All language subtitles for tr Tierra.sin.pan.(Las.H

�evirenler: �zg�r&Deniz
edenetapres@gmail.com

EKMEKS�Z TOPRAK

Be�eri co�rafya ile ilgili bu
sinematografik deneme 1932 y�l�nda

�spanya Cumhuriyeti'nin kurulmas�ndan
hemen sonra �ekilmi�tir.

Ziyaret edece�imiz bu b�lge co�rafyac�lar�n
ve gezginlerin fikrince Las Hurdes
diye adland�r�l�r.

Buras� insan�n her an ekme�i i�in sava��m verdi�i
verimsiz ve konuk sevmez bir b�lgedir.

�lk yolun in�a edildi�i 1922
y�l�na dek Las Hurdes,

d�nyan�n geri kalan� ve hatta �spanya
halk� taraf�ndan bilinmiyordu.

Las Hurdes'a varmadan �nce La Alberca'dan
ge�mek zorunday�z,

buras� Las Hurdeslilerin ya�amlar�nda b�y�k
etkisi olan, onlar� kendisine ba��ml� k�lan

yeterince zengin ve feodal karakterli
bir k�yd�r.

Buras� La Alberca kilisesi.

Ni�lerindeki iki kuru kafa sanki bu
kasaban�n kaderini belirliyor.

Genel olarak evler �� odadan olu�uyor.

Bu mimari �spanya'da pek yayg�n olmamakla birlikte
sokaklara da Orta �a� g�r�n�m� verir.

�o�u evde �u kap�daki
grav�r gibi dini yaz�lar bulunur:

"Kutsal Meryem, g�nahs�z do�du."

Oraya vard���m�z g�n b�y�k bir t�ren
i�in giyinmi� kad�nlar g�r�yoruz.

Onlara neden bu g�zel k�yafetleri
giydiklerini soruyoruz.

Bize her y�l kutlanan, tuhaf
ve barbarca olan bir

festival i�in kilise meydan�na
gitmek zorunda olduklar�n� s�ylediler.

K�y halk� toplanmadan �nce
her yeni evli erkek

bir horozun kafas�n� koparmak zorundad�r.

Soka��n iki yan�na bir ip �ekilir

ve bir horoz bacaklar�ndan bu ipe ba�lan�r.

Her atl� d�rt nala ko�arak bu horozun
kafas�n� koparacakt�r.

Horozun kafas�yla k�y�n meydan ve sokaklar�nda
zafer y�r�y��� yap�ld�ktan sonra

yeni evliler herkese �arap ikram ederler.

Sakiler hem �arap da��t�r,

hem de kalabal��a zevk sunarlar.

Kalabal���n aras�nda g�m�� madalyalarla s�slenmi�
�u zengin �ocu�u g�r�yoruz.

Bunlar h�ristiyan madalyalar� olmalar�na ra�men,

Afrika ve Okyanusya'n�n vah�i kasabalar�na
ait kolyeleri bize hat�rlat�yorlar.

Ak�am�n yedisinde La Alberca'dan ayr�l�rken

neredeyse herkes sarho� olmu�tu.

�� kilometre �tede, k�y� �evreleyen tepelerden

birinin zirvesinde on bin n�fuslu
Las Hurdes b�lgesini

meydana getiren 52 k�y� g�r�yoruz.

Dik yama�lar�n ard�ndan, hizmet�ileriyle birlikte
ya�l� bir ke�i�in oturdu�u

Batuecas'�n g�rkemli vadisini ge�iyoruz.

Bu vadi, Las Hurdes'in �nemli k�ylerinde
vaaz veren h�ristiyan Carmelita ke�i�leri

taraf�ndan d�rt as�rd�r mesken edinilmi�tir.

Batuecal�lar tarih �ncesi ya�am� yo�un
�ekilde muhafaza etmi�lerdir.

Ma�aralar�nda yetenekli ellerden ��km��

insan, ke�i ve ar� fig�rleri bulunmaktad�r.

Kurba�a, y�lan ve kertenkeleler

bu harabelerin yegane sahipleri.

Bitki �rt�s� �ok zengindir,

ve iki y�zden fazla �e�it burada �zg�rce yeti�ir.

Yine de bu vadinin be� kilometre �tesine kadar
a�a� g�remiyoruz.

Yaln�zca baz� meyva a�a�lar�, yaban g�lleri
ve fundalar var.

Manast�r, onu kurt ve yaban domuzu
sald�r�lar�ndan koruyan

sekiz kilometre uzunlu�undaki surlarla �evrili.

Surlar�n i�inde, bir veya birka� servi
a�ac�n�n i�aret etti�i

on sekiz inziva yerinin kal�nt�lar�

da��n�k �ekilde y�kseliyor.

Bu zirvelerin ard� hala Batuecas'a
ait olmas�na kar��n

Las Hurdes topraklar� ba�lar.

Onlar� ge�ti�imizde Las Hurdes
panaromas�yla kar��la��yoruz.

Bu k�y vadilerin aras�nda kurulmu�
zavall� La Aceitunilla'd�r.

Bu beyaz bina
yeni in�a edilmi� olan okuldur.

Da��n yamac�ndaki sokaklarda
g�ndelik ya�am bizi �a��rt�yor.

��in tuhaf�, Las Hurdes k�ylerinde
hi�bir zaman �ark� s�ylendi�ini duymad�k.

Zaman zaman k�y�n ortas�nda da�lardan kopup gelen

ac�nas� bir dere g�r�n�r.

Yazlar� bu k�yde su bulmak olduk�a g��t�r,

buna kar��n k�yl�ler kanallar�ndaki i�ren�
suyu kullan�rlar.

Baz� �a��rt�c� sahneler meydana geliyor.

Nehir t�m k�y taraf�ndan kullan�l�yor.

�� k�z �oc��u suda �slatt�klar� ekmek
par�as�n� yiyorlar.

Ekmek yak�n zamana kadar Las Hurdeslilere yabanc�yd�.

Genellikle ��retmenlerince verilen bu ekmek

eve vard�klar�nda ebeveynleri taraf�ndan
ellerinden al�n�r korkusuyla,

kendisinin huzurunda zorla yediriliyor.

�ocuklar� okula �a��r�yorlar.

Bu partallar i�indeki yal�n ayak �ocuklar
d�nyan�n her yerinde ilkokula giden �ocuklarla

ayn� ��retimi al�rlar.

Hurdesliler her y�l Kastilya ve End�l�s'ten

gelirken yanlar�nda k�yafet getirirler.

Bilhassa bunlar� dilencilik yaparak kazan�rlar.

Kendi topraklar�na d�nd�klerinde bu
giysileri patatesle de�i�irler.

Bu a� �ocuklara her yerde oldu�u gibi

��genin i� a��lar� toplam�n�n y�z seksen derece
oldu�u ��retiliyor.

Las Hurdes'in baz� k�ylerinde,
bir�ok �ocuk yetimdir.

Bunlar Las Hurdesli kad�nlar taraf�ndan
da�lar�n aras�ndan

iki g�nl�k y�r�me mesafesindeki
Rodrigo'nun Sosyal Yard�mla�ma Kurumu'ndan.

al�p getirilen �ocuklard�r.

�ocuklar� yeti�tirmeyi g�rev edinen bu kad�nlara
de�i�im kar��l���nda ayl�k on be� peseta verilir.

Yetim end�strisinin yasak oldu�u Las Hurdes'te

ge�inmeleri i�in onlara verilen bu ac�nas� para
ancak �ok uzak olmayan g�n sonuna dek yetecektir.

Beklenmedi�imiz ve bizi �a��rtan bir resimle
kar��la�t�k okulda.

Bu abs�rt grav�r� kim yap�lm�� olabilir?

Okulda buldu�umuz bir ahlak bilgisi kitab�n�n
rastgele bir sayfas�n� a��yoruz.

�ste�imiz �zerine en ba�ar�l�
��rencilerden biri tahtaya

kitaptaki kurallardan birini yaz�yor.

Bu k���klere ��retilen etik de
bizim medeni d�nyam�zdakiyle ayn�:

''Ba�kalar�n�n do�rular�na sayg� g�sterin.''

Bu nispeten zengin vadide baz�

ceviz, kiraz ve zeytin a�a�lar� bulunmaktad�r.

Buras� Martilandr�n k�y�.

A�a�lar�n aras�ndaki efsanevi bir
hayvan�n iskeletini �a�r��t�ran

bu kabuklar k�y�n �at�lar�ndan ba�ka bir �ey de�il.

K�y�n giri�inde bir �ks�r�k korosu bizi kar��l�yor.

K�yl�lerin b�y�k bir k�sm� hasta.

��ler ac�s� bir sefalet kar��m�za ��k�yor.

Guatr yukar� Hurdes'in spesifik hastal���d�r,

ki bu yeni konumuzu olu�turuyor.

�u guatrl� kad�na bak�n:

Oysa ya�� otuz ikiden fazla de�il.

Bu k�y� Martilandr�n belediye ba�kan�n�n e�li�inde
geziyoruz.

Iss�z bir sokakta bir k�z �ocu�uyla kar��la��yoruz.

Belediye ba�kan�na k�z�n nesi var diye soruyoruz.

Bize k�z�n �� g�nd�r k�p�rdamaks�z�n
burada durdu�unu s�yl�yor.

Hasta olmal�, ��nk� say�kl�yor.

Arkada�lar�m�zdan biri k�za yakla��p

bo�az�na ne oldu�unu soruyor.

Ondan a�z�n� a�mas�n� istiyor ve

di�lerini ve
iltihapl� bo�az�n� g�r�yoruz.

Ne yaz�k ki onun i�in yapabilece�imiz
bir �ey yok.

�ki g�n sonra k�ye d�n�yoruz.

K�z�n s�hhatinin yerinde olup olmad���n�
sordu�umuzda, �lm�� oldu�unu ��reniyoruz.

Bu verimsiz topraklarda neyle besleniyorlar?

Tek sahip olduklar� yiyecek

patates ve fasulye,
onlar� da her zaman bulam�yorlar,

�zellikle haziran ve temmuzda

yetersiz besleniyorlar.

Et olarak yaln�zca domuz yiyebiliyorlar.

Sadece nispeten zengin aileler domuza sahip.

Y�lda bir defa kesilen domuzun
eti �� g�n dayan�yor.

En zengin topraklarda zeytin a�ac� yeti�iyor.

Meyveler s�k s�k b�cekler
taraf�ndan yok ediliyor.

Bu verimsiz topraklara en uygun hayvan ke�i.

Dilencilerin uzaklardan getirdi�i s�t,
sadece �l�m d��e�indeki hastalara

ekme�e ban�l�p verilmek �zere saklan�yor.

Ke�i eti yaln�zca onlardan birini
�ld�rmeyi ba�ard�klar�nda t�ketilebiliyor,

bunu da ancak patikadan onlar�n izini s�rerek
sa�larlar.

Las Hurdes'in ba�l�ca besin end�strisi
ar�c�l�kt�r.

Fakat ar� kovanlar�n�n �o�u hurdeslilere
ait de�il.

�stelik ar�lar ballar�n� �ok ac� olan funda
�i�eklerinden yaparlar.

Ar� kovanlar� Albercal�lar�n m�lkiyetindedir.

Sadece Salamanka'dan daha �l�man ge�en k�� boyunca

kovanlar�n� hurdeslilere b�rak�rlar.

�lkbaharda kovanlar� Kastilya'ya ta��rlar.

Bu d�nemde Kastilya'ya ar� kovan� ta��yan

birka� hayvana rastlamak ola�and�r.

Bir g�n, Salamanka'ya giden iki hurdeslinin

kovan ta��yan e�e�iyle kar��la�t�k.

Bir s�re sonra sakince yeme�imizi yerken,
biri yard�m istedi.

HUrdesliler e�e�i ba�lam��t�.
Kovanlardan biri d��m�� ve

ar�lar zavall� hayvana sald�rm��lard�.

Hayvan�n kendisini korumak i�in
yapt��� hareketler

di�er kovanlar�n da d��mesine neden oldu

ve ar� s�r�s� onu felakete itti.

Bir saat sonra, �lm��t�.
Geli�imizden bir ay �nce

�� adam ve onbir kat�r ayn� �ekilde
�lm��.

Patates erza�� t�kendi�i i�in

May�s ve haziran en �etin aylard�r.

Bu sebeple kirazla beslenmeye ba�larlar,
fakat a�l�k artt�k�a, meyvelerin

olgunla�mas�n� beklemeden yedikleri i�in
dizanteri ba� g�sterir.

O zaman g�� etmeye ba�larlar.

Hummaya yakalanmam�� olanlar

tarlalarda �al��mak i�in Kastilya veya
Extremadura'ya giderler.

Baz� karavanlara rastl�yoruz,
10, 30, 50 adam

sadece bir battaniyeyle yetiniyor.

Ne ekmekleri ne paralar� var ve
i� bulmak i�in �ok uzaklara yayan gidiyorlar.

Birka� g�n sonra gittikleri yerden
ekmeksiz ve paras�z

d�nen bir grupla yollar�m�z kesi�iyor.

�imdi ara�t�rmam�z�n esasl� noktalar�ndan
birine geliyoruz.

Hurdesliler topraklar�n� nas�l i�liyorlar?

�ncelikle s�n�ra yak�n bir arazi se�ip,
e�lerinin, ana babalar�n�n

ve arkada�lar�n�n yard�m�yla

buradan yaban g�l� ve fundalar� ay�kl�yorlar.

Aletleri her zaman basit: kazma ve k�rek.

Kullanabilecekleri ba�ka ara� gere�leri yok.

Hurdes k�ylerinin b�y�k �o�unlu�unda
saban bilinmemektedir.

Arazi temizlendi�inde, har� kullanmadan

ta� duvar �r�yorlar.

Bu set tarlay� k�� mevsimindeki sellerden korur.

Setin in�as� tamamland���nda,

da�larda verimli toprak aray���na koyulurlar.

�uvallar�n� toprakla doldurup b���rtlenlik
arazinin i�inden ge�erek tarlalar�na ula��rlar.

Bu i� genellikle birka� haftalar�n� al�r.

Hurdes arazilerini kaplayan �u ince,
verimli topraklara bak�n.

�lk y�l hasat bol oluyor, fakat sonra toprak
nitrojen eksikli�inden

yoruluyor ve verimsizle�iyor.

Las Hurdes'teki t�m topraklar nehir k�y�s�ndaki

dar arazilerden olu�maktad�r.

�o�u zaman k�� ta�k�nlar� b�t�n bir y�l�n
eme�ini bir anda yokeder.

Las Hurdes'in ufak sekilerle �evrili

karakteristik menderesleri.

Para ve ehl� hayvan yoksunlu�u y�z�nden

Hurdesliler bu topraklar� g�breleyemiyorlar.

��te bu sebeple, bu ailenin yapt��� gibi

da�a ��k�p bir ��z�m ar�yorlar.

Yolculuk olduk�a �etin ve ayakkab�lar� da
bu yolculuk i�in yetersiz.

Hurdesliler, da�larda �ok s�k bulunmayan

sandal a�ac�n�n kuru yapraklar�n�
g�bre olarak kullan�rlar.

Elveri�li b�lgeye geldiklerinde, �uvallar�n�
bu de�erli yapraklarla doldurular.

Ama buras� engerek y�lanlar�n�n �ok yayg�n
oldu�u bir b�lgedir.

Birka� g�n �nce k�yl�lerden biri,
bir y�lan taraf�ndan

yaprak toplarken �s�r�ld�.

Is�r�k tek ba��na her zaman �l�mc�l de�ildir.

Hurdesliler kendilerini tedavi etmeye
�abalarken �l�mc�l enfeksiyonlar kapabiliyorlar.

Yaprak toplamay� bitirdiklerinde,
�ift�iler k�ylerine d�n�yorlar

ve �uvallar�n�n i�indekileri evlerine seriyorlar.

Bu yapraklar�n �zerinde insanlar ve hayvanlar
birlikte yat�yorlar.

Yapraklar yava� yava� ��z�n�r ve

birka� ay sonra g�bre olarak kullan�l�r.

Buras� bir Fragosal�'n�n evi.

Giri�ten itibaren Hurdeslilerin
evinde asla eksik olmayan

yapraklardan olu�an yata��n �zerinde y�r�n�r.

Bir evin i�inin karakteristik �zelli�i.

T�m alet edevat ilkel ve yetersiz.

Duman nereden ��k�� yolu bulursa oradan ��k�yor.
Ne baca var ne de pencere.

Yazlar� akarsular hemen hemen kurur ve

bu da anofellerin ta��d���
s�tman�n kayna��d�r.

B�t�n hurdeslilerin s�tmal� oldu�u
s�ylenebilir.

Bu hastal�kla Hurdes'in �� "fabrikas�ndaki"

doktorlarca sava��l�yor.

Larva nefes alabilmek i�in
suyun y�zeyine ��kmal�.

E�er biri suyun y�zeyine paralel kal�yorsa,
onun anofel larvas� oldu�u anla��l�r.

E�er dik durursa o zarars�z bir sivrisinek
t�r� olan culextir.

Ergin anofeller hurdes evlerinin tamam�nda g�r�l�r.

Duvarda dikey durduklar�ndan tan�n�rlar.

Bu anofel sokmas�n�n sonucu.

Evinin yak�n�na oturmu�
ate� n�beti ge�iren bir adam.

Sokaklarda bir�ok hastaya rastl�yoruz.

Balkonda yatan bu hasta kad�n
bizim varl���m�zdan habersiz.

Hurdes k�ylerinin �o�unda

balkon nadir g�r�l�r.

Yukar� Hurdes'te bolca c�ce ve kreten bulunur.

Onlara, aileleri genellikle ke�ilere
�obanl�k yapt�r�r.

Baz�lar� tehlikelidir.

�nsanlardan ka�ar ya da onlar� ta�larlar.

Gece olunca da�dan

k�ylerine d�nerler.

Baz�lar�n� filme almakta b�y�k
zorluklar �ektik.

Zurbar�n veya Ribera'n�n ger�ekli�i

ger�eklik s�n�r�n�n �ok alt�nda.

Bu t�r�n dejenerasyonu temelde a�l��a,

hijyen eksikli�ine ve enseste dayan�yor.

En k�salar� yirmi sekiz ya��nda.

��te ba�ka tip bir ya�l� kreten.

Ba�ka bir kreten.

Bu, neredeyse vah�i olan�, Hurdesli
arkada�lar�m�zdan birinin

arac�l��� sayesinde filme �ekmeyi ba�ard�k.

G�n�n birinde bir evin kap�s�n�n �n�nde toplanm��
bir grup insan g�rd�k.

Az �nce bir �ocuk �lm��t�.

Anne.

�l�m, bu bedbaht k�ylerde ger�ekle�en
ender olaylardan biridir.

Kad�nlar hep birlikte cenaze evine gidiyorlar.

Bize, pek �ok k�yde mezarl�k olmad��� i�in

naa� ta��man�n zor oldu�unu anlat�yorlar.

�ocu�u Nu�omoral mezarl���na
kadar ta��mak zorundalar

ve biz de onlar� takip etmeye karar veriyoruz.

�l�, kur�un bir yalak i�inde

fundal�klar�n aras�ndan birka� kilometre ta��n�yor.

Bir yeti�kinin cesedi olunca,

onu bir merdivene ba�layarak mezara g�t�r�yorlar.

Bunun i�in birka� saatlik y�r�y�� gerekebiliyor.

Cesetle birlikte dereyi nas�l ge�tiklerine bak�n.

��inde bulunduklar� b�y�k sefalete kar��n,

Hurdeslilerin ahlaki ve dini hissiyat�

d�nyan�n herhangi bir yerindekiyle ayn�.

Mezarlar�n yeri, bir ha�la veya

odun par�as�yla belirtilmi�.

Hurdes'te kar��la�t���m�z yegane
g�steri�li �ey kiliseler.

Buras� en sefil k�ylerden biri.

Nispeten konforlu bir i� mekan.

Bunlar baba, o�ul, gelin ve iki torun.

Duvarlardaki ka��t s�sler ve �rt�lerin d�zeni

belli bir dekorasyon anlay���n� ifade ediyor.

Baz� k�ylerde, bir kad�n geceleri
sokaklarda geziyor.

�l�m duyurular� yap�yor.

K���k bir �an sall�yor ve ara s�ra
dua etmek i�in duruyor.

B�t�n ahali evlerindeki tek odada ya��yor.

Bu ev biraz daha konforlu.

Giri� kat�ndaki a��ldan,

�st kattaki mutfak ve bir odadan olu�uyor.

�stinai olarak bir yatak bulunuyor.

K��lar�, Hurdesliler giyinik olarak yatarlar.

Elbiseleri lime lime olana dek giyerler.

Bu kad�n diyor ki:

"Hi�bir �ey insan�, her an �l�m�
d���nmek kadar canl� tutamaz.

Ruhuna Ave Maria duas� okuyun..."

Las Hurdes'te ge�irdi�imiz iki ay�n ard�ndan
b�lgeyi terk ediyoruz.

Bu filmde g�sterilen sefalet �aresiz de�il.
�spanya'n�n di�er b�lgelerinde

da�l�lar, k�yl�ler ve i��iler birlik olarak,
kar��l�kl� yard�mla�arak ve devletten
haklar�n� talep ederek

ya�am ko�ullar�n� y�kseltebildiler.
K�y� daha iyi bir ya�ama do�ru s�r�kleyen

bu ak�m, son se�imlere y�n verdi ve
pop�ler cephe h�k�metinin do�u�una g�� verdi.

Hitler ve Mussolini'den yard�m alan generallerin
ayaklan���, b�y�k m�lk sahiplerine imtiyazlar�n�
geri vermek zorundayd�

ama �spanya'n�n i��i ve k�yl�leri Franco ve
i�birlik�ilerine �st�n gelecektir. T�m d�nyadaki
antifa�istlerin yard�mlar�yla

sivil sava� huzur, istihdam ve mutluluk getirecek

ve bu filmde g�sterilen sefalet i�indeki
evler sonsuza dek yok olacakt�r.