All language subtitles for Mamay

MAMAY

Na zam�wienie Ministerstwa
Kultury i Sztuki Ukrainy

Studio Filmowe im.
Aleksandra Dovzhenka

Zachodnio-Europejski Instytut

To pie�� dzikiego stepu, tego surowego miejsca, kt�re zdaje si�
by� niczyim, granic� mi�dzy wschodem i zachodem, Europ� i Azj�,

granic� mi�dzy koczownikami i rolnikami, gdzie przez ca�e wieki
�wiaty chrze�cija�stwa i islamu spotyka�y si� w ta�cu ognia i krwi:

Dwa �wiaty Kozak�w i Tatar�w, chrze�cijan i muzu�man�w,
rozdzielone wiar� i mieczem�

Dwa �wiaty po��czone s�o�cem, wiatrem i deszczem,
dwa �wiaty po��czone i rozdzielone legendami�

Pos�uchaj wiatru a us�yszysz dwie pie�ni, dwie r�ne wersje tej samej legendy�
Dwie legendy o �piewaj�cej Z�otej Ko�ysce.

W�tek oparty na dw�ch ocala�ych pomnikach literatury
�Dumce o trzech braciach z Azowa� i �Pie�ni derwisza�,

opisuj�cych w odmienny spos�b ucieczk�
z niewoli tatarskiej trzech braci Kozak�w.

Scenariusz i re�yseria:
O�e� Sanin

Zdj�cia:
Sergij Myhalczuk

Muzyka:
A��a Zahajkewicz

Produkcja:
Aram Gevorkyan Hanna Chmil

Wiktoria Spiesiwcewa

Andrij Bilous

Naz� Sieitablaewa

Serhij Romaniuk O�e� Sanin

Ahtem Seitablaiew
Eldar Akimow Emil Fatimaiew

Nazwijmy tego ch�opaka Mamay, -
Co oznacza "Nikt"

Ani z�e duchy, ani wrogowie,

Nie znaj�c jego prawdziwego imienia,
nie b�d� mu mogli zaszkodzi�,

I wr�g b�dzie zawsze pokonany.

/ �Spad�y dwie g�owy kozackie nad rzek� Samark�-Su�tank�.

/ Ale pami�� o nich nie umrze, nie przepadnie�.

Film po�wi�cony
Miko�ajowi Budnykowi i Leonidowi Osyce

MAMAY
TEN KTO NIE MA IMIENIA

Wojna by�a straszna i d�uga.

Gdy nie pozostawa� nikt kto by
m�g� trzyma� miecz w r�kach,

I wtedy wzi�li najcenniejsz� rzecz
�piewaj�c� Z�ot� Ko�ysk�.

Uciekli do Bia�ych Ska�,
i ukryli si� w jaskini,

I wej�cie zawalili kamieniami.

Zostali tam na wieki.

Pozostawili w naszych sercach
histori� ich mi�o�ci.

Czas zapomnia� miejsca
i imiona bohater�w.

Ale Bia�a Ska�a wci�� p�aka�a
swoim magicznym g�osem.

Od tego czasu wielu
szuka�o Z�otej Ko�yski

Ale wszystkich spotka�o nieszcz�cie.

Straszna kl�twa strzeg�a Ko�yski...
od z�ego oka.

Kto przychodzi� z sercem
nieczystym i z�� dusz�

Na tego czeka�o pot�pienie
i na zawsze traci� rozum.

Kto powie "Przychodz� z dobrym sercem
i czyst� dusz�"?

Nikt nie �mie...

B�g widzi wszystko.
B�g wie wszystko.

Mi�osierny Allach, wszystko przebaczaj�cy,

z�o�y� w Tobie moje nadzieje.

Pozw�l mi zobaczy� s�o�ce jeszcze raz.

S�uchaj, c�reczko,
opowiem ci pewn� histori�.

Dawno, dawno temu �y�a
wilczyca nazywana Umai.

Umai mia� syna imieniem Eser.

I wyr�s� on na wojownika
- Wielkiego Batyra.

Pewnego dnia osiod�a� konia.
by wyruszy� w d�ug� podr�,

w nieznane

Bo jecha� w poszukiwaniu
swojego przeznaczenia.

I matka wilczyca Umai da�a mu na
drog� Z�ot� Ko�ysk� i powiedzia�a:

"Chro� tej Ko�yski, synku, bo
jest w niej dusza naszego rodu,

pami�� o naszych przodkach
i nasza nadzieja na przysz�o��.

Dop�ki Ko�yska �piewa,
�yje dusza naszego rodu.

Ale je�li j� stracisz,

Nieszcz�cie spadnie
na nasz lud.

I rozproszy go jak kurz po stepie.
a ludzi wiele. Nie daj bo�e".

Pewnego dnia spotka� Batyr
pi�kn� c�rk� wielkiego chana.

Zakochali si� w sobie.

A ich mi�o�� by�a tak jasne
jak gwiazdy �wiec�ce nad stepem.

�egnaj, matko,
�egnaj, ojcze.

W �miertelny poch�d wyruszam.

�egnajcie bracia,
�egnaj siostro...

Dlaczego was opuszczam?

Czarna chustka okry�a
g�ow� mojej matki.

Id� siod�a� konia wronego.

Bia�y popi� obsypa�
brod� ojca mojego.

R�g wo�a, wzywa mnie jednego.

M�j ojciec nie �yje.

Wieczorny wiatr, wieje
do mojego starszego brata.

On teraz jest moim ojcem.

Niech wie, �e mam z�amane serce,
a dusza wpad�a do g��bokiej studni.

Powiedz moim braciom, �e kl�twa
Z�otej Ko�yski si� spe�ni�a.

Oj ta� to nie py�y pyli�y
I nie mg�y wstawa�y,

Jak z ziemi tureckiej
Z wiary bisurma�skiej,

Z miasta Azowa, z ci�kiej niewoli
Trzej bracia uciekali.

Wi�c dwaj bracia konno,
A trzeci pieszy-piechot�,

Jakby by� obcym niecnot�,
Za ko�mi biegnie i dogania,

O ostre korzenie i bia�e kamienie
Nogi swoje kozackie m�ode porania

I �lady swoich krok�w krwi� plami.
Do konnych braci dopada,

Za strzemiona �apie,
I te s�owa powiada:

�Sta�cie� bracia, koniom poje�� dajcie,
I na mnie zaczekajcie,

I ze sob� na konia we�cie,
Do miast chrze�cija�skich cho� troch� podwie�cie.

I niech si� b�d� m�g� dowiedzie�,
Jak do miast chrze�cija�skich,

do ojca, matki si� jedzie�.

Moja jedyna siostro,
jeste� z mojej krwi.

S�yszycie, Z�ota Ko�yska �piewa
sw� pie�� Zag�ady.

M�j miecz jest krwawy,
i teraz nudzi si� w mojej r�ce.

M�j ko� potyka si� o
cia�ach moich wrog�w.

Moja droga siostro,
gdzie mo�na ci� znale��?

Gdy bracia to us�yszeli
Tak mu odpowiedzieli:

�Braciszku najm�odszy, mi�y,
Jak go��beczek siwy!

Sami nie uciekniemy
I ciebie nie zabierzemy,

Bo b�dzie z miasta Azowa
wielki po�cig za nami,

I ciebie pieszego, omin�
w w�wozie mi�dzy tarnin�,

A nas konnych b�d� doganiali,
B�d� strzelali, r�bali

Albo �ywych w jasyr brali�.

Jak �ywy i zdr�w b�dziesz, sam
Do ziem chrze�cija�skich przyb�dziesz�.

S�o�ce mojego �ycia.

�wiat�o moich oczu.

Sta� na rozdro�u.

Nie mo�esz znale�� mojej drogi...

O m�j bracie,

Us�ysz m�j g�os!

Tak ci bracia przemawiali,
I przed siebie odje�d�ali.

A m�odszy brat, pieszy-piechot�,
Do konnych braci dobiega,

Konia za strzemi� chwyta,
Zwraca si� tymi s�owami i zalewa �zami:

�Moi bracia rodzeni, mili,
Jak go��beczki siwi!

Je�li, zaczeka� nie chcecie,
Cho� jedno mi�osierdzie miejcie:

Nazad konie zawracajcie
Z pochew szable wyci�gajcie,

I mi g�ow� od plec�w odcinajcie,
A moje cia�o por�bajcie,

W czystym polu pochowajcie,
Zwierz�tom i ptakom na �ask� nie oddajcie�.

Gdy bracia to us�yszeli
Takie s�owa powiedzieli:

�Braciszku mi�y,
Go��beczku siwy!

Tym, co m�wisz, n� wbijasz nam w serca
I zanim nasze miecze twoj� g�ow� zetn�

Na dwana�cie cz�ci pierwej si� rozp�kn�,
A dusza z grzech�w po wieki nie wykupi.

Tego �e�my, bracie, przenigdy nie znali,
Aby krwi� rodzon� szabl� obmywali

Albo ostr� lanc� uproszczenie brali�.

�yli d�ugo i szcz�liwie.
I mieli trzech syn�w i c�rk�.

Ile ich by�o?

Pierwszy z�apa� zaj�ca.

Drugi zar�n��.

Trzeci zdj�� sk�r�.
A mi co zosta�o?

Razem by�o czworo.

"Wszystko dla ciebie.
Wszystko dla ciebie".

�No, bracie, ze siebie zielone �upany �ci�gajmy
Z nich czerwone i ��te kitajki wyrywajmy,

A niechaj on, niechaj biedny, drog� rozpoznaje,
Jak za nami konnymi, ma ucieka� dalej�.

�redni brat jest mi�osierny,

Tarninom wierzcho�ki swoj� szabl� kraje
I m�odszemu bratu, drogowskazy daje.

Najstarszy go wy�miewa: �Czy�, jest podobie�stwem,
Bym swoje dobra tureckie

Na szmatki rozkrawa�
I m�odszemu bratu drogowskazy dawa�!

A je�li on �ywy i zdr�w b�dzie,
To sam, do miast chrze�cija�skich

Bez naszych przedmiot�w
wszelakich przyb�dzie�.

�O tutaj moi dwaj konni bracia przeje�d�ali,
Tarninowe witki z tarnin obcinali,

A mnie, m�odszemu bratu, pieszemu-piechot�,
Znaki zostawiali,

Abym wiedzia� jak z niewoli
Do miast chrze�cija�skich

Do ojca, matki,
Do domu, mam ucieka� dalej�.

�Nie darmo czerwona kitajka na polu powiewa,
Znak, �e mych braci rodzonych

W�r�d �ywych ju� nie ma.

Gdybym m�g� tylko wiedzie�,
Czy ich postrzelono czy ich zar�bano,

Czy �ywych w niewol� zabrano,

Hej, poszed�bym ciernie, w�wozy przeszuka�,
By cia�a kozackiego m�odego tam szuka�.

Oj nie czarna chmura przylecia�a,
Ni silne wiatry zawia�y,

Jak si� dusza kozacka
z cia�em rozstawa�a.

I wtedy szare wilki nadbiega�y
Cia�o kozackie m�ode obgryza�y,

I or�y czarnoskrzyd�e zlatywa�y,

I na g�owach siada�y
I czarne oczy pod czo�em dzioba�y,

I mniejsze ptaszki przylecia�y,
Ko�o ��tej ko�ci cia�o wyjada�y.

Jeszcze kuku�ki nadlecia�y,
I na g�owach siada�y,

I jak rodzone siostry kuka�y.

Jeszcze szare wilki przybiega�y
��te ko�ci po tarninach, w�wozach rozwleka�y,

I pod zielonym jaworem chowa�y,
Sitowiem przykrywa�y

I �a�o�nie wy�y i p�aka�y �
Tak to one kozacki pogrzeb odprawia�y.

Niech Allach mu przebaczy,
Pan tego �wiata.

Dobroczynny, mi�osierny.
Pan Dnia S�du Ostatecznego.

Ty, kt�remu s�u�ymy, wspom� nas.

Wska� w�a�ciw� drog�.

�cie�k� dla tych, kt�rych
obdarzysz �ask�,

A nie dla tych, kt�rych
dotknie tw�j gniew.

Czarnoskrzyd�e or�y -

Szare Wilki,

Ziej�ce ogniem smoki.

G�o�cie chwa�� Allacha,
Pana tego �wiata.

Dobroczynnego mi�osiernego.
Pana Dnia S�du Ostatecznego.

Ty, kt�remu s�u�ymy, wspom� nas.

Wska� w�a�ciw� drog�.

�cie�k� dla tych, kt�rych
obdarzysz �ask�,

A nie dla tych, kt�rych
dotknie tw�j gniew. Amen.

Czy nie przyb�dzie do nas brat nasz m�odszy
Pieszy-piechot�.

Wszak�e do niego wielk� pro�b� mamy.
I wszystkie zaraz wyrzucam zdobycze,

A jego pieszego mi�dzy konie chwyc�.

Czy nie przyb�dzie do nas brat nasz m�odszy
Pieszy-piechot�.

Wszak�e do niego wielk� pro�b� mamy.
I wszystkie zaraz wyrzucam zdobycze,

A jego pieszego mi�dzy konie chwyc�.

To �redni brat us�ysza�,
To do starszego brata przem�wi s�owami:

�Trzeba nam by�o m�odszego brata zabra� z nami,
Kiedy nas dogania� i o konia prosi�,

A teraz, ju� bracie, sobie zawdzi�czamy,
�e najm�odszego brata, wi�cej nie spotkamy -

Bo mija ju� mu dzie� dziewi�ty
Jak chleb i s�l je�� sko�czy��.

�Oj, gdyby� nasz brat najm�odszy pieszy-piechot�,
Do nas teraz przyby�,

Wtedy, ca�� zdobycz
z konia bym zdj��,

A swego brata m�odszego, pieszego-piechot�
ze sob� bym wzi���.

Wska� w�a�ciw� drog�.

�cie�k� dla tych, kt�rych
obdarzysz �ask�,

i skieruj sw�j gniew
na niesprawiedliwych.

�A jak b�dziemy tu na naszego
m�odszego brata czekali,

To b�d� Turcy-janczarzy
innymi drogami nas doganiali,

I b�d� strzelali i r�bali
Albo �ywych w jasyr brali�.

Moja r�ka jest zm�czona
od trzymania szabli.

Moja dusza t�skni za tob�.
Gdzie mo�na ci� znale��?

Czy nie przyb�dzie do nas brat nasz m�odszy
Pieszy-piechot�:

Wszak�e do niego wielk� pro�b� mamy.
I wszystkie wyrzucam zdobycze,

A jego pieszego mi�dzy konie chwyc�.

M�j ko� si� potyka

o cia�a moich wrog�w.

Moja siostro, gdzie mo�na ci� nale��

w tym zgni�ym �wiecie?

�Oj, gdyby� nasz brat najm�odszy pieszy-piechot�,
Do nas teraz przyby�,

Wtedy, ca�� zdobycz
z konia bym zdj��,

A swego brata m�odszego, pieszego-piechot�
ze sob� bym wzi���.

Noc okrywa
lasy i ��ki.

Czas os�dzi: �ycie albo �mier�.

Umai.

U-mai.

U-mai.

Nazly.

Nazly.

Mamay! (Nikt)

Mamay?

Mamay!

Oj niedobrze. Zn�w dwa dni
szli�my p�on�cym stepem.

Dzi�ki bogu, doszli�my.
Chwa�a Allachowi!

S�ysza�e�? M�wi�, �e znale�li
Z�ot� Ko�ysk�!

Brednie!

Zn�w zaczn� bra� w jasyr.
A do nas przyjd�:

Jedzenie dajcie, konia dajcie.
Nieszcz�cie, wojna, wojna.

Tylko sieroty i wdowy.
Wojna i nieszcz�cia.

Trudno jej samej na gospodarstwie.
Dobrze, �e ma wod�.

Lepiej by�o w dawnych czasach.

A �e jest czarownic�, to k�amstwo.

�e w stepie studnie powysycha�y.

A u nas, dzi�ki Bogu, pe�no wody.

Daj jedzenie!

Dla ciebie ka�da czarownic�...

M�wi�, �e odnale�li si� bracia Umai.

Sieroty, wdowy, wojna, nieszcz�cia.

Ci�ko pewnie jest tak �y�?

Nie, ju� przywyk�am.

Sprzedaj mi swoj� c�rk�.

Tobie wszystko jedno, skoro
wkr�tce b�dziesz mia�a nast�pn�...

Zrezygnowa�em z konia dla twoich oczu.

Od�o�y�em miecz
dla twoich ust.

Opu�ci�em moj� ziemi�
dla twojej mi�o�ci...

Kozak Mamay...
Kim by� naprawd�?

Nigdy mi nie powiedzia�.

Ale je�li kiedykolwiek przyb�dziesz
na Step, us�yszysz jego histori�.

On czyli Nikt.

Kozak krymski.

Nie mam domu.

Nikt na mnie nie czeka.

Dlaczego mam si� smuci�?

To jest m�j czas, aby umrze�.

I spad�y dwie g�owy kozackie nad rzek� Samark�-Su�tank�
a trzeciego m�odszego, Pieszego-piechot�, na Saur-Mogile,

Lecz pami�� o nich nigdy nie umrze, nie przepadnie na wieki.

Ty, kt�remu s�u�ymy, wspom� nas.
Wska� w�a�ciw� drog�.

�cie�k� dla tych, kt�rych
darzysz �ask�,

I skieruj sw�j gniew na
niesprawiedliwych. Amen.

T�umaczenie i synchronizacja sumoq 02.2014

Specjalne podzi�kowania dla: Roberta Dekkera
Freddiego Moralesa Cesara ACEVESA

Hollywood Trident
Foundation Peter

BorysaYuliya
Wolkhonowycha Paw�a Wolansky