,593 --> 00:06:38,766
U trenutku kada je završen,
60 do 65 miliona ljudi je bilo mrtvo,
91
00:06:38,800 --> 00:06:42,730
ukljuèujuæi oko 27 miliona Sovjeta,
92
00:06:42,815 --> 00:06:46,240
izmeðu 10 i 20 miliona Kineza,
93
00:06:46,295 --> 00:06:50,411
sedam miliona Jevreja,
preko šest miliona Nemaca,
94
00:06:50,446 --> 00:06:55,650
tri miliona Poljaka ne-Jevreja,
2,5 milliona Japanaca
95
00:06:55,800 --> 00:06:59,353
i 1,5 milion Jugoslovena.
96
00:06:59,388 --> 00:07:04,900
Austrija, Britanija, Francuska,
Italija, Maðarska, Rumunija i SAD
97
00:07:04,960 --> 00:07:09,563
svaka je imala izmeðu
250-500 hiljada mrtvih.
98
00:07:12,551 --> 00:07:18,139
Za razliku od Prvog, Drugi svetski
rat je poèeo polako i širio se.
99
00:07:18,574 --> 00:07:22,310
Prvi hici su ispaljeni
još 1931. kada je Japan,
100
00:07:22,394 --> 00:07:27,381
koji se brzo industrializovao,
poslao Kvantung armiju na Mandžuriju
101
00:07:27,416 --> 00:07:30,651
i savladao kineske snage.
102
00:07:43,966 --> 00:07:47,919
U Evropi, Nemaèka
pod Adolfom Hitlerom
103
00:07:47,993 --> 00:07:52,410
u želji da se osveti za strašni
poraz u Prvom svetskom ratu,
104
00:07:52,594 --> 00:07:55,990
stvara moænu ratnu mašinu.
105
00:08:00,224 --> 00:08:04,090
Nemaèki narode, pomozi sam sebi!
106
00:08:04,303 --> 00:08:05,937
Hajl!
107
00:08:05,971 --> 00:08:09,910
Njegov saveznik, italijanski
fašista Benito Musolini,
108
00:08:09,994 --> 00:08:12,960
napada Etiopiju oktobra 1935.
109
00:08:15,914 --> 00:08:20,714
SAD, Britanija i Francuska
malo toga èine u znak protesta.
110
00:08:21,069 --> 00:08:26,191
Zbog toga Hitler zakljuèuje
kako Saveznici nemaju petlju za rat.
111
00:08:26,625 --> 00:08:28,910
U Martu 1936,
112
00:08:28,994 --> 00:08:33,905
Nemaèke trupe okupiraju
demilitarizovanu Rajnsku oblast.
113
00:08:33,999 --> 00:08:37,134
Bio je to najveæi Hitlerov
rizik do tada i - uspeo je.
114
00:08:37,269 --> 00:08:41,872
bile su najnapetije u mom životu.
115
00:08:41,987 --> 00:08:47,712
nedovoljna èak i za umeren otpor.
116
00:08:47,963 --> 00:08:53,701
mi bismo se povukli podvijenog repa.
117
00:08:55,163 --> 00:09:02,001
najopasnija odluka u mom životu.
118
00:09:05,347 --> 00:09:11,552
Slab meðunarodni odgovor na
Španski graðanski rat je još žalosniji.
119
00:09:11,586 --> 00:09:17,041
Sukob je izbio u julu 1936. kada
su snage generala Franciska Franka
120
00:09:17,175 --> 00:09:22,330
krenule da sruše Špansku republiku
i uspostave fašistièki režim.
121
00:09:22,564 --> 00:09:26,266
Republika je stvorila neprijatelje
meðu amerièkim zvaniènicima
122
00:09:26,341 --> 00:09:28,346
i korporativnim rukovodstvima
123
00:09:28,399 --> 00:09:31,005
svojom naprednom politikom
i èvrstim voðenjem poslova.
124
00:09:31,129 --> 00:09:36,978
Mnogi amerièki katolici podržavaju
Franka, kao i Hitler i Musolini
125
00:09:37,052 --> 00:09:40,007
koji mu nesebièno
šalju pomoæ i hiljade vojnika.
126
00:09:40,081 --> 00:09:45,270
Hitler šalje strašnu legiju Kondor
èije je bombardovanje Gernike
127
00:09:45,334 --> 00:09:48,805
Pablo Pikaso prikazao
na svojoj èuvenoj slici.
128
00:09:50,976 --> 00:09:56,414
Sovjetski voða Josif Staljin
šalje oružje i instruktore lojalistima.
129
00:09:56,588 --> 00:10:01,669
Ali Francuska, Engleska
i SAD ne èine ništa da pomognu.
130
00:10:01,903 --> 00:10:05,205
SAD èiji je predsednik
Franklin Delano Ruzvelt
131
00:10:05,263 --> 00:10:08,492
zabranjuju isporuku
oružja obema stranama,
132
00:10:08,557 --> 00:10:11,329
što je dodatno oslabilo loše
naoružane vladine snage.
133
00:10:11,453 --> 00:10:16,402
Ford, Dženeral motors, Fajereston
i druge amerièke kompanije
134
00:10:16,516 --> 00:10:21,022
snabdevaju fašiste
kamionima, gumama i alatom.
135
00:10:21,156 --> 00:10:24,592
Naftna kompanija Teksako,
na èijem èelu je pro-fašista
136
00:10:24,686 --> 00:10:28,195
daje na kredit Franku
svu naftu koja mu je potrebna.
137
00:10:28,330 --> 00:10:34,000
Ruzvelt je besan, preti naftnim
embargom i globom za Teksako.
138
00:10:34,226 --> 00:10:39,200
Teksako ipak uporno i neogranièeno
isporuèuje naftu Hitleru.
139
00:10:39,457 --> 00:10:41,976
Borbe su trajale tri godine.
140
00:10:42,070 --> 00:10:45,406
2800 hrabrih Amerikanaca
je otišlo u Španiju
141
00:10:45,464 --> 00:10:47,448
da se bori protiv fašista,
142
00:10:47,482 --> 00:10:51,619
veæinom za komuniste,
u brigadi 'Abraham Linkoln'.
143
00:10:51,653 --> 00:10:54,154
Njih hiljadu se nije vratilo.
144
00:10:54,272 --> 00:10:59,043
Reci nam Inglez, zašto ste došli
da se borite za našu republiku?
145
00:11:01,996 --> 00:11:04,705
Èovek se bori za
ono u šta veruje Fernando.
146
00:11:04,833 --> 00:11:07,835
Da, ali u svojoj zemlji.
147
00:11:07,853 --> 00:11:12,807
Možda misliš da
guram nos u tuða posla,
148
00:11:12,891 --> 00:11:15,006
ali ja ne mislim tako.
149
00:11:15,160 --> 00:11:18,606
Ovde se ne bori
samo Španija, zar ne?
150
00:11:18,730 --> 00:11:22,400
Tu su Nemaèka i Italija sa
jedne strane, a Rusije sa druge
151
00:11:22,451 --> 00:11:25,503
i Španci usred svega toga.
152
00:11:25,954 --> 00:11:31,004
Nacisti i fašisti su protiv demokratije
koliko i protiv komunizma
153
00:11:31,093 --> 00:11:33,177
i oni koriste
vašu zemlju kao poligon
154
00:11:33,211 --> 00:11:36,424
za svoju novu ratnu mašinu,
tenkove i bombardere
155
00:11:36,498 --> 00:11:39,850
tako da mogu da
ugroze demokratske zemlje
156
00:11:39,941 --> 00:11:42,113
i napadnu Englesku,
Francusku i moju zemlju
157
00:11:42,237 --> 00:11:44,688
pre nego što
se pripremimo za borbu.
158
00:11:44,723 --> 00:11:49,358
Franko je pobedio i republika
je pala u proleæe 1939.
159
00:11:49,492 --> 00:11:54,582
sahranivši ne samo preko
100 000 republikanskih vojnika
160
00:11:54,616 --> 00:11:57,515
i 5000 stranih dobrovoljaca,
161
00:11:57,619 --> 00:12:00,988
nego i nade i snove
mnogih naprednih ljudi.
162
00:12:01,122 --> 00:12:07,045
Ruzvelt je 1939. saopštio da je
politika prema Španiji
163
00:12:07,180 --> 00:12:11,182
bila strašna greška i upozorio
da æe svi uskoro platiti za to.
164
00:12:11,456 --> 00:12:17,222
Takva politika je uverila Staljina
da zapadne sile nemaju interesa
165
00:12:17,357 --> 00:12:21,192
za kolektivnu akciju koja bi
usporila napredovanje nacizma.
166
00:12:21,226 --> 00:12:23,911
Godinama je sovjetski diktator
tražio od zapada
167
00:12:23,995 --> 00:12:25,996
da se ujedini protiv
Hitlera i Musolinija,
168
00:12:26,091 --> 00:12:30,234
èak je pristupio
Ligi naroda 1934. godine.
169
00:12:30,669 --> 00:12:33,988
Sovjetske molbe su zanemarene.
170
00:12:34,212 --> 00:12:38,826
A onda se 1937.
rasplamsao rat u Kini
171
00:12:39,001 --> 00:12:43,531
i moæna japanska vojska
je zauzimala grad za gradom.
172
00:12:45,767 --> 00:12:49,320
Kada su se nacionalistièke
snage Èanga Kaj-šeka povukle,
173
00:12:49,394 --> 00:12:52,626
japanski vojnici
masakriraju graðane Nankinga.
174
00:12:52,891 --> 00:12:58,005
Decembra 1937. ubili su
izmeðu 200 i 300 hiljada civila
175
00:12:58,130 --> 00:13:02,449
i silovali desetine hiljada žena.
176
00:13:07,322 --> 00:13:11,405
Japan je uskoro zavladao
istoènom obalom Kine
177
00:13:11,489 --> 00:13:14,745
na kojoj je živelo
oko 200 miliona ljudi.
178
00:13:18,283 --> 00:13:23,220
Meðunarodna situacija
se još više pogoršala 1938.
179
00:13:23,355 --> 00:13:25,956
nemaèkom aneksijom Austrije
180
00:13:26,091 --> 00:13:29,993
i Minhenskim sporazumom
kojim zapadne sile pristaju
181
00:13:30,128 --> 00:13:36,000
na komadanje Èehoslovaèke kojim
Nemaèkoj pripada Sudetska oblast.
182
00:13:38,904 --> 00:13:42,873
Britanski premijer
Nevil Èemberlen sramno izjavljuje:
183
00:13:42,958 --> 00:13:46,710
doneo mir u naše vreme!
184
00:13:46,745 --> 00:13:49,214
SAD i njeni saveznici
nisu mnogo uradili
185
00:13:49,348 --> 00:13:54,483
da pomognu nemaèkim
Jevrejima u oèajnoj situaciji
186
00:13:54,557 --> 00:13:58,200
otkada je krajem 1938.
orgija nasilja Kristalne noæi
187
00:13:58,290 --> 00:14:02,209
eskalirala u silovanja i ubistva
drevne jevrejske populacije.
188
00:14:04,436 --> 00:14:09,007
Slièno Evropi,
Amerika je tek malo pomogla,
189
00:14:09,142 --> 00:14:14,405
prihvativši oko 200 000 Jevreja
izmeðu 1933. i 1945.
190
00:14:16,291 --> 00:14:19,410
Ohrabren, Hitler je
ponovo udario u martu 1939,
191
00:14:19,494 --> 00:14:23,501
kršeæi obeæanje,
napao je ostatak Èehoslovaèke.
192
00:14:23,615 --> 00:14:25,993
Staljin shvata da njegova zemlja
193
00:14:26,117 --> 00:14:29,904
mora da se sama suoèi
sa smrtnim neprijateljem.
194
00:14:29,938 --> 00:14:33,074
Plašeæi se nemaèko-poljskog
saveza i napada na SSSR,
195
00:14:33,229 --> 00:14:38,114
šokirao je zapad potpisavši
sa Hitlerom Pakt o nenapadanju
196
00:14:38,198 --> 00:14:42,583
kojim su istoènu Evropu
podelili izmeðu sebe.
197
00:14:42,657 --> 00:14:46,924
su se oèigledno sprijateljili.
198
00:14:46,988 --> 00:14:50,991
Staljinova glavna briga je
bezbednost sopstvenog naroda.
199
00:14:51,106 --> 00:14:56,006
Sovjetski diktator je isti savez
predložio Britaniji i Francuskoj,
200
00:14:56,130 --> 00:15:01,005
ali one nisu prihvatile da Staljin
rasporedi svoje trupe uz Poljskoj
201
00:15:01,069 --> 00:15:04,205
kao naèin da zaustavi Nemce.
202
00:15:04,539 --> 00:15:08,701
Manje od dve nedelje
nakon potpisivanja pakta,
203
00:15:08,875 --> 00:15:11,044
Hitler je napao Poljsku sa zapada.
204
00:15:17,118 --> 00:15:22,256
Britanija i Francuska, saveznice
Poljske, najzad objavljuju rat Hitleru.
205
00:15:26,294 --> 00:15:29,663
Dve nedelje kasnije,
17. septembra
206
00:15:29,767 --> 00:15:33,293
Staljin takoðe napada Poljsku.
207
00:15:35,704 --> 00:15:38,992
Sovjeti ubrzo uspostavljaju vlast
u baltièkim državama
208
00:15:39,106 --> 00:15:43,817
Estoniji, Letoniji i Litvaniji
i napadaju Finsku.
209
00:15:43,912 --> 00:15:47,131
Svet je ponovo u ratu.
210
00:15:47,182 --> 00:15:50,017
Drugi svetski rat je poèeo.
211
00:15:50,735 --> 00:15:57,505
Nepobediva nemaèka vojska osvaja
Dansku, Norvešku, Holandiju i Belgiju.
212
00:16:02,887 --> 00:16:07,916
Mlaða generacija èuvene francuske
armije iz Prvog svetskog rata
213
00:16:08,150 --> 00:16:13,674
desetkovana je u tom pokolju, za
samo šest nedelja borbi u junu 1940.
214
00:16:13,908 --> 00:16:19,003
Veæina vladajuæe klase,
konzervativne i antisemitske do srži,
215
00:16:19,097 --> 00:16:21,482
odluèila se na kolaboraciju.
216
00:16:21,586 --> 00:16:24,168
Hitler je sada usmerio
pažnju na Englesku
217
00:16:24,202 --> 00:16:27,624
i poèeo da je kažnjava
vazdušnima napadima,
218
00:16:27,699 --> 00:16:31,475
prethodnicom invazije preko Lamanša.
219
00:16:31,689 --> 00:16:36,597
Novi ratni lider Vinston Èerèil
ujedinjuje naciju.
220
00:16:36,731 --> 00:16:41,835
u desantnim zonama,
221
00:16:41,970 --> 00:16:45,906
i na ulicama.
222
00:16:45,998 --> 00:16:50,828
Nikada se neæemo predati!
223
00:16:54,682 --> 00:16:59,107
Bilo je to pravo èudo,
ali izmuèena avijacija uspeva
224
00:16:59,271 --> 00:17:02,673
da zadrži Nemce u zalivu
u istorijskoj bici za Britaniju.
225
00:17:02,984 --> 00:17:06,776
Èerèil je to nazvao
njihovim najslavnijim èasom.
226
00:17:07,779 --> 00:17:13,217
Predvodeæi britanski narod,
Èerèil je postao živa legenda.
227
00:17:24,012 --> 00:17:29,115
Iako veæina Amerikanaca želi da
Britanija i Francuska pobede u ratu,
228
00:17:29,219 --> 00:17:31,994
prema Galupovom
istraživanju iz oktobra 1939.
229
00:17:32,102 --> 00:17:37,757
95% ne želi da SAD uðu u rat,
bojeæi se da æe Britanija
230
00:17:37,892 --> 00:17:43,497
ponovo kao 1917. uvuæi
SAD u uzaludan svetski rat.
231
00:17:43,531 --> 00:17:44,915
Još jedan rat? Ne za mene.
232
00:17:44,966 --> 00:17:48,085
Ovog puta Amerika treba da ostane
po strani i nadam se da hoæe.
233
00:17:48,219 --> 00:17:51,805
Pustimo Evropu da vodi svoje bitke.
One nama ništa ne znaèe.
234
00:17:51,840 --> 00:17:53,757
Meni ništa ne znaèe. -Ne!
235
00:17:53,792 --> 00:17:55,459
Ne. -Ne!
236
00:17:57,595 --> 00:18:01,081
Ruzvelt je obeæao
na izborima 1940. godine
237
00:18:01,099 --> 00:18:04,992
da Amerièki mladiæi
neæe iæi u tuðe ratove.
238
00:18:05,186 --> 00:18:10,057
Ipak, on je sada uveren da Hitler
namerava da zavlada svetom.
239
00:18:10,275 --> 00:18:16,614
I pored Zakona o neutralnosti
i vojne gotovosti na niskom nivou,
240
00:18:16,948 --> 00:18:21,268
Ruzvelt je ipak napravio
nekoliko hrabrih poteza.
241
00:18:21,502 --> 00:18:27,091
Zaobilazeæi propise, on jednostrano
šalje 50 starih razaraèa Britaniji.
242
00:18:27,292 --> 00:18:34,444
Kako bi isterao Japan iz Kine, on
nameæe embargo na važne sirovine
243
00:18:34,649 --> 00:18:39,169
ugalj i gvožðe, neophodne
japanskoj ratnoj mašineriji.
244
00:18:39,420 --> 00:18:46,770
U septembru 1940. Japan uzvraæa i
osniva sa Nemaèkom, Italijom i drugima
245
00:18:46,945 --> 00:18:50,130
Trojni pakt.
246
00:18:50,165 --> 00:18:55,108
Sada je jasno da su se te tri zemlje -
Sile osovine udružile protiv nas,
247
00:18:55,223 --> 00:19:00,240
da razbiju upravo one principe koji
su nas uèinili onakvim kakvi jesmo.
248
00:19:02,577 --> 00:19:08,449
Dok su oblaci rata postajali sve crnji,
Ruzvelt èini najsmeliji potez.
249
00:19:08,883 --> 00:19:11,835
Prekršivši èuveni presedan
Džordža Vašingtona,
250
00:19:11,890 --> 00:19:15,502
prihvatio je treæi mandat 1940.
251
00:19:15,557 --> 00:19:19,760
Ulog je retko kad bio veæi
na predsednièkim izborima.
252
00:19:19,854 --> 00:19:24,529
Ruzvelt je u tom duhu izabrao
sekretara za poljoprivredu
253
00:19:24,634 --> 00:19:28,489
kontroverznog Henrija A. Volasa,
za svog zamenika.
254
00:19:28,670 --> 00:19:33,126
Volas je bio mozak
uspešnih Ruzveltovih poteza
255
00:19:33,290 --> 00:19:38,302
za oporavak od Velike depresije,
koje su vladinim subvencijama
256
00:19:38,497 --> 00:19:43,323
pomogle poljoprivrednicima
da izdrže i vrate se proizvodnji.
257
00:19:43,468 --> 00:19:47,905
Za gradsku sirotinju, on uvodi
bonove za hranu i školske obroke.
258
00:19:47,999 --> 00:19:52,559
Volas pokreæe program za plansko
korišæenje i zaštitu zemljišta.
259
00:19:52,684 --> 00:19:56,980
Smatrali su ga najboljim
saveznikom nauène zajednice
260
00:19:57,131 --> 00:20:01,034
jer je oštro istupao protiv
netaènih rasnih teorija
261
00:20:01,069 --> 00:20:04,871
i osporava Hitlerovu
politiku u Nemaèkoj.
262
00:20:04,976 --> 00:20:09,846
sada hemièar na Univerzitetu Tuskigi
263
00:20:09,991 --> 00:20:14,815
me je uveo u tajne oplodnje biljaka.
264
00:20:15,150 --> 00:20:18,385
uzgajajuæi kukuruz
265
00:20:18,489 --> 00:20:23,588
moja znanja o biljkama.
266
00:20:24,225 --> 00:20:29,896
vlasništvo neke rase ili klase,
267
00:20:29,931 --> 00:20:34,701
ljudima samo treba pružiti priliku.
268
00:20:36,838 --> 00:20:40,540
Lideri Demokrata su
zazirali od Volasovih stavova
269
00:20:40,574 --> 00:20:44,461
i izgledalo je da æe Volasova
nominacija propasti
270
00:20:44,582 --> 00:20:50,000
kada je Ruzvelt ljut i frustriran
napisao znaèajno pismo delegatima
271
00:20:50,104 --> 00:20:54,211
kojim je glatko odbio
predsednièku nominaciju.
272
00:20:54,305 --> 00:20:58,629
kada je potpala pod vlast
273
00:20:58,723 --> 00:21:03,514
a ne ljudske vrednosti.
274
00:21:03,748 --> 00:21:08,804
ne zbaci sve okove
275
00:21:08,919 --> 00:21:12,706
reakcije i pomirljivosti,
276
00:21:12,840 --> 00:21:16,460
svoj marš ka pobedi.
277
00:21:16,494 --> 00:21:21,708
ide u oba pravca u isto vreme.
278
00:21:21,872 --> 00:21:27,187
imenovanja za predsednika.
279
00:21:27,622 --> 00:21:31,992
Njegova supruga,
Elenor Ruzvelt, spasava stvar.
280
00:21:32,096 --> 00:21:36,562
Kao prva supruga predsednika
koja je govorila na konvenciji,
281
00:21:36,596 --> 00:21:38,866
rekla je nezadovoljnim delegatima:
282
00:21:38,986 --> 00:21:41,366
Suoèavamo se sa teškom situacijom.
283
00:21:41,996 --> 00:21:48,866
obiènu nominaciju u obièno vreme.
284
00:21:50,978 --> 00:21:54,698
i stavili Volasa na listu.
285
00:21:54,749 --> 00:21:57,701
Meðutim, on im je uzvratio:
286
00:21:57,735 --> 00:22:01,601
i želim da kažem samo ovo:
287
00:22:01,656 --> 00:22:06,009
voðstvom predsednika Ruzvelta
288
00:22:06,044 --> 00:22:10,497
stranku i pobediti u novembru
289
00:22:10,531 --> 00:22:13,983
amerièkom narodu.
290
00:22:19,231 --> 00:22:23,005
'Gospodin Smit ide u Vašington'
291
00:22:39,894 --> 00:22:42,996
Kriza oko Volasa nije prestajala.
292
00:22:43,030 --> 00:22:49,832
Prethodni potpredsednik
'Kaktus Džek' Garner, kaže:
293
00:22:49,967 --> 00:22:53,106
Ovaj posao ne vredi pišljva boba!
294
00:22:53,141 --> 00:22:58,178
Valas je i pored svega
nekako štrèao na Kapitol hilu.
295
00:22:58,212 --> 00:23:00,313
Bio je produhovljen èovek,
296
00:23:00,348 --> 00:23:03,483
fasciniran Navaho
plemenskom religijom.
297
00:23:03,518 --> 00:23:07,053
Prouèavao je budizam
i zoroastratizam.
298
00:23:07,088 --> 00:23:12,025
Vašington sa zadimljenim klubovima
i koktelima nije mu odgovarao.
299
00:23:12,160 --> 00:23:16,686
Nije pio ni pušio. Više je voleo
da igra tenis i boksuje.
300
00:23:16,731 --> 00:23:21,618
Voleo je da provodi veèeri èitajuæi
ili baca bumerang na reci Potomak.
301
00:23:21,652 --> 00:23:25,221
U znak velikog poverenja, Ruzvelt
postavlja Volasa za predsednika
302
00:23:25,372 --> 00:23:30,577
Odbora ratne ekonomije
zaduženog za nacionalnu privredu.
303
00:23:31,012 --> 00:23:35,414
Volas je bio na vrhuncu
svog uticaja u Vašingtonu.
304
00:23:36,551 --> 00:23:41,221
1941. æe biti
godina epskih promena.
305
00:23:41,255 --> 00:23:44,840
Firer je ispunio
obeæanje nemaèkom narodu
306
00:23:44,925 --> 00:23:48,727
da æe ispraviti sramotu
nanetu u Prvom svetskom ratu.
307
00:23:49,025 --> 00:23:55,127
Mi æemo njome komandovati!
308
00:23:55,586 --> 00:23:57,938
Nemci su sada na vrhuncu.
309
00:23:57,972 --> 00:24:00,841
Namirnice iz Francuske,
Holandije, Danske, Norveške.
310
00:24:00,875 --> 00:24:03,960
Luksuzna roba, industrija cveta
311
00:24:04,295 --> 00:24:09,805
i èini se da æe se napokon
ostvariti hiljadugodišnji Rajh.
312
00:24:10,117 --> 00:24:13,153
Ali kao što je istorija
pokazala mnogo puta,
313
00:24:13,187 --> 00:24:17,774
fatalne greške
ne dolaze spolja, nego iznutra.
314
00:24:18,109 --> 00:24:23,847
Hitler na vrhuncu svoje oholosti
napada Sovjetski Savez.
315
00:24:25,583 --> 00:24:30,420
Pojam lebensraum ili životni prostor
prvi je 1925. upotrebio Hitler
316
00:24:30,494 --> 00:24:35,710
u dvotomnoj autobiografiji
'Majn Kampf' odnosno 'Moja borba'.
317
00:24:36,544 --> 00:24:41,932
On tvrdi da je buduænost
nemaèkog naroda na istoku
318
00:24:42,006 --> 00:24:45,585
i da ga treba oduzeti
Sovjetskom Savezu.
319
00:24:45,680 --> 00:24:50,491
On zauzima šestinu Zemlje, od
istoka ka zapadu skoro pola sveta
320
00:24:50,605 --> 00:24:54,624
i od Severnog pola do granica Indije.
321
00:24:54,728 --> 00:24:58,648
Jedina država sa preko
23 miliona kvadratnih kilometara.
322
00:24:58,683 --> 00:25:01,668
Preko tri puta
je veæi od naše zemlje,
323
00:25:01,702 --> 00:25:05,238
kao Severna Amerika sa 2,5 miliona
kvadratnih kilometara pride.
324
00:25:05,556 --> 00:25:08,608
Sirovine - neogranièene.
325
00:25:08,693 --> 00:25:12,495
Stanovništvo - 193 miliona.
326
00:25:16,200 --> 00:25:21,171
Trebalo je eliminisati
Slovene i Jevreje
327
00:25:21,306 --> 00:25:24,274
da se napravi prostor
za nadmoænu nemaèku rasu.
328
00:25:33,985 --> 00:25:37,787
Sukob izmeðu Nemaca
i Slovena u istoènoj Evropi
329
00:25:37,822 --> 00:25:42,025
potièe iz 13. veka,
od baltièkih krstaških ratova,
330
00:25:42,059 --> 00:25:45,612
kada su se Tevtonski vitezovi
borili protiv Rusa.
331
00:25:47,059 --> 00:25:50,712
'Aleksandar Nevski'
Sergeja Ajzenštajna
332
00:25:51,559 --> 00:25:55,916
Sukob se intenzivirao
sa usponom nacionalnih država.
333
00:25:55,990 --> 00:25:59,175
Sada se Hitler
spremao da završi posao,
334
00:25:59,226 --> 00:26:02,345
verujuæi da je
èistoj nemaèkoj rasi suðeno
335
00:26:02,380 --> 00:26:07,033
da pokori dekadentne,
rasno mešane Slovene.
336
00:26:07,200 --> 00:26:11,204
Hitler smatra da je rasno
mešanje izazvalo slom civilizacije.
337
00:26:11,238 --> 00:26:14,541
On je bio svedok toga
u rodnoj zemlji,
338
00:26:14,575 --> 00:26:18,378
u multinacionalnom Beèu
pre Prvog svetskog rata,
339
00:26:18,412 --> 00:26:23,220
a sada vidi da se to dešava
u dekadentnoj Britaniji i SAD.
340
00:26:23,594 --> 00:26:29,823
Engleska više nije pretnja i
Hitler se ustremio na najveæi plen.
341
00:26:29,987 --> 00:26:35,295
Nepune dve godine pošto je potpisao
pakt sa Staljinom, on ga napada.
342
00:26:36,087 --> 00:26:39,295
Operacija Barbarosa,
jun 1941. godine.
343
00:26:41,402 --> 00:26:45,355
Tri miliona ljudi je u Blickrigu
344
00:26:45,389 --> 00:26:49,192
prodrlo duboko u sovjetsku
teritoriju duž fronta
345
00:26:49,257 --> 00:26:53,279
koji se protezao 3200 km,
od Arktika do Crnog mora.
346
00:26:53,314 --> 00:26:57,417
Nemci su brzo uništili dve treæine
sovjetskih vazdušnih snaga.
347
00:26:57,751 --> 00:27:00,154
Zbog gubitka tenkova i artiljerije,
348
00:27:00,238 --> 00:27:05,602
Staljinovo masovno naoružavanje
posle 1939. pokazalo se beskorisno.
349
00:27:05,726 --> 00:27:08,728
Strahujuæi da Britanija
seje dezinformacije
350
00:27:08,863 --> 00:27:13,003
da podstakne rat
izmeðu Nemaèke i SSSR-a,
351
00:27:13,067 --> 00:27:18,571
Staljin ne veruje obaveštajnim
izveštajima da je invazija neminovna.
352
00:27:18,906 --> 00:27:22,575
U èistkama tokom 30-ih,
Staljin je pobio ili uhapsio
353
00:27:22,610 --> 00:27:26,629
veæinu sovjetske Vrhovne komande,
354
00:27:26,681 --> 00:27:30,867
nekih 43 000 oficira,
zbog njihove navodne lojalnosti
355
00:27:30,901 --> 00:27:33,993
osnivaèu Crvena armije
Lavu Trockom,
356
00:27:34,138 --> 00:27:39,509
koga je Staljin muèki ubio godinu
dana ranije u Meksiko Sitiju.
357
00:27:41,078 --> 00:27:44,347
Staljin je bio podjednako
paranoièan i to s pravom
358
00:27:44,399 --> 00:27:48,151
u vezi lojalnosti
lokalnih sovjetskih naroda
359
00:27:48,205 --> 00:27:51,521
koje je zlostavljao
u predratnim godinama.
360
00:27:51,555 --> 00:27:56,029
Umesto da traži savezništvo
tog nepokornog stanovništva,
361
00:27:56,093 --> 00:28:01,199
Hitler je bio još suroviji od
Staljina u nameri da uništi Sovjete,
362
00:28:01,298 --> 00:28:06,603
daleko više od rata na zapadu,
èak suroviji nego prema Jevrejima.
363
00:28:08,706 --> 00:28:12,575
Ukrajina je pala u leto 1941.
364
00:28:12,610 --> 00:28:16,613
Bitka za Kijev,
najstariju prestonicu Rusije
365
00:28:16,697 --> 00:28:19,749
koštala je pola miliona
ruskih života.
366
00:28:21,885 --> 00:28:26,506
Civili su bili ubijani
ili osuðeni na ropski rad.
367
00:28:26,590 --> 00:28:31,578
Sa padom Ukrajine izgubljeno
je srce sovjetske industrije.
368
00:28:32,012 --> 00:28:37,567
Nemci su Sovjetskom Savezu
oduzeli ugalj, èelik, gas i rude
369
00:28:37,702 --> 00:28:42,602
i poèeli da napreduju
prema Moskvi u jesen 1941.
370
00:28:42,656 --> 00:28:45,518
Amerièki i britanski
vojni vrh je procenio
371
00:28:45,622 --> 00:28:49,162
da SSSR neæe izdržati
više od tri meseca
372
00:28:49,227 --> 00:28:51,898
i da æe možda pasti
za èetiri nedelje.
373
00:28:52,006 --> 00:28:55,872
Strahovali su da Staljin
ne zakljuèi separatni mir.
374
00:28:55,936 --> 00:28:58,421
Prognoze su bile tako poražavajuæe
375
00:28:58,456 --> 00:29:01,741
da je Èerèil progutao
svoj prezir prema komunizmu
376
00:29:01,846 --> 00:29:04,240
i obeæao pomoæ Sovjetskom Savezu.
377
00:29:04,295 --> 00:29:07,530
Staljin je tražio
od Britanije vojni materijal
378
00:29:07,565 --> 00:29:12,008
i da odmah krenu u Evropu i
angažuju Hitlera na drugom frontu.
379
00:29:12,183 --> 00:29:16,589
Za zapad je bilo najvažnije
da SSSR ostane u ratu
380
00:29:16,654 --> 00:29:20,326
i da primi glavni udar
nacistièke ratne mašinerije.
381
00:29:20,441 --> 00:29:25,682
U avgustu Ruzvelt šalje prvih
100 borbenih aviona SSSR-u.
382
00:29:25,816 --> 00:29:30,454
Amerièki vojni vrh namerava
da osnaži amerièku odbranu
383
00:29:30,588 --> 00:29:32,872
i podriva Ruzveltove napore.
384
00:29:32,987 --> 00:29:36,913
Kod Britanaca
jaèa nepoverenje u Staljina
385
00:29:36,977 --> 00:29:40,530
i oni se takoðe protive
slanju svojih resursa.
386
00:29:40,564 --> 00:29:43,532
Još uvek je na zapadu
bilo mnogo onih
387
00:29:43,566 --> 00:29:47,901
koji su želeli da vide
Sovjetski Savez na kolenima.
388
00:29:48,195 --> 00:29:53,409
Senator iz Misurija Hari Truman
izjavljuje 1941. u Senatu:
389
00:29:53,444 --> 00:29:57,180
treba da pomognemo Rusiji,
390
00:29:57,214 --> 00:30:00,900
moramo da pomognemo Nemaèkoj.
391
00:30:00,985 --> 00:30:04,110
Pustimo neka ih pobiju što više.
392
00:30:04,255 --> 00:30:08,140
Ignorišuæi takve savete,
Ruzvelt je u novembru 1941.
393
00:30:08,159 --> 00:30:11,511
najavio da æe SAD
poveæati pomoæ Sovjetima.
394
00:30:11,645 --> 00:30:16,006
U martu te godine, Ruzvelt uspeva
da nevoljnom Kongresu iznudi
395
00:30:16,110 --> 00:30:19,252
Zakon o zajmu i najmu.
396
00:30:19,686 --> 00:30:25,292
Poslao je Britaniji prvih 7 milijardi,
od ukupno 32 milijarde dolara.
397
00:30:25,726 --> 00:30:30,330
Sovjeti æe na kraju
dobiti 11 milijardi dolara.
398
00:30:33,500 --> 00:30:39,022
U avgustu 1941. Ruzvelt se tajno
sastao sa Èerèilom u Njufaundlendu.
399
00:30:39,556 --> 00:30:44,244
Brod je izašao iz magle
i stao uz bok 'Avguste'.
400
00:30:44,278 --> 00:30:47,180
Bio je to britanski
brod 'Princ od Velsa'.
401
00:30:47,414 --> 00:30:53,403
Premijer je došao samo zato
da ubedi SAD da uðu u rat.
402
00:30:53,654 --> 00:30:56,890
Eliot Ruzvelt,
jedan od Franklinovih sinova,
403
00:30:56,924 --> 00:31:01,161
prisutan u svojstvu vojnog atašea,
opisao je u svojoj knjizi
404
00:31:01,196 --> 00:31:05,064
taj veèernji susret
i kako je Èerèil preklinjao.
405
00:31:05,099 --> 00:31:10,003
Morate da nam se pridružite.
406
00:31:10,137 --> 00:31:15,341
Eliot je kasnije pomogao ocu
da sa protezama ode do kabine.
407
00:31:15,376 --> 00:31:17,910
Pravi Torijevac, zar ne?
408
00:31:18,145 --> 00:31:21,047
Savršen ratni premijer.
409
00:31:21,081 --> 00:31:25,385
da Britanija preživi ovaj rat.
410
00:31:25,419 --> 00:31:30,824
Englesku posle rata? To neæe iæi.
411
00:31:31,058 --> 00:31:36,462
Britancima da ne nameravamo
412
00:31:36,497 --> 00:31:39,299
koje oni mogu da iskoriste
413
00:31:39,353 --> 00:31:44,587
kad zagusti, a onda sve zaborave.
414
00:31:44,922 --> 00:31:48,321
Ovde je u pitanju Britanska imperija.
415
00:31:48,425 --> 00:31:54,079
britanski i nemaèki bankari
416
00:31:54,197 --> 00:31:58,284
šakama svetsku trgovinu.
417
00:31:58,399 --> 00:32:03,009
Te noæi, Ruzvelt je poèeo da
stvara svoju viziju novog sveta.
418
00:32:03,123 --> 00:32:06,319
kao predsednik Amerike
419
00:32:06,393 --> 00:32:08,594
Amerika neæe pomoæi Engleskoj
420
00:32:08,669 --> 00:32:13,566
gazi kolonijalne narode.
421
00:32:13,880 --> 00:32:19,439
U srcu Ruzveltove vizije je da politièka
sloboda znaèi ekonomsku slobodu,
422
00:32:19,473 --> 00:32:23,426
što je u oštroj suprotnosti
sa obrazloženjem Britanije
423
00:32:23,460 --> 00:32:27,430
da ona èuva kolonije jer su
siromašne i zavise od Londona.
424
00:32:27,564 --> 00:32:32,001
Ruzveltov globalni novi kurs
stvara kreditni sistem
425
00:32:32,086 --> 00:32:35,905
koji æe omoguæiti
kolonijama da se razviju.
426
00:32:35,939 --> 00:32:39,237
Ruzvelt je podsetio Èerèila
427
00:32:39,311 --> 00:32:43,613
da æe Filipini prestati da
budu amerièka kolonija 1946.
428
00:32:43,667 --> 00:32:46,482
Pozvao je Britaniju
da uèini isto u svojoj imperiji,
429
00:32:46,517 --> 00:32:49,706
koja vreða amerièka oseæanja.
430
00:32:49,820 --> 00:32:54,290
Èerèil shvata da Ruzveltovoj
velikodušnosti ima granica
431
00:32:54,334 --> 00:32:59,128
i da je cena amerièke pomoæi
novi svetski poredak posle rata.
432
00:32:59,163 --> 00:33:02,498
Nadamo se da æe svet buduænosti
433
00:33:02,532 --> 00:33:07,070
osnovne ljudske slobode.
434
00:33:07,321 --> 00:33:13,159
sloboda govora i izražavanja
435
00:33:13,193 --> 00:33:16,396
svuda u svetu.
436
00:33:16,630 --> 00:33:23,336
da se moli Bogu na svoj naèin
437
00:33:23,671 --> 00:33:26,523
bilo gde u svetu.
438
00:33:26,857 --> 00:33:32,779
u blagostanju, svuda u svetu.
439
00:33:33,213 --> 00:33:39,002
živi bez straha bilo gde u svetu.
440
00:33:39,553 --> 00:33:44,842
To su velike reèi i Atlantska povelja
je bila vizionarski dokument
441
00:33:45,176 --> 00:33:50,413
koji je kasnije postao vodeæi
manifest Ujedinjenih nacija.
442
00:33:50,748 --> 00:33:54,551
Takav univerzalni proglas
o pravima svih ljudi
443
00:33:54,645 --> 00:33:58,534
nije se èuo još od Francuske
i Oktobarske revolucije,
444
00:33:58,599 --> 00:34:00,957
Strahujuæi od teksta
koji æe Ruzvelt predložiti,
445
00:34:00,991 --> 00:34:05,895
Èerèil dodaje klauzulu da æe jednak
pristup meðunarodnom bogatstvu
446
00:34:05,998 --> 00:34:11,534
biti zagarantovan samo uz
poštovanje postojeæih obaveza.
447
00:34:11,769 --> 00:34:14,587
I kao što je Eliot Ruzvelt pisao:
448
00:34:14,621 --> 00:34:18,724
postepeno i veoma tiho,
449
00:34:18,799 --> 00:34:23,416
sa britanskih pleæa na amerièka.
450
00:34:23,480 --> 00:34:27,233
Sledeæeg dana je 'Princ od Velsa'
krenuo nazad u rat
451
00:34:27,267 --> 00:34:30,386
i dva državnika su se rastala.
452
00:34:30,481 --> 00:34:34,957
Èerèil je kasnije saopštio svom
kabinetu da æe Ruzvelt povesti rat,
453
00:34:35,002 --> 00:34:36,559
ali ga neæe objaviti.
454
00:34:36,593 --> 00:34:40,089
Sve zavisi od sticaja okolnosti.
455
00:34:40,193 --> 00:34:46,319
Niko tada nije mogao da predvidi
da æe u rat uæi zbog Japana.
456
00:34:46,854 --> 00:34:52,074
Japan se nije pridružio nacistima
protiv Rusije, starog protivnika.
457
00:34:52,159 --> 00:34:58,207
Udaljio se od Berlina zbog
sovjetsko-nemaèkog saveza 1939.
458
00:34:58,282 --> 00:35:00,249
Hitler u svojoj osionosti,
459
00:35:00,284 --> 00:35:03,352
smatrajuæi Japance rasno inferiornim,
460
00:35:03,387 --> 00:35:08,001
nije ni pokušao da im
poveri plan sa Sovjetima
461
00:35:08,075 --> 00:35:12,945
ili da im ponudi neku novu teritoriju
za podršku na dalekom istoku.
462
00:35:13,180 --> 00:35:18,004
Iz ove perspektive, to je imalo
ogromne posledice po sudbinu sveta.
463
00:35:18,218 --> 00:35:21,187
Da su Japanci
ušli u rat protiv Staljina,
464
00:35:21,241 --> 00:35:25,691
gotovo je izvesno
da bi SSSR bio uništen.
465
00:35:25,726 --> 00:35:29,001
Japan je želeo, kao i
Britanija, Nemaèka i Italija,
466
00:35:29,096 --> 00:35:31,764
da postane kolonijalna imperija.
467
00:35:31,798 --> 00:35:34,433
Iskoristivši vakuum nastao
468
00:35:34,468 --> 00:35:37,603
nemaèkim osvajanjem
Francuske i Holandije
469
00:35:37,658 --> 00:35:40,106
i neutralizacijom britansih snaga,
470
00:35:40,140 --> 00:35:44,794
Japan zapoèinje prodor ka jugu,
u Indokinu, jula 1941.
471
00:35:44,845 --> 00:35:49,048
da doðe do resursa i vojnih baza.
472
00:35:49,183 --> 00:35:53,853
SAD koje drže polovinu
svetske proizvodnje nafte,
473
00:35:53,887 --> 00:36:00,192
odgovaraju potpunim trgovinskim
embargom Japanu, ukljuèujuæi naftu.
474
00:36:00,250 --> 00:36:02,661
Zalihe Japana se brzo smanjuju
475
00:36:02,766 --> 00:36:06,799
i on odluèuje da obezbedi naftu
iz Holandske Istoène Indije,
476
00:36:06,893 --> 00:36:09,982
ali amerièka flota u Perl Harboru
477
00:36:10,886 --> 00:36:13,972
može znaèajno
da poremeti te planove.
478
00:36:18,294 --> 00:36:22,764
7. decembar 1941. godine
479
00:36:23,567 --> 00:36:26,703
biæe upamæen kao sraman datum.
480
00:36:26,937 --> 00:36:30,289
Japanci su krenuli
u iznenadni opšti napad
481
00:36:30,374 --> 00:36:34,727
na amerièku pomorsku bazu
u Perl Harburu na Havajima.
482
00:36:49,142 --> 00:36:55,911
Za njima je ostalo 2500 mrtvih
i onesposobljena amerièka flota.
483
00:36:56,516 --> 00:37:01,587
Amerikanci su znali za napad,
ali su misli da æe biti na Filipinima.
484
00:37:01,772 --> 00:37:08,178
da se prevaziðe ova invazija,
485
00:37:08,292 --> 00:37:14,404
istrajati do potpune pobede.
486
00:37:16,587 --> 00:37:21,057
Sutradan su SAD i Velika Britanija
objavile rat Japanu.
487
00:37:21,211 --> 00:37:26,829
Iako nije bilo dogovora o Perl Harboru
sa japanskim saveznicima,
488
00:37:26,980 --> 00:37:31,901
Hitler je nepotrebno
objavio rat SAD -
489
00:37:31,985 --> 00:37:36,439
greška gotovo ravna
napadu na Sovjetski Savez.
490
00:37:37,824 --> 00:37:41,727
Ruzvelt je sada mogao
da objavi rat Japanu,
491
00:37:41,762 --> 00:37:44,420
osloboðen velikog tereta
492
00:37:44,484 --> 00:37:48,000
da ne prekrši obeæanje
amerièkim biraèima.
493
00:37:48,035 --> 00:37:51,120
Konaèno je mogao
da objavi rat Nemaèkoj.
494
00:37:51,204 --> 00:37:54,106
Haos je sada globalni.
495
00:37:55,442 --> 00:37:59,879
SAD ima strategiju da se razvije
i postepeno napreduje na Pacifiku,
496
00:37:59,953 --> 00:38:04,006
a da svoje glavne napore
usmeri protiv Nemaca.
497
00:38:04,091 --> 00:38:08,037
Ruzvelt smatra da pobeda nad
Japanom neæe poraziti Nemaèku,
498
00:38:08,091 --> 00:38:11,374
ali da bi poraz Nemaèke
znaèio poraz Japana.
499
00:38:11,858 --> 00:38:18,164
SAD se okreæu ka Evropi, pa
japanska osvajanja teku neometano.
500
00:38:18,899 --> 00:38:23,836
Japan osvaja šestinu sveta
za samo šest meseci -
501
00:38:24,071 --> 00:38:28,017
Tajland, Malezija,
Java, Borneo, Filipini,
502
00:38:28,091 --> 00:38:31,197
Hong Kong, Indonezija, Burma.
503
00:38:31,311 --> 00:38:36,313
Stanovništvo tih zemalja èesto
doèekuje Japance kao oslobodioce
504
00:38:36,448 --> 00:38:41,504
od evropskih kolonijalnih ugnjetaèa,
ali takav stav je kratkog daha.
505
00:38:41,638 --> 00:38:43,773
Predsednik Ruzvelt
je nezvanièno rekao:
506
00:38:43,897 --> 00:38:49,028
treba da ginu na Pacifiku
507
00:38:49,162 --> 00:38:55,101
Francuza, Britanaca i Holanðana.
508
00:38:55,335 --> 00:38:58,137
U drugom velikom udaru
na saveznièke ciljeve,
509
00:38:58,211 --> 00:39:03,175
Japan je zapanjio Britance
u Singapuru poèetkom 1942.
510
00:39:05,946 --> 00:39:10,700
Britanci su imali više vojnika da
brane Singapur nego samu Englesku.
511
00:39:10,911 --> 00:39:13,819
Zarobljeno je
80 000 vojnika Komonvelta,
512
00:39:13,904 --> 00:39:17,222
a mnogi od njih su bili iz Australije.
513
00:39:17,340 --> 00:39:21,627
Tada su se pokazala istinska
oseæanja kolonizovanih naroda.
514
00:39:21,711 --> 00:39:26,609
Od 55 000 zarobljenih pripadnika
britanskih indijskih trupa,
515
00:39:26,683 --> 00:39:31,420
40 000 vojnika je promenio
stranu i borilo se za Japance.
516
00:39:31,555 --> 00:39:36,045
da se preda japanskim snagama.
517
00:39:36,159 --> 00:39:38,981
Da su Japanci napali istoènu Indiju
518
00:39:39,045 --> 00:39:42,881
i to usaglasili sa nemaèkim
napredovanjem na Bliskom istoku
519
00:39:42,955 --> 00:39:45,701
pre napada na Sovjetski Savez,
520
00:39:45,786 --> 00:39:49,221
Britanska imperija u Indiji
bi bila ozbiljno ugrožena.
521
00:39:49,456 --> 00:39:55,561
Japan i Nemaèka se tokom rata
nisu ponašali kao bliski saveznici.
522
00:39:57,431 --> 00:40:02,304
Japanski napad na Perl Harbur
se pokazao kao kobna greška.
523
00:40:02,636 --> 00:40:06,005
Saveznici su poèeli kontraofanzivu
524
00:40:06,089 --> 00:40:10,943
koju su predvodili general Daglas
Makartur i admiral Èester Nimic.
525
00:40:11,177 --> 00:40:16,502
U junu 1942, SAD su porazile
japansku mornaricu kod Midveja
526
00:40:16,616 --> 00:40:19,004
i zapoèele sa strategijom
osvajanja ostrva
527
00:40:19,069 --> 00:40:22,471
koja æe se nastaviti
više od tri godine.
528
00:40:22,596 --> 00:40:24,840
Japanci se žestoko bore
529
00:40:24,921 --> 00:40:29,812
i ova pobeda je skupo plaæena
životima amerièkih vojnika.
530
00:40:30,246 --> 00:40:36,442
Do 1943, SAD proizvodi
skoro 100 000 aviona godišnje,
531
00:40:36,536 --> 00:40:41,073
dok je Japan proizveo
70 000 za ceo rat.
532
00:40:41,508 --> 00:40:47,662
Do leta 1944, SAD su rasporedile
skoro 100 nosaèa aviona u Pacifiku,
533
00:40:47,814 --> 00:40:51,383
mnogo više nego
Japan za 25 godina.
534
00:40:53,787 --> 00:40:57,206
Saveznièka sposobnost
je vidljiva na svakom frontu.
535
00:40:57,290 --> 00:41:01,307
Razvoj radara i nekontaktnih
detonatora doprinosi pobedi,
536
00:41:01,411 --> 00:41:05,281
ali atomska bomba
æe promeniti tok istorije.
537
00:41:05,395 --> 00:41:10,853
U decembru 1938, dva nemaèka
fizièara zapanjila su nauèni svet
538
00:41:10,987 --> 00:41:13,656
cepanjem atoma uranijuma,
539
00:41:13,750 --> 00:41:18,628
što je razvoj atomske bombe
uèinilo teoretski moguæim.
540
00:41:18,862 --> 00:41:21,397
U SAD su time najviše uznemireni
541
00:41:21,431 --> 00:41:25,104
nauènici koji su
pobegli iz okupirane Evrope.
542
00:41:25,168 --> 00:41:27,600
Mnogi njih su Jevreji,
543
00:41:27,754 --> 00:41:32,324
koji strahuju da æe Hitler
imati u rukama takvo oružje.
544
00:41:32,419 --> 00:41:35,407
Izbegli nauènici
su bezuspešno pokušavali
545
00:41:35,499 --> 00:41:38,497
da zainteresuju amerièke vlasti.
546
00:41:38,602 --> 00:41:41,400
ti laboratorijski eksperimenti
547
00:41:41,434 --> 00:41:45,037
trenutno nemaju nikakav znaèaj.
548
00:41:45,272 --> 00:41:47,706
obaveštavajte nas.
549
00:41:47,991 --> 00:41:54,900
Oèajan, Leo Silard u julu 1939.
traži pomoæ od Alberta Ajnštajna,
550
00:41:55,294 --> 00:41:57,466
koji pristaje da piše
predsedniku Ruzveltu
551
00:41:57,517 --> 00:42:01,720
i poziva ga da odobri amerièki
atomski istraživaèki program.
552
00:42:01,855 --> 00:42:03,856
Ajnštajn je kasnije rekao:
553
00:42:03,950 --> 00:42:06,525
Napravio sam životnu grešku
554
00:42:06,590 --> 00:42:09,555
predsedniku Ruzveltu
555
00:42:09,629 --> 00:42:13,432
napravi atomska bomba.
556
00:42:13,466 --> 00:42:16,868
U poèetku je projekat bio mali,
557
00:42:16,982 --> 00:42:23,810
ali je u septembru 1942.
Projekat Menhetn predat vojsci.
558
00:42:24,644 --> 00:42:28,447
General Gruvs je rekao
pretpostavljenima da oèekuje rezultate.
559
00:42:28,551 --> 00:42:32,611
Potpredsednik Volas
koji je pratio nauèni razvoj
560
00:42:32,686 --> 00:42:35,654
imao je loše mišljenje o Gruvsu
561
00:42:35,789 --> 00:42:42,194
mrzi Ruzvelta i otvoreni je fašista.
562
00:42:42,812 --> 00:42:46,749
Zaèudo, na èelo projekta
laboratorije Los Alamos
563
00:42:46,799 --> 00:42:49,501
Grouvs je postavio
Roberta Openhajmera,
564
00:42:49,576 --> 00:42:53,032
koji je bio deklarisani
levièar i priznavao da je èlan
565
00:42:53,106 --> 00:42:57,016
svih komunistièkih partijskih
organizacija na Zapadnoj obali
566
00:42:57,110 --> 00:43:00,721
i koji je jedno vreme
davao 10% meseène plate
567
00:43:00,790 --> 00:43:03,949
za pomoæ republikanskim
snagama u Španiji.
568
00:43:03,983 --> 00:43:07,983
Iako potpuno suprotne naravi,
Grouvs je uz pomoæ Openhajmera
569
00:43:08,087 --> 00:43:12,207
okupio neverovatan
internacionalni krug nauènika
570
00:43:12,292 --> 00:43:15,461
meðu kojima su
Enriko Fermi i Leo Silard
571
00:43:15,545 --> 00:43:20,446
koji je prvi izazvao lanèanu reakciju
u nuklearnom reaktoru,
572
00:43:20,500 --> 00:43:24,336
izgraðenom u sali za skvoš
Univerziteta u Èikagu.
573
00:43:24,471 --> 00:43:26,989
Nauènici u pustinji
su davali sve od sebe
574
00:43:27,073 --> 00:43:31,433
bojeæi se da æe ih u zadnji èas
Nemaèka pobediti u atomskoj trci.
575
00:43:31,678 --> 00:43:35,297
Krajem 1944. se ispostavilo
576
00:43:35,348 --> 00:43:39,401
da je Nemaèka napustila
rad na bombi još 1942.
577
00:43:39,476 --> 00:43:43,405
i svoje vrhunske nauènike i resurse
578
00:43:43,470 --> 00:43:47,626
usmerila na razvoj raketa V1 i V2.
579
00:43:51,014 --> 00:43:55,367
Meðutim, amerièki
nauènici su nastavili.
580
00:43:57,971 --> 00:44:02,205
Na istoku, Sovjetski Savez
je bio na ivici katastrofe
581
00:44:02,359 --> 00:44:05,428
i nacisti su bili pred Moskvom.
582
00:44:05,762 --> 00:44:08,664
U septembru 1941, Staljin
se dogovara sa Britanijom
583
00:44:08,738 --> 00:44:12,701
da mu pošalje 25 do 30 divizija
584
00:44:12,762 --> 00:44:17,089
i ponovo insistirao da se otvori
drugi front na severu Francuske.
585
00:44:17,123 --> 00:44:20,174
Sledeæeg maja, Ruzvelt objavljuje -
586
00:44:20,225 --> 00:44:25,014
pripadnika i materijala Sila Osovine
587
00:44:25,048 --> 00:44:29,018
saveznièkih država zajedno.
588
00:44:29,252 --> 00:44:34,706
Najavio je da æe drugi front u
Evropi biti otvoren do kraja 1942.
589
00:44:34,924 --> 00:44:38,803
Naèelnik generalštaba vojske
Džordž Maršal dao je nalog
590
00:44:38,877 --> 00:44:43,730
komandantu amerièkih snaga u
Evropi generalu Dvajtu Ajzenhaueru
591
00:44:43,781 --> 00:44:48,504
da napravi plan za invaziju na Evropu
najkasnije u proleæe 1943.
592
00:44:48,738 --> 00:44:50,506
Sovjeti su bili oduševljeni.
593
00:44:50,740 --> 00:44:54,843
Ali Èerèil se suoèava sa
velikom krizom u severnoj Africi.
594
00:44:54,898 --> 00:44:58,747
30 000 britanskih vojnika
se ponižavajuæe predalo
595
00:44:58,799 --> 00:45:01,717
upola manjim
nacistièkim snagama.
596
00:45:01,851 --> 00:45:05,020
Strahujuæi od krvoproliæa
na obalama Francuske,
597
00:45:05,085 --> 00:45:09,006
od tvrdi da Britanci ne mogu
da sakupe dovoljno brodova
598
00:45:09,091 --> 00:45:11,193
da prebace invazione
snage preko Lamanša
599
00:45:11,287 --> 00:45:14,780
i uverio Ruzvelta da odloži
otvaranje drugog fronta
600
00:45:14,884 --> 00:45:18,007
i poène invaziju na severnu Afriku.
601
00:45:18,101 --> 00:45:20,588
Kada su SAD pristale,
602
00:45:20,662 --> 00:45:25,257
Ajzenhauer je predviðao da
æe to biti najcrnji dan u istoriji.
603
00:45:25,291 --> 00:45:27,307
On je još ranije rekao:
604
00:45:27,361 --> 00:45:33,682
zadržavamo 8 miliona Rusa u ratu.
605
00:45:34,000 --> 00:45:35,984
Prema Džordžu Maršalu,
606
00:45:36,035 --> 00:45:39,721
koji je odbacio invaziju
Afrike kao sporednu stvar -
607
00:45:39,773 --> 00:45:44,626
izgleda da su se Britanci,
za razliku od Rusa, bojali Nemaca.
608
00:45:44,771 --> 00:45:50,896
Aveti Prvog svetskog rata i dalje
žive u svesti Èerèilove vlade.
609
00:45:52,268 --> 00:45:55,604
Britanci su imali
drugaèiju strategiju.
610
00:45:55,655 --> 00:46:00,859
Oslanjajuæi se na flotu i napadajuæi
na lakšem južnom frontu u Italiji,
611
00:46:00,964 --> 00:46:06,108
Èerèil želeo da izbegne direktan
sukob sa nemaèkom silom.
612
00:46:06,299 --> 00:46:11,386
Umesto toga obezbeðuje severnu
Afriku i Mediteran oko Gibraltara
613
00:46:11,421 --> 00:46:16,009
i zatim Bliski istok, kako
bi zadržao rezerve nafte,
614
00:46:16,093 --> 00:46:22,514
kao i put za Indiju i ostatak svoje
istoène imperije kroz Suecki kanal.
615
00:46:22,549 --> 00:46:27,706
Ni paranoju od Sovjeta
ne bi trebalo potcenjivati.
616
00:46:27,881 --> 00:46:31,623
Velika Britanija i Rusija
su bile rivali još od 19. veka.
617
00:46:31,858 --> 00:46:36,421
Staljin Britancima uopšte nije
verovao, kao ni Amerikancima,
618
00:46:36,496 --> 00:46:39,725
zbog intervencije protiv komunista
619
00:46:39,799 --> 00:46:43,235
20 godina ranije
u ruskom graðanskom ratu.
620
00:46:45,605 --> 00:46:49,505
zadaviti boljševizam u kolevci.
621
00:46:49,609 --> 00:46:52,548
Sve do pakta o nenapadanju
sa Hitlerom,
622
00:46:52,612 --> 00:46:56,081
Staljin je èak gajio strah da
æe Èerèil i Britanska imperija
623
00:46:56,145 --> 00:46:58,917
možda napraviti savez
sa nacistièkom Nemaèkom
624
00:46:58,982 --> 00:47:03,188
i pokrenuti krstaški pohod
na Sovjetski Savez.
625
00:47:03,642 --> 00:47:05,360
Smrt nemaèkim okupatorima!
626
00:47:05,542 --> 00:47:08,460
Borbeni avioni spremni.
627
00:47:08,678 --> 00:47:11,346
Bombarderi spremni.
628
00:47:11,431 --> 00:47:13,916
Artiljerija na položaju.
629
00:47:13,950 --> 00:47:15,918
Rezervoari napunjeni.
630
00:47:16,352 --> 00:47:19,588
Konjica na položaju.
631
00:47:19,622 --> 00:47:21,323
Pešadija spremna.
632
00:47:24,427 --> 00:47:27,613
Iza onih brda je neprijatelj.
633
00:47:33,886 --> 00:47:39,508
Uprkos svemu i na
iznenaðenje velikog dela sveta,
634
00:47:39,642 --> 00:47:44,830
Crvena armija je
sama promenila tok rata.
635
00:47:45,064 --> 00:47:52,007
Samo bi Tolstoj mogao da opiše
herojske podvige Rusa koji su to uèinili.
636
00:47:52,372 --> 00:47:54,983
Malo ko je tada shvatao šta to znaèi,
637
00:47:55,097 --> 00:47:59,708
ali kao i Napoleon u Moskvi,
u zimu 1812. godine
638
00:47:59,862 --> 00:48:05,634
nemaèka ratna mašinerija
je po prvi put stala.
639
00:48:06,069 --> 00:48:10,204
Pošto su Japanci krenuli na jug,
640
00:48:10,419 --> 00:48:16,695
Staljin je vrato 40 sibirskih
divizija maršala Žukova u Moskvu.
641
00:48:16,930 --> 00:48:18,463
Žukov je napravio preokret.
642
00:48:18,598 --> 00:48:21,987
Nemci su izgibili
te zime oko 400 000 vojnika.
643
00:48:22,191 --> 00:48:27,022
U meðuvremenu, Lenjingrad koji
se nekada zvao Sankt Petersburg,
644
00:48:27,157 --> 00:48:31,793
Nemci drže pod
opsadom preko 900 dana
645
00:48:31,868 --> 00:48:35,280
što je ukljuèivalo
i dve zime 1941. i 1942.
646
00:48:35,415 --> 00:48:40,719
U gradu je 1941.
živelo 2,5 miliona ljudi.
647
00:48:40,853 --> 00:48:43,205
Svaki treæi æe umreti.
648
00:48:43,409 --> 00:48:46,425
Bombe, hladnoæa, gladovanje.
649
00:48:46,559 --> 00:48:51,630
Jedu supu od lepka za tapete,
od pacova, od svojih bližnjih
650
00:48:51,864 --> 00:48:57,569
u daleko veæim razmerama
nego što je ikada zvanièno priznato.
651
00:48:57,904 --> 00:49:01,041
Njihov ponos je bio toliki
da su mnogi civili odbili
652
00:49:01,115 --> 00:49:04,710
da se evakuišu iz grada
kada su imali priliku.
653
00:49:04,794 --> 00:49:08,013
Kompozitor Dmitrij Šostakoviè
je komponovao
654
00:49:08,068 --> 00:49:10,983
svoju veliku VII simfoniju
u èast ove žrtve.
655
00:49:11,117 --> 00:49:14,619
Orkestar je nastavio
da svira tokom opsade
656
00:49:14,664 --> 00:49:18,339
sve dok veæina njegovih
èlanova nije umrla od gladi.
657
00:49:19,592 --> 00:49:21,760
Nemci nikada nisu osvojili Lenjingrad.
658
00:49:21,894 --> 00:49:25,240
Sovjeti su izgubili preko milion ljudi.
659
00:49:25,481 --> 00:49:30,967
Umetnièka kolekcija èuvenog
Ermitaža prebaèena je na Ural.
660
00:49:31,070 --> 00:49:33,271
Rusi su spasli ono što su mogli.
661
00:49:33,336 --> 00:49:36,625
Mnogo toga je spaljeno
da ne padne u ruke Nemcima.
662
00:49:36,759 --> 00:49:39,895
Ne oslanjajuæi se na to
da æe zapad otvoriti drugi front
663
00:49:39,959 --> 00:49:41,897
ili poslati mnogo više pomoæi,
664
00:49:41,991 --> 00:49:47,402
Staljin je zapoèeo najveæu prinudnu
migraciju u ljudskoj istoriji.
665
00:49:47,637 --> 00:49:51,902
Evakuisao je oko 10 miliona
ljudi istoèno od Urala
666
00:49:51,957 --> 00:49:56,305
u centralnu Aziju i Sibir
i na jug u Kazahstan,
667
00:49:56,379 --> 00:50:00,816
da bi ponovo izgradio SSSR
u drugoj industrijskoj revoluciji
668
00:50:00,900 --> 00:50:04,336
poput one 20-ih i 30-ih godina.
669
00:50:04,470 --> 00:50:10,005
Za borbu protiv Nemaca, sagraðeno
je skoro 2000 novih fabrika.
670
00:50:10,109 --> 00:50:11,943
Usledilo je naseljavanje.
671
00:50:11,961 --> 00:50:14,996
Seoba najveæeg dela
sovjetske privrede
672
00:50:15,091 --> 00:50:18,299
obavljena je tokom
dve neverovatne godine
673
00:50:18,333 --> 00:50:23,205
i veæ 1943. SSSR je postao
industrijska sila ravna Evropi.
674
00:50:23,339 --> 00:50:26,641
Sada je bio u stanju da
se sam suprotstavi Nemaèkoj.
675
00:50:26,676 --> 00:50:32,514
Napravljeno je 40 000 tenkova T-34,
boljih od nemaèkih Pancera.
676
00:50:32,548 --> 00:50:36,401
50 000 aviona Iljušin,
slavnih IL-2,
677
00:50:36,436 --> 00:50:40,105
koji je bio superioran u
odnosu na nemaèki Luftvafe.
678
00:50:40,139 --> 00:50:44,506
Èelik, žito i rude koje
su 1941. izgubili u Ukrajini,
679
00:50:44,560 --> 00:50:46,595
postepeno su nadoknaðeni.
680
00:50:46,669 --> 00:50:49,931
Kompletno društvo saèinjeno
uglavnom od žena i dece
681
00:50:49,966 --> 00:50:53,802
radilo je u smenama
12-18 sati na dan da bi preživelo.
682
00:50:53,836 --> 00:50:57,239
Sve to za majku Rusiju.
683
00:50:57,273 --> 00:50:59,608
Patriotizam ljudi je neverovatan.
684
00:50:59,702 --> 00:51:03,358
Oni su davali liène dragocenosti
za finansiranje rata -
685
00:51:03,413 --> 00:51:06,007
nasledstvo, nakit, sve što su imali.
686
00:51:06,099 --> 00:51:10,884
Èitavo društvo koje je
Hitler pokušavao da istrebi,
687
00:51:10,938 --> 00:51:16,241
borilo se do poslednje kapi krvi
za sopstveni život i svoju zemlju.
688
00:51:16,501 --> 00:51:19,464
Za spaljene gradove i sela
689
00:51:19,951 --> 00:51:23,556
za smrt naše dece i majki,
690
00:51:24,082 --> 00:51:27,979
za bol i poniženje našeg naroda
691
00:51:28,766 --> 00:51:32,133
da æu se osvetiti neprijatelju.
692
00:51:33,430 --> 00:51:38,417
poginuti u borbi protiv neprijatelja
693
00:51:39,001 --> 00:51:41,475
nego predati svoj narod
694
00:51:42,869 --> 00:51:48,497
fašistièkim neprijateljima.
695
00:51:49,680 --> 00:51:52,395
Krv za krv!
696
00:51:53,004 --> 00:51:55,047
Smrt za smrt!
697
00:52:08,828 --> 00:52:14,009
Do kraja 1942. SAD
uprkos ranijim neuspesima,
698
00:52:14,233 --> 00:52:18,503
dobija Zakon o zajmu i najmu
i skoro dva miliona tona zaliha -
699
00:52:18,538 --> 00:52:23,141
oko 400 000 kamiona,
52 000 džipova,
700
00:52:23,176 --> 00:52:28,680
7000 tenkova, artiljeriju,
borna kola, 15 000 letelica,
701
00:52:28,714 --> 00:52:31,329
18 000 protivavionskih topova,
702
00:52:31,398 --> 00:52:35,753
8000 lokomotiva i namirnica.
703
00:52:38,024 --> 00:52:42,112
Iza nemaèkih linija, Ruski,
Ukrajinski i Beloruski partizani
704
00:52:42,296 --> 00:52:46,314
napadaju iz šuma i peæina,
dižuæi u vazduh vozove
705
00:52:46,448 --> 00:52:51,319
ometaju transport i nanose
štetu nemaèkoj ratnoj mašineriji,
706
00:52:51,354 --> 00:52:56,441
angažujuæi time èak 10%
nemaèkih okupacionih snaga.
707
00:52:56,475 --> 00:52:59,127
Partizani postaju nezaobilazan faktor
708
00:52:59,161 --> 00:53:03,081
u konaènoj pobedi sovjetskih trupa.
709
00:53:03,315 --> 00:53:05,784
Meðutim, posledice su strašne.
710
00:53:05,858 --> 00:53:09,778
Nemci se sve više
služe zastrašivanjem,
711
00:53:09,842 --> 00:53:12,757
vešajuæi podjednako
i partizane i nevine.
712
00:53:12,952 --> 00:53:18,597
Pretpostavlja se da je u ratu ubijeno
izmeðu 4 i 8 miliona Ukrajinaca.
713
00:53:19,231 --> 00:53:24,236
Smatra se da je Belorusija
izgubila èetvrtinu stanovništva -
714
00:53:24,270 --> 00:53:26,371
najmanje 2,5 miliona mrtvih.
715
00:53:26,405 --> 00:53:31,843
Oko 200 gradova i 9000 sela
spaljeno je do temelja.
716
00:53:32,078 --> 00:53:37,205
Najmanje 100 000 partizana
je ubijeno ili nestalo.
717
00:53:37,967 --> 00:53:43,650
Hitlerovi generali upozoravaju
da predstoji iscrpljujuæi rat.
718
00:53:43,940 --> 00:53:47,475
Sovjeti su izgledala u stanju
da izdrže ogromne gubitke.
719
00:53:47,510 --> 00:53:53,214
Hitlerov cilj nije da samo
zbriše slovenske narode,
720
00:53:53,249 --> 00:53:56,945
nego i da prisvoji
resurse Sovjetskog Saveza.
721
00:53:57,059 --> 00:54:00,625
Nemci pod komandom
generala Fridriha Paulusa
722
00:54:00,690 --> 00:54:04,806
prodiru ka jugu i
naftom bogatoj luci Baku.
723
00:54:04,860 --> 00:54:07,329
Sovjeti pod komandom
maršala Georgija Žukova
724
00:54:07,383 --> 00:54:10,765
spremni su da
ih spreèe po svaku cenu.
725
00:54:10,866 --> 00:54:14,369
Sovjetska armija
ne može da se bori bez nafte.
726
00:54:14,443 --> 00:54:19,374
Gubitak Bakua bi
prinudio Staljina na predaju.
727
00:54:19,408 --> 00:54:23,478
Jedan grad se ispreèio
na putu za Baku - Staljingrad.
728
00:54:23,652 --> 00:54:29,234
U zimu 1942. nemaèka vojska
je konaèno pronašla metu.
729
00:54:29,498 --> 00:54:34,316
U najveæoj bici u istoriji,
Rusi su izgubili više ljudi
730
00:54:34,390 --> 00:54:38,677
nego Britanci i Amerikanci
zajedno u celom ratu.
731
00:54:42,498 --> 00:54:45,583
Ubijeno je oko pola miliona ljudi.
732
00:54:45,618 --> 00:54:49,930
Nemci su izgubili bar
200 000 najboljih vojnika,
733
00:54:49,990 --> 00:54:51,823
a verovatno i mnogo više.
734
00:54:53,592 --> 00:54:56,077
Ne zna se koliko je stradalo civila.
735
00:54:59,148 --> 00:55:03,868
Nemci su mogli da unište Staljingrad,
ali nisu mogli da ga osvoje.
736
00:55:03,986 --> 00:55:08,392
Po strogom Staljinovom nareðenju,
svako ko se povuèe ili preda
737
00:55:08,447 --> 00:55:12,227
smatraæe se izdajnikom i
njegova porodica æe biti uhapšena.
738
00:55:12,311 --> 00:55:16,231
Njegova zastrašujuca politika
bila je - ni koraka nazad.
739
00:55:16,282 --> 00:55:19,901
Kod Staljingrada je više
od 13 000 sovjetskih vojnika
740
00:55:19,955 --> 00:55:21,836
ubijeno od svojih.
741
00:55:21,921 --> 00:55:26,508
Tokom rata je 135 000 ljudi
stradalo na ovaj naèin.
742
00:55:26,542 --> 00:55:30,278
400 000 je poslato
u kaznene bataljone.
743
00:55:30,312 --> 00:55:34,482
Te godine je još uvek bilo
4 miliona robijaša u Gulagu.
744
00:55:34,517 --> 00:55:38,486
I pored toga, sa motivima
od patriotizma do zastrašivanja,
745
00:55:38,541 --> 00:55:42,227
sovjetski vojnici,
sa Volgom u zaleðu
746
00:55:42,291 --> 00:55:46,661
borili su se za svaku ulicu
po najsurovijoj zimi.
747
00:55:46,896 --> 00:55:50,931
U januaru 1943. je
tome konaèno došao kraj,
748
00:55:51,095 --> 00:55:56,408
kada se general fon Paulus
predao sa ostatkom svoje VI armije.
749
00:55:56,522 --> 00:56:00,942
Na poèetku je imao 300 000 ljudi,
a 91 000 kada se predao,
750
00:56:01,056 --> 00:56:06,631
od kojih se oko 9000 posle
rata vratilo živo u Nemaèku.
751
00:56:06,665 --> 00:56:08,483
Hitler je ožalošæen rekao:
752
00:56:08,605 --> 00:56:11,993
Bog rata je pešao na drugu stranu.
753
00:56:12,688 --> 00:56:17,459
Posle 162 dana najtežih borbi
u istoriji ratovanja,
754
00:56:17,493 --> 00:56:20,562
ispaljen je poslednji metak.
755
00:56:22,064 --> 00:56:24,899
Mir je stigao u Staljingrad.
756
00:56:24,934 --> 00:56:26,968
Sa svim svojim
sredstvima za napad -
757
00:56:27,102 --> 00:56:32,173
novim avionima i artiljerijom,
Rusi kreæu u ofanzivu.
758
00:56:32,308 --> 00:56:35,560
Kod Kurska, u najveæoj
tenkovskoj bici u istoriji,
759
00:56:35,604 --> 00:56:38,747
opet su pobedili Nemce.
760
00:56:38,781 --> 00:56:44,469
Poginulo je 70 000 Nemaca
i nekoliko puta više Rusa.
761
00:56:45,985 --> 00:56:48,389
Posle tog velikog poraza,
762
00:56:48,424 --> 00:56:52,110
nemaèka armija poèinje
povlaèenje sa istoènog fronta.
763
00:56:52,184 --> 00:56:56,631
nepobedivosti nacista.
764
00:56:56,695 --> 00:56:58,983
I nemaèka armija se povlaèi.
765
00:56:59,018 --> 00:57:01,212
može da bude poražena.
766
00:57:01,287 --> 00:57:03,321
mogu da budu zarobljene.
767
00:57:03,455 --> 00:57:08,026
Tokom svih ovih godina, Rusi
su gotovo sve vreme ratovali
768
00:57:08,110 --> 00:57:10,128
protiv više od
200 nemaèkih divizija.
769
00:57:10,262 --> 00:57:14,512
Amerikanci i Britanci,
koji su se borili na Mediteranu,
770
00:57:14,617 --> 00:57:18,253
retko su imali protiv sebe
više od 10 nemaèkih divizija.
771
00:57:18,287 --> 00:57:20,789
Nemaèka je izgubila
više od šest miliona ljudi
772
00:57:20,823 --> 00:57:26,661
boreæi se protiv Rusa i
skoro milion na zapadnom frontu.
773
00:57:26,695 --> 00:57:30,405
Provlaèi se mit da su
SAD dobile Drugi svetski rat.
774
00:57:30,599 --> 00:57:36,504
Ozbiljni istorièari se slažu da je
SSSR i èitavo sovjetsko društvo
775
00:57:36,579 --> 00:57:40,942
ukljuèujuæi i okrutnog
diktatora Josifa Staljina,
776
00:57:40,976 --> 00:57:45,396
iz strašnog oèaja i uz
neverovatno stoièko junaštvo
777
00:57:45,431 --> 00:57:49,284
iskovao veliku prièu
Drugog svetskog rata -
778
00:57:49,458 --> 00:57:51,808
poraz èudovišne
nemaèke ratne mašine.
779
00:57:59,918 --> 00:58:04,985
- prevod LjubicaSP -
ljubpet@gmail.com
780
00:58:07,985 --> 00:58:11,985
Preuzeto sa www.titlovi.com
67250
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Faroese
Finnish
Galician
Georgian
German
Greek
Guarani
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hmong
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lithuanian
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Norwegian
Pashto
Persian
Polish
Portuguese (Brazil)
Portuguese (Portugal)
Quechua
Romanian
Romansh
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swedish
Tajik
Thai
Tigrinya
Tonga
Turkish
Turkmen
Ukrainian
Uzbek
Vietnamese
Welsh
Wolof