Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:06,033 --> 00:00:08,733
EEN NETFLIX-DOCUMENTAIREREEKS
2
00:00:14,633 --> 00:00:16,433
GEKETEND DOOR SLAVERNIJ
3
00:00:17,800 --> 00:00:22,766
Cuba heeft altijd al
voor z'n vrijheid gevochten.
4
00:00:24,600 --> 00:00:26,200
GESTRAFT VOOR DROMEN
5
00:00:27,333 --> 00:00:32,100
Er stierven 100.000 man en we verloren
de oorlog, maar het land veranderde.
6
00:00:34,433 --> 00:00:36,066
IN DE GREEP VAN DE DOLLAR
7
00:00:40,233 --> 00:00:41,233
VERSTIKT DOOR DE MAFFIA
8
00:00:41,300 --> 00:00:46,733
Het is wel duidelijk dat Meyer Lansky
Batista corrupt had gemaakt.
9
00:00:48,333 --> 00:00:50,100
VERLEID DOOR EEN BELOFTE
10
00:00:50,700 --> 00:00:53,066
Het is geen leugen. Ze beloofden niets.
11
00:00:53,133 --> 00:00:56,333
Ze hadden en revolutie beloofd
en die is er gekomen.
12
00:00:56,433 --> 00:00:58,000
VERBLIND DOOR HELDEN
13
00:01:00,166 --> 00:01:04,433
Deze mannen zouden martelaren worden...
14
00:01:04,500 --> 00:01:07,166
...of nationale helden.
15
00:01:09,066 --> 00:01:10,433
Een revolutie.
16
00:01:12,133 --> 00:01:13,266
Fidel Castro
17
00:01:17,566 --> 00:01:19,600
BEREID OFFERS TE BRENGEN
18
00:01:19,666 --> 00:01:24,166
Hij zei tegen Chroetsjtsjov: 'Gebruik het
nucleaire arsenaal van de Sovjet-Unie.'
19
00:01:26,000 --> 00:01:27,033
Apocalyps.
20
00:01:32,000 --> 00:01:33,433
MAAR CAPITULEER NOOIT
21
00:01:51,433 --> 00:01:53,766
Cuba is vandaag de dag
een vreemde combinatie van...
22
00:01:54,000 --> 00:01:56,400
...een tropisch paradijs
en bijzondere nostalgie.
23
00:01:58,600 --> 00:02:03,300
Het eiland staat bekend om sigaren,
rum en zijn koloniale schoonheid.
24
00:02:06,100 --> 00:02:08,100
Maar om het hedendaagse Cuba
te begrijpen...
25
00:02:08,300 --> 00:02:11,300
...moet je het turbulente verleden kennen.
26
00:02:11,366 --> 00:02:15,500
Eeuwenlang was Cuba een broeinest
voor opschudding.
27
00:02:18,100 --> 00:02:21,000
Hoe werd Cuba het centrum
van slavenhandel?
28
00:02:24,100 --> 00:02:28,233
Waarom stortte, uitgerekend hier,
het Spaanse koloniale rijk in?
29
00:02:30,533 --> 00:02:37,133
En waarom heeft de VS een militaire basis
in Cuba in Guantanamo?
30
00:02:37,733 --> 00:02:41,700
Cuba draagt de littekens van 500 jaar
buitenlandse bezetting.
31
00:02:42,600 --> 00:02:46,366
Maar dat betekent niet dat de bevolking
haar droom van vrijheid heeft opgegeven.
32
00:02:48,233 --> 00:02:52,566
Cuba is altijd een gewild land
van de wereldmachten geweest.
33
00:02:53,266 --> 00:02:56,166
Door het Spaanse rijk...
34
00:02:56,233 --> 00:02:57,366
CUBAANSE SCHRIJVER
35
00:02:57,433 --> 00:03:03,766
...door Engeland en door Frankrijk.
Het werd veroverd door Spanje.
36
00:03:04,000 --> 00:03:08,400
Cuba speelde een beslissende rol tijdens
de ontdekking van Noord- en Zuid-Amerika.
37
00:03:08,466 --> 00:03:10,200
CUBAANSE FILOSOOF
38
00:03:10,266 --> 00:03:14,200
Maar ik ben erg blij dat deze uitdrukking
niet zoveel meer wordt gebruikt...
39
00:03:14,266 --> 00:03:17,733
...want wij waren hier
voordat het 'ontdekt' werd.
40
00:03:18,633 --> 00:03:21,233
Cuba is het grootste eiland
van de Caraïben.
41
00:03:22,233 --> 00:03:26,033
Het is 1223 kilometer wijd.
42
00:03:26,466 --> 00:03:30,200
Dat is ongeveer de afstand
van Washington naar Miami.
43
00:03:33,600 --> 00:03:35,766
Cuba's klimaat is heet en tropisch.
44
00:03:36,266 --> 00:03:40,033
De grond is vruchtbaar
en de oceaan eromheen is rijk aan vis.
45
00:03:42,400 --> 00:03:47,133
Al eeuwenlang zorgt dit ervoor dat Cuba
een bestemming is voor immigranten...
46
00:03:47,200 --> 00:03:48,766
...en indringers.
47
00:03:51,233 --> 00:03:55,766
De eerste sporen van menselijk leven
op Cuba zijn meer dan 4000 jaar oud...
48
00:03:56,266 --> 00:03:58,200
...ouder dan de piramides van Egypte.
49
00:03:59,766 --> 00:04:04,300
Cuba's oorspronkelijke bewoners
woonden in palmboom hutten of grotten.
50
00:04:05,400 --> 00:04:10,700
Ze leefden van zoete aardappelen,
yucca's, pinda's, vis en prooi.
51
00:04:13,433 --> 00:04:17,066
Ze waren ook de eerste mensen
die land bebouwden en tabak rookten.
52
00:04:22,733 --> 00:04:25,500
Op 28 oktober 1492...
53
00:04:25,700 --> 00:04:28,633
...verschenen drie karvelen op de horizon.
54
00:04:29,000 --> 00:04:32,266
De mannen die uitstapten waren
onbekend voor de eilandbewoners.
55
00:04:32,800 --> 00:04:36,400
Ze waren blank.
Ze droegen stalen zwaarden en helmen.
56
00:04:37,000 --> 00:04:39,766
Ze waren Spanjaarden,
en hun leider was Christopher Columbus.
57
00:04:40,000 --> 00:04:41,766
Geboren in Italië, 1451
58
00:04:42,000 --> 00:04:44,633
Door Columbus ontdekten de Spanjaarden
de eilanden in 1492.
59
00:04:44,700 --> 00:04:46,600
Toen wisten ze nog niet...
60
00:04:46,666 --> 00:04:47,733
DUITSE HISTORICUS
61
00:04:47,800 --> 00:04:51,033
...dat het zo toonaangevend zou worden,
als Amerika vandaag de dag.
62
00:04:51,100 --> 00:04:53,300
Columbus ging terug naar Barcelona...
63
00:04:53,366 --> 00:04:56,700
...naar zijn beschermers,
koningin Isabella en koning Ferdinand.
64
00:04:57,233 --> 00:04:58,766
Ze hadden z'n reis gefinancierd...
65
00:04:59,000 --> 00:05:01,500
...maar in plaats van goud of zilver...
66
00:05:02,000 --> 00:05:05,533
...bracht hij alleen een paar Cubaanse
inlanders die hij 'indianen' noemde.
67
00:05:06,033 --> 00:05:09,000
In z'n dagboek schreef hij dat ze
goede slaven zouden zijn.
68
00:05:09,533 --> 00:05:11,300
De Spaanse regenten kondigden aan...
69
00:05:11,366 --> 00:05:14,133
...dat er geen slavernij zou zijn
in de Nieuwe Wereld...
70
00:05:14,200 --> 00:05:16,066
...voordat ze Columbus terugstuurden...
71
00:05:16,133 --> 00:05:18,500
...om Cuba en de omliggende eilanden
te veroveren.
72
00:05:19,200 --> 00:05:21,333
Hun bevel werd prompt genegeerd.
73
00:05:21,733 --> 00:05:24,633
De mannen werden
waarschijnlijk tot slaaf gemaakt...
74
00:05:24,700 --> 00:05:28,200
...gedood,
of ze werkten als kruier tot ze stierven.
75
00:05:28,266 --> 00:05:33,466
De kinderen werden min of meer
als Spanjaarden grootgebracht.
76
00:05:33,533 --> 00:05:37,200
Vrouwen 'verenigden' zich met de families
van de Spaanse veroveraars.
77
00:05:37,533 --> 00:05:38,400
Eerst...
78
00:05:38,466 --> 00:05:41,233
...verwelkomden de inlanders
de Spanjaarden met open armen.
79
00:05:41,733 --> 00:05:43,700
Toen de vijandelijkheden begonnen...
80
00:05:43,800 --> 00:05:46,500
...maakten ze geen kans tegen
de veroveraars.
81
00:05:47,266 --> 00:05:49,500
Ze reageerden met weinig weerstand...
82
00:05:49,566 --> 00:05:52,333
...want ze waren hen op militair vlak
compleet de baas...
83
00:05:52,400 --> 00:05:58,033
...en ze werden ongeveer uitgeroeid
door de ziektes...
84
00:05:58,100 --> 00:06:01,266
...die de Spanjaarden bij zich droegen,
zoals de mazelen en de pokken.
85
00:06:02,666 --> 00:06:05,500
Spaanse zwaarden en Europese ziektes...
86
00:06:05,566 --> 00:06:09,666
...doodden 90 procent van Cuba's bewoners
binnen een paar jaar.
87
00:06:10,700 --> 00:06:13,300
Maar de uitwisseling van ziektes
ging beiden kanten op.
88
00:06:14,166 --> 00:06:17,800
Columbus' veroveraars
brachten ook iets mee terug.
89
00:06:18,366 --> 00:06:19,266
Syfilis.
90
00:06:23,266 --> 00:06:26,066
Desondanks was de Spaanse overwinning
in de Nieuwe Wereld...
91
00:06:26,133 --> 00:06:27,700
...ongeëvenaard in de geschiedenis.
92
00:06:28,533 --> 00:06:30,066
In naam van het kruis...
93
00:06:30,133 --> 00:06:32,533
...verspreidden de veroveraars
dood en slavernij.
94
00:06:34,400 --> 00:06:38,200
Door zijn strategische ligging,
speelde Cuba een beslissende rol.
95
00:06:39,300 --> 00:06:45,033
Havana was de sleutel naar de Caraïben.
96
00:06:46,300 --> 00:06:52,666
Door zijn haven kwamen alle rijkdommen
van de Nieuwe Wereld.
97
00:06:52,733 --> 00:06:56,133
Goud, zilver, hout en kruiden.
98
00:06:56,200 --> 00:06:59,800
Cuba was een steunpilaar
van het Spaanse rijk...
99
00:07:00,033 --> 00:07:01,333
ZWITSERSE HISTORICUS
100
00:07:01,400 --> 00:07:05,700
...als we het hebben over Latijns-Amerika.
Vanaf het begin van de koloniale tijd...
101
00:07:05,766 --> 00:07:09,600
...was Havana het grootste
commerciële centrum...
102
00:07:09,666 --> 00:07:13,466
...voor koloniale
goederen en kostbaarheden.
103
00:07:13,533 --> 00:07:15,700
Het was de haven waar de schepen zich...
104
00:07:15,766 --> 00:07:18,300
...een of twee keer per jaar
verzamelden...
105
00:07:18,366 --> 00:07:20,566
...voor de zogenaamde
Carrera de Indias...
106
00:07:20,633 --> 00:07:23,066
...en de Atlantische Oceaan overstaken.
107
00:07:25,400 --> 00:07:29,100
Spanje deed er nauwelijks 50 jaar over
om de Nieuwe Wereld te veroveren.
108
00:07:30,300 --> 00:07:33,533
Ze vernietigden het rijk van
de machtige Inca's en Azteken.
109
00:07:35,700 --> 00:07:39,466
De rijkdommen van de Nieuwe Wereld
werden op Spaanse galjoenen geladen.
110
00:07:42,733 --> 00:07:45,500
Op weg naar Spanje
verzamelden ze zich in Havana...
111
00:07:45,600 --> 00:07:50,233
...en voegden een van de meest waardevolle
rijkdommen aan hun lading toe: tabak.
112
00:07:54,800 --> 00:07:59,233
Gedurende de 16e eeuw was tabak
Cuba's voornaamste exportproduct.
113
00:08:01,400 --> 00:08:04,733
De oorspronkelijke bewoners waren
de eersten die het kweekten en rookten.
114
00:08:07,266 --> 00:08:10,266
Spaanse zeemannen en handelaars
namen het mee de wereld over.
115
00:08:11,700 --> 00:08:15,733
Door hen werd Cuba bekend als een
'tabak-eiland'.
116
00:08:23,000 --> 00:08:25,800
Tabak is een veeleisende plant
die veel aandacht nodig heeft.
117
00:08:26,033 --> 00:08:27,500
SPAANSE HISTORICUS
118
00:08:27,566 --> 00:08:31,133
De tabaksbladeren moeten zorgvuldig
in de gaten worden gehouden...
119
00:08:31,200 --> 00:08:36,266
...want ze kunnen alleen
op het juiste moment geoogst worden.
120
00:08:36,333 --> 00:08:40,600
Er waren altijd slaven in tabak...
121
00:08:40,666 --> 00:08:44,166
...maar ook veel zelfstandige boeren
en kleine pachters.
122
00:08:44,766 --> 00:08:47,333
Honderd jaar na Columbus' aankomst...
123
00:08:47,766 --> 00:08:51,133
...waren de inlanders
bijna allemaal uitgeroeid.
124
00:08:51,566 --> 00:08:54,333
Om de exploitatie van hun nieuwe gebied
voort te zetten...
125
00:08:54,400 --> 00:08:57,133
...moest Spanje
nieuwe arbeidskrachten importeren.
126
00:08:57,666 --> 00:09:01,633
Gewetenloze handelaars loste het op
met Afrikaanse slaven.
127
00:09:03,066 --> 00:09:06,700
Twaalf en een half miljoen Afrikanen
werden in slavenschepen gepropt...
128
00:09:06,766 --> 00:09:08,600
...en naar de Nieuwe Wereld gebracht.
129
00:09:09,733 --> 00:09:12,666
Anderhalf miljoen mensen
stierven onderweg.
130
00:09:13,100 --> 00:09:16,100
Slavernij kwam naar Cuba,
net als naar alle plaatsen in Amerika.
131
00:09:16,166 --> 00:09:21,000
Ongeveer 2 miljoen van hen
werden naar Cuba gebracht.
132
00:09:21,066 --> 00:09:27,333
Ze waren net als koopwaar.
Het was een grote, ongure handel.
133
00:09:27,400 --> 00:09:30,300
Slavernij kwam vroeg naar Cuba
toen de Spanjaarden overnamen...
134
00:09:30,366 --> 00:09:32,200
CUBAANSE BALLING EN HISTORICUS
135
00:09:32,266 --> 00:09:35,166
...maar het ontwikkelde zich niet
tot een grote institutie...
136
00:09:35,233 --> 00:09:41,400
...tot na 1804, 1805, toen Haïti...
137
00:09:41,466 --> 00:09:44,733
De suikermolens in Haïti vernield werden.
138
00:09:47,066 --> 00:09:49,533
Haïti is deel van Cuba's
aangrenzende eiland...
139
00:09:50,000 --> 00:09:51,766
...en een Franse kolonie sinds 1660.
140
00:09:53,000 --> 00:09:55,233
Terwijl Cuba afhankelijk was
van tabak bebouwen...
141
00:09:55,333 --> 00:09:57,700
...was Haïti's belangrijkste gewas
suikerriet.
142
00:09:59,233 --> 00:10:02,200
Met genoeg mankracht was het
een winstgevende zaak.
143
00:10:02,433 --> 00:10:06,800
Er woonden in 1789
32.000 kolonisten in Haïti...
144
00:10:07,033 --> 00:10:10,600
...en 432.000 Afrikaanse slaven.
145
00:10:12,733 --> 00:10:15,433
Op 17 augustus 1791...
146
00:10:15,500 --> 00:10:18,166
...kwamen Haïti's slaven in opstand.
147
00:10:18,266 --> 00:10:19,566
Ze doodden hun eigenaren...
148
00:10:19,633 --> 00:10:22,700
...en vochten een bloedige oorlog
om hun vrijheid terug te winnen.
149
00:10:22,766 --> 00:10:25,133
Haïti's suikerindustrie was verdwenen.
150
00:10:26,200 --> 00:10:31,266
De consequentie was dat de voornaamste
suikerfabrikant van de wereld...
151
00:10:31,333 --> 00:10:35,133
...een paar jaar lang verdween.
152
00:10:35,200 --> 00:10:38,333
De Cubanen zagen een kans.
153
00:10:38,400 --> 00:10:41,366
Ze wilden de handel
van de Franse kolonie overnemen.
154
00:10:41,433 --> 00:10:43,500
Het is belangrijk op te merken...
155
00:10:46,433 --> 00:10:53,433
...dat veel mensen van het Franse Haïti
naar Cuba migreerden.
156
00:10:53,500 --> 00:10:57,700
Ze brachten veel geld en veel kennis mee.
157
00:10:57,800 --> 00:11:02,700
De Cubanen verwelkomden de vluchtelingen
die plantage-eigenaren waren.
158
00:11:03,033 --> 00:11:07,233
Met hun help doelde Cuba erop om
de nieuwe hoofdstad van suiker te worden.
159
00:11:07,700 --> 00:11:10,733
Maar dit betekende dat er meer slaven
uit Afrika nodig waren.
160
00:11:11,333 --> 00:11:13,000
De revolutie in Haïti, echter...
161
00:11:13,066 --> 00:11:15,733
...had het gebruik van slaven verzwakt.
162
00:11:16,333 --> 00:11:19,133
Er was steeds meer vraag naar
de bevrijding van slaven.
163
00:11:19,200 --> 00:11:20,466
AFSCHAFFING
SLAVERNIJ
164
00:11:20,633 --> 00:11:22,766
Op 1 augustus 1834...
165
00:11:23,000 --> 00:11:27,033
...verklaarden de Britten dat alle slaven
in hele rijk vrij waren.
166
00:11:27,100 --> 00:11:28,400
IK BEN GEEN VROUW EN ZUS
167
00:11:28,466 --> 00:11:31,066
Maar Spanje en Cuba weigerden
dit voorbeeld te volgen.
168
00:11:31,200 --> 00:11:33,700
Hun suikerhandel was afhankelijk
van slavenarbeid.
169
00:11:34,500 --> 00:11:38,166
Tegen het midden van de eeuw,
1850, 1860...
170
00:11:38,433 --> 00:11:41,166
...had Spanje de suikerindustrie
ontwikkeld...
171
00:11:41,233 --> 00:11:43,766
...en was Cuba de grootste exporteur
van suiker.
172
00:11:44,000 --> 00:11:47,166
Suiker betekende, voor de Cubanen...
173
00:11:47,233 --> 00:11:51,200
...een noodzaak voor slavenarbeid.
174
00:11:51,666 --> 00:11:54,566
Slaven werden zonder veel belemmering
naar Cuba gebracht...
175
00:11:54,633 --> 00:11:57,066
...tot rond 1860.
176
00:11:57,500 --> 00:12:01,033
Slavernij was eeuwenlang een bepalend deel
van de Cubaanse geschiedenis.
177
00:12:01,100 --> 00:12:03,466
Meerdere keren laten
historische tellingen...
178
00:12:03,566 --> 00:12:07,100
...zien dat Afrikaanse slaven talrijker
waren dan de Spaanse kolonisten...
179
00:12:07,166 --> 00:12:10,500
...maar nooit genoeg om een revolutie,
zoals in Haïti mogelijk te maken.
180
00:12:10,566 --> 00:12:13,333
Zelfs vandaag zijn naar schatting
60 procent van Cubanen...
181
00:12:13,400 --> 00:12:15,533
...op z'n minst deels
afstammend van slaven.
182
00:12:15,633 --> 00:12:18,700
Zonder de zwarten,
zou Cuba geen Cuba zijn.
183
00:12:18,766 --> 00:12:21,433
Zonder Afro-Cubanen
zouden we geen literatuur hebben...
184
00:12:22,800 --> 00:12:26,266
...of muziek en dans zoals we dat
vandaag de dag hebben.
185
00:12:26,333 --> 00:12:30,133
Cuba, zoals we het kennen,
zou niet hebben bestaan.
186
00:12:30,200 --> 00:12:35,666
Dat is niet hun grootste nalatenschap.
187
00:12:35,733 --> 00:12:39,400
De grootste nalatenschap die
de Afrikaanse slaven naar Cuba brachten...
188
00:12:39,500 --> 00:12:45,766
...is hun zweet en bloed
die de Cubaanse natie hebben gebouwd.
189
00:12:48,300 --> 00:12:50,566
Cuba's suikerplantages
breidden zich uit...
190
00:12:50,633 --> 00:12:55,133
...ondanks de stijgende belasting
en douanekosten door Spanje opgelegd.
191
00:12:55,700 --> 00:12:58,100
De blanke kolonisten in Havana
werden rijk.
192
00:12:58,333 --> 00:13:00,666
Het platteland ging ten gronde
aan armoede.
193
00:13:02,666 --> 00:13:05,733
Cuba's grootste klant voor suiker waren
hun noordelijke buren...
194
00:13:05,800 --> 00:13:07,700
...de Verenigde Staten van Amerika.
195
00:13:10,633 --> 00:13:12,633
Spanje hield de slavernij op Cuba
in stand.
196
00:13:15,233 --> 00:13:16,533
Dit is de enige reden...
197
00:13:16,600 --> 00:13:21,100
...dat ze zo lang
koloniale heerschappij hadden.
198
00:13:21,166 --> 00:13:25,266
De Cubanen wisten dat,
zonder de bescherming van Spanje...
199
00:13:25,333 --> 00:13:30,100
...de Britten het hele systeem
zouden hebben stopgezet.
200
00:13:30,166 --> 00:13:31,333
ATLANTISCHE OCEAAN
AFRIKA
201
00:13:31,400 --> 00:13:35,733
Driehonderd jaar lang heerste Spanje over
grote territoria in Amerika.
202
00:13:36,400 --> 00:13:40,533
Pas in het begin van de 19e eeuw
begonnen koloniën een voor een...
203
00:13:40,600 --> 00:13:42,566
...tegen Spanje te rebelleren.
204
00:13:43,133 --> 00:13:46,000
Het was het begin van het einde
van het Spaanse imperium.
205
00:13:48,433 --> 00:13:51,266
Cuba bleef loyaal vanwege de slavernij.
206
00:13:51,433 --> 00:13:54,733
Dat was het enige wat de grote
suikerwinst garandeerde.
207
00:13:56,300 --> 00:14:01,700
Het was als een troefkaart
in Madrids handen.
208
00:14:01,766 --> 00:14:04,566
Ze legden er nadruk op
dat ze de orde handhaafden...
209
00:14:04,633 --> 00:14:06,633
...zodat Cuba's economie kon bloeien.
210
00:14:06,700 --> 00:14:10,300
Cubanen hebben hiervoor geboet.
211
00:14:10,366 --> 00:14:15,700
Spanje zag Cuba als een gebied
om uit te buiten.
212
00:14:15,766 --> 00:14:17,766
CUBAANSE HISTORICUS EN SCHRIJFSTER
213
00:14:18,033 --> 00:14:22,366
Ze wilden hun eigen economie versterken...
214
00:14:22,433 --> 00:14:25,300
...want deze liep achter...
215
00:14:25,366 --> 00:14:27,400
...op de rest van Europa.
216
00:14:27,466 --> 00:14:34,466
Ze hebben Cuba volledig uitgebuit.
217
00:14:35,433 --> 00:14:36,466
Net als Cuba...
218
00:14:36,533 --> 00:14:39,766
...waren de staten in het zuiden van de VS
afhankelijk van slavernij.
219
00:14:40,566 --> 00:14:44,500
Veel Cubanen en zuiderlingen wilden
dat Cuba onderdeel zou worden van de unie.
220
00:14:45,100 --> 00:14:47,300
Dit zou de slavernij in Cuba beschermen...
221
00:14:47,633 --> 00:14:50,200
...en nog een slavenstaat in de VS
introduceren...
222
00:14:50,266 --> 00:14:53,066
...waardoor ze de meerderheid
in Het Congres zouden hebben.
223
00:14:53,766 --> 00:14:57,533
Maar in 1860 werd Abraham Lincoln,
een tegenstander van slavernij...
224
00:14:57,600 --> 00:15:00,100
...gekozen als president van de VS.
225
00:15:02,733 --> 00:15:05,700
De zuidelijke staten splitsten zich
onmiddellijk af van de unie.
226
00:15:06,166 --> 00:15:08,166
President Lincoln mobiliseerde
het leger...
227
00:15:08,466 --> 00:15:10,033
VRIJHEID VOOR
MILJOENEN
228
00:15:10,133 --> 00:15:12,166
...en zo begon een lange,
bloederige strijd.
229
00:15:13,266 --> 00:15:14,400
Vroeg in de oorlog...
230
00:15:14,766 --> 00:15:18,000
...stelde Lincoln
alle slaven in de VS vrij.
231
00:15:19,000 --> 00:15:21,633
Na vier jaar won het noorden
van het zuiden...
232
00:15:21,700 --> 00:15:23,800
...en werd slavernij afgeschaft.
233
00:15:25,000 --> 00:15:26,666
De burgeroorlog in de VS...
234
00:15:26,733 --> 00:15:30,200
...zorgde voor een natie
waar slavernij was beëindigd...
235
00:15:31,233 --> 00:15:34,666
...en veel Cubanen zagen de mogelijkheid
om zich bij de VS aan te sluiten...
236
00:15:34,733 --> 00:15:36,400
...als iets negatiefs...
237
00:15:36,466 --> 00:15:38,166
...en ze begonnen te denken...
238
00:15:38,233 --> 00:15:42,500
...of we moeten de relatie met Spanje
aanpassen...
239
00:15:42,566 --> 00:15:44,700
...of volledig breken met Spanje.
240
00:15:45,733 --> 00:15:47,800
In de 19e eeuw...
241
00:15:48,033 --> 00:15:51,100
...was Cuba al verdeeld
in een oostelijk en westelijk deel.
242
00:15:51,633 --> 00:15:55,066
De hoofdstad, Havana,
lag in het westelijk deel van het eiland.
243
00:15:55,800 --> 00:15:58,100
Hier woonden handelaars
van Spaanse afkomst...
244
00:15:58,166 --> 00:16:00,300
...en de rijksambtenaren van het eiland.
245
00:16:00,400 --> 00:16:03,166
Mensen die profiteerden
van de suikerhandel.
246
00:16:05,100 --> 00:16:06,800
We hebben twee
geschiedenissen in Cuba.
247
00:16:07,033 --> 00:16:09,800
Een van de globale stad, Havana...
248
00:16:10,033 --> 00:16:12,000
...en een van het territorium eromheen...
249
00:16:13,633 --> 00:16:18,366
...dat, voorzichtig gezegd,
tevreden was een provincie te zijn.
250
00:16:18,433 --> 00:16:21,066
In de geschiedenis van Cuba...
251
00:16:21,133 --> 00:16:26,266
...gingen revoluties altijd
van het oosten naar het westen.
252
00:16:27,533 --> 00:16:30,000
Cuba's slaven keken eerst naar Haïti...
253
00:16:30,066 --> 00:16:31,800
...en toen naar de VS met hoop...
254
00:16:32,233 --> 00:16:34,166
...terwijl hun eigenaar met angst keken.
255
00:16:35,100 --> 00:16:37,166
Amerika's voormalige slaven
waren nu vrij...
256
00:16:37,233 --> 00:16:39,366
...en hadden recht op loon voor hun werk.
257
00:16:40,066 --> 00:16:42,166
Maar hun conditie
verbeterde zich nauwelijks.
258
00:16:42,533 --> 00:16:45,466
Eigenaren van slaven in Cuba
zaten in de problemen.
259
00:16:46,233 --> 00:16:50,466
Het is een historische wending
van het lot.
260
00:16:50,533 --> 00:16:52,700
Eeuwenlang waren de plantage-eigenaren...
261
00:16:52,766 --> 00:16:57,733
...en de suikerindustrie-aristocraten
bang voor een slavenopstand.
262
00:16:57,800 --> 00:16:59,400
Maar, ironisch genoeg...
263
00:17:01,100 --> 00:17:03,733
...kwam de eerste opstand
niet van de slaven zelf.
264
00:17:03,800 --> 00:17:05,800
Het was een groep blanke...
265
00:17:06,033 --> 00:17:09,566
...creoolse plantage-eigenaren
uit Oost-Cuba...
266
00:17:09,633 --> 00:17:14,033
...die zorgen voor de oorlog in 1868.
267
00:17:15,166 --> 00:17:16,766
Verklaarde Cuba onafhankelijk in 1868
268
00:17:17,000 --> 00:17:20,700
Cuba's strijd voor vrijheid wordt geasso-
cieerd met Carlos Manuel de Céspedes.
269
00:17:20,766 --> 00:17:24,099
Hij was de eigenaar van een kleine
suikerplantage in Oost-Cuba...
270
00:17:24,400 --> 00:17:27,366
...maar plukte weinig vruchten
van de Cubaanse suikerwinsten.
271
00:17:27,433 --> 00:17:30,166
Volgens Céspedes kwam dat door...
272
00:17:30,233 --> 00:17:33,266
...Spanjes excessieve belastingen
en douanekosten.
273
00:17:33,533 --> 00:17:35,733
Op 10 oktober 1868...
274
00:17:35,800 --> 00:17:38,666
...verzocht hij alle Cubanen om
tegen Spanje te rebelleren...
275
00:17:39,233 --> 00:17:41,733
...en verklaarde het eiland tot
een onafhankelijk land.
276
00:17:42,566 --> 00:17:45,333
De volgende dag bevrijdde hij
al z'n slaven.
277
00:17:46,266 --> 00:17:50,133
Hij dacht: als ik al m'n slaven bevrijd,
heb ik m'n eigen leger.
278
00:17:50,200 --> 00:17:52,066
FRANSE POLITICOLOOG
279
00:17:52,133 --> 00:17:53,766
Het is misschien een beetje wrang...
280
00:17:54,000 --> 00:17:58,500
...maar dat is volgens mij gebeurd.
281
00:17:59,300 --> 00:18:04,333
In 1868, bestond het leger van Spanje
uit 7000 soldaten...
282
00:18:04,400 --> 00:18:07,233
...en aangevuld door 30.000
Cubaanse vrijwilligers.
283
00:18:08,100 --> 00:18:12,233
Tegenover hen stond Céspedes,
z'n bondgenoten en hun vrije slaven.
284
00:18:12,666 --> 00:18:17,166
Twaalfduizend man, waarvan de meesten
geen militaire ervaring hadden.
285
00:18:17,300 --> 00:18:20,400
Het was een guerrillaoorlog.
286
00:18:20,466 --> 00:18:23,600
De Cubanen hadden beweeglijke troepen...
287
00:18:23,666 --> 00:18:26,666
...maar ze waren vaak slecht uitgerust.
288
00:18:26,733 --> 00:18:32,266
Sommigen hadden misschien een geweer,
maar de meesten hadden een machete.
289
00:18:33,333 --> 00:18:35,766
Een eeuw na Cuba's
onafhankelijkheidsoorlog...
290
00:18:36,000 --> 00:18:39,400
...kreeg Cuba's voornaamste wapen
een filmisch monument.
291
00:18:39,466 --> 00:18:42,300
De film La Primera Carga al Machete...
292
00:18:42,433 --> 00:18:46,066
...die laat zien hoe het gereedschap
van de slaven veranderde in een wapen.
293
00:18:46,133 --> 00:18:48,033
CUBAANSE FILM, 1969
294
00:18:48,100 --> 00:18:50,066
De machete? Nou…
295
00:18:50,133 --> 00:18:53,600
Ik weet dat we een wapen hebben
en we kunnen het gebruiken.
296
00:18:53,666 --> 00:18:56,733
En de Spanjaarden waren er bang voor
als de dood.
297
00:18:56,800 --> 00:19:00,166
We zullen gauw klaar zijn met
deze belachelijke, criminele opstand...
298
00:19:00,233 --> 00:19:02,666
...waar wat plattelanders
gedwongen deel van uitmaken.
299
00:19:03,333 --> 00:19:04,700
Spanje stuurde versterking.
300
00:19:06,300 --> 00:19:08,733
Drieëndertigduizend aanvullende soldaten.
301
00:19:10,566 --> 00:19:12,066
Tegen alle verwachtingen in...
302
00:19:12,133 --> 00:19:15,166
...namen de opstandelingen
het grootste deel van Oost-Cuba over...
303
00:19:15,233 --> 00:19:16,566
...binnen een paar maanden.
304
00:19:50,800 --> 00:19:52,366
De Spanjaarden vochten terug...
305
00:19:52,433 --> 00:19:56,100
...door enorm veel Cubaanse hulptroepen
te rekruteren.
306
00:19:56,533 --> 00:20:00,333
En zo werd de opstand van Céspedes
een burgeroorlog...
307
00:20:01,000 --> 00:20:04,066
...waarin Cubanen tegen elkaar vechten
om de toekomst van hun land.
308
00:20:06,200 --> 00:20:11,633
De Spanjaarden wisten
hoe oorlog in Europa verliep...
309
00:20:11,700 --> 00:20:13,533
CUBAANSE HISTORICUS
310
00:20:13,600 --> 00:20:17,600
...en namen deze strategieën mee.
311
00:20:17,666 --> 00:20:21,766
Ze zagen Cuba...
312
00:20:22,000 --> 00:20:24,166
...de lange, smalle vorm...
313
00:20:24,233 --> 00:20:26,466
...en kregen het idee
het eiland op te splitsen..
314
00:20:27,266 --> 00:20:31,633
Het Spaanse leger construeerde een systeem
van loopgraven en uitkijktorens in Cuba.
315
00:20:32,666 --> 00:20:37,333
Ze wilden het eiland splitsen en de oorlog
tot het oostelijke gedeelte te beperken.
316
00:20:38,433 --> 00:20:42,500
Het rijke westen en de hoofdstad, Havana,
zou beschermd blijven.
317
00:20:45,233 --> 00:20:48,233
Deze verdedigingslinie hield
de opstandelingen niet tegen.
318
00:20:48,566 --> 00:20:51,133
Ze braken er keer op keer doorheen...
319
00:20:51,733 --> 00:20:55,500
...staken de suikerriet velden in brand,
en doodden de Spaanse collaborateurs.
320
00:20:59,466 --> 00:21:02,600
Maar verschrikking
bracht meer verschrikking.
321
00:21:04,400 --> 00:21:08,633
Kort daarna executeerden de Spanjaarden
de gevangen opstandelingen ter plekke...
322
00:21:09,333 --> 00:21:10,466
...en zonder verhoor.
323
00:21:11,700 --> 00:21:14,700
Op 27 februari 1874...
324
00:21:15,000 --> 00:21:18,666
...werd Carlos Manuel de Céspedes vermoord
door een Spaanse kogel.
325
00:21:19,700 --> 00:21:22,733
Zonder hun leider viel het leger
van opstandelingen uit elkaar...
326
00:21:22,800 --> 00:21:25,600
...tot een grote hoeveelheid van
kleinere guerrillatroepen.
327
00:21:27,133 --> 00:21:31,666
Ze konden de oorlog niet meer winnen,
maar de Spanjaarden ook niet.
328
00:21:31,733 --> 00:21:35,366
Van een militair perspectief kunnen
zulke oorlogen niet gewonnen worden.
329
00:21:35,433 --> 00:21:38,433
Daar zijn politici en deskundige
onderhandelingen voor nodig...
330
00:21:38,500 --> 00:21:43,066
...en dat gebeurde na tien jaar oorlog...
331
00:21:43,133 --> 00:21:46,500
...wat leidde tot
een vredesakkoord in 1878.
332
00:21:46,566 --> 00:21:51,300
Er stierven 100.000 man en we verloren
de oorlog, maar het land veranderde.
333
00:21:52,766 --> 00:21:54,500
Cuba bleef een kolonie van Spanje...
334
00:21:54,566 --> 00:21:58,566
...maar er waren grote hervormingen.
335
00:21:58,633 --> 00:22:01,800
Er kwam vrijheid van meningsuiting...
336
00:22:02,033 --> 00:22:05,700
...en politieke partijen
werden zelfs toegestaan.
337
00:22:05,766 --> 00:22:07,366
Alsnog bleef Cuba een kolonie.
338
00:22:08,033 --> 00:22:11,000
Maar de Spaanse hervormingen
waren halfslachtig.
339
00:22:11,200 --> 00:22:15,066
Alleen slaven die konden bewijzen dat ze
in de oorlog hadden gevochten, waren vrij.
340
00:22:15,133 --> 00:22:19,533
De volledige afschaffing van slavernij
liet nog acht jaar op zich wachten.
341
00:22:20,733 --> 00:22:24,133
Tijdens deze periode werden er geen
nieuwe slaven naar Cuba gebracht.
342
00:22:24,733 --> 00:22:27,100
Maar ze werden ook niet vrijgelaten.
343
00:22:27,166 --> 00:22:31,766
De afschaffing van slavernij
was een geleidelijk proces...
344
00:22:32,000 --> 00:22:36,366
...voordat het volledig werd stopgezet
in 1886.
345
00:22:38,733 --> 00:22:42,133
Voor veel opstandelingen waren de Spaanse
hervormingen ontoereikend.
346
00:22:42,466 --> 00:22:46,033
Duizenden gingen in ballingschap,
de meesten gingen naar de VS.
347
00:22:46,466 --> 00:22:48,666
Waaronder een jonge journalist en dichter.
348
00:22:49,200 --> 00:22:50,133
Tijdens de oorlog...
349
00:22:50,200 --> 00:22:53,533
...werd hij door gearresteerd
en veroordeeld tot zware arbeid.
350
00:22:55,000 --> 00:22:57,000
Hij heette José Martí.
351
00:22:59,166 --> 00:23:02,666
er is geen man zonder thuisland,
of thuisland zonder vrijheid
352
00:23:02,733 --> 00:23:06,466
José Martí besloot Cuba te verlaten...
353
00:23:06,533 --> 00:23:08,700
...naar aanleiding van
de politieke situatie.
354
00:23:08,766 --> 00:23:10,666
Hij vestigde zich in de VS...
355
00:23:10,733 --> 00:23:13,533
...en besefte dat de meerderheid
van Cubaanse ballingen...
356
00:23:14,366 --> 00:23:17,233
...openlijk spraken over...
357
00:23:17,300 --> 00:23:21,266
...opnieuw oorlog voeren...
358
00:23:21,333 --> 00:23:24,066
...om hun thuisland te bevrijden.
359
00:23:24,133 --> 00:23:28,266
José Martí was net Fidel Castro...
360
00:23:28,333 --> 00:23:30,000
...maar dan 100 jaar eerder.
361
00:23:31,000 --> 00:23:32,233
Cuba's nationale held
362
00:23:32,300 --> 00:23:35,200
Hij was een jongeman
van een gewone familie...
363
00:23:35,266 --> 00:23:40,000
...die ervan overtuigd was dat
de Spanjaarden niet meer in Cuba hoorden.
364
00:23:40,066 --> 00:23:42,333
Hij stond bekend als El Maestro.
365
00:23:42,400 --> 00:23:46,466
Hij leerde veel
Afro-Cubaanse bannelingen...
366
00:23:46,533 --> 00:23:50,666
...hoe te lezen en schrijven.
367
00:23:51,333 --> 00:23:54,466
Tegelijkertijd...
368
00:23:54,533 --> 00:23:59,100
...was hij een van de belangrijkste
Spaanse schrijvers uit de 19e eeuw...
369
00:23:59,166 --> 00:24:01,633
...en een vernieuwer van Spaanse poëzie.
370
00:24:01,700 --> 00:24:05,733
Top op heden is José Martí's poëzie
over heel de wereld bekend...
371
00:24:05,800 --> 00:24:08,000
...ook al beseffen veel mensen het niet.
372
00:24:08,066 --> 00:24:11,700
In 1929, componeerde Cubaanse zanger,
José Fernandez Díaz...
373
00:24:11,766 --> 00:24:16,433
....een lied van een deel van
José Martí's werk. Het lied heet:
374
00:24:26,733 --> 00:24:28,500
Lang voor 'Guantanamera'...
375
00:24:28,566 --> 00:24:31,266
...stond José Martí al bekend
om z'n poëzie...
376
00:24:31,333 --> 00:24:33,766
...terwijl hij in ballingschap
in de VS woonde.
377
00:24:34,433 --> 00:24:37,633
Veel van z'n werk richtte zich op
Cuba's strijd voor vrijheid...
378
00:24:37,700 --> 00:24:40,200
...die hij persoonlijk en genadeloos
had doorleefd.
379
00:24:41,566 --> 00:24:44,566
Tijdens de oorlog werd Martí
gearresteerd door de Spanjaarden...
380
00:24:44,700 --> 00:24:46,433
...en tot zware arbeid veroordeeld.
381
00:24:46,500 --> 00:24:48,633
Als dichter
gebruikte hij z'n ervaringen...
382
00:24:48,700 --> 00:24:51,000
...om Cuba's
droom van vrijheid te bevorderen.
383
00:24:51,100 --> 00:24:55,100
In de naam van deze droom, wilde hij
de Cubanen in ballingschap samenbrengen.
384
00:24:56,733 --> 00:24:59,233
Hij was de leider die...
385
00:24:59,300 --> 00:25:03,166
...partijruzies tussen
de Cubaanse opstandelingen samenbracht.
386
00:25:03,233 --> 00:25:06,000
Maceo, Máximo Gómez en anderen...
387
00:25:06,066 --> 00:25:08,633
...en bracht ze bijeen om
een bondgenootschap te sluiten.
388
00:25:08,700 --> 00:25:11,166
CUBAANSE HELDEN
EN HUN VLAG
389
00:25:11,233 --> 00:25:14,400
Terwijl ze in ballingschap waren,
planden José Martí's generaals...
390
00:25:14,466 --> 00:25:16,633
...de oorlog voor de bevrijding
van hun land.
391
00:25:17,400 --> 00:25:18,666
Het doel was simpel:
392
00:25:18,733 --> 00:25:22,166
Om Cuba voor eens en altijd
te bevrijden van Spaanse bezetting.
393
00:25:23,000 --> 00:25:27,000
Om dit te bereiken, kregen ze het geld bij
elkaar van Cubaanse ballingen in Miami...
394
00:25:27,200 --> 00:25:30,400
...en kochten ze wapens die ze stiekem
naar het eiland vervoerden.
395
00:25:31,233 --> 00:25:33,733
Op 11 april 1895...
396
00:25:33,800 --> 00:25:37,800
...gingen Martí en de andere bevelhebbers
naar Oost-Cuba...
397
00:25:38,033 --> 00:25:41,266
...waar ze veel oud-soldaten van Cuba's
oorlog tegen Spanje ontmoetten.
398
00:25:42,100 --> 00:25:45,233
Al gauw werd duidelijk dat Martí,
een dichter...
399
00:25:45,300 --> 00:25:48,266
...niet paste tussen deze militairen.
400
00:25:48,366 --> 00:25:51,100
Hij was waarschijnlijk een emotionele man.
401
00:25:51,166 --> 00:25:53,600
Maar, nog belangrijker,
hij was geen soldaat.
402
00:25:55,233 --> 00:25:58,166
Hij kon goed de oorlog voorbereiden...
403
00:25:58,233 --> 00:26:03,100
...als het ging om communiceren
en het overhalen van oude oorlogshelden...
404
00:26:03,166 --> 00:26:06,100
...en zeggen: 'Sluit je weer bij ons aan.'
405
00:26:06,166 --> 00:26:09,733
Maar toen het erop aankwam dat hij zich
moest bewijzen als leider...
406
00:26:09,800 --> 00:26:10,666
...ging het niet.
407
00:26:10,733 --> 00:26:16,233
Historici zijn het erover eens dat Martí
waarschijnlijk naar de dood verlangde.
408
00:26:18,766 --> 00:26:21,466
Toen hij vooruit galoppeerde
op z'n witte paard...
409
00:26:21,533 --> 00:26:25,466
...tijdens de slag bij Dos Rios,
was het in principe zelfmoord.
410
00:26:26,600 --> 00:26:31,133
Op 19 mei 1895, tijdens
het eerste gevecht van de oorlog...
411
00:26:31,466 --> 00:26:35,033
...stormde José Martí vooruit
tussen de Cubaanse en Spaanse linies.
412
00:26:35,366 --> 00:26:37,566
Een Spaanse kogel raakte z'n borst.
413
00:26:37,633 --> 00:26:41,533
Hij stierf zonder dat hij z'n droom
zag uitkomen.
414
00:26:44,266 --> 00:26:49,100
Ik denk dat hij stierf zoals hij wilde.
415
00:26:49,166 --> 00:26:50,400
CUBAANSE SCHRIJVER
416
00:26:50,466 --> 00:26:52,766
Martí wilde leven,
zeker weten...
417
00:26:53,000 --> 00:26:55,500
...maar hij stierf zoals hij wilde,
op het slagveld.
418
00:26:55,566 --> 00:26:59,800
Het was het best mogelijke einde voor hem.
419
00:27:00,033 --> 00:27:03,100
Martí werd 42 jaar.
420
00:27:03,166 --> 00:27:04,566
CUBAANSE SOCIOLOOG
421
00:27:04,633 --> 00:27:08,166
Maar hij liet een uitzonderlijke
nalatenschap achter...
422
00:27:08,233 --> 00:27:12,566
...als politicus, journalist en schrijver.
423
00:27:12,633 --> 00:27:13,766
Z'n grootste prestatie...
424
00:27:14,000 --> 00:27:18,066
...was dat hij vorm had gegeven aan
Cuba's verlangen naar vrijheid.
425
00:27:18,133 --> 00:27:22,466
De overgebleven Cubaanse generaals
maakten van hem een martelaar.
426
00:27:22,700 --> 00:27:26,666
Ze gebruikten zijn heldhaftige voorbeeld,
evenals terreur en intimidatie...
427
00:27:26,733 --> 00:27:29,066
...om nieuwe soldaten in Cuba te werven.
428
00:27:29,533 --> 00:27:31,433
Hun tactieken werkten.
429
00:27:31,800 --> 00:27:36,400
Veel Cubanen, vooral uit het platteland,
meldden zich aan om te vechten.
430
00:27:36,466 --> 00:27:38,466
We moeten niet vergeten dat
de revolutie...
431
00:27:38,533 --> 00:27:41,166
...en de onafhankelijkheidsoorlogen
niet populair waren.
432
00:27:41,233 --> 00:27:42,700
DUITSE VERSLAGGEVER
433
00:27:42,766 --> 00:27:46,333
Het ontstond niet bij het gewone volk,
maar bij de intellectuele elites.
434
00:27:46,400 --> 00:27:49,000
Vergeet niet dat ze door José Martí
werden geleid...
435
00:27:49,066 --> 00:27:51,300
...en door talrijke generaals
uit de hogere stand.
436
00:27:51,366 --> 00:27:54,433
Ze verzamelden hun troepen...
437
00:27:54,500 --> 00:27:57,666
...en werden natuurlijk door
de Cubaanse bevolking ondersteund.
438
00:27:58,300 --> 00:28:01,633
Het Spaanse leger werd
keer op keer verslagen.
439
00:28:01,700 --> 00:28:04,233
De Cubaanse opstandelingen...
440
00:28:04,300 --> 00:28:07,566
...wisten opnieuw grote delen
van Oost-Cuba te veroveren.
441
00:28:08,533 --> 00:28:10,333
Om deze overwinningen tegen te gaan...
442
00:28:10,400 --> 00:28:14,566
...besefte de Spaanse regering dat
nieuw leiderschap nodig was in Cuba.
443
00:28:14,800 --> 00:28:19,500
Ze stuurden hun wreedste generaal
om koste wat kost de oorlog te winnen.
444
00:28:19,700 --> 00:28:22,000
Hij heette Valeriano Weyler.
445
00:28:23,100 --> 00:28:28,133
Weyler gebruikte de aanpak van uitroeiing.
446
00:28:28,200 --> 00:28:30,766
Hij ontwierp het zogenoemde...
447
00:28:31,000 --> 00:28:34,366
...reconcentrados- beleid.
448
00:28:36,333 --> 00:28:39,066
Dit betekende
gedwongen een nieuwe vestiging...
449
00:28:39,133 --> 00:28:42,600
...van de plattelandsbevolking
in de dorpen.
450
00:28:46,533 --> 00:28:49,800
Weyler's reconcentrados- beleid was
ontworpen om de revolutionairen...
451
00:28:50,033 --> 00:28:52,766
...uit hun landelijke omgeving te drijven.
452
00:28:55,200 --> 00:28:58,033
Grote delen van Cuba waren ontvolkt.
453
00:28:59,400 --> 00:29:02,400
De landelijke bevolking werd gedwongen
hun huizen te verlaten...
454
00:29:02,600 --> 00:29:06,000
...en naar overvolle dorpen en steden
te verhuizen.
455
00:29:06,600 --> 00:29:09,466
Degenen die weerstand boden
werden onmiddellijk geëxecuteerd.
456
00:29:11,133 --> 00:29:14,800
In deze verlaten landelijke gebieden
werd alles met de grond gelijk gemaakt...
457
00:29:15,166 --> 00:29:17,033
...tot aan de laatste bananenboom toe.
458
00:29:17,766 --> 00:29:21,600
En toen Cuba geen ruimte
meer had voor vluchtelingen...
459
00:29:22,100 --> 00:29:25,333
...beval Weyler de aanbouw van
concentratiekampen.
460
00:29:25,400 --> 00:29:29,566
Een stroom van vluchtelingen vermengde
zich met de opnieuw gevestigden.
461
00:29:29,633 --> 00:29:33,633
Het was een vluchtelingencrisis
van ondenkbare proporties.
462
00:29:33,700 --> 00:29:39,200
Tienduizenden burgers stroomden
de resterende dorpen en steden in...
463
00:29:39,266 --> 00:29:41,200
...en hadden zorg nodig.
464
00:29:41,266 --> 00:29:46,500
Het was een gigantische humanitaire ramp.
465
00:29:46,566 --> 00:29:52,066
Stel je voor,
400.000 mensen worden opnieuw gevestigd.
466
00:29:52,133 --> 00:29:58,766
Tussen 155.000 en 170.000 mensen sterven.
467
00:29:59,000 --> 00:30:05,400
Vandaag de dag zouden de Verenigde Naties
stemmen voor een interventie.
468
00:30:06,033 --> 00:30:09,533
Een interventie kon alleen gebeuren met
behulp van Cuba's machtige buurland...
469
00:30:09,600 --> 00:30:11,133
...de Verenigde Staten.
470
00:30:11,233 --> 00:30:13,333
Met het oog op de terreur van Spanje...
471
00:30:13,400 --> 00:30:15,766
...was het de laatste kans
voor de opstandelingen.
472
00:30:16,000 --> 00:30:18,000
Om een interventie te bewerkstelligen...
473
00:30:18,066 --> 00:30:20,200
...keerden ze zich tot
een nieuwe bondgenoot...
474
00:30:20,266 --> 00:30:21,733
De Amerikaanse sensatiepers.
475
00:30:22,333 --> 00:30:26,366
Cubanen smokkelden foto's en verslagen
van gruweldaden naar de VS...
476
00:30:26,433 --> 00:30:30,700
...en gaven ze aan kranten toebehorend aan
persmagnaten Joseph Pulitzer...
477
00:30:31,300 --> 00:30:32,766
...en William Randolph Hearst.
478
00:30:35,400 --> 00:30:38,600
Dit is een van de eerste moderne
informatie-oorlogen.
479
00:30:38,666 --> 00:30:39,666
DE SLACHTER VAN CUBA
480
00:30:40,233 --> 00:30:42,566
De Cubaanse revolutionaire organisaties
in de VS...
481
00:30:42,633 --> 00:30:48,466
...probeerden mensen bewust te maken
van de oorlog...
482
00:30:48,533 --> 00:30:51,466
...en de pers informatie te geven.
483
00:30:51,533 --> 00:30:55,466
Natuurlijk werd de aandacht gelegd op
de gruweldaden van de Spanjaarden...
484
00:30:55,533 --> 00:31:00,266
...en op de grote overwinningen van
de revolutionairen.
485
00:31:00,333 --> 00:31:02,466
In deze propaganda strijd...
486
00:31:02,533 --> 00:31:06,500
...hadden de revolutionairen
overduidelijk de overhand.
487
00:31:06,566 --> 00:31:10,333
Veel kranten in de VS waren tegen
de Spaanse beheersing van Cuba...
488
00:31:10,400 --> 00:31:12,800
AUTEUR
489
00:31:13,033 --> 00:31:18,100
...en begon de stemming van Amerikanen
te versnellen...
490
00:31:18,166 --> 00:31:20,600
...en de stemming van de Amerikanen
voor te bereiden...
491
00:31:20,666 --> 00:31:22,066
...op militaire interventie.
492
00:31:22,700 --> 00:31:26,566
William McKinley, de president van de VS,
werd door de pers onder druk gezet.
493
00:31:26,733 --> 00:31:29,766
Veel Amerikanen schreeuwden om
een interventie in Cuba...
494
00:31:30,100 --> 00:31:33,200
...maar McKinley wilde zijn land
niet in de oorlog betrekken...
495
00:31:33,266 --> 00:31:36,000
In plaats daarvan gaf hij Spanje
een ultimatum:
496
00:31:36,066 --> 00:31:37,333
Geef de vrijheid aan Cuba...
497
00:31:37,400 --> 00:31:40,733
...of de VS zal moderne wapens verkopen
aan de opstandelingen.
498
00:31:43,800 --> 00:31:46,300
Als machtsvertoon beval McKinley een...
499
00:31:46,366 --> 00:31:50,700
...van de modernste marinevaartuigen
van de VS naar Havana, in januari 1898.
500
00:31:52,433 --> 00:31:55,100
De U.S.S. Maine was nog maar
drie jaar oud...
501
00:31:55,266 --> 00:32:00,033
...en haar ontzagwekkende kanonnen van
25 cm konden 18.000 meter ver schieten.
502
00:32:04,766 --> 00:32:09,200
De officiële missie was om de Amerikaanse
gebieden in Cuba te beschermen.
503
00:32:10,066 --> 00:32:15,100
De hoofd-diplomaat van de VS in Cuba
drong er in 1896 al op aan...
504
00:32:15,166 --> 00:32:17,233
...dat er een vloot
in de buurt moest zijn...
505
00:32:19,133 --> 00:32:24,300
...om de Amerikaanse bezittingen
en burgers te beschermen in een noodgeval.
506
00:32:27,633 --> 00:32:32,066
De Spaanse overheid was bereid om aan
president McKinley's eisen te voldoen.
507
00:32:35,566 --> 00:32:38,133
Maar het opstellen van de U.S.S. Maine...
508
00:32:38,200 --> 00:32:42,500
...werd door de Spaanse sensatiepers als
een agressieve daad aan de kaak gesteld.
509
00:32:50,233 --> 00:32:54,533
Vanwege de nabijheid had men een beleefd-
heidsbezoek kunnen verwachten...
510
00:32:54,600 --> 00:32:57,533
...of een verkenningsmissie.
511
00:32:57,600 --> 00:33:00,466
Niets vijandelijks.
512
00:33:01,433 --> 00:33:06,366
Het is 21.40 uur,
op de avond van 15 februari 1898.
513
00:33:07,133 --> 00:33:09,766
De U.S.S. Maine
legt aan in de haven van Havana.
514
00:33:10,566 --> 00:33:15,500
De meerderheid van de 355 Amerikaanse
soldaten en officieren ligt te slapen...
515
00:33:15,566 --> 00:33:17,533
...wanneer iets ondenkbaars gebeurt.
516
00:33:23,100 --> 00:33:24,333
Zonder enige waarschuwing...
517
00:33:24,400 --> 00:33:27,266
...scheurt een enorme explosie
het schip doormidden.
518
00:33:27,533 --> 00:33:31,400
Het duurt uren voordat de volle omvang
van de catastrofe bekend is.
519
00:33:32,300 --> 00:33:34,066
Het dodencijfer is afschuwelijk.
520
00:33:34,533 --> 00:33:39,633
Tweehonderdeenenzestig van de 355
mannen aan boord sneuvelen.
521
00:33:42,233 --> 00:33:46,266
Een onderzoek naar de oorzaak van
de ontploffing begint direct.
522
00:33:49,700 --> 00:33:51,233
Er zijn meerdere perspectieven.
523
00:33:51,300 --> 00:33:54,533
Het perspectief van Castro is
dat de VS het zelf opblies...
524
00:33:54,766 --> 00:33:57,433
...om een interventie te rechtvaardigen.
525
00:33:58,500 --> 00:34:02,766
Sommige mensen zeggen dat de Cubanen
die tegen Spanje aan het vechten waren...
526
00:34:03,000 --> 00:34:06,300
...het misschien opbliezen om
een interventie te bewerkstelligen.
527
00:34:06,366 --> 00:34:09,000
Naar mijn mening was het een provocatie.
528
00:34:09,066 --> 00:34:11,666
De VS had een excuus nodig
om zich te mengen in Cuba...
529
00:34:14,066 --> 00:34:16,600
...en dit excuus was de Maine.
530
00:34:16,666 --> 00:34:22,266
Het lijkt mij logisch dat de oorzaak
een technisch defect was...
531
00:34:22,333 --> 00:34:26,333
...aangezien er gedurende die tijd
vergelijkbare zaken waren...
532
00:34:26,400 --> 00:34:31,333
...van andere vaartuigen die soortgelijke
explosies ondervonden.
533
00:34:32,266 --> 00:34:36,033
Een oorlogsschip van de VS ging ten onder.
Honderden dode Amerikanen.
534
00:34:36,766 --> 00:34:40,533
Het Amerikaanse volk was buiten zichzelf.
Ze eisten gerechtigheid.
535
00:34:40,600 --> 00:34:44,566
Na twee jaar aanhoudende stokerij tot
oorlog in de Amerikaanse kranten...
536
00:34:44,633 --> 00:34:47,166
...vonden ze al gauw een verdachte.
537
00:34:47,233 --> 00:34:49,133
MAINE VERNIETIGD IN DE HAVEN VAN HAVANA
538
00:34:49,199 --> 00:34:51,199
De reactie van de VS was onmiddellijk...
539
00:34:51,266 --> 00:34:54,366
...dat de Spanjaarden dit hadden gedaan...
540
00:34:54,433 --> 00:34:57,233
BLOEDDORSTIGE SPANJAARDEN
541
00:34:57,300 --> 00:35:00,300
...en probeerden de VS van het eiland
te schoppen...
542
00:35:00,366 --> 00:35:02,433
...en ze daarom iets moesten doen.
543
00:35:04,633 --> 00:35:08,566
President McKinley gaf aan de publieke
druk toe en mobiliseerde het leger..
544
00:35:09,666 --> 00:35:12,066
Op 21 april 1898...
545
00:35:12,133 --> 00:35:14,266
...verklaarde Het Congres de oorlog
aan Spanje.
546
00:35:14,666 --> 00:35:18,033
Het officiële doel was om Cuba
onafhankelijk te maken.
547
00:35:19,400 --> 00:35:24,233
Daarbovenop besloot Het Congres dat Cuba
niet bij de VS gevoegd zou worden.
548
00:35:27,066 --> 00:35:30,333
Voor Spanje was de verklaring tot oorlog
een ramp.
549
00:35:32,266 --> 00:35:35,733
Cuba werd als deel van Spanje beschouwd.
550
00:35:35,800 --> 00:35:38,766
Dat maakte dit een aanval
van buitenlandse macht tegen de natie.
551
00:35:41,233 --> 00:35:45,800
Voor veel Spanjaarden was dit
een onaanvaardbare aanval.
552
00:35:46,766 --> 00:35:49,300
Het Spaanse leger in Cuba zou niet
toereikend zijn...
553
00:35:49,366 --> 00:35:51,233
...zonder aanvulling vanuit Europa.
554
00:35:52,100 --> 00:35:54,066
Om deze zwakheid uit te buiten...
555
00:35:54,133 --> 00:35:57,800
...stelde de Amerikaanse marine snel
een zeeblokkade op rondom Cuba.
556
00:35:58,566 --> 00:36:02,066
De marine van Spanje liep in dezelfde val
als hun leger.
557
00:36:03,166 --> 00:36:06,266
De schepen lagen
in de Port van Santiago...
558
00:36:06,333 --> 00:36:08,633
...de grootste stad in het oosten
van het eiland.
559
00:36:09,133 --> 00:36:12,700
Amerikaanse troepen volgden de blokkade
en kwamen terecht in Zuidoost-Cuba...
560
00:36:12,766 --> 00:36:15,166
...zonder enige weerstand.
561
00:36:15,500 --> 00:36:18,633
Cynici beweerden dat de VS...
562
00:36:18,700 --> 00:36:22,200
...Cuba zichzelf liet uitputten
in een oorlog van drie jaar...
563
00:36:22,266 --> 00:36:28,100
...tot ze op het laatste moment ingrepen,
toen iedereen op was.
564
00:36:28,766 --> 00:36:32,033
In 1898 bestond
het gewone Amerikaanse leger uit...
565
00:36:32,100 --> 00:36:34,533
...slechts 28.000 man.
566
00:36:34,800 --> 00:36:37,400
Veel te weinig om Cuba binnen te vallen.
567
00:36:38,100 --> 00:36:41,366
Om het aantal te versterken
kwamen er vrijwilligers bij.
568
00:36:41,733 --> 00:36:44,566
De meest bekende waren de Rough Riders...
569
00:36:44,733 --> 00:36:46,233
Oprichter van de Rough Riders
570
00:36:46,300 --> 00:36:49,766
...onder het bevel van Theodore Roosevelt,
de staatssecretaris van de marine.
571
00:36:50,033 --> 00:36:53,500
Nu bood hij z'n diensten vrijwillig aan
voor de Cubaanse bevrijding.
572
00:36:57,100 --> 00:37:01,600
In juni 1898, waren de Rough Riders
het thema van een van de eerste films...
573
00:37:01,666 --> 00:37:04,400
...van baanbrekende filmmaker,
Thomas Edison.
574
00:37:04,733 --> 00:37:07,700
Als je een echte man was in de VS...
575
00:37:08,666 --> 00:37:11,233
...was het hip om je als vrijwilliger
aan te melden.
576
00:37:11,300 --> 00:37:16,600
Teddy, die daar niet echt
de lichaamsbouw voor had...
577
00:37:16,666 --> 00:37:19,333
...maar een goede jager was,
meldde zich ook aan.
578
00:37:19,400 --> 00:37:22,266
Roosevelt en z'n Rough Riders
werden naar Cuba uitgezonden...
579
00:37:22,333 --> 00:37:25,266
...als deel van de oorlogsinspanningen,
nadat de VS...
580
00:37:25,333 --> 00:37:28,400
...officieel oorlog aan Spanje verklaarde
in april 1898.
581
00:37:29,766 --> 00:37:34,066
De Rough Riders kwamen in Cuba
aan op 23 juni 1898.
582
00:37:34,400 --> 00:37:38,233
Hun eerste missie was om de vesting
in Santiago te veroveren.
583
00:37:39,033 --> 00:37:42,466
Het Spaanse leger
nam een sterke positie in buiten de stad.
584
00:37:44,033 --> 00:37:45,466
Met het gevecht in volle gang...
585
00:37:45,533 --> 00:37:48,033
...beval Theodore Roosevelt
de Rough Riders...
586
00:37:48,100 --> 00:37:51,433
...de bergen buiten Santiago
te bestormen.
587
00:37:54,266 --> 00:37:56,633
Er waren enorm veel slachtoffers
aan beide kanten...
588
00:37:56,766 --> 00:37:59,266
...maar uiteindelijk wonnen de Amerikanen.
589
00:38:15,333 --> 00:38:19,333
Het gevecht gaf bekendheid aan
Roosevelt en z'n Rough Riders.
590
00:38:19,566 --> 00:38:23,533
Maar hun werkelijke bijdrage aan
de overwinning wordt in twijfel getrokken.
591
00:38:26,566 --> 00:38:28,733
AUTEUR
592
00:38:28,800 --> 00:38:33,266
Ik lach omdat er veel propaganda was...
593
00:38:33,333 --> 00:38:36,200
...in Amerika over de Rough Riders.
594
00:38:36,266 --> 00:38:39,166
Toen de slagvelden werden bestudeerd...
595
00:38:39,233 --> 00:38:44,633
...moesten zelfs m'n Noord-Amerikaanse
collega's toegeven dat...
596
00:38:44,700 --> 00:38:49,500
...in werkelijkheid, de Rough Riders
San Juan Hill niet eens hadden veroverd...
597
00:38:49,566 --> 00:38:54,166
...het was een andere berg
die iets verder weg lag.
598
00:38:54,233 --> 00:38:58,433
De slag bij San Juan
was de belangrijkste van de hele oorlog...
599
00:38:58,500 --> 00:39:02,200
...al was het geen Austerlitz of Waterloo.
600
00:39:02,266 --> 00:39:04,233
Het was een veel kleiner gevecht.
601
00:39:04,300 --> 00:39:11,300
Alsnog was het heel belangrijk voor
de Spanjaarden en de Amerikanen...
602
00:39:11,366 --> 00:39:15,533
...want het was doorslaggevend
in de oorlog.
603
00:39:16,200 --> 00:39:18,433
Na de overwinning belegden
Amerikaanse troepen...
604
00:39:18,500 --> 00:39:22,266
...en Cubaanse opstandelingen Santiago.
605
00:39:23,000 --> 00:39:27,233
Dit bedreigde het leger van Spanje
en hun laatste kans op overwinning.
606
00:39:28,233 --> 00:39:31,733
De Spaanse vloot lag nog steeds
in de haven van Santiago.
607
00:39:32,533 --> 00:39:36,333
De marine van de VS overtrof hen
in geschutsterkte en blokkeerde de haven.
608
00:39:36,600 --> 00:39:40,733
Maar de schepen van Spanje,
kruisers en torpedoboten, waren moderner.
609
00:39:41,500 --> 00:39:44,500
Naar open zee varen, was hun enige kans.
610
00:39:45,600 --> 00:39:49,200
Op 3 juli 1898,
deed de Spaanse vloot...
611
00:39:49,266 --> 00:39:51,533
...een poging om de haven uit te varen.
612
00:39:54,000 --> 00:39:57,133
Deze kleinere en mobiele
Spaanse schepen...
613
00:39:57,200 --> 00:40:01,000
...werden door hun snelheid geacht
de machtige marine te kunnen weerstaan...
614
00:40:02,433 --> 00:40:06,266
...en een tactisch voordeel te behalen.
615
00:40:06,333 --> 00:40:12,433
Maar het probleem was dat ze
te weinig goede kool hadden...
616
00:40:12,500 --> 00:40:17,033
...waardoor ze hun maximale snelheid
niet konden bereiken.
617
00:40:17,100 --> 00:40:20,700
Daarbovenop waren de Spaanse zeemannen
niet goed genoeg opgeleid.
618
00:40:21,666 --> 00:40:25,433
De Spaanse vloot beschikte over
een pantserkruiser, Vizcaya...
619
00:40:25,500 --> 00:40:27,566
...hier te zien, in 1898.
620
00:40:27,733 --> 00:40:31,033
Maar de Spaanse vloot
stond er slecht voor...
621
00:40:31,233 --> 00:40:33,366
...juist omdat het zo nieuw was.
622
00:40:33,433 --> 00:40:36,033
Veel geschuttorens waren nog niet klaar.
623
00:40:36,600 --> 00:40:40,400
De kanonnen die konden schieten,
raakten wel hun doelwit.
624
00:40:40,466 --> 00:40:45,033
Maar het meeste van de munitie
op de Spaanse schepen was zaagsel.
625
00:40:46,600 --> 00:40:50,566
De proef-granaten bleken weinig effectief
bij het raken van de Amerikaanse schepen.
626
00:40:52,566 --> 00:40:54,800
De vloot van de VS had geen problemen.
627
00:40:55,700 --> 00:41:00,200
De volledige Spaanse vloot werd vernietigd
in een strijd van minder dan twee uur.
628
00:41:01,500 --> 00:41:04,266
Driehonderddrieëntwintig
Spaanse zeemannen sneuvelden.
629
00:41:04,366 --> 00:41:07,566
Er werden 1729 mensen gevangengenomen.
630
00:41:08,466 --> 00:41:12,633
Aan de andere kant was één Amerikaanse
zeeman gesneuveld en een gewond geraakt.
631
00:41:13,400 --> 00:41:16,366
Van hun vloot beroofd,
eindigde de oorlog voor Spanje.
632
00:41:17,233 --> 00:41:22,200
Het was echt een keerpunt
in de Spaanse geschiedenis.
633
00:41:22,266 --> 00:41:27,000
Spanje voor 1898,
een globaal, koloniaal rijk...
634
00:41:27,066 --> 00:41:33,700
...en Spanje na 1898,
een middelmatig Europees land...
635
00:41:33,766 --> 00:41:37,366
...aan de zijlijn en onbelangrijk.
636
00:41:38,233 --> 00:41:40,666
Spanje gaf zich over en Cuba triomfeerde.
637
00:41:41,066 --> 00:41:42,300
De Spaanse vlag in Havana...
638
00:41:42,366 --> 00:41:46,700
...werd voor het laatst neergehaald
op 13 augustus 1898.
639
00:41:47,100 --> 00:41:49,533
Maar Cuba's droom van vrijheid
kwam nog niet uit.
640
00:41:49,666 --> 00:41:53,033
In plaats van de Spaanse vlag
werd niet de Cubaanse...
641
00:41:53,100 --> 00:41:55,000
...maar de Amerikaanse vlag gehesen.
642
00:41:55,433 --> 00:42:00,266
Eerder een Spaanse kolonie,
nu was Cuba een Amerikaanse protectoraat.
643
00:42:01,133 --> 00:42:04,533
Er vonden veel discussies plaats
tussen Cubanen...
644
00:42:04,633 --> 00:42:10,666
...over of de Cubanen op eigen kracht
van Spanje hadden kunnen winnen.
645
00:42:11,100 --> 00:42:14,700
Sommigen zeiden dat de VS
een doorslaggevende rol speelde...
646
00:42:14,800 --> 00:42:18,000
...maar de nationalistische historici...
647
00:42:18,066 --> 00:42:20,266
...en later een aantal
marxistische historici...
648
00:42:20,333 --> 00:42:23,233
...zeiden dat de Cubanen de oorlog
zouden hebben gewonnen...
649
00:42:23,300 --> 00:42:28,433
...en dat de VS er gebruik van maakte
om Cuba over te nemen...
650
00:42:28,500 --> 00:42:32,000
...dus er zijn meerdere interpretaties
van wat er is gebeurd.
651
00:42:33,500 --> 00:42:34,533
Zege over Spanje...
652
00:42:34,600 --> 00:42:38,000
...opende de deuren van het Witte Huis
voor Theodore Roosevelt...
653
00:42:38,066 --> 00:42:40,033
...die president werd in 1901.
654
00:42:41,066 --> 00:42:42,566
Zoals beloofd voor de oorlog...
655
00:42:42,633 --> 00:42:46,066
...zou Cuba onafhankelijk worden
tijdens zijn presidentschap.
656
00:42:46,633 --> 00:42:49,766
Inmiddels hadden Amerikaanse bedrijven
de controle genomen...
657
00:42:50,033 --> 00:42:52,200
...over een groot deel
van de Cubaanse economie.
658
00:42:54,100 --> 00:42:59,000
In 1898 was de mening van Cubanen
over de Amerikaanse overheid...
659
00:43:00,800 --> 00:43:03,766
...en het Amerikaanse leger
overwegend positief.
660
00:43:04,400 --> 00:43:09,433
Tot 1898 werden de Amerikanen
als anti-Spaans gezien.
661
00:43:09,500 --> 00:43:12,333
Het Amerikaanse imago is uitstekend.
662
00:43:12,400 --> 00:43:16,466
Maar vanaf 1898 verandert dit.
663
00:43:16,533 --> 00:43:19,433
Tijdens de militaire bezetting...
664
00:43:21,566 --> 00:43:28,533
...wordt de reputatie van Amerika
enorm aangetast.
665
00:43:28,600 --> 00:43:31,466
Voor Amerikanen was Cuba
historisch gezien altijd een land...
666
00:43:31,533 --> 00:43:33,133
FRANS JOURNALIST EN SCHRIJVER
667
00:43:33,200 --> 00:43:36,200
...dat een aanhangsel was van de VS.
668
00:43:36,266 --> 00:43:38,666
Dus het klopt dat,
toen de Spanjaarden vertrokken...
669
00:43:38,766 --> 00:43:43,766
...ze Cuba eerder
als een Amerikaans provincie zagen.
670
00:43:44,000 --> 00:43:49,200
Het was geen kolonie,
maar het leek er wel op.
671
00:43:49,266 --> 00:43:52,466
De VS ging van Cuba's bevrijder...
672
00:43:52,533 --> 00:43:54,000
...naar hun bezetter.
673
00:43:54,200 --> 00:43:57,633
Maar Cubanen wilden zich niet langer
onder vreemde heerschappij bevinden...
674
00:43:57,733 --> 00:43:58,700
...en bovendien...
675
00:43:58,766 --> 00:44:02,400
...de VS had toch de oorlog aan Spanje
verklaard om Cuba te bevrijden?
676
00:44:03,566 --> 00:44:05,766
In ruil voor het terugtrekken
van hun troepen...
677
00:44:06,000 --> 00:44:09,466
...vroeg de overheid van de VS om
aanzienlijke garanties.
678
00:44:11,133 --> 00:44:15,266
Ze brachten ook
een grondwetsconventie tot stand.
679
00:44:15,400 --> 00:44:19,700
Dus de Cubanen verzamelden zich
en begonnen een grondwet te schrijven...
680
00:44:19,800 --> 00:44:21,733
...voor Cuba in 1901.
681
00:44:22,133 --> 00:44:24,566
Een aantal congresleden...
682
00:44:24,733 --> 00:44:28,500
...geleid door senator Orville Platt...
683
00:44:28,700 --> 00:44:32,366
...besloten dat,
om Cuba onafhankelijkheid te geven...
684
00:44:32,433 --> 00:44:36,400
...en de VS terug te trekken,
er bepaalde garanties moesten zijn...
685
00:44:36,600 --> 00:44:39,200
...dat het Amerikaanse gebied
beschermd zou worden...
686
00:44:39,266 --> 00:44:42,733
...en als dat niet gebeurde, zou de VS
het recht hebben zich erin te mengen.
687
00:44:44,100 --> 00:44:47,600
Toen de Cubanen dit hoorden,
wezen ze het idee direct af.
688
00:44:48,800 --> 00:44:52,366
In het kader van het Platt Amendement
zou Cuba geen vrij land zijn.
689
00:44:54,266 --> 00:44:56,133
Maar ze wisten ook dat...
690
00:44:56,333 --> 00:45:00,533
...als ze Washington niet tegemoet kwamen,
de troepen zich niet zouden terugtrekken.
691
00:45:03,466 --> 00:45:06,266
De Cubanen stemden en accepteerden het.
692
00:45:06,400 --> 00:45:07,733
Veel van hen protesteerde...
693
00:45:07,800 --> 00:45:11,133
...maar ze accepteerden het als een manier
om de oorlog...
694
00:45:11,200 --> 00:45:13,333
...en de bezetting van de VS
te beëindigen.
695
00:45:14,800 --> 00:45:17,800
Het Platt Amendement
machtigde de VS ook...
696
00:45:18,033 --> 00:45:20,300
...om militaire basissen
op te richten in Cuba.
697
00:45:20,800 --> 00:45:24,466
Naast andere locaties,
kozen de Amerikanen Guantanamo Bay...
698
00:45:24,533 --> 00:45:27,066
...in het verre zuidoosten van het eiland.
699
00:45:27,400 --> 00:45:32,466
De baai heeft een natuurlijke, diepe haven
dat ideaal is voor grote oorlogsschepen.
700
00:45:33,400 --> 00:45:37,066
Cuba moest territorium overdragen,
zoals de basis bij Guantanamo.
701
00:45:38,600 --> 00:45:41,666
Zo vormde de VS...
702
00:45:42,366 --> 00:45:44,400
...hun controle over Cuba.
703
00:45:44,466 --> 00:45:47,000
Vanaf de 18e eeuw...
704
00:45:47,066 --> 00:45:51,400
...toonden alle wereldmachten interesse.
705
00:45:51,466 --> 00:45:55,500
Hiervandaan was het mogelijk controle
te hebben over de Caraïben...
706
00:45:55,566 --> 00:45:58,733
...en daarmee toegang
tot Noord- en Zuid-Amerika.
707
00:45:58,800 --> 00:46:03,000
Ze waren in Guantanamo geïnteresseerd.
708
00:46:04,100 --> 00:46:05,766
Bij Guantanamo...
709
00:46:06,000 --> 00:46:09,200
...bouwde de Amerikaans marine
de grootste marinebasis buiten de VS.
710
00:46:09,566 --> 00:46:13,400
Tegelijkertijd begonnen ze de bouw
van het Panamakanaal...
711
00:46:13,466 --> 00:46:16,033
...die de Atlantische en
de Stille Oceanen verbond.
712
00:46:16,366 --> 00:46:18,600
Vanuit Guantanamo kon
de Amerikaanse marine...
713
00:46:18,666 --> 00:46:21,066
...alle scheepvaart
in de Caraïben controleren.
714
00:46:23,000 --> 00:46:26,400
Een van de belangen van de VS was
om het Panamakanaal te beschermen...
715
00:46:26,533 --> 00:46:29,666
...die rond die tijd gebouwd werd.
716
00:46:30,200 --> 00:46:33,733
Dus om daar marinebasissen te hebben...
717
00:46:34,333 --> 00:46:37,133
...zou de ingang
naar het Panamakanaal beschermen...
718
00:46:37,200 --> 00:46:40,500
...en de Caraïben,
dus dat was een strategisch belang...
719
00:46:40,566 --> 00:46:41,466
...van de VS.
720
00:46:42,000 --> 00:46:44,066
De VS huurt de Guantanamo Bay-basis...
721
00:46:44,133 --> 00:46:46,700
...van Cuba tot in de eeuwigheid
sinds 1903...
722
00:46:46,766 --> 00:46:50,000
...voor een jaarlijkse huur
van 4085 dollar.
723
00:46:50,166 --> 00:46:51,566
De basis is gigantisch...
724
00:46:51,633 --> 00:46:55,033
...en beschikt over veel voorzieningen
voor de Amerikaanse zeemannen...
725
00:46:55,133 --> 00:46:56,766
...zoals de enige McDonald's in Cuba.
726
00:46:57,433 --> 00:47:02,100
Internationaal gezien werd Guantanamo
bekend om zijn interneringskampen...
727
00:47:02,166 --> 00:47:05,000
...en de schendingen van mensenrechten
die hier plaatsvinden.
728
00:47:05,133 --> 00:47:06,733
De kwestie van Guantanamo was toen...
729
00:47:06,800 --> 00:47:10,800
...en is nog steeds, een vlampunt
van spanning tussen de VS en Cuba.
730
00:47:11,033 --> 00:47:12,733
Republiek van Cuba
Vrij land van Amerika
731
00:47:12,800 --> 00:47:15,033
Hier zijn gewapende Amerikanen...
732
00:47:15,100 --> 00:47:18,400
...dat zijn mensen
die hun soevereiniteit handhaafden...
733
00:47:18,466 --> 00:47:22,133
...op Cubaans gebied.
734
00:47:22,200 --> 00:47:25,400
Er zijn ook andere Amerikanen,
in de suikerfabrieken...
735
00:47:25,466 --> 00:47:27,533
...en zakenmannen.
Maar dat is niet hetzelfde.
736
00:47:27,600 --> 00:47:32,466
Dat is zakendoen. Guantanamo Bay
botste met de Cubaanse soevereiniteit.
737
00:47:33,366 --> 00:47:35,600
In 1901 had president
Theodore Roosevelt...
738
00:47:35,666 --> 00:47:37,666
...verkiezingen op Cuba goedgekeurd.
739
00:47:38,600 --> 00:47:40,666
Op 31 december 1901...
740
00:47:40,733 --> 00:47:44,066
...mochten Cubanen voor het eerst
op hun president stemmen.
741
00:47:44,666 --> 00:47:46,666
Maar als teken van protest tegen de VS...
742
00:47:46,733 --> 00:47:49,433
...trok de meest veelbelovende
kandidaat, een generaal...
743
00:47:49,533 --> 00:47:52,333
...van de onafhankelijkheidsoorlog,
z'n kandidaatschap in.
744
00:47:52,400 --> 00:47:55,633
De enige overgebleven kandidaat
was Tomás Estrada Palma...
745
00:47:55,700 --> 00:47:58,433
...een Cubaanse die in ballingschap
in de VS woonde.
746
00:47:58,600 --> 00:48:01,566
Hij had het meest van z'n leven...
747
00:48:01,633 --> 00:48:05,666
...in de VS gewoond.
Hij was een leraar in Philadelphia...
748
00:48:06,333 --> 00:48:08,466
...en nam niet actief deel aan de oorlog.
749
00:48:09,033 --> 00:48:12,566
Zonder tegenstander was Estrada Palma's
overwinning onvermijdelijk.
750
00:48:12,766 --> 00:48:15,266
Bijna driekwart van alle Cubanen
stemden op hem...
751
00:48:15,366 --> 00:48:17,500
...en de andere stemmen waren leeg
of ongeldig.
752
00:48:18,266 --> 00:48:20,200
Via z'n militaire bevelhebber in Cuba...
753
00:48:20,266 --> 00:48:22,566
...stuurde president Roosevelt
z'n gelukwensen.
754
00:48:24,133 --> 00:48:28,266
Tomás Estrada Palma
was de eerste president van Cuba.
755
00:48:28,333 --> 00:48:32,533
Hij was niet door de VS
tot president aangewezen.
756
00:48:32,600 --> 00:48:37,400
Hij werd democratisch gekozen.
757
00:48:37,466 --> 00:48:39,000
Maar één ding is duidelijk.
758
00:48:39,066 --> 00:48:42,800
Hij was de president, maar in het kader
van het Platt Amendement.
759
00:48:43,766 --> 00:48:46,166
Onder het bewind van Estrada
en z'n opvolgers...
760
00:48:46,233 --> 00:48:48,800
...bleef Cuba voornamelijk
onder Amerikaans gezag.
761
00:48:51,100 --> 00:48:53,466
Ter ere van
de U.S.S. Maine- slachtoffers...
762
00:48:53,800 --> 00:48:56,533
...werd een monument in het centrum
van Havana opgericht.
763
00:48:57,700 --> 00:49:00,133
Een Amerikaanse arend om over Cuba
te waken.
764
00:49:02,433 --> 00:49:05,066
Cuba was nooit echt onafhankelijk...
765
00:49:05,133 --> 00:49:08,233
...los van een korte periode na
de onafhankelijkheidsoorlog.
766
00:49:10,033 --> 00:49:15,466
Al gauw greep de VS in en nam Cuba over.
767
00:49:15,533 --> 00:49:17,666
We rezen op van
het Spaanse koloniale bewind...
768
00:49:19,233 --> 00:49:24,366
...om direct terug te vallen
in het Amerikaans semi-koloniale bewind.
769
00:49:24,433 --> 00:49:28,633
Cuba heeft altijd al gevochten...
770
00:49:28,700 --> 00:49:33,233
...voor zijn waardigheid
en onafhankelijkheid.
771
00:49:33,300 --> 00:49:37,233
In 1901 werd Cuba toegestaan de eerste
stappen richting vrijheid te nemen.
772
00:49:38,133 --> 00:49:41,200
Vierhonderd jaar van Spaanse koloniale
heerschappij eindigde...
773
00:49:41,600 --> 00:49:45,133
...maar de toekomst van Cuba is nu net
zo onzeker als toen.
774
00:49:45,700 --> 00:49:49,533
Het concept van democratie
dat de VS naar het eiland bracht...
775
00:49:49,600 --> 00:49:51,366
...was compleet nieuw voor Cubanen...
776
00:49:51,800 --> 00:49:55,600
...en moeilijker te verwezenlijken dan we
ons vandaag de dag kunnen voorstellen.
777
00:49:56,300 --> 00:49:58,666
En zou Cuba
afstand proberen te verklaren...
778
00:49:58,800 --> 00:50:02,233
...stonden Amerikaanse soldaten klaar
om het eiland weer over te nemen.
779
00:50:03,000 --> 00:50:05,800
Sinds de tijden van Pulitzer en Hearst...
780
00:50:06,133 --> 00:50:08,300
...sinds de U.S.S. Maine- ramp...
781
00:50:08,766 --> 00:50:12,033
...de Spaans-Amerikaanse oorlog
en de Amerikaanse bezetting...
782
00:50:12,433 --> 00:50:15,133
...is de verhouding tussen
de VS en Cuba...
783
00:50:15,200 --> 00:50:17,133
...nooit zonder spanningen geweest.
784
00:50:20,000 --> 00:50:25,000
Ondertiteling: Stephanie Yavelow
Sync: OliverKlozoff
69909
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bengali
Bosnian
Bulgarian
Catalan
Cebuano
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Finnish
French
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Gujarati
Haitian Creole
Hawaiian
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Khmer
Korean
Kurdish (Kurmanji)
Kyrgyz
Lao
Latvian
Lithuanian
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Nepali
Norwegian
Pashto
Polish
Romanian
Russian
Samoan
Serbian
Sesotho
Shona
Sinhala
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swahili
Swedish
Tajik
Thai
Turkish
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese
