Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:04,720 --> 00:00:09,328
Hallo. Ik ben Stephen Hawking.
2
00:00:09,440 --> 00:00:15,049
Ik ben fysicus,
kosmoloog en een dromer.
3
00:00:15,160 --> 00:00:20,405
Hoewel ik me niet kan bewegen
en ik via een computer moet praten...
4
00:00:20,520 --> 00:00:23,649
ben ik vrij in mijn gedachten.
5
00:00:26,200 --> 00:00:31,411
Vrij om de grote vraagstukken
van 't universum te bestuderen.
6
00:00:31,520 --> 00:00:36,890
Zoals: wat is de zin van het leven?
7
00:00:37,000 --> 00:00:41,927
Is er een reden dat we bestaan
hier op onze begrensde wereld?
8
00:00:43,400 --> 00:00:48,361
Op deze zoektocht komen we erachter
wat het is om te leven...
9
00:00:48,480 --> 00:00:50,528
om te kunnen denken...
10
00:00:51,960 --> 00:00:58,730
om een mens te zijn.
Tot aan de grenzen van de realiteit.
11
00:01:00,240 --> 00:01:02,288
Kijk mee.
12
00:01:04,000 --> 00:01:10,074
Aanbieding 6K BOX/1jaar Live TV 145 euro!
They are back! WWW.ALLIN1BOX.NL
13
00:01:12,320 --> 00:01:15,244
De mens is een nieuwsgierig wezen.
14
00:01:17,160 --> 00:01:21,484
We vragen ons dingen af
en zoeken naar antwoorden.
15
00:01:21,600 --> 00:01:26,288
Maar kunnen we de allergrootste
vraag beantwoorden:
16
00:01:26,400 --> 00:01:29,643
Wat is de zin van het leven?
17
00:01:29,760 --> 00:01:33,242
Het lijkt een filosofische vraag...
18
00:01:33,360 --> 00:01:37,809
maar ik denk dat de filosofie niet
van deze tijd is.
19
00:01:37,920 --> 00:01:41,686
Volgens mij is de wetenschap
de sleutel.
20
00:01:49,200 --> 00:01:52,443
De wetenschap heeft alles
veranderd.
21
00:01:52,560 --> 00:01:57,726
Niet alleen de wereld om ons heen,
maar hoe we onszelf zien.
22
00:02:00,480 --> 00:02:06,681
Men moet niet onderschatten
hoe ver deze ontdekkingen gaan.
23
00:02:06,800 --> 00:02:11,408
Ten eerste dwingen ze ons gezond
verstand aan de kant te zetten.
24
00:02:14,160 --> 00:02:18,290
Als we de mens goed en objectief
bekijken...
25
00:02:20,280 --> 00:02:24,171
Zien we een behoorlijk bijzonder
wezen.
26
00:02:25,240 --> 00:02:29,564
We leven, hebben elkaar lief
en genieten.
27
00:02:30,840 --> 00:02:36,131
En soms overtreden we de wet
of vertonen we slecht gedrag.
28
00:02:36,240 --> 00:02:41,565
Allemaal hebben we hoop en
dromen en wensen.
29
00:02:43,840 --> 00:02:49,529
Als we naar de zin van 't leven zoeken,
moeten we eerst accepteren...
30
00:02:49,640 --> 00:02:54,487
dat dit allemaal niet meer is
dan fysica.
31
00:03:01,160 --> 00:03:07,520
Het hele universum werkt volgens
de natuurwetten, zoals zwaartekracht.
32
00:03:07,640 --> 00:03:11,531
Deze wetten zijn allesbepalend.
33
00:03:11,640 --> 00:03:17,841
Van de werking van atomen tot
botsingen van enorme sterrenstelsels.
34
00:03:21,400 --> 00:03:26,804
Ik zie geen reden waarom wij mensen
een uitzondering op de regel zijn.
35
00:03:30,000 --> 00:03:34,005
We zijn tenslotte allemaal fysisch
gezien hetzelfde...
36
00:03:34,120 --> 00:03:37,124
en werken volgens dezelfde principes.
37
00:03:39,520 --> 00:03:43,525
De uitdaging is dus om te verklaren
wat de mens eigenlijk is...
38
00:03:43,640 --> 00:03:47,611
en hoe we als kleine onbeduidende
wezens in relatie staan...
39
00:03:47,720 --> 00:03:51,566
tot het enorme, oude en prachtige
universum...
40
00:03:51,680 --> 00:03:53,842
dat ons heeft voortgebracht.
41
00:03:53,960 --> 00:03:59,000
Pas dan kunnen we ontdekken
of er een zin is voor ons leven.
42
00:03:59,120 --> 00:04:02,522
En misschien wat die zin is.
43
00:04:05,680 --> 00:04:11,164
De eerste persoon die vooruitgang
boekte over deze netelige vraag...
44
00:04:11,280 --> 00:04:14,727
was een man: René Descartes.
45
00:04:17,360 --> 00:04:21,604
Misschien ken je Descartes als
de vader van de moderne filosofie...
46
00:04:21,720 --> 00:04:26,726
maar ik beschouw hem als een pionier
en voorvader van de wetenschap.
47
00:04:28,840 --> 00:04:33,767
Volgens Descartes bestond de mens
uit twee aparte componenten:
48
00:04:33,880 --> 00:04:36,645
Het lichaam en de geest.
49
00:04:37,600 --> 00:04:41,685
Hij maakte nauwkeurige tekeningen
van de anatomie van het lichaam.
50
00:04:41,800 --> 00:04:46,840
Hij beschouwde het als een complexe
biologische machine.
51
00:04:49,520 --> 00:04:53,366
Maar hij was ervan overtuigd
dat de geest anders was.
52
00:04:55,680 --> 00:05:00,129
Dat heeft hij bewezen met een
simpel maar doordacht experiment.
53
00:05:00,240 --> 00:05:04,325
Hij probeerde zich voor te stellen
dat hij geen fysiek lichaam had.
54
00:05:04,440 --> 00:05:07,364
Alsof hij ronddoolde als een schim.
55
00:05:13,560 --> 00:05:17,849
Dat was niet moeilijk,
alhoewel het wat vreemd is.
56
00:05:20,600 --> 00:05:25,481
Toen probeerde hij zich voor te stellen
dat hij geen geest had.
57
00:05:26,680 --> 00:05:29,126
Maar dat lukte niet.
58
00:05:29,240 --> 00:05:33,564
Want hoe kun je zonder geest
je iets voorstellen?
59
00:05:36,480 --> 00:05:43,250
Hij vatte het netjes samen met de zin:
Ik denk, dus ik besta.
60
00:05:46,080 --> 00:05:52,611
Hij dacht dat de geest en het lichaam
twee hele verschillende dingen waren.
61
00:05:54,000 --> 00:05:57,641
En hoe ze met elkaar in verband staan
is de volgende stap...
62
00:05:57,760 --> 00:06:03,130
om 'n wetenschappelijk basis
te vinden voor de zin van het leven.
63
00:06:03,240 --> 00:06:06,926
Ook hiermee was Descartes
zijn tijd vooruit.
64
00:06:11,480 --> 00:06:16,884
Hij zei dat de geest verbonden was
met het lichaam door de epifyse:
65
00:06:17,000 --> 00:06:20,482
Een kleine lob boven het ruggenmerg.
66
00:06:20,600 --> 00:06:26,130
Alhoewel hij niet helemaal gelijk had,
zat hij er toch dichtbij.
67
00:06:26,240 --> 00:06:32,600
We weten nu dat de denkende geest
gestuurd wordt door de hersenen:
68
00:06:32,720 --> 00:06:38,409
Dit is zo'n complex orgaan,
dat ik er met m'n pet niet bij kan.
69
00:06:47,800 --> 00:06:51,646
Het menselijk brein is ingewikkelder
dan je denkt...
70
00:06:51,760 --> 00:06:56,402
maar je zou niets kunnen denken
als dat niet zo was.
71
00:06:59,240 --> 00:07:05,327
Het bevat net zo veel hersencellen
als er sterren zijn in de Melkweg:
72
00:07:05,440 --> 00:07:10,810
100.000 miljard. Het kunnen
er iets meer of iets minder zijn.
73
00:07:10,920 --> 00:07:14,766
Deze cellen zijn met elkaar verbonden
en hebben meer verbindingen...
74
00:07:14,880 --> 00:07:18,646
dan er sterrenstelsels zijn
in ons universum.
75
00:07:21,720 --> 00:07:26,089
Het lijkt dat de studie van het brein
iets is voor de neurologie...
76
00:07:26,200 --> 00:07:29,363
maar aangezien het brein bepaalt
wordt door natuurkrachten...
77
00:07:29,480 --> 00:07:31,881
zoals elektromagnetisme...
78
00:07:32,000 --> 00:07:38,087
dan komt het denken zelf neer
op de fysica.
79
00:07:38,200 --> 00:07:40,931
Snelle complexe fysica.
80
00:07:46,160 --> 00:07:51,121
Als fysicus zie ik het menselijk brein
als een van de mooiste creaties...
81
00:07:51,240 --> 00:07:53,402
van het universum.
82
00:07:55,080 --> 00:07:59,483
Het is te begrijpen hoe de geest
zich bewust is van dat universum.
83
00:07:59,600 --> 00:08:05,050
En daardoor zullen we erachter komen
of er een bedoeling met dit alles is.
84
00:08:07,800 --> 00:08:11,771
De oude Grieken waren de eersten
die zich afvroegen...
85
00:08:11,880 --> 00:08:17,011
of het brein onderworpen was
aan de wetten van de natuur.
86
00:08:17,120 --> 00:08:19,646
Dit was zo'n enge gedachte...
87
00:08:19,760 --> 00:08:24,766
dat het bijna 20 eeuwen lang
in de doofpot werd gestopt.
88
00:08:24,880 --> 00:08:32,606
Als we slechts een biologisch uurwerk
zijn, is er misschien geen bedoeling?
89
00:08:32,720 --> 00:08:35,803
Misschien is er helemaal geen
zin van het leven?
90
00:08:37,640 --> 00:08:40,564
Laten we niet te voorbarig zijn.
91
00:08:45,360 --> 00:08:50,161
Een typisch menselijke scene
hier in Cambridge.
92
00:08:50,280 --> 00:08:54,842
Drie mensen op een dagje uit
op de rivier de Cam...
93
00:08:54,960 --> 00:08:59,807
die zich een weg baant
tussen de universiteitsgebouwen.
94
00:08:59,920 --> 00:09:04,448
Deze mensen, wiens lichaam gestuurd
wordt door hun hersenen...
95
00:09:04,560 --> 00:09:06,688
kunnen op elkaar reageren.
96
00:09:06,800 --> 00:09:10,885
Ze kunnen elkaar en hun omgeving
waarderen.
97
00:09:15,240 --> 00:09:19,768
Ze kunnen zelfs beslissen of
ze een liedje zingen...
98
00:09:19,880 --> 00:09:21,848
of verliefd worden.
99
00:09:24,400 --> 00:09:29,804
Hun wereld is niet zonder reden.
Het tegenovergestelde zelfs.
100
00:09:29,920 --> 00:09:33,242
Hun wereld is vol van betekenis.
101
00:09:35,800 --> 00:09:40,124
Voor hen is zelfs een simpele blik
vol betekenis.
102
00:09:44,200 --> 00:09:48,808
Zo veel zelfs dat je je gemakkelijk
kunt laten meevoeren.
103
00:09:57,440 --> 00:10:00,250
Dus om uit te zoeken waar
die betekenis ligt...
104
00:10:00,360 --> 00:10:03,364
is een probleem voor de wetenschap.
105
00:10:03,480 --> 00:10:08,486
Daarvoor moeten we ons afvragen
waarom we een bewustzijn hebben.
106
00:10:10,400 --> 00:10:15,770
Betreed een van de grootste theorieën
van de wetenschap: evolutie.
107
00:10:17,480 --> 00:10:21,041
We weten dat al het leven op aarde
ontstaan is uit complexe moleculen:
108
00:10:21,160 --> 00:10:23,322
Aminozuren.
109
00:10:24,320 --> 00:10:26,607
Deze moleculen botsten willekeurig
tegen elkaar aan...
110
00:10:26,720 --> 00:10:30,167
en zo ontstonden de eerste simpele
levende dingen.
111
00:10:31,600 --> 00:10:36,891
In miljarden jaren ontwikkelden
deze levensvormen zich steeds meer.
112
00:10:37,000 --> 00:10:40,607
Uiteindelijk ontstonden er complexe
multicellulaire wezens:
113
00:10:40,720 --> 00:10:43,371
Dieren met hersens.
114
00:10:48,880 --> 00:10:54,330
Complexe dieren hebben hersens
nodig om informatie te verwerken.
115
00:10:57,760 --> 00:11:03,085
Ze moeten op de wereld om hen
heen kunnen reageren en anticiperen.
116
00:11:08,280 --> 00:11:12,888
Hoe meer een dier zich
van z'n omgeving bewust is...
117
00:11:13,000 --> 00:11:15,606
hoe succesvoller het zal zijn.
118
00:11:17,480 --> 00:11:21,451
Uiteindelijk werd 't bewustzijn
zo ontwikkeld...
119
00:11:21,560 --> 00:11:25,485
dat één dier zich bewust werd
van zichzelf.
120
00:11:26,480 --> 00:11:31,725
En dat zijn wij: zelfbewuste dieren.
121
00:11:31,840 --> 00:11:36,482
Dieren die door de evolutie
uitgerust zijn met bewustzijn.
122
00:11:39,400 --> 00:11:41,641
Maar hoe is dat mogelijk?
123
00:11:43,040 --> 00:11:49,127
Hoe kan een biologische structuur
denken, voelen...
124
00:11:51,200 --> 00:11:54,283
en een betekenis aan dingen geven?
125
00:11:55,560 --> 00:11:58,689
Geen makkelijke vragen
om te beantwoorden.
126
00:11:59,720 --> 00:12:04,009
Maar er zijn theorieën over hoe
bewustzijn is ontstaan.
127
00:12:15,120 --> 00:12:20,047
In de jaren '70 werd een onverwachte
doorbraak gemaakt door 'n wiskundige:
128
00:12:20,160 --> 00:12:23,562
John Conway hier in Cambridge.
129
00:12:30,600 --> 00:12:34,525
Hij bedacht het spel Game of Life:
130
00:12:34,640 --> 00:12:38,804
Een simpele simulatie die laat zien
hoe een complex iets als 't brein...
131
00:12:38,920 --> 00:12:42,561
zich gedraagt
door een simpel aantal regels.
132
00:12:47,640 --> 00:12:53,727
De simulatie bestaat uit een raster,
zoiets als een schaakbord...
133
00:12:53,840 --> 00:12:57,561
dat zich oneindig uitbreidt
in alle richtingen.
134
00:12:59,720 --> 00:13:05,568
Elke cel van het raster kan hetzij
oplichten, wat hij 'levend' noemde...
135
00:13:08,240 --> 00:13:12,370
of donker zijn, wat hij 'dood' noemde.
136
00:13:17,200 --> 00:13:20,727
Of een bepaalde cel dood of levend is...
137
00:13:20,840 --> 00:13:25,971
hangt af van wat er gebeurt in
de acht andere cellen eromheen.
138
00:13:27,120 --> 00:13:31,648
Als bijvoorbeeld een levende cel
zoals deze...
139
00:13:31,760 --> 00:13:34,240
geen levende cellen om zich
heen heeft...
140
00:13:34,360 --> 00:13:37,887
gaat hij volgens de regels
dood door eenzaamheid.
141
00:13:40,280 --> 00:13:44,922
Als een levende cel omringd is
door meer dan drie levende cellen...
142
00:13:45,040 --> 00:13:48,840
zullen die cellen ook doodgaan
door overbevolking.
143
00:13:53,520 --> 00:14:00,369
Maar als een dode cel omgeven is
door drie levende cellen...
144
00:14:00,480 --> 00:14:04,201
licht hij op, oftewel hij wordt geboren.
145
00:14:07,600 --> 00:14:13,562
Als je eenmaal 'n aantal levende cellen
hebt en de simulatie erop loslaat...
146
00:14:13,680 --> 00:14:19,130
bepalen deze simpele wetten wat
er in de toekomst gebeurt.
147
00:14:19,240 --> 00:14:22,449
De resultaten zijn verrassend.
148
00:14:30,920 --> 00:14:36,768
Terwijl 't programma loopt, verschijnen
er vormen die ook weer verdwijnen.
149
00:14:40,120 --> 00:14:44,648
De vormen bewegen over het raster
en botsen elkaar eraf.
150
00:14:46,160 --> 00:14:51,200
Er zijn allerlei objecten, soorten
die op elkaar reageren.
151
00:14:52,680 --> 00:14:54,808
Sommige kunnen zich zelfs
vermeerderen...
152
00:14:54,920 --> 00:14:57,810
net als het leven in de echte wereld.
153
00:15:02,840 --> 00:15:06,208
Deze complexe kenmerken ontstaan
door simpele wetten...
154
00:15:06,320 --> 00:15:10,723
die niets te maken hebben
met beweging of vermeerdering.
155
00:15:13,960 --> 00:15:17,407
Je kunt je voorstellen dat zoiets
als de Game of Life...
156
00:15:17,520 --> 00:15:19,648
met slechts een paar simpele wetten...
157
00:15:19,760 --> 00:15:23,560
zeer complexe kenmerken
kan voortbrengen.
158
00:15:23,680 --> 00:15:27,844
Misschien zelfs intelligentie.
159
00:15:27,960 --> 00:15:30,566
Er is misschien een raster met vele
miljarden cellen voor nodig...
160
00:15:30,680 --> 00:15:35,322
maar dat is best logisch. We hebben
tenslotte honderden miljarden cellen...
161
00:15:35,440 --> 00:15:37,124
in onze hersens.
162
00:15:40,600 --> 00:15:44,321
Het menselijk brein en de betekenis
dat het creëert...
163
00:15:44,440 --> 00:15:51,483
komt voort uit een groot complex
systeem met simpele regels.
164
00:15:51,600 --> 00:15:58,563
Dus Descartes had gelijk.
Lichaam en geest zijn verschillend.
165
00:15:59,920 --> 00:16:04,050
Het lichaam en het brein zijn gemaakt
van natuurlijke materie.
166
00:16:04,160 --> 00:16:09,326
De geest is een product van deze
steeds veranderende materie.
167
00:16:17,600 --> 00:16:24,449
Ons lichaam is de hardware.
Onze geest is de software.
168
00:16:24,560 --> 00:16:28,929
Net zoals de software waardoor
ik deze woorden kan zeggen.
169
00:16:32,160 --> 00:16:37,724
Maar dat werpt een probleem op:
de vrije wil.
170
00:16:44,560 --> 00:16:50,044
Toen ik jong was, wilde mijn vader
dat ik dokter werd, net als hij.
171
00:16:50,160 --> 00:16:53,607
Maar ik koos ervoor om fysica
te studeren.
172
00:16:53,720 --> 00:16:58,487
Als ik erop terugkijk, ben ik blij
want zoals de dingen zijn verlopen...
173
00:16:58,600 --> 00:17:01,683
zou ik een waardeloze dokter
zijn geweest.
174
00:17:04,200 --> 00:17:09,206
Dus ik had de juiste keus gemaakt.
Of had ik wel gekozen?
175
00:17:11,960 --> 00:17:15,806
Misschien ben ik misleid door
m'n eigen vrije wil.
176
00:17:18,040 --> 00:17:22,921
Want als mijn geest de strikte regels
van de natuur volgt...
177
00:17:23,040 --> 00:17:27,170
was het pad dat ik gekozen heb
misschien wel voorbestemd.
178
00:17:28,680 --> 00:17:33,971
Wetenschappers hebben al ontdekt
dat ons besluit om iets te doen...
179
00:17:34,080 --> 00:17:39,405
beïnvloed kunnen worden door veel
dingen. Vooral elektriciteit.
180
00:17:41,440 --> 00:17:44,125
Ik hoop dat je niet al te snel
misselijk wordt...
181
00:17:44,240 --> 00:17:47,801
maar stel je voor dat we naar
een chirurgische handeling kijken:
182
00:17:47,920 --> 00:17:50,321
Wakkere hersenchirurgie.
183
00:17:52,080 --> 00:17:56,210
Het wordt toegepast om neurologische
stoornissen te behandelen.
184
00:17:59,920 --> 00:18:05,051
Het brein wordt blootgelegd en
gestimuleerd met elektrische sondes.
185
00:18:10,360 --> 00:18:13,284
De impuls om een voet, hand of
gezicht te bewegen...
186
00:18:13,400 --> 00:18:16,404
kan kunstmatig worden veroorzaakt
door elektrische stimulatie...
187
00:18:16,520 --> 00:18:18,921
in bepaalde delen van de hersens.
188
00:18:22,080 --> 00:18:26,085
Er is op die bepaalde plek
maar 3,5 volt nodig.
189
00:18:28,560 --> 00:18:31,803
De patiënt denkt dat hij een keus
heeft gemaakt...
190
00:18:31,920 --> 00:18:35,686
maar in feite heeft de chirurg
dat voor hem gedaan.
191
00:18:37,720 --> 00:18:42,123
Stel je een toekomst voor waar de
dokter met geavanceerde technologie...
192
00:18:42,240 --> 00:18:45,528
iemands gedachten kan controleren.
193
00:18:45,640 --> 00:18:49,361
Of misschien iemand verliefd
kan laten worden.
194
00:18:50,640 --> 00:18:55,931
Die persoon zou denken dat hij
uit vrije wil heeft gehandeld...
195
00:18:56,040 --> 00:18:59,328
maar het tegenovergestelde
is waar.
196
00:18:59,440 --> 00:19:02,364
Het is allemaal de fysica in het brein.
197
00:19:04,360 --> 00:19:08,968
Voor veel mensen is dit
een weerzinwekkende gedachte.
198
00:19:09,080 --> 00:19:12,527
Want het ontkent onze menselijkheid.
199
00:19:12,640 --> 00:19:15,371
We zouden niet alleen machines zijn...
200
00:19:15,480 --> 00:19:18,006
maar machines die gecontroleerd
kunnen worden...
201
00:19:18,120 --> 00:19:21,488
en mogelijk voor slechte bedoelingen.
202
00:19:43,760 --> 00:19:49,324
Misschien had ik geen keus toen ik
moest kiezen tussen fysica en biologie.
203
00:19:49,440 --> 00:19:53,525
Misschien hebben de natuurwetten
mijn carrière bepaald?
204
00:19:56,200 --> 00:19:58,567
Nou... niet per definitie.
205
00:20:00,240 --> 00:20:05,087
Voorspelbaarheid is niet altijd het
gevolg van de wetten van de natuur.
206
00:20:06,640 --> 00:20:10,611
Hoe een dobbelsteen zal rollen
is moeilijk te voorspellen...
207
00:20:10,720 --> 00:20:13,246
zelfs al is het pure fysica.
208
00:20:17,400 --> 00:20:20,483
Als je dat toepast op
een echt complex systeem...
209
00:20:20,600 --> 00:20:24,002
wordt voorspelbaarheid onmogelijk.
210
00:20:27,200 --> 00:20:31,728
Om zo'n systeem te zien, hoef
je slechts naar buiten te kijken.
211
00:20:35,400 --> 00:20:41,282
Zoals je misschien weet, zijn wij
Engelsen altijd bezig met ons weer.
212
00:20:43,800 --> 00:20:47,407
Vooral als we zomers willen barbecueën.
213
00:20:49,160 --> 00:20:52,130
Zou het niet fijn zijn om zeker te weten
dat 't mooi weer wordt...
214
00:20:52,240 --> 00:20:55,130
voordat we onze vrienden uitnodigen?
215
00:20:56,200 --> 00:21:00,000
Een mooie dag voorspellen
zou heel simpel moeten zijn.
216
00:21:00,120 --> 00:21:04,569
We weten tenslotte hoe de atmosfeer
reageert op warmte en druk...
217
00:21:04,680 --> 00:21:07,968
om zo wolken en onweersbuien
te vormen.
218
00:21:13,600 --> 00:21:17,685
Maar hoe we ook ons best doen
om alle details te berekenen...
219
00:21:17,800 --> 00:21:23,170
is het onmogelijk te zeggen wat voor
weer het precies wordt.
220
00:21:28,600 --> 00:21:31,046
In plaats daarvan maken we
weersvoorspellingen...
221
00:21:31,160 --> 00:21:33,845
aan de hand van simpele modellen
die geen rekening houden...
222
00:21:33,960 --> 00:21:36,930
met alle kleine variabelen.
223
00:21:42,760 --> 00:21:47,322
Maar kleine variabelen
kunnen grote gevolgen hebben.
224
00:21:49,400 --> 00:21:53,689
Als een vlinder te hard met
z'n vleugels slaat in de Amazone...
225
00:21:53,800 --> 00:21:57,441
zou de barbecue wel eens
in het water kunnen vallen.
226
00:22:02,840 --> 00:22:05,081
Het is een complex systeem.
227
00:22:15,440 --> 00:22:20,082
Onze hersens zijn ook
zo'n complex systeem...
228
00:22:20,200 --> 00:22:22,441
net als de atmosfeer van de aarde.
229
00:22:22,560 --> 00:22:25,291
We schikken ons
naar de natuurwetten...
230
00:22:25,400 --> 00:22:29,291
maar we kunnen niet alles voorspellen.
231
00:22:29,400 --> 00:22:33,291
De geest is net als het weer
in ons hoofd.
232
00:22:34,320 --> 00:22:41,841
Vrije wil is het proces dat ontstaat
als dit systeem een keus moet maken.
233
00:22:43,960 --> 00:22:46,531
Ik zal het proberen uit te leggen.
234
00:22:50,960 --> 00:22:56,171
Stel dat een man 's nachts wakker
wordt en dorst heeft.
235
00:23:00,480 --> 00:23:03,882
Stel dat ik gelijk heb
over het menselijk brein...
236
00:23:04,000 --> 00:23:08,801
en het brein van deze man werkt
volgens de wetten van de natuur.
237
00:23:08,920 --> 00:23:12,163
Waar komt de vrije wil om de hoek
kijken?
238
00:23:14,280 --> 00:23:17,602
We laten de keus aan hem over.
239
00:23:17,720 --> 00:23:23,363
Wordt het sinaasappelsap
of appelsap om z'n dorst te lessen.
240
00:23:23,480 --> 00:23:28,202
Als hij aan de appelsap ruikt, worden
massa's zenuwcellen aangewakkerd...
241
00:23:28,320 --> 00:23:30,766
en begint het geheugen te werken.
242
00:23:34,920 --> 00:23:40,768
Hij moet denken aan een speciaal
moment in een appelboomgaard...
243
00:23:40,880 --> 00:23:43,167
en z'n besluit staat vast.
244
00:23:46,760 --> 00:23:50,321
Dus zijn keus is niet verrassend.
245
00:23:50,440 --> 00:23:53,603
Hij moest een besluit nemen.
246
00:23:53,720 --> 00:23:55,848
Hij koos...
247
00:23:55,960 --> 00:23:58,566
en dat noemen we vrije wil.
248
00:23:59,920 --> 00:24:04,164
Maar het heeft allemaal nog steeds
met fysica te maken.
249
00:24:04,280 --> 00:24:09,684
Als ik terugkijk, heb ik zeker een keus
gemaakt om fysicus te worden...
250
00:24:09,800 --> 00:24:13,441
en ik voel absoluut dat ik
dat uit vrije wil deed.
251
00:24:13,560 --> 00:24:19,920
Want vrije wil is de complexe fysica
die in werking treedt, als we beslissen.
252
00:24:21,240 --> 00:24:24,403
Maar als onze keuzes slechts fysica
is...
253
00:24:24,520 --> 00:24:27,091
houdt dat in dat we onszelf
in de maling nemen...
254
00:24:27,200 --> 00:24:30,727
en dat er geen zin van 't leven is?
255
00:24:30,840 --> 00:24:34,970
Voor 't antwoord gaan we nog verder
en onderzoeken we het vraagstuk...
256
00:24:35,080 --> 00:24:38,801
over de oorsprong van de realiteit zelf.
257
00:24:42,440 --> 00:24:44,363
Realiteit.
258
00:24:44,480 --> 00:24:50,249
De meeste van ons hebben dezelfde
mening over wat realiteit is.
259
00:24:50,360 --> 00:24:54,570
De wereld om ons heen bestaat
onafhankelijk van ons.
260
00:24:54,680 --> 00:24:58,685
Het is vol met echte dingen
die er echt zijn.
261
00:25:01,400 --> 00:25:06,088
Maar de wetenschap ontrafelt
deze simpele aanname...
262
00:25:06,200 --> 00:25:09,602
wat ons brengt naar
de zin van het leven.
263
00:25:11,240 --> 00:25:17,202
Dit meisje bijvoorbeeld, dat loopt
op een drukke markt in Monza, Italië.
264
00:25:22,160 --> 00:25:28,441
Haar realiteit is een overvloed aan
geluid, kleur, smaak en geur.
265
00:25:30,240 --> 00:25:32,527
Allemaal gebaseerd op informatie...
266
00:25:32,640 --> 00:25:36,122
waarmee haar zintuigen
haar brein voeden.
267
00:25:39,400 --> 00:25:45,089
Maar als we eenmaal accepteren
dat de geest is als het weer...
268
00:25:45,200 --> 00:25:49,000
en bepaald wordt door nog
onvoorspelbare natuurwetten...
269
00:25:49,120 --> 00:25:52,488
begint de realiteit af te brokkelen.
270
00:25:53,880 --> 00:25:56,645
Het wordt subjectief:
271
00:25:58,520 --> 00:26:02,206
Mijn realiteit is anders
dan die van jou...
272
00:26:02,320 --> 00:26:04,243
of van deze vis.
273
00:26:07,920 --> 00:26:13,006
Zijn realiteit wordt verstoord
door de ronde vissenkom.
274
00:26:13,120 --> 00:26:15,930
Alles is vervormd en krom.
275
00:26:20,520 --> 00:26:25,367
In Monza vonden ze 't cru om vissen in
zo'n verstoorde realiteit te houden...
276
00:26:25,480 --> 00:26:28,848
dat ze zelfs ronde vissenkommen
verboden.
277
00:26:38,600 --> 00:26:43,003
Als wetenschapper vind ik zo'n wet
ongegrond.
278
00:26:44,520 --> 00:26:48,127
Omdat het beeld van deze goudvis
nu anders is dan de onze...
279
00:26:48,240 --> 00:26:52,609
betekent nog niet dat hij in
een verstoorde realiteit leeft.
280
00:26:54,320 --> 00:26:58,291
Stel dat deze goudvis
een soort genie was.
281
00:27:00,280 --> 00:27:03,443
Ook al ziet hij de wereld
anders dan wij...
282
00:27:03,560 --> 00:27:08,248
kan hij nog steeds de wetten
van de natuur volgen.
283
00:27:08,360 --> 00:27:14,481
Wiskunde zou gecompliceerder zijn
door een verstoord perspectief...
284
00:27:14,600 --> 00:27:17,285
maar dat geldt ook voor de fysica.
285
00:27:22,760 --> 00:27:29,325
Als deze slimme vis erachter kon
komen hoe snel de politiemotor reed...
286
00:27:29,440 --> 00:27:35,891
kon hij de juiste weg en het juiste
moment berekenen om te ontsnappen.
287
00:27:54,640 --> 00:27:59,043
De ene realiteit is niet meer waard
dan de ander.
288
00:28:00,400 --> 00:28:06,726
En dat betekent dat de realiteit zelf
in de geest zit van de toeschouwer.
289
00:28:09,000 --> 00:28:14,928
Als je erover nadenkt, is zelfs
ons gezichtspunt verre van volmaakt.
290
00:28:15,040 --> 00:28:20,444
Het lijkt alsof mensenogen goed
de wereld om hun heen kunnen zien...
291
00:28:23,200 --> 00:28:26,568
maar in feite zijn ze helemaal
niet zo goed.
292
00:28:28,640 --> 00:28:32,804
Onze ogen zien slechts een klein
gebied met een goede resolutie.
293
00:28:32,920 --> 00:28:37,687
Een gebied ter grootte van je duim
als je je arm strekt.
294
00:28:39,480 --> 00:28:46,602
De ogen sturen elektrische signalen
naar de hersens beneden de oogzenuw.
295
00:28:46,720 --> 00:28:49,769
Het gebied waar deze zenuw
vastzit aan onze ogen...
296
00:28:49,880 --> 00:28:54,204
betekent dat we twee blinde vlekken
in ons gezichtsveld hebben.
297
00:28:54,320 --> 00:28:58,530
Maar we zien geen wazige wereld
met twee zwarte gaten.
298
00:29:00,320 --> 00:29:04,564
Dat komt door het ongelofelijk orgaan:
ons brein.
299
00:29:05,760 --> 00:29:11,688
Ons hersens vullen de gaten op
en vervormen de oogsignalen...
300
00:29:11,800 --> 00:29:15,930
tot een driedimensionaal model
van de buitenwereld.
301
00:29:19,760 --> 00:29:24,482
Deze geestelijke modellen
noemen wij allen de realiteit.
302
00:29:36,560 --> 00:29:41,043
Hoe brengt dit besef ons dichterbij
de zin van het leven?
303
00:29:42,720 --> 00:29:46,441
Aanvankelijk lijkt het slecht nieuws.
304
00:29:46,560 --> 00:29:51,885
Als de realiteit slechts een model
is in ieder individueel brein...
305
00:29:52,000 --> 00:29:54,651
waar is dan de betekenis?
306
00:29:54,760 --> 00:30:00,130
Beter gezegd: misschien is
er helemaal geen echte realiteit?
307
00:30:04,200 --> 00:30:09,809
Het lijkt gek om ons concept
van realiteit in twijfel te trekken.
308
00:30:09,920 --> 00:30:15,609
Maar om de zin van 't leven te vinden,
moeten we die vraag beantwoorden:
309
00:30:15,720 --> 00:30:19,964
Is er een onafhankelijke realiteit
of niet?
310
00:30:28,920 --> 00:30:33,721
Stel je een scenario voor dat
rechtstreeks uit een sf-film komt.
311
00:30:37,920 --> 00:30:43,563
De wereld om je heen is niet meer
dan een fijne constructie...
312
00:30:43,680 --> 00:30:47,287
van onbekende superieure intelligentie.
313
00:30:49,920 --> 00:30:54,767
Je zintuigen worden voorzien
door een reuzencomputer:
314
00:30:54,880 --> 00:31:00,683
Van wat je ziet tot wat je ruikt,
hoort en voelt.
315
00:31:00,800 --> 00:31:03,451
Maar in feite heb je geen zintuigen.
316
00:31:05,920 --> 00:31:12,610
Je lichaam bestaat niet.
Jij bent slechts een brein in een pot.
317
00:31:16,480 --> 00:31:22,681
Het klinkt misschien bizar, maar dit is
een echte wetenschappelijke stelling:
318
00:31:22,800 --> 00:31:25,007
De simulatietheorie.
319
00:31:26,120 --> 00:31:31,365
We weten slechts dat onze realiteit
gevoed wordt...
320
00:31:31,480 --> 00:31:34,370
door een krachtige supercomputer.
321
00:31:36,240 --> 00:31:42,009
En de simulatie is zo perfect
dat we het niet eens merken.
322
00:31:45,120 --> 00:31:49,682
Maar dit is de kern van het verhaal:
het doet er eigenlijk niet toe.
323
00:31:51,160 --> 00:31:56,610
Zoals Descartes al zei:
We denken, daarom bestaan we.
324
00:31:59,960 --> 00:32:04,045
De hamburger is niets meer
dan een computercode.
325
00:32:08,520 --> 00:32:13,321
Maar ons verlangen om 'm te eten,
is nog steeds ons eigen verlangen.
326
00:32:14,680 --> 00:32:17,411
We hebben nog steeds
een hongergevoel...
327
00:32:17,520 --> 00:32:23,527
onze geest bestaat nog steeds,
zelfs al zitten we in een simulatie.
328
00:32:23,640 --> 00:32:28,771
Dus om de ware aard van de realiteit
in twijfel te trekken, heeft geen zin.
329
00:32:30,120 --> 00:32:36,162
Het is simpeler te accepteren dat we
maar een bepaalde kennis hebben.
330
00:32:42,240 --> 00:32:45,562
Deze tafel bijvoorbeeld.
331
00:32:45,680 --> 00:32:50,242
Hoe weet je of een tafel er nog is
als je de kamer uitgaat...
332
00:32:50,360 --> 00:32:52,488
en 'm niet langer kunt zien.
333
00:33:00,800 --> 00:33:05,966
Misschien pakt de tafel z'n biezen
en verdwijnt uit het raam.
334
00:33:11,240 --> 00:33:15,928
Hij kan een bezoek brengen aan
het internationale ruimtestation.
335
00:33:17,680 --> 00:33:21,241
Misschien vliegt hij zelfs
wel naar de maan.
336
00:33:27,280 --> 00:33:34,482
En dat allemaal voordat hij terugkeert
op dezelfde plek en voor jij terugkomt.
337
00:33:37,200 --> 00:33:40,727
Dit is natuurlijk een onwaarschijnlijk
scenario.
338
00:33:40,840 --> 00:33:43,684
Maar we mogen het niet uitsluiten.
339
00:33:46,720 --> 00:33:52,489
Het is simpeler om aan te nemen dat
de tafel er nog staat als wij weg zijn.
340
00:33:52,600 --> 00:33:57,128
Het is onze beste voorstelling
van de realiteit.
341
00:34:00,960 --> 00:34:04,043
Dat is eigenlijk wat de wetenschap doet.
342
00:34:04,160 --> 00:34:07,050
We maken ons de beste voorstelling
van hoe wij denken...
343
00:34:07,160 --> 00:34:09,766
dat het universum werkt.
344
00:34:11,880 --> 00:34:14,008
De oude Grieken waren de eersten...
345
00:34:14,120 --> 00:34:16,521
die zulke wetenschappelijke modellen
bouwden.
346
00:34:16,640 --> 00:34:21,009
Zij zeiden dat de aarde een grote bol
was die niet bewoog...
347
00:34:21,120 --> 00:34:24,488
en in het midden van het universum
stond.
348
00:34:25,920 --> 00:34:30,562
Maar later kwamen geleerden
zoals Copernicus en Galileo...
349
00:34:30,680 --> 00:34:36,961
met een simpeler en revolutionair
model om dit te omschrijven.
350
00:34:38,000 --> 00:34:44,929
Volgens hen draaide de aarde zelf
in een baan om de zon...
351
00:34:45,040 --> 00:34:47,691
samen met alle andere planeten.
352
00:34:52,560 --> 00:34:55,962
Maar van beide kun je zeggen
dat het niet waar is.
353
00:34:56,080 --> 00:35:00,563
Want net als alle modellen,
zijn het modellen in ons hoofd:
354
00:35:00,680 --> 00:35:05,288
De beste voorstelling van de realiteit
die wij ons kunnen maken.
355
00:35:07,840 --> 00:35:13,529
Wetenschappers maken steeds meer
verfijnde modellen...
356
00:35:13,640 --> 00:35:17,725
en de waarheid van die modellen
is niet vast te stellen.
357
00:35:21,000 --> 00:35:24,049
Een goed voorbeeld hiervan
kwam in de jaren '60.
358
00:35:24,160 --> 00:35:31,931
Wetenschappers bedachten 'n theorie
van hele kleine materie: quarks.
359
00:35:32,040 --> 00:35:37,046
Deze quarks zouden de bouwstenen
zijn van subatomaire deeltjes:
360
00:35:37,160 --> 00:35:38,650
Een proton.
361
00:35:41,600 --> 00:35:44,126
De theorie hierachter was...
362
00:35:44,240 --> 00:35:46,811
dat deze quarks door 'n kracht
bij elkaar werden gehouden...
363
00:35:46,920 --> 00:35:51,369
die sterker werd
als je ze probeerde te scheiden.
364
00:35:51,480 --> 00:35:55,804
Alsof de quarks aan kleine elastiekjes
vastzaten.
365
00:35:56,880 --> 00:36:03,764
Dit model hield ook in dat je nooit
een enkele quark zou kunnen zien.
366
00:36:04,840 --> 00:36:07,969
Sommigen waren eerst sceptisch.
367
00:36:08,080 --> 00:36:12,722
Als je iets per definitie
niet kunt zien...
368
00:36:12,840 --> 00:36:15,286
bestaat het dan wel?
369
00:36:16,760 --> 00:36:21,288
Is het zinnig om te zeggen
dat quarks echt zijn of niet?
370
00:36:26,280 --> 00:36:31,605
In enorme deeltjesversnellers zoals
deze bij CERN in Zwitserland...
371
00:36:31,720 --> 00:36:36,851
zijn wetenschappers op jacht naar
quarks en andere subatomaire deeltjes.
372
00:36:36,960 --> 00:36:40,362
Door protonen tegen elkaar te laten
botsen met enorme snelheden...
373
00:36:40,480 --> 00:36:46,522
kunnen we het gedrag van de kleinste
deeltjes in de natuur bestuderen.
374
00:36:46,640 --> 00:36:50,361
Hoewel we quarks niet direct
kunnen zien...
375
00:36:50,480 --> 00:36:55,202
hebben we wel bewijs gezien van
het gedrag volgens 't quarkmodel.
376
00:36:59,360 --> 00:37:02,170
Bestaan quarks eigenlijk?
377
00:37:04,760 --> 00:37:11,006
Ze bestaan slechts als een model
dat werkt.
378
00:37:11,120 --> 00:37:13,691
Meer weten we niet.
379
00:37:15,600 --> 00:37:19,889
Dit heet het concept van
modelafhankelijke realiteit.
380
00:37:20,000 --> 00:37:24,324
En dat brengt ons rechtstreeks
naar de zin van het leven.
381
00:37:29,120 --> 00:37:34,251
Naar mijn mening heeft de
wetenschap ons iets bijzonders geleerd:
382
00:37:34,360 --> 00:37:39,446
Wij mensen zijn complexe biologische
machines die zich gedragen...
383
00:37:39,560 --> 00:37:46,011
volgens de wetten van de natuur.
Ons brein versterkt ons bewustzijn...
384
00:37:46,120 --> 00:37:51,126
door een bijzonder netwerk van
op elkaar reagerende zenuwcellen.
385
00:37:53,560 --> 00:37:56,962
Dat bewustzijn creëert
een driedimensionaal model...
386
00:37:57,080 --> 00:37:58,969
van de buitenwereld:
387
00:37:59,080 --> 00:38:03,210
Het best voorstelbare model
dat we realiteit noemen.
388
00:38:04,480 --> 00:38:09,805
Deze realiteit is veel meer dan we
dagelijks om ons heen zien.
389
00:38:13,000 --> 00:38:18,530
Grote grond- en ruimtetelescopen
hebben ons begrip verbreed.
390
00:38:18,640 --> 00:38:22,440
We kunnen verder in de ruimte kijken...
391
00:38:22,560 --> 00:38:26,531
en een groter model bouwen
dan ooit tevoren.
392
00:38:29,040 --> 00:38:32,840
Terwijl we steeds verder
in onze kosmos turen...
393
00:38:32,960 --> 00:38:37,284
is onze realiteit ook gegroeid
en groeit nog steeds.
394
00:38:38,600 --> 00:38:41,888
Waar we ooit gaten zagen in de hemel...
395
00:38:42,000 --> 00:38:46,483
zien we nu verre sterren zoals onze zon.
396
00:38:46,600 --> 00:38:49,649
Vele met hun eigen planeten en manen.
397
00:38:51,480 --> 00:38:57,522
Toen ontdekten we verre
sterrenstelsels met miljarden sterren.
398
00:39:00,760 --> 00:39:03,366
We hebben in het verleden gekeken.
399
00:39:03,480 --> 00:39:06,848
Helemaal tot de geboorte
van het universum zelf.
400
00:39:17,040 --> 00:39:23,161
Deze 13,7 miljard jaar oude
geschiedenis van het universum...
401
00:39:23,280 --> 00:39:27,126
bestaat als een model in onze geest.
402
00:39:32,320 --> 00:39:37,121
Maar hoe brengt dat ons naar
de zin van 't leven?
403
00:39:37,240 --> 00:39:40,847
Volgens mij is het antwoord duidelijk.
404
00:39:42,400 --> 00:39:47,042
De zin zelf is een ander model
van de realiteit...
405
00:39:47,160 --> 00:39:50,721
die we zelf in ons brein bouwen.
406
00:39:58,200 --> 00:40:00,521
Neem deze moeder met kind.
407
00:40:01,560 --> 00:40:06,600
Ze creëren ieder hun eigen
realiteitsbellen in hun bewustzijn.
408
00:40:07,960 --> 00:40:10,930
De jongste kan een gedetailleerd
geestelijk model creëren...
409
00:40:11,040 --> 00:40:12,769
van zijn omgeving.
410
00:40:15,840 --> 00:40:21,244
Zelfs al kan hij het feit niet waarderen
dat hij op de vijfde verdieping is.
411
00:40:25,600 --> 00:40:29,525
De realiteit van de moeder wordt
ook gestuurd door haar geest.
412
00:40:29,640 --> 00:40:36,364
Voor haar is de liefde voor haar zoon
zo echt als de telefoon in haar hand.
413
00:40:36,480 --> 00:40:42,044
Kortweg: het brein is niet alleen
verantwoordelijk voor de realiteit...
414
00:40:44,640 --> 00:40:48,440
maar ook voor onze emoties
en betekenis.
415
00:40:54,080 --> 00:40:58,563
Liefde en eer, goed en fout...
416
00:40:58,680 --> 00:41:02,162
horen bij het universum dat we
in ons hoofd creëren.
417
00:41:02,280 --> 00:41:07,241
Net als een tafel, een planeet
of een sterrenstelsel.
418
00:41:09,760 --> 00:41:13,685
Het is opmerkelijk om te denken
dat ons brein...
419
00:41:13,800 --> 00:41:19,523
in feite 'n verzameling deeltjes is die
werkt volgens de wet van de fysica...
420
00:41:19,640 --> 00:41:25,124
het prachtige vermogen heeft om
niet alleen de realiteit te zien...
421
00:41:25,240 --> 00:41:28,050
maar er ook een betekenis aan geeft.
422
00:41:34,400 --> 00:41:38,450
De zin van het leven
is wat jij ervan maakt.
423
00:41:41,320 --> 00:41:46,884
Persoonlijk vind ik dat iedereen
betekenis geeft aan het universum.
424
00:41:51,200 --> 00:41:56,650
We zijn, zoals kosmoloog Carl Sagan
ooit zei:
425
00:41:56,760 --> 00:42:00,207
Het universum aanschouwt zichzelf.
426
00:42:08,240 --> 00:42:13,804
Zin kan slechts bestaan binnen
de grenzen van het menselijk brein.
427
00:42:13,920 --> 00:42:19,086
Op deze manier is de zin van
het leven niet ergens daarbuiten...
428
00:42:19,200 --> 00:42:21,931
maar zit gewoon tussen onze oren.
429
00:42:24,400 --> 00:42:29,531
In vele opzichten maakt dat ons:
de Heren der Schepping.
429
00:42:30,305 --> 00:43:30,160
Aanbieding 6K BOX/1jaar Live TV 145 euro!
They are back! WWW.ALLIN1BOX.NL
39215
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bengali
Bosnian
Bulgarian
Catalan
Cebuano
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Finnish
French
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Gujarati
Haitian Creole
Hawaiian
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Khmer
Korean
Kurdish (Kurmanji)
Kyrgyz
Lao
Latvian
Lithuanian
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Nepali
Norwegian
Pashto
Polish
Romanian
Russian
Samoan
Serbian
Sesotho
Shona
Sinhala
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swahili
Swedish
Tajik
Thai
Turkish
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese
