Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:17,851 --> 00:00:20,937
Dit is m'n armband.
Dit is waarmee ik hierheen kwam.
2
00:00:21,062 --> 00:00:24,625
Dit is het enige wat ik had
toen ik het vliegtuig in ging.
3
00:00:25,191 --> 00:00:27,318
Er staat alleen m'n naam op.
4
00:00:30,196 --> 00:00:33,571
Ik herinner me
dat ik werd vastgehouden door een vrouw.
5
00:00:33,908 --> 00:00:38,621
Ik geloof dat ze een Vietnamese vrouw was,
omdat ik haar haar kon zien.
6
00:00:40,498 --> 00:00:43,209
Ik zag mensen met baby's in hun armen.
7
00:00:45,045 --> 00:00:47,672
Ik was niet bang. Ik huilde niet.
8
00:00:47,797 --> 00:00:49,924
Ik observeerde gewoon een beetje.
9
00:00:51,885 --> 00:00:54,137
Toen werd ik in het vliegtuig gezet.
10
00:00:57,223 --> 00:01:02,437
Ik was in de controlekamer van de CIA
toen de eerste rapporten binnenkwamen.
11
00:01:02,562 --> 00:01:05,065
SENIOR INLICHTINGENANALIST CIA
12
00:01:05,190 --> 00:01:08,109
En ik was stomverbaasd.
13
00:01:12,781 --> 00:01:15,366
Ik herinner me alleen dat we vlogen...
14
00:01:16,326 --> 00:01:19,639
toen gingen we omlaag
en ging het licht bij me uit.
15
00:01:22,040 --> 00:01:24,167
VERKIEZINGSNACHT
16
00:02:02,664 --> 00:02:06,751
In 1971 was het een overgangsperiode.
17
00:02:06,876 --> 00:02:10,505
De oorlog veranderde.
De Amerikaanse troepen vertrokken.
18
00:02:10,630 --> 00:02:14,300
En we plaatsten Zuid-Vietnamese eenheden
aan het front.
19
00:02:15,301 --> 00:02:17,301
Maar de realiteit was als volgt.
20
00:02:17,762 --> 00:02:22,058
Hoe kruipen we een land uit
met geheven hoofd...
21
00:02:23,309 --> 00:02:25,872
zonder onze bondgenoten te verraden...
22
00:02:26,437 --> 00:02:30,937
en zonder dat onze jongens in de rug
worden geschoten terwijl ze gaan?
23
00:02:31,818 --> 00:02:35,071
Natuurlijk was toen ook
de presidentiële campagne gaande...
24
00:02:35,196 --> 00:02:39,159
in feite, terwijl de gesprekken
in Parijs plaatsvonden.
25
00:02:43,121 --> 00:02:44,914
MAART 1971
26
00:02:47,792 --> 00:02:51,462
Toen Nixon dacht
aan het beëindigen van de oorlog in '71...
27
00:02:52,338 --> 00:02:54,507
raadde Kissinger hem dat af...
28
00:02:54,632 --> 00:02:56,968
NATIONAAL VEILIGHEIDSADVISEUR
29
00:02:57,093 --> 00:03:01,931
omdat de oorlog beëindigen in '71 kon
betekenen dat we hem in 1972 verloren.
30
00:03:02,056 --> 00:03:05,477
En dat betekende dat Nixon
geen tweede termijn zou krijgen.
31
00:03:05,602 --> 00:03:07,896
STEM VAN RICHARD NIXON
32
00:03:08,021 --> 00:03:10,482
Het is in hun voordeel
om te onderhandelen...
33
00:03:10,607 --> 00:03:13,359
om ons weg te krijgen
en ons die gevangenen te geven.
34
00:03:13,484 --> 00:03:14,527
Inderdaad.
35
00:03:14,652 --> 00:03:18,573
Als ze die deal willen sluiten,
sluiten wij hem zo gauw ze willen.
36
00:03:18,698 --> 00:03:21,242
Er moet genoeg tijd zijn om weg te komen.
37
00:03:21,367 --> 00:03:25,580
Het kan niet worden omgegooid,
om het hard te zeggen, voor de verkiezing.
38
00:03:25,705 --> 00:03:27,105
Klopt.
39
00:03:31,211 --> 00:03:34,506
Nixon bleef
de terugtrekkingsdatum dus uitstellen...
40
00:03:34,631 --> 00:03:37,569
in onderhandelingen
met de Noord-Vietnamezen.
41
00:03:38,259 --> 00:03:42,013
Zodat het zou vallen
binnen een erg beperkte tijdsperiode...
42
00:03:42,138 --> 00:03:44,888
waarin het hem
politiek niet kon schaden.
43
00:03:45,767 --> 00:03:50,205
In het geheim sprak hij met de communisten
een fatsoenlijke interval af.
44
00:03:52,523 --> 00:03:58,071
De 'fatsoenlijke interval' was een term
die Henry Kissinger gebruikte...
45
00:03:58,196 --> 00:04:02,009
voor de gezichtsreddende periode
van ongeveer 18 maanden...
46
00:04:02,158 --> 00:04:07,580
tussen Nixons laatste terugtrekking
van Amerikaanse troepen uit Zuid-Vietnam...
47
00:04:08,289 --> 00:04:12,085
en Noord-Vietnams
uiteindelijke overname van Zuid-Vietnam.
48
00:04:13,461 --> 00:04:17,423
Op de opnames gaven Nixon en Kissinger
dingen toe die ze nooit openlijk toegaven.
49
00:04:17,548 --> 00:04:20,218
STEM VAN HENRY KISSINGER
50
00:04:20,343 --> 00:04:23,721
Als Noord-Vietnam het zuiden
over een jaar of twee opslokt...
51
00:04:23,846 --> 00:04:25,640
kan er haalbaar buitenlandbeleid zijn...
52
00:04:25,765 --> 00:04:29,936
als het het gevolg lijkt
van Zuid-Vietnamese onbekwaamheid.
53
00:04:30,728 --> 00:04:32,981
Dus we moeten een formule vinden...
54
00:04:34,899 --> 00:04:37,735
die de boel
een jaar of twee bij elkaar houdt...
55
00:04:37,860 --> 00:04:43,449
waarna Vietnam na een jaar,
meneer de president, een vergeten gat is.
56
00:04:44,033 --> 00:04:49,205
Stel dat we het in oktober regelen,
dan geeft er tegen januari '74 niemand om.
57
00:04:51,207 --> 00:04:54,127
HANDGESCHREVEN BERICHT
UIT KISSINGERS BRIEFINGBOEK
58
00:04:54,252 --> 00:04:55,962
WE WILLEN EEN FATSOENLIJKE INTERVAL
59
00:04:56,087 --> 00:05:00,174
De term 'fatsoenlijke interval'
is verkeerd geïnterpreteerd.
60
00:05:01,134 --> 00:05:03,303
Kissinger zag het, en ik zag het...
61
00:05:03,428 --> 00:05:07,348
als de Zuid-Vietnamezen,
met onze hulp en zelf aan de macht...
62
00:05:07,473 --> 00:05:10,810
een goede kans geven
om zelf te overleven.
63
00:05:14,564 --> 00:05:19,360
Het is een goede,
of eigenlijk vreselijke, herinnering...
64
00:05:19,485 --> 00:05:22,360
aan de mate waarin
binnenlandse politiek...
65
00:05:22,739 --> 00:05:27,744
de hele lange Amerikaanse betrokkenheid
in Vietnam doordrenkt.
66
00:05:28,786 --> 00:05:32,915
Er was veel cynisme in de regering-Nixon.
67
00:05:33,833 --> 00:05:37,545
Veel jonge mensen werden
naar Vietnam gestuurd om te sterven...
68
00:05:37,670 --> 00:05:41,545
door een leiderschap,
met Richard Nixon op het hoogtepunt...
69
00:05:42,133 --> 00:05:44,219
dat achter de schermen zei:
70
00:05:44,344 --> 00:05:47,597
'We geven niets om Vietnam
en wat er daar gebeurt.'
71
00:05:49,307 --> 00:05:51,434
We wisten wel dat we pionnen waren.
72
00:05:51,559 --> 00:05:55,772
Maar om ons als troef in te zetten,
als het ware...
73
00:05:56,814 --> 00:05:58,214
Vreselijk.
74
00:05:59,442 --> 00:06:03,817
Duizenden mannen stierven tussen
dat moment en het einde van de oorlog.
75
00:06:05,782 --> 00:06:11,329
Om zoveel mannen op te offeren
voor een verkiezing is walgelijk.
76
00:06:13,706 --> 00:06:16,376
Erger wordt het niet, wat mij betreft.
77
00:06:18,586 --> 00:06:21,714
HOOFDSTUK VIJF
THE END OF THE ROAD
78
00:06:32,003 --> 00:06:33,101
PAASOFFENSIEF
79
00:06:33,226 --> 00:06:37,313
De meesterstrateeg van Hanoi,
Võ Nguyên Giáp, sloeg eerst toe...
80
00:06:37,438 --> 00:06:42,063
waar hij het minst werd verwacht,
recht over de gedemilitariseerde zone.
81
00:06:43,611 --> 00:06:47,198
Amerikaanse F-4 Phantoms
en Zuid-Vietnamese bommenwerpers...
82
00:06:47,323 --> 00:06:49,325
profiteerden van
gaten in de bewolking...
83
00:06:49,450 --> 00:06:52,662
om luchtaanvallen uit te voeren
op Noord-Vietnamese troepen en tanks...
84
00:06:52,787 --> 00:06:54,372
ten zuiden van de DMZ.
85
00:06:56,249 --> 00:06:58,876
In 1972 begonnen de militaire gevechten...
86
00:06:59,001 --> 00:07:01,504
zich langzaam
tegen de Noord-Vietnamezen te keren.
87
00:07:01,629 --> 00:07:04,754
De Amerikaanse bombardementen
eisten een zware tol.
88
00:07:13,683 --> 00:07:17,979
En nu begon het Zuid-Vietnamese leger
verrekt goed te presteren.
89
00:07:20,231 --> 00:07:22,567
We waren toen opgewekt.
90
00:07:23,860 --> 00:07:28,698
We hadden veel mensen verloren,
maar niet zoveel als de vijand.
91
00:07:31,200 --> 00:07:34,996
Noord-Vietnam had nu een keuze.
Ze konden blijven vechten...
92
00:07:36,330 --> 00:07:39,959
maar met slinkende voorraden
en na zware verliezen...
93
00:07:40,668 --> 00:07:43,168
of ze konden een compromis sluiten...
94
00:07:43,463 --> 00:07:47,401
en een vredesakkoord tekenen
om de Amerikanen weg te krijgen.
95
00:07:54,182 --> 00:07:57,643
PARIJS
FRANKRIJK
96
00:07:57,768 --> 00:07:59,729
PARIJS
FRANKRIJK
97
00:07:59,854 --> 00:08:05,735
De vredesbesprekingen in Parijs vonden
plaats terwijl er nog werd gevochten.
98
00:08:06,569 --> 00:08:13,326
Ze werden gehouden tussen de VS,
de republiek Zuid-Vietnam...
99
00:08:13,451 --> 00:08:16,287
de Democratische Republiek Vietnam...
100
00:08:16,412 --> 00:08:21,417
en de Voorlopige Revolutionaire Regering
van Zuid-Vietnam.
101
00:08:23,002 --> 00:08:29,258
En natuurlijk waren er geheime gesprekken
tussen Kissinger en meneer Lê Đức Thọ.
102
00:08:32,470 --> 00:08:36,265
8 OKTOBER 1972
103
00:08:40,311 --> 00:08:46,025
De 'grote doorbraak'
in oktober was de eerste keer...
104
00:08:46,526 --> 00:08:51,864
dat de Noord-Vietnamezen een voorstel
deden dat niet met zich meebracht...
105
00:08:52,615 --> 00:08:57,370
dat het aftreden van Nguyễn Văn Thiệu
de eerste stap was.
106
00:08:57,495 --> 00:08:58,913
PRESIDENT ZUID-VIETNAM
107
00:08:59,997 --> 00:09:02,667
Er waren twee grote dingen
die de communisten wilden.
108
00:09:02,792 --> 00:09:07,292
De Amerikanen weg en Noord-Vietnamese
troepen nog steeds in Zuid-Vietnam.
109
00:09:08,297 --> 00:09:13,678
Dat waren Lê Duẩns twee voornaamste eisen
waar hij absoluut niets op wilde toegeven.
110
00:09:15,638 --> 00:09:17,974
En de Amerikanen accepteerden het.
111
00:09:20,726 --> 00:09:24,351
Kissinger ging naar Saigon
om dit aan Thiệu te presenteren.
112
00:09:25,856 --> 00:09:28,359
En natuurlijk ontplofte Thiệu.
113
00:09:29,986 --> 00:09:34,073
Want deze overeenkomst betekende
dat hij nog in functie was, ja...
114
00:09:34,615 --> 00:09:38,240
maar dat de Noord-Vietnamese troepen
in z'n land bleven.
115
00:09:41,831 --> 00:09:44,959
Kissinger was er zo van overtuigd...
116
00:09:45,084 --> 00:09:50,006
dat hij ons dat ontwerpakkoord
door de strot kon duwen.
117
00:09:51,549 --> 00:09:53,926
Maar het grote twistpunt was...
118
00:09:54,051 --> 00:09:57,805
dat de Noord-Vietnamese troepen
in Vietnam zouden blijven.
119
00:09:59,056 --> 00:10:03,644
Ik kon m'n baas zeggen: 'Hé, man,
die vent is een blaaskaak, oké?'
120
00:10:05,980 --> 00:10:11,777
Ik bevestig nogmaals dat het hele volk
van Zuid-Vietnam weerstand zal bieden...
121
00:10:12,278 --> 00:10:16,282
tegen elke vrede
die een overgave van Zuid-Vietnam eist...
122
00:10:16,407 --> 00:10:19,994
en die Zuid-Vietnam
aan de communistische agressors geeft.
123
00:10:20,119 --> 00:10:21,746
Het was niet eerlijk.
124
00:10:21,871 --> 00:10:28,628
Om die reden waren Kissinger en Nixon
bij Zuid-Vietnamese mensen bekend...
125
00:10:28,753 --> 00:10:33,090
als mensen die Zuid-Vietnam
verraadden en verkochten.
126
00:10:37,678 --> 00:10:40,681
Nixon zei:
'Ik kan geen overeenkomst tekenen...
127
00:10:40,806 --> 00:10:45,269
over het hoofd van onze bondgenoot,
vlak voor de verkiezing.
128
00:10:45,394 --> 00:10:48,439
Het zal volkomen cynisch overkomen.
129
00:10:49,482 --> 00:10:50,882
Ik doe het niet.'
130
00:10:51,484 --> 00:10:53,109
Dus Henry moest naar huis.
131
00:10:54,777 --> 00:10:55,821
26 OKTOBER 1972
132
00:10:55,946 --> 00:10:59,696
Op 26 oktober hield hij
een beroemd geworden persconferentie.
133
00:11:00,493 --> 00:11:04,705
We geloven dat de vrede nabij is.
134
00:11:06,791 --> 00:11:12,630
We geloven
dat een overeenkomst in zicht is.
135
00:11:13,964 --> 00:11:17,635
Veel mensen hebben hem
achteraf gezien bekritiseerd...
136
00:11:17,760 --> 00:11:22,181
omdat hij Nixons herverkiezing hielp
door te zeggen dat er bijna vrede was.
137
00:11:22,306 --> 00:11:23,706
NIXONS KANSEN BETER
138
00:11:26,268 --> 00:11:29,981
Nixon wist z'n tweede termijn
met een grote voorsprong te winnen.
139
00:11:30,106 --> 00:11:32,275
President Nixon is opnieuw gekozen.
140
00:11:32,400 --> 00:11:33,800
7 NOVEMBER 1972
141
00:11:36,737 --> 00:11:40,658
De op een na grootste winst
in het Kiescollege in onze geschiedenis.
142
00:11:40,783 --> 00:11:45,413
Nog vier jaar.
143
00:11:45,538 --> 00:11:50,960
Bedankt dat jullie onze laatste campagne
de allerbeste van alle hebben gemaakt.
144
00:11:51,085 --> 00:11:52,485
Bedankt.
145
00:11:54,046 --> 00:11:55,631
Op dat punt besloot Nixon...
146
00:11:55,756 --> 00:11:59,468
dat we de Noord-Vietnamezen
alleen maar aan boord kregen...
147
00:11:59,593 --> 00:12:01,596
door ze met bommen te tonen
dat het ernst is.
148
00:12:01,721 --> 00:12:03,971
Dus begon hij het kerstbombardement.
149
00:12:18,779 --> 00:12:22,992
Dit is Hanoi, iets meer dan een week
na de zware luchtaanvallen...
150
00:12:23,117 --> 00:12:25,805
uitgevoerd door B-52's en bommenwerpers.
151
00:12:26,620 --> 00:12:30,245
We bombardeerden ze
tot het accepteren van onze concessies.
152
00:12:30,624 --> 00:12:33,336
Ze zaten binnen een paar dagen
weer aan tafel.
153
00:12:33,461 --> 00:12:37,465
En het deed wat het moest doen,
namelijk deze oorlog beëindigen.
154
00:12:39,341 --> 00:12:43,846
Nixon zei eigenlijk tegen Thiệu:
'Luister, teken de vredesakkoorden.
155
00:12:44,430 --> 00:12:47,243
We verwachten niet
dat Hanoi zich eraan houdt.
156
00:12:47,933 --> 00:12:49,935
Maar als ze doen wat ze normaal doen...
157
00:12:50,060 --> 00:12:53,748
namelijk het verdrag verbreken,
bombarderen we ze kapot.'
158
00:12:54,273 --> 00:12:57,485
Op een gegeven moment
konden we niet meer onderhandelen.
159
00:12:57,610 --> 00:12:59,737
Nixon zei toen in feite:
160
00:12:59,862 --> 00:13:02,865
'Als jullie niet tekenen,
doen we het alleen.'
161
00:13:03,365 --> 00:13:08,204
Dat betekende het einde
van hulp en assistentie aan Zuid-Vietnam.
162
00:13:09,497 --> 00:13:15,085
Dus we zeiden tegen onszelf:
'Oké, de Amerikanen beloven ons te helpen.
163
00:13:15,795 --> 00:13:19,858
We geloven dat de VS aan onze kant
zullen staan in de uitvoering.'
164
00:13:22,843 --> 00:13:24,243
JANUARI 1973
165
00:13:26,680 --> 00:13:29,767
Ze begonnen ons te bombarderen
op 18 december...
166
00:13:29,892 --> 00:13:32,687
en in januari 1973 werden
de vredesakkoorden ondertekend.
167
00:13:32,812 --> 00:13:35,690
VREDESPACT VIETNAM GETEKEND
AMERIKA'S LANGSTE OORLOG STOPT
168
00:13:35,815 --> 00:13:38,734
We hebben vandaag
een overeenkomst gesloten...
169
00:13:39,276 --> 00:13:43,589
om de oorlog te beëindigen
en eervolle vrede te brengen in Vietnam.
170
00:13:46,200 --> 00:13:48,452
Een staakt-het-vuren
onder internationaal toezicht...
171
00:13:48,577 --> 00:13:53,874
begint deze zaterdag, 27 januari,
om 19.00 uur Washington-tijd.
172
00:13:53,999 --> 00:13:57,211
MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN
ZUID-VIETNAM.
173
00:13:57,336 --> 00:14:01,215
MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN
NOORD-VIETNAM.
174
00:14:01,340 --> 00:14:02,675
OVEREENKOMST BEËINDIGEN OORLOG
175
00:14:02,800 --> 00:14:06,053
De voornaamste termen
van het vredesakkoord waren...
176
00:14:06,178 --> 00:14:08,428
dat er een staakt-het-vuren kwam.
177
00:14:09,181 --> 00:14:10,266
OP 27 JANUARI 1973
178
00:14:10,391 --> 00:14:13,519
Dat de Amerikanen
al hun troepen zouden terugtrekken.
179
00:14:13,644 --> 00:14:15,396
TERUGTREKKING TROEPEN
180
00:14:15,521 --> 00:14:19,442
Dat Noord-Vietnamese troepen
in het land mochten blijven.
181
00:14:19,567 --> 00:14:21,067
ZUID-VIETNAMESE PARTIJEN
182
00:14:21,402 --> 00:14:24,155
En dat alle kanten
hun krijgsgevangenen zouden vrijlaten.
183
00:14:24,280 --> 00:14:25,531
TERUGKEER GEVANGENEN
184
00:14:25,656 --> 00:14:32,454
Ik denk dat de vredesakkoorden vooral
het probleem van de Amerikanen oplosten.
185
00:14:33,038 --> 00:14:36,917
En dat was het belangrijkste probleem.
186
00:14:37,918 --> 00:14:42,673
President Thiệu geloofde totaal niet dat
de communisten zich eraan zouden houden.
187
00:14:42,798 --> 00:14:46,343
Hij wantrouwde dat de Amerikanen
hun woord zouden houden.
188
00:14:46,468 --> 00:14:51,765
Maar er moest Amerikaanse militaire
en economische hulp blijven binnenkomen.
189
00:14:52,683 --> 00:14:56,496
Op papier is de Vietnamoorlog
sinds vandaag officieel voorbij.
190
00:14:58,105 --> 00:15:02,776
Nixon zag dit als het diplomatieke toppunt
van z'n carrière.
191
00:15:10,826 --> 00:15:14,914
HỎA LÒ 'HANOI HILTON' GEVANGENIS
192
00:15:15,039 --> 00:15:18,334
Ondertussen was ik
al achtenhalf jaar een gevangene.
193
00:15:19,293 --> 00:15:22,880
Soms ging ik dagen
zonder slaap, eten en water.
194
00:15:23,797 --> 00:15:27,593
Een keer stopten ze ons in een schuur
met onze voeten in ketenen...
195
00:15:27,718 --> 00:15:30,387
en onze handen geboeid achter onze rug.
196
00:15:30,512 --> 00:15:32,097
KRIJGSGEVANGENE
197
00:15:32,222 --> 00:15:34,183
Een week. Dat was onze straf.
198
00:15:37,186 --> 00:15:40,564
En nu gaven ze ons kleding.
199
00:15:41,649 --> 00:15:44,902
Wij in de eerste groep
zouden worden vrijgelaten...
200
00:15:45,402 --> 00:15:48,590
en kregen te horen
dat we de volgende dag gingen.
201
00:15:51,492 --> 00:15:55,454
De poorten gingen eindelijk open
en we marcheerden naar buiten.
202
00:15:55,579 --> 00:15:57,539
We stapten op de bus.
203
00:16:01,919 --> 00:16:06,924
En voor het eerst
waren we niet geblinddoekt en geboeid.
204
00:16:14,848 --> 00:16:19,979
En toen kwam
een mooie, grote C-141 aan en landde.
205
00:16:23,732 --> 00:16:25,132
We gingen erheen.
206
00:16:27,778 --> 00:16:31,365
En er waren een Amerikaanse
en een Vietnamese man.
207
00:16:31,490 --> 00:16:34,243
Zij hadden een lijst met namen.
208
00:16:39,915 --> 00:16:41,876
Toen riepen ze mijn naam af.
209
00:16:42,001 --> 00:16:44,169
Everett Alvarez Jr.
210
00:16:45,212 --> 00:16:51,427
Een kerel greep me bij de arm
en liep met me mee naar de C-141.
211
00:16:56,765 --> 00:16:59,852
Toen we draaiden
en de startbaan op kwamen...
212
00:16:59,977 --> 00:17:05,065
en het vliegtuig erover rolde,
van de grond kwam en echt opsteeg...
213
00:17:06,650 --> 00:17:09,319
begon het hele vliegtuig te juichen.
214
00:17:11,572 --> 00:17:14,700
Het had gewoon veel te lang geduurd.
215
00:17:22,416 --> 00:17:26,791
Ik weet nog dat ik dacht: wat voor wereld
tref ik aan als ik terug ben?
216
00:17:31,050 --> 00:17:34,511
De volgende grote verrassing
was uit het vliegtuig komen...
217
00:17:34,636 --> 00:17:37,386
en duizenden mensen
voor ons zien juichen.
218
00:17:38,432 --> 00:17:40,059
WELKOM THUIS
219
00:17:40,642 --> 00:17:43,062
16 FEBRUARI 1973
220
00:17:43,187 --> 00:17:44,730
We gingen er weg...
221
00:17:44,855 --> 00:17:50,027
en daardoor was alle vurigheid
van de antioorlogbeweging eigenlijk weg.
222
00:17:51,987 --> 00:17:56,925
Het was iets wat het Amerikaanse volk
achter zich wilde laten om verder te gaan.
223
00:17:57,284 --> 00:18:03,207
God zegene de president
en God zegene u, mensen van Amerika.
224
00:18:04,958 --> 00:18:06,833
Jullie zijn ons niet vergeten.
225
00:18:19,014 --> 00:18:23,477
Nadat de krijgsgevangenen vrij waren,
vertrokken de laatste soldaten.
226
00:18:24,061 --> 00:18:25,062
4 APRIL 1973
227
00:18:25,187 --> 00:18:26,587
En weg waren we.
228
00:18:30,984 --> 00:18:34,113
Maar oorlogen duren langer dan we denken.
229
00:18:34,655 --> 00:18:38,283
Oorlogen duren
tot lang nadat de oorlog zelf voorbij is.
230
00:18:39,493 --> 00:18:42,204
De Amerikaanse oorlog
in Vietnam eindigde niet...
231
00:18:42,329 --> 00:18:46,204
in het begin van 1973
met het tekenen van het vredesakkoord.
232
00:18:46,542 --> 00:18:48,292
Vrede volgde niet op oorlog.
233
00:18:50,170 --> 00:18:54,716
Er waren geen Amerikaanse gevechtstroepen
meer in Zuid-Vietnam.
234
00:18:55,467 --> 00:19:00,639
De enkele honderden die er nog waren,
waren inlichtingen, logistiek et cetera.
235
00:19:01,265 --> 00:19:03,809
De Noord-Vietnamezen dachten toen:
236
00:19:03,934 --> 00:19:07,622
nu de Amerikanen weg zijn,
kunnen we Zuid-Vietnam overnemen.
237
00:19:15,404 --> 00:19:18,592
De vredesakkoorden riepen op
tot een wapenstilstand.
238
00:19:19,283 --> 00:19:20,683
Die kwam er niet.
239
00:19:25,205 --> 00:19:28,330
Ze riepen op tot het vrijlaten
van alle gevangenen.
240
00:19:29,084 --> 00:19:34,006
Vele duizenden Zuid-Vietnamese gevangenen
werden niet vrijgelaten.
241
00:19:39,094 --> 00:19:40,846
Ik werd neergeschoten...
242
00:19:40,971 --> 00:19:45,642
en gevangengenomen door de communisten
en ik werd krijgsgevangene.
243
00:19:45,767 --> 00:19:48,267
Ze zetten ons in een afgelegen gebied...
244
00:19:48,604 --> 00:19:51,273
en lieten ons dwangarbeid doen.
245
00:19:52,983 --> 00:19:54,526
Ze sloegen veel mensen.
246
00:19:56,195 --> 00:19:59,990
We wisten dat de krijgsgevangenenruil
ons nooit zou bereiken.
247
00:20:03,410 --> 00:20:08,707
Het was duidelijk dat Hanoi zich niet
aan de hoofdvoorwaarden zou houden.
248
00:20:12,085 --> 00:20:14,421
Nadat het verdrag was getekend...
249
00:20:15,047 --> 00:20:20,093
veranderde
het hele politieke klimaat in de VS.
250
00:20:21,470 --> 00:20:24,181
Nixon werd
in beslag genomen door Watergate.
251
00:20:26,683 --> 00:20:29,353
Eerst heette het de 'Watergate-capriool'.
252
00:20:29,478 --> 00:20:32,606
Maar het voorval
werd geleidelijk steeds sinisterder.
253
00:20:32,731 --> 00:20:35,734
Geen capriool meer,
maar de 'Watergate-affaire'.
254
00:20:36,693 --> 00:20:40,030
Toen Richard Nixon
herverkiesbaar was in '72...
255
00:20:40,781 --> 00:20:44,034
had hij een groep agenten
en voormalige CIA-agenten...
256
00:20:44,159 --> 00:20:46,097
die de 'Plumbers' heetten...
257
00:20:46,703 --> 00:20:49,122
die vuil werk voor Nixon opknapten.
258
00:20:49,915 --> 00:20:53,001
Vijf Plumbers,
vijf inbrekers van het Witte Huis...
259
00:20:53,126 --> 00:20:56,672
werden betrapt toen ze inbraken
bij het Watergate Hotel...
260
00:20:56,797 --> 00:21:00,672
waar het Democratisch Nationaal Comité
z'n hoofdkantoor had.
261
00:21:01,468 --> 00:21:03,846
Ze wilden hun telefoons afluisteren...
262
00:21:03,971 --> 00:21:07,221
om Nixon
een voorsprong te geven in de verkiezing.
263
00:21:08,976 --> 00:21:11,728
Er waren duidelijk banden
met het Witte Huis...
264
00:21:11,853 --> 00:21:14,064
en Nixons campagneteam.
265
00:21:14,189 --> 00:21:17,693
Een groot geheim fonds
werd verzameld in Nixons organisatie.
266
00:21:17,818 --> 00:21:20,068
Waarschijnlijk meer dan een miljoen.
267
00:21:20,529 --> 00:21:24,324
Als gevolg van de inbraak
en de daaropvolgende doofpotaffaire...
268
00:21:24,449 --> 00:21:28,412
leerden we
dat Nixons illegale handelingen...
269
00:21:28,537 --> 00:21:34,209
van doofpotaffaires en aftappen
tot belemmering van de rechtsgang...
270
00:21:34,334 --> 00:21:40,090
en inbraak en meineed
en de lijst gaat maar door...
271
00:21:40,215 --> 00:21:43,465
Dat er meer van die activiteiten waren
dan we wisten.
272
00:21:43,885 --> 00:21:48,473
Er is een crisis in het presidentschap
zoals dit land nog nooit heeft gezien.
273
00:21:48,598 --> 00:21:50,350
JURY ACHT TWEE MENSEN SCHULDIG
274
00:21:50,475 --> 00:21:53,788
We hadden dat gemist
als die inbraak niet was mislukt?
275
00:21:55,105 --> 00:21:59,105
We hadden de mate van corruptie
binnen de overheid kunnen missen?
276
00:22:00,652 --> 00:22:06,575
Onze tolerantie voor zoveel corruptie
binnen de Amerikaanse overheid...
277
00:22:07,200 --> 00:22:09,202
moet echt stoppen.
278
00:22:10,037 --> 00:22:15,334
Nixon was het kwaad zelve
als het aankwam op overheidscorruptie.
279
00:22:16,251 --> 00:22:18,378
Ik ben blij met dit soort onderzoek...
280
00:22:18,503 --> 00:22:22,341
omdat het volk moet weten
of hun president een misdadiger is.
281
00:22:22,466 --> 00:22:26,279
Nou, ik ben geen misdadiger.
Ik heb alles verdiend wat ik heb.
282
00:22:26,803 --> 00:22:32,267
Als student van de Amerikaanse overheid
begreep ik dat hij nu machteloos was.
283
00:22:33,101 --> 00:22:36,772
Na z'n verwikkeling in Watergate
had Nixon geen macht meer.
284
00:22:38,940 --> 00:22:42,194
En wat gebeurde er toen?
Richard Nixon nam ontslag.
285
00:22:44,029 --> 00:22:46,323
Ik ben nooit een opgever geweest.
286
00:22:47,824 --> 00:22:50,035
M'n ambt neerleggen
voor m'n termijn voorbij is...
287
00:22:50,160 --> 00:22:52,954
is onverenigbaar met al m'n instincten.
288
00:22:53,205 --> 00:22:55,123
8 AUGUSTUS 1974
289
00:22:55,248 --> 00:22:56,648
Maar als president...
290
00:22:57,042 --> 00:23:00,253
moet ik de belangen
van Amerika voorop stellen.
291
00:23:00,796 --> 00:23:05,509
Daarom treed ik af als president
met ingang van 12.00 uur morgen.
292
00:23:06,009 --> 00:23:10,972
Vicepresident Ford wordt op dat tijdstip
tot president beëdigd in dit kantoor.
293
00:23:12,933 --> 00:23:16,603
Dat veranderde alles.
294
00:23:16,728 --> 00:23:19,731
'Ik, Gerald R. Ford, zweer plechtig...'
295
00:23:19,856 --> 00:23:22,776
Ik, Gerald R. Ford, zweer plechtig...
296
00:23:23,318 --> 00:23:27,155
Toen Gerald Ford president werd,
was hij vleugellam gemaakt.
297
00:23:27,280 --> 00:23:30,242
Het Congres verlaagde de hulp drastisch.
298
00:23:31,284 --> 00:23:35,789
De Noord-Vietnamezen zagen dat alles
van een leien dakje voor ze ging.
299
00:23:42,337 --> 00:23:46,383
ZUID-VIETNAMEES LEGER
300
00:23:46,508 --> 00:23:52,723
Op dit punt hadden de VS zichzelf in feite
voor eeuwig uit de oorlog verklaard.
301
00:23:52,848 --> 00:23:57,769
Het was onmogelijk om in een noodgeval
troepen terug te sturen naar Vietnam.
302
00:24:03,900 --> 00:24:08,530
Graham Martin arriveerde in de eerste
maanden van het staakt-het-vuren.
303
00:24:08,655 --> 00:24:10,240
AMBASSADEUR IN ZUID-VIETNAM
304
00:24:10,365 --> 00:24:14,244
Hij zou de laatste ambassadeur
in Zuid-Vietnam zijn.
305
00:24:16,455 --> 00:24:22,669
Martins geadopteerde zoon,
Glenn Mann, kwam om in Vietnam.
306
00:24:23,795 --> 00:24:25,505
Hij was helikopterpiloot.
307
00:24:25,630 --> 00:24:31,511
En toen Martin hoorde
over de dood van z'n geadopteerde zoon...
308
00:24:32,262 --> 00:24:33,847
deed dat iets met hem.
309
00:24:35,015 --> 00:24:39,352
Het versterkte z'n haat
voor de communisten.
310
00:24:41,396 --> 00:24:45,859
Ik was de senior inlichtingenanalist
van de CIA in Vietnam.
311
00:24:47,068 --> 00:24:50,943
Ik was degene die Martin meestal
over inlichtingen informeerde.
312
00:24:51,823 --> 00:24:54,659
Hij had één opdracht.
313
00:24:54,784 --> 00:25:00,749
Proberen om de Zuid-Vietnamese regering
een blijvende entiteit te maken.
314
00:25:02,375 --> 00:25:07,214
Maar het probleem was
dat hij niet eerlijk tegen ze kon zeggen...
315
00:25:07,339 --> 00:25:11,152
dat ze niet de steun zouden krijgen
die ze hadden verwacht.
316
00:25:11,635 --> 00:25:15,138
Er zijn 17 miljoen mensen.
317
00:25:15,263 --> 00:25:20,602
Er is een leger dat is getraind
en dat redelijk goed is uitgerust...
318
00:25:20,727 --> 00:25:25,399
aan onze zijde. Er is materiaal
verloren, zoals dat gaat bij terugtrekking.
319
00:25:25,524 --> 00:25:29,945
Als we dat vervangen, heb ik er
vertrouwen in dat ze kunnen standhouden.
320
00:25:30,070 --> 00:25:34,950
Ambassadeur Martin dacht
dat hij Zuid-Vietnam kon redden...
321
00:25:35,075 --> 00:25:37,118
ondanks alles wat tegenzat.
322
00:25:38,077 --> 00:25:40,067
Ik wil niet zeggen
dat hij waanbeelden had...
323
00:25:40,193 --> 00:25:43,318
omdat hij het teken
aan de wand had moeten zien.
324
00:25:44,918 --> 00:25:49,043
Toen besloten de communisten
een improvisatieoffensief te lanceren.
325
00:25:49,589 --> 00:25:52,008
Hier slaan, daar slaan, duwen, trekken.
326
00:25:52,133 --> 00:25:55,512
Zien of de VS
zouden reageren op provocaties.
327
00:25:56,221 --> 00:25:59,474
Eerst vielen ze
de provincie Phước Long aan.
328
00:26:00,684 --> 00:26:04,271
PROVINCIE PHƯỚC LONG
DECEMBER 1974
329
00:26:04,396 --> 00:26:06,940
Communistische troepen
hebben een aanval gelanceerd...
330
00:26:07,065 --> 00:26:08,900
in het zuiden van het land.
331
00:26:09,025 --> 00:26:11,570
Volgens functionarissen
zijn er meer slachtoffers...
332
00:26:11,695 --> 00:26:15,740
dan op elk ander moment
sinds het Paasoffensief van 1972.
333
00:26:16,366 --> 00:26:19,202
Reageerden de Verenigde Staten? Nee.
334
00:26:20,829 --> 00:26:24,124
BUÔN MA THUỘT VALT
11 MAART 1975
335
00:26:26,459 --> 00:26:30,255
Dat veroorzaakte een kettingreactie.
De stad Huế viel.
336
00:26:31,840 --> 00:26:34,718
HUẾ
25 MAART 1975
337
00:26:38,680 --> 00:26:42,805
Gruwelijke taferelen van pogingen
om mensen per schip te evacueren.
338
00:26:43,727 --> 00:26:47,105
Nog terwijl de vluchtelingen
in Đà Nẵng aanmeerden...
339
00:26:47,230 --> 00:26:51,605
werd duidelijk dat Đà Nẵng zelf
de volgende plek was die zou vallen.
340
00:26:54,654 --> 00:26:56,656
Toen viel de stad Đà Nẵng.
341
00:27:00,076 --> 00:27:03,622
In Đà Nẵng werd het vliegveld
overspoeld door mensen.
342
00:27:06,791 --> 00:27:09,878
Ze waren op de startbanen.
Ze waren overal.
343
00:27:10,879 --> 00:27:13,340
Ze moesten een rijdende lading doen...
344
00:27:14,007 --> 00:27:17,132
door iedereen via het luik
aan boord te krijgen.
345
00:27:18,595 --> 00:27:22,140
Mensen kwamen het vliegtuig in
terwijl ze langzaam reden...
346
00:27:22,265 --> 00:27:24,851
en ze trokken ze gewoon de trap op.
347
00:27:26,186 --> 00:27:29,814
Toen er eenmaal
een goed aantal mensen aan boord was...
348
00:27:29,939 --> 00:27:32,817
bleven ze rijden en stegen ze op.
349
00:27:32,942 --> 00:27:34,944
Het was een pandemonium.
350
00:27:36,071 --> 00:27:39,324
Zo erg vreesden mensen het noorden.
351
00:27:41,326 --> 00:27:45,747
Het CIA-hoofdkantoor en het Pentagon
stuurden een bericht naar Saigon.
352
00:27:45,872 --> 00:27:49,751
'Stuur het teveel aan mensen naar huis.'
353
00:27:51,086 --> 00:27:57,258
Maar Martin wilde niemand
het land uit sturen...
354
00:27:57,842 --> 00:28:01,346
want dat zou
het verkeerde signaal aan de vijand...
355
00:28:01,471 --> 00:28:06,184
en de Zuid-Vietnamese bevolking geven
en mogelijk chaos veroorzaken.
356
00:28:07,102 --> 00:28:09,938
De situatie lijkt nu...
357
00:28:10,605 --> 00:28:13,355
te worden beschreven
als 'ramp' enzovoort.
358
00:28:13,733 --> 00:28:17,445
Zou u zeggen dat Zuid-Vietnam nu
het einde heeft bereikt?
359
00:28:17,570 --> 00:28:22,070
Als het uw vraag is of Zuid-Vietnam
op het punt staat om in te storten...
360
00:28:22,617 --> 00:28:25,305
lijkt het antwoord me vrij resoluut nee.
361
00:28:26,371 --> 00:28:31,376
Martin keurde echter één operatie goed...
362
00:28:32,210 --> 00:28:37,465
omdat die sympathie voor Zuid-Vietnam
van het Amerikaanse volk zou winnen.
363
00:28:38,883 --> 00:28:41,761
Er was een adoptiebureau in de VS...
364
00:28:41,886 --> 00:28:44,699
het Holt Adoption Agency.
En enkele andere.
365
00:28:45,640 --> 00:28:48,226
Zij stelden aan Gerald Ford voor...
366
00:28:49,227 --> 00:28:51,313
om een babyvlucht te organiseren...
367
00:28:51,438 --> 00:28:55,900
om ongeveer 2000 'kinderen van het stof'
te evacueren.
368
00:28:56,025 --> 00:28:58,028
2000 VIETNAMESE WEZEN
369
00:28:58,153 --> 00:29:00,322
Vietnamees-Amerikaanse kinderen...
370
00:29:00,447 --> 00:29:05,076
die voortkwamen uit affaires tussen
Amerikaanse soldaten en Vietnamezen.
371
00:29:07,912 --> 00:29:11,207
ZUID-VIETNAMESE WEES
372
00:29:11,332 --> 00:29:14,836
Ik heb geen informatie over m'n ouders.
Ik heb geen naam.
373
00:29:16,921 --> 00:29:19,341
Er is me over die tijd verteld...
374
00:29:19,466 --> 00:29:23,303
dat veel soldaten relaties hadden
met de vrouwen daar...
375
00:29:23,803 --> 00:29:25,180
en sommigen vertrokken.
376
00:29:25,305 --> 00:29:29,430
Dus veel van hen wisten misschien niet
dat ze daar een kind hadden.
377
00:29:29,934 --> 00:29:32,646
Er waren veel biraciale baby's gemaakt...
378
00:29:32,771 --> 00:29:35,959
en het noorden kwam eraan
en wilde ons daar niet.
379
00:29:36,483 --> 00:29:39,108
Alles wat Amerikaans was, zouden ze doden.
380
00:29:39,694 --> 00:29:42,781
Dus veel moeders
brachten de biraciale kinderen...
381
00:29:42,906 --> 00:29:46,159
naar het weeshuis
omdat ze ze niet konden houden.
382
00:29:47,952 --> 00:29:49,913
Mijn moeder heeft me afgestaan.
383
00:29:50,038 --> 00:29:53,792
Ze wilde me een beter leven geven.
Ze wilde m'n leven redden.
384
00:29:57,754 --> 00:30:00,757
De vluchten zouden worden uitgevoerd
met een C-5 A...
385
00:30:00,882 --> 00:30:03,757
een van de grootste
beschikbare vliegtuigen.
386
00:30:05,303 --> 00:30:08,515
En in de middag van 4 april...
387
00:30:10,350 --> 00:30:13,019
was die C-5 A volgeladen.
388
00:30:15,021 --> 00:30:17,941
Ik werd op een stoel
naast het gangpad gezet.
389
00:30:18,066 --> 00:30:19,317
PASSAGIER BABYVLUCHT
390
00:30:19,442 --> 00:30:22,862
Rechts van me zat een klein jongetje.
391
00:30:24,739 --> 00:30:28,409
We staarden elkaar een paar minuten aan
en zeiden niets.
392
00:30:29,077 --> 00:30:33,202
Toen bood hij me een rood snoepje aan.
Ik nam het met genoegen aan.
393
00:30:33,498 --> 00:30:37,961
Op dat moment kwam er een vrouw langs
die onze gordels vastmaakte...
394
00:30:39,379 --> 00:30:42,215
en ik herinner me dat we toen opstegen.
395
00:30:45,260 --> 00:30:47,846
Zo'n 300 mensen stapten in dat vliegtuig.
396
00:30:49,931 --> 00:30:52,809
Het steeg op rond 16.00 uur...
397
00:30:53,518 --> 00:30:56,479
en op zo'n 12 minuten
van Tân Sơn Nhứt...
398
00:30:57,313 --> 00:31:02,694
knalde de luifel die de laadruimte
onder het vliegtuig afsloot eraf.
399
00:31:04,487 --> 00:31:09,325
Iemand was vergeten
om een verdomd slot te vergrendelen.
400
00:31:10,910 --> 00:31:16,124
De piloot greep de besturing en probeerde
dat verdomde vliegtuig te keren.
401
00:31:16,249 --> 00:31:19,127
Om een landing te maken in Tân Sơn Nhứt.
402
00:31:20,128 --> 00:31:21,838
Het verloor hoogte.
403
00:31:23,631 --> 00:31:26,092
Kinderen werden uit het vliegtuig gezogen.
404
00:31:26,217 --> 00:31:30,263
Er was meteen decompressie.
Mensen ontploften in het vliegtuig.
405
00:31:33,933 --> 00:31:36,978
Het kwam voor een noodlanding...
406
00:31:37,103 --> 00:31:42,358
bij een rijstveld net naast een
van de grote startbanen van Tân Sơn Nhứt.
407
00:31:43,651 --> 00:31:45,528
Het raakte de grond...
408
00:31:47,113 --> 00:31:49,741
stuiterde weer omhoog...
409
00:31:50,408 --> 00:31:52,118
stuiterde weer omlaag...
410
00:31:52,243 --> 00:31:55,622
en onthoofdde
meerdere vissers in de rijstvelden.
411
00:32:08,843 --> 00:32:10,678
Tegen de tijd dat ik aankwam...
412
00:32:10,803 --> 00:32:13,741
was de crash
een halfuur tot een uur geleden.
413
00:32:17,018 --> 00:32:22,232
Ik herinner me
dat ik het laaddok controleerde...
414
00:32:22,357 --> 00:32:24,150
waar alle baby's waren.
415
00:32:24,275 --> 00:32:25,675
Het was weggevaagd.
416
00:32:36,496 --> 00:32:39,457
MEER DAN 100 VIETNAMESE WEZEN
EN 25 VOLWASSENEN DOOD
417
00:32:39,582 --> 00:32:43,127
Het was een van de ergste vliegtuigrampen
in de geschiedenis.
418
00:32:43,252 --> 00:32:44,652
305 AAN BOORD
419
00:32:45,964 --> 00:32:47,674
Ik zei: 'O, mijn God.'
420
00:32:49,092 --> 00:32:52,929
Ik liet me met spoed
naar de plek van de crash rijden.
421
00:32:53,054 --> 00:32:57,642
Ze vonden veel baby's in hun wieg
die daar dreven, levend.
422
00:32:58,142 --> 00:33:00,853
Baby's die in het rijstveld dreven?
- Ja.
423
00:33:01,479 --> 00:33:03,481
In wiegjes.
424
00:33:08,027 --> 00:33:10,989
Ik heb geen enkele herinnering
aan de impact.
425
00:33:12,740 --> 00:33:14,140
Het werd donker.
426
00:33:15,827 --> 00:33:18,077
Ik hoorde het niet. Voelde het niet.
427
00:33:18,871 --> 00:33:20,271
Ik zag niets.
428
00:33:22,250 --> 00:33:24,750
Ik weet alleen dat ik m'n ogen opende...
429
00:33:26,963 --> 00:33:29,924
en zag dat ik niet meer
in het vliegtuig was.
430
00:33:30,049 --> 00:33:33,469
Ik dreef in het water
op een soort brokstukken.
431
00:33:34,762 --> 00:33:40,768
Ik keek toevallig een beetje naar links
en zag een vrouw achter me in het water.
432
00:33:41,811 --> 00:33:43,813
Het jongetje was niet naast me.
433
00:33:44,772 --> 00:33:48,860
In de verte zag ik rook.
Ik zag geen vliegtuig.
434
00:33:50,445 --> 00:33:54,365
Ik zag niets behalve water en brokstukken.
435
00:33:55,366 --> 00:33:59,787
De laatste herinnering aan Vietnam is
drijven op die brokstukken, rondkijkend.
436
00:33:59,912 --> 00:34:03,625
Ik kreeg een black-out.
Ik herinner me m'n redding niet.
437
00:34:03,750 --> 00:34:06,210
M'n volgende herinnering is in Amerika.
438
00:34:07,503 --> 00:34:12,191
Twee uur geleden zag ik dit vliegtuig
opstijgen vanaf de Tân Sơn Nhứt-basis.
439
00:34:12,467 --> 00:34:16,888
Het steeg perfect op
om die wezen naar de VS te brengen.
440
00:34:17,388 --> 00:34:19,223
Wat kan men zeggen, behalve:
441
00:34:19,348 --> 00:34:22,226
'Wanneer houdt het leed
in dit land ooit op?'
442
00:34:32,904 --> 00:34:34,967
Dat was hartverscheurend voor me.
443
00:34:39,118 --> 00:34:42,413
Het benadrukte,
zoals niets eerder had gedaan...
444
00:34:43,456 --> 00:34:48,378
het gevaar van willen evacueren
onder gevaarlijke omstandigheden...
445
00:34:48,503 --> 00:34:53,091
en hoe een gebrek aan planning
tot een ramp kan leiden.
446
00:34:58,054 --> 00:35:00,223
In die tijd probeerde president Ford...
447
00:35:00,348 --> 00:35:05,478
het beleid van Nixon door te zetten,
wat het steunen van Zuid-Vietnam was.
448
00:35:06,312 --> 00:35:10,066
De situatie in Zuid-Vietnam en Cambodja...
449
00:35:10,691 --> 00:35:12,879
heeft een kritieke fase bereikt.
450
00:35:13,486 --> 00:35:16,990
Ik vraag het Congres
daarom om onverwijld...
451
00:35:17,115 --> 00:35:21,953
722 miljoen dollar toe te wijzen
voor militaire noodhulp...
452
00:35:22,078 --> 00:35:27,875
en een eerste bedrag
van 250 miljoen dollar...
453
00:35:28,000 --> 00:35:32,004
voor economische
en humanitaire hulp voor Zuid-Vietnam.
454
00:35:33,840 --> 00:35:38,302
Maar er waren ondertussen
zoveel Congresleden tegen de oorlog...
455
00:35:38,427 --> 00:35:44,142
dat president Ford geen enkele kans had
om Amerikaanse hulp terug te brengen.
456
00:35:44,267 --> 00:35:45,977
MILITAIRE HULP: 'HET IS DOOD'
457
00:35:46,102 --> 00:35:51,607
We hadden niet voorzien dat het Congres
onze militaire hulp zou afsnijden...
458
00:35:51,732 --> 00:35:56,670
midden in een communistisch offensief
en zo de poten onder ons weg zou zagen.
459
00:35:57,530 --> 00:36:01,242
President Nguyễn Văn Thiệu
en velen in z'n regering...
460
00:36:01,367 --> 00:36:04,867
vertrouwden erop
dat de VS Zuid-Vietnam zouden helpen.
461
00:36:07,665 --> 00:36:11,043
Wat een verkeerde aanname bleek te zijn.
462
00:36:15,173 --> 00:36:17,133
We hadden niets om mee te vechten.
463
00:36:17,258 --> 00:36:18,759
We hadden niets.
464
00:36:19,552 --> 00:36:24,932
Vliegtuigen stonden doelloos op de baan
en helikopters konden niet opstijgen.
465
00:36:26,267 --> 00:36:29,437
Terwijl de andere kant
massale versterking...
466
00:36:29,562 --> 00:36:33,312
en moderne wapens ontving,
waren wij een weerloos doelwit.
467
00:36:35,318 --> 00:36:36,718
Dus men wist het.
468
00:36:38,613 --> 00:36:41,113
We wisten dat het een verloren zaak was.
469
00:36:48,497 --> 00:36:52,122
Het verhaal uit Zuid-Vietnam
werd vandaag steeds grimmiger.
470
00:36:53,127 --> 00:36:57,215
Het nieuws uit bijna elke hoek
van het land is slecht.
471
00:36:57,965 --> 00:37:02,804
Communistische troepen in Zuid-Vietnam
die al in 11 provincies de macht hebben...
472
00:37:02,929 --> 00:37:05,181
begonnen vandaag aan nog één.
473
00:37:06,891 --> 00:37:10,186
SAIGON
HOOFDSTAD VAN ZUID-VIETNAM
474
00:37:12,980 --> 00:37:14,649
Vanaf begin april...
475
00:37:14,774 --> 00:37:19,570
was het Noord-Vietnamese leger
naar Saigon aan het oprukken.
476
00:37:21,030 --> 00:37:23,468
Een aantal van ons hield een kaart bij.
477
00:37:23,908 --> 00:37:27,408
We hadden een kaart van Zuid-Vietnam
met alle provincies.
478
00:37:27,995 --> 00:37:31,207
En elke provincie die viel,
kleurden we rood.
479
00:37:32,416 --> 00:37:36,254
Toen wist je
dat dingen heel snel heel slecht gingen.
480
00:37:38,506 --> 00:37:44,428
Je zag het op de kaart. Hier was Saigon
en alles eromheen werd gewoon opgeslokt.
481
00:37:45,471 --> 00:37:49,934
Het lijkt er momenteel op dat er nog meer
Noord-Vietnamezen bij Saigon zijn...
482
00:37:50,059 --> 00:37:52,061
dan Zuid-Vietnamese troepen.
483
00:37:52,270 --> 00:37:55,148
PAVN - NOORD-VIETNAMEES LEGER
484
00:37:55,273 --> 00:37:59,193
We zochten en vernietigden.
We waren vastbesloten om ze te doden.
485
00:37:59,318 --> 00:38:02,446
Zo verspreidde onze insteek
van intens vechten zich naar het zuiden.
486
00:38:02,571 --> 00:38:08,744
We doodden ze aan de terugtrekkingsroute.
Ze trokken zich terug in chaos.
487
00:38:09,870 --> 00:38:12,665
Het Zuid-Vietnamese leger begon
te desintegreren.
488
00:38:12,790 --> 00:38:15,585
Zelfs de beste luchtlandingstroepen
trokken hun uniform uit...
489
00:38:15,710 --> 00:38:17,273
en gooiden wapens weg.
490
00:38:18,879 --> 00:38:20,923
Onze voertuigen reden over ze heen.
491
00:38:21,048 --> 00:38:24,177
We reden voor ze
en niemand schoot op iemand.
492
00:38:24,302 --> 00:38:27,722
Toen ze ons hoorden toeteren,
verspreidden ze zich.
493
00:38:33,269 --> 00:38:36,480
Honderdduizenden Vietnamezen
willen dolgraag weg...
494
00:38:36,605 --> 00:38:38,649
en er is blijkbaar geen manier.
495
00:38:38,774 --> 00:38:42,069
Is een paspoort voor uw Vietnamese
schoonfamilie krijgen moeilijk?
496
00:38:42,194 --> 00:38:43,819
Het is vandaag onmogelijk.
497
00:38:44,447 --> 00:38:48,284
Je kunt proberen er een te kopen
voor tussen de 10.000 tot 50.000.
498
00:38:48,409 --> 00:38:50,703
Elke dag spreek ik vrienden die zeggen...
499
00:38:50,828 --> 00:38:53,664
dat zij of hun familieleden
gif bij zich dragen.
500
00:38:53,789 --> 00:38:58,164
Met de bedoeling om zichzelf te doden
als de andere kant het overneemt.
501
00:38:59,295 --> 00:39:02,131
Toen de communisten het noorden innamen...
502
00:39:02,256 --> 00:39:06,177
hadden ze geheime documenten,
Amerikaanse documenten opgepikt...
503
00:39:06,302 --> 00:39:09,388
van Vietnamezen
die nog steeds voor ons werkten...
504
00:39:09,513 --> 00:39:11,701
in zeer gevoelige hoedanigheden.
505
00:39:12,099 --> 00:39:14,185
Ze waren in acuut gevaar.
506
00:39:17,063 --> 00:39:21,817
Ik schatte dat we voor het uitvoeren
van onze morele verplichting aan hen...
507
00:39:21,942 --> 00:39:24,528
alle Vietnamezen moesten evacueren...
508
00:39:24,653 --> 00:39:28,991
die voor Amerikaanse diensten
hadden gewerkt in de afgelopen tien jaar...
509
00:39:29,116 --> 00:39:31,952
plus vier of vijf familieleden.
510
00:39:32,870 --> 00:39:34,955
Al die aantallen bij elkaar...
511
00:39:36,457 --> 00:39:38,082
Een miljoen Vietnamezen...
512
00:39:39,251 --> 00:39:42,463
hadden we, als we moreel waren,
moeten evacueren.
513
00:39:43,297 --> 00:39:48,010
Voor mij was dat een van de vreselijkste
inzichten die ik had in die oorlog.
514
00:39:52,264 --> 00:39:56,185
Maar Martin bleef
de evacuatieplannen traineren.
515
00:39:56,811 --> 00:40:00,439
De president vroeg het Congres ook
om hier Amerikaanse troepen in te zetten...
516
00:40:00,564 --> 00:40:03,609
om Amerikanen en Vietnamezen
die voor Amerika werken te evacueren.
517
00:40:03,734 --> 00:40:06,529
Als het nodig is.
- Heeft u daar plannen voor?
518
00:40:06,654 --> 00:40:09,573
Elke ambassade ter wereld
heeft dergelijke plannen.
519
00:40:09,698 --> 00:40:11,033
Acht u het nodig?
520
00:40:11,158 --> 00:40:17,415
Dat is wederom een beoordeling
die ik op dit moment onmogelijk kan doen.
521
00:40:19,542 --> 00:40:25,214
Het lijkt erop dat wat Martin echt dreef
om het zo ver te laten gaan als het ging...
522
00:40:25,339 --> 00:40:29,301
z'n valse hoop was...
523
00:40:30,219 --> 00:40:35,182
dat er nog steeds een soort overeenkomst
met de andere kant kon worden bereikt...
524
00:40:35,307 --> 00:40:39,061
die een ordelijker vertrek
mogelijk zou maken.
525
00:40:39,186 --> 00:40:42,690
IK ZIE GEEN BELANG VOOR ONS BELEID
IN GEPIKEERD VERTREKKEN
526
00:40:42,815 --> 00:40:47,737
Het werd duidelijk dat de Amerikanen
de oorlog in Vietnam hadden verloren.
527
00:40:47,862 --> 00:40:50,781
19 APRIL 1975
TIEN KM BUITEN SAIGON
528
00:40:50,906 --> 00:40:54,743
Vrijwel alle journalisten wisten het.
529
00:40:55,369 --> 00:40:58,164
Vrijwel alle legercommandanten wist het.
530
00:40:58,706 --> 00:41:01,959
Alle CIA-agenten wisten het zeker.
531
00:41:02,585 --> 00:41:05,129
Maar het werd ontkend door de ambassade.
532
00:41:06,547 --> 00:41:12,261
In de laatste dagen probeerde Thiệu
te redden wat hij kon van Zuid-Vietnam.
533
00:41:13,220 --> 00:41:17,391
Maar de communisten zeiden dat Thiệu,
voor de oorlog tot halt kon komen...
534
00:41:17,516 --> 00:41:20,728
moest gaan. Daar
kwam het altijd op neer.
535
00:41:20,853 --> 00:41:24,774
Thiệu moest aftreden en dan zouden ze
de overheid daarna uitzoeken.
536
00:41:24,899 --> 00:41:29,149
Ambassadeur Martin kwam bij hem en zei:
'We krijgen geen steun meer.'
537
00:41:29,820 --> 00:41:33,741
Hij geloofde dat er misschien
een klein beetje hoop was...
538
00:41:33,866 --> 00:41:35,826
dat er als Thiệu ontslag nam...
539
00:41:35,951 --> 00:41:39,455
mogelijk een kans was
op een onderhandelde schikking.
540
00:41:40,831 --> 00:41:45,252
Dus nam Thiệu, die in feite geloofde
dat de Amerikanen hem hadden verraden...
541
00:41:45,377 --> 00:41:50,007
ontslag in een laatste poging om z'n
land of wat ervan over was te redden.
542
00:41:50,132 --> 00:41:54,532
De Amerikanen vochten hier zonder succes
een oorlog en gingen naar huis.
543
00:41:54,658 --> 00:41:55,805
AFSCHEIDSREDE
544
00:41:55,930 --> 00:42:00,434
Ze beloofden te reageren op communistische
aanvallen, maar deden dat niet.
545
00:42:00,559 --> 00:42:04,622
Ze zouden ons op z'n minst
hulp kunnen sturen, maar doen dat niet.
546
00:42:06,565 --> 00:42:08,317
Waar komt dit op neer?
547
00:42:08,442 --> 00:42:12,505
Beloftes verbreken, oneerlijkheid,
een gebrek aan gerechtigheid...
548
00:42:13,697 --> 00:42:17,635
en een onmenselijke behandeling
van een bondgenoot die lijdt.
549
00:42:18,869 --> 00:42:22,581
Een grootmacht die zich
aan z'n verantwoordelijkheid onttrekt.
550
00:42:22,706 --> 00:42:28,337
Hij betichtte de Amerikanen
van het verraden van Vietnam...
551
00:42:28,462 --> 00:42:31,882
en ik zag dat het het einde was.
552
00:42:35,886 --> 00:42:40,266
Generaal Dương Văn Minh werd
de president van Zuid-Vietnam na Thiệu.
553
00:42:42,184 --> 00:42:48,607
Rond die tijd gaf Kissinger eindelijk
opdracht tot grote evacuatieplannen.
554
00:42:49,233 --> 00:42:55,322
Toen werd Martin gedwongen
om de evacuatieplanning te vervroegen.
555
00:42:55,447 --> 00:42:56,740
AMERIKANEN UIT VIETNAM
556
00:42:56,865 --> 00:42:59,994
kleine wapens gevuurd,
mitrailleurkogels met kaliber...
557
00:43:00,119 --> 00:43:04,623
Newport Bridge was de laatste brug
tussen de communisten en de hoofdstad.
558
00:43:05,833 --> 00:43:09,712
Met communistische troepen
op enkele kilometers van hartje Saigon...
559
00:43:09,837 --> 00:43:13,650
werd het bevel gegeven
om Amerikaanse burgers te evacueren.
560
00:43:14,550 --> 00:43:18,220
De opties om te evacueren waren
ten eerste per schip.
561
00:43:18,345 --> 00:43:21,807
Dat ging niet gebeuren
met die stand van zaken.
562
00:43:24,810 --> 00:43:29,248
De tweede optie was per vliegtuig
vanaf de luchtmachtbasis Tân Sơn Nhứt.
563
00:43:29,607 --> 00:43:32,443
Ze beschoten die met raketten op de 29e.
564
00:43:33,736 --> 00:43:36,322
We hoorden
dat er twee mariniers omkwamen.
565
00:43:37,990 --> 00:43:39,390
Dat kwam hard aan.
566
00:43:47,916 --> 00:43:49,316
Nog steeds.
567
00:43:52,963 --> 00:43:57,676
De evacuatie van Saigon
per helikopter was de allerlaatste optie.
568
00:43:58,510 --> 00:44:02,760
Dat was alles wat ze resteerde.
Er was geen andere manier om te gaan.
569
00:44:05,142 --> 00:44:07,102
ARTS IN SAIGON
570
00:44:07,227 --> 00:44:08,790
Ik was in het ziekenhuis.
571
00:44:09,688 --> 00:44:12,399
Ik bleef bij m'n gewonde soldaten daar.
572
00:44:13,275 --> 00:44:15,236
Ik ontmoette m'n opperbevelhebber.
573
00:44:15,361 --> 00:44:19,823
Hij gaf me het bevel. Hij zei:
'Ga, want de Vietcong komen eraan.
574
00:44:19,948 --> 00:44:21,348
Ze doden je.'
575
00:44:22,076 --> 00:44:26,914
Eindelijk gingen we naar een plek
waar we een helikopterplatform vonden.
576
00:44:28,916 --> 00:44:32,378
Ik was een tiener, rond de 18.
577
00:44:32,503 --> 00:44:39,009
M'n broer kwam en zei:
'Schiet op, ik moet je komen ophalen.
578
00:44:39,134 --> 00:44:42,304
Dus je moet snel het huis uit gaan.'
579
00:44:43,138 --> 00:44:47,893
De chauffeur bracht ons naar het gebouw.
En ik zei tegen m'n broer:
580
00:44:48,644 --> 00:44:51,269
'We moeten onze ouders
thuis gaan ophalen.'
581
00:44:52,398 --> 00:44:55,526
Hij zei: 'Daar is geen tijd voor.'
582
00:44:57,111 --> 00:45:00,030
Plotseling kwam er een helikopter.
583
00:45:00,614 --> 00:45:04,493
Hij landde.
Hij zei: 'Snel, snel, stap in.'
584
00:45:05,411 --> 00:45:06,811
We begonnen te gaan.
585
00:45:07,705 --> 00:45:10,332
Er konden maar tien of twaalf mensen in.
586
00:45:10,916 --> 00:45:14,545
Maar we waren al met ruim 20 mensen
in dat vliegtuig.
587
00:45:15,879 --> 00:45:21,093
De mensen achter me
waren een stel met veel kinderen.
588
00:45:21,218 --> 00:45:25,973
Ze hadden de baby vast
en kinderen van twee of drie.
589
00:45:26,098 --> 00:45:32,313
Op de ladder stond een kind
van misschien 13.
590
00:45:32,438 --> 00:45:33,856
Maar er was een limiet.
591
00:45:33,981 --> 00:45:37,044
Ze konden de kinderen
niet meer aan boord krijgen.
592
00:45:37,651 --> 00:45:40,214
De ouders bovenaan probeerden te trekken.
593
00:45:41,155 --> 00:45:46,535
De Amerikaanse persoon sloeg de man,
dus toen kon de helikopter opstijgen.
594
00:45:47,536 --> 00:45:52,082
Op dat moment
huilden de ouders van de kinderen zoveel.
595
00:45:54,585 --> 00:45:56,628
Toen zei hij: 'Nu gaan we.
596
00:45:58,964 --> 00:46:00,841
We gaan naar de Seventh Fleet.'
597
00:46:00,966 --> 00:46:04,052
VLOOT AANGEWEZEN
OM TE HELPEN BIJ EVACUATIE
598
00:46:06,722 --> 00:46:08,122
Vanaf toen...
599
00:46:08,766 --> 00:46:10,309
huilde iedereen.
600
00:46:11,769 --> 00:46:16,082
Omdat we wisten dat we ons land
waarschijnlijk nooit meer zouden zien.
601
00:46:16,440 --> 00:46:19,651
Het eerste waaraan ik dacht,
waren m'n ouders.
602
00:46:26,116 --> 00:46:29,411
Ik vroeg me af
wanneer ik m'n ouders weer kon zien.
603
00:46:31,538 --> 00:46:36,043
Ik wist zeker
dat ik niet naar huis zou kunnen gaan.
604
00:46:37,669 --> 00:46:39,069
Ik had geen cent.
605
00:46:40,714 --> 00:46:42,424
Geen geld op zak.
606
00:46:43,926 --> 00:46:47,429
Ik had alleen de kleren die ik droeg.
607
00:46:48,013 --> 00:46:51,725
Dat was alles.
Geen vrienden, geen familie, geen geld.
608
00:46:52,768 --> 00:46:55,187
Geen carrière. Hoe kon ik overleven?
609
00:46:58,565 --> 00:47:04,321
Ik was de hoofdingenieur op de USS Kirk,
een Knox-klasse escortevaartuig.
610
00:47:04,446 --> 00:47:07,821
Onze taak was in eerste instantie
simpelweg beschermen.
611
00:47:08,742 --> 00:47:12,305
Het was helemaal niet de bedoeling
dat we evacués opnamen.
612
00:47:13,121 --> 00:47:14,289
LANDINGEN OP USS MIDWAY
613
00:47:14,414 --> 00:47:18,460
We zagen de helikopters
van de Amerikaanse luchtmacht en marine...
614
00:47:18,585 --> 00:47:21,585
heen en weer pendelen
op heel ordelijke wijze.
615
00:47:21,797 --> 00:47:23,298
Wat niet was gepland...
616
00:47:24,007 --> 00:47:29,722
Ze hadden niet gepland dat zoveel
helikopters van de Vietnamese luchtmacht...
617
00:47:29,847 --> 00:47:31,515
uit zichzelf zouden komen.
618
00:47:31,640 --> 00:47:35,269
Gevlogen door Vietnamese piloten
met hun familie aan boord.
619
00:47:35,394 --> 00:47:39,314
Hun echtgenotes, kinderen,
buren, ooms en tantes.
620
00:47:39,439 --> 00:47:40,941
Ze laadden ze gewoon in.
621
00:47:41,733 --> 00:47:45,946
Er waren dus zwermen helikopters
die heel wanordelijk aankwamen.
622
00:47:46,071 --> 00:47:49,199
Ze landden op alles
waar hun staartsteun op paste.
623
00:47:50,242 --> 00:47:52,953
Zwevend boven het dek
om passagiers eruit te laten...
624
00:47:53,078 --> 00:47:57,078
waren de piloten niet bekend
met landen op een bewegend schip.
625
00:47:57,583 --> 00:48:00,627
Eén crashte tegen de zijkant
van de USS Blue Ridge.
626
00:48:00,752 --> 00:48:03,922
Anderen wisten een noodlanding
te maken op het dek.
627
00:48:09,636 --> 00:48:12,139
We hadden geen helikopter verwacht.
628
00:48:12,723 --> 00:48:15,809
Wij op de brug gingen
naar de kapitein en zeiden:
629
00:48:15,934 --> 00:48:18,122
'Laten we een helikopter opvangen.'
630
00:48:19,062 --> 00:48:21,732
Omdat er zoveel aankwamen.
631
00:48:24,192 --> 00:48:25,630
Uiteindelijk lukte dat.
632
00:48:26,820 --> 00:48:30,491
Natuurlijk begon dat een hele keten,
want zodra de eerste landde...
633
00:48:30,616 --> 00:48:34,620
begon de rest op ons af te komen
om hetzelfde te doen.
634
00:48:34,745 --> 00:48:36,683
Maar er was maar plek voor één.
635
00:48:38,749 --> 00:48:42,419
Je keek op en zag dat er
nog drie of vier wachtten om te landen.
636
00:48:42,544 --> 00:48:45,107
Allemaal vol vrouwen, kinderen en baby's.
637
00:48:45,631 --> 00:48:48,550
Dus dit was de vraag voor de kapitein.
638
00:48:49,801 --> 00:48:51,201
Wat ging hij doen?
639
00:48:52,846 --> 00:48:55,015
De kapitein zei: 'Gooi hem eraf.'
640
00:49:05,150 --> 00:49:09,525
Laat je die mensen doodgaan?
Of dump je een helikopter van een miljoen?
641
00:49:10,072 --> 00:49:11,472
Het is geen vraag.
642
00:49:13,617 --> 00:49:16,245
Dus plop, plop, plop.
We dumpten ze allemaal.
643
00:49:16,370 --> 00:49:19,706
Andere Zuid-Vietnamese piloten bleven
lang genoeg zweven...
644
00:49:19,831 --> 00:49:23,293
om passagiers uit te laden
en gingen dan naar de zijkant...
645
00:49:23,418 --> 00:49:27,256
waar ze met reddingsvest aan
wegsprongen om te worden opgepikt...
646
00:49:27,381 --> 00:49:30,300
terwijl hun helikopters in zee stortten.
647
00:49:31,093 --> 00:49:35,848
Andere piloten gingen naar de zijkant
na het uitladen van hun passagiers...
648
00:49:35,973 --> 00:49:39,393
daalden naar het water
en sprongen er toen uit...
649
00:49:39,518 --> 00:49:43,143
wederom om te worden opgepikt
door Amerikaanse matrozen.
650
00:49:50,487 --> 00:49:53,699
We verwachtten
dat we 7000 mensen zouden meenemen.
651
00:49:56,034 --> 00:50:01,123
Het werden er uiteindelijk,
met de zeebrug en helikopterbrug, 147.000.
652
00:50:03,291 --> 00:50:04,334
FOTOJOURNALIST CBS
653
00:50:04,459 --> 00:50:08,338
Ik zou achterblijven na de evacuatie.
654
00:50:08,922 --> 00:50:15,429
Maar het was zo'n akelige situatie
dat we besloten om ons te laten evacueren.
655
00:50:15,554 --> 00:50:19,054
Ik was samen met een correspondent
die Ed Bradley heette.
656
00:50:21,643 --> 00:50:24,396
De massa's Amerikanen
en andere buitenlanders...
657
00:50:24,521 --> 00:50:27,959
die zijn verzameld in Saigon
om op bussen te wachten.
658
00:50:29,317 --> 00:50:32,988
We reden meer dan vier uur
door de straten van Saigon.
659
00:50:36,616 --> 00:50:41,997
We kregen te horen dat de ambassade
omringd was en we niet naar binnen konden.
660
00:50:45,751 --> 00:50:48,921
We hadden te maken
met een lawine van vluchtelingen...
661
00:50:49,046 --> 00:50:53,550
die raceten om de eerste
vijandelijke troepen voor te blijven.
662
00:50:56,344 --> 00:50:59,640
We besloten allemaal
om naar de Amerikaanse ambassade te gaan.
663
00:50:59,765 --> 00:51:02,559
Eenmaal daar troffen we die
omringd door Vietnamezen aan...
664
00:51:02,684 --> 00:51:05,645
die een ingang en een uitweg zochten.
665
00:51:07,773 --> 00:51:11,401
Er waren vele duizenden Vietnamezen...
666
00:51:11,526 --> 00:51:16,214
buiten de muren van de ambassade.
Ze schreeuwden om naar binnen te mogen.
667
00:51:24,414 --> 00:51:26,166
Ik was een van hen.
668
00:51:26,291 --> 00:51:30,170
Ik stond voor de poorten
van de Amerikaanse ambassade.
669
00:51:30,295 --> 00:51:33,966
Op dat moment was m'n vrouw
al twee dagen eerder vertrokken.
670
00:51:34,091 --> 00:51:37,844
Ik was doodsbang dat ze me zouden doden.
Ze zouden me doden.
671
00:51:39,054 --> 00:51:42,140
Ik stond daar in wanhoop.
672
00:51:42,724 --> 00:51:47,037
Als ik een pistool bij me had gehad,
had ik mezelf daar doodgeschoten.
673
00:51:48,188 --> 00:51:52,126
Op dat moment geloofde ik
dat ik zou worden gedood als ik bleef.
674
00:51:53,443 --> 00:51:56,238
We moesten ons door een menigte...
675
00:51:56,363 --> 00:51:59,533
van honderden Vietnamezen duwen
die een muur probeerden te beklimmen...
676
00:51:59,658 --> 00:52:03,096
maar door Amerikaanse mariniers
werden teruggeslagen.
677
00:52:03,370 --> 00:52:07,433
Aan het begin kregen we te horen
dat mensen die papieren hadden...
678
00:52:07,958 --> 00:52:11,146
die op de ambassade werkten,
naar binnen mochten.
679
00:52:12,921 --> 00:52:17,717
Maar er waren zoveel mensen
dat je de papieren niet kon onderscheiden.
680
00:52:20,220 --> 00:52:22,764
We hadden een plek waar we ze klaarzetten.
681
00:52:22,889 --> 00:52:25,725
Voor we dat deden,
moesten we ze fouilleren.
682
00:52:26,268 --> 00:52:29,604
We vonden messen,
vuurwapens, noem maar op.
683
00:52:29,729 --> 00:52:32,729
We pakten de wapens
en gooiden ze in het zwembad.
684
00:52:34,568 --> 00:52:36,903
Tussen de poort en het ambassadegebouw...
685
00:52:37,028 --> 00:52:41,700
stond een groot vat
waar een vuur in brandde.
686
00:52:41,825 --> 00:52:44,828
Ik zag mensen uit een gebouw komen...
687
00:52:44,953 --> 00:52:48,874
met stapels bankbiljetten
van 100 en 20 dollar.
688
00:52:51,668 --> 00:52:54,963
Onze overheid had
een paar miljoen gestuurd...
689
00:52:55,088 --> 00:53:00,088
om de Vietnamezen te betalen die werkten
voor de consulaten en de ambassade...
690
00:53:00,677 --> 00:53:02,552
en ze hadden nog geld over.
691
00:53:03,471 --> 00:53:08,310
Ze gooiden de koffers gewoon leeg
in de brandvaten en verbrandden het geld.
692
00:53:08,435 --> 00:53:10,645
We dachten: dit meen je toch niet?
693
00:53:11,271 --> 00:53:16,193
En dat deden ze. Maar we vroegen ons
altijd af: hebben ze echt alles verbrand?
694
00:53:18,862 --> 00:53:23,658
Ik ging het ambassadegebouw binnen
en er was een Amerikaanse vrouw...
695
00:53:23,783 --> 00:53:27,829
die dossiers uit archiefkast
met streng geheime dossiers haalde...
696
00:53:27,954 --> 00:53:29,414
en ze versnipperde.
697
00:53:29,539 --> 00:53:32,633
Ik zei: 'Daar is het
een beetje laat voor, nietwaar?'
698
00:53:32,759 --> 00:53:33,960
En zij zei:
699
00:53:34,085 --> 00:53:38,882
'Dit had weken geleden moeten gebeuren,
maar de ambassadeur liet het niet toe.'
700
00:53:39,007 --> 00:53:41,551
Geheime documenten versnipperen?
- Ja.
701
00:53:42,177 --> 00:53:46,806
We pakten zakken vol half versnipperd spul
en zetten ze op de binnenplaats.
702
00:53:48,099 --> 00:53:50,894
Toen de helikopters
halverwege de middag kwamen...
703
00:53:51,019 --> 00:53:53,355
scheurde de benedenwaartse trek
de zakken open...
704
00:53:53,480 --> 00:53:57,543
en lag er geheime confetti
over de hele verdomde parkeerplaats.
705
00:54:00,403 --> 00:54:02,781
Toen de communisten het overnamen...
706
00:54:02,906 --> 00:54:06,910
kwamen ze met plakband
en zetten ze de documenten weer in elkaar.
707
00:54:07,035 --> 00:54:09,037
Het was een groot veiligheidslek.
708
00:54:09,162 --> 00:54:14,459
Ik bedoel, er was geen geheim
op die ambassade dat veilig was.
709
00:54:18,421 --> 00:54:22,759
We pakten 50 Vietnamezen
in elke helikopter.
710
00:54:22,884 --> 00:54:26,638
Toen het later op de dag werd,
zeiden we: 'Geen bagage.
711
00:54:26,763 --> 00:54:29,201
Laad de mensen in en haal ze hier weg.'
712
00:54:29,432 --> 00:54:32,727
Toen werden ze
naar welk schip dan ook gebracht.
713
00:54:37,357 --> 00:54:43,780
Toen ik Saigon verliet, op weg naar
het Amerikaanse schip op de oceaan...
714
00:54:43,905 --> 00:54:45,490
voelde ik m'n verlies.
715
00:54:45,991 --> 00:54:49,911
Ik had verloren.
Ik verloor elk deel van m'n ziel.
716
00:54:51,121 --> 00:54:57,210
De ambassade was tegen de avond
een catacombe van mensen in paniek.
717
00:54:58,545 --> 00:55:02,090
Elk trappenhuis was gevuld
met Vietnamezen.
718
00:55:02,632 --> 00:55:05,195
Eén Vietnamees had een varken meegenomen.
719
00:55:06,511 --> 00:55:09,389
We hadden
de laatste 400 mensen klaargezet.
720
00:55:09,514 --> 00:55:14,352
Dat waren letterlijk nog acht vluchten,
50 mensen per vlucht.
721
00:55:15,687 --> 00:55:19,482
Er werd ons gezegd: 'Geen luchtbrug meer.
Alleen Amerikaans personeel.'
722
00:55:19,607 --> 00:55:21,007
De troepen, dus.
723
00:55:22,569 --> 00:55:27,657
Bij de 400 mensen die we hadden klaargezet
zag je de angst in hun ogen.
724
00:55:30,035 --> 00:55:31,536
We speelden voor God.
725
00:55:31,661 --> 00:55:33,538
Hoe word je daarvoor getraind?
726
00:55:34,414 --> 00:55:36,164
Hoe word je ervoor getraind?
727
00:55:37,125 --> 00:55:40,503
De afschuw. Er waren geen woorden voor.
728
00:55:42,839 --> 00:55:44,633
En de schaamte...
729
00:55:44,758 --> 00:55:49,571
van weten dat je die mensen niet
kunt halen aan wie je zoveel hebt beloofd.
730
00:55:50,263 --> 00:55:56,186
En wat voor mij zo gestoord is,
is dat we de inlichtingen hadden...
731
00:55:56,311 --> 00:56:00,686
waardoor we eerder hadden
kunnen handelen. Het spijt me dat ik zo...
732
00:56:01,024 --> 00:56:02,776
Ik kan hier niet aan denken.
733
00:56:07,072 --> 00:56:11,910
Rond vier uur 's ochtends
landde er een helikopterpiloot die zei:
734
00:56:12,619 --> 00:56:16,748
'De president zegt dat het tijd wordt
dat de ambassadeur vertrekt.'
735
00:56:17,374 --> 00:56:20,794
Toen gingen ze eindelijk naar beneden.
Ze zeiden het hem.
736
00:56:20,919 --> 00:56:24,547
Hij pakte z'n spullen op,
liep de deur van de ambassade uit...
737
00:56:24,672 --> 00:56:27,175
stapte in de helikopter en ging.
738
00:56:28,635 --> 00:56:31,885
En eindelijk zaten we
in een helikopter en gingen we.
739
00:56:33,390 --> 00:56:35,183
Toen we uitstapten...
740
00:56:35,308 --> 00:56:38,395
zei een vriend van me
van The Washington Post:
741
00:56:38,520 --> 00:56:41,273
'De ambassadeur stapte uit
net voor jij landde.'
742
00:56:41,398 --> 00:56:46,403
En daar was de ambassadeur,
gewoon helemaal niet coherent.
743
00:56:46,528 --> 00:56:51,199
En gewoon, voor mij, een trieste aanblik.
744
00:56:52,575 --> 00:56:56,663
Met de evacuatie, denk ik, voor zover...
745
00:56:56,788 --> 00:57:02,419
Het optreden van de marine
was absoluut voortreffelijk.
746
00:57:05,046 --> 00:57:08,675
De Amerikaanse luchtbrug nam een fractie
van degenen die wilden vertrekken mee.
747
00:57:08,800 --> 00:57:10,677
Uren na het laatste vertrek...
748
00:57:10,802 --> 00:57:14,139
dromden nog steeds massa's mensen
samen op het dak van de ambassade...
749
00:57:14,264 --> 00:57:16,264
in de ijdele hoop op redding.
750
00:57:17,642 --> 00:57:22,731
Ik werk voor de Amerikaanse staf.
- En u heeft uw Amerikaanse ID-kaart.
751
00:57:22,856 --> 00:57:26,318
Er staat:
'Verenigde Staten, missie Saigon.'
752
00:57:26,443 --> 00:57:29,195
Maar weet u dat alle Amerikanen weg zijn?
753
00:57:29,320 --> 00:57:33,324
Ja, dat weet ik.
Maar ik moet komen, voor het geval dat.
754
00:57:34,284 --> 00:57:37,659
Maar het is onmogelijk,
want alle helikopters zijn weg.
755
00:57:38,163 --> 00:57:39,563
Kunt u ons helpen?
756
00:57:41,541 --> 00:57:44,544
Ik kan u niet helpen,
want we blijven hier.
757
00:57:44,669 --> 00:57:46,880
We blijven in Saigon.
758
00:57:53,970 --> 00:57:58,099
ONAFHANKELIJKHEIDSPALEIS
759
00:58:07,275 --> 00:58:12,113
AANKOMST NOORD-VIETNAMEES LEGER
BIJ ONAFHANKELIJKHEIDSPALEIS
760
00:58:12,697 --> 00:58:16,534
Ik stond voor het presidentieel paleis
in Saigon.
761
00:58:16,659 --> 00:58:22,415
We zagen de tanks van Noord-Vietnam
het paleis binnengaan.
762
00:58:23,041 --> 00:58:25,919
Het leek een nare droom, een nachtmerrie.
763
00:58:27,212 --> 00:58:30,632
Dat paleis is een symbool van vrijheid...
764
00:58:30,757 --> 00:58:33,570
van het goede
waarvoor we hebben gevochten.
765
00:58:38,264 --> 00:58:41,389
Ik fotografeerde tanks
die het paleis binnengingen.
766
00:58:41,559 --> 00:58:44,312
FOTO DOOR TRẦN MAI HƯỞNG
767
00:58:44,437 --> 00:58:49,984
Wat fotografie betreft, ziet men dit beeld
als symbool van de overwinning in 1975.
768
00:58:54,364 --> 00:58:58,493
Toen de tanks door de poorten
van het Onafhankelijkheidspaleis walsten...
769
00:58:58,618 --> 00:59:03,039
was m'n hart vervuld
van extreme vreugde...
770
00:59:03,164 --> 00:59:05,959
maar ook vol van immense pijn.
771
00:59:06,084 --> 00:59:12,424
Vreugde dat er weer vrede was,
maar ik dacht aan m'n kameraden...
772
00:59:12,549 --> 00:59:16,428
die hun levens overal in Saigon
hadden opgeofferd.
773
00:59:16,553 --> 00:59:19,806
Ik zal het geen minuut,
geen seconde vergeten.
774
00:59:32,610 --> 00:59:37,907
Ik zei: 'Het zuiden is bevrijd.'
Iedereen was verbluft en ongelovig.
775
00:59:39,158 --> 00:59:42,162
VIERINGEN IN HANOI
HOOFDSTAD NOORD-VIETNAM
776
00:59:42,287 --> 00:59:45,582
Het gevoel was onbeschrijfelijk.
777
00:59:48,126 --> 00:59:51,379
Hoe voelt het als je de wedstrijd wint?
778
00:59:51,963 --> 00:59:54,549
We vierden feest die dag.
779
00:59:57,802 --> 01:00:02,140
Toen Saigon viel, was ik ervan overtuigd
dat de Amerikanen hadden verloren.
780
01:00:02,265 --> 01:00:04,767
En dat dit de laatste strijd was.
781
01:00:06,686 --> 01:00:12,942
We zeiden:
'Nu de bevrijdingssoldaten terug zijn...
782
01:00:13,067 --> 01:00:15,130
is Saigon "Ho Chi Minh-stad".'
783
01:00:16,362 --> 01:00:22,577
De Amerikaanse krant Time publiceerde
een grote coverfoto van Hồ Chí Minh...
784
01:00:25,371 --> 01:00:29,501
met een teken op de kaart waar Saigon
'Ho Chi Minh-stad' werd genoemd.
785
01:00:29,626 --> 01:00:31,377
HO CHI MINH-STAD
DE OVERWINNAAR
786
01:00:31,502 --> 01:00:34,964
VIETNAMOORLOG VOORBIJ
DE RODEN HEBBEN GEWONNEN
787
01:00:35,089 --> 01:00:37,842
Ik huilde en huilde.
788
01:00:38,843 --> 01:00:41,679
AMERIKAANS LEGER
789
01:00:41,804 --> 01:00:43,389
Alles was voor niets.
790
01:00:46,559 --> 01:00:47,959
Ik voelde me verraden.
791
01:00:49,771 --> 01:00:53,650
Ik dacht: waarom deden ze het niet
toen ze net waren begonnen?
792
01:00:53,775 --> 01:00:56,588
Waarom moesten ze
zoveel mensen laten sterven?
793
01:01:01,866 --> 01:01:04,369
Ik moet er wel een traan om laten.
794
01:01:04,494 --> 01:01:07,580
MARINEPILOOT
795
01:01:09,624 --> 01:01:12,794
Alles waarop we hoopten,
alles waarvoor we vochten...
796
01:01:12,919 --> 01:01:14,879
verdween voor m'n ogen.
797
01:01:18,341 --> 01:01:20,904
Toen ik hoorde dat Saigon was gevallen...
798
01:01:22,261 --> 01:01:23,888
stortte alles in.
799
01:01:24,681 --> 01:01:26,265
Geen hoop meer. Niets.
800
01:01:28,017 --> 01:01:31,688
In het Vietnamees
hebben we een spreekwoord.
801
01:01:33,147 --> 01:01:38,111
'Als de natie verloren gaat,
zal de familie worden verbrijzeld.'
802
01:01:44,534 --> 01:01:46,452
Het was in de Filipijnen...
803
01:01:47,495 --> 01:01:50,290
dat iemand een radio had...
804
01:01:50,415 --> 01:01:56,254
en we hoorden dat de Noord-Vietnamezen
de regering zouden overnemen.
805
01:02:00,508 --> 01:02:01,926
We huilden, allemaal.
806
01:02:04,804 --> 01:02:06,514
Omdat het ons land is.
807
01:02:08,182 --> 01:02:12,437
En ik dacht dat we een tijd
weg zouden zijn en terug zouden komen.
808
01:02:12,562 --> 01:02:17,187
Ik dacht nooit dat we voor altijd
zouden gaan en ons land zouden verliezen.
809
01:02:25,908 --> 01:02:30,033
Oorlogen houden niet zomaar op
omdat we zeggen dat ze voorbij zijn.
810
01:02:35,168 --> 01:02:36,836
Mijn herinneringen begonnen...
811
01:02:36,961 --> 01:02:40,923
een paar weken later
in een vluchtelingenkamp in Pennsylvania...
812
01:02:41,048 --> 01:02:45,928
waar wij, met nog zo'n 20.000 andere
Vietnamese en Cambodjaanse vluchtelingen...
813
01:02:46,053 --> 01:02:47,453
waren geplaatst.
814
01:02:55,980 --> 01:02:59,484
De enige manier om dat kamp te verlaten,
voor ons allemaal...
815
01:02:59,609 --> 01:03:03,446
was als een Amerikaanse sponsor
de verantwoordelijkheid voor ons nam.
816
01:03:03,571 --> 01:03:07,759
Geen Amerikaan was bereid
om alle vier leden van m'n gezin te nemen.
817
01:03:08,409 --> 01:03:10,203
Dus één sponsor nam m'n ouders...
818
01:03:10,328 --> 01:03:13,206
één sponsor nam m'n broer
die toen tien was...
819
01:03:13,331 --> 01:03:15,541
en één sponsor nam mij van vier.
820
01:03:15,666 --> 01:03:20,729
M'n eerste verhalende herinneringen zijn
dus aan bij m'n ouders weggehaald worden.
821
01:03:22,465 --> 01:03:24,133
Uiteindelijk werden we herenigd.
822
01:03:24,258 --> 01:03:29,347
Maar voor mij is de vluchtelingenervaring
niet te scheiden van de oorlogservaring.
823
01:03:31,390 --> 01:03:36,729
Meer dan 130.000 mensen
wisten Zuid-Vietnam te verlaten.
824
01:03:36,854 --> 01:03:40,691
Toen de communisten kwamen,
gingen ze in de VS wonen.
825
01:03:41,400 --> 01:03:45,400
Er waren er nog veel meer
die wilden gaan, maar niet konden gaan.
826
01:03:46,280 --> 01:03:48,741
En nu wilde de zegevierende
communistische overheid...
827
01:03:48,866 --> 01:03:53,496
hun revolutie
voorzetten in Zuid-Vietnam.
828
01:03:55,915 --> 01:03:58,668
Sommige Vietnamezen
die voor de VS werkten...
829
01:03:58,793 --> 01:04:01,838
doen nog steeds dwangarbeid
in dit soort kampen.
830
01:04:01,963 --> 01:04:06,651
Heropvoedingskampen, worden ze genoemd.
Er zitten tienduizenden mensen vast.
831
01:04:07,218 --> 01:04:12,014
Voormalige Zuid-Vietnamese generaals,
politici, zakenmensen, intellectuelen...
832
01:04:12,139 --> 01:04:14,514
zogenaamde 'vijanden van het volk'.
833
01:04:15,309 --> 01:04:17,520
M'n man was legerofficier.
834
01:04:17,645 --> 01:04:20,690
De Vietcong lieten iedereen...
835
01:04:20,815 --> 01:04:23,693
die voor de overheid en het leger
van Zuid-Vietnam had gewerkt...
836
01:04:23,818 --> 01:04:27,154
zich melden voor heropvoeding.
837
01:04:28,322 --> 01:04:33,369
'Neem alstublieft eten en persoonlijke
spullen mee voor tien dagen.'
838
01:04:34,203 --> 01:04:39,792
En mensen namen aan
dat ze maar tien dagen zouden gaan.
839
01:04:41,711 --> 01:04:45,715
Ik hoorde
ongeveer een jaar niet van m'n man.
840
01:04:46,966 --> 01:04:49,466
En ik had een baby van twee maanden oud.
841
01:04:50,094 --> 01:04:51,596
Ik leefde in wanhoop.
842
01:04:55,433 --> 01:04:58,394
Ze kwamen binnen en doorzochten m'n huis.
843
01:04:59,145 --> 01:05:02,940
En daar was ik met m'n baby. Het was...
844
01:05:03,774 --> 01:05:07,778
Ik dacht er echt over
om suïcide te plegen in die tijd.
845
01:05:08,821 --> 01:05:12,033
M'n man ontsnapte
uit het heropvoedingskamp.
846
01:05:13,117 --> 01:05:17,367
Hij werd in een kerk verborgen gehouden
door de priester, de pastoor.
847
01:05:19,040 --> 01:05:22,210
Er was zo'n ondergrondse beweging...
848
01:05:22,335 --> 01:05:26,547
van Zuid-Vietnamese mensen
die bereid waren...
849
01:05:26,672 --> 01:05:31,469
ontsnapte gevangenen te verbergen.
Zo hebben we het overleefd.
850
01:05:32,887 --> 01:05:35,514
We ontsnapten pas in 1979.
851
01:05:36,140 --> 01:05:39,811
We deden ongeveer 20 pogingen
die mislukten.
852
01:05:39,936 --> 01:05:45,650
Maar eindelijk, in oktober 1979,
stapten we op een boot.
853
01:05:47,360 --> 01:05:52,490
Een boot vol Vietnamese vluchtelingen
na een reis van bijna 500 km...
854
01:05:52,615 --> 01:05:55,284
van Vietnam
naar de oostkust van Maleisië.
855
01:05:55,409 --> 01:05:58,830
Ze komen
met 10.000 mensen per maand aan land...
856
01:05:58,955 --> 01:06:03,459
sneller dan de VS of elk ander land
bereid is ze te accepteren.
857
01:06:04,043 --> 01:06:06,356
In de loop van de volgende 20 jaar...
858
01:06:07,088 --> 01:06:12,426
kwamen nog bijna een miljoen meer mensen
naar de VS in kleine groepen.
859
01:06:13,469 --> 01:06:16,344
Een boot met 12 mensen,
een boot met 50 mensen.
860
01:06:23,145 --> 01:06:25,982
Het heeft het Zuid-Vietnamese volk
diepe littekens toegebracht.
861
01:06:26,107 --> 01:06:27,817
Als het over bootmensen gaat...
862
01:06:27,942 --> 01:06:32,380
de mensen in heropvoedingskampen
en de duizenden die daarna stierven.
863
01:06:33,864 --> 01:06:36,659
Voor veel van de
Vietnamese vluchtelingen...
864
01:06:36,784 --> 01:06:41,659
zijn de heropvoedingskampen een symbool
van alles wat mis ging na de oorlog.
865
01:06:42,748 --> 01:06:45,626
Ik was een krijgsgevangene.
866
01:06:46,210 --> 01:06:50,131
Dertien jaar,
acht maanden en één week lang.
867
01:06:51,674 --> 01:06:56,637
In 1976 noemden ze me
een 'heropvoedingsgedetineerde'.
868
01:06:56,762 --> 01:06:58,431
Geen krijgsgevangene meer.
869
01:07:00,850 --> 01:07:06,022
Met 'heropvoeding' wilden ze ons
hersenspoelen en dwangarbeid laten doen.
870
01:07:06,147 --> 01:07:07,606
Dat was het doel.
871
01:07:13,404 --> 01:07:18,367
De heropvoedingskampen
met hun zware leefomstandigheden...
872
01:07:18,492 --> 01:07:25,207
Ik aarzel niet om te zeggen
dat dit een ernstige fout van ons was.
873
01:07:26,959 --> 01:07:30,755
Omdat ze daar min of meer werden vergeten.
874
01:07:33,007 --> 01:07:34,820
Niemand zegt het officieel...
875
01:07:35,551 --> 01:07:40,848
maar hier en daar, wanneer ik ernaar
werd gevraagd, heb ik gesproken.
876
01:07:42,224 --> 01:07:46,729
Er zal een moment komen
waarop we het moeten onderkennen.
877
01:07:52,985 --> 01:07:55,923
We zijn geen superhelden.
We zijn gewoon mensen.
878
01:07:56,572 --> 01:08:00,409
We hadden het beter kunnen doen,
maar het was geen bloedbad.
879
01:08:01,118 --> 01:08:05,181
Sommige dingen deed de communistische
partij van Vietnam geweldig.
880
01:08:05,915 --> 01:08:08,167
Na de 'vredesoorlog', de wederopbouw...
881
01:08:08,292 --> 01:08:12,880
lette de communistische partij op mij
en zorgde voor m'n familie en mij.
882
01:08:13,005 --> 01:08:17,635
Er werd ons een huis gegeven
en we konden een metalen dak bouwen.
883
01:08:17,760 --> 01:08:21,847
Eerder konden we ons nooit
een metalen dak veroorloven.
884
01:08:23,432 --> 01:08:28,771
De menselijke gevolgen waren enorm.
Rond de 3 miljoen Vietnamezen stierven...
885
01:08:28,896 --> 01:08:30,439
tijdens de oorlogsjaren.
886
01:08:30,564 --> 01:08:33,776
Dat is nog zonder het dodental
in Cambodja en Laos...
887
01:08:33,901 --> 01:08:37,863
wat tijdens de oorlogsjaren
in de honderdduizenden liep.
888
01:08:37,988 --> 01:08:42,159
En als je de Cambodjaanse genocide
als direct gevolg van de oorlog telt...
889
01:08:42,284 --> 01:08:45,037
voegt dat
nog eens 1,7 miljoen mensen toe.
890
01:08:48,916 --> 01:08:52,420
Onder Nixon en Kissinger
maakten de bombardementen...
891
01:08:52,545 --> 01:08:55,631
en de inval van de VS en de ARVN
in Cambodja...
892
01:08:55,756 --> 01:08:58,569
een begin aan de opkomst
van de Rode Khmer.
893
01:09:00,177 --> 01:09:01,679
Geleid door Pol Pot.
894
01:09:01,804 --> 01:09:04,098
LEIDER VAN DE RODE KHMER
895
01:09:04,223 --> 01:09:07,268
Er was een machtsvacuüm
waardoor de Rode Khmer...
896
01:09:07,393 --> 01:09:12,523
rivaliserende facties kon doden
binnen de communisten van Cambodja.
897
01:09:14,358 --> 01:09:16,277
Het ontketende een burgeroorlog.
898
01:09:16,402 --> 01:09:17,528
AUTEUR
899
01:09:17,653 --> 01:09:19,053
Zonder twijfel.
900
01:09:19,947 --> 01:09:25,161
Ongeveer een kwart van de bevolking
werd gedood na 1975.
901
01:09:26,829 --> 01:09:31,208
Er was dus geen enkele vrede na de oorlog,
zoals veel mensen hoopten.
902
01:09:35,796 --> 01:09:38,174
Als we naar het huidige Vietnam kijken...
903
01:09:38,299 --> 01:09:43,512
denk ik dat ik kan zeggen
dat het een verenigd land is.
904
01:09:43,637 --> 01:09:45,473
Het is onafhankelijk.
905
01:09:45,598 --> 01:09:48,392
Het land moest
in de jaren na de oorlog knokken...
906
01:09:48,517 --> 01:09:51,830
om economische voorspoed
voor het volk te bereiken.
907
01:09:52,605 --> 01:09:55,733
Tot op zekere hoogte
heeft het dat weten te bereiken.
908
01:09:55,858 --> 01:10:00,404
Maar het is nog steeds een land
met aanzienlijke economische ongelijkheid.
909
01:10:00,529 --> 01:10:06,077
Er zijn spanningen binnen het land omtrent
minderheden en hun rol in het land.
910
01:10:06,202 --> 01:10:11,123
En er vindt nog steeds een hoge mate
van politieke onderdrukking plaats.
911
01:10:14,001 --> 01:10:17,171
De VS en Vietnam hebben
de relaties genormaliseerd in 1995.
912
01:10:17,296 --> 01:10:23,552
Dus ongeveer 20 jaar
na het einde van het conflict in 1975.
913
01:10:25,179 --> 01:10:27,973
Een deel van de inspanning was
samenwerken met Vietnam...
914
01:10:28,098 --> 01:10:31,536
in de zoektocht
naar vermiste Amerikaanse militairen.
915
01:10:33,979 --> 01:10:37,983
Meer dan 1000 Amerikanen zijn
nog steeds vermist sinds de oorlog.
916
01:10:39,443 --> 01:10:43,030
Vietnam heeft
200.000 tot 300.000 vermisten.
917
01:10:46,200 --> 01:10:50,579
In het geval van de Vietnamezen zelf
was de verzoening veel moeilijker.
918
01:10:52,581 --> 01:10:56,210
Het was een revolutionaire oorlog,
maar ook een burgeroorlog.
919
01:10:56,335 --> 01:10:59,797
En burgeroorlogen,
zoals Amerikanen hopelijk begrijpen...
920
01:10:59,922 --> 01:11:03,550
brengen generatieslang
diepe woede en wrok voort.
921
01:11:04,551 --> 01:11:07,429
Tussen de mensen
in het noorden en in het zuiden...
922
01:11:07,554 --> 01:11:11,183
is er nog altijd
een erg diepe verdeeldheid.
923
01:11:12,434 --> 01:11:15,747
Het grootste deel van de diaspora
wil niet thuiskomen.
924
01:11:17,606 --> 01:11:21,902
De oudere generatie hoopt
dat ze na hun overlijden...
925
01:11:22,027 --> 01:11:26,991
in hun vaderland zullen worden begraven.
926
01:11:27,908 --> 01:11:32,121
Maar als je ze vraagt of ze weer
in Vietnam zouden willen wonen...
927
01:11:32,246 --> 01:11:33,646
zeggen ze nee.
928
01:11:47,386 --> 01:11:50,347
We konden de pijn niet bedwingen
van miljoenen Vietnamese moeders...
929
01:11:50,472 --> 01:11:51,974
wier kinderen daar stierven...
930
01:11:52,099 --> 01:11:56,854
en Amerika kon de pijn
van 50.000 families ook niet bedwingen.
931
01:11:57,938 --> 01:12:04,028
We moeten het verleden begrijpen
om de toekomst op te bouwen.
932
01:12:13,203 --> 01:12:17,078
Het verhaal van de VS in Vietnam
was er een van onwetendheid...
933
01:12:17,875 --> 01:12:20,252
hoogmoed en arrogantie.
934
01:12:21,670 --> 01:12:24,882
Zoveel van wat we nu zien
over de oorlog in Vietnam...
935
01:12:25,007 --> 01:12:28,844
is een uitwerking van de individuele
persoonlijkheden van mensen...
936
01:12:28,969 --> 01:12:34,308
en hun onvermogen
om gewoon streng voor zichzelf te zijn.
937
01:12:36,101 --> 01:12:37,353
McNamara en Johnson...
938
01:12:37,478 --> 01:12:41,478
die uiteindelijk het meest
verantwoordelijk werden gehouden...
939
01:12:42,066 --> 01:12:46,695
wisten allebei dat het om allerlei
redenen niet goed zou aflopen.
940
01:12:47,321 --> 01:12:48,721
Ze waren onbekwaam.
941
01:12:49,490 --> 01:12:54,115
Nixon en Kissinger waren allebei
vastbesloten om de oorlog voort te zetten.
942
01:12:55,204 --> 01:12:57,498
Om mensen te laten vechten en sterven...
943
01:12:57,623 --> 01:13:00,668
tot het politiek veilig voor ze was
om de oorlog te beëindigen...
944
01:13:00,793 --> 01:13:04,004
nadat Nixon
z'n tweede termijn had veiliggesteld.
945
01:13:04,505 --> 01:13:08,133
Uiteindelijk was de menselijke tol enorm.
946
01:13:12,888 --> 01:13:17,142
Toen de CIA-chef z'n laatste bericht
vanuit het bureau in Saigon schreef...
947
01:13:17,267 --> 01:13:18,435
AUTEUR
948
01:13:18,560 --> 01:13:22,272
zei hij: 'Laten we leren
van de lessen uit het verleden.
949
01:13:23,649 --> 01:13:26,524
Laten we
niet nog een Vietnam-ervaring hebben.'
950
01:13:29,655 --> 01:13:33,701
Minder dan 40 jaar later betrokken
de VS zich bij een andere oorlog...
951
01:13:33,826 --> 01:13:35,226
in Irak...
952
01:13:36,203 --> 01:13:38,453
op basis van politieke leugens...
953
01:13:38,872 --> 01:13:41,060
gebaseerd op valse inlichtingen.
954
01:13:41,500 --> 01:13:43,625
In dit geval geleverd door de CIA.
955
01:13:44,795 --> 01:13:50,300
Ik neem het feit dat hij
massavernietigingswapens ontwikkelt...
956
01:13:51,427 --> 01:13:52,827
heel serieus.
957
01:13:53,220 --> 01:13:56,158
We zijn de Verenigde Staten
van geheugenverlies.
958
01:13:56,723 --> 01:13:59,184
We leren niet van de geschiedenis.
959
01:14:04,815 --> 01:14:10,279
Het is moeilijk om naar de oorlogen
in Irak en Afghanistan te kijken...
960
01:14:10,404 --> 01:14:12,323
en niet aan Vietnam te denken...
961
01:14:12,448 --> 01:14:16,761
als je woorden als 'verzetsbestrijding'
of 'uitputtingsslag' hoort.
962
01:14:17,244 --> 01:14:21,665
Of 'geloofwaardigheidskloof',
'harten en geesten' of 'pacificatie'.
963
01:14:21,790 --> 01:14:26,712
LUCHTHAVEN AFGHANISTAN
26 AUGUSTUS 2021
964
01:14:32,468 --> 01:14:35,387
Toen Afghanistan werd ingenomen
door de Taliban...
965
01:14:35,512 --> 01:14:37,681
zei ik: 'Ze hebben het niet geleerd.
966
01:14:37,806 --> 01:14:41,119
Ze hebben helemaal niet geleerd
van de Vietnamoorlog.'
967
01:14:42,436 --> 01:14:45,939
Er gebeurde hetzelfde
met de mensen die ze achterlieten.
968
01:14:48,734 --> 01:14:51,236
CHAOTISCHE TERUGTREKKING IS VOLTOOID
969
01:14:51,361 --> 01:14:53,822
Een van de belangrijkste rollen
van de pers...
970
01:14:53,947 --> 01:14:56,241
is de macht aansprakelijk houden.
971
01:14:56,366 --> 01:14:59,161
En de pers deed haar best...
972
01:15:00,370 --> 01:15:05,209
om zowel de regering-Johnson als
de regering-Nixon aansprakelijk te houden.
973
01:15:06,084 --> 01:15:10,297
En de hele ervaring die ons land had
met Vietnam en de oorlog...
974
01:15:11,215 --> 01:15:14,343
maakt keer op keer duidelijk...
975
01:15:14,843 --> 01:15:20,307
dat een vrije en onafhankelijke,
echt onafhankelijke, pers...
976
01:15:20,933 --> 01:15:25,187
het rode, kloppende hart
van vrijheid en democratie is.
977
01:15:26,813 --> 01:15:29,942
Voor de oorlog was er
over het algemeen het gevoel...
978
01:15:30,067 --> 01:15:33,695
dat Amerikanen vertrouwden
dat hun overheid het juiste deed.
979
01:15:33,820 --> 01:15:36,698
Toch? Mensen geloofden hun politici.
980
01:15:36,823 --> 01:15:41,495
Zij hadden de juiste informatie
en zouden in ons belang handelen.
981
01:15:41,620 --> 01:15:44,164
Dat veranderde als gevolg van Vietnam.
982
01:15:45,666 --> 01:15:51,839
Het ondermijnde het vertrouwen
in Washington en politiek leiderschap.
983
01:15:51,964 --> 01:15:53,902
We zijn er niet van hersteld...
984
01:15:58,845 --> 01:16:02,283
en het zal nog jaren duren,
als het ooit mogelijk is.
985
01:16:03,183 --> 01:16:06,871
Het dreef ons tot de partijdigheid
waar we nu in vastzitten.
986
01:16:07,771 --> 01:16:09,690
Stomme verdeeldheid, geen debat.
987
01:16:09,815 --> 01:16:12,985
ZUID-VIETNAMESE VLAG
6 JANUARI 2021
988
01:16:16,488 --> 01:16:20,325
Ik kwam terug uit Vietnam
en eindelijk naar Macon, m'n thuis.
989
01:16:20,867 --> 01:16:23,120
Ik besloot dat ik deze keer zou blijven...
990
01:16:23,245 --> 01:16:25,706
om de verandering te zijn
die ik wilde zien...
991
01:16:25,831 --> 01:16:29,835
omdat er nog steeds dingen gaande waren,
restanten van racisme.
992
01:16:29,960 --> 01:16:32,129
KIES C. JACK ELLIS TOT BURGEMEESTER.
993
01:16:32,254 --> 01:16:34,923
Ik ging de politiek in,
stelde me verkiesbaar...
994
01:16:35,048 --> 01:16:39,595
en werd de eerste en enige zwarte
burgemeester van m'n stad in 1999.
995
01:16:41,763 --> 01:16:45,263
Ik ging terug naar Vietnam
terwijl ik burgemeester was...
996
01:16:45,934 --> 01:16:48,604
en ontmoette de burgemeester van Huế.
997
01:16:50,355 --> 01:16:54,151
Tijdens Tết in het jaar '68
vocht ik in de stad Huế.
998
01:16:54,943 --> 01:16:58,822
Hij zat in het Noord-Vietnamese leger
dat in Huế diende.
999
01:17:00,365 --> 01:17:02,490
Dus we probeerden elkaar te doden.
1000
01:17:03,410 --> 01:17:07,206
Maar nu was hij
de burgemeester van Huế en ik van Macon...
1001
01:17:07,331 --> 01:17:08,790
en we zaten in z'n kantoor...
1002
01:17:08,915 --> 01:17:14,546
en hij zei z'n chauffeur dat hij me
alles moest geven wat ik nodig had, dus...
1003
01:17:22,262 --> 01:17:27,684
We mogen niet vergeten wat voor effect
het had op het Vietnamese volk...
1004
01:17:27,809 --> 01:17:29,269
de jonge kinderen.
1005
01:17:31,021 --> 01:17:34,021
We weten niet
hoeveel Vietnamezen zijn omgekomen.
1006
01:17:34,608 --> 01:17:37,653
Op wie wij bommen
en napalm lieten vallen...
1007
01:17:37,778 --> 01:17:42,282
en op wie we artilleriegranaten vuurden
en hun dorpen afbrandden.
1008
01:17:42,407 --> 01:17:46,095
We vernietigden hun hele manier van leven
zoveel jaren lang.
1009
01:17:47,788 --> 01:17:49,476
Het is de menselijke tol...
1010
01:17:50,916 --> 01:17:53,669
waaraan ik denk
als ik aan die oorlog denk.
1011
01:17:53,794 --> 01:17:57,422
Zowel Amerikaanse soldaten
als Vietnamezen.
1012
01:18:06,556 --> 01:18:11,144
Ik ben erg dankbaar
dat iemand het juist achtte...
1013
01:18:11,269 --> 01:18:15,816
om al die mannen te herdenken
die hun leven gaven.
1014
01:18:15,941 --> 01:18:18,235
Het is als een levend gedenkteken.
1015
01:18:21,655 --> 01:18:24,616
Natuurlijk ken ik daar zoveel namen.
1016
01:18:25,826 --> 01:18:28,120
M'n beste vriend in de oorlog...
1017
01:18:28,704 --> 01:18:32,332
een sergeant eerste klas
die William C. Jennings heette.
1018
01:18:35,210 --> 01:18:39,756
Een jonge marinesergeant
uit m'n thuisstad, Rodney Davis...
1019
01:18:39,881 --> 01:18:41,819
die de Medal of Honor kreeg.
1020
01:18:42,634 --> 01:18:48,390
Een sergeant eerste klas, Eddie Sands,
die dicht bij me stierf in Vietnam.
1021
01:18:51,810 --> 01:18:54,980
De laatste keer dat je ze zag,
was in een lijkzak...
1022
01:18:55,105 --> 01:18:57,855
of als ze op een
helikopter werden gezet.
1023
01:19:01,153 --> 01:19:05,574
Hoewel wij vaak 'bedankt voor je dienst'
horen, kun je hen dat niet zeggen.
1024
01:19:05,699 --> 01:19:07,242
Ik zou graag zeggen:
1025
01:19:08,493 --> 01:19:09,893
'Het spijt me.'
1026
01:19:10,871 --> 01:19:13,498
We waren zo jong. Pas 20, 21 jaar oud.
1027
01:19:17,461 --> 01:19:22,632
En wij Vietnamveteranen zijn nu
midden tot eind 70, begin 80.
1028
01:19:43,695 --> 01:19:49,951
Maar sommigen van ons dragen de last
van die oorlog tot op vandaag met ons mee.
91194
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Bosnian
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
Esperanto
Estonian
Faroese
Finnish
Galician
Georgian
German
Greek
Guarani
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hmong
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lithuanian
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Norwegian
Pashto
Persian
Polish
Portuguese (Portugal)
Quechua
Romanian
Romansh
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swedish
Tajik
Thai
Tigrinya
Tonga
Turkish
Turkmen
Ukrainian
Uzbek
Welsh
Wolof