All language subtitles for Robins.Wish.2020

Downloaded from
YTS.MX

Official YIFY movies site:
YTS.MX

PRODUKCJA

Kiedy jest pan na haju,

bo tysiące ludzi
pokłada się ze śmiechu,

to co dzieje się wtedy w pańskim mózgu?

Co robią wtedy
pańskie neuroprzekaźniki?

Ludzki umysł to niezwykły narząd,

ważący półtora kilograma.

To coś jak neurologia kwantowa,
fizjologia kwantowa.

Ledwie zaczyna się ją rozumieć,

zaskakuje nas czymś nowym.

Nie przychodzę z dopiętą sceną,

raczej z zupą pierwotną
świadomości,

z pomysłami.

Gdy mam natchnienie

lub coś mnie zainspiruje,
to jak fajerwerk.

Już nad tym nie panuję.

Jakbym był w transie,
jakbym doświadczał czanelingu.

Jak się udaje, to super.
Jak nie, to przykre.

Ale jak się udaje,

osiąga się ten dziwny stan,
jakby się surfowało.

Stan,
który atleci opisują słowami:

„Och..., idzie dobrze!”

REŻYSERIA

DZIEŃ DOBRY, ROBIN

Nazywam się
Susan Schneider Williams.

Mój mąż Robin Williams...

Dwa zdania, Leonarduś.

Wszystko da się zawrzeć
w dwu zdaniach.

Nic o tym nie wiedząc,
walczyliśmy ze śmiertelną chorobą.

Z chorobą,
która jest nieuleczalna.

U Robina...

Zniszczenie, jakiego dokonały
ciała Lewy'ego w mózgu Robina,

było jednym z cięższych przypadków
w historii medycyny.

Jednak przez cały ten czas
pozostawał silny duchem.

Narzucona droga.

Kiedy u Robina
pojawiły się dziwne zachowania,

ciała Lewy'ego zdążyły już zaatakować
prawie każdy obszar jego mózgu.

Wyobrażacie sobie,
jak musiał cierpieć,

gdy doświadczał u siebie
dezintegracji.

Do tego nigdy się nie dowiedział,
jaka była tego przyczyna

ani natura.

11 SIERPNIA 2014

Po stokroć wolałbym
tego nie podawać.

Do CNN właśnie wpłynęła informacja,

że aktor Robin Williams
umarł w wieku sześćdziesięciu trzech lat.

Właśnie doniesiono nam
z Zachodniego Wybrzeża

o strasznym zdarzeniu.

Potwierdzono śmierć Robina Williamsa.

Przypuszcza się,
że mieszkaniec rejonu zatoki

popełnił samobójstwo.

Dziś rano za pięć dwunasta

był telefon na numer alarmowy
hrabstwa Marin

z informacją, że znaleziono

nieprzytomnego,
nieoddychającego mężczyznę

na terenie jego rezydencji

na obszarze niemunicypalnym
Tiburon w Kalifornii.

Miałem

ogromne wyrzuty sumienia
i poczucie winy, że Boże,

mogłem zrobić więcej,
powinienem był zrobić więcej.

Musiało dziać się coś strasznego,
żeby ktoś tak wybitny jak Robin

tak po prostu zdezerterował.

Bezpośrednio po śmierci Robina

panował chaos informacyjny

i podawano
co raz to inny powód.

Było tajemnicą poliszynela,
że Robin Williams

zmaga się z nałogiem
i chorobą psychiczną.

Póki nie ukazała się opinia
lekarza sądowego,

media prześcigały się w domysłach.

Zakładano najgorsze.

Że był spłukany, przybity
lub po prostu się poddał.

Wzloty są wysokie,
a dołki - głębokie

i nie ma smutniejszej rzeczy
niż samotność komika.

Przedstawiali go
jako smutnego klauna.

Bliscy Williamsa są zdania,

że cierpiał
na zaburzenie dwubiegunowe.

Uważali, że skończył ze sobą,
bo był nieszczęśliwy,

uzależniony lub dlatego,
że miał depresję.

Rzecz jasna żadna z tych wersji
nie jest trafna.

...myślał Robin Williams
przed śmiercią -

o pieniądzach!

Choć może dziwić, że...

Ludzie zapełniają białe plamy,
dlatego wiele sobie tu dopowiadali.

Tego ostatniego wieczoru,
kiedy z nim byłem,

był całkiem trzeźwy
i nie po narkotykach.

Tylko ogromnie

skonsternowany tym,
przez co przechodzi.

Moim zdaniem to ważne,
żeby ujawnić prawdę,

ponieważ Robin angażował się
w tyle słusznych spraw.

Chcemy wierzyć w nie wszystkie,
chcemy wierzyć w niego.

Zachodzi niebezpieczeństwo,
że przez to, że się zabił,

ktoś mógłby pomyśleć:
„Acha, nie był taki, jak myśleliśmy.

Jednak go nie znaliśmy”.

To nie tak!

Miałem poczucie,

że jestem wobec niego lojalny,

nie opowiadając o tym,
przez co przechodzi.

Chyba przyjęliśmy postawę,
że nie powinniśmy się wtrącać.

Wychodzi na to, że Robin

był zdany na łaskę czegoś,

na co nie miał wpływu.

I co gorsza,
o czym nawet nie wiedział.

PAŹDZIERNIK 2014

Aż nastał październik.

Wezwano mnie,
bym zapoznała się z opinią koronera.

Żadnych zaskoczeń
w kwestii toksykologicznej.

Wiedziałam, że mój skarb
był czysty i trzeźwy.

Kazali mi usiąść
i powiedzieli

że w gruncie rzeczy,
Robin umarł

na otępienie z ciałami Lewy'ego.

Co to jest?

Zaczęli opowiadać mi
o neurozwyrodnieniu.

Nie myślał normalnie.

Koroner tłumaczył mi,
że te ciała Lewy'ego

były praktycznie
w każdym obszarze jego mózgu.

To tłumaczy, dlaczego
przechodził przez to,

przez co przechodził.

Zdolności poznawcze
i motoryczne,

wszystkie one ucierpiały.

Depresja, lęki, stany niepokoju,
halucynacje, urojenia,

poważne zaburzenia snu,
bezsenność,

paranoja.

Pamiętam, że wyszłam stamtąd
i schodząc po schodach,

miałam poczucie, że nareszcie wiem,
jak to się nazywa.

Od tego momentu zaczęłam rozumieć,

co tak naprawdę się z nim działo.

Pracownik Uniwersytetu
Kalifornijskiego w San Francisco

poprosiła o dokumentację medyczną
z ostatnich dwu lat.

Chciała przekazać ją
doktorowi Millerowi

i zapewniła, że on
chętnie się ze mną spotka.

Otępienie z ciałami Lewy'ego
to wyniszczająca choroba.

DR BRUCE MILLER
WYBITNY NEUROLOG

Jest zabójcza,
szybka i postępująca.

Badam, jak ucierpiał mózg Robina.

Zorientowałem się,
że była to najbardziej wyniszczająca

forma otępienia z ciałami Lewy'ego,
z jaką się w życiu zetknąłem.

Dotknęła prawie każdy obszar.

Byłem zdumiony,
że Robin w ogóle chodził i się ruszał.

Już sama choroba
ma wyniszczające działanie,

a pomyśleć jeszcze,

że Robin nie znał diagnozy.

Nie wiedział,
z czego wynikają te nowe objawy.

Choroby nie da się cofnąć
ani zatrzymać

i zawsze prowadzi ona do śmierci,
zawsze do śmierci.

Do lekarstwa na nią
jeszcze daleka droga.

Dotyka wielu osób

i często prowadzi niestety
do samobójstw.

Gdybyśmy znali
trafną diagnozę,

że to otępienie
z ciałami Lewy'ego,

przyniosłoby mu to

pewną ulgę.

HRABSTWO MARIN,
KALIFORNIA

Tutaj jego dusza rozkwitała.

Tu się wychował,
tu miał swoje korzenie.

Znaczy się,
parę lat spędził w Detroit,

ale tutaj chodził do szkoły Redwood.

Robin mógł mieszkać,
gdzie tylko chciał,

a wybrał to osiedle.

Życie w Marinie, który leży,

na północ od San Francisco,
to właśnie, to jest to.

Nie muszę mieszkać...

nie mogę, znaczy się,
nie czuję się dobrze w Los Angeles.

Jakbym mieszkał
na zaklatkowanym osiedlu.

Mówił, że chce żyć wśród ludzi,
że kocha ludzi.

Podobało mu się w Marinie.
To piękne, wspaniałe miejsce.

Jeździł na swoich rowerach

codziennie!

Można go było spotkać,
jak spacerował z psem.

Człowiek myślał wtedy,
o, to najnormalniejszy w świecie facet.

Naprawdę nie różnił się zbytnio od ludzi,

wyprowadzających psy
i pozdrawiających się.

Starał się być zwyczajny,

ale z drugiej strony
wiódł zwariowane życie.

Nigdy by się nie pomyślało,
że to wielki gwiazdor.

W teatrze Throckmorton w Mill Valley

ruszył wtorkowy cykl
Wieczorków z Komedią.

Zwykłe tam komedie,
ale zyskały ogromną popularność!

Po części dzięki temu, że niedaleko
mieszkał Robin Williams.

Więc nagle wtorkowe występy
otwartego mikrofonu

przyciągały dwieście pięćdziesiąt osób,
we wtorek, co wtorek!

Publiczność szalała!

Po moim występie
wchodził na scenę Robin

i improwizowaliśmy jeszcze
dwie godzinki.

Tak było za każdym razem.

Dosłownie na koniec wieczora
wstawał

i dawał super skecze
bez gotowego materiału.

Nic go tak nie nakręcało,
jak żywa publiczność.

Podążał swobodnie,
dokąd go myśli poniosły.

Wchodził w interakcje z widzami,
jeśli ktoś coś rzucił.

Lub po prostu
budował na własnym tekście

trzysta śmiesznych kwestii.

Myślał tak niesamowicie szybko.

DZIEŃ Z KOMEDIĄ,
SAN FRANCISCO

Patrz na tamtego brzdąca.
Widziałem tam trzylatka,

co jeszcze nie umie
jeść nożem czy łyżką,

je jagody rączką.

A tu ktoś podaje mu iPhone'a, a on...

Jak ktoś gra z Robinem Williamsem,

nie ma szansy zabłysnąć tym,
że idzie z nim krok w krok

ani tym, że go prześcignie.

Może co najwyżej wykazać się tym,
że ledwo mu dorównuje.

Rick, patrz,
ludzie na wzgórzu.

Hej tam, ferajna na wzgórzu!

Kazanie na górze!

Jezus na Dniu z Komedią?

Jezus na Dniu z Komedią!

Przyjdę powtórnie.

Czasem,
gdy improwizowałem z Robinem,

udało nam się idealnie zgrać.

Wtedy widziałem to
w jego oczach, ten błysk.

To znaczyło,
że nam się udało.

Nie da się opisać geniuszu
czy zdolności komediowych.

Można je analizować, ale...

Jeździłem z nim dwa dni

i trafiłem na sesję nagraniową
w studiu Disneya.

Widziałem, jak wciela się
we wszystkie te postaci.

Pora zwijać manatki!

Polecam karierę
klinu pod drzwi.

Nieźle!
Dobranoc, Alice!

Grał całym sobą.

Był taki szczęśliwy i wesoły.

Hejka!
Złap ich, wariatuncio!

Mniejsza, czym jestem!

Jestem wolny!!!

Oferta nieważna,
gdy zabrania tego prawo.

Nagrajmy to od nowa, mówił,
mogę lepiej.

"Jak to lepiej?", pytają.

"Dajcie mi nagrać to od nowa,
chyba coś wymyśliłem".

Chyba pan coś wymyślił?

Dobry Boże,
niesamowite.

Powinien zdać się
na bieg wydarzeń.

Musi dostać się do środka
i obronić przed magią.

Sam ma magiczną moc, ale jeszcze
nie odkrył jej w sobie.

Niepotrzebne użycie gada,
dyskwalifikacja na pięćset lat.

Widziałem, jak realizatorzy dźwięku,
pękali ze śmiechu,

płakali, a przy tym
starali się nadążyć za nim

i nie sknocić roboty z pokrętłami.

Byli świadkami
prawdziwego mistrzostwa.

Nie mów o sobie,
mów o niej. Śliczniutka, co?

No już,
mów jak wygląda.

Że jej włosy, jej oczy,
jej buciki!

Bądź przeuroczy, przepiękny,
prze... sprytny.

Praca z Robinem
to jazda na wysokich obrotach.

- Dziękuję.
- Nie ma za co!

Theodore Roosevelt,
dwudziesty szósty prezydent

Stanów Zjednoczonych Ameryki!
Do usług.

W jego głowie cały czas iskrzyło,

śmiesznymi powiedzonkami,
pomysłami.

Dodawał kwestie
i masę improwizował.

Niektóre z najzabawniejszych rzeczy
Robin wymyślił na poczekaniu.

Pamiętam wiele dni,

kiedy Ben Stiller i ja
patrzyliśmy po sobie,

bo byliśmy świadkami tego,
jak Robin Williams

sypie z rękawa
śmiesznotami.

Podobnej, wprost fanatycznej,
szaleńczo kreatywnej

studni nieprzebranych pomysłów,

takiego polotu, takiej zdolności,
niemal ponadludzkiej,

nie widziałem u nikogo więcej.

Mózg nie jest statyczny.

Połączenia ciągle się zmieniają.

Nazywamy to neuroplastycznością.

Weźmy pacjentów po udarze.

Część mózgu uległa zniszczeniu
i już się nie zregeneruje.

Niektórzy mogą całkiem wydobrzeć,

bo w mózgu tworzą się nowe połączenia,
ma on tę elastyczność funkcjonalną.

Nie do końca rozumiemy
jej uwarunkowania.

Ale w pierwszym rzędzie
wydaje się ona iść w parze

z wysokim poziomem
zdolności intelektualnych.

Jednostki wybitne,
ponad miarę błyskotliwe

tolerują choroby zwyrodnieniowe lepiej
niż ktoś przeciętny.

Pojęcie bufora rezerwy.

Robin Williams był geniuszem.

WILLIAMS ROBIN
DATA BADANIA

Robin był wybitny,
miał ogromną wiedzę.

Do tego dochodzą zdolności
pozazmysłowego postrzegania

życia, ludzi.
A także mnie!

Celował w tym.

Symptomy pojawiły się
na dwa lata przed jego odejściem.

Byliśmy stałymi bywalcami
Teatru Throckmorton.

Miał otwarte zaproszenie do tego,
by występować.

Na te dwa lata wcześniej,
pojawiło się w nim uczucie,

że nie chce dłużej tego robić.

Nie miał już takiej ochoty

spotykać się z widzami za kulisami,

czy przesiadywać
w pokoju dla aktorów.

To wszystko robiło się
powoli krótsze.

I...

Wyjście na scenę zaczęło wiązać się
dla niego z poczuciem zagrożenia.

Na paru przedstawieniach
spodziewałem się Robina,

ale się nie pojawił.

Z tego czy innego powodu.

Więc ta charakterystyczna
pewność siebie

i ta umiejętność
ciągłego improwizowania...

Nie miał już takiej ochoty tam chodzić,
wolał to robić rzadziej.

To było niepokojące.

Coś było nie tak.

Ktoś z pozoru funkcjonuje

tak jak funkcjonował
przez długie lata

aż nagle zaczynają się z nim dziać
bardzo dziwne rzeczy.

To budzi niepokoi.

Ale następnego dnia
już z nim w porządku.

Z czasem te spadki formy
stają się coraz większe i większe

i obserwujemy taką fluktuację,
zwłaszcza w stadium początkowym.

Pewnie nie przyjdzie mu nawet do głowy,
że ma zwyrodnieniową chorobę mózgu.

Potem życie było...

oboje byliśmy bardzo zajęci.

Pracował wtedy ciężko
nad rolą w „Przereklamowanych”.

Z coraz większym trudem
zapamiętywał swoje kwestie.

Czuł się też coraz mniej
komfortowo jako aktor.

Cisza.

„PRZEREKLAMOWANI”

Wiem, że miewał problemy
ze swoimi kwestiami czy z grą,

ale zawsze udawało mu się przemóc

i zabłysnąć.

Kiedy dochodziliśmy do etapu montażu

okazywało się, że Robin Williams
którego znamy i kochamy,

jest jak najbardziej obecny.

Wykorzystajmy reklamę
z siedemdziesiątego drugiego.

Niech ludzie coś poczują.

W moich projektach

naprawdę trzymamy się scenariusza.

Ale kiedy w obsadzie jest Robin Williams,

głupotą byłoby związać mu ręce

i nie dać mu robić tego, co chce.

♪ Specjalny sos
aż drażni nos ♪

♪ Miłość w drive-thru ♪

♪ Potrząsamy i kręcimy ♪

♪ Dostałem za mało keczupu ♪

O Boże!

Każde ujęcie czymś się różniło.

Dłuższe i krótsze wstawki
i te samorodki humoru

przychodziły Robinowi do głowy
nie wiadomo skąd

i wiele z nich
to było czyste złoto.

Więc może i był
trochę wolniejszy na starcie,

ale finiszował z podniesioną głową.

Udawało mu się zbierać siły
i grać swoją rolę.

Wstawał
i przemieniał się w tego faceta,

którego się znało, pamiętało
i ubóstwiało.

Możesz zdobyć się na powagę?

Może przez chwilę.
Nie, widzisz.

Przepraszam.

Niełatwo występować
w serialu telewizyjnym.

Do tego grał jeszcze w „Nocy w muzeum”.

Pracował na dwa etaty.

Trzeci odcinek,
ostatni odcinek.

Powiedziałbym, że na miesiąc
od rozpoczęcia zdjęć

było jasne dla mnie

i dla całej naszej
ekipy filmowej

że z Robinem coś jest nie tak.

Nie mówię o tym

nigdy publicznie.

Widzieliśmy, że z wielkim trudem

przychodzi mu
zapamiętanie swoich kwestii

co mu się wcześniej nie zdarzało,
a także koordynacja słów z grą.

Dzwonił do mnie
o dziesiątej w nocy,

o drugiej nad ranem,
o czwartej nad ranem

i pytał: „Czy to się nadaje,
czy cokolwiek z tego się nadaje?

Jestem do bani?
Co się dzieje?”.

Uspokajałem go wtedy.

„Wciąż jesteś
w swojej dawnej formie”, mówiłem.

„Ja to wiem,
świat to wie.

Pamiętaj o tym.”

Nigdy nie straciłem wiary w niego,

ale widziałem,
że sam upada na duchu.

Widziałem człowieka,
który nie jest sobą

i uważa,
że to niewybaczalne.

Otępienie z ciałami Lewy'ego
jest szczególnie tragiczne,

ponieważ wzmaga lęki,
wzmaga samozwątpienie,

wywołuje urojenia, błędne sądy, których
chory nigdy przedtem nie doświadczał.

Wyobraźmy sobie,
jak z tym ciężko komuś,

kto nawet nie wie, że cierpi
na chorobę zwyrodnieniową,

na coś, co powoli dezaktywuje
neurony w całym mózgu.

Dla mnie Robin był tak wyjątkowy

przy tych wszystkich
swoich zdolnościach,

bo pozostawał porządnym facetem.

Ważne, kim jesteś w obliczu
sławy i sukcesu.

Dziś są, jutro ich nie ma.
Sam jaki jesteś?

Pozostajesz sobą?

Kim się staniesz?

Poznaliśmy się tego dnia,
kiedy przyleciał do Nowego Jorku.

1973

Pamiętam, że był inny.

Widziałem, że coś w nim kiełkuje.

Robin i Christopher Reeve
wskoczyli prosto na trzeci rok

w Szkole Juilliarda,
na którym sam też studiowałem.

Christopher mieszkał ze mną w pokoju,

a Robin szybko został
najlepszym przyjacielem,

jakiego w życiu miałem.

My dwaj zwariowani hippisi,
a tamten - elegancik.

Ale mówię panu,
miewaliśmy razem niezły ubaw.

Wtedy nie był komikiem,
tylko bardzo poważnym aktorem.

Potem Nowy Jork
i studia w Juilliardzie.

Dawał, wie pan,
klasyczne przeszkolenie!

Z naciskiem na aktorstwo dramatyczne.
To była wspaniała sprawa.

- Po pierwsze sam Nowy Jork.
- Jasne.

Trening. Taki a nie inny rodzaj treningu,
obejmujący klasykę i hardkor.

Był taki wiarygodny
wizualnie.

A sposób, w jak operowałem głosem!
Był niesamowity!

Wykładowcy nie mogli wyjść
z podziwu. Studenci też.

Przy tym zawsze umiał rozśmieszać.
Ćwiczyliśmy kwestie, a on nagle:

„Jak mi się w tę minutę zdało,
imć panu czknięcie się wyrwało!”

Układał takie wersy
w pentametrze jambicznym.

Rzecz jasna

tylko dla dorosłych, niecenzuralne.
To było przezabawne.

Nie miał łatwo,

bo w tamtych czasach Juilliard
był bardzo rozpolitykowany.

Rzucił szkołę w dwóch trzecich roku.

1977

Wróciłem do San Francisco
i próbowałem podjąć pracę aktora.

W końcu zająłem się
komedią stand-upową,

bo jako aktor pracy nie znalazłem.

Holy City Zoo
był ulubionym klubem komików.

Jeśli człowiek dostał się do setu,
na który zapowiedział się Robin,

trafił na żyłę złota.
Klub pękał w szwach.

Panie i panowie, Robin Williams!

Na jego aktach
ludzie konali ze śmiechu.

Kiedy dawał te szalone występy
na scenie,

wszyscy chyba myśleli,
do diaska.

I mówili sobie, szalone,
ale przyjmujemy to.

Robin robi to
w latach siedemdziesiątych.

W sensie, na dziesięć,
piętnaście, dwadzieścia lat,

zanim podobne rzeczy
pojawiły się gdzie indziej.

Przyjechał nawet do Hollywoodu

i wystąpił w klubach
The Comedy Store i The Improv.

To było jak erupcja wulkanu.

Nie jestem tuńczykiem!

Nie jestem tuńczykiem!

Czy dziś wieczór
ktoś tu jest naćpany?

Okej.

Raz dwa to sprawdzimy.
Jeśli ta, to syćko gra.

Daj no łyka, brachu.

Wielebny lubi takie napitki.

Wystąpił w klubie The Comedy Store

i to był ubaw po pachy.

Zaraz po występie poszedłem za kulisy,

a on siedzi na schodkach za sceną.

Rzuciło mi się w oczy, że jest sam.

To mnie zaskoczyło.

Przecież dopiero co dał występ,
na którym publika konała ze śmiechu,

a teraz jest tak daleki od tego,
co przed chwilą dokonał.

Nie świętował sukcesu,
tylko...

był wyczerpany
po zużyciu takiego ogromu energii.

Miałam telefon.

Dzwonił Robin.

Był w Vancouver i grał
w trzeciej części „Nocy w muzeum”.

Miał atak paniki.

Nie mógł się uspokoić.

Było mu potwornie trudno

wbić sobie do głowy
choć jedną kwestię.

To sprawa życia i śmierci.

Powiedz to:
„Zdobyłeś miasto!”

Był sfrustrowany.
Pamiętam, jak powiedział mi:

„Nie jestem już sobą.

Nie wiem, co się dzieje,
ale nie jestem już sobą.”

Jego umysł nie pracował już
na dawnych obrotach.

Ta iskra

przygasła.

Czasem nie miał już w sobie
tej radości.

Napracowałem się bardziej
przy montażu,

żeby pokazać ją jakoś na ekranie,

bo na planie nie zawsze
przejawiała się w równym stopniu.

Nie byłem na niego zły.

Było to męczące,
zabrało znacznie więcej czasu i energii.

Ale jeśli mój człowiek tego potrzebował,
byłem gotowy mu to dać.

Niepokoiło mnie jedno - ręka.

Wiele razy widziałem,
jak przyciska dłoń tak trochę do piersi.

Albo wkłada ją do kieszeni,
jakby coś ukrywał.

Wiedzieliśmy, że jest kruchy.

Umowa była taka,

że dajemy mu czas,
by pobył sam,

odpoczął chwilę,
złapał oddech.

Szczególnie pod koniec zdjęć.

Po raz ostatni pracowałem
z nim podczas zdjęć

do sceny w kościele.
Nazywała się „Chwała miłości”.

Czyżby poruszyło się pudło?
Ha!

Wydzieliliśmy dla niego pokój,

mógł sobie tam chodzić
między ujęciami.

Wszedłem tam.
Rozmawialiśmy chwilę o tej scenie.

I...

kilkakrotnie pytał,

jak nam idzie,
czy się udaje?

Ale podtekst był taki,
czy to jemu idzie, czy jemu się udaje?

Jego poczucie bezpieczeństwa
i zaufanie do siebie i swoich umiejętności,

coś w nim było nadszarpnięte.

Nie wiedzieliśmy, co.

Dajcie to z siebie!

Ale wiedzieliśmy,
że przechodzi badania.

Czuł się...

zniedołężniały i jakiś inny
i przechodził badania.

Obejmowały zdaje się też
tomografię mózgu.

Nic nie wykryto.

Nie był przecież moim synem,

żebym mogła mu powiedzieć:
„Pora na odpoczynek.

Wyrwę cię z tego,
ponieważ

zaczynasz chorować
i musisz odpocząć.

Nie dbam,
co powiedzą nauczyciele, o nie.”

Miał pozawierane te umowy.
Ich się nie zrywa.

Było to i tamto,
i jeszcze coś...

Co ja mogę zrobić?

A Robin,
chciał sprawiać ludziom przyjemność.

Każdego dnia, w każdej minucie,
chciał sprawiać przyjemność.

Jeśli studio czy telewizja
kontaktowały się z nim

i błagały o więcej wywiadów
czy materiałów,

zawsze wkładał w to całego siebie.

Inteligencją i bystrością umysłu

tak nas prześcigał,

że nawet przy znacznym spadku formy

pewnie i tak biłby nas na głowę.

- Ile w tym scenariuszu to pańska...
- Dwadzieścia trzy i pół procenta...

to improwizacja.

- Właśnie o to...
- Dwadzieścia trzy i pół.

- Nie skończyła pytania, Robinie.
- Wiedziałem, dokąd zmierza.

Jakiś nowy taniec?

Jest jeden numer taneczny,
balet.

Otępienie z ciałami Lewy'ego,
jak wszystkie choroby zwyrodnieniowe,

to problem z drożnością
i siecią połączeń.

Te choroby zwyrodnieniowe wywołane są

przez złogi białkowe w neuronach,
czyli w tych częściach mózgu,

dzięki którym ruszamy się,
myślimy i czujemy.

Mamy siedemdziesiąt miliardów neuronów,
które ulegają powolnej dezintegracji.

To złe białko, alfa-synukleina,

bezlitośnie zabija neurony
w którymś rejonie,

rozprzestrzeniając się w nim,

po czym przenika
do innych rejonów mózgu.

Aż wreszcie zalega już
w całym pniu mózgu.

Ucierpiał prawie każdy neuron
w tym obwodzie,

co rzutowało na sen,
nastrój, lęki i funkcje poznawcze.

Widać, że to późne stadium
demencji z ciałami Lewy'ego,

stadium, z którego nikt już nie wyjdzie.

Żołnierze uzbrojeni są
w precyzyjne wykrywacze bzdur.

A Robin umiał z marszu
nawiązać z nimi kontakt.

Good evening, Baghdad!!!

Dziękuję!

Świetnie rozumiał,
co amerykańscy żołnierze

tam przechodzą.

Niektórzy chłopcy giną,
odnoszą obrażenia.

Umiał wczuć się w ich świat,

dzięki czemu
przeżywali wspaniałe chwile.

Przylatywał tam dla nich
i oni to rozumieli.

Są twarde realia walki
i jest dużo czekania.

Właśnie wtedy ludziom trzeba czegoś,

co pozwoli zwalczyć nudę.

To najważniejsze.

Większość z nich jest chyba zaskoczona
że ktoś się pojawił, takie:

„Co ty tu robisz, stary?”

Sześć razy w Afganistanie,
pięć razy w Iraku. Czyste szaleństwo.

Co gorsza,
jeszcze pan się z tego nie wyleczył.

Te wyjazdy uczą,
że to najlepsza publika na świecie.

Jak najbardziej
mogę coś opowiedzieć.

Mam całe multum historii.

Młody żołnierz
był bardzo ciężko ranny

i jego dziewczyna uznała,
że sobie z tym nie poradzi.

Właśnie go zostawiła

i nie zamierzała wrócić.
Była w drodze na lotnisko.

Weszliśmy do niego i widać było,
że jest zrozpaczony.

Bał się przyszłości,

tego, że już żadna dziewczyna
go nie zechce.

Martwił się,
jak będzie wyglądać jego życie.

Robin przysunął krzesło
do jego łóżka

i zaczął mówić z nim o strachu.

Dzielił się bardzo osobistymi rzeczami.

Siedzieliśmy tam z półtorej godziny.

Wyszliśmy,

a wtedy...

Robin powiedział,
że tym razem było ciężko.

Bo nam wszystkim, mówił,

bardzo trudno jest
mierzyć się z własnym strachem.

Na pewno nikt nie przypuszcza,
dodał jeszcze, że ja się czegokolwiek boję.

Na pierwszy plan
wysuwały się takie kwestie,

jak to, czy żona z nimi zostanie,
czy ludzie będą inaczej na nich patrzeć.

Rozmawiał z nimi o tych sprawach.

Był gotów usiąść i opowiedzieć
o tym, czego sam się boi.

Odwiedzaliśmy ich setki. Nie zapomnę
tego dnia, kiedy powiedział:

„Och Elaine,
tym razem było ciężko.”

On tego nie wie, powiedział,
ale ja sam

byłem bardzo bliski tego,
o czym mi mówił.

MAJ 2014

W pierwszych dniach maja
wrócił do domu.

To było jak lądowanie bez podwozia.

Nie zostało w nim

krztyny sił.

Mieliśmy odwiedzić znajomych,

a Robin nie mógł,

nie mógł wstać z łóżka.

Stawało się normalne,

że nie czuje się najlepiej.

Nie mogę ci powiedzieć, dlaczego,
mówił, ale zostaniemy w domu.

W nocy dopadały go

te zapętlone urojenia.

Byliśmy na przyjęciu urodzinowym

u naszego kochanego
przyjaciela Morta Sahla.

Tej nocy

Robin nie spał
i zaczął powtarzać,

jak strasznie się boi,
że Mort nie przeżyje nocy.

Więc znów ta dyskusja.

Jest dwunasta, pierwsza w nocy,

a ona ciągnie się
do wpół do czwartej nad ranem.

Naprawdę się ciągnie,
omawiamy elementarne kwestie,

bo jemu wydaje się,
że musi jechać do Morta

teraz zaraz
i sprawdzić, czy nic mu nie jest.

Esemesował do Morta:

„Dobrze się czujesz?
Czy dobrze?”

Mort pewnie spał.

A że nie dostawał od niego odpowiedzi,

o drugiej nad ranem,
chciał do niego jechać.

Tak wyglądała nasza typowa noc.

Coś tu nie tak.

Coś tu bardzo nie tak.

Chcę tylko zrestartować mózg,
mówił.

Chcę tylko
zrestartować mózg.

Zaczęliśmy dostrzegać fizyczne zmiany.

Starał się ukryć to z ręką
i podobne problemy.

Zaczęliśmy to dostrzegać.

Zaszedł do nas kiedyś.
Miał na sobie koszulkę.

Zaznaczały się pod nią żebra.

Chwyciłem go za skórę,

Robinie, bardzo schudłeś!

Tak, szefie, odparł,
byłem u lekarza,

ale nie wiem,
z czego to się bierze.

Jak przyszedł na imprezę
i wszyscy na niej byliśmy, wtedy komicy

byli zszokowani, nie mieściło
im się to w głowie.

Trzymał się na uboczu,
chował się po kątach, sam.

Wyobrażasz to sobie?
Jesteś na przyjęciu, a gdzie Robin?

Patrzysz, a on stoi w rogu,
i skubie gałązkę krzewu.

Oj, niedobrze.

Cierpiał, to było widać.

Chciałem wyciągnąć go
na koncert Jamesa Taylora.

Chyba nie mogę, mówi.

Jesteś zmęczony, mówię, ja prowadzę.
Załatwię bilety i odbiorę cię.

Na co on, że raczej nie może
wyjść z domu.

To już mnie

trochę przeraziło,
bo mówił serio.

No cóż, mówię, w porządku.
Nie wypytywałem go.

Ale powiedział mi otwarcie,
że nie może wyjść z domu.

Mówił też trochę inaczej.

Ale nie wiem jak...,
ciężko mi o tym opowiadać.

Wiedziałem, że coś się dzieje.

Prawie codziennie gadałem z Robinem
lub słałem mu SMS-y.

Widziałem, że przetwarza rzeczywistość
zupełnie inaczej niż reszta ludzi.

Mówię o tym tylko dlatego,

że mózg dezinformował go,

dezinformował go totalnie.

Odchodzić z miejsca,
które było naszym światem.

Naszym sanktuarium.

To piękne, że jesteście tacy szczęśliwi.
Jak się poznaliście?

Serio?

Przed salonem Apple'a.

W tę sobotę miałam dużo spraw,
musiałam iść do salonu Apple'a.

Szłam przez salon, a tu widzę
tego mężczyznę w moro.

Uśmiechał się do mnie. To chyba
Robin Williams, pomyślałam.

Co mi tam,
podejdę i powiem mu „Cześć”.

Byłem w spodniach moro i spytała,
jak mi się sprawdza kamuflaż w moro.

Morowo, odparłem.

Wywiązała się rozmowa,

Łączył nas udział w programie
dwunastu kroków.

Oboje mieliśmy w życiu
szalone dni ćpania i picia.

Miał wystarczająco danych,
by mnie odnaleźć,

gdyby chciał,
na warsztacie dwunastu kroków.

W następny wtorek
poszłam jak zwykle na warsztat.

Rozejrzałam się po sali,
ale go nie było. Trudno, pomyślałam.

W połowie spotkania oglądam się,

a on siedzi tam w głębi sali.

Szybko się odwróciłam.
O Boże, jest, pomyślałam.

To było urocze. Dobrze się zaczęło
i dobrze rozwijało.

Było wspaniale.

Powiedział, że poznał dziewczynę
i stracił dla niej głowę.

Że się w niej zakochał!
Mężczyźni nie mówią sobie takich rzeczy.

Najpiękniejsza z pięknych,
witaj w nowym dniu.

Przesyłam ci naręcza miłości

i mam nadzieję,
że czujesz się bosko.

Pewnie masz już na rękach ślady farb.

Zdolne rączki.
Maluj!

Maluj dalej,
moja Picaśsiczko!

Maluj, maluj,
maluj, maluj.

Louisville rozłącza się,
pa.

Był moim wspólnikiem zbrodni.
Pozostawaliśmy trzeźwi,

zachowywaliśmy abstynencję

i delektowaliśmy się
prawdziwym, nieociosanym życiem.

Razem!

To Susan, a to Robin
i to było super.

Takie: „Podciągnę się.
Wzniosę się ku miłości.”

Wiele nas łączyło,
mieliśmy...

wspólne podejście do życia
i byliśmy bardzo zgrani.

Przypominaliśmy parę dzieciaków.

Patrzyliśmy na świat razem,
jakby tymi samymi oczami.

Miałam w nim prawdziwego przyjaciela.
Mogliśmy zanurzać się razem w życiu.

Chodziliśmy ze sobą ze cztery lata.

Już rok nosiliśmy
przedzaręczynowe pierścionki obietnicy.

Nie wszyscy bawią się
w pierścionki obietnicy?

Czy ja wiem.

Wiedzieliśmy, że się pobierzemy.

Dwudziestu drugi października
dwa tysiące jedenastego.

Ślub jak z bajki.

Stanął mi właśnie przed oczami.
Nie ma co, wyglądał szałowo.

Moja przysięga małżeńska
mówiła po części o tym,

że będę go kochać takim,
jakim jest.

Nie zamierzam zmieniać tego mężczyzny.

- Miesiąc miodowy w Paryżu?
- O tak, cudowny.

Co niesamowite w Paryżu, paparazzi są tam
jak fotografowie przyrody.

Patrzysz, a tu któryś:
„Rrrobin posaluj ją!

Gorzko, gorzko!”
„Odczepcie się!”

„Saluj, saluj, terraz!”

Komik spróbuje teraz
pocałować wysoką kobietę.

CZERWIEC 2014

Wrócił po zdjęciach
do „Nocy w muzeum”.

Miał zostać przez tydzień.

Był wyczerpany,
skrajnie wyczerpany.

Czekał nas tydzień badań.
Kalendarz cały przepełniony.

Mieliśmy więc jeden dzień
przed tym kołowrotkiem.

Zaproponowałam
wycieczkę do Doliny Tennessee,

spacerek doliną,
co oboje uwielbialiśmy.

Uwielbialiśmy nasze spacery.

Wtedy się okazało, że mój skarb
jeszcze nigdy nie był na pikniku.

Wiał dość silny wiatr.

Jak dotarliśmy na miejsce,
było prawie pusto

i to było takie cudowne,

że jesteśmy we dwoje na łonie natury.

Podeszliśmy do skał i...

jedliśmy kanapki.
Tylko my i ten spokój.

To taka magiczna chwila
w środku tego

zakręconego poszukiwania,
co się dzieje.

Jakby bibie bębna się nasilało.

Był wycieńczony.
Był tak...

tak strasznie wycieńczony.

I...

położył mi głowę na kolanach.
A ja głaskałam go po głowie.

Leżał mi na kolanach
przez parę godzin.

Ale jest zmordowany, myślałam.

Robin pierwszy raz
pojawił się u mnie w warsztacie

w osiemdziesiątym trzecim,
krótko po śmierci Johna Belushi.

Na wieść o śmierci Johna Belushi

Robin był zdruzgotany.

John był największy świrus
z nas wszystkich.

Ale jaką cenę za to zapłacił!

Jakby kto wylał na niego
kubeł zimnej wody.

Wyciągnął się z lotu pikowego.

Na rok odstawił wszystko
poza białym winem.

Przy tym nie chodził na mityngi AA.
Łał, jak ty to robisz, pytam.

Bo muszę, mówi.
Nie chciał umierać.

Rzecz jasna zawsze był
wysportowany.

Był atletą,
dobrym atletą.

Zaczął jeździć na rowerze.

Coraz częściej i coraz dalej.

Coraz częściej go widywaliśmy.

Jest pan zapalonym rowerzystą.

Tak jest, jestem roweroseksualny.
Lubię jeździć na rowerze.

To moja medytacja.

To uprawiam,
mogę...

wskoczyć na rower
i przejechać trzydzieści,

sześćdziesiąt, osiemdziesiąt kilometrów.
I jest wspaniale. Jest pięknie.

Mawiał, że jazda na rowerze
zbliża go do latania.

Pozwalała mu uwolnić się

od wszystkiego,
co zaprzątało mu umysł.

Miał przecież tak aktywny umysł.

Biegi i jazda na rowerze
to była dla Robina wieczna walka.

Trzeba się przełamywać,
trzeba rzucać sobie wyzwania.

A Robin jako artysta
podejmował takie wyzwania aktorskie,

jakby

się rozciągał.

Chciał dowieść, że jest nie tylko
aktorem komediowym, lecz aktorem.

W improwizacji człowiek wychodzi,
patrzy.

Mówiłem więc do kwiatów:
„Cześć, kaszlnij proszę.”

Przy takiej grze
wychodzi się na zewnątrz.

Ale jak się przestaje tak grać,
dochodzi do implozji energii

i człowiek zgłębia samego siebie.

Swoje wspomnienia
czy rozmaite emocje.

Kapitanie! Mój kapitanie!

Proszę usiąść.

„Stowarzyszenie umarłych poetów”
o mały włos by nie powstało.

Bo koniecznie chcieli,
żeby Robin w nim grał.

Scenarzysta spytał mnie,

jak skłonić go do ponownego
rozważenia decyzji i przyjęcia roli?

Odparłem, że muszą wciągnąć go
w proces twórczy

i dać mu przynajmniej głos
w kwestii wyboru reżysera.

Powiedziałem,
żeby wypisali mu nazwiska.

Pierwszy na liście
był Peter Weir.

Powiedział, wchodzę w to,
jeśli pozyskacie Petera Weira.

I film powstał.

Dziękuję, chłopcy.

Dał mi piękny upominek.

Kiedy...

kiedy przegląda
kronikę ze swojego roku.

Panowie?

Znaleźliśmy pana w kronice.

Wtedy chłopcy pokazują mu tę kronikę.

Kuca i czyta...

Nie, to nie ja.

Stanley Wilson Drągal.

Stanley Wilson Drągal.

Tak mnie przezywał.

Boże!

Co to jest
Stowarzyszenie Umarłych Poetów?

Siedzę z nim na premierze
obok szefostwa Disneya,

a on uśmiecha się,
ale unika mojego wzroku.

Popłakałem się przy tej scenie.

To było jego podziękowanie
za moją pomoc.

Dał prawdziwy popis aktorski.

Niepokonani,
też się tak czujecie.

Świat stał przed nimi otworem.

Zawsze stawiał sobie wyzwania.

To godne podziwu.

Bo nie trzeba tego robić,
jak ma się sławę, bogactwo

i na całym świecie wielbicieli,
którzy chcą być rozśmieszani.

CZERWIEC 2014

Lubiliśmy grać w koszykówkę
z grupą z osiedla,

która pomaga dorosłym
z upośledzeniami umysłowymi.

Jego neurolog,
który też tam gra,

nie widział go od grudnia.

Kiedy...

podejrzenia związane

z tym drżeniem ręki...

Mówiono, miejcie na to oko,
ale wtedy akurat było minimalne.

Może wskutek urazu barku.

W każdym razie tego wieczora

ten lekarz postawił wizualną diagnozę
z drugiej strony boiska.

Poradził, żebyśmy poszli do internisty.

Tam usłyszał, że ma Parkinsona.

Że to stadium
początkowe do łagodnego.

Świetnie.
Dobrze, będzie brał leki,

rozgryziemy choróbsko i ogarniemy to.

Przewidywali dziesięć dobrych lat.

Widziałam,
że Robina to nie przekonuje.

Zaczął zadawać te pytania.

Wtedy wydawały się one,

no wiesz...

Czy jestem...

Czy mam Alzheimera, spytał.

Czy mam demencję?

Czy jestem schizofrenikiem?

Nie, nie i nie,
brzmiały odpowiedzi.

On jeden wiedział,
jak ciężkie ma objawy.

My wokoło
mieliśmy znacznie mniej danych.

W przypadku Robina
skoncentrowano się na ruchu,

ale przypuszczam,
że dla niego samego

był to tylko ułamek objawów,

których doświadczał.

Do wczesnych cech
otępienia z ciałami Lewy'ego,

zaliczają się halucynacje wzrokowe.

Chorzy wierzą często,
że są one prawdziwe.

Więc diagnoza, że to choroba Parkinsona,
nie mogła usatysfakcjonować Robina.

To mój stary przyjaciel i kolega z roku
z nowojorskiej Szkoły Juilliarda,

Robin Williams.

Chciałbym ci to wręczyć!

Cóż my tu mamy?

Jasne, czyjeś fantazje.

Robina i Christophera łączyła przyjaźń.

Christopher, przystojny elegant,
dla nas był

trochę młodszym bratem.

Naszą trójkę stanowili brat Robin,
brat Stanley i brat Christopher.

TRAGICZNY WYPADEK
CHRISTOPHERA REEVE'A

Odwiedziliśmy Christophera po wypadku.

Właśnie miał ten wypadek

i rozważano odłączenie go

od respiratora.

Robin wszedł na OIOM
w przebraniu lekarza.

Przestawiłem się jako rosyjski proktolog.

Na co większość lekarzy:
„O rety!”

A on spojrzał na mnie i pyta:
„Hej, brachu, co jest?”

Pozwolisz, mówię,
że szybko cię zbadam.

Jeśli poczujesz dwa palce,
to masz farta.

Roześmiał się i spytał:
„Bracie, co się dzieje?”

Chciałem, żeby nawet w tej sytuacji...

I pomogło.

To wyjątkowy facet.

On pierwszy pojawił się w szpitalu
w Virginii, kiedy było ze mną źle.

W któreś popołudnie wpadł tu do Kessler.

Bogu dzięki,
że na wózku trzymają mnie pasy,

bo wypadłbym z niego
ze śmiechu.

Odwiedziliśmy Christophera po wypadku.

Nie sądziłem, że on jest tak silny,
wyznałem Robinowi.

Robin przyznał mi rację
i stwierdził,

że nie dałby rady się z tym mierzyć
i by się nie mierzył.

LIPIEC 2014

Po powrocie z tego filmu o muzeum
wydawał się nad wyraz słaby.

Wpadał do mnie każdego popołudnia.

Siadywał na tym krześle w rogu.

Coś mamrotał o tym, ale...

nigdy nie opowiadał mi,
że jest w tak ciężkim stanie

i że traci wszystko.

Nabierałem go,
nawet jak był w dołku.

Mawiałem,

że często sam mam ochotę
skoczyć z dachu.

Naprawdę, pytał.

Tak, odpowiadałem,

ale ty nie możesz skoczyć z dachu,
ponieważ

nie możesz zostawić Susan.

Ledwie wymawiałem jej imię,
on na to:

„Ooo, ooo!”

Z niesłabnącym uwielbieniem.

Taki obraz siebie

przekazywał mi cały czas
i mówił,

że wreszcie mi się ułożyło.

Dostrzegał ogromną ironię w fakcie,

że zachorował.

Miewał chwile introspekcji

i częste stany depresyjne,

im to było bliżej.

Ale nie opowiadał mi o tym,

tylko rzadko się śmiał.

Ludziom wydaje się,
że mamy psychologię

i neuronaukę
i że to dwie odrębne dziedziny.

Tymczasem wszystko wiąże się z tym,
jak funkcjonują obwody mózgowe.

Naszemu społeczeństwu trudno
to rozumieć i sobie z tym radzić,

bo do chorób psychicznych
podchodzimy inaczej.

Brak jest tej świadomości,
że to zmiany chemiczne w mózgu

odpowiadają
za objawy natury psychiatrycznej.

W chorobie z ciałami Lewy'ego
obwody mózgowe wywołują problemy,

które wydają się sprowadzać
do czyjegoś zachowania,

a nie do choroby.

Kiedy ktoś ma chorobę Parkinsona

i drżą mu ręce,
i ma zaburzenia chodu

wtedy dla ludzi jest oczywiste,
że to choroba.

W istocie to tylko kwestia nazewnictwa.
Nie ma tu żadnej różnicy.

Tyle tylko, że zwyrodnieniu
ulegają inne obwody.

Przetacza się przez człowieka
jak potężna fala.

Niezależnie od tego, jak moralną, etyczną,
dobrą i wybitną jest on jednostką.

Kiedy ktoś zapada na chorobę tej skali,
co otępienie z ciałami Lewy'ego,

to jest bardzo poważnie chory

i zachodzą w nim
ogromne zmiany psychiczne.

W bardzo wczesnym stadium
zaburza sen.

To kolejny ciężki element
choroby z ciałami Lewy'ego.

Śpiąc, chory zaczyna
nagle odgrywać swoje sny.

To tak zwane zaburzenia zachowania
w czasie snu REM.

W nocy może machnąć gwałtownie
przez sen i kogoś uderzyć.

Problem niedoboru snu nasilał się

ostro od grudnia.

Teraz w nocy młóci rękami, co jest
symptomem typu parkinsonowskiego.

Co więc mieliśmy teraz. Zasypiając,
pogrążamy się szybko

w głębokim śnie, jeśli jesteśmy
zmęczeni. A on nagle:

„Skarbie! Co myślałaś o...”

Jakby to był biały dzień,
całkiem głośno!

Żadne z nas nie mogło spać. To było
niemożliwe przez zapętlone urojenia.

Do tego jeszcze
stopień nasilenia paranoi.

Drastyczny!

Chodzi z jednego pokoju do drugiego
i dosłownie mnie obserwuje.

Wydzwania do ludzi, pisze SMS-y
i poddaje w wątpliwość...

Często poddawał w wątpliwość to,

czy jestem wobec niego lojalna.

Kiedy indziej jestem w swoim atelier,
a on mi się przypatruje.

Stoi tak nieruchomo jak posąg.

Ani drgnie.

Potem wychodził z tego

i był wściekły na siebie.

Przed jego oczami
rozgrywały się inne sceny,

miał inne wyobrażenia
na nasz temat.

Jakie miejsce zajmuje tu wolna wola?

Był świadomy tego, co wyprawia
i to go bolało.

Bo wiedział, że to nie my,
że to nie tak.

Trzon osobowości takich ludzi
pozostaje nienaruszony.

Zmagają się z tym,

zmagają się ze zmianami,
które w nich zachodzą.

Często nie mają przekonującego
wyjaśnienia swojego stanu.

Jest im więc bardzo ciężko.

Robin ma za mało snu.

Terapeuci powtarzają, że niedobór snu
bywa bardzo niebezpieczny.

Kiedy zalecono nam...

odrębne sypialnie, bo potrzebował
się wysypiać,

przyszedł do mnie i spytał,

czy to oznacza jeszcze większe oddalenie?

Żeby płynęło to z ust
kogoś tak inteligentnego!

Co za rozdźwięk z rzeczywistością!

Pięć minut później

wrócił.

Uświadomił sobie,
że nie,

kochamy się
i jesteśmy małżeństwem.

Że nie ma...

że go nie zostawiam.

Robin odwiedził nas.

Chciał wyjrzeć przez tylne okno,

popatrzeć na przystań,
na nasze łodzie,

i nacieszyć się
odmiennym widokiem.

Wyjrzał więc przez tylne okno
w naszej oazie ze szkła.

Stał i stał,

i stał.

Przez dziesięć, dwanaście minut
bez ruchu.

Słowem się nie odezwał,
tylko stał i patrzył.

Bardzo długo,
o wiele za długo.

Robinie, odezwałem się w końcu,
wróćmy przed dom.

Rzuceni w sam środek nawałnicy

staraliśmy się stawiać jej czoła.

Teraz już codziennie
mieliśmy seanse terapeutyczne.

Jego wypady rowerowe,
praca z dwunastoma krokami.

Pomagała trochę wspólna medytacja.

Jeździliśmy do hipnotyzera
w Stanfordzie.

Niech Bóg go błogosławi,
robił, co tylko mógł.

Wchodziłam do pokoju,
a on siedzi i robi te dziwne rzeczy.

To stanowiło część procesu
wchodzenia w hipnozę.

Trochę pomagało, ale zawsze
tylko na jakiś czas.

Ale próbował.

Był z niego
piekielnie zawzięty wojownik.

To jak zmagał się
z zawirowaniami w swojej psychice

z lękami.

Został pobłogosławiony
wielkim hartem ducha

w obliczu strachu.

Możesz przeżyć całe życie i nie wiedzieć,
jak wyglądasz, a potem, proszę bardzo.

Jesteś głodny, głupiejesz,
strzelają do ciebie i giniesz!

I przez moment widzisz,
jak widzieli się inni.

Jak widziało cię otoczenie.

Zawsze inaczej niż się myśli.

Dokonywał rzeczy
nieosiągalnych dla innych.

Rzeczy, które poza nim robią
tylko nieliczni artyści.

Był po prostu piękny.

Nie posiadałem się z radości,
kiedy się dowiedziałem.

Ma przyjechać Robin Williams
i zagrać

„Tygrysa bengalskiego
w Bagdadzkim Zoo”.

Wie pan, on jest tygrysem.

Prawda jest taka, że tygrysy to ateiści.

My wszystkie,
bez żenady.

Niebo i piekło to tylko metafory
bycia i niebycia głodnym.

Widziałem,

jak czeka po sztuce.

Kiedy wyszliśmy po prawie
dwu i półgodzinnym przedstawieniu.

A on czekał na każdego widza,

żeby dać się sfotografować
i złożyć autograf na bilecie.

Nauczyłem się cierpliwości
i nauczyłem się empatii.

Ma w sobie wszystko,

czego można oczekiwać
od drugiego artysty.

Jestem napalona
w sali dla aktorów w Mill Valley.

Zaglądał w swej życzliwości

do komików w green roomie.

Był dla nich bohaterem.

A on dzielił się sobą hojnie.

Czekajcie. Mógłbyś pokazać tego typa,
co stuknął dziś w nasze auto?

Nie, stary, nie!

Ani śladu.

Stuknąłeś w mój wynajęty wóz.

Nie stary. Stuknąłem,
ale nic się nie stało.

Już to przerabialiśmy,
nic się nie stało.

Masz może ubezpieczenie?

Och, nic z tych rzeczy,
dzięki.

4 SIERPNIA 2014

Ostatnia przejażdżka rowerowa
z Robinem.

Wyglądasz na wyplutego,
mówię mu przed trasą.

Na pewno możesz jechać?
Wydajesz się zmęczony.

Odparł, że tego potrzebuje
i jest gotowy jechać.

Ale było jasne, że jest w złym stanie.
Nigdy go takim nie widziałem.

Zmizerniał

i był jakiś nieobecny.

Parę razy zniosło go na jezdnię

o wiele za bardzo, za blisko środka.

Zadawał wiele dziwnych pytań.

Wydawał się roztargniony.

Odwracał się
i pytał na przykład:

„Którą masz, szefie?”

Nigdy przedtem nie pytał mnie o to
na trasie.

Nie wiem, mówię,
ruszyliśmy o pierwszej,

przejechaliśmy połowę.
Pierwszą trzydzieści?

Dzięki, szefie!

Trzydzieści sekund później:
„Którą masz, szefie?”

Czterdzieści pięć sekund później
to samo pytanie.

Zadał jeszcze kilka innych pytań,
dziwnych i bezsensowych.

Hm, coś w stylu:
„Nie powinniśmy już wracać?”

Tak, zakręcimy i będziemy
wracać. Takie teksty.

Nagle zauważyłem,
że zaczyna mnie gubić.

Wyprzedził mnie o dwadzieścia,
czterdzieści i sto metrów.

Nigdy przedtem tego nie robił.

Aż był ponad sto metrów przede mną
i nie mogłem go dogonić.

Jechałem ile sił w nogach,
ale nie dałem rady.

Pedałował całą drogę do domu.
Jak dojechaliśmy, powiedział:

Wybacz, szefie, muszę już iść.
Mam coś do zrobienia.

Powiedziałem, że w porządku,
a on poszedł szybko do domu.

10 SIERPNIA 2014

Rzecz nietypowa,

około wpół do dziesiątej
wieczorem

Carol zauważyła

Robina z psem Leonardem

przed naszym domem.

Wyszedłem
i spytałem,

czy wszystko w porządku.

Tak, potwierdził, w porządku.

Tak szablonowo.

Potem powiedział:
„Szefie,

naprawdę potrzeba mi,
żeby ktoś mnie przytulił.”

Więc go przytuliłem.

Wtedy...

zaczął płakać.

Zwiesił głowę, więc objąłem
go ramieniem i spytałem:

„Robinie, Robinie, nic ci nie jest?

Czy stało się coś,
w czym my,

w czym ja mógłbym pomóc?
Czy coś cię boli?”

Powiedział:

„Nie, szefie.”

Mówił...

o rodzinie,
o tym, co się dzieje w jego życiu

i...

o paru innych sprawach.

Co do nich, czuł, jak sądzę,
że zachowam je dla siebie.

Trwało to z piętnaście minut.
Powiedział: „Cześć, szefie.”

Do jutra, odparłem.

A on...

poszedł do domu.

Próbowaliśmy
kłaść się o przyzwoitej godzinie.

Zgasiliśmy światło troszkę później,
jak przez cały tamten tydzień

Z tym spaniem
w oddzielnych sypialniach,

cóż, leżeliśmy razem
w naszym wspólnym łóżku

póki nie nadeszła pora
iść spać.

Znów mu czytałam.

Potem był już czas
iść spać i on...

poszedł do swojego gabinetu,
który przylega do mojego pokoju.

Wracał tam po coś parę razy.

Widziałam, że ma ze sobą iPada
i pomyślałam,

że to naprawdę dobrze.

Bo już od dawna nie miał ochoty czytać

ani zajmować się niczym takim.

Powiedzieliśmy sobie tylko
dobranoc, wiesz.

Dobranoc, kochanie.

Dobranoc, kochanie.

Codziennie rano
razem medytowaliśmy.

Więc kiedy wstałam,
a on jeszcze nie był na nogach,

pomyślałam, że Boże,
drzwi wciąż zamknięte,

jeszcze śpi.

Śpi, to naprawdę dobrze.

Przyjechała jego asystentka,
bo miałam coś do załatwienia.

Musiałam jechać.
Poprosiłam ją tylko,

żeby napisała mi SMS,
jak on się obudzi.

Wyglądało na to,
że zaspał.

Nie rozumiały, dlaczego,
bo to mu się nie zdarzało.

Próbowały wejść do pokoju,
ale był zamknięty.

Potem zaesemesowała mi:

„Nie wstał.
Co mam robić?”

Wiedziałam, po prostu wiedziałam,

że stało się coś bardzo,
ale to bardzo strasznego.

To nie było normalne.

Napisałam jej, żeby zaraz
go obudziła i zadzwoniła.

Zadzwoniła.

Susan dopiero co wróciła.

Dan i Rebecca
stali przed domem.

Nadjeżdżały radiowozy. Policja
nie wiedziała, co się dzieje.

Siostra weszła do kuchni i spytała,
jak się czuję? Dobrze, odparłem.

O Boże, czyli nic nie wiesz,
jęknęła. I powiedziała mi.

Pogrążyłem się w tsunami smutku.

W ten dzień trzy lata temu
jechałem do domu,

kiedy zadzwonił

reporter tabloidu.

Nie mam pojęcia,
jak zdobyli mój numer.

Czy chce się pan odnieść,
spytał,

do samobójczej śmierci
pańskiego przyjaciela Robina Williamsa?

Cisnąłem ten przeklęty telefon
w tył wozu i jechałem dalej.

Pamiętam wyraźnie,
jak staliśmy przed domem

i słyszeliśmy
nadlatujący helikopter.

Okej, powiedział, lecą.

Cały rejon zatoki
był tego dnia jak porażony.

Nowy Jork tak samo i Hollywood, i wszyscy.

Jakbyśmy byli
w strefie działań wojennych.

Kołują śmigłowce,
podjeżdżają wozy transmisyjne,

mają te wielkie anteny satelitarne.
Wszyscy rozstawiają kamery,

pukają do nas
i proszą o parę słów komentarza.

Zrobił się tu niezły kocioł,
jakby media całego świata

spadły na tę ślepą uliczkę.

Wszyscy chcieliśmy tylko spokoju.

Uważaliśmy,
że to bardzo poważne

naruszenie prywatności.

Doszło do...

potwornej tragedii

i spotkała ona normalnych ludzi,

naszych sąsiadów.

Przyjeżdżali też fani Robina,
złożyć mu hołd.

Stali spokojnie przed jego willą,

kładli kwiaty i po prostu
oddawali mu cześć.

To tak,

jakby urwało człowiekowi kończynę.

Rana szybko się nie zagoi.

PAŹDZIERNIK 2014

Pamiętam, że wyszłam stamtąd i schodząc
po schodach, miałam poczucie...

Ostatnie półtora roku

naprawdę ciężkiej pracy,

jaką wykonaliśmy z mężem.

Zyskałam zalążek odpowiedzi.

Prawie cały następny rok

wgryzałam się w temat.

NIEULECZALNA

SPADEK ZDOLNOŚCI

ROZLEGŁE USZKODZENIE

CZĘSTO BŁĘDNIE DIAGNOZOWANA

DEZORIENTACJA
ZŁUDZENIA

TŁUM I STYMULUJĄCE ŚRODOWISKO
MOGĄ NASILAĆ DEZORIENTACJĘ I LĘK

DEZORIENTACJA

LĘK

HALUCYNACJE

TESTY NEUROPSYCHOLOGICZNE

DO ŚMIERCI

Z otępienia z ciałami Lewy'ego
nie ma szansy wyjść.

Jest nieuleczalne.

Z depresji można wyjść.
Kiedyś z niej wyszedł.

Był nieporadny, niezbyt przy zdrowych
zmysłach wskutek figli,

jakie choroba mu płatała.

Do tego dochodzi bezsenność
i w ogóle.

Ale on pewnie

w którejś części mózgu zdecydował,

że nie chce wszystkich pogrążać,

ani żyć w ten sposób
przez kolejnych parę lat.

Może nie myślał tak świadomie,

ale znając Robina...
Chcę jeździć na rowerze,

być z moją piękną żoną,
uprawiać komedię.

Z tym wszystkim

będę się pewnie
musiał niedługo pożegnać.

Wiem jedno,
któregoś dnia uznał w końcu,

że nie chce zsuwać się
po tej równi pochyłej.

Był taki radosny, a cała radość życia
byłaby mu odebrana.

Nie był gotowy na odejście.
Wcale nie był gotowy na odejście.

Zwlekał dłużej niżby tego chciał,
przecież go znam,

bo nie był jeszcze gotowy
pożegnać się z Susan

ani z życiem.

Kiedy ktoś zapada na taką chorobę,

jest zdezorientowany.

To nie problemy
z sercem.

To problemy z ich mainframem,
z ich komputerem.

A to...

ogromna różnica.

Przeogromna.

Do ciał Lewy'ego
nie można się przygotować.

Problemy psychiczne
to właśnie objaw choroby.

Tak przejawia się
choroba w pniu mózgu.

Mamy u nas w kraju duży problem.
Zdrowie psychiczne

i neurologia postrzegane są
jako niezależne od siebie.

W istocie sprowadza się to
do nieprawidłowości obwodów mózgowych.

Kiedy mózg nie funkcjonuje tak,

by można było być
spełnionym człowiekiem.

Widzimy tendencję do tego,
by winić chorych

za ich zachowania i dolegliwości

i przypisywać im

odpowiedzialność za ich stan.
Niesłusznie.

Uważam,
że nie należy tu obwiniać.

Jak w wypadku chorych na raka -
nikt ich nie obwinia.

Wdowa po ubóstwianym komiku
zabiera głos w sprawie tragicznej...

Zabiera głos po raz pierwszy
od jego samobójstwa.

Susan Williams
przerywa milczenie.

Mija rok o jego śmierci,
a pani wciąż nosi obrączkę.

- Jak pani się czuje?
- Czuję się dobrze.

To był rok żałoby i był to też rok...

rozgryzania, co tak naprawdę
zabiło mojego męża.

Susan Schneider Williams napisała artykuł
do czasopisma „Neurology”.

...pierwszy wywiad dla telewizji,

odkąd napisała
o gehennie zdrowotnej Robina.

Panuje przekonanie, że pani mąż
zabił się, bo był w depresji.

Sądzono, że przyczyną śmierci
było samobójstwo, depresja,

ale prawda była inna.

Nie, przyczyną śmierci Robina
nie była depresja.

Robin miał śmiertelną chorobę.

Nazywa się ona
otępienie z ciałami Lewy'ego.

Każdy inaczej przeżywa
śmierć bliskiej osoby.

Na jednym należy się tu skupić -

wyleczmy tę chorobę!

Niech nikt przez to nie przechodzi.

Niech nikt nie czuje
takiego bólu jak Robin.

A on jest jednym z milionów.

Ona przeżywa to w ten sposób,

że uświadamia każdego,
komu nie jest to obojętne,

co tak naprawdę się wydarzyło,

jak wygląda prawda
o jego ostatnim roku.

Autopsja wykazała, że Williams cierpiał
na otępienie z ciałami Lewy'ego.

Otępienie z ciałami Lewy'ego.

...na rodzaj demencji.

Miał tak zwane
otępienie z ciałami Lewy'ego.

Stwierdzono to
dopiero po jego śmierci!

Kiedy nie zna się diagnozy

i podejmuje się coraz to nowe próby

wykrycia, co się dzieje...

To jest straszne!

Ta potworna niewiedza,
skąd to się bierze.

Robin spytał:

„Czy mam demencję?

- Czy jestem schizofrenikiem?”
- Spytał o to?

Już pan rozumie?

Przechodzą przez to i inne rodziny.

To przykład,
co przeżywa wiele osób.

To byłaby dla nas wielka sprawa
znać diagnozę.

Konferencja prasowa
ostatniego filmu była...

znaczy się, była bardzo...

skomplikowana emocjonalnie.

Jeśli mam być naprawdę szczery,
jestem dumny,

że choć co dzień mieliśmy na planie
dwieście osób,

to ani jedna z nich
nigdy nie rozmawiała z nikim

o problemach,
z którymi Robin wtedy się zmagał.

Ale teraz już

nie milczenie o tym
wydaje się wyrazem lojalności,

tylko dzielenie się.

Bez uczucia wstydu!
Bez utajniania.

Tym, że tak, on cierpiał.

Przechodził przez coś,
czego nawet nie znał z nazwy.

To nie wróci nam Robina,

ale rzuca światło na sprawę.

Bo całkiem nowa zmienna
doszła na późnym etapie

do równania
„życie Robina Williamsa”.

Zmienna, która położyła
jego życiu kres.

Robin, którego oglądaliśmy
przez te wszystkie lata,

który dawał siebie innym,

który latał za ocean
zabawiać wojsko,

który rozśmieszał
ekipy na planach filmowych,

który hołubił przyjaciół
i pozostawał im wierny,

to w tym tkwiła prawda
jego osoby!

Jak odszedł,

w jego szafce nocnej
leżało tylko parę rzeczy.

Jak mnie coś nachodziło
wysuwałam szufladkę.

Kiedy mi go brakowało i chciałam,
żeby coś mi powiedział...

DWANAŚCIE KROKÓW
I DWANAŚCIE TRADYCJI

Otworzyłam tę książkę
i - łał!

CHCĘ POMÓC LUDZIOM MNIEJ SIĘ BAĆ
31.07.2012

Przypomniałam sobie naszą rozmowę
o tym, co byśmy chcieli...

co byśmy chcieli
po sobie zostawić.

Robin powiedział, że chciałby
pomóc ludziom mniej się bać.

Kiedy znało się Robina

jako znajomego i sąsiada,
jak wszyscy go tu znaliśmy,

to było jedno.

Ale człowiek ma też świadomość

siły jego oddziaływania
na skalę światową.

W ostatniej scenie „Nocy w muzeum”

Robin i Ben Stiller się żegnają

i wiedzą, że pewnie nigdy
już się nie spotkają.

Tak było w filmie.

Nie mieliśmy pojęcia, że taki scenariusz
napisze też życie.

Już czas na nową przygodę!

Nie wiem,
co będę robił jutro.

To wspaniale.

Bywaj, Teddy.

Żegnaj, Lawrence.

Oglądając filmy z Robinem,

poznawało się go z jednej strony.

Ale największym błogosławieństwem
był on jako człowiek.

Kochająca dusza.
To był prawdziwy on!

Całkowicie otwarty.

I rozumiał,
jak wielka jest miłość.

Stary! Dla mnie
on zawsze jest obecny.

Zdarza mi się wybuchnąć nagle śmiechem.

Słyszę jego głos.

Był pewnie największą
radością mojego życia.

Moim najlepszym przyjacielem.

Naprawdę.

Dał mi podróż mojego życia.

Tak bardzo go kocham.

Tak, jest smutek,
a potem trzeba iść dalej.

Jest też...,
jest też nadzieja.

Okresów smutku wołałoby się

nie doświadczyć,
ale one doświadczają nas.

Mają za zadanie nas zmieniać.

To tak zwany buddyjski dar.

To ta koncepcja,

że wracasz i uświadamiasz sobie,
że ważni są inni.

O wiele ważniejsi niż ty sam.

Własne ja idzie w odstawkę.
Ego, pa pa.

Uświadamiasz sobie,
że jest mnóstwo,

mnóstwo wspaniałych ludzi,
za których można być wdzięcznym.

I miłujący Bóg.

Przy innym podejściu,

no, powodzenia.

O to chodzi w życiu.

PRZYŁĄCZ SIĘ DO WALKI
Z CHOROBAMI MÓZGU.

ZDJĘCIA I REŻYSERIA

PRODUKCJA

PODZIĘKOWANIA

Tłumaczenie: Ivonna Nowicka