Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:02,669 --> 00:00:06,933
PREPORU�UJE SE DISKRECIJA GLEDANJA
Film sadr�i materijale za odrasle,
neprikladan jezik i prizore nasilja
2
00:00:10,065 --> 00:00:14,000
2-3 dolazi. Imamo ih na
vidiku i anga�ujemo se odmah.
3
00:00:14,099 --> 00:00:15,918
Razumeo.
4
00:00:19,716 --> 00:00:22,086
Helikopteri su fenomenalne ma�ine.
5
00:00:23,298 --> 00:00:26,995
Mo�ete lebdeti u vazduhu.
Mo�ete biti kao Bog.
6
00:00:34,766 --> 00:00:37,565
Leteo sam ispod 150 m.
7
00:00:37,665 --> 00:00:40,700
Iznad 150 m je
bila ubita�na zona.
8
00:00:40,800 --> 00:00:44,418
Bolje je biti ispod
60 m, �to ni�e to bolje.
9
00:00:47,833 --> 00:00:50,626
RON FERIZI
�ef helikopterske posade
Moj posao je bio da pucaju na mene.
Moj posao je bio da odvla�im vatru.
10
00:00:51,300 --> 00:00:55,565
Bio sam patka, mamac.
Pucali su puno na mene.
11
00:00:55,665 --> 00:00:57,732
Anga�ovao sam puno neprijatelja.
12
00:01:04,700 --> 00:01:08,890
Vri�tite koliko god mo�ete da poku�ate
da pokrijete zvuk dolaze�ih metaka
13
00:01:10,103 --> 00:01:13,627
jer kad pro�u pored va�eg
uha mo�ete �uti njihov zvuk.
14
00:01:13,832 --> 00:01:15,691
Ne �ujete pucnjavu.
15
00:01:16,732 --> 00:01:20,979
Da je taj 12,7 mitraljez pucao na
vas, �alju�i komad olova prema tebi...
16
00:01:21,499 --> 00:01:22,992
I letilica je krenula...!
17
00:01:24,490 --> 00:01:27,057
Letite, vi ste
90� u drugom pravcu
18
00:01:27,332 --> 00:01:29,303
i puca� u sebe dole
19
00:01:29,399 --> 00:01:32,760
jer su elise rotora ispred tebe
i poku�ava� da ti se oru�je ne zaglavi
20
00:01:33,266 --> 00:01:35,632
jer juri� okolo tako.
21
00:01:35,732 --> 00:01:37,784
A ako se zaglavi, gotov si.
22
00:01:44,632 --> 00:01:49,200
Vijetnam je bio prvi
pravi helikopterski rat.
23
00:01:49,300 --> 00:01:54,112
Piloti helikoptera su imali
vi�e od 36 miliona letova.
24
00:01:54,600 --> 00:01:58,399
Njihove posade su bacale
propagandne letke iznad neprijatelja
25
00:01:58,499 --> 00:02:02,014
i izlivali su smrtonosnu
vatru na njihove polo�aje;
26
00:02:02,933 --> 00:02:06,629
prevozili trupe i provijant
i artiljeriju u bitku;
27
00:02:07,433 --> 00:02:11,013
i odnosili ranjene
sa boji�ta tako brzo
28
00:02:11,866 --> 00:02:15,928
da je ve�ina dolazila do
poljskih bolnica unutar 15'.
29
00:02:22,033 --> 00:02:27,687
Ron Ferizi, sin policajca
iz Svampudla u Severnoj Filadelfiji,
30
00:02:28,536 --> 00:02:31,454
do�ao je u
Vijetnam u novembru 1967...
31
00:02:32,432 --> 00:02:37,136
Bio je �ef posade izvi�a�kog
helikoptera u 1. vazdu�no-konji�koj,
32
00:02:37,465 --> 00:02:41,496
koji je leteo sa sleti�ta To-Bit
na Centralnim visoravnima.
33
00:02:42,732 --> 00:02:45,272
Jednog dana, nakon �to
se vratio sa borbene misije,
34
00:02:45,665 --> 00:02:48,268
pri�la mu je novinarka.
35
00:02:49,866 --> 00:02:54,595
Tamo je bila ova...
bila je predivna �ena.
36
00:02:54,665 --> 00:02:57,766
Znate, �ena sa okruglim
o�ima, prelepa �ena
37
00:02:57,866 --> 00:03:01,311
sa lepom kosom
i izgledala je lepo.
38
00:03:04,866 --> 00:03:07,600
Pitala je, "Mogu li
vam postaviti par pitanja?
39
00:03:07,699 --> 00:03:10,165
"Kako je to biti gore?
40
00:03:10,266 --> 00:03:14,648
"Kako izgleda kad na tebe puca
12,7 mm i kada �alje komad olova na tebe?"
41
00:03:17,732 --> 00:03:19,825
Kad ti... te�ko je opisati.
42
00:03:19,932 --> 00:03:21,440
Usrano je.
43
00:03:23,133 --> 00:03:26,399
Mislim, zar nije...
zar nije o�ito kako je to?
44
00:03:27,633 --> 00:03:29,465
Ho�e� li da zna� kako je gore?
45
00:03:29,566 --> 00:03:32,343
Idi pogledaj.
Idi tamo. Idi da vidi� tela.
46
00:03:33,535 --> 00:03:35,024
Bio sam spreman da je udarim.
47
00:03:35,533 --> 00:03:37,607
Hteo sam da je razbijem.
Bio sam spreman da...!
48
00:03:38,023 --> 00:03:39,913
Ho�e� da zna�
kako je? Bum. Evo ga.
49
00:03:40,365 --> 00:03:43,248
Sad �u ti dati! Ho�e�
da oseti�? Ho�e� da vidi�?
50
00:03:43,283 --> 00:03:46,552
"Da�u ti ono �to �eli�.
Je li ovo �to ti �eli�?"
51
00:03:46,665 --> 00:03:49,806
Ne �elim da ti ka�em kako je,
jer ne �elim da se se�am toga.
52
00:03:50,966 --> 00:03:53,217
To je ludilo koje
tako ne�to izvla�i.
53
00:03:54,008 --> 00:04:01,967
VIJETNAMSKI RAT
54
00:04:22,766 --> 00:04:27,300
Neprijatelj trpi
poraze bitku za bitkom.
55
00:04:27,400 --> 00:04:30,365
Nastavljaju da se
nadaju da ameri�ka volja
56
00:04:30,400 --> 00:04:32,598
za istrajno��u
mo�e biti slomljena.
57
00:04:35,334 --> 00:04:38,437
Pa, pogre�ili su.
58
00:04:39,543 --> 00:04:43,414
# Letnje vreme, vreme, vreme,
59
00:04:43,449 --> 00:04:45,539
1968. �e se pokazati
kao prelomna godina
60
00:04:45,800 --> 00:04:50,566
# dete, �iveti je lako.
u istoriji Vijetnamskog
rata i Sjedinjenih Dr�ava.
61
00:04:50,665 --> 00:04:52,533
Kad je godina po�ela,
62
00:04:52,632 --> 00:04:57,665
u Vijetnamu je bilo
485.600 ameri�kih vojnika
63
00:04:57,766 --> 00:05:00,390
# iska�u ribe
i ameri�ki lideri su obe�ali
64
00:05:00,425 --> 00:05:02,665
# Ne, ne, ne, ne, nemoj da pla�e�.
da je pobeda kona�no na vidiku,
65
00:05:02,766 --> 00:05:10,894
# nemoj da pla�e�!
da je zbilja postojalo
"svetlo na kraju tunela".
66
00:05:11,665 --> 00:05:15,665
Ali �e onda Severni Vijetnam
pokrenuti veliku ofanzivu
67
00:05:15,766 --> 00:05:18,461
koja �e za njih zavr�iti
stra�nim porazom,
68
00:05:19,165 --> 00:05:23,450
koji �e se na duge staze
pretvoriti u jo� ve�u pobedu.
69
00:05:25,400 --> 00:05:28,680
Sama Amerika �e biti
potresena ubistvima
70
00:05:29,266 --> 00:05:33,385
i borbama na ulicama
zbog rata i gra�anskih prava.
71
00:05:35,689 --> 00:05:40,231
Ameri�ki predsednik, politi�ki
majstor naviknut da okon�ava stvari,
72
00:05:40,865 --> 00:05:44,831
# jednog od ovih jutra
�e i dalje nastaviti da nalazi
sebe opkoljenog problemima
73
00:05:44,866 --> 00:05:46,567
koje ne mo�e da re�i.
74
00:05:47,577 --> 00:05:49,459
# usta�e�,
75
00:05:50,108 --> 00:05:53,378
# usta�e� pevaju�i,
Robert Kenedi,
brat ubijenog predsednika
76
00:05:53,413 --> 00:05:55,575
koji je eskalirao
ameri�ko prisustvo u Vijetnamu,
77
00:05:56,256 --> 00:06:01,723
# ra�iri�e� svoja krila,
napisao je uvodnik koji je te
godine izgledao kao glas mnogih.
78
00:06:01,758 --> 00:06:03,873
"�ista anarhija hara
po svetu," napisao je,
79
00:06:04,303 --> 00:06:08,833
# dete, i krenuti,
citiraju�i pesnika
Vilijama Batlera Jetsa.
80
00:06:08,932 --> 00:06:13,110
# krenuti put neba,
"Stvari se raspadaju;
centar se ne mo�e odr�ati."
81
00:06:13,513 --> 00:06:15,970
# Ne, ne, ne, ne, nemoj da pla�e�.
82
00:06:25,814 --> 00:06:28,943
6. Epizoda
Stvari se raspadaju
(Januar-Juli 1968)
83
00:06:30,383 --> 00:06:33,400
VOREN ROD�ERS
Luk magazin
Generale Vestmorlend, kad ste
rekli da nikad niste bili vi�e ohrabreniji
84
00:06:33,499 --> 00:06:35,667
za 4 godine koliko
ste dugo u Vijetnamu,
85
00:06:36,555 --> 00:06:39,764
neki kriti�ari sa druge strane
nikad nisu bili vi�e obeshrabreni.
86
00:06:40,341 --> 00:06:42,869
Pitam se mo�ete li nam
opisati jednu, dve ili tri stvari
87
00:06:43,232 --> 00:06:45,482
koje su uzrok
da ste ohrabreni.
88
00:06:45,665 --> 00:06:48,833
Mogao bih citirati niz
zna�ajnih statisti�kih podataka
89
00:06:48,933 --> 00:06:51,933
kao �to je broj
otvorenih mostova,
90
00:06:52,032 --> 00:06:55,366
pove�an broj ubijenih
neprijateljskih vojnika
91
00:06:55,465 --> 00:06:58,800
i drugu statistiku,
92
00:06:58,900 --> 00:07:02,103
koja sugeri�u da �inimo
progres i da pobe�ujemo.
93
00:07:02,138 --> 00:07:06,996
I nalazim da stav poverenja
i rastu�eg optimizma...
94
00:07:07,691 --> 00:07:09,436
preovladava �irom zemlje.
95
00:07:10,000 --> 00:07:13,691
I za mene je ovo najzna�ajniji
dokaz koji vam mogu dati,
96
00:07:14,565 --> 00:07:17,543
da je stalni
stvarni progres u�injen.
97
00:07:27,165 --> 00:07:30,527
1. januara 1968. uve�e,
98
00:07:30,562 --> 00:07:34,854
Ho �i Minova poema je
emitovana na Radio Hanoju.
99
00:07:35,367 --> 00:07:38,241
Neka se Sever i Jug
ugledaju jedni na druge
100
00:07:38,341 --> 00:07:40,141
u borbi protiv
ameri�kog agresora.
101
00:07:40,197 --> 00:07:42,337
Napred! Potpuna
pobeda �e biti na�a.
102
00:07:43,500 --> 00:07:47,066
Komunisti�ki komandanti su shvatili
ovo kao signal da je kona�na bitka,
103
00:07:47,713 --> 00:07:52,178
"Op�ta ofanziva i Op�ti ustanak"
koju su planirani mesecima,
104
00:07:52,213 --> 00:07:53,850
bila blizu.
105
00:07:55,065 --> 00:07:57,672
Prvi sekretar partije Le Zuan,
106
00:07:57,766 --> 00:07:59,995
koji je insistirao na ofanzivi
107
00:08:00,433 --> 00:08:02,643
i eliminisao one
koji su joj se protivili,
108
00:08:03,000 --> 00:08:06,587
verovao je da �e
kona�no privesti rat kraju.
109
00:08:06,800 --> 00:08:11,163
Jedinice Vijet Konga podr�ane
vojnicima Severnog Vijetnama
110
00:08:11,266 --> 00:08:16,108
�e simultano napasti
gradove i baze �irom Juga.
111
00:08:16,665 --> 00:08:20,524
Le Zuan je obe�ao tim
vojnicima da kad borbe po�nu,
112
00:08:20,532 --> 00:08:25,723
narod Ju�nog Vijetnama �e se
podi�i na ustanak i zbaciti vladu u Sajgonu,
113
00:08:26,340 --> 00:08:29,877
kao �to su Vijetnamci
ustali protiv Japanaca
114
00:08:29,912 --> 00:08:32,714
u avgustu 1945.
115
00:08:34,010 --> 00:08:37,609
Sa pora�enim Sajgonom,
Amerikanci ne�e imati izbora
116
00:08:37,699 --> 00:08:40,039
osim da se povuku iz Vijetnama.
117
00:08:40,699 --> 00:08:44,294
Iznenadni napadi �e
po�eti krajem meseca,
118
00:08:44,329 --> 00:08:49,385
na po�etku proslave
Lunarne nove godine zvane Tet.
119
00:08:50,846 --> 00:08:54,031
Slu�ali smo Ujka Hoovu poemu,
120
00:08:54,201 --> 00:08:58,481
HO HU LAN
Severnovijetnamska vojska
"Napred! Posti�i
�emo potpunu pobedu."
121
00:08:58,681 --> 00:09:01,976
Ose�ali smo da bi
ovo mogao biti kraj.
122
00:09:03,180 --> 00:09:07,524
Vijet Kong se ve� infiltrirao
u desetine gradova i mesta.
123
00:09:08,065 --> 00:09:11,455
Desetine hiljada
severnovijetnamskih vojnika
124
00:09:11,594 --> 00:09:14,308
su bili sada na pozicijama
u Ju�nom Vijetnamu.
125
00:09:15,458 --> 00:09:19,003
Tone prokrijum�arenog
kineskog i sovjetskog naoru�anja
126
00:09:19,321 --> 00:09:23,208
su bile preba�ene prema
ciljevima putem sampana
127
00:09:23,585 --> 00:09:26,217
i kolica sa cve�em i sa
kamionima sa la�nim dnom,
128
00:09:26,961 --> 00:09:31,449
i onda zakopani u pirin�ana
polja i smetlji�ta i groblja
129
00:09:31,929 --> 00:09:34,794
dok ne do�e trenutak
da budu izva�eni.
130
00:09:35,901 --> 00:09:39,226
Da bi se kretali po danu,
morali smo izgledati kao civili.
131
00:09:39,426 --> 00:09:45,776
Pa smo se pretvarali da smo
farmeri ili marionetski zvani�nici.
132
00:09:46,276 --> 00:09:53,203
LE VAN �O
Severnovijetnamska vojska
Nare�eno nam je
da se obu�emo kao �ene
133
00:09:54,628 --> 00:10:01,263
i da stavimo pu�ke ispod ode�e.
134
00:10:05,232 --> 00:10:10,100
Vi�e od 10.000 ameri�kih
vojnih i civilnih obave�tajaca
135
00:10:10,135 --> 00:10:12,245
je delovalo u Ju�nom Vijetnamu.
136
00:10:12,766 --> 00:10:16,400
I tu i tamo, nagove�taji
onoga �to �e uslediti
137
00:10:16,500 --> 00:10:18,646
su se probijali
kroz lanac komande.
138
00:10:19,099 --> 00:10:22,740
Neprijateljske jedinice su se
kretale okolo na neobja�njive na�ine;
139
00:10:23,000 --> 00:10:27,756
uhva�eni neprijateljski izve�taji
su opisivali napade na razne gradove;
140
00:10:27,791 --> 00:10:31,625
11 agenata je
uhva�eno u gradu Kvin Non
141
00:10:31,660 --> 00:10:35,697
kako nose snimljene trake na
kojima se poziva lokalno stanovni�tvo
142
00:10:35,732 --> 00:10:38,856
da se podigne
protiv Sajgonske vlade.
143
00:10:38,891 --> 00:10:42,601
FILIP BREJDI
U.S.A.I.D.
Sve te stvari su nam
govorile, "Ne�to �e se desiti."
144
00:10:42,732 --> 00:10:44,744
Ali nismo znali �ta ta�no.
145
00:10:46,120 --> 00:10:48,704
General Vestmorlend je mislio da zna.
146
00:10:49,099 --> 00:10:51,000
"Verujem da �e neprijatelj poku�ati"
147
00:10:51,099 --> 00:10:54,766
"pokazivanje snage
�irom zemlje pre Teta,"
148
00:10:54,866 --> 00:10:59,313
javio je Va�ingtonu, "dok
�e Ke San biti glavni doga�aj."
149
00:11:00,672 --> 00:11:05,042
Nekih 30.000 severnovijetnamskih
vojnika se grupisalo blizu Ke Sana,
150
00:11:05,077 --> 00:11:08,355
najzapadnijeg
upori�ta ispod DMZ-a
151
00:11:08,433 --> 00:11:12,417
koje je dr�alo
samo 6.000 marinaca.
152
00:11:13,370 --> 00:11:16,411
Vestmorlend je verovao da
Severni Vijetnam �eli da izoluje
153
00:11:16,446 --> 00:11:18,724
i uni�ti ameri�ke snage tamo,
154
00:11:18,732 --> 00:11:23,121
ba� kao �to je Viet Min uradio
Francuzima kod Dijen Bijen Fua
155
00:11:23,156 --> 00:11:25,241
14 godina ranije.
156
00:11:26,353 --> 00:11:29,408
Neprijateljski napadi na drugim
mestima, Vestmorlend je bio siguran,
157
00:11:29,532 --> 00:11:31,424
�e biti samo odvla�enje pa�nje.
158
00:11:31,866 --> 00:11:36,745
Jedan ameri�ki general, Frederik
C. Vejlend nije bio tako siguran.
159
00:11:37,447 --> 00:11:40,555
Uspeo je da ubedi Vestmorlenda
da mu dozvoli da povu�e
160
00:11:40,842 --> 00:11:43,457
pola njegovih vojnika
sa granice sa Kambod�om
161
00:11:43,492 --> 00:11:48,785
da bi zauzeli odbrambene pozicije
izvan Sajgona za svaki slu�aj.
162
00:11:49,532 --> 00:11:52,152
Ovo je podzemni
bunker na Ke Sanu,
163
00:11:52,187 --> 00:11:55,569
jedno od dva betonska uto�i�ta
preostala iz ranijih dana rata
164
00:11:55,604 --> 00:11:57,225
kad su Specijalne
snage dr�ale ovu bazu.
165
00:11:57,260 --> 00:11:59,840
Mra�no je, vla�no, turobno.
166
00:12:00,857 --> 00:12:05,008
Ose�ate ne�to u vazduhu,
oko njihovog gomilanja.
167
00:12:06,000 --> 00:12:09,837
Ne znam, mo�ete... skoro da mo�ete
osetiti kako rade oko nas po no�i.
168
00:12:10,400 --> 00:12:13,247
Ko?
- NVA.
169
00:12:15,500 --> 00:12:17,332
21. januara,
170
00:12:17,400 --> 00:12:20,661
Severnovijetnamci su
po�eli da granatiraju Ke San.
171
00:12:28,915 --> 00:12:33,712
Ameri�ki marinci su bili
u jako te�koj situaciji,
172
00:12:35,877 --> 00:12:38,127
pod pritiskom i opkoljeni.
173
00:12:38,537 --> 00:12:43,725
Vestmorlend je rekao da
�e to biti ameri�ki Dijen Bijen Fu.
174
00:12:44,787 --> 00:12:49,621
Rekao je da �e
to biti odlu�uju�a bitka.
175
00:12:51,802 --> 00:12:58,527
KAO KSUAN DAI
Severnovijetnamska armija
Ali smo mi ve� pomerili
ve�inu snaga na druga mesta.
176
00:13:11,344 --> 00:13:12,877
JA NISAM TURISTA,
JA �IVIM OVDE
177
00:13:27,478 --> 00:13:29,471
Kad je saznao
za napad na Ke San,
178
00:13:29,933 --> 00:13:33,340
Lindon D�onson je naterao
general�tab da daju obe�anje
179
00:13:33,375 --> 00:13:35,331
da ta baza nikad ne�e pasti.
180
00:13:36,121 --> 00:13:39,369
"Ne �elim nikakav
prokleti 'Dinbinfu", rekao je.
181
00:13:40,641 --> 00:13:44,963
Predsednik je imao
model bojnog polja u Beloj ku�i
182
00:13:44,998 --> 00:13:48,692
da bi mogao pratiti
borbe tamo sat za satom.
183
00:13:52,600 --> 00:13:57,024
Ali osnovna pretpostavka
Vestmorlenda i D�onsona je bila pogre�na.
184
00:13:57,132 --> 00:14:00,070
Ke San je bio
sporedna predstava;
185
00:14:00,991 --> 00:14:06,388
napadi na mesta i gradove koji
su trebali po�eti �irom Ju�nog Vijetnama
186
00:14:06,423 --> 00:14:08,426
�e biti glavni doga�aj.
187
00:14:13,732 --> 00:14:17,222
Ali i osnovne pretpostavke
prvog sekretara Le Zuana
188
00:14:17,257 --> 00:14:19,284
�e se tako�e na�i na proveri.
189
00:14:20,333 --> 00:14:22,749
Da bi dolaze�a ofanziva uspela,
190
00:14:22,784 --> 00:14:27,292
vojska Ju�nog Vijetnama,
ARVN, �e morati da bude uni�tena,
191
00:14:28,159 --> 00:14:31,927
i narod Juga �e morati
da se pridru�i revoluciji.
192
00:14:33,911 --> 00:14:40,831
Slogan je bio, "Ovakva prilika se
pru�a jednom u hiljadu godina."
193
00:14:41,031 --> 00:14:43,756
Bii smo samouvereni.
194
00:14:44,281 --> 00:14:51,261
LE KONG HUANG
Vijet Kong
Re�eno nam je da
ponesemo najnovije uniforme
195
00:14:51,461 --> 00:14:54,686
da bi ih obukli kad
zauzmemo Sajgon.
196
00:14:55,199 --> 00:14:59,716
"Sva na�a razmi�ljanja su bila
usmerena na uni�tenje neprijatelja,"
197
00:14:59,751 --> 00:15:02,259
se�ao se jedan
severnovijetnamski general.
198
00:15:03,412 --> 00:15:06,162
"Bili smo opijeni tom mi�lju."
199
00:15:07,780 --> 00:15:09,680
Pripreme su bile tako temeljne
200
00:15:10,365 --> 00:15:14,075
HUJ DUK
Severni Vijetnam
da su na mnogim mestima,
pre napu�tanja baza u d�ungli
201
00:15:14,275 --> 00:15:18,585
vojnici uni�tavali svoju opremu
za kuvanje i palili svoje kolibe.
202
00:15:19,195 --> 00:15:22,840
Verovali su da nikad vi�e
ne�e morati da se vrate tamo.
203
00:15:33,133 --> 00:15:36,681
Dobro, imamo
ukrcana tri ranjena vojnika.
204
00:15:36,716 --> 00:15:39,736
Jedan od njih je
prili�no gadno ranjen.
205
00:15:39,771 --> 00:15:44,648
Bolni�ar je zauzet, nekoliko
minuta pre nego �to �emo sletiti.
206
00:15:46,311 --> 00:15:48,717
Kako se datum Tet
ofanzive pribli�avao,
207
00:15:48,752 --> 00:15:53,901
rat se nastavljao za stotine
hiljada Amerikanaca u zemlji.
208
00:15:57,502 --> 00:15:59,740
Video sam stvarnost rata,
209
00:15:59,775 --> 00:16:02,878
stvarnu edukaciju za mladog lekara.
210
00:16:06,085 --> 00:16:09,300
Izgledalo je da se rat dobro
odvija iz na�e perspektive.
211
00:16:09,773 --> 00:16:11,604
MI IH TRETIRAMO
BOG IH ISCELJUJE
212
00:16:11,639 --> 00:16:16,032
HAL KU�NER
Armijski lekar
Rat je izgledalo da ba�
dobro ide, hvala na pitanju.
213
00:16:17,396 --> 00:16:22,448
Kapetan Hal Ku�ner je
bio 26-togodi�nji diplomac medicine
214
00:16:22,483 --> 00:16:24,168
iz Danvila, Vird�inija.
215
00:16:24,566 --> 00:16:28,584
Otac 3-godi�nje devoj�ice,
sa jo� jednom bebom na putu,
216
00:16:28,832 --> 00:16:31,495
dobrovoljno se javio
da slu�i u Vijetnamu
217
00:16:31,530 --> 00:16:35,496
i postane lete�i hirurg
u 1. vazdu�no-konji�koj.
218
00:16:37,624 --> 00:16:42,872
Ironija je da sam trebao odr�ati
lekciju o opasnostima no�nog letenja. I jesam.
219
00:16:42,963 --> 00:16:45,930
Imali smo u�asno vreme te no�i.
220
00:16:46,898 --> 00:16:49,523
Bilo je mra�no i
ki�ovito i vetrovito.
221
00:16:50,692 --> 00:16:54,084
Dok smo leteli video sam kako
smo i�li zapadno od autoputa.
222
00:16:54,532 --> 00:16:56,251
Znao sam da to nije u redu.
223
00:16:57,832 --> 00:17:03,507
U magli i ki�i, Ku�nerov
helikopter je udario u planinu.
224
00:17:06,465 --> 00:17:08,399
I slede�e �ega se se�am
225
00:17:08,500 --> 00:17:11,596
je da visim naopako
u goru�em helikopteru.
226
00:17:11,631 --> 00:17:14,465
Major Porcela je bio mrtav.
227
00:17:14,566 --> 00:17:20,301
Isko�io sam iz helikoptera,
i iznenada je buknulo i izgoreo je.
228
00:17:21,532 --> 00:17:24,952
Na helikopteru je
bio mitraljez M-60
229
00:17:24,987 --> 00:17:28,639
i njegovi meci su se
ugrejali i eksplodirali su.
230
00:17:28,732 --> 00:17:34,345
I jedan ili nekoliko metaka je pro�lo
kroz moje rame, moje levo rame.
231
00:17:35,765 --> 00:17:39,088
Na zemlji sam video
specijalistu Bedvorta.
232
00:17:40,386 --> 00:17:42,698
On je bio te�ko ranjen.
233
00:17:43,843 --> 00:17:47,508
Uzeo sam neke
grane i fiksirao mu nogu.
234
00:17:49,841 --> 00:17:53,882
Pravilo je bilo da �eka�
letilicu dok ne bude� spa�en.
235
00:17:53,933 --> 00:17:58,442
I samo smo sedeli tamo.
Tako smo �ekali 1 dan.
236
00:17:58,477 --> 00:18:02,466
�ekali smo 2 dana.
Nismo imali hrane ni vode.
237
00:18:03,433 --> 00:18:06,977
3. dana ujutru,
Bedvort je umro.
238
00:18:08,458 --> 00:18:12,299
On je samo klonuo.
Bilo je to veoma, veoma tu�no.
239
00:18:13,433 --> 00:18:17,851
Pomislio sam da je moj najbolji
izbor da napustim helikopter
240
00:18:17,886 --> 00:18:19,907
i poku�am da se
spustim sa planine.
241
00:18:19,942 --> 00:18:24,784
Ranjenom Ku�neru je trebalo
4 sata da se spusti niz brdo.
242
00:18:25,500 --> 00:18:29,359
Kad je kona�no do�ao do
ravnice, pogledao je gore
243
00:18:29,394 --> 00:18:34,047
i video kako dva ameri�ka
helikoptera lebde iznad mesta pada.
244
00:18:34,765 --> 00:18:38,096
Piloti iz helikoptera
ga nisu primetili.
245
00:18:42,608 --> 00:18:44,527
Video sam seljaka koji
je radio na pirin�anom polju.
246
00:18:44,562 --> 00:18:46,501
I on je video mene.
247
00:18:46,536 --> 00:18:51,793
Imao sam kapetanske oznake i
kaducej, medicinski simbol na kragni.
248
00:18:51,800 --> 00:18:54,566
I on je rekao (govori vijetnamski).
249
00:18:54,665 --> 00:18:56,499
Kapetan, lekar.
250
00:18:58,736 --> 00:19:03,280
Odveo me jo� oko kilometar
do male stra�are, male ku�ice,
251
00:19:03,315 --> 00:19:06,634
i smestio me je ispred nje
252
00:19:06,669 --> 00:19:09,082
i doneo mi konzervu
kondenzovanog mleka.
253
00:19:10,338 --> 00:19:11,866
I dok sam jeo tu stvar...
254
00:19:11,901 --> 00:19:14,681
to je bila najbolja stvar koju
sam ikad pojeo u svom �ivotu,
255
00:19:14,732 --> 00:19:19,566
�uo sam da druga osoba govori,
(ponavlja vijetnamsku frazu).
256
00:19:19,665 --> 00:19:22,099
"Predaja, ne ubijati."
257
00:19:23,946 --> 00:19:26,256
Tamo je bila
grupa Vijet Kongovaca.
258
00:19:26,291 --> 00:19:28,504
Podigao sam
jednu moju ruku gore.
259
00:19:28,539 --> 00:19:31,367
A on me upucao M2 pu�kom.
260
00:19:32,300 --> 00:19:34,995
Mislim da je bio
nervozniji od mene.
261
00:19:35,030 --> 00:19:38,451
Upucao me ta�no tamo
gde me je i M-60 pogodio.
262
00:19:38,486 --> 00:19:41,202
I pro�ao mi je kroz
vrat i iza�ao na le�a.
263
00:19:41,232 --> 00:19:45,553
I onda su mi vezali ruke
jako �vrsto telefonskom �icom.
264
00:19:47,138 --> 00:19:50,282
Pretresao mi je nov�anik i uzeo
karticu sa �enevskom konvencijom,
265
00:19:50,317 --> 00:19:53,682
koja je bila bela sa
crvenim krstom. I pocepao ju je.
266
00:19:53,717 --> 00:19:59,651
Na engleskom je rekao,
"Ne ratni zarobljenik."
267
00:19:59,686 --> 00:20:01,165
"Kriminalac. Kriminalac."
268
00:20:01,265 --> 00:20:05,164
Onda su mi uzeli �izme.
269
00:20:05,199 --> 00:20:06,685
I po�eli smo sa mar�iranjem.
270
00:20:08,366 --> 00:20:10,308
I onda smo hodali
narednih mesec dana.
271
00:20:12,899 --> 00:20:15,443
30 dana, skoro uvek po no�i.
272
00:20:17,500 --> 00:20:19,403
Moja stopala su bila izranjavljena.
273
00:20:21,066 --> 00:20:23,915
Nisam mislio
da mogu pre�iveti.
274
00:20:29,176 --> 00:20:35,976
Rekli su nam da budemo spremni
za veliku ofanzivu protiv gradova.
275
00:20:36,176 --> 00:20:38,901
Op�ti napad i op�ti ustanak.
276
00:20:39,101 --> 00:20:42,241
Bili smo na periferiji gradova.
277
00:20:42,441 --> 00:20:47,153
VIN NGOK
Severnovijetnamska vojska
Mogli smo lako ulaziti i izlaziti.
278
00:20:47,471 --> 00:20:52,211
Pa sam mislio
da bi mogli uspeti.
279
00:20:53,465 --> 00:20:59,656
Od 30. janura je stupilo na snagu
neformalno 36-to satno primirje za vreme Teta.
280
00:21:00,332 --> 00:21:04,537
Hiljade vojnika ARVN-a je
oti�lo ku�ama za praznike.
281
00:21:07,465 --> 00:21:09,065
Neprijatelj nije.
282
00:21:10,170 --> 00:21:13,520
Na�a jedinica je
proslavila Tet ranije.
283
00:21:13,720 --> 00:21:19,070
Jeli smo prazni�nu hranu,
meso i ukiseljene klice pasulja.
284
00:21:19,270 --> 00:21:24,240
Bilo je ukusno.
Svi su bili sre�ni.
285
00:21:24,440 --> 00:21:29,650
VIN VAN TONG
Vijet Kong
Idu�e no�i smo
pre�li reku Sajgon...
286
00:21:30,525 --> 00:21:34,875
i mar�ovali u
zapadni deo grada.
287
00:21:36,732 --> 00:21:39,847
Istoga dana, marinski
kaplar Rod�er Heris
288
00:21:40,165 --> 00:21:42,663
je trebao da ode iz Vijetnama.
289
00:21:43,566 --> 00:21:46,072
Njegov turnus od
13 meseci je bio gotov.
290
00:21:46,599 --> 00:21:49,741
Ali on i njegova
jedinica su bili pritisnuti
291
00:21:49,933 --> 00:21:55,213
konstantnim granatiranjem u
Kampu Kerol, malo ju�nije od DMZ-a.
292
00:21:57,465 --> 00:21:59,300
Kad sam dobio moja nare�enja,
293
00:21:59,399 --> 00:22:01,665
pozdravio sam se sa
svim mojim prijateljima.
294
00:22:01,765 --> 00:22:04,965
ROD�ER HERIS
Marinci
I oti�ao sam do zone sletanja.
295
00:22:05,066 --> 00:22:08,000
Kad su helikopteri do�li
296
00:22:08,099 --> 00:22:10,965
ubacio sam vre�e
sa telima u helikopter.
297
00:22:11,066 --> 00:22:13,192
I oti�ao sam sa telima.
298
00:22:15,399 --> 00:22:17,965
Sleteli smo u Dong Ha,
gde je bila komanda divizije.
299
00:22:18,066 --> 00:22:20,434
I kad samo stigli na
oko 200 m od piste,
300
00:22:21,599 --> 00:22:29,776
po pisti su po�ele
da padaju granate.
301
00:22:29,811 --> 00:22:29,965
Pomislio sam u
sebi da je Bog shvatio
302
00:22:30,066 --> 00:22:33,180
da je u�inio gre�ku jer su neki od
ljudi koji su poginuli a bili su sa mnom
303
00:22:33,215 --> 00:22:36,372
bili dobri hri��ani koji nikad
nisu imali seks, nisu psovali
304
00:22:36,407 --> 00:22:40,227
i tako to.
A ja sam bio gre�nik.
305
00:22:40,599 --> 00:22:42,954
Pomislio sam da je
Bog shvatio svoju gre�ku.
306
00:22:43,599 --> 00:22:46,234
Ubio je hri��ane,
a ja sam se izvukao.
307
00:22:46,765 --> 00:22:49,114
I sada me Smrt prati.
308
00:22:50,700 --> 00:22:53,250
Rekli su nam da �e za
sat ili tako ne�to avion do�i.
309
00:22:54,165 --> 00:22:56,968
Kad je do�ao,
po�ele su da padaju granate.
310
00:22:57,665 --> 00:22:59,848
Mi smo usko�ili unutra i poleteli.
311
00:23:02,465 --> 00:23:03,758
Sleteli smo u Da Nangu.
312
00:23:04,500 --> 00:23:06,350
Sunce je iza�lo i
oti�li smo na pistu
313
00:23:07,433 --> 00:23:09,261
i ukrcali se u avione.
I sedeli smo u njima.
314
00:23:10,332 --> 00:23:13,880
Svi su jedni druge
grlili i bacali petice. Uspeli smo.
315
00:23:15,521 --> 00:23:18,271
I onda iznenada...
fiju, bum, fiju bum...
316
00:23:19,965 --> 00:23:24,031
Pista u Da Nangu je
pogo�ena, granate su padale.
317
00:23:26,032 --> 00:23:28,928
A ja sam pomislio,
"Sve je ovo zbog mene."
318
00:23:30,066 --> 00:23:31,064
Zbog mene je.
319
00:23:32,888 --> 00:23:34,505
Bog ne �eli da
uspem da odem odavde.
320
00:23:37,200 --> 00:23:41,745
U ranim jutranjim
�asovima 31. januara 1968.,
321
00:23:42,399 --> 00:23:46,320
84.000 vojnika Vijet Konga
i Severnog Vijetnama
322
00:23:46,639 --> 00:23:51,256
je napalo 36 od 44
glavnih gradova provincija,
323
00:23:51,732 --> 00:23:54,935
desetine vojnih baza,
ameri�kih i ARVN-a
324
00:23:55,032 --> 00:23:57,919
i 6 najve�ih gradova u zemlji,
325
00:23:58,232 --> 00:24:01,375
uklju�uju�i Vej, Da Nang i Sajgon.
326
00:24:03,165 --> 00:24:05,939
Njihovi komandanti
su im rekli da im je cilj bio
327
00:24:05,974 --> 00:24:08,985
da "razbiju
nebo i zatresu zemlju."
328
00:24:20,899 --> 00:24:24,573
U Sajgonu, general
Vestmorlend je od prvih
329
00:24:24,608 --> 00:24:27,379
eksplozija mislio da
su prazni�ni vatromet.
330
00:24:31,133 --> 00:24:35,772
Njegov zamenik, general
Krejton W. Abrams, je spavao,
331
00:24:35,807 --> 00:24:38,357
a njegovi pomo�nici
se nisu trudili da ga probude.
332
00:24:39,232 --> 00:24:43,229
Ni jedan od glavnih komandanata nije
bio prisutan u "Isto�nom Pentagonu",
333
00:24:43,665 --> 00:24:47,446
prostranom �tabu MACV-a
u Tan Son Nut vazdu�noj bazi
334
00:24:47,481 --> 00:24:49,672
na periferiji Sajgona,
335
00:24:49,707 --> 00:24:53,856
kad su minobaca�ke granate
i rakete po�ele da padaju po uzleti�tu.
336
00:24:56,477 --> 00:25:00,207
LE KONG HUAN
Vijet Kong
Nare�eno nam je da
napadnemo Tan Son Nut aerodrom
337
00:25:01,167 --> 00:25:06,547
Zora je svitala kada
smo u�li u vazdu�nu bazu.
338
00:25:08,337 --> 00:25:12,967
Prema planu, kamioni su nas
trebali odvesti do Predsedni�ke palate,
339
00:25:13,167 --> 00:25:16,167
ali se nisu pojavili.
340
00:25:18,133 --> 00:25:19,966
Kre�e se.
341
00:25:34,133 --> 00:25:37,071
Vojnici Vijet Konga su
se ra�irili da napadnu
342
00:25:37,576 --> 00:25:40,192
odre�ene mete u
i oko glavnog grada.
343
00:25:40,532 --> 00:25:44,872
Rat je stigao na ulice Sajgona.
344
00:25:45,500 --> 00:25:50,783
Da general Vejlend nije insistirao
na raspore�ivanju trupa oko grada,
345
00:25:50,899 --> 00:25:55,136
sam Sajgon bi bio
u puno ve�oj opasnosti.
346
00:25:57,866 --> 00:26:00,732
�uli smo pucnjavu
347
00:26:00,832 --> 00:26:04,700
i na�a prva reakcija je bila,
"Mora da je jo� jedan pu�."
348
00:26:06,265 --> 00:26:11,981
Onda smo �uli da Vijet Kong
napada Sajgon i da i dalje napadaju.
349
00:26:12,232 --> 00:26:17,294
DUONG VAN MEJ ELIOT
Sajgon
To je do�lo kao potpuni �ok jer
smo uvek mislili da je Sajgon siguran,
350
00:26:18,637 --> 00:26:21,275
najsigurnije mesto
u celom Ju�nom Vijetnamu.
351
00:26:26,366 --> 00:26:30,748
Jedna grupa Vijet Kongovaca je
uspela da do�e sve do predsedni�ke palate,
352
00:26:30,800 --> 00:26:34,371
ali su tamo zaustavljeni
ju�novijetnamnskim tenkovima.
353
00:26:37,300 --> 00:26:40,854
Pre�iveli su se sakrili
u zgradi preko puta ulice
354
00:26:40,889 --> 00:26:45,150
i tamo su likvidirani od vojnika
ARVN-a i ameri�ke Vojne policije.
355
00:26:48,665 --> 00:26:53,844
Svuda po Sajgonu,
ni�ta nije i�lo po planu.
356
00:26:55,433 --> 00:26:59,949
Jedinice Vijet Konga su trpele �estoke
gubitke od strane ameri�kih trupa
357
00:27:00,000 --> 00:27:03,158
i odlu�nih ju�novijetnamskih vojnika.
358
00:27:18,032 --> 00:27:20,049
Neprijatelj je krenuo u kontranapad.
359
00:27:21,297 --> 00:27:23,100
Neki od mojih
drugova su poginuli.
360
00:27:23,300 --> 00:27:29,520
G�ica Tram je
vri�tala da je pogo�ena.
361
00:27:32,355 --> 00:27:37,833
VIN THAN TUNG
Vijet Kong
Umrla je na mojim rukama.
362
00:27:38,645 --> 00:27:44,200
Oko sat kasnije i
ja sam bila ranjena.
363
00:27:49,700 --> 00:27:54,580
Jo� imam �rapnele u mojoj nozi.
364
00:28:02,899 --> 00:28:06,065
Ovo je glavna radio stanica
na vijetnamskom jeziku u Sajgonu.
365
00:28:06,165 --> 00:28:11,008
Upravo sada je unutra nepoznat broj
pripadnika VK koji okupiraju stanicu.
366
00:28:11,043 --> 00:28:15,948
Vijet Kong je uspio da zauzme
nacionalnu stanicu Ju�nog Vijetnama
367
00:28:16,066 --> 00:28:20,230
i pripremali su se da emituju
snimljenu poruku Ho �i Mina
368
00:28:20,265 --> 00:28:22,909
u kojoj poziva narod na ustanak.
369
00:28:24,665 --> 00:28:29,374
Ali je tehni�ar radiom javio
emisionom tornju da ih isklju�i
370
00:28:29,409 --> 00:28:34,177
i da emituje be�ke
valcere i pesme Bitlsa.
371
00:28:37,107 --> 00:28:41,833
# Isklju�i um, opusti se
i plivaj niz struju
372
00:28:43,500 --> 00:28:49,633
# ovo nije umiranje,
ovo nije umiranje
373
00:28:51,637 --> 00:28:56,870
# ali slu�aj boju
svojih snova
374
00:28:58,246 --> 00:29:05,430
# ovo nije �ivot,
ovo nije �ivot
375
00:29:17,134 --> 00:29:20,765
Sajgonsko pregra�e Bijen
Hoa je tako�e bilo pod napadom.
376
00:29:20,866 --> 00:29:26,099
Neprijateljske snage su
napale vazdu�nu bazu i Long Bin,
377
00:29:26,200 --> 00:29:30,300
najve�u ameri�ku
instalaciju u Vijetnamu.
378
00:29:32,832 --> 00:29:38,300
Vijet Kongovci su se
kretali po ku�ama, svuda.
379
00:29:38,399 --> 00:29:42,566
Dosta pucnjave i
konfuzije se de�avalo.
380
00:29:42,665 --> 00:29:45,426
A mi smo pucali kroz prozor.
381
00:29:45,433 --> 00:29:47,648
Moja �ena je punila okvire.
382
00:29:48,300 --> 00:29:50,800
Kad smo ostali
bez municije, mi bi...
383
00:29:50,899 --> 00:29:54,822
FILIP BREJDI
U.S.A.I.D.
gurnuli bi okvir niz plo�ice
384
00:29:54,857 --> 00:29:56,685
a ona je bila tamo
dole na drugoj strani,
385
00:29:57,899 --> 00:29:59,519
punila ih je i gurala ih nazad.
386
00:30:01,183 --> 00:30:04,976
Komandosi Vijet Konga su
uspeli da pro�u kroz �icu u Long Binu
387
00:30:05,011 --> 00:30:08,003
i da dignu u vazduh
veliko skladi�te municije.
388
00:30:08,532 --> 00:30:11,909
Oblak u obliku pe�urke se
podigao iznad aerodroma,
389
00:30:12,265 --> 00:30:14,563
tako veliki da su neki
Amerikanci pomislili
390
00:30:14,876 --> 00:30:16,788
da je do�lo do
nuklearne eksplozije.
391
00:30:17,099 --> 00:30:20,941
Eksplozija je oduvala
vrata Brejdijeve zgrade.
392
00:30:23,165 --> 00:30:29,781
Krenuli su na �icu u Long
Binu i platili su stra�nu cenu.
393
00:30:31,000 --> 00:30:33,197
Tamo su bili slojevi tela.
394
00:30:33,200 --> 00:30:35,765
Amerikanci su ih samo sasekli.
395
00:30:38,332 --> 00:30:40,177
Ovde D�oni Karson.
Kao �to znate,
396
00:30:40,277 --> 00:30:42,433
u ovo vreme obi�no
po�inje Ve�ernji �ou.
397
00:30:42,532 --> 00:30:46,647
Ali zbog kriti�ne ratne
situacije u Vijetnamu,
398
00:30:46,682 --> 00:30:49,887
posebno oko Sajgona,
NBC �e vam u narednih 15'
399
00:30:49,922 --> 00:30:52,838
doneti specijalni
izve�taj preko satelita.
400
00:30:52,873 --> 00:30:54,990
Ne�to iza pono�i
po njihovom vremenu,
401
00:30:55,025 --> 00:30:57,859
grupa napada�a Vijet Konga
je raznela energetski objekt
402
00:30:57,894 --> 00:31:00,013
i napala 2 policijske
stanice u Sajgonu.
403
00:31:00,048 --> 00:31:02,362
Sve to predstavlja
najambiciozniju seriju
404
00:31:02,433 --> 00:31:04,265
komunisti�kih napada
ikada pokrenutih,
405
00:31:04,366 --> 00:31:07,194
�ire�i nasilje u makar 10
glavnih gradova provincija,
406
00:31:07,229 --> 00:31:10,265
plus ameri�ke vazdu�ne
baze i civilne instalacije
407
00:31:10,300 --> 00:31:12,457
koje se prote�u
�itavom du�inom zemlje.
408
00:31:12,492 --> 00:31:15,512
Nijedan napad nije
imao ve�i psiholo�ki efekt
409
00:31:15,547 --> 00:31:18,066
od napada na ameri�ku
ambasadu u Sajgonu.
410
00:31:21,032 --> 00:31:23,417
U toku prvih
nekoliko sati borbi,
411
00:31:23,465 --> 00:31:28,023
19 posebno treniranih
komandosa je prokr�ilo svoj put
412
00:31:28,058 --> 00:31:31,808
u prostrani kompleks
ambasade SAD.
413
00:31:34,300 --> 00:31:36,759
Tamo je... napad,
oni napadaju ambasadu.
414
00:31:37,866 --> 00:31:40,213
Ta vatra dolazi sad
sa druge strane ulice,
415
00:31:41,310 --> 00:31:43,782
izvan ambasade.
Izmenuju vatru preko ulice.
416
00:31:43,817 --> 00:31:45,286
Vidite kako
svetle�i meci prolaze.
417
00:31:47,399 --> 00:31:49,111
To je izvan ambasade.
418
00:31:53,099 --> 00:31:55,860
Ovde Vako, prijem.
419
00:31:55,895 --> 00:31:57,665
Mo�e� li sad
pro�i kroz kapiju?
420
00:31:57,765 --> 00:31:59,941
Je li kapija otvorena
i mo�e� li povesti
421
00:31:59,965 --> 00:32:02,213
snage unutra i o�istiti ambasadu?
422
00:32:19,099 --> 00:32:20,770
O�ito da su Vijet Kongovci
zarobljeni u podrumu
423
00:32:20,805 --> 00:32:24,385
ove zgrade, neverovatna situacija.
424
00:32:30,633 --> 00:32:33,348
�estoka vatra,
dolazna i odlazna.
425
00:32:33,466 --> 00:32:37,755
Don Nort, ABC Njuz,
kod ameri�ke ambasade, Sajgon.
426
00:32:39,173 --> 00:32:42,962
Svi napada�i su na
kraju ubijeni ili uhva�eni.
427
00:32:44,232 --> 00:32:46,104
Kakav prizor.
428
00:32:46,533 --> 00:32:50,700
Mala �aba ska�e
kroz lokvu krvi
429
00:32:50,800 --> 00:32:55,165
koja izlazi iz
glave Vijet Kongovca,
430
00:32:55,265 --> 00:33:00,945
koji le�i na zelenom
travnjaku ameri�ke ambasade.
431
00:33:05,732 --> 00:33:09,777
Imam visoko mi�ljenje
o napadu na ambasadu.
432
00:33:12,027 --> 00:33:19,544
VIN VAN TONG
Vijet Kong
Ovi komandosi su uspeli
da dr�e ambasadu satima.
433
00:33:19,579 --> 00:33:22,692
To je probudilo Ameriku.
434
00:33:24,066 --> 00:33:29,870
1 marinac i 4 Vojna
policajca su poginuli u ambasadi.
435
00:33:32,956 --> 00:33:35,732
Generale, kako biste ocenili
dana�nje i ju�era�nje aktivnosti?
436
00:33:35,832 --> 00:33:39,466
�ta neprijatelj radi?
Jesu li ovo glavni napadi. Ili...
437
00:33:41,365 --> 00:33:46,228
Verujem da demineri
uklanjaju nekoliko raketa.
438
00:33:48,261 --> 00:33:53,997
Neprijatelj je, vrlo lukavo,
iskoristio prednost Tet primirja,
439
00:33:54,566 --> 00:34:01,534
da bi... stvorio
maksimalno uznemirenje.
440
00:34:01,569 --> 00:34:04,854
Po mom mi�ljenju,
ovo je odvla�enje pa�nje...
441
00:34:04,889 --> 00:34:08,325
Rane agencijske
vesti su neta�no javile
442
00:34:08,360 --> 00:34:12,646
da je Vijet Kong uspeo
da u�e u samu ambasadu.
443
00:34:12,681 --> 00:34:16,365
Propusnice za ambasadu su
na�ene kod nekih Vijet Kongovaca.
444
00:34:16,400 --> 00:34:21,430
A prvi televizijski snimci su
uspeli malo da umire ameri�ku javnost.
445
00:34:22,466 --> 00:34:24,553
Je li Sajgon
sada bezbedan?
446
00:34:24,554 --> 00:34:26,679
ELSVORT BANKER
U.S. AMBASADOR
Sajgon je bezbedan koliko znam.
447
00:34:27,033 --> 00:34:29,776
Nema vi�e borbi na ulicama?
- Mo�da ima jo� na periferiji.
448
00:34:29,900 --> 00:34:33,999
Nisam siguran, ne znam.
- Nisam siguran oko toga, ne.
449
00:34:35,899 --> 00:34:38,841
Sajgon je bio
daleko od bezbednog.
450
00:35:09,332 --> 00:35:12,081
Odredi ubica Vijet Konga,
451
00:35:12,116 --> 00:35:15,608
neki vo�eni
severnovijetnamskim �pijunima,
452
00:35:15,643 --> 00:35:19,816
su se kretali ulicama sa
nare�enjima da ubiju one koje su nazivali
453
00:35:19,851 --> 00:35:22,073
"krvavim" narodnim neprijateljima...
454
00:35:23,665 --> 00:35:29,736
birokrate, obave�tajce,
komandante ARVN-a,
455
00:35:29,771 --> 00:35:34,414
i obi�ne vojnike koji su bili na
odsustvu kod ku�e, i njihove porodice.
456
00:35:34,449 --> 00:35:38,265
Oti�la sam ku�i da
obi�em moje roditelje
457
00:35:38,365 --> 00:35:41,399
i na�la sam ih
��u�urene u njihovoj ku�i,
458
00:35:42,232 --> 00:35:44,744
DUONG VAN MEJ ELIOT
Sajgon
sa zatvorenim vratima, zatvorenim
prozorima, bilo je jako mra�no.
459
00:35:44,779 --> 00:35:49,904
Bili su jako upla�eni jer se na�a
ku�a nalazila blizu sirotinjske �etvrti.
460
00:35:49,939 --> 00:35:53,800
I uvek smo smatrali da je tamo
bilo dosta agenata Vijet Konga
461
00:35:53,835 --> 00:35:57,999
koji su �iveli me�u siroma�nima
gde su se mogli lako sakrivati,
462
00:35:58,100 --> 00:36:01,066
i da �e oni iza�i otuda
463
00:36:01,165 --> 00:36:04,066
i tra�iti zvani�nike vlasti,
464
00:36:04,165 --> 00:36:06,505
i vojno osoblje da ubiju.
465
00:36:07,332 --> 00:36:10,643
Pa su moji roditelji bili upla�eni.
466
00:36:14,152 --> 00:36:18,092
Partijski agenti bezbednosti su
imali zadatak ubijanja izdajnika.
467
00:36:18,292 --> 00:36:23,644
VIN TAI
Severnovijetnamski �pijun
Sproveli smo mnogo operacija.
468
00:36:23,817 --> 00:36:30,782
Poku�ali smo da ubijemo
zamenika ministra i premijera.
469
00:36:49,595 --> 00:36:50,947
2. dana borbi,
470
00:36:50,982 --> 00:36:54,419
agent Vijet Konga po
imenu Vin Van Lem
471
00:36:54,454 --> 00:36:57,122
je doveden pred
Vin Nogok Loana,
472
00:36:57,157 --> 00:37:00,402
�efa policije Ju�nog Vijetnama.
473
00:37:01,515 --> 00:37:05,115
Dok su fotograf AP-a
i kamerman NBC-a gledali,
474
00:37:05,150 --> 00:37:08,924
Loan je naredio drugom
oficiru da ubije zarobljenika.
475
00:37:10,159 --> 00:37:13,489
Kad se on kolebao,
Loan je sam to uradio.
476
00:37:15,105 --> 00:37:19,559
TRAN NGOK TOAN
Severnovijetnamski marinac
I Loan je rekao,
"Ja �u te pogubiti".
477
00:37:19,759 --> 00:37:27,540
Izvukao je svoj Kolt 45,
uperio ga i oborio ga. Ubio ga je.
478
00:37:28,827 --> 00:37:31,275
�ef ju�novijetnamske policije,
479
00:37:31,310 --> 00:37:34,883
general Vin Ngok
Loan ga je �ekao.
480
00:37:56,669 --> 00:37:58,456
D�EK HORNER LINDON D�ONSON
Va�inton Star U.S. predsednikDobro jutro gdine predsedni�e.
- Zdravo D�ek.
481
00:37:59,100 --> 00:38:01,671
Trebaju nam smernice
jutros, gdine.
482
00:38:01,706 --> 00:38:04,141
Smernice? To je sve �to �elite?
483
00:38:04,176 --> 00:38:07,414
Da gdine. - Bez citata?
- Tako je. - Bez pripisivanja krivice.
484
00:38:07,449 --> 00:38:11,493
Bez veza. Ni�ega.
- Apsolutno ni�ega.
485
00:38:11,528 --> 00:38:14,324
Va�a �tampa la�e kao
pijani mornari svakog dana.
486
00:38:16,264 --> 00:38:19,496
Prva stvar kad se probudim
ujutro je da poku�am da shvatim
487
00:38:19,531 --> 00:38:22,211
nakon �to vidim CBS,
pogledam mre�e,
488
00:38:22,246 --> 00:38:25,618
pro�itam jutarnje novine,
kako mo�emo pobediti...
489
00:38:25,653 --> 00:38:28,002
je li mogu�e pobediti
i pre�iveti kao nacija
490
00:38:28,037 --> 00:38:30,937
kad se izborim sa
la�ima novina. - Da gdine.
491
00:38:30,972 --> 00:38:33,949
Poku�avam da za�titim moju
zemlju, a oni svi udaraju po meni.
492
00:38:33,984 --> 00:38:36,212
Nijedan ku�kin sin ne
pi�e ni re� o Ho �i Minu.
493
00:38:37,299 --> 00:38:39,898
Pri�aju kako mi bombardujemo,
iako su ti ku�kini sinovi
494
00:38:39,933 --> 00:38:43,189
do�li i napali na�u ambasadu i
19 njih je poku�alo da je zauzme.
495
00:38:43,224 --> 00:38:47,532
Svih 19 smo ubili, a
oni ipak krive ambasadu.
496
00:38:48,100 --> 00:38:49,932
Ne razumem to.
497
00:38:50,099 --> 00:38:53,131
Mislimo da smo ih ubili 20.000,
a da smo izgubili 400 na�ih.
498
00:38:53,166 --> 00:38:58,833
Mislimo naravno da je lo�e
izgubiti bilo koga, bilo koga od tih 400,
499
00:38:58,868 --> 00:39:01,929
ali mislimo i da je Dragi Bog
bio tako dobar prema nama
500
00:39:01,964 --> 00:39:05,395
da je ovo velika,
dramati�na pobeda.
501
00:39:05,430 --> 00:39:09,332
I mislim �ta bi se desilo da
smo mi izgubili 20.000, a oni 400?
502
00:39:09,367 --> 00:39:12,144
Pitam te to.
- To bi bilo stra�no.
503
00:39:12,179 --> 00:39:15,899
Izgleda da minobaca�ka
ili raketna vatra dolazi
504
00:39:15,999 --> 00:39:19,934
i evo krvi na
mojim pantalonama.
505
00:39:20,365 --> 00:39:22,987
I mislim da sam...
pogo�en sam.
506
00:39:23,022 --> 00:39:26,099
Ovo su ulice Sajgona,
507
00:39:26,134 --> 00:39:31,706
i tamo je sada rat.
Hauard Takner, NBC Njuz.
508
00:39:35,163 --> 00:39:38,298
Ameri�ka �tampa se
fokusirala skoro potpuno
509
00:39:38,333 --> 00:39:40,475
na borbe u Sajgonu.
510
00:39:41,467 --> 00:39:44,523
Ipak, Tet ofanziva se
odvijala skoro svuda.
511
00:39:47,027 --> 00:39:51,739
Ve�ina napada je vrlo brzo odbijena
od strane ARVN-a i ameri�kih snaga.
512
00:39:53,421 --> 00:39:57,030
Neprijatelj je svuda
trpeo stra�ne gubitke.
513
00:40:17,373 --> 00:40:22,860
Zauzeli smo Kvang Tri citadelu.
Dr�ali smo je dan i no�.
514
00:40:23,943 --> 00:40:28,958
600 ljudi iz moje jedinice je
u�lo unutra. Vi�e od 300 je poginulo.
515
00:40:30,088 --> 00:40:34,373
Oko 100 je bilo zarobljeno.
516
00:40:34,573 --> 00:40:38,837
KAO KSUAN DEJ
Severnovijetnamska vojska
Svi na�i komandanti
bataljona su poginuli.
517
00:40:40,293 --> 00:40:43,523
Bilo je �estoko.
518
00:40:45,533 --> 00:40:49,253
Amerikanci su upotrebili masivnu
vazdu�nu i artiljerijsku vatru
519
00:40:49,925 --> 00:40:53,859
da isteraju regimentu
Vijet Konga iz grada Ben Tre
520
00:40:54,300 --> 00:40:55,492
u delti Mekonga.
521
00:40:56,642 --> 00:41:00,834
Nakon toga, jedan novinar je
citirao ameri�kog majora koji je rekao,
522
00:41:01,600 --> 00:41:05,431
"Postalo je neophodno da
uni�timo grad da bi ga spasili."
523
00:41:08,365 --> 00:41:12,776
Vej
Upravo sada, mornari�ki
i armijski brodovi
524
00:41:12,811 --> 00:41:15,433
koji donose potrep�tine
uz reku Perfum
525
00:41:16,033 --> 00:41:19,391
su do�li pod te�ku
vatru iz pe�adijskog naoru�anja
526
00:41:19,426 --> 00:41:22,470
i minobaca�ku vatru kad su do�li
do zavoja reke ovde oko samog Veja.
527
00:41:23,048 --> 00:41:28,256
Zona sletanja na
ovoj ju�noj strani reke
528
00:41:28,765 --> 00:41:32,440
Danas je Vej
odse�en sa svih strana.
529
00:41:35,968 --> 00:41:38,896
Najdu�a i najkrvavija
bitka Tet ofanzive
530
00:41:39,665 --> 00:41:43,792
je bila vo�ena na ulicama
jednog od najlep�ih gradova u zemlji,
531
00:41:44,329 --> 00:41:46,656
biv�e imperijalne
prestonice Veja.
532
00:42:04,329 --> 00:42:07,312
Rika Perfum je
delila Vej na 2 dela.
533
00:42:07,665 --> 00:42:12,031
Neprijatelj, vojnici Severnog
Vijetnama i gerilci Vijet Konga
534
00:42:12,765 --> 00:42:14,721
su zauzeli obe strane grada.
535
00:42:15,561 --> 00:42:19,179
CITADELA
Samo su kompleks ameri�kih
savetnika na ju�noj obali
536
00:42:19,643 --> 00:42:22,265
i komanda 1. divizije ARVN-a
537
00:42:22,365 --> 00:42:25,057
unutar debelih zidova
Citadele na severnoj strani
538
00:42:25,700 --> 00:42:26,951
odolevali njima.
539
00:42:37,486 --> 00:42:44,291
Postojala je tajna komunisti�ka
organizacija u Veju godinama.
540
00:42:45,146 --> 00:42:51,931
I kad su revolucionarne snage
zauzele grad, oni su iza�li iz tajnosti
541
00:42:52,131 --> 00:42:58,259
da uspostave
revolucionarnu vlast.
542
00:42:58,823 --> 00:43:03,346
VIN NGOK
Severnovijetnamska vojska
Verovali su da �e
osloboditi �itav grad.
543
00:43:04,593 --> 00:43:08,303
Marinski kaplar Bil Erhart
je bio na kraju svog turnusa
544
00:43:08,600 --> 00:43:10,159
i pripremao se da krene ku�i.
545
00:43:10,932 --> 00:43:13,033
Ali kad je njegovoj �eti nare�eno
546
00:43:13,133 --> 00:43:16,115
da oslobodi opsednuti
ameri�ki objekt u Veju,
547
00:43:16,865 --> 00:43:19,139
odlu�io je da krene
sa svojim drugovima.
548
00:43:20,133 --> 00:43:23,729
Proveo sam 12 meseci u
Vijetnamu tra�e�i nekoga da ga upucam
549
00:43:23,764 --> 00:43:26,037
i nikoga nije bilo.
550
00:43:28,020 --> 00:43:29,074
A onda je iznenada
551
00:43:30,232 --> 00:43:33,241
BIL ERHART
Marinci
izgledalo da je
svaki NVA na svetu
552
00:43:33,765 --> 00:43:35,938
poku�avao da ubije
mene i moje drugove.
553
00:43:36,432 --> 00:43:39,807
To je bila potpuno
druga�ija vrsta borbi.
554
00:43:50,265 --> 00:43:53,176
Erhart i njegova jedinica
su upali u krvavu zasedu,
555
00:43:53,700 --> 00:43:57,334
i kona�no su se pod borbom
probili do zgrade MACV-a,
556
00:43:57,432 --> 00:44:02,040
i onda su po�eli dani
brutalne borbe ku�u po ku�u
557
00:44:02,075 --> 00:44:04,616
da bi preoteli okolne kvartove.
558
00:44:05,700 --> 00:44:08,047
Svaka ku�a je
postala bojno polje.
559
00:44:18,533 --> 00:44:20,664
"Bilo je uzbudljivo,"
se�a se Erhart.
560
00:44:21,999 --> 00:44:24,581
"Bilo je zastra�uju�e do bezumlja,"
561
00:44:25,232 --> 00:44:29,366
"ali je to bio najve�i nalet
adrenalina koji sam ikada do�iveo."
562
00:44:31,855 --> 00:44:33,267
Bila je to gadna, opasna borba.
563
00:44:34,966 --> 00:44:38,067
Bukvalno ste morali da
�istite ku�e sobu po sobu,
564
00:44:38,332 --> 00:44:40,467
sprat po sprat, ku�u po ku�u.
565
00:44:41,200 --> 00:44:43,124
I onda prelazite na idu�u.
566
00:44:45,595 --> 00:44:50,724
Kad su napadali, ako mi ne
ubijemo njih, sigurno bi oni ubili nas.
567
00:44:52,550 --> 00:44:53,921
Morala sam pucati prva.
568
00:44:54,273 --> 00:44:57,520
VIN THI HOA
Vijet Kong
Kad sam ih na�la,
pucala sam u njih.
569
00:44:59,070 --> 00:45:05,975
Jedan Amerikanac,
ne tako daleko, oko 3 m.
570
00:45:06,740 --> 00:45:12,530
Otvorio je vatru. Podigla
sam moj AK. Nani�anila sam.
571
00:45:12,730 --> 00:45:14,740
Morala sam ga upucati.
572
00:45:18,422 --> 00:45:22,927
I oborila sam ga.
573
00:45:42,200 --> 00:45:46,276
BIL ERHART
Marinci
5. februara sam ranjen
raketom iz ru�nog baca�a.
574
00:45:47,300 --> 00:45:49,232
Bio sam potpuno gluv.
575
00:45:52,466 --> 00:45:56,404
Pod bilo kojim drugim
okolnostima bih bio evakuisan.
576
00:45:56,600 --> 00:46:01,941
Ali sam mogao da vidim,
hodam i pucam. I ostao sam.
577
00:46:31,432 --> 00:46:33,204
Borbe su se nastavile.
578
00:46:40,341 --> 00:46:45,157
"Morali smo se probijati ru�e�i zidove
u svakoj ku�i," prise�ao se jedan marinac.
579
00:46:45,600 --> 00:46:49,229
"�teta je �to smo morali
da uni�timo tako predivan grad."
580
00:46:53,066 --> 00:46:57,181
Naravno, svi ovi civili su
odvedeni na univerzitet.
581
00:46:57,665 --> 00:47:00,445
Oti�li su tamo da se sklone
582
00:47:00,899 --> 00:47:02,797
od granata koje
su im upadale u sobe.
583
00:47:02,899 --> 00:47:04,845
Jedan od momaka
je do�ao i rekao,
584
00:47:05,533 --> 00:47:11,102
"Na�ao sam ovu curu koja �e
nas sve jebati za suve obroke."
585
00:47:12,941 --> 00:47:15,277
Pomislio sam, "�ekaj,
usred smo ove velike bitke"
586
00:47:15,932 --> 00:47:18,917
"a ja �u oti�i i..."
587
00:47:20,765 --> 00:47:24,646
Ali sam imao 19 godina i
moji drugovi su i�li i ja samo...
588
00:47:26,999 --> 00:47:30,710
Pokazao sam sebi koliko
malo hrabrosti sam imao.
589
00:47:31,633 --> 00:47:36,399
�ivim sa tim od tada,
ali sam to uradio
590
00:47:36,499 --> 00:47:40,438
jer nisam hteo da ka�em "Momci,
ne bi trebali da radimo tako ne�to."
591
00:47:41,665 --> 00:47:45,092
�ak i vi�e od ubijanja,
592
00:47:45,999 --> 00:47:48,141
to je mislim stvar zbog
koje se najvi�e stidim
593
00:47:49,232 --> 00:47:52,701
kad pomislim na period
koji sam proveo tamo.
594
00:47:54,964 --> 00:48:00,558
Mislim da je to... zato jer je moja
majka �ena, moja supruga je �ena,
595
00:48:01,499 --> 00:48:02,573
moja k�erka je �ena.
596
00:48:11,265 --> 00:48:14,558
Neko bude pogo�en,
to nije dobra stvar.
597
00:48:14,999 --> 00:48:17,284
Vidite kako neko tr�i,
598
00:48:17,732 --> 00:48:19,915
ne znam, mogao
bi biti Vijet Kong.
599
00:48:21,300 --> 00:48:22,674
Ali ta �ena?
600
00:48:24,533 --> 00:48:25,665
Ne.
601
00:48:27,066 --> 00:48:29,633
Imao sam svaku
priliku da ka�em ne.
602
00:48:33,530 --> 00:48:37,049
Idu�eg dana,
usred jo� jedne borbe,
603
00:48:37,084 --> 00:48:40,497
poru�nik u d�ipu se
zaustavio ispred zgrade
604
00:48:40,532 --> 00:48:45,482
iz koje su Erhart i njegove kolege
marinci pucali na neprijatelja.
605
00:48:45,533 --> 00:48:48,104
"Idemo Erharte!" povikao je.
606
00:48:48,600 --> 00:48:50,776
"Helikopter je
na uzleti�tu sada."
607
00:48:50,811 --> 00:48:53,067
"Ho�e� li ku�i ili ne?"
608
00:48:55,300 --> 00:48:57,885
Iz helikoptera koji
ga je podigao dalje
609
00:48:58,365 --> 00:49:00,492
od razru�enog, zadimljenog grada,
610
00:49:00,527 --> 00:49:03,323
mogao je videti seljaka
i njegovog vodenog bivola
611
00:49:03,358 --> 00:49:05,035
koji rade na
poplavljenom polju
612
00:49:05,365 --> 00:49:08,970
i �enu sa koni�nim �e�irom
kako nosi duple korpe
613
00:49:09,300 --> 00:49:13,970
�ure�i izme�u polja
kao da tamo nije bio rat.
614
00:49:17,999 --> 00:49:22,249
Nazad u Veju, Vijet Kong i
vojnici Severnog Vijetnama
615
00:49:22,284 --> 00:49:26,174
su se sada na�li u
klopci unutar grada.
616
00:49:26,713 --> 00:49:33,643
Morali su be�ati prave�i
proboj kroz neprijateljske linije.
617
00:49:33,843 --> 00:49:36,898
To �e biti vrlo krvavo
i vrlo te�ko povla�enje.
618
00:49:47,732 --> 00:49:52,357
Treba�e 2 nedelje da
marinci uspeju da pre�u reku
619
00:49:52,392 --> 00:49:56,495
da podr�e ARVN, koji je
tvrdoglavo zadr�avao neprijatelja
620
00:49:56,530 --> 00:50:00,342
da ne pregaze njihovu
komandu divizije u Citadeli.
621
00:50:20,566 --> 00:50:22,587
�ta je najte�e u ovome?
622
00:50:23,633 --> 00:50:25,825
To �to ne znamo
gde su, to je najgore.
623
00:50:26,165 --> 00:50:28,821
I�i okolo i tr�ati u
kanalizaciju, oluke, svuda.
624
00:50:29,332 --> 00:50:32,565
Mogli bi biti svuda. Samo se
nadam da �u ostati �iv iz dana u dan.
625
00:50:32,832 --> 00:50:34,837
Svi �ele samo da se
vrate ku�i i odu u �kolu.
626
00:50:35,000 --> 00:50:38,005
To je to. - Jeste li
izgubili prijatelje? - Nekoliko.
627
00:50:38,308 --> 00:50:40,228
Izgubili smo jednog pre
neki dan, mog dobrog prijatelja.
628
00:50:40,785 --> 00:50:42,154
�itava stvar zaudara, stvarno.
629
00:50:56,336 --> 00:50:59,103
Borba je bila zaista �estoka.
630
00:51:00,222 --> 00:51:06,225
Obe strane su se �estoko
borile i imale su velike gubitke.
631
00:51:08,433 --> 00:51:09,496
Jo� je �iv.
632
00:51:09,833 --> 00:51:12,762
Dr�ali smo se 25 ili 26 dana.
633
00:51:12,805 --> 00:51:16,689
HO HU LAN
Seernovijetnasa vojska
Kad se vi�e nismo mogli
dr�ati, povukli smo se.
634
00:51:18,195 --> 00:51:22,693
�alili smo za na�im
drugovima koji su poginuli
635
00:51:23,705 --> 00:51:27,813
ali nismo mogli
povratiti njihova tela.
636
00:51:30,330 --> 00:51:37,245
VIN THI HOA
Vijet Kong
Bili smo re�eni da ih
osvetimo i povratimo njihova tela.
637
00:51:37,445 --> 00:51:39,486
Ali na kraju to nismo mogli.
638
00:51:41,655 --> 00:51:44,708
Nakon 26 dana
ogor�enih, krvavih borbi,
639
00:51:45,379 --> 00:51:49,444
zastava Ju�nog Vijetnama se
opet zavijorila iznad Citadele.
640
00:51:51,200 --> 00:51:54,306
Pre�iveli Severnovijetnamci
i Vijet Kongovci
641
00:51:54,785 --> 00:51:56,899
su kona�no dobili dozvolu
od svojih komandanata
642
00:51:57,329 --> 00:51:58,722
da se povuku izvan grada.
643
00:51:59,554 --> 00:52:03,026
Oko 6.000 civila je
poginulo u ru�evinama.
644
00:52:04,300 --> 00:52:11,383
Od 135.000 stanovnika,
110.000 je izgubilo svoje domove.
645
00:52:14,855 --> 00:52:17,496
"Sve �to je ostalo od Veja,"
jedan novinar je napisao,
646
00:52:18,264 --> 00:52:20,808
su bile "ru�evine
podeljene rekom".
647
00:52:23,599 --> 00:52:24,616
Glavna �injenica je
648
00:52:25,601 --> 00:52:28,438
da proklamovani
ciljevi Op�teg ustanka,
649
00:52:29,633 --> 00:52:33,911
vojna pobeda ili
psiholo�ka pobeda, nisu uspeli.
650
00:52:36,371 --> 00:52:38,796
Napad na radio stanicu
je po�eo u 2:30 ujutro.
651
00:52:41,018 --> 00:52:42,082
Iz no�i u no�, nedeljama,
652
00:52:42,946 --> 00:52:46,417
ameri�ki televizijski
ekrani su bili ispunjeni slikama
653
00:52:47,200 --> 00:52:52,090
krvi i nasilja i uni�tenja
koje je javnost retko vi�ala ranije.
654
00:52:52,882 --> 00:52:54,850
Neprijatelj je bio
svugde i nigde.
655
00:52:55,906 --> 00:52:58,600
Ali je postojala jedna
fotografija koja �e za mnoge ljude
656
00:52:59,272 --> 00:53:01,832
definisati Tet ofanzivu.
657
00:53:06,512 --> 00:53:08,576
Se�am se da je
nosio kockastu ko�ulju.
658
00:53:10,598 --> 00:53:13,299
A fotograf je
pri�ao jako blizu
659
00:53:14,346 --> 00:53:20,601
SEM HAJNS
Veteran 2. Svetskog rata
i okinuo je... ba� kad je oficir
povukao okida� pi�tolja.
660
00:53:21,338 --> 00:53:23,554
Pa su kamera i pi�tolj
opalili istovremeno
661
00:53:23,994 --> 00:53:27,688
i mo�ete videti kako mu
se glava udubljuje sa strane
662
00:53:28,936 --> 00:53:30,681
gde je metak trebao da iza�e.
663
00:53:31,888 --> 00:53:34,464
Bili smo tamo, licem
u lice sa tim �ovekom
664
00:53:34,798 --> 00:53:36,526
koji je umirao
upravo sada, mrtvim.
665
00:53:37,332 --> 00:53:40,511
Bilo je to pora�avaju�a
stvar za gledanje.
666
00:53:40,998 --> 00:53:43,172
Mislim da su mnogi Amerikanci
po�eli da pitaju sami sebe,
667
00:53:43,800 --> 00:53:45,220
"Podr�avamo li
pogre�ne ljude tamo?"
668
00:53:46,829 --> 00:53:50,395
D�EJMS VILBENKS
Vojni savetnik
I to je nekako donelo
do ku�e, mislim za ru�ak,
669
00:53:51,547 --> 00:53:53,526
ili za doru�ak ako
ste to videli u novinama,
670
00:53:54,066 --> 00:53:56,133
NASTAVLJAJU SE ULI�NI
SUKOBI U VIJETNAMUbrutalnost ovog rata
671
00:53:56,232 --> 00:53:59,300
FOE JO� UVEK DR�I DELOVE GRADA:
D�ONSON SE ZAKLINJE DA SE NE�E PREDATIi �injenicu da izgleda
kao da se nikad ne�e zavr�iti.
672
00:53:59,399 --> 00:54:03,296
Ono �to znamo je cena
koju smo platili zbog te slike.
673
00:54:05,512 --> 00:54:07,633
FAN KVANG TJU
Sajgon
To je bila prekretnica.
674
00:54:07,732 --> 00:54:10,773
Jer je to stavilo vlad...
Amerikance u poziciju da ka�u,
675
00:54:11,633 --> 00:54:13,231
"Vidite, �elimo da potro�imo novac"
676
00:54:13,590 --> 00:54:16,374
"i �ivote na�ih mladi�a
da za�titimo takav sistem?"
677
00:54:25,665 --> 00:54:29,662
Mesec dana, �uvari
Hala Ku�nera su ga vodili pe�ice
678
00:54:29,697 --> 00:54:32,414
dublje i dublje unutar
Centralnih visoravni,
679
00:54:32,449 --> 00:54:36,919
uvek se kre�u�i no�u da
ne budu prime�eni iz vazduha.
680
00:54:38,732 --> 00:54:42,862
Odveli su me na mesto za koje
sam pretpostavio da je bolnica.
681
00:54:43,200 --> 00:54:46,957
Bio je to samo niz pe�ina,
ali je tamo le�alo puno ranjenih.
682
00:54:48,435 --> 00:54:55,396
I onda je ta bolni�arka
do�la i proverila moju ranu.
683
00:54:56,381 --> 00:54:59,858
Dala mi je �tap
bambusa da ga zagrizem.
684
00:54:59,893 --> 00:55:03,810
Polegla me je i dala mi
bambusov �tap da zagrizem.
685
00:55:03,845 --> 00:55:05,889
Onda je uzela �ipku
za �i��enje pu�ke
686
00:55:05,924 --> 00:55:08,830
i ugrejala je u vatri
dok nije postala u�arena.
687
00:55:10,132 --> 00:55:12,065
Uzela ju je i
provukla kroz moju ranu
688
00:55:12,165 --> 00:55:15,478
skroz naskroz.
I zbilja je bolelo.
689
00:55:15,933 --> 00:55:18,618
Stvarno, stvarno je bolilo.
690
00:55:18,933 --> 00:55:21,817
I onda je stavila
merbromin na ranu.
691
00:55:21,852 --> 00:55:25,642
I dala mi je tabletu aspirina.
692
00:55:25,966 --> 00:55:31,186
I... pomislio sam,
�ta mi jo� mogu uraditi?
693
00:55:32,542 --> 00:55:36,031
Ku�ner �e na kraju sti�i
u udaljeni logor u d�ungli,
694
00:55:36,066 --> 00:55:39,901
pridru�iv�i se �a�ici
ostalih ameri�kih zarobljenika.
695
00:55:41,765 --> 00:55:44,901
Do mene je do�ao taj vijetnamski
oficir i on je govorio engleski.
696
00:55:44,933 --> 00:55:47,510
Bio je to prvi pravi
govornik engleskog koga sam video.
697
00:55:47,632 --> 00:55:50,521
I imao je mali
magnetofon sa trakama,
698
00:55:50,556 --> 00:55:52,945
magnetofon na baterije.
699
00:55:52,980 --> 00:55:55,928
Zatra�io je da snimim
poruku za moju porodicu
700
00:55:55,963 --> 00:55:58,040
da znaju da sam siguran.
701
00:55:58,399 --> 00:56:02,056
I to mogu ako dam
izjavu protiv rata.
702
00:56:04,265 --> 00:56:07,047
I rekao sam mu... rekao
sam mu sa velikom hrabro��u
703
00:56:07,082 --> 00:56:10,039
da �u radije umreti nego
dati izjavu protiv moje zemlje.
704
00:56:10,065 --> 00:56:11,598
Rekao mi je,
705
00:56:13,111 --> 00:56:16,380
"Shvati�e� da
je umreti veoma lako."
706
00:56:17,033 --> 00:56:20,367
"�ivot �e biti te�ka stvar."
707
00:56:20,500 --> 00:56:22,959
"�ivot je te�ka stvar."
708
00:56:27,502 --> 00:56:31,646
Po�etkom marta, 2 nedelje
nakon �to je Vej povra�en,
709
00:56:31,681 --> 00:56:36,051
poru�nik Fil �oja iz
82. vazdu�nodesantne divizije
710
00:56:36,086 --> 00:56:39,315
je poveo svoj
vod uz reku Perfum,
711
00:56:39,350 --> 00:56:42,242
tragaju�i za oru�jem
koje je mo�da bilo zakopano
712
00:56:42,277 --> 00:56:43,875
od neprijatelja u povla�enju.
713
00:56:45,849 --> 00:56:48,121
�ojin narednik, Ruben Tores,
714
00:56:48,156 --> 00:56:51,183
ugledao je kako ne�to
�tr�i iz pe��anog tla.
715
00:56:52,381 --> 00:56:53,642
Bio je to lakat.
716
00:56:55,660 --> 00:56:58,288
Tako da nam je
izgledalo da �e ovo biti grob
717
00:56:58,632 --> 00:57:01,851
FIL GOJA
Vojska
gde je neprijatelj
pokopao neke od svojih ljudi
718
00:57:01,886 --> 00:57:03,677
tokom povla�enja iz Veja.
719
00:57:04,925 --> 00:57:06,605
Narednik Tores je
rekao, "Znate gdine,"
720
00:57:06,640 --> 00:57:08,341
"mislim da bi bilo dobro
da po�nemo da kopamo ovde."
721
00:57:09,366 --> 00:57:12,923
Na�li smo prvo
telo i bila je �ena.
722
00:57:14,483 --> 00:57:17,786
Imala je belu bluzu
i crne pantalone.
723
00:57:17,821 --> 00:57:22,696
Imala je ruke vezane na le�ima
i bila je upucana... u potiljak.
724
00:57:24,119 --> 00:57:26,424
Do nje je bilo dete,
koje je tako�e bilo ubijeno.
725
00:57:27,887 --> 00:57:29,793
Naredna osoba koju smo
na�li je bila jo� jedna �ena.
726
00:57:32,744 --> 00:57:35,055
U tom trenutku je bilo
jasno da ovo nisu bili
727
00:57:35,090 --> 00:57:36,911
Severnovijetnamci ili Vijet Kong.
728
00:57:39,487 --> 00:57:41,599
Kad su se na�i
vojnici povukli iz Veja,
729
00:57:43,014 --> 00:57:46,970
VIN NGOK
Severnovijetnamska vojska
revolucionarne tajne
snage su se ve� otkrile.
730
00:57:48,378 --> 00:57:52,455
Da su oslobodili
ljude koje su uhapsili,
731
00:57:53,909 --> 00:57:58,733
onda bi ovi ljudi mogli
prepoznati te revolucionare.
732
00:58:02,132 --> 00:58:04,069
Pre nego �to
su napustili grad,
733
00:58:04,232 --> 00:58:07,685
komunisti su sistematski pogubili
734
00:58:07,720 --> 00:58:13,486
najmanje 2.800 ljudi koje su
nazivali "huligani" i "reakcionari."
735
00:58:15,878 --> 00:58:20,842
Hanoj �e uvek poricati da
je ijedan nevini civil bio ubijen.
736
00:58:23,514 --> 00:58:28,866
Ne znam je li naredba do�la od
lokalnog komandanta ili sa vi�eg nivoa
737
00:58:29,649 --> 00:58:34,250
Ubili su ljude koji su
radili za vladu Ju�nog Vijetnama
738
00:58:34,566 --> 00:58:36,319
i za ameri�ku vojsku.
739
00:58:36,919 --> 00:58:38,132
Ali su tako�e ubili i ljude
koji su bili pogre�no uhap�eni.
740
00:58:38,482 --> 00:58:43,002
Bio je to masakr.
741
00:58:43,202 --> 00:58:48,077
To je bila mrlja.
To je bio ratni zlo�in.
742
00:58:53,363 --> 00:58:56,122
U Veju, represije i �istke
743
00:58:56,322 --> 00:58:59,642
sajgonske administracije
su bile brutalne.
744
00:59:07,571 --> 00:59:09,800
Retko pri�amo o tome.
745
00:59:10,559 --> 00:59:12,393
HO HU LAN
Severnovijetnamska vojska
Voljan sam da pri�am o
tome, ali mnogi drugi ne.
746
00:59:13,919 --> 00:59:16,377
Govorim vam istinu
onako kako je razumem.
747
00:59:18,433 --> 00:59:22,168
Molim vas da budete pa�ljivi prave�i
va� film jer mogu upasti u nevolju.
748
00:59:26,553 --> 00:59:30,080
Predsednik D�onson je
insistirao da je Tet ofanziva bila
749
00:59:30,115 --> 00:59:33,097
"razaraju�i poraz za komuniste."
750
00:59:33,132 --> 00:59:35,969
U vojnom smislu,
bio je u pravu.
751
00:59:37,273 --> 00:59:41,525
Osnovne pretpostavke na kojima su
Severnovijetnamci pokrenuli svoju ofanzivu
752
00:59:41,560 --> 00:59:43,900
su se sve pokazale pogre�nim.
753
00:59:45,116 --> 00:59:48,014
Lideri u Hanoju su
pretpostavili da �e se ARVN raspasti,
754
00:59:48,837 --> 00:59:52,228
da �e ju�novijetmanski
vojnici pre�i na njihovu stranu.
755
00:59:53,511 --> 00:59:56,718
Umesto toga,
nijedna jedinica nije prebegla.
756
00:59:59,590 --> 01:00:02,825
Civilno stanovni�tvo Hanoja za koje
su o�ekivali da �e se di�i na ustanak
757
01:00:02,860 --> 01:00:05,091
mo�da nije bilo
sre�no sa svojom vladom,
758
01:00:06,101 --> 01:00:08,267
ali su imali malo
simpatija za komunizam,
759
01:00:09,995 --> 01:00:13,217
i kad su borbe po�ele,
sakrili su se u svojim ku�ama
760
01:00:13,252 --> 01:00:16,182
da pobegnu od
nasilja na ulicama.
761
01:00:18,854 --> 01:00:21,604
Nisam imao pojma
za�to su komunisti verovali
762
01:00:21,639 --> 01:00:26,059
da �e se ljudi di�i na ustanak kako
njihove snage budu napredovale.
763
01:00:27,338 --> 01:00:31,793
FAM DUJ TAT
Ju�novijetnamska vojska
Mislim da su
napravili ozbiljnu gre�ku.
764
01:00:33,352 --> 01:00:35,814
Severnovijetnamski
general Vo Vin �ap,
765
01:00:35,849 --> 01:00:38,454
koji se od po�etka
protivio ofanzivi,
766
01:00:39,190 --> 01:00:42,566
kasnije se prise�a da
je Tet bio "skupa lekcija,"
767
01:00:43,503 --> 01:00:46,470
"pla�ena u krvi i kostima."
768
01:00:48,255 --> 01:00:52,442
Nekoliko visokih oficira armije
Severnog Vijetnama se predalo.
769
01:00:53,405 --> 01:00:56,531
HUJ DUK
Severni Vijetnam
To se nikad
ranije nije desilo.
770
01:00:57,491 --> 01:01:01,848
Nijedna jedinica nije
pro�la neo�te�ena.
771
01:01:03,649 --> 01:01:06,206
U nekim �etama su
ostala samo 2 ili 3 �oveka.
772
01:01:08,055 --> 01:01:10,550
Od 84.000
neprijateljskih vojnika,
773
01:01:10,585 --> 01:01:13,820
koliko se procenuje da je
uzelo u�e��a u Tet ofanzivi,
774
01:01:14,501 --> 01:01:18,905
vi�e od pola, �ak
58.000 mu�karaca i �ena,
775
01:01:19,473 --> 01:01:20,983
ve�ina od njih Vijet Kong,
776
01:01:21,646 --> 01:01:25,391
se smatra da su
ubijeni ili ranjeni ili zarobljeni.
777
01:01:27,561 --> 01:01:31,400
Ameri�ka vojna komanda je
proslavila Tet ofanzivu kao pobedu.
778
01:01:32,151 --> 01:01:34,863
Znate, kao, "Kona�no su
krenuli na nas i oduvali smo ih,"
779
01:01:34,898 --> 01:01:36,888
�to je u osnovi bila istina.
780
01:01:36,933 --> 01:01:40,442
Ali je administracija
govorila ameri�koj javnosti
781
01:01:40,477 --> 01:01:46,098
D�ON LORENS
Novinar
ve�inom od kraja '67
do prvog meseca 1968
782
01:01:46,133 --> 01:01:47,394
da je rat dobijen;
783
01:01:48,384 --> 01:01:52,643
da su NFL i
Severnovijetnamci bili istro�eni
784
01:01:52,678 --> 01:01:57,628
do te mere da mo�emo
videti kraj rata, pobedu.
785
01:01:58,092 --> 01:02:00,901
Tet ofanziva je naterala
na�e generale da ponovo procene...
786
01:02:01,493 --> 01:02:04,821
I kada je Tet krenuo,
to je bila kontradikcija svemu
787
01:02:04,856 --> 01:02:07,644
�to su administracija
i lokalni tim u Sajgonu
788
01:02:07,679 --> 01:02:10,393
govorili ameri�koj javnosti
preko svojih novinara
789
01:02:10,428 --> 01:02:13,050
u prethodnih 4 ili 5 meseci.
790
01:02:13,754 --> 01:02:15,716
D�on Lorens, CBS Njuz, Sajgon.
791
01:02:16,756 --> 01:02:18,133
U.S. �rtve se popele na 920;
Novo vi�enje ofanzive u Vijetamu
792
01:02:18,168 --> 01:02:21,761
Slomilo je volju
Sjedinjenih Dr�ava da vodi taj rat.
793
01:02:23,544 --> 01:02:24,828
Bio je to takav �ok
794
01:02:26,140 --> 01:02:28,404
FILIP BREJDI
U.S.A.I.D.
da je skinuo zadnje ostatke
795
01:02:28,439 --> 01:02:32,448
VISOKI U.S. VOJNI ZVANI�NICI
IMAJU CRNA PREDVI�ANJA
fikcije i ma�tovite interpretacije
796
01:02:32,483 --> 01:02:35,657
Marinci dobili bitku u Veju uz
artiljerijsku i vadu�nu podr�ku
koja nas je vodila niz ovaj
zamamni put u katastrofu.
797
01:02:36,632 --> 01:02:38,975
Moglo bi biti
ur�eno 180.000 poziva
Nakon toga vi�e niko
nije mogao biti uveren.
798
01:02:40,222 --> 01:02:44,293
A onda je naj�e��a
mogu�a rasprava
799
01:02:44,328 --> 01:02:47,082
LESLI GELB
Pentagon
proklju�ala unutar
administracije
800
01:02:48,045 --> 01:02:52,344
# Jedna pilula te �ini ve�om
jer su zagovornici rata govorili,
801
01:02:52,944 --> 01:02:56,981
# Jedna pilula te �ini manjom
"Tet je bio zadnji dah
Severnog Vijetnama."
802
01:02:57,447 --> 01:03:01,887
# a ona koju ti majka daje
"To im je bio zadnji poku�aj
dobijanja rata, i nisu uspeli."
803
01:03:03,128 --> 01:03:07,010
# ne radi ni�ta, idi pitaj Alis
"Potukli smo ih,
i to je njihov kraj."
804
01:03:07,045 --> 01:03:11,835
# kad dube 3m visoko
A mi smo rekli,
"Nakon svih ovih godina rata,"
805
01:03:11,870 --> 01:03:13,265
"ako je to ono
�to oni mogu uraditi,"
806
01:03:13,366 --> 01:03:18,523
# i ako po�e� u lov na ze�eve
"trebali bi nau�iti neke
lekcije o njihovoj posve�enosti"
807
01:03:18,558 --> 01:03:23,042
# a zna� da �e� pasti
"ovom ratu kao i ceni za nas."
808
01:03:23,442 --> 01:03:25,320
10. marta, Njujork Tajms je objavio
809
01:03:25,355 --> 01:03:30,855
da je vojska zatra�ila jo�
206.000 dodatnih vojnika u Vijetnamu.
810
01:03:32,216 --> 01:03:36,091
Ali ako Sjedinjene Dr�ave dobijaju
rat, mnogi Amerikanci su zapitali,
811
01:03:36,506 --> 01:03:39,802
ako je Tet zapravo
bila katastrofa za neprijatelja,
812
01:03:39,837 --> 01:03:42,318
za�to nam treba vi�e ljudi?
813
01:03:42,353 --> 01:03:46,698
Sve vi�e i vi�e �lanove
predsednikove vlastite partije
814
01:03:46,733 --> 01:03:49,482
se sada ose�alo slobodnim
da izrazi svoje sumnnje.
815
01:03:49,517 --> 01:03:54,170
"Na� neprijatelj je kona�no
razbio masku zvani�ne iluzije,"
816
01:03:54,205 --> 01:03:56,481
rekao je senator Robert Kenedi.
817
01:03:57,472 --> 01:03:59,961
"Nemo�ni da ga pobedimo
ili slomimo njegovu volju,"
818
01:03:59,996 --> 01:04:03,529
"moramo aktivno
tra�iti miroljubivo re�enje."
819
01:04:03,564 --> 01:04:05,533
...mo�e se nositi
sa svojim problemima.
820
01:04:05,568 --> 01:04:10,118
Volter Kronkajt, ugledni
voditelj CBS Ve�ernjih vesti,
821
01:04:10,153 --> 01:04:13,174
se vratio ku�i iz
pokrivanja Tet ofanzive
822
01:04:13,209 --> 01:04:16,882
uveren da pobeda
vi�e nije mogu�a.
823
01:04:17,032 --> 01:04:20,160
Bili smo previ�e �esto
razo�arani optimizmom
824
01:04:20,195 --> 01:04:23,191
ameri�kih lidera,
i u Vijetnamu i Va�ingtonu,
825
01:04:23,226 --> 01:04:28,375
da imaju vi�e vere u svetloj
strani koju nalaze u tamnim oblacima.
826
01:04:29,485 --> 01:04:31,512
Re�i da smo bli�e
pobedi danas
827
01:04:32,152 --> 01:04:34,036
zna�i verovati,
bez obzira na dokaze,
828
01:04:34,643 --> 01:04:36,828
# Kad logika i proporcije
optimistima koji su
pogre�ili u pro�losti.
829
01:04:37,531 --> 01:04:39,788
Sugerisati da
smo na pragu poraza
830
01:04:39,823 --> 01:04:42,575
# pale mrtve
zna�i popu�tanje
nerazumnom pesimizmu.
831
01:04:42,610 --> 01:04:46,800
# i Beli vitez govori unatrag
Re�i da smo
zaglibili u �orsokaku
832
01:04:46,835 --> 01:04:50,840
# A crvena kraljica mu visi nad glavom
�ini se kao jedini realan,
ali nezadovoljavaju�i zaklju�ak.
833
01:04:50,875 --> 01:04:55,541
# seti se �ta
Ali je sve
jasnije ovom novinaru
834
01:04:55,576 --> 01:04:57,415
# je rekao puh
da �e jedini racionalni
na�in izlaska biti pregovaranje,
835
01:04:58,071 --> 01:05:00,970
# Nahrani glavu
ne kao pobednici,
ve� kao �asni ljudi,
836
01:05:01,407 --> 01:05:03,799
koji su ispunili svoje
obe�anje da �e braniti demokratiju
837
01:05:04,679 --> 01:05:06,100
# Nahrani glavu
i uradili su
najbolje �to su mogli.
838
01:05:06,199 --> 01:05:09,333
Ovo je bio Volter
Kronkajt. Laku no�.
839
01:05:11,092 --> 01:05:13,996
U 1966., u '67., i ponovo u '68.,
840
01:05:14,333 --> 01:05:18,011
SENATOR JUD�IN MekKARTI
(D - Minesota)
odnedavno �ujemo iste
�uplje tvrdnje o progresu
841
01:05:18,046 --> 01:05:20,665
Man�ester, Nju Hemp�ir
i o napretku prema pobedi.
842
01:05:20,766 --> 01:05:24,593
�injenica je ipak, kao �to
znamo iz doga�aja pro�lih nedelja,
843
01:05:24,628 --> 01:05:27,744
doga�aja koji je
skoro tu�no i opisati,
844
01:05:28,696 --> 01:05:30,697
da je neprijatelj
postao odva�niji nego ikad.
845
01:05:32,255 --> 01:05:34,038
12. marta uve�e,
846
01:05:34,365 --> 01:05:36,966
predsednik D�onson
je gledao rezultate
847
01:05:37,066 --> 01:05:40,600
sa primarnih demokratskih
izbora u Nju Hemp�iru,
848
01:05:40,700 --> 01:05:43,819
gde se suo�io sa
neo�ekivanim izazovom.
849
01:05:44,600 --> 01:05:46,787
Zadnje ankete su sugerisale
850
01:05:46,822 --> 01:05:49,912
da �e potu�i Jud�ina
Makartija sa 2:1.
851
01:05:50,133 --> 01:05:54,807
Ali je D�onson osvojio
samo 49,6% glasova
852
01:05:54,932 --> 01:05:58,482
protiv 41,9% za
njegovog protivnika,
853
01:05:59,731 --> 01:06:02,782
iako je ve�ina onih koji su
glasali protiv predsednika
854
01:06:02,966 --> 01:06:06,990
zapravo �elela da on
vodi taj rat energi�nije.
855
01:06:09,151 --> 01:06:10,998
D�onson je znao
da je u problemu.
856
01:06:11,033 --> 01:06:13,442
...za predsednika
Sjedinjenih Dr�ava...
857
01:06:13,466 --> 01:06:15,299
I bilo je jo� toga.
858
01:06:15,400 --> 01:06:16,771
SENATOR ROBERT F. KENEDI
(D - Njujork)
Ne kandidujem se za predsednika
859
01:06:17,146 --> 01:06:18,640
samo da bih se
suprostavio nekom �oveku...
860
01:06:19,017 --> 01:06:21,841
Samo 4 dana nakon
primarnih izbora u Nju Hemp�iru,
861
01:06:22,345 --> 01:06:26,105
Robert F. Kenedi je objavio
svoju kandidaturu za predsednika,
862
01:06:28,153 --> 01:06:31,993
i ankete su sugerisale da je
bio popularniji od Lindona D�onsona.
863
01:06:32,033 --> 01:06:33,705
...o onome �to se mora u�initi.
864
01:06:33,999 --> 01:06:37,298
Kandidujem se jer
je nepogre�ivo jasno
865
01:06:38,231 --> 01:06:42,576
da mo�emo promeniti ove
katastrofalne, razdorne politike
866
01:06:43,100 --> 01:06:47,058
jedino promenom
�oveka koji ih kreira.
867
01:06:48,177 --> 01:06:50,479
AMERIKO, razmisli
PROBUDI SE, Mir
868
01:06:53,100 --> 01:06:54,864
DO�LI SMO U MIRU
ZBOG MIRA
869
01:06:55,432 --> 01:06:57,231
Mislim da ono �to
tako�e trebamo uraditi,
870
01:06:58,166 --> 01:07:02,404
LINDON D�ONSON
Predsednik Sjedinjenih dr�avaje da se izvu�emo iz polo�aja
isklju�ivo ratnog kandidata
871
01:07:02,432 --> 01:07:05,669
u koji nas Makarti stavlja,
i u koji nas Bobi stavlja,
872
01:07:05,704 --> 01:07:08,204
u koji nas klinci stavljaju,
i u koji nas novine stavljaju.
873
01:07:08,499 --> 01:07:09,722
Moramo da iza�emo sa ne�im.
874
01:07:11,033 --> 01:07:14,370
KLARK KLIFORD
Ministar odbraneOvako ne�to:
idemo na pobedu,
875
01:07:14,400 --> 01:07:16,346
ali ne na pobedu u ratu.
876
01:07:16,999 --> 01:07:19,059
Pobedi�emo u miru.
- Tako je.
877
01:07:19,580 --> 01:07:22,099
I to �emo im dati,
i na� slogan bi trebao biti,
878
01:07:22,466 --> 01:07:24,066
osvojiti �astan mir.
879
01:07:25,924 --> 01:07:29,029
Ali moramo imati ne�to
novo i sve�e da ide tamo
880
01:07:29,165 --> 01:07:31,403
zajedno sa izjavom
da �emo pobediti.
881
01:07:32,660 --> 01:07:35,100
Ta�no. Ali moramo
biti jako pa�ljivi
882
01:07:35,135 --> 01:07:37,612
�ta ka�emo da �emo
pobediti. - Tako je.
883
01:07:38,766 --> 01:07:40,476
Oni misle, da to samo
zna�i da �emo samo
884
01:07:41,466 --> 01:07:43,282
nastaviti da ulivamo
ljude dok ne dobijemo vojno.
885
01:07:43,786 --> 01:07:46,730
A to nije ono iza
�ega mi stojimo, zbilja.
886
01:07:48,204 --> 01:07:51,611
Ne�emo dobiti ove golubove,ali mo�emo neutralisati zemlju;
887
01:07:51,632 --> 01:07:53,913
tako da ih ne�e pratiti,
ako mo�emo iza�i sa ne�im.
888
01:07:58,665 --> 01:08:04,273
26.marta, "Mudraci",
grupa veterana hladnog rata
889
01:08:04,308 --> 01:08:07,863
koji su ranije tra�ili od predsednika
da ostane �vrst u Vijetnamu,
890
01:08:07,898 --> 01:08:10,558
su sada tra�ili od
njega da promeni kurs.
891
01:08:12,143 --> 01:08:15,326
Din A�eson, ministar
inostranih poslova Harija Trumana,
892
01:08:15,361 --> 01:08:16,930
je govorio za ve�inu.
893
01:08:17,066 --> 01:08:20,674
"Ne mo�emo vi�e uraditi
posao za koji smo postavljeni"
894
01:08:20,709 --> 01:08:22,900
"u vremenu koje
nam je ostalo," rekao je,
895
01:08:22,966 --> 01:08:26,911
OKON�AJTE RAT U VIJETNAMU
"i moramo po�eti da
preduzimamo korake prema razre�enju."
896
01:08:28,647 --> 01:08:33,448
Predsednik je pristao da
po�alje jo� samo 13.500 vojnika,
897
01:08:33,665 --> 01:08:37,695
a ne 206.000 koliko
su generali zahtevali,
898
01:08:38,165 --> 01:08:41,623
i odlu�io je da povu�e
Vilijama Vestmorlenda u Va�ington
899
01:08:41,833 --> 01:08:43,959
na mesto na�elnika �taba vojske,
900
01:08:44,100 --> 01:08:48,231
menjaju�i ga sa njegovim zamenikom,
generalom Krejtonom W. Abramsom.
901
01:08:51,056 --> 01:08:55,386
Lice mu je bilo...
maska iscrpljenosti i poraza.
902
01:08:55,900 --> 01:08:57,777
Bilo je veoma
tu�no videti tog �oveka.
903
01:08:58,732 --> 01:09:02,435
NIL �IAN
Novinar
Bio je slomljen sa tim.
904
01:09:03,665 --> 01:09:06,176
30.marta, Galup je javio
905
01:09:06,211 --> 01:09:11,344
da 63% javnosti ne odobrava
D�onsonovo vo�enje rata,
906
01:09:12,132 --> 01:09:14,829
najni�i rezultat za
vreme njegovog mandata.
907
01:09:17,386 --> 01:09:21,126
Idu�e ve�eri, 31. marta 1968,
908
01:09:21,232 --> 01:09:25,199
predsednik je zatra�io
termin na sve tri mre�e.
909
01:09:27,033 --> 01:09:29,279
Dobro ve�e, moji Amerikanci.
910
01:09:30,165 --> 01:09:32,359
Ve�eras �elim da vam govorim
911
01:09:33,333 --> 01:09:36,440
o miru u Vijetnamu
i jugoisto�noj Aziji.
912
01:09:38,300 --> 01:09:41,577
D�onson je najavio da je
odlu�io da prekine bombardovanje
913
01:09:41,612 --> 01:09:45,555
gusto naseljenih podru�ja
oko Hanoja i Haiponga
914
01:09:45,999 --> 01:09:49,202
u nadi da �e Severni
Vijetnam kona�no biti voljan
915
01:09:49,237 --> 01:09:51,322
da do�e za pregovara�ki sto.
916
01:09:51,533 --> 01:09:54,074
Samo ju�na polovina zemlje,
917
01:09:54,300 --> 01:09:57,088
oblasti sme�tene severno od DMZ-a,
918
01:09:57,123 --> 01:09:59,577
�e i dalje biti na meti.
919
01:10:00,900 --> 01:10:04,999
Onda je zaprepastio zemlju i svet.
920
01:10:07,004 --> 01:10:12,431
Ne verujem da bih trebao
posvetiti i sat ili dan mog vremena
921
01:10:13,885 --> 01:10:16,317
za bilo kakve li�ne partijske ciljeve
922
01:10:17,133 --> 01:10:19,521
ili na bilo kakve
druge obaveze...
923
01:10:21,269 --> 01:10:24,925
osim ogromnih
obaveza... ove administracije,
924
01:10:25,333 --> 01:10:28,716
predsedovanja na�om zemljom.
925
01:10:29,466 --> 01:10:37,125
Prema tome... ne�u
tra�iti... i ne�u prihvatiti,
926
01:10:38,165 --> 01:10:42,117
nominaciju moje partije
za jo� jedan predsedni�ki mandat.
927
01:10:53,466 --> 01:10:56,355
Sleteo sam u Kaliforniji i preseo
na avion iz Kalifornije za Boston.
928
01:10:57,100 --> 01:11:03,499
Ose�ao sam se dobro jer sam
pre�iveo i borio se za moju zemlju.
929
01:11:03,600 --> 01:11:06,466
Si�ao sam sa aviona
na Loganu i iza�ao napolje
930
01:11:06,565 --> 01:11:07,799
i bio sam sre�an
�to sam kod ku�e.
931
01:11:08,533 --> 01:11:13,790
Imao sam na sebi uniformu
i iza�ao sam na ivi�njak,
932
01:11:15,432 --> 01:11:18,799
i taksiji su samo
prolazili, prolazili pored mene.
933
01:11:20,300 --> 01:11:22,644
ROD�ER HERIS
Marinci
Tamo je stajao
dr�avni policajac.
934
01:11:23,120 --> 01:11:25,399
Nisam shvatao
�ta se de�avalo.
935
01:11:25,999 --> 01:11:28,753
On je istupio na
ulicu i zaustavio taksi
936
01:11:29,466 --> 01:11:30,528
i rekao mu, "Morate
povesti ovog �oveka."
937
01:11:31,499 --> 01:11:32,936
"Morate povesti ovog vojnika."
938
01:11:33,833 --> 01:11:35,865
Voza� me je odmerio i rekao,
939
01:11:35,966 --> 01:11:38,499
"Ne �elim da idem u Roksburi."
940
01:11:38,600 --> 01:11:39,910
Nisu me videli kao vojnika.
941
01:11:41,065 --> 01:11:44,679
Videli su me kao crn�ugu
koja dolazi ku�i i �ivi u Roksburiju.
942
01:11:45,766 --> 01:11:47,863
Znate? Mislio sam,
"Ja sam marinac".
943
01:11:50,266 --> 01:11:52,712
"Upravo sam se borio za moju
zemlju 13 meseci u borbenoj zoni.
944
01:11:53,699 --> 01:11:55,152
"I ne mogu dobiti
taksi da me odvede ku�i."
945
01:11:58,033 --> 01:11:59,905
Imam neke vrlo
tu�ne vesti za sve vas,
946
01:12:00,839 --> 01:12:04,523
i mislim tu�ne vesti
za sve na�e sugra�ane,
947
01:12:06,165 --> 01:12:08,396
i ljude koji vole
mir �irom sveta;
948
01:12:10,232 --> 01:12:15,436
4. april, 1968
a to je da je Martin Luter King pogo�en
i ubijen ve�eras u Memfisu, Tenesi.
949
01:12:19,632 --> 01:12:20,564
U ovom te�kom danu,
950
01:12:21,642 --> 01:12:23,394
u ovo te�ko vreme
za Sjedinjene Dr�ave,
951
01:12:25,533 --> 01:12:28,168
mo�da je dobro
upitati kakva smo mi nacija
952
01:12:29,720 --> 01:12:31,576
i u kom smeru
se �elimo kretati.
953
01:12:33,559 --> 01:12:36,392
Tokom idu�e nedelje,
afro-amerikanci,
954
01:12:37,424 --> 01:12:39,896
o�alo��eni,
frustrirani, ljuti,
955
01:12:40,704 --> 01:12:44,237
slili su se na ulice vi�e
od 100 gradova i mesta,
956
01:12:45,758 --> 01:12:49,644
uklju�uju�i Njujork
i Okland, Njuark i Ne�vil,
957
01:12:50,331 --> 01:12:53,850
�ikago i Sinsinati i Baltimor,
958
01:12:55,482 --> 01:13:00,855
i Va�ington D.C.-u, gde su vatre
do�le na dva bloka od Bele ku�e.
959
01:13:03,845 --> 01:13:05,904
Kad su ubili dr. Kinga
oni su samo otvorili o�i
960
01:13:06,958 --> 01:13:09,462
STOKLI KARMAJKL
dosta crnih ljudi koji su
se bojali da uzmu oru�je.
961
01:13:09,865 --> 01:13:11,409
Sada �e oni uzeti to oru�je.
962
01:13:12,768 --> 01:13:14,040
�ivimo u bolesnom svetu.
963
01:13:14,833 --> 01:13:19,499
D�ESI D�EKSONRasisti�ko dru�tvo u kojem �ivimo
je ono �to je stvarno povuklo okida�.
964
01:13:19,600 --> 01:13:24,438
Nasilje ra�a nasilje,
represija ra�a odmazdu
965
01:13:25,466 --> 01:13:28,705
i samo �i��enje
�itavog na�eg dru�tva
966
01:13:30,033 --> 01:13:33,465
mo�e ukloniti ovu
bolest iz na�ih du�a.
967
01:13:33,865 --> 01:13:37,151
Desetinama hiljada
pripadnika nacionalne garde,
968
01:13:37,365 --> 01:13:39,843
regularnih vojnih trupa i marinaca,
969
01:13:40,300 --> 01:13:43,459
uklju�uju�i i dr�avnu
jedinicu Rod�era Herisa,
970
01:13:43,904 --> 01:13:46,625
je nare�eno da
patroliraju ameri�kim ulicama.
971
01:13:48,983 --> 01:13:49,917
Bio sam spreman da krenem.
972
01:13:51,189 --> 01:13:52,734
Dok nisam video �ta nam daju.
973
01:13:54,508 --> 01:13:56,106
Mislio sam da
�e nam dati palice
974
01:13:56,387 --> 01:14:02,114
i mislio sam da �emo stajati
ispred zgrada, i �tititi biznise.
975
01:14:03,560 --> 01:14:07,377
Podelili su nam pancir jakne,
�ljemove i M-16 sa bojevom municijom.
976
01:14:08,609 --> 01:14:09,937
Iste stvari koje
smo imali u Vijetnamu.
977
01:14:11,466 --> 01:14:16,833
Kad sam to video, rekao
sam, "Ne idem. Ja ne idem."
978
01:14:17,600 --> 01:14:19,921
Rekao sam,
"Imam porodicu u Va�ingtonu."
979
01:14:21,209 --> 01:14:24,426
Moj komandir �ete je rekao,
"Penji se na kamion marin�e."
980
01:14:27,932 --> 01:14:29,394
Rekao sam, "Ne idem."
981
01:14:32,100 --> 01:14:34,505
Nisam postao narednik
jer sam odbio da idem.
982
01:14:36,133 --> 01:14:41,745
46 Amerikanaca je
poginulo, 2.600 je povre�eno,
983
01:14:42,665 --> 01:14:45,059
20.000 je bilo uhap�eno.
984
01:14:49,000 --> 01:14:54,108
Kasnije istog meseca, antiratni
studenti su zauzeli nekoliko zgrada
985
01:14:54,143 --> 01:14:56,532
na Kolumbija univerzitetu, Menhetn.
986
01:14:58,578 --> 01:15:00,459
Okupacija je
potrajala nedelju dana,
987
01:15:01,232 --> 01:15:04,644
prvi put u ameri�koj
istoriji da su studenti prisilili
988
01:15:04,679 --> 01:15:07,402
veliki univerzitet
da prestane sa radom.
989
01:15:09,683 --> 01:15:13,435
Policajci su na kraju
isterali demonstrante iz zgrada
990
01:15:13,470 --> 01:15:16,962
i poslali vi�e od
100 studenata u bolnicu.
991
01:15:18,620 --> 01:15:21,869
Sjedinjene Dr�ave su
sada izgledale podeljenije
992
01:15:21,904 --> 01:15:24,948
nego ikad od Gra�anskog rata.
993
01:15:26,366 --> 01:15:31,076
Tog prole�a, protestanti su
tako�e zauzeli ulice Londona,
994
01:15:31,500 --> 01:15:33,154
Pariza...
995
01:15:33,765 --> 01:15:35,370
Berlina...
996
01:15:35,700 --> 01:15:37,378
Praga...
997
01:15:37,765 --> 01:15:41,120
Ria...
D�akarte.
998
01:15:41,832 --> 01:15:45,424
Izgledalo je kao
da se svet raspada.
999
01:16:09,321 --> 01:16:10,448
Politbiro
Hanoj
1000
01:16:10,483 --> 01:16:14,494
Parcijalno obustavljanje bombardovanja
predsednika D�onsona je imalo �eljeni efekt.
1001
01:16:15,892 --> 01:16:19,557
Hanoj se, po prvi put, slo�io
da razgovara sa Va�ingtonom.
1002
01:16:20,933 --> 01:16:25,836
Pregovori su po�eli
u hotelu Ma�estik u Parizu.
1003
01:16:26,433 --> 01:16:30,572
Ali su komunisti sada
usvojili novu dvostruku politiku.
1004
01:16:31,605 --> 01:16:35,756
Nazvali su je "razgovaramo dok
se borimo, borimo se dok razgovaramo."
1005
01:16:36,232 --> 01:16:38,701
Dolazi!
1006
01:16:40,746 --> 01:16:43,640
5. maja su pokrenuli
jo� jednu ofanzivu
1007
01:16:43,675 --> 01:16:46,536
za koju se Le Zuan
nadao da �e nekako posti�i
1008
01:16:46,571 --> 01:16:48,761
ono �to Tet ofanziva nije.
1009
01:16:49,953 --> 01:16:55,344
Neprijatelj je napao 119 ciljeva
u onome �to �e biti nazvano Mini Tet.
1010
01:16:58,099 --> 01:17:00,751
Do�lo je do novih
borbi na ulicama Sajgona.
1011
01:17:04,866 --> 01:17:07,951
Pola grada je
sada bilo sravnjeno.
1012
01:17:16,765 --> 01:17:21,495
Ali Vijet Kong i Severnovijetnamci
ponovo nisu uspeli.
1013
01:17:22,648 --> 01:17:26,815
Jo� uvek nisu bili bli�e
svrgavanju ju�novijetnamske vlade,
1014
01:17:26,850 --> 01:17:31,496
i pretpeli su jo�
oko 36.000 �rtava.
1015
01:17:35,332 --> 01:17:42,668
Za Sjedinjene Dr�ave, maj 1968. se pokazao
kao najkrvaviji mesec Vijetnamskog rata.
1016
01:17:43,599 --> 01:17:48,997
2.416 Amerikanaca
je izgubilo svoje �ivote
1017
01:17:49,032 --> 01:17:51,981
na mestima �ija imena
�e Amerikanci kod ku�e
1018
01:17:52,016 --> 01:17:54,309
te�ko zaboraviti:
1019
01:17:55,066 --> 01:17:59,861
Dai Do, Fu Lam, Kam Duk,
1020
01:18:00,980 --> 01:18:04,361
�o Lon i Plejn Rids.
1021
01:18:06,332 --> 01:18:10,313
Potpuna vojna
pobeda nije na vidiku
1022
01:18:10,348 --> 01:18:12,127
niti je iza ugla;
1023
01:18:13,527 --> 01:18:16,271
u stvari je verovatno
izvan na�eg doma�aja.
1024
01:18:16,306 --> 01:18:18,502
Za vreme tog prole�a,
1025
01:18:18,537 --> 01:18:21,334
izgledalo je da bi
Robert Kenedi mogao pobediti
1026
01:18:21,369 --> 01:18:23,371
na izborima za demokratskog
kandidata za predsednika.
1027
01:18:25,898 --> 01:18:29,831
Obe�ao je da �e privesti rat
kraju i izgledalo je da utjelovljuje
1028
01:18:29,866 --> 01:18:34,887
nadu da �e premostiti rastu�i jaz
izme�u crnih i belih Amerikanaca.
1029
01:18:38,601 --> 01:18:41,428
Ali u junu, nakon �to je
porazio Jud�ina Makartija
1030
01:18:41,463 --> 01:18:45,465
na primarnim izborima u
Kaliforniji, i on je bio ubijen.
1031
01:18:45,500 --> 01:18:48,872
Prokletstvo! Za�to?
1032
01:19:04,126 --> 01:19:06,262
Ljudi su bili zapanjeni i upla�eni.
1033
01:19:06,299 --> 01:19:13,104
KEROL KROKER
Saratoga Springs, Njujork
Ljudi na koje smo se
ugledali su nam oduzeti.
1034
01:19:15,849 --> 01:19:17,666
ZBOGOM BOBI
1035
01:19:17,832 --> 01:19:22,165
To je definitivno stavilo one
od nas koji smo i�li po svome
1036
01:19:22,265 --> 01:19:26,210
na putanju koja
se �inila nesigurnom.
1037
01:19:32,866 --> 01:19:36,934
Kad su Martin Luter King
i Bobi Kenedi ubijeni,
1038
01:19:37,633 --> 01:19:40,388
napravili su veliku stvar od toga.
1039
01:19:42,701 --> 01:19:47,433
HAL KU�NER
Ratni zarobljenik
Rekli su da je to bio deo
borbe ameri�kog naroda
1040
01:19:47,532 --> 01:19:49,052
protiv svoje vlade.
1041
01:19:49,500 --> 01:19:51,827
I da je bilo nemira na ulicama.
1042
01:19:52,732 --> 01:19:54,714
Komandant kampa
nam je zapravo rekao,
1043
01:19:54,965 --> 01:19:57,683
"Mo�ete ubiti nas
deset za va�eg jednoga,"
1044
01:19:58,626 --> 01:20:00,629
"ali �e se va�i ljudi
okrenuti protiv vas."
1045
01:20:01,732 --> 01:20:05,903
"A mi �emo biti ovde
za 10, 20 ili 30 godina,"
1046
01:20:05,965 --> 01:20:09,948
"koliko god da treba. I osim
ako ne ubijete svakog od nas,"
1047
01:20:09,983 --> 01:20:12,628
"mi �emo pobediti u ovom ratu."
1048
01:20:17,032 --> 01:20:20,708
A 4. jula, prepoznali
smo da je bio 4. juli.
1049
01:20:22,232 --> 01:20:24,898
I oni nam ne bi dozvolili
da pevamo patriotske pesme.
1050
01:20:27,202 --> 01:20:29,498
Ali bi ponekad
potiho pevali no�u.
1051
01:20:31,945 --> 01:20:32,914
I...
1052
01:20:35,332 --> 01:20:40,455
shvatili smo da bez
obzira na razli�ito poreklo
1053
01:20:40,490 --> 01:20:42,641
i razli�ite socio-ekonomske pozadine,
1054
01:20:42,676 --> 01:20:44,433
razli�ite rase, razli�ite religije,
1055
01:20:44,532 --> 01:20:46,664
da smo bili Amerikanci.
1056
01:20:47,856 --> 01:20:51,728
prevod i obrada
dragans
1057
01:20:51,900 --> 01:20:56,248
Amerikanci �e izabrati
novo vo�stvo te jeseni,
1058
01:20:56,283 --> 01:21:00,319
i izgledalo je da se svi sla�u,
napisao je britanski dopisnik,
1059
01:21:00,354 --> 01:21:03,782
"da ko god osvoji
predsedni�tvo ovog novembra"
1060
01:21:03,832 --> 01:21:08,638
"bi�e obavezan da okon�a
konflik unutar nekoliko meseci."
1061
01:21:09,332 --> 01:21:13,315
"Kako �e to biti izvedeno i
kakve koncesije �e biti u�injene"
1062
01:21:14,275 --> 01:21:16,682
"je u velikoj meri stvar detalja."
1063
01:21:18,138 --> 01:21:20,929
Pre nego �to ti detalji
kona�no budu re�eni,
1064
01:21:20,964 --> 01:21:23,961
jo� skoro 7 godina �e pro�i.
1065
01:21:24,200 --> 01:21:28,401
I jo� 27.184 Amerikanaca,
1066
01:21:28,436 --> 01:21:32,568
i jo� stotine hiljada
Lao�ana, Kambod�ijanaca,
1067
01:21:32,603 --> 01:21:36,784
i Vijetnamaca, Severnih i
Ju�nih, �e morati da umre.
1068
01:21:38,566 --> 01:21:44,066
# Presko�ili smo lagani fandango
1069
01:21:44,165 --> 01:21:48,433
# Prevrnuta kolica po podu
1070
01:21:50,799 --> 01:21:57,165
# Pomalo sam ose�ao mu�ninu
1071
01:21:57,265 --> 01:22:00,933
# Ali je rulja tra�ila vi�e
1072
01:22:03,965 --> 01:22:07,265
# Soba je zujala ja�e
1073
01:22:10,200 --> 01:22:12,665
# Nakon �to je plafon odleteo
1074
01:22:16,832 --> 01:22:21,066
# Kad smo naru�ili
jo� jedno pi�e,
1075
01:22:23,066 --> 01:22:26,299
# Konobar je doneo tacnu
1076
01:22:26,400 --> 01:22:32,715
# I tako je kasnije
1077
01:22:35,700 --> 01:22:42,400
# Dok je mlinar pripovedao
1078
01:22:42,500 --> 01:22:46,832
# Njeno lice je, prvo samo blago,
1079
01:22:46,933 --> 01:22:53,599
# Postalo ble�e
od najble�e senke
1080
01:23:21,666 --> 01:23:27,832
# I iako su mi
o�i bile otvorene
1081
01:23:27,933 --> 01:23:31,465
# Kao da su
zatvorene be�e ose�aj
1082
01:23:31,566 --> 01:23:37,996
# I tako je kasnije
1083
01:23:40,732 --> 01:23:46,900
# Dok je mlinar pripovedao
1084
01:23:47,000 --> 01:23:52,032
# Njeno lice je, prvo samo blago,
1085
01:23:52,133 --> 01:23:57,332
# Postalo ble�e
od najble�e senke
1086
01:24:20,059 --> 01:24:24,559
Adaptirao na srpski:
suadnovic
101978
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bengali
Bosnian
Catalan
Cebuano
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Finnish
French
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Gujarati
Haitian Creole
Hawaiian
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Khmer
Korean
Kurdish (Kurmanji)
Kyrgyz
Lao
Latvian
Lithuanian
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Nepali
Norwegian
Pashto
Polish
Portuguese
Romanian
Russian
Samoan
Serbian
Sesotho
Shona
Sinhala
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swahili
Swedish
Tajik
Thai
Turkish
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese
